Waar moet dat heen met de postbode?

1. .lountaltÍc X:li11ant oat Zelst i.t a/ een
hafuaar andefialf uur Per dag
posÍbczorge r t'r.tor TNT
;
I
I
I
26
8 oktober 2010 HP I DE TllD

2. elkom nieuwe collegai Zohidt
de aanhefvan een briefdie aË
gelopen week b!'mij op de mat
viel. Hij is van TNT Post, het
bedrijf waarvoor ik al bijna een halfaar
anderhalfuur per dag aan de slag ben als
postbezorger. De brief is te laat en over-
bodig, zoals u'el meer glossy post die ik
van het bedrijf krijg. Kunnen ze dat geld
niet beter besteden, uaag ik me af Aan het
voorkomen van het aanstaande massaont-
slag bijvoorbeeldl
Sinds 1 april van vorigjaar is de postmarkt
volledig vr!1' en concurrenten als Sandd,
Netwerk VSP en Selekt Mail stonden al te
trappelen. Ze hebben veel minder kosten,
onder andere oÍÍdat ze alleen zakel!1'ke
post doen. Ze hebben geen brievenbussen
en zijn niet gehouden aan de'postwet', die
beschikt dat er.zes dagen per week post
bezorgd moet worden. Hun bezorgers zi;'n
meestal uitzendkrachten en dragen geen
uniform.
In deze tijd lopen er allerlei zakelijke
contracten af tussen bedrijven en TNT
Post. Deze bedrijven stappen over naar
de concurrent omdat.die veel goedkoper
werken. Ook is er veel minder post rond te
brengen door de toename van het e-mail-
verkeer. TNT Post zd.wataanhaar orga-
nisatie moeten doen om de concurrentie-
slag te winnen, want diep van binnen is het
nog een log staatsbedrijf Maar dat gaat nu
veranderen.
TNT Post wil een organisatie van part-
timers en uitzendkrachten worden. De ou-
derwetse postbode die's ochtends sorteert
en's middags rondbrengt, wordt ontslagen
ofop een andere manier weggewerkt. Het
sorteren wordt steeds meer door machi-
nes gedaan en het rondbrengen is te zwaar
om de hele dag te doen. Het gaat hier om
11.000 arbeidsplaatsen, wat neerkomt op
het grootste massaontslag in Nederland
sinds de sluitingvan de Limburgse mijnen.
Ik werk dus sinds een aantal maanden
als postbezorger. Ik ben precies de juiste
nieuwe werknemer; flexibel en parttime. Ik
doe het als afwisseling tussen mijn schrijË
werk en het zorgen voor mijn kind door.
Normaal lag ik eerlijk gezegd van halftwee
tot drie uur op de bank ofwandelde ikwat
door het park. Nu verdien ik met wat ik eer-
der gratis deed. Dan is €8,57 bruto per uur,
altijd meegenomen, zullen we maar zeggen.
Zo komt het dat ik elke dag tegelijk met
twee ofdrie bezorgers van concurÍeren-
de bedr!'ven miy'n wlk loop. Alledrie met
maar een klein stapeltje post in de hand,
waarvan het grootste deel bestaat uit huis-
aan-huisreclame, want dat levert het meest
op. We staan elkaar in de weg bij de brie-
venbussen, maar gelukkig zegger, we ge-
woon goedendag. Iets zegtmq dat dit niet
eÍficiënt is.
Een aantal van mf'n oude collega's, me-
rendeels mannen die al twintigjaar oflaÍr-
ger bi1' 'Tànte Pos'werkten, zit inmiddels in
de ziektewet. Zij zagen al een tijd aanko-
men dat hun baan gaat verdwijnen en voe-
len zich sterk in de steek gelaten door hun
werkgever, waaÍ ze al die jaren zo trouw
aan zljr, geweest. Vaak is hun vader des-
tijds al bij de PTT begonnen. Die baan
heb je tot het graf, werd wel gezegd.
In de plaats van deze 'echte postbodes'
is nu een heel ander soort mensen werk-
zaam. Mensen die het niet erg vinden om
maar een paar uurqjes per weekte werken.
