Informatika eta ordenagailua

2.  1. Sarrera
 2. Hardwarea eta softwarea
 3. Sarrerako gailuak
 4. Irteerako gailuak
 5. Sarrera irteera gailuak
 6. Biltegiragailuak
 7. Prozesatzeko Unitate Zentrala (PUZ)
 8. Ordenagailuaren abiatze prozesua
 9. Elikagailuak

3. Zer da informatika?
Informatika informazioaren tratamendu
automatikoa aztertzen duen zientzia da.
Zer da ordenagailua?
Ordenagailu edo konputagailu bat programa
baten arabera datuak prozesatzeko gai den
makina elektronikoa da.

4. Iformatika hitza bi hitzetan bananduta dago;
infor eta matika. ¨Infor¨ hitza informazioa
esan nahi du eta ¨matika¨automatikoa esan nahi
du.

5. Ordenagailu batean
beharrezkoak dira bi
elementu ondo
funtzionatzeko:
Hardware eta
software.

6. Hardware ikusi al duzun zatia da, hau da,
ordenagailuaren osagai fisikoak.

8.  Monitorea: informazioa irudikatzen duen
atala da.
 Oinarrizko plaka: memoria,
mikroprozesadoreak… konektatzen dituen
batak besteekin aparatua da, eta oinarrizkoa
da ordenagailu batentzat.

9.  Mikroprozesadorea: informazio guztia
pasatzen den lekutik prozesatzeko.
 RAM memoria: aplikazioak eta programak
azkarrago irekitzeko, erabiltzeko eta ixteko.
 Hedapen txartela: ordenagailuaren ahalmena
hedatzeko eta memoria gehiago ixteko balio
du.

10.  Elikadura iturria: egiten duena da hartzen
duen elektrizitatea bihurtu beste
elektrizitate mota batean ordenagailuak
erabil ahal izateko.
 Disko irakurlea: bere funtzioa da irakurtzea
diskoaren software-a.
 Disko gogorra: disko gogorraren funtzioa da
datu guztiak biltzea uhin elektromagnetikoen
bidez.

11. Ordenagailuaren atal logikoa da. Hardwarea
abiarazteko balio duen programa eta agindu
sortak dira.

12. Ordenagailuan informazioa sartzeko tresnak
dira. Ordenagailuarekin komunikatzeko
erabiltzen dira.

13. TEKLATUA
Sarrerako gailu hau tekla-multzo batez osatuta
dago informazioa sartu ahal izateko
ordenagailuan.

14. Sarrerako gailu honek
erakusle bat mugiarazten
du ordenagailuaren
pantailan. Honela,
pantailan dauden ikonoak
aukera ditzakegu,
programak martxan
jarri,...
SAGUA

15. ESKANERRA
Sarrerako gailu hau paper, diapositiba edo
beste euskarri batean dagoen informazioa
(irudiak, testua, argazkiak…) ordenagailuan
sartzeko erabiltzen da.

16. Irudiak grabatzeko,
bideokonferentziak egiteko eta
internet bidezko komunikazio
baten solaskideen irudiak
ikusteko erabiltzen da.
Normalean monitore gainean
jartzen da pantaila aurrean
dagoenaren irudia grabatu ahal
izateko.
WEB CAMERA

17. Ahotsa grabatzeko eta
soinu-fitxategi batean
gordetzeko erabiltzen
da.
MIKROFONOA

18. GAILU OPTIKOAK
Ordenagailuan informazioa sartzeko sartzeko
aukera eskaintzen dute. Gailu batzuk pantailan
zuzen-zuzen idatzi, marraztu, ikonoak
aukeratu… egiteko aukera ematen digute.
Produktuen barra kodeka era irakur ditzakete.

19. Erabiltzaileak emandako aginduen ondorioz,
ordenagailuak ematen dituen emaitzak ikusteko
erabiltzen dira.

20. Tekleatzen ari den
informazioa, saguaz egiten
diren ekintzak edota
informazioaren prozesaketa
erakusten ditu.
Era errazean sortzen dira
irudiak monitorean. Monitore
baten pantaila oso puntu
txikiez osatuta dago, pixel-ak.
MONITOREA EDO
PANTAILA

21. Ordenagailuz egiten diren dokumentuak
paperean inprimatzeko erabiltzen da.
IMPRIMAGAILUA

22. Ordenagailuak sortutako soinua entzuteko
erabiltzen da.
BOZGORAILUAK

23.  Sarrera-irteerako gailuak, bai datuak
sartzeko bai datuak ordenagailutik irteteko
gailuak dira

24. MODEMA ETA ROUTERRA
Modema edo routerra telefono-lineen bidez
edo ADSL lineen bidez ordenagailu arteko
komunikazioa sortzeko erabiltzen da.

