Gradjevinarstvo - Analiza potreba za obukom

ANALIZA POTREBA ZA OBUKOM I STRUČNIM
USAVRŠAVANJEM U GRAĐEVINARSTVU ZA
SREDIŠNJU REGIJU
Podgorica
Januar 2006.
VET 2004 Support to Vocational Education and Training, Montenegro
An EU-funded Project Managed by the European Agency for Reconstruction

Projekat VET 2004 – Analiza potreba za obrazovanjem i stručnim usavršavanjem u građevinarstvu za središnju regiju
SADRŽAJ
Projektanti...................................................................................................................................................4
Pojmovnik ..................................................................................................................................................4
Korišćene oznake i skraćenice...................................................................................................................5
Faze istraživanja.........................................................................................................................................6
Rezime istraživanja....................................................................................................................................7
1. Uvod.....................................................................................................................................................10
1.1. Cilj i namjena.....................................................................................................................................10
1.2. Problemi u istraživanju i analizi.........................................................................................................10
1.3. Korišćena metodologija rada.............................................................................................................11
1.4. Kriterijumi izbora PD..........................................................................................................................11
1.5. Izabrani sistem istraživanja...............................................................................................................11
2. Analiza stanja građevinarstva na području središnje regije.................................................................12
2.1. Osnovni podaci o središnjoj regiji......................................................................................................12
2.2. Stanje djelatnosti u regiji...................................................................................................................13
2.3. Stanje tržišta rada na području regije...............................................................................................13
2.4. SWOT analiza .........................................................................................................................15
3. Razvojne mogućnosti i perspektiva građevinarstva u regiji................................................................21
3.1. Razvoj industrije................................................................................................................................21
3.2. Razvoj ugostiteljstva i turizma..........................................................................................................21
3.3. Razvoj komunikacija i telekomunikacija...........................................................................................21
3.4. Razvoj komunalne infrastrukture.......................................................................................................21
3.5. Razvoj prometa ................................................................................................................................22
3.6. Razvoj bankarstva.............................................................................................................................22
4. Pregled ukupnog broja uzorkovanih privrednih društava u regiji koja se bave građevinarstvom......22
4.1. Pregled broja PD po opštinama regije:............................................................................................ 22
5. Grupisanje privrednih društava ........................................................................................................24
6. Analiza grupa privrednih društava i izbor načina istraživanja ...........................................................24
7. Sistem uzorkovanja i opis uzoraka (reprezentanata)...........................................................................24
7.1. Osnovna saznanja o izabranim uzorcima (reprezentantima)............................................................24
7.2. Posebnosti za izabrane reprezentante po kriterijumu uspješnosti i lokaciji......................................25
7.3. Izvori za ocjenu reprezentanata po uspješnosti i lokaciji..................................................................27
8. Upitnici za poslodavce i zaposlene......................................................................................................27
9. Prikupljanje podataka ..........................................................................................................................27
10. Oblast istraživanja i primijenjeni instrumenti i alati.............................................................................28
11. Procedura pripreme za prikupljanje podataka i prikupljanje podataka............................................. 28
12. Utvrđivanje i analiza potreba za obrazovanjem i stručnim usavršavanjem..................................... 29
12.1. Opšti podaci................................................................................................................................... 29
12.1.1. Opšti podaci o kvalitetu, razvoju i planiranju ...............................................................................30
12.1.2. Opšti podaci o obuci i zapošljavanju ...........................................................................................31
12.1.3. Podaci o izradi BP i PRA .............................................................................................................32
12.1.4. Podaci o realizaciji BP i PRA ..................................................................................................... 32
12.1.5. Ocjena nivoa kvaliteta proizvoda i/ili usluga ................................................................................33
12.1.6. Obuka i doobuka ( posjedovanje i potrebe) ............................................................................... 34
12.1.7. Obuka i doobuka (iskustva i planovi) ......................................................................................... 34
12.1.8. Podaci o prihvatanju novih metoda ..........................................................................................35
12.1.9. Uticaj obuke i doobuke na stanje u PD - Šta može popraviti? ....................................................35
12.1.10. Starosna i polna struktura zaposlenih ......................................................................................36
12.1.11. Struktura zaposlenih prema statusu ..........................................................................................36
12.1.12. Podaci o broju obučenih – zaposlenih ...................................................................................... 37
12.1.13. Struktura zaposlenih prema stručnoj spremi ............................................................................37
12.1.14. Deficitarna zanimanja.................................................................................................................38
12.2. Zadovoljstvo mušterija ....................................................................................................................39
Strana 2 od 72

12.3. Da li je ovo organizacija učenja ? (odgovori poslodavaca) ............................................................40
12.4. Da li je ovo organizacija učenja ? (odgovori menadžera)...............................................................42
12.5. Da li je ovo organizacija učenja ? (odgovori radnika).................................................................... 42
12.6. Istraživanje potrebe za obukom i razlozi (odgovori radnika)...........................................................43
12.7. Snimanje vještina i životnog iskustva (odgovori radnika) (Tabela 38)............................................43
12.8. Istraživanje potreba za obukom (odgovori radnika) .......................................................................44
13. Zaključak o analizi..............................................................................................................................45
14. Predlozi i preporuke...........................................................................................................................45
15. Prilozi..................................................................................................................................................45
Strana 3 od 72

