2.  1500 voor Chr.
geschriften:
 veda’s (4 samhita’s)
- leidraden (sutra’s)
- spreuken (mantra’s)
 brahmana’s
 upanishaden
deze vedische canonvorming
tot 6de eeuw v.Chr.

3. 1. MENSBEELD
 Jiva (ego-illusie) Dharma
kosmische orde, op
= interactie tussen micro- en macrovlak
dharma Karma
karma het al dan niet handelen
samsara naar de orde en de
gevolgen daarvan
Samsara
het rad van de
wedergeboorte

4.  Aatman (ware zelf) wordt bereikt door zich
belangeloos te voegen naar
= opgaan in Brahman, dharma, zodat geen goed of
slecht karma meer wordt
het dragende principe opgebouwd
van de hele
werkelijkheid
na reïncarnaties doorheen
d.i. moksha, de verlossing 4 groepen van varna’s:
uit samsara
- brahmanen (priesters)
het ware zelf is - kshatriya’s (krijgers)
hetzelfde in iedereen - vaishya’s (boeren)
- shudra’s (arbeiders)
wie de ego-illusie loslaat, is
sannyasin (een onthechte) voor de eerste drie standen gelden
4 levensstadia (ashrama’s)
5de groep: dalits, de out-casts

5. 2. GODSBEELD
 géén polytheïsme
voorbehoud: volksdevotie
 Brahman is één
 goden manifesteren
verschillende aspecten
van hetzelfde Brahman
 goden kennen op hun
beurt avatars
 Trimurti
Brahma, Vishnu, Shiva

6. 3. WERELDBEELD
 cyclisch
 holistisch
 streven naar
balans/harmonie
(paradox van streven)
 telkens scheppen van
orde uit reeds
aanwezige chaos

7.  6de eeuw voor Chr.,
Siddharta Gautama
 kritiek op ritualisme van brahmanen
geschriften:
 tripitaka
(vele scholen met eigen collectie):
- sutra’s,
leringen van Boeddha
- abidharma,
interpretaties
- vinaya,
regels voor monastieke leven
oudste canon uit de derde eeuw v.Chr.

8. 1ste preek in Varanasi,
4 edele waarheden:
8-voudige pad:
 het leven is
dukkha, lijden 1) juist inzicht
2) juiste intentie
 samudaya, de bron van 3) juist spreken
het lijden = trsna 4) juist handelen
(dorst, begeerte), wat
leidt tot avidya 5) juist levensonderhoud
(onwetendheid) 6) juiste inspanning
7) juiste aandacht
 nirodha, loslaten van de 8) juiste concentratie
oorzaak van het lijden
 astanga-marga, het 8-
voudige pad naar
bevrijding

9. 1. MENSBEELD: DOEL = NIRVANA,
anatman (niet-zelf) uitblussen of uitdoven
van het verlangen
2. GODSBEELD:
geen, PARINIRVANA
wel = het nirvana dat een
“boeddhanatuur” arhat (verlichte)
bereikt na de
dood, wedergeboorte
voorbehoud: stopt
volksdevotie
3. WERELDBEELD:
cyclisch
holistisch

10. ONDERSCHEID:
 Theravada  Verder ontwikkeld
(leer van de hindoeïsme: Boeddha
oudsten), ook wel als avatar van
hinayana Vishnu, zoals Krishna
(kleine voertuig)
 Mahayana
(grote voertuig),
het boeddhisme van
de bodhisattva’s
(verlichtingswezens)

11. OOST: WEST:
 cyclische tijdsopvatting  lineaire tijdsopvatting
geschiedenis is niet geschiedenis is
belangrijk belangrijk, vooruitgang
 orde in de natuur bepaalt  de mens zet de natuur
het lot van de naar zijn hand,
mens, ethiek is ethiek is antropocentrisch
holistisch, met aandacht
voor ecosysteem
 persoonlijkheid van de  persoonlijkheid van de
mens wordt niet bepaald mens ligt in ego (zijn
door ego geschiedenis)
 kennis is niet-  kennis is inzicht
manipulatieve ervaring (uit experiment)

12. OOST: WEST:
 microkosmos  microkosmos
(het leven vd mens) (het leven vd mens)
moet harmoniëren moet niet
met macrokosmos noodzakelijk
(de natuur) harmoniëren met
macrokosmos
(de natuur)