knvi 2016

1. Efficiënt en systematisch zoeken in bibliografische databases
Donderdag 10 November - KNVI Congres 2016
Wichor Bramer
Informatiespecialist Medische Bibliotheek – Erasmus MC Rotterdam
w.bramer@erasmusmc.nl | @wichor | nl.linkedin.com/in/wichor | www.slideshare.net/wichor
N.B. Deze handouts zijn bedoeld als aanvulling op de presentatie
Voorbereiden zoekstrategie
Bepaal welke elementen belangrijk zijn in je vraagstelling. Kijk daarbij uit voor
vooringenomenheid en dubbeling.
Zoek voor ieder element termen en synoniemen in een thesaurus, die gerelateerd is
aan het onderwerp en een database waar je wilt starten (bijv MeSH of Emtree)
Opbouwen basis zoekstrategie
Gebruik de syntax van de interface die je voorkeur heeft en waar je beschikking over hebt. Aanbevolen is, zover mogelijk, te kiezen
voor een database met een goede thesaurus en een interface die ptoximity search ondersteunt. Vooral Embase.com en Ovid genieten
de voorkeur. PubMed is minder geschikt door het ontbreken van proximity.
Ovid Embase.com Ebscohost ProQuest PubMed
Thesaurus Exp ../ '..'/exp MH"..+" MESH#(..) ".."[mh]
Title/abstract (..OR..):ab,ti. (..OR..):ab,ti AB(..OR..) OR TI(..OR..)* AB,TI(..OR..) ..[tiab] OR ..[tiab]**
Proximity ADJn NEAR/n Nn N/n AND / zin***
* Het is aan te bevelen om tijdens het opbouwen alleen AB() te gebruiken, om eenvoudiger te kunnen optimaliseren. In de
uiteindelijke zoekactie worden de AB termen dan ook in TI gezocht.
** Deze code moet worden herhaald achter elke term
*** PubMed kent geen proximity search. Een sensitieve zoekactie gebruikt AND, een meer speficieke zoekactie gebruikt
(getrunceerde) zinnen.
In de code hieronder wordt nieuw toegevoegde tekst onderstreept. De cursor wordt weergegeven met een |
1. Start een nieuw element met het typen van haakjes openen en sluiten, en plaats de cursor tussen de haakjes
(|)
2. Type de code voor een thesaurus term (zie de tabel) en plaats de cursor tussen de quotes|
('|'/exp)
3. Kopieer en plak een relevante thesaurus terms in de code. Herhaal stap 2 en 3 voor de belangrijkste termen
('hip osteoarthritis'/exp|)
4. Plaats de cursor voor het haakje sluiten en typ OR gevolgd door de code voor title abstract zoekacties, inclusief haakjes. Plaats de
cursor vervolgens tussen de haakjes
('hip osteoarthritis'/exp OR (|):ab,ti)
5. Zoek in de lijst met synoniemen in de thesaurus naam termen die een woord lang zijn. Kopieer en plak deze tussen de haakjes.
Als de thesaurus terms zelf uit één woord bestaat kopieer voeg die dan ook toe. Gebruik zoveel mogelijk truncatie (alle databases
kennen * voor eindtruncatie) maar trunceer niet te korte stammen.
('hip osteoarthritis'/exp OR (coxarth*|):ab,ti)
6. Bereid templates voor proximity search voor inclusief haakjes voor 2 en 3 woordgroepcombinaties. Plaats deze niet direct in de
zoekstrategie, maar boven of onderaan het document zodat ze hergebruikt kunnen worden.
(() NEAR/3 ())
(() NEAR/3 () NEAR/3 ())
7. Wanneer in de synoniemen zinnen woorkomen, of de thesaurus terms zelf bestaat uit meerdere woorden, kopieer en plak dan de
gewenste proximity template in het title abstract deel met OR.
('hip osteoarthritis'/exp OR (coxarth* OR ((|) NEAR/3 ())):ab,ti)
8. Kopieer of typ groepen synoniemen waaruit een of meerdere zinnen bestaan tussen de haakjes van de proximity template
('hip osteoarthritis'/exp OR (coxarth* OR ((hip OR cox) NEAR/3 (arthrit* OR
osteoarthrit*))):ab,ti)
9. Herhaal stap 1 t/m 8 voor alle belangrijke elementen in je onderzoeksvraag en combineer elementen met AND

2. Optimalisatie zoekstrategie
Zoek per element naar artikelen die wel een van de gevonden thesaurus termen bevatten, maar niet de huidige titel abstract termen en
omgekeerd. Gebruik de gehele zoekactie en laat de overige elementen onveranderd. Pas een kopie van de huidige zoekactie tijdelijk
aan. Let op: De termen die tijdens deze optimalisatie gevonden worden worden toegevoegd aan de originele zoekstrategie.