Projektanti
• Nada Radovanić, dipl. ecc. koordinator projekta
• Mr Goran Šćepanović, dipl. ecc. koordinator radne grupe
• Slavica Raičević, dipl. ecc, vođa tima na terenu i projektant
• Mr Milojica Zindović, dipl. inž. maš., lokalni ekspert, obrađivač
• Tatjana Radević, dipl. inž. građ. projektant
• Branislav Pavićević, dipl. inž. građ. projektant
Pojmovnik
U tekstu su korišćeni osnovni pojmovi koji su definisani ovim pojmovnikom i to:
• Potrebe: Broj zaposlenih po kvalifikacionoj strukturi koje treba obrazovati i stručno
usavršavati.
• Obrazovanje: Sticanje potrebnih znanja, vještina i odnosa.
• Znanje: Sposobnost da razumije poslove i bitna pitanja vezana za uzroke i
posledice u vezi tih poslova.
• Vještina: Sposobnost da se određeni posao završi u definisanom kvalitetu, za
određeno vrijeme i pod određenim uslovima.
• Analiza: Prikaz, ocjena, ocjenjivanje elementa potrebnih za realizaciju cilja.
• Usavršavanje: Obezbjeđenje razlike potrebnih i postojećih znanja.
• Projekat: Skup svih dokumenata potrebnih za realizaciju postavljenog cilja.
• Obrađivač: Lice/a koje/a radi/e dokumentaciju i koja čine ovaj elaborat (segment
projekata).
• Investitor: Pravno ili fizičko lice koje finansira izradu projekta.
• Reprezentant: PD koje obavlja sve poslove kojima se bave PD grupe za koju je
reprezentant izabran.
• Izvještaj: Dio elaborata koji se odnosi na rezultate snimanja na terenu i obradu
istih.
Strana 4 od 72

Korišćene oznake i skraćenice
U tekstu elaborata korišćene su oznake i skraćenice sledećeg značenja:
RCG Republika Crna Gora
ZZZ CG Zavod za zapošljavanje Crne Gore
Regija središnja regija (Podgorica, Danilovgrad, Nikšić, Cetinje)
PD privredno društvo
IKCG Inženjerska komora Crne Gore
NK nekvalifikovani radnik
PK polukvalifikovani radnik
KV kvalifikovani radnik
VKV visokokvalifikovani radnik
SSS srednja stručna sprema
VŠS viša stručna sprema
VSS visoka stručna sprema
T tesar
M mašinac
Z zidar
A armirač
B betonirac
R ostali radnici u građevinarstvu
II – VIII platna grupa radnika ( II najniži stepen–grupa)
PR preduzetnik
OD ortačko društvo
AD akcionarsko društvo
KD komanditno društvo
JU javna ustanova
DOO društvo ograničene odgovornosti
DSD dio stranog društva
BP biznis plan
PRA plan razvoja
PR privatno vlasništvo
MJ mješovito vlasništvo
DŽ državno vlasništvo
VZ vrlo zadovoljan
Z zadovoljan
NZ nezadovoljan
VNZ veoma nezadovoljan
LD lični dohodak
Strana 5 od 72

Faze istraživanja
Zbog pojave novih tehnologija i dugoročne stagnacije građevinarstva u prethodnom
periodu, kada se nijesu mogla sticati kvalitetna iskustva niti odgovarajuće obrazovanje i
stručno usavršavanje, pojavio se problem da je sve teže ili nemoguće obezbijediti radnike
odgovarajućih znanja i vještina, koji mogu odgovoriti zahtjevima savremenog građenja.
Da bi se to prevazišlo urađeno je ovo istraživanje i, u okviru elaborata, odgovarajuća
analiza i izvještaj.
Istraživanje, izvještaj, analize i elaborat daju se u 2 faze i to:
FAZA I: Provjera primjenjivosti postojećih instrumenta, alata, upitnika i dokumenata (datih
priručnikom) na reprezentativnim uzorcima PD u oblasti građevinarstva na
području opštine Podgorica. Ova faza je ranije završena i nije obuhvaćena ovim
dijelom projekta.
FAZA II: Analiza potreba za obrazovanjem i stručnim usavršavanjem u građevinarstvu na
području središnje regije.
Strana 6 od 72

Rezime istraživanja
a) Predmet aktivnosti: Priprema za istraživanje, istraživanje, provjera upotrebljivosti
korigovnih instrumenta i alata, pogodnosti primjene posebnog kompjuterskog programa,
analiza potreba, zaključak i preporuke.
b) Nosilac istraživanja i analize: ZZZ RCG u saradnji sa Evropskom agencijom za
rekonstrukciju u okviru projekta VET 2004 pod nazivom „Tehnička podrška stručnom
obrazovanju i obuci Crnoj Gori“.
c) Naziv zadatka: Analiza potreba za obrazovanjem i stručnim osposobljavanjem radnika u
građevinarstvu za uzorak središnje regije.
d) Vrsta dokumenta: Elaborat (Segment projekta za središnju regiju).
e) Cilj: Utvrđivanje i analiza potreba za obrazovanjem i stručnim osposobljavanjem
zaposlenih u građevinarstvu za središnju regiju radi organizacije, izvođenja obrazovanja
i stručnog osposobljavanja i ukupnih saznanja u ovoj oblasti za građevinarstvo.
f) Metodologija rada
• Definisanje problema i cilja;
• Planiranje istraživanja;
• Prikupljanje informacija;
• Analiza informacija;
• Priprema izvještaja;
• Usklađivanje sa socijalnim partnerima;
• Prezentacija.
g) Kriterijumi za izbor PD u središnjoj regiji: Birana su samo PD koja su upisana u registar i
koja imaju licence IKCG.
h) Kriterijumi izbora reprezentanata: Pri izboru PD po uslovima definisanim prethodnom
tačkom, imalo se u vidu da se izaberu preduzeća iz različitih oblasti građevinske
djelatnosti i sa različitim brojem zaposlenih radnika.
i) Izabrani sistem istraživanja: Istraživanje je izvršeno preko reprezentativnih uzoraka.
j) Stanje građevinarstva na području središnje regije: Na području središnje regije
građevinska djelatnost je u ekspanziji. Sve više je PD koja se bave ovom djelatnošću u
kojima je u porastu broj radnika različite kvalifikacione strukture. Ova privredna grana
na nivou Republike i regije ima značajnu ulogu u učešću u nacionalnom dohotku i broju
zaposlenih. U ovoj privrednoj grani u RCG radi 6.879 lica, što čini 4,8% od ukupno
zaposlenog stanovništva.
k) Stanje tržišta rada na području središnje regije: U središnjoj regiji je, zbog stagnacije
građevinarstva u prethodnom periodu i nemogućnosti sticanja praktičnih znanja i
vještina, izražena potreba za građevinskim radnicima različitih kvalifikacija, posebno
mlađim. U središnjoj regiji živi 286.869 stanovnika, što čini 45,5% stanovništva Crne
Gore. U središnjoj regiji nije zaposleno 34.203 lica (17632 žene, 16571 muškarac), što
čini 47,7% nezaposlenih lica u RCG. Za ovu privrednu granu posebno je interesantna
starosna struktura potencijalne radne snage (nezaposlenih), što je u nastavku detaljnije
obrađeno.
Strana 7 od 72