Soms omdat z e ziek zijn en niet méér kun-
nen werken. Soms omdat het scholieren
zijn (maar die zie je vaak na twee weken
niet meer terug). Soms omdat ze er ander
werk naast doen (bijvoorbeeld 's avonds
en's nachts in een shoarmatent). De mees-
te parttimecollega's zijn'thuismoeder'.
Ze hebben gemeen dat ze flexibel inzet-
baar zijn. Ze vitden een paar uurtjes per
dag lopen wel lekker eigenlijk, zoals ik.
Scheelt namelil'k enorm in de RSI (ik zit de
hele dag thuis achter de laptop) en in het
geld voor de sportschool. Maar ook vin-
den parttimers van TNT Post het bllkbaar
niet erg om voor een luizenloontje een
hondenbaan te hebben. Regen ofzonne-
schijn, vrieskou of hitte; die post moet op
de mat, elke dag weer.
Nu moet ik zeggen dat TNT Post goed
voor je zoÍg - ook als parttimemedewer-
ker. Wat dat betreft lijkt het nog wel een
staatsbedrijf Allereerst heb ik, zoals ge-
zegd, nog nooit zo veel post gehad. Het
personeelsblad (Mai/), een medezeggen-
schapsblad (MZjoumaal), een speciaal sa-
neringsinformatieblad (Onsla§ en stapels
HP I DE TllD 8 oktober 2010 27

3. Was er nist op iets
anders te saneren dan
op de 11.000 postbodes? :"'*;:JZï f#
> post over de personeelsverenigingen, gun-
stige leningen (PVTNT verleent financi-
ele hulp') ofkortingen op vakanties.
Verder kreeg ik na een maand inwerk-
tijd een enorme doos uniformkleding
thuisbezorgd. Àles in drievoud; afritsbroe-
ken, poloshirts, bloezen met lange en met
korte mouwen, mutsen, wanten en twee
jacks waarje zo de skihelling mee op kunt.
Als we het maar niet te warm of te koud
hebben. Ik had al een gebruikte winterl'as
en een regenjas van een collega gekregen
en nu heb ik mijn logeerkamer ingericht
met oranje kleding.
Ook is er een
aantal (dure) onder-
zoeken onder het
personeel geweest.
Of we het werk fy-
siek aankunnen, of
als er toch niets met de uitkomsten wordt
gedaan? Kortom: was er niet op iets anders
te saneren dan op de banen van 11.000
loyale, ervaren postbodes?
Mijn parttimecollega's kan het alle-
maal niet zoveel schelen. In de voormalige
voetbalkleedkamer die dienst doet als de-
pot waar wi;' onze gesorteerde postzakken
ophalen, zittenze op de bankjes langs de
zijkant hun dagformuliertje in te vullen.
Er wordt wat geroepen over marktwer-
king en'hoge bazen' die'alleen maar geld
komen beuren', maar verder willen ze er
niet zoveel over kwijt. Zewiller, graag hun
baantje houden.
De chauffeur die vandaag de gesor-
teerde postzakken brengt, wil ook 'niet
met zijn naam in de krant'. Maar hij wil
wel vertellen dat hij er ook uit gaat. H[ is
eind vijftig en hoopt op een gunstige af-
vloeiingsregeling, maar niets is rrog ze-
ker. Daarom volgen hil' en zijn vrouw het
overleg met de vakbonden op de voet, net
als de'postbode plus'van dit depot. Maar
ditz;ijr, dan ook geen parttimers.