1. Verander de OR tussen de thesaurus termen en de title abstract door NOT. Bekijk title en abstracts op relevante woorden.
('hip osteoarthritis'/exp OR (coxarth* OR ((hip OR cox) NEAR/3 (arthrit* OR
osteoarthrit*))):ab,ti) AND ('kinesiotherapy'/exp NOT (kinesiotherap* OR ((exercis*)
NEAR/3 (therap* OR treat*))):ab,ti)
2. Knip de thesaurus termen en combineer deze tussen haakjes aan het eind met NOT. Bekijk thesaurus terms op relevante woorden.
('hip osteoarthritis'/exp OR (coxarth* OR ((hip OR cox) NEAR/3 (arthrit* OR
osteoarthrit*))):ab,ti) AND ((kinesiotherap* OR ((exercis*) NEAR/3 (therap* OR
treat*))):ab,ti) NOT ('kinesiotherapy'/exp)
3. Bekijk het resultaat van de optimalisatie nadat een aantal termen zijn toegevoegd. Wanneer veel extra artikelen zijn gevonden,
beoordeel deze op relevantie. Herhaal deze stappen meermaals voor alle elementen, totdat er geen relevante woorden en extra
relevante artikelen meer worden gevonden.
Vertalen zoekstrategie
Als de zoekstrategie in de eerste database is
geoptimaliseerd kan met behulp van Macros een vertaling
worden gemaakt naar andere databases. Er zijn Macros
ontwikkeld voor de relaties in het schema hiernaast.
Installeer de Macros:
Ga in een browser naar bit.ly/emcmacros en kopieer deze
tekst. Ga in Word naar View > Macros > View Macros en
klik op edit. Plak daar de gekopieerde tekst.
Voor een goede werking in Ovid moet daar zgn. 'smart
quotes' worden uitgezet. File > Options > Proofing >
Autocorrect options > Autoformat as you type > untick: straight quotes with smart quotes.
Om een Macro te gebruiken: bijvoorbeeld embase.com  Medline Ovid: Kopieer de uitgangszoekstrategie naar een leeg word
document. Zet de cursor linksboven. Ga naar View > Macros > View Macros en selecteer de betreffende macro, in dit geval:
ChangeEmbase2Medline.
In één geval is geen macro nodig, een search in the Cochrane Library kan worden gemaakt door uit de Embase.com zoekactie alle
thesaurus termen te verwijderen. De syntax voor title abstract is gelijk, en cochrane voegt zelf geen thesaurus termen toe.
Systematisch zoeken in Google Scholar?
Onderzoek toont aan dat, na Embase, Medline en Web-of-Science (in die volgorde) de database met de meeste unieke relevante
artikelen Google Scholar is. Dat komt met name omdat hier full tekst gezocht kan worden. Daardoor worden ook artikelen gevonden
waar het onderwerp niet in title abstract of thesaurus termen terug komt. Er is eem Macro beschikbaar die een cochrane search omzet
in een Google Scholar search. Deze moet dan echter wel handmatig aangepast worden. Enkele tips voor een systematische zoekactie
in Google Scholar.
1. Het aantal tekens is beperkt tot 256. Controleer de lengte van je search in Word met Word Count
2. ANDs zijn niet nodig: een spatie wordt automatisch als AND gezien. OR kan vervangen worden door |. Dat scheelt aanzienlijk in
aantal tekens, omdat spaties daarom heen niet nodig zijn. Een - fungeert als NOT, en haakjes worden genegeerd.
3. Truncatie is niet mogelijk. Er wordt wel automatisch op verschillende woordvormen gezocht, maar het is raadzaam de
belangrijkste varianten in je zoekactie op te nemen.
4. Plaats woorden tussen quotes om een zin te zoeken. Een zin mag een OR (|) bevatten.
Bijvoorbeeld "heart|myocardial infarction|attack" vindt heart attack, myocardial infarction, heart infarction en myocardial attack.
5. In plaats van proximity is het mogelijk wildcards in zinnen op te nemen. Een asterisk in een zin staat voor exact een woord. Ook
daarbij zijn spaties niet nodig:
"severe|serious*infection|infections" vindt "severe bacterial infections", "serious viral infection" en specifieke virussen/ bacteries.
Het vindt echter niet "severe infections" omdat daar geen woord tussen staat.
6. Exporteren naar referentie software kan rechtstreeks een voor een. Meerdere artikelen tegelijk (tot maximum 1000, het maximaal
aantal zichtbare resultaten) kunnen worden gedownload met behulp van Publish or Perish (www.harzing.com)