l) Razvojne mogućnosti i perspektiva građevinarstva u središnjoj regiji: U periodu kada
privatizacija sve više uzima maha i kada je privatnu inicijativu, posebno u proizvodnim
djelatnostima, potrebno razvijati u različitim oblastima, nepohodno je graditi male
proizvodne kapacitete. To povlači zapošljavanje i stambeno zbrinjavanje zaposlenih, pa
je realno planirati dalji razvoj i bolju perspektivu građevinske djelatnosti.
m) Pregled uzorkovanih PD i osnovni podaci: Uzorkovano je 10% registrovanog broja PD.
R. br. NAZIV PREDUZEĆA Broj zaposlenih Šifra
1) „Građevinar ” AD Podgorica 50 45450
2) „Preduzeće za gradnju, nadzor i laboratorijska
ispitivanja ” Podgorica
23 72500
3) „MEGRAP” Podgorica 8 11404
4) „Pelagonija ”Podgorica 60
5) Industrija Import–Industrija Impex, Podgorica 45 71700
6) „Primorje ” Podgorica 1 45210
7) „Mostogradnja ” Podgorica 28 45210
8) “GP Cetinje” Cetinje 42 45210
9) „Lipa“ Cetinje 29 45210
10) „Gradnja Promet“ Spuž, Danilovgrad 62 45210
11) „Bast“ Nikšić 45 45210
12) „Centar za posebne namjene“ Nikšić 7 45210
13) „Crna Gora“ Nikšić 96 45210
14) „Mehanizacija i programat“ Nikšić 202 45210
15) „Profesional“ Nikšić 9 45210
16) „Cijevna komerc“ Podgorica 93 14210
17) „Fidija“ Podgorica 24 50100
18) „Vukotić invest“ Podgorica 6 74203
19) „Arso Milić“ Podgorica 24 45210
20) „Hidromol“ Podgorica 17 45120
21) „Sim les“ Podgorica 1 36130
22) „Tehnoinvest“ Podgorica 3 45210
23) „Le pont“ Podgorica 9 45250
24) „Krulex“ Podgorica 10 45450
25) „Crnagoraput“ 847 45230
26) „Zetagradnja“ 10 50209
UKUPNO ZAPOSLENIH 1.751
U prikupljanju podataka učestvovalo je troje anketara koji su radili i na upitnicima i na
prikupljanju podataka pitanjima i zapažanjima. Radili su 10 dana.
n) Osnovni podaci o izvršenom izboru PD: Pri izboru preduzeća vodilo se računa da preko
izabranih reprezentenata budu zastupljena ostala preduzeća iz regije po djelatnosti i
broju radnika.
Uzorak u svojoj djelatnosti sadrži sve poslove koje obavljaju PD, grupe iz koje je uzorak
uzet. Broj radnika za uzorkovano PD je stvaran.
o) Način istraživanja PD po reprezentantima: Podaci po PD dobijeni su metodom intervjua
rukovodstva (top menadžera), menadžera srednjeg nivoa i zaposlenih. Intervju je rađen
po prethodno pripremljenom upitniku i uputstvima. Upitnici su za izabrane instrumente i
Strana 8 od 72