25. UKIPEN PANTAILA
Sarrera-irteerako gailu hauek edozein
pantailaren antza dute. Hala ere, pantailaren
edozein aukeretan seinala daiteke atzamarrez
saguaz egin barik.

26. Informazioa gordetzeko erabiltzen dira.

27. IZENA KALITATE BYTES BALIOKIDE
Bit Oinarrizko unitatea
Byte 8 bit
Kilobyte (KB) 1024 1024 bytes
Megabyte (MB) 1048576 1024 KB
Gigabyte (GB) 1073741824 1024 MB
Terabyte (TB) 109951162776 1024 GB
Petabyte (PB) 1125899906842624 1024 TB
Exabyte (EB) 115292150460684676 1024 PB
Zettabyte (ZB) 11805916207174113034
24
1024 EB
Yottabyte (YB) 12892581961465917470
6176
1024 ZB

28. Ordenagailu baten informazio iraunkorra
gordetzen duen gailua da. Datu kopuru handiak
gordetzeko gaitasuna izaten dute.
DISKO GOGORRA

29. Aluminiozko disko islatzailea da, plastiko
gardenezko bi geruzek babestuta. Aluminiozko
zatian gordetzen da informazioa.
CD/DVD

30. Plastikozko osagai batez eginda dago, geruza
magnetikoaz gaineztatuta. Eukiera gutxikoak
dira (1,44 MB bakarrik, hau da, 1.440.000
BYTE).
DISKETEA

31. MEMORIA
ERAMANGARRIA
(USB memoria, flash memoria eta pendrive izenak
ere erabiltzen dira) datuak ordenagailu batetik
bestera garraiatzeko egokia da.

32. Unitate zentrala informazioa prozesatzen den
lekua da. Aipatutako informazioa sarrerako
gailuetatik iristen zaio unitate zentralari, honek
emaitzak sortu eta irteerako gailuetara
bidaltzen du.

33. Karga elektriko bati energia elektrikoa ematen
dion gailu bat da.
ELIKATZEKO ITURRIA

34. OINARRIZKO PLAKA
Ordenagailua
bezalako sistema
elektroniko konplexu
bat osatzen duen
plaka da. Ordenagailu
barneko hardwarea
elkar lotzen dituen
plaka da.

35. Ordenagailuaren kontrolaz eta ariketa logikoez
zein aritmetikoez arduratzen den txipa da.
MIKROPROZESADORE
A

36. Programak eta datuak ordenagailuko disko
gogorrean daude gordeta. Programa bat
abiarazten dugunean, programa hori RAM
memorian kopiatzen da programa horrek
erabiltzen dituen datuekin batera.
RAM MEMORIA

37. ROM MEMORIA
Bertan idatzita dagoen informazioa
bakarrik irakur ahal daitekeen memoria
da.

38. Ordenagailuan irudiak ikusteko beharrezkoak
diren eragiketak egiten laguntzen dio
prozesadoreari.
TXARTELA GRAFIKOA

39. Programa informatikoen bidez ordenagailu
baten soinu sarrera eta irteera kontrolatzea
ahalbidetzen duen txartela da.
SOINU TXARTELA

40.  Erabiltzaileak pizte-botoia sakatzen du.
 Aurrekoaren ondorioz, ROM memorian dagoen programatxo
bat RAM memorian kopiatzen da.
 RAM memorian kopiatutako programen aginduak irakurri eta
exekutatzen hasten da prozesadorea:
 Hardwarea (teklatua, sagua, monitorea, eta abar) ondo
konektatua dagoela eta ondo funtzionatzen duela agiaztatu
 Disko gogorretik RAM memoriara beste programatxo bat
kopiatu; programatxo honek ordenagailuan instalatuta
daukagun Sistema Eragilea abiatuko du
 Programatxo honek, Windows XP edo 7, Windows mahaigaina,
eta horrekin batera, ataza--barra, “hasi” edo “Inicio” botoia,
ikonoak, eta abar erakutsiko ditu pantailan.

41. Karga elektriko bati energia elektrikoa ematen
dion gailu bat da.