Die hebben allemaal een reden om
niet meer dan twaalf uur per week te wil-
len ofkunnen werken. Sommigen hebben
een partner met een fulltimebaan, zoals
Andries de Geest (59). Hij is drie jaar ge-
leden wegens reorganisatie elders ont-
slagen als verkoper en kwam niet meer
aan de bak. Hij loopt zijn wijk, rookt nog
eens een sjekkie en vindt het verder wel
best. "Lullig voor de mensen die eruit
moeten, maar wel te begrijpen van TNT'
Wim il'olters (62) is
ook de rust zelve. Na
45 jaar in de metaal
hoeftle hl' op een dag
ontmoeten nog eens wat mensen, hebben
wat aanspraak. Dat zouden ze anders niet
hebbenl'
Je bent eigenl{ik zo'n beetje eigen baas
als postbezorger. Je kunt vanaf een uur of
één 's middags je post ophalen. Als alles
maar vóór vijf uur b!' de mensen in de bus
zit, is het goed. Al blijfje tussendoor er-
gens een uur kletsen; dan moet het toch
nog lukken om alles op tijd te bezorgen.
Dat ligt de meeste parttimers wel. Als ik
hier de kleedkamer rondkijk, zie ik alle-
maal eigenzinnige mensen.
De moeder die net is bevallen van haar
tweede kind loopt in een gerafelde spijker-
broek en een Tshirt dat niet eens oranje
líjkt. Ze bemoeit zich met niemand, doet
elke dag lekker haar rondje. De man met
suikerziekte kan alles in zijn eigen tempo
en vooral op zqn eigen manier doen, zon-
der baas die hem op zijn vingers kijkt. En
de kunstzinnige vrouw van midden vil'ftig
vindt het heerlijk om 'met haar l1f bezig
teziji.
Misschien komt het daardoor dat er
niet zo veel binding is met het bedrijf
Maar dit is meteen de fout die TNT Post
maakt, volgens Miranda Haley (38). Ze
werkt nu twee jaar als bezorger en daar-
naast heeft ze een eigen bedrijfe als foto-
graafen kunstenaar.'Je draagt een grote
verantwoordelijkheid als bezorger. Wij
krf'gen de lading over ons heen als het fout
gaat.Daar moet je wel mee om weten te
gaan. Het kan niet iedereen iets schelenl'
Dat is volgens mij het grote verschil
tussen de uitzendkrachten en de al langer
werkende parttimers: deze laatstgenoem-
den hebben misschien ook niet veel bin-
ding met'debazen van boven', maar wel
met de mensen in de wijk. De postbezor-
ger is het gezicht van TNT Post. Veel meer
mensen dan ik dacht zijn overdag thuis, en
die zitten echt te wachten op de post. Je
maakt vaak een praatje en leert zo je w!'k
goed kennen.'
Dat merkte ik al snel toen op mijn
tweede werkdag telkens mensen naar
buiten kwamen toen ik langsliep. Dat ik
zeker nieuw was. Of ik de volgende keer
niet meer de post van de buren bl' hun in
de brievenbus wilde doen. Oepsl En waar
blijft het bankafschrift? Het is al woensdag!
En de tv-gids is vorige week niet aange-
komen. Ik bood beleefcl mijn excuses aan,
namens TNT Post. Maar doet iedere be-
zorger datzo?
Aan de andere kant krijg ik ook veel
we niet teveel belast worden, wat we vin-
den van de aanstaande sanering. Een en-
quëte onder 23.000 sorteerders en postbo-
des met de vraag wat hun voorkeur zou
hebben: een loonsverlaging of reorganisa-
tie had echter niet het gewenste resultaat
(74 procent stemde voor loonsverlagg).
Dus toch maar saneren.
Het kost allemaal veel geld, en waar
haal je dat vandaan met die krimpende
postmarkt? Die interne communicatieaË
deling kan volgens m! best wat kleiner. De
bezorger van de concurrentie heeft niet
zo'n mooi uniform als ik, maar is dat echt
nodig? Mat hebje aan dure onderzoeken
len hem nog tachtig
procent van zijr. inkomen en de rest mag
hij bijverdienen. Dat doet hij dus als post-
bezorger, twee uurtjes per dag. Is hij ook
weer lekker bezig. En och, dat ene jaartje
dat hij nog moet, houdt hi;' ook wel vol zo.