alata(e) prilagođeni za ovu namjenu.
p) Rezultati istraživanja po reprezentantima na području srednje regije: Osnovni izlazi koji
predstavljaju broj zaposlenih i planiranog zapošljavnja po vrsti vlasništva i na nivou
regije dati su za PD u kojima je izvršeno istraživanje, tabelom 1.
Tabela 1: Broj zaposlenih i planirano zapošljavanje
R.br. Kvalifikacija
Potrebe za obrazovanjem i stručnim
osposobljavanjem
sada za 5 godina
1. SVI 473 667
2. PR 478 358
3. MJ 78 113
4. DŽ 106 196
Dobijen je i uticaj postojećeg stanja na potrebe za obrazovanjem i stručnim
osposobljavanjem, definisan upitnicima i elementima SWOT analize, koji su razrađeni
za regiju, po opštinama i vrsti vlasništva.
Neke analize, koje se odnose na ocjenu stanja u PD i interaktivni uticaji tog stanja na
pojedine navedene pokazatelje, urađene su i date u nastavku.
q) Osnovni podaci o utvrđivanju potreba i izvršenoj analizi po grupama i ukupno
• najizraženija potreba za obrazovanjem i stručnim usavršavanjem za nezaposlene je
tehnička obuka (korišćenje opreme i poznavanje standarda);
• sada zaposlene treba najviše obrazovati i usavršavati u oblasti tehničke obuke;
• karakteristično je za zaposlene sa radnim iskustvom da se najviše traži tehnička
obuka (znanje rukovođenja, vještina prenošenja znanja i opšta kultura).
r) Zaključak o utvrđivanju potreba i analizi: Potrebe za obukom i doobukom su izražene.
Takođe, uočene su razlike kod definisanja postojećeg stanja i odgovora na neka pitanja
za postojeće stanje i planove. Postoji mogućnost da je subjektivno ocijenjeno postojeće
stanje, posebno od strane poslodavaca.
s) Predlog i preporuke: Ovi podaci su upotrebljivi, mada treba imati određene rezerve zbog
navedenog u prethodnoj tački. Može se reći, ipak, da predstavljaju u dobrom dijelu želje
a ne i pouzdane parametre zasnovane na dugoročnom realnom planu razvoja.
Međutim, mogu se koristiti za planiranje, organizaciju i izvođenje obrazovanja i
usavršavanja za kraće vremenske periode i isti korigovati. Prioritete za obrazovanje i
usavršavanje za navedene potrebe odrediti na osnovu: potreba, stanja na ponudi tržišta
rada, planiranog priliva nove radne snage iz obrazovanja i dr.
Strana 9 od 72

1. Uvod
1.1. Cilj i namjena
Cilj je utvrđivanje potreba za obrazovanjem i stručnim osposobljavanjem zaposlenih u
građevinarstvu i/ili lica koja se nalaze na ZZZ RCG za središnju regiju, radi dobijanja
podatka potrebnih za organizaciju i izvođenje obrazovanja, usavršavanja, obuke i
doobuke. Tako bi se nadomjestili nedostaci postojećih znanja i vještina sticanih u školi i na
radnom mjestu, što je inicirano pojavom problema, definisanom na strani 3. Povećanjem
nivoa znanja i vještina, kao i preduzetničkih sposobnosti doprinosi se boljem
iskorišćavanju potencijala i resursa (ljudskih i materijalnih).
Rezultati istraživanja i izvještaj su namijenjeni poslodavcima u oblasti građevinarstva iz
središnje regije, obrazovnim institucijama koje se bave obrazovanjem i stručnim
usavršavanjem radnika u oblasti građevinarstva, investitoru tj. ZZZ RCG, koji će
korišćenjem ovih podataka moći organizovati i obaviti potrebno obrazovanje i stručno
usavršavanje radnika, čime bi se stvorili uslovi da isti zadrže posao ili se zaposle.
1.2. Problemi u istraživanju i analizi
U toku realizacije ovog zadatka pojavili su se određeni problemi, od kojih kao
karakteristične, izdvajamo sledeće:
• prisutna uzdržanost rukovodstva PD da daju podatke;
• odgovori su često nedovoljno precizni. Više se odgovara na pitanja tako da
odgovori ne definišu stvarno stanje već stanje kako bi trebalo da bude;
• poslovi u ovoj oblasti su sezonski, radnici su dislocirani po gradilištima pa je teško
doći do podataka;
• radnici su malo obrazovani i često teško razumiju i jednostavna, dobro formulisana
pitanja;
• menadžeri srednjeg nivoa i poslovođe nerado prekidaju poslove da bi radnici dali
odgovore iz upitnika koji su njima namijenjeni;
• radnici se sezonski angažuju sa strane i nijesu zainteresovani za potrebnu
saradnju;
• radnici nijesu obaviješteni o poslovnoj politici preduzeća i planovima razvoja, te ne
mogu davati podatke o budućim potrebama;
• top menadžment nije još uvijek zainteresovan za permanentno (doživotno) učenje
zaposlenih;
• uočene su velike razlike u odgovorima na pojedina pitanja od strane top
menadžmenta i radnika. Npr. u definisanju odgovora na pitanje – Da li je ovo
organizacija učenja?
• po odgovorima menadžmenta u prosjeku sva PD su organizacije učenja
• po odgovoru radnika u prosjeku ovo nijesu organizacije učenja.
Za ovo mogu biti sledeći razlozi:
a) poslodavci uljepšavaju stanje,
b) radnici potpuno ne razumiju pitanja, što je manje vjerovatno, jer su prilikom
testiranja data dodatna objašnjenja.
Strana 10 od 72

Mišljenja smo da se ovi problemi pojavljuju zbog:
• želje rukovodstava da se ne saopštavaju podaci koji mogu loše uticati na njihovu
poziciju;
• straha zaposlenih da daju tačne odgovore i njihova neprosvećenost, kao i
neprihvatanje saradnje;
• izbjegavanja poslodavaca da daju tačne podatke o PD jer se stvarno stanje
razlikuje od verifikovanog.
Da bi se problemi umanjili u budućem radu predlažemo da:
• radne grupe za izradu ovih analiza iskoriste priliku i da pri kontaktima sa top
menadžmentom pojasne ciljeve istraživanja iIi da ih uvjere da podaci nemaju drugu
namjenu sem projektovane;
• da se sredstvima informisanja javnost više upozna sa značajem ovakvog načina
dobijanja podataka;
• se na savjetovanjima, okruglim stolovima i naučno-stručnim skupovima govori o
značaju tačnosti podataka i analiza za privredni razvoj regiona i Republike.
1.3. Korišćena metodologija rada
Za pripremu, prikupljanje podataka, obradu podataka i analizu korišćena je sledeća
metodologija:
• Definisanje problema i cilja;
• Izrada projektnog zadatka;
• Planiranje istraživanja;
• Prikupljanje informacija;
• Obrada informacija;
• Analiza informacija;
• Priprema izvještaja;
• Usklađivanje sa socijalnim partnerima;
• Prezentacija.
1.4. Kriterijumi izbora PD
PD su birana po kriterijumima u 2 faze i to: prva faza je izbor preduzeća koja su
registrovana u centralnom registru i sa važećim produženjem registracije; druga faza je
izbor od tih PD reprezentanata po djelatnosti i broju radnika koji će predstavljati ostala
preduzeća u regiji.
1.5. Izabrani sistem istraživanja
Istraživanje je izvršeno preko reprezetativnih uzoraka.
Strana 11 od 72

2. Analiza stanja građevinarstva na području središnje regije
2.1. Osnovni podaci o središnjoj regiji
• Središnju regiju čine opštine: Podgorica. Danilovgrad, Nikšić i Cetinje.
• Površina središnje regije je 4971 km2 što čini 36 % ukupne površine Crne Gore.
• Naseljenost u regiji je 43,3 stanovnika /km2. Regija je pretežno ravničarska i nalazi
se na nadmorskoj visini od 40m do približno 700 m, na kojoj se nalazi veći dio
opštine Cetinje.
• U ovoj regiji je Univerzitet Crne Gore i fakulteti u Podgorici, Nikšiću i Cetinju. Tu su
smješteni i važniji proizvodni kapaciteti i veliki proizvodni sistemi i to: „Kombinat
aluminijuma“, „Željezara“, „Radoje Dakić”, „Obod”, „Plantaže“ i, može se reći, većina
građevinskih PD.
• U regiji je razvijena poljoprivreda i u njoj se nalazi veći dio prehrambene industrije
RCG.
• Regija po svom značaju predstavlja centralni dio privrednog, kulturnog, obrazovnog,
administrativnog i političkog života Crne Gore.
• Podaci o stanovništvu u regiji dati su u tabeli 2, pri čemu se u koloni % u RCG
nalaze podaci koji govore o % učešća regije u analiziranoj strukturi podataka u
odnosu na iste za RCG. Npr. u RCG je zaposleno 187.333 lica, u regiji 80.727, što
čini 43% zaposlenih u RCG. U koloni % u središnjoj regiji dati su podaci o procentu
učešća analiziranih podataka u odnosu na broj stanovnika regije. Npr. regija ima
286.869 stanovnika, od toga je zaposleno 80.727 ili 28,1% stanovništva.
Tabela 2: Osnovni podaci o stanovništvu
Struktura osnovnih
podataka
REPUBLIKA CRNA GORA
Ukupno u
RCG
Središnja regija
Stanovništva % u RCG % u središnjoj regiji
Ukupno stanovnišva 630.548 286.869 45,5 100
starosti 15 i više godina 501.358 225.998 45,1 78,8
aktivno stanovništvo 259.092 114.930 44,4 40,1
zaposleni 187.333 80.727 43,0 28,1
nezaposleni 71.759 34.203 47,7 11,9
neaktivno stanovništvo 242.266 111.068 45,8 38,7
mlađe od 15 godina 129.190 60.871 47,1 21,2
MUŠKARCI
Ukupno 309.513 140.179 45,3 48,9
zaposleni 112.637 48.691 43,2 17,0
nezaposleni 34.886 16.571 47,5 5,8
mlađe od 15 godina 67.178 32.585 48,5 11,4
ŽENE
Ukupno 321.035 146.690 45,7 51,1
zaposleni 74.696 32.036 42,9 11,2
nezaposleni 36.873 17.832 48,4 6,3
Strana 12 od 72

mlađe od 15 godina 62.012 28.285 45,6 9,9
2.2. Stanje djelatnosti u regiji
Na području središnje regije građevinska djelatnost je u ekspanziji. Sve više je PD koja se
bave ovom djelatnošću i kojima je u porastu broj radnika različite kvalifikacione strukture.
U ovoj djelatnosti radi 6.879 lica što čini 4,8% zaposlenih u RCG. Prosječna zarada u
građevinarstvu je 140.59€ što je 49% prosječne zarade u RCG ili 37% prosječne zarade u
Podgorici ili 45% prosječne zarade u Nikšiću.
U poređenju sa ostalim prosječnim zaradama, ove zarade spadaju u grupu najnižih zarada
u RCG, što je svakako razlog malog interesoavnja lokalnog stanovništva za poslove i
obrazovanje u ovoj privrednoj grani.
U ovoj grani privrede drastično je izražena razlika ličnih dohodaka (veoma niski) i
prodajnih cijena gotovih proizvoda i objekata i troškova, što ukazuje na visoke dobiti u ovoj
privrednoj grani. Uočeno je, takođe, da su građevinska PD u kojima je prosječan lični
dohodak veći (kod nekih preduzeća i po 3 prosječna LD grane) veoma uspješna i stabilna,
iako zapošljavaju isključivo lokalno stanovništvo. U ovim PD zaposleni sopstveni uspjeh
poistovjećuju sa uspjehom preduzeća, što je poseban motivacioni faktor koje je
obezbijedio uspješan top menadžment.
Kvalifikaciona i starosna struktura zaposlenih u građevinarstvu na nivou Republike i
regije, kao i procenat učešća u ukupnom broju zaposlenih u Republici i regiji nije dat, zbog
nemogućnosti obezbjeđivanja ovih statističkih podataka.
2.3. Stanje tržišta rada na području regije
U regiji je zbog stagnacije građevinarstva u prethodnom periodu i nemogućnosti sticanja
praktičnih znanja i vještina, izražena potreba za građevinskim radnicima različitih
kvalifikacija, posebno mladim radnicima. Tabelom 3. data je ponuda moguće radne snage,
tj. pregled nezaposlenih lica prema školskoj spremi i polu za RCG i regiju (oktobar,
2004.godine), koja se nalazi na ZZZ RCG. U tabelama 3. i 4. u koloni % u RCG daje se
procentualno učešće regije u odnosu na RCG za analizirane podatke. Za % središnje
regije daje se % učešće u odnosu na broj stanovnika regije. Npr. (Tabela 3.) za pokazatelj
ukupno - bez škole - RCG 1.560; u regiji - 771; % RCG - 49,42 je % regije u Republici; a
za % u središnjoj regiji - 0,27% je u odnosu na broj stanovnika regije.
Starosna struktura nezaposlenih za regiju nije obezbijeđena.
Strana 13 od 72