"Dus dat hele verhaal is niet op mij van
toepassingi'
Een vrouwelijke collega.van 46, destil'ds
overspannen in de ziektewet beland na te
veel stress in haar baan als verpleegkundi-
ge, verwoordt het als volgt: "Vergisje niet
dat dit baantje voor veel mensen heel goed
uitkomt. Er is een aantal WAO'ers dat heel
blij is dat ze op deze manier toch van de
bank af komen. Ze blijven in beweging,
28 8 oktober 2010 HP I DE TUD

4. steunbetuigingen. "Wat erg dat er bij jul-
Iie zo veel mensen uitmoeten." Voor veel
mensen is TNT Post nog altijd het oude
staatsbedrijf Vaak hebben ze niet in de ga-
ten dat tweederde van de post niet meer
door TNT Post wordt gebracht, maar
door concurrenten als Sandd en Selekt
Mail. Të laat is te laat, en ik ben de post-
bode met het herkenbare uniform, dus ik
spierpl'n meer had na het lopen), je moet
zelf een fiets en goede schoenen aanschaË
fen (er kwam serieus eens een meisje op
hakken aan; die haalde niet eens de twee
uur) en in storm en regen gaat het werk
gewoon door. Ook moet je zelfje fiets -
die door de zware postzakken regelmatig
uit het lood schiet - repareren, want er is
geen tijd om hem weg te brengen.
krijg de schuld. En
ik doe nog wel zo
mi1'n bestl
In de media is er
natuurlijk veel ge-
schreven over de
Je kril'gt het aantal
uren betaald dat een
ervaren kracht er over
doet om de betref-
fende wijk te lopen.
In het begin doe je
daar soms het dubbele
de automatische piloot in brievenbussen
laten glijden (en intussen een beetje dag-
dromen), is iets heel anders dan bij elke
voordeur kijken wat voor sticker ze heb-
ben ('jalnee'of 'nee,/nee') en dan drie ver-
schillende formaten folders door de (al
volgepropte) bus duwen.
Regelmatig komt het voor dat je een
brief in je post vindt. die niet eens in jouw
wijk thuishoort. Dan kun je aan het eind
van je ronde weer terugfietsen naar het de-
pot, een formuliertje invullen en de brief
achterlaten in de daartoe bestemde doos.
Maar je kunt hem ook nog even gaan be-
zoÍgen, zoals een collega rustig doet. Al
moet ze de halve stad door: "Die mensen
zitten toch op hun post te wachtenJ'Kijk,
dan heb je hart voor de zaak
Kortom; je moet eigenlijk een beetje
gestoord zijn, wil je dit werk leuk vinden.
En fitte, zorgl,uldig werkende, technisch
onderlegde en gestoorde mensen met een
groot verantwoordelijkheidsgevoel moet
je nu eenmaal met een lichtje zoeken. Ik
durfdus te voorspellen dat het wegens een
tekort aan goede parttimers bergafivaarts
zal gaan met TNT Post. Ik hield het in elk
geval niet meer vol, na vi1'f maanden. I
Jefiets moetje zelfrepareren, uant er is geen tyd on hem zaeg te brengen
{,
'grote bezorgproblemen'bij TNT Post (de
Tèlegraaf 13 september 2010). Maar hier
in de kleedkamer zeggen mi1'n collega's dat
ze flog nooit gemerkt hebben dat iemand
post weggooit. Tj-a, scholieren en uitzend-
krachten die op zaterdag ofin de vakanties
werken doen het regelmatig fout, volgens
collega Haley. "En dan krijgen wi1' de week
daarop de schuldl' Niet loyaal, die uitzend-
krachten.
Maar geef ze eens ongeli;'k. Het is fysiek
zwaat (hel duurde twee weken eer ik geen
aantal uren over en k tjg je dus maar de
helft betaald. Als je een wijk van iemand
die ziek is moet overnemen, doe je daar
meestal ook langer over. Dit wordt dan
niet gecompenseerd. Ook de tijd dat je
staat te wachten tot de postzakken aange-
leverd worden, knjgje niet betaald.
Wat de meeste collega's het vervelendst
vinden, is de steeds groter wordende sta-
pel ongeadresseerde reclame die we moe-
ten bezorgen. Goed gesorteerde post op
29HP I DE TIJD 8 oktober 2010
:lT