Tabela 3: Struktura nezaposlenih po školskoj spremi, starosti i polu u RCG i regiji
Osnovnih podataka
REPUBLIKA CRNA GORA
Ukupno u RCG
Središnja regija
Ukupno u regiji % u RCG % u sred.regiji
Ukupno 71.759 34.203 47,66 11,92
bez škole 1.560 771 49,42 0,27
nepotpuna osn. škola 2.749 1.659 60,35 0,58
osnovna škola 15.237 8.079 53,02 2,82
srednja škola 46.066 20.645 44,82 7,20
viša škola 2.455 579 23,58 0,20
fakulteti 3.693 2.469 66,86 0,86
magistri i doktori 0 0 0,00
MUŠKARCI
Ukupno 34.886 16.571 47,50 5,78
bez škole 1.177 771 65,51 0,27
nepotpuna osn. škola 1.081 905 83,72 0,32
nsnovna škola 7.962 4.192 52,65 1,46
srednja škola 21.774 9.081 41,71 3,17
viša škola 1.444 403 27,91 0,14
fakulteti 1.451 1.219 84,01 0,42
magistri i doktori 0 0 0,00
ŽENE
Ukupno 36.873 17.632 47,82 6,15
bez škole 383 0 0,00 0,00
nepotpuna osn. škola 1.668 754 45,20 0,26
osnovna škola 7.275 3..887 53,43 1,35
srednja škola 24.292 11.564 47,60 4,03
viša škola 1..011 176 17,41 0,06
fakulteti 2242 1250 55,75 0,44
magistri i doktori 0 0
Pregled broja nezaposlenih lica građevinske struke po kvalifikacionoj strukturi i stručnoj
spremi u RCG i regiji za grube i završne građevinske radove i ukupno.
Tabela 4: Grubi građevinski radovi
Kvalifikaciona struktura građevinske
struke
Stepen
stručne
spreme
R. Crna Gora središnja regija
Muškarci Žene Muškarci Žene
Pomoćni građevinski radnik II 16 0 1 0
Pomoćni betonirac II 2 0 0 0
Pomoćni tesar II 75 0 18 0
Pomoćni zidar II 105 0 30 0
Pomoćni hidrograđevinar II 2 0 2 0
Pomoćni rukovalac jednost. građ.
mašinama
II
44 0 7 0
Armirač II 16 0 6 0
Tesar III 56 0 23 0
Zidar III 78 0 28 0
Hidrograđevinar III 31 0 29 0
Montažer građ. prefabrik.
konstrukcija
III
1 0 1 0
Rukovalac jednostavnim građ.
mašinama
III
52 0 28 0
Građevinski tehnički crtač III 1 0 1 0
Građevinski laboratorijski pripremač III 45 34 41 34
Građevinski tehničar IV 333 157 209 99
Strana 14 od 72

struke
Stepen
stručne
spreme
Građevnski specijalista V 7 1 2 0
Inženjer građevine VI 16 9 5 2
Dipl. inž. građevine VII 20 5 9 3
UKUPNO 900 206 440 138
SVEGA 1106 578
Tabela 5: Završni građevinski radovi
struke
Stepen
stručne
spreme
Pomoćni podopolagač II 3 0 3 0
Pomoćnik građevinskog keramičara II 21 0 10 0
Pomoćnik kamenoresca II 2 0 1 0
Podopolagač III 8 0 7 0
Građevinski keramičar III 62 4 46 2
Tapetar III 8 0 6 0
Gipsar III 1 0 0 0
Fasader III 1 0 0 0
Keramičar III 2 0 1 0
Zastakljivač III 2 0 0 0
UKUPNO 110 4 74 2
SVEGA 114 76
Tabela 6: Pregled ukupnog broja nezaposlenih lica u građevinarstvu
struke
Grubi građevinski radovi 900 206 440 138
Završni građevinski radovi 110 4 74 2
UKUPNO 1010 210 514 140
SVEGA 1220 654
Napomena: Podaci u tabelama 4. 5. i 6. su od 18.08.2005.godine.
2.4. SWOT analiza
Ova i ostale analize su urađene primjenom posebno pripremljenog kompjuterskog
programa.
Analizirani su uzorci za središnji region, gradove koji čine region a posebno po vrsti
vlasništva. Tabelarni pregled rezultata je dat u prilogu (Tabela 40-45.).
Izvodi iz rezultata ove numeričke analize (dati u prilogu), primjenom navedenog programa,
za reprezentante po području i vrsti vlasništva dati su tabelom 7. U tabeli 7. za gradove u
kojima nije izvršeno uzorkovanje po pojedinoj vrsti vlasništva napisano je „Nema“.
U SWOT analizi je redosljed kod davanja odgovora na pojedina pitanja takav, da je na
prvom mjestu odgovor sa najvećim brojem prihvatanja tog odgovora od strane
uzorkovanih PD .
Sa istim brojem odgovora redosljed nije posebno određivan.
Strana 15 od 72

Tabela 7: SWOT analiza
SWOT ANALIZA ZA REGIJU PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Naše
preduzeće je
dobro u:
1. organizaciji
2. kvalitetu
3.osnovnim znanjima
i vještinama
4.poslovnim
rezultatima
5.investiranju u razvoj
1. organizaciji
2. kvalitetu
3.poslovnim
rezultatima
4.osnovnim znanjima i
vještinama
5.poštovanju eko. st.
1.organizaciji
2.osnovnim znanjima
i vještinama
3. kvalitetu
4.investiranju u
razvoj
uspješne poslovne
politike
1. vještinama i
interpersonalni
m vještinama
2. kvalitetu
Naše
preduzeće je
ograničeno
u:
1.nedostatku
sredstava
2.novoj tehnologiji
3.stranim jezicima
4.neefikasnom
marketingu
5.stimulisanju radnika
1.nedostataku
sredstava
2.novoj tehnologiji
3.obuci i specijalizaciji
4.neefikasnom
marketingu
1.stranim jezicima
2.neefikasnom
marketingu
3.nedostatku
informacionih
sistema
4.lošem planiranju i
kontroli
nije odgovoreno
Razvoj
preduzeća
će
omogućiti:
1.usvajanje standarda
EU
2.modernizaciju
opreme
3.bolju platežnu moć
stanovništva
4.poboljšanje
marketinga
5.razvoj ino tržišta
1.modernizaciju
opreme
2.poboljšanje
marketinga
stanovništva
EU
5.stabilnu političku
situaciju
1.usvajanje
standarda EU
situaciju
3.nove zakone
stanovništva
5.modernizaciju
opreme
1.modernizaciju
opreme
Prijetnje
preduzeću
u budućnosti
su:
1.politička sitacija
2.niska platežna moć
stanovništva
3.nepovoljna st. struk
4.loš marketing
5.porast konkurencije
stanovništva
3.nedostatak
kvalifikovane radna
snage
4.nepovoljna starosna
struktura
5.porast konkuren.
stanovništva
3.nedovoljno
ulaganje u kapacitete
4.loš marketing
1.politička
situacija u širem
regionu
Šta treba
uraditi?
(plan akcije)
1.pojačati marketing
2.poboljšati
kvalifikacionu
strukturu
3.poboljšati kvalitet
4.poboljšati strukturu
proizvodnja
5.poboljšati
organizaciju
2.poboljšati
kvalifikacionu strukturu
proizvoda
5.poboljšati
organizaciju
2.poboljšati
kvalifikacionu
strukturu
nije odgovoreno
Strana 16 od 72

SWOT ANALIZA ZA PODGORICU PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Naše
preduzeće je
dobro u:
1. organizaciji
2. kvalitetu
3.znanjima i vještinama
4.poslovnim rezultatima
5.investicijama u razvoj
1.organizaciji
2.kvalitetu
3.poslovnim rezultatima
4.investicijama u razvoj
5.uspješnoj poslovnoj
politici
1.kvalitetu
2.investicijama u
razvoj
3.znanjima i
vještinama
4.poslovnim
rezultatima
5.dobarom
informacionom
sistemu
Nema
Naše
preduzeće je
ograničeno u:
1.nedostataku
sredstava
3.novoj tehnologiji
4.stimulisanju radnika
5.stranim jezicima
1.nedostataku sredstava
3.novoj tehnologiji
4.marketingu
5.nepovoljnoj starosnoj
strukturi
1.stranim jezicima
2.neefikasanom
marketingu
3.nepovoljnoj
starosnoj strukturi
5.nedostatku
informacionih
sistema
6.lošem planiranju i
kontroli
Nema
Razvoj
preduzeća
će omogućiti:
EU
stanovništva
3.modernizaciju
opreme
situaciju
5.bolji marketing
1.modernizaciju opreme
situaciju
stanovništva
4.obuku zaposlenih
5.informacione sisteme
1.nove zakone
situaciju
stanovništva
4.bolji marketing
Nema
Prijetnje
preduzeću
u budućnosti
su:
2.nedostatak
kvalifikovane radna
snage
stanovništva
4.loš marketing
struktura
1.politička situacija
2.nedovoljno kvalifikovane
radne snage 3.niska
platežna moć
stanovništva
4.loš marketing
struktura
2.nedovoljno
kvalifikovane radne
snage 3.niska
platežna moć
stanovništva
4.loš marketing
5.porast
konkurencije
Nema
Šta treba
uraditi?
(plan akcije)
2.poboljšati
kvalifikacionu strkturu
proizvoda
5.poboljšati
organizaciju
2.poboljšati kvalifikacionu
strkturu
proizvoda
5.poboljšati organizaciju
Nema
Strana 17 od 72

SWOT ANALIZA ZA DANILOVGRAD PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Naše preduzeće je dobro u: 1. organizaciji
2. kvalitetu
3. znanjima i vještinama
4. stranim jezicima
5. rad na računaru
1.organizaciji
2.kvalitetu
3.znanjima i
vještinama
4.stranim jezici
5.rad na računaru
Nema Nema
Naše preduzeće je ograničeno u: 1.nepovoljna starosna
struktura zaposlenih
1.nepovoljna
starosna struktura
zaposlenih Nema Nema
Razvoj preduzeća
će omogućiti:
EU
2.ulaz stranog kapitala
4.obuku zaposlenih
5. bolji marketing
1.usvajanje
standarda EU
2.ulaz stranog
kapitala
3.modernizaciju
opreme
4.obuku zaposlenih
5.bolji marketing
Nema Nema
Prijetnje
preduzeću
u budućnosti su:
stanovništva
3.nedostatak
kvalifikovane radne
snage
4.politička situacija u
regionu
stanovništva
2.porast
konkurencije
3.nedostatak
kvalifikovane radne
snage
4.politička situacija u
regionu
Nema Nema
Šta treba
Uraditi?
(plan akcije)
2.poboljšati
kvalifikacionu strukturu
4.poboljšati organizaciju
2.poboljšati
kvalifikacionu
strukturu
4.poboljšati
organizaciju
Nema Nema
SWOT ANALIZA ZA NIKŠIĆ PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Naše preduzeće je
dobro u:
1. organizaciji
2. kvalitetu
3.poštovanju eko
standarda
4.investiranju u razvoj
5.planiranju i kontroli
1.organizaciji
2.kvalitetu
3.poštovanju eko
standarda
4.investiranju u
razvoj
1.organizaciji
2.osnovnim znanjima i
vještinama Nema
Naše preduzeće je
ograničeno u:
1.nedostaku sredstava
2.stranim jezicima
3.nedostatku osnovnih
znanja i vještina
1.nedostatku
sredstava
2.nedostatku
osnovnih znanja i
vještina
3.marketingu
1.nedostatku sredstava
2.marketingu
3.stranim jezicima Nema
Strana 18 od 72

SWOT ANALIZA ZA NIKŠIĆ PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Razvoj preduzeća
će omogućiti:
EU
2.ulaz stranog kapitala
3.modernizaciju
opreme
5.bolji marketing
1.usvajanje
standarda EU
2.ulaz stranog
kapitala
3.modernizaciju
opreme
5.bolji marketing
1.modernizaciju
opreme
EU
Nema
Prijetnje
preduzeću
u budućnosti su:
stanovništva
3.nedostatak
kvalifikovane radne
snage
struktura
5. loš marketing
1.niska platežna
moć stanovništva
3.nepovoljna
starosna struktura
4.neadekvatna
kadrovska politika
stanovništva
4.nedovoljno ulaganje
u kapacitete
struktura
Nema
Šta treba
uraditi?
(plan akcije)
2.poboljšati
kvalifikacionu
strukturu
4.bolja struktura
proizvoda
2.poboljšati
kvalifikacionu
strukturu
4.bolja struktura
proizvoda
2.poboljšati
kvalifikacionu strukturu Nema
SWOT ANALIZA ZA CETINJE PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Naše
preduzeće
je dobro u:
1. organizaciji
2. kvalitetu
3.poštovanju eko
standarda
4.investiranju u
razvoj
1.organizaciji
2.kvalitetu
3.poštovanju eko
standarda
4.investiranju u
razvoj
Nema
1.kvalitetnom
proizvodu i
uslugama
Naše
preduzeće
je
ograničeno
u:
1.stranim jezicima
2.neefikasnom
marketingu
3.nedostatku
informacionih
sistema
4.nedostatak
sredstava
1.stranim jezicima
2.neefikasnom
marketingu
3.nedostatku
informacionih
sistema
4.nedostatku
sredstava
Nema
Nije odgovoreno
Razvoj
preduzeća
će
omogućiti:
1.ulaganje u
modernizaciju
opreme
2.poboljšanje
marketinga
1.poboljšanje
marketinga
Nema
Strana 19 od 72

SWOT ANALIZA ZA CETINJE PO VRSTI VLASNIŠTVA
ELEMENTI
ANALIZE
VRSTA VLASNIŠTVA
SVI PR MJ DŽ
Naše
preduzeće
je dobro u:
1. organizaciji
2. kvalitetu
3.poštovanju eko
standarda
4.investiranju u
razvoj
1.organizaciji
2.kvalitetu
3.poštovanju eko
standarda
4.investiranju u
razvoj
Nema
1.kvalitetnom
proizvodu i
uslugama
Prijetnje
preduzeću
u
budućnosti
su:
1.nedostatak
kvalifikovane radne
snage
2.porast
konkurencije
stanovništva
1.nedostatak
kvalifikovane radne
snage
2.porast
konkurencije
3.niska platežna
moć stanovništva
Nema
1.politička situacija u širem
regionu
Šta treba
uraditi?
(plan
akcije)
Nema odgovora Nema odgovora
Nema
Nema odgovora
Iz ove analize može se, po elementima analize, izdvojiti da su skoro sva uzorkovana
društva (poslodavci) navodili do 3 osnovna razloga i to:
Naše preduzeće je dobro zbog:
• organizacije
• kvaliteta
• posjedovanja osnovnih znanja i vještina.
Naše preduzeće je ograničeno zbog:
• nedostatka sredstava (najčešće za održavanje)
• nedostatka novih tehnologija
• lošeg marketinga.
Razvoj preduzeća će omogućiti:
• usvajanje standarda EU
• bolju platežnu moć stanovništva
• modernizacuju opreme.
Prijetnje preduzeću u budućnosti su:
• politička situacija
• niska platežna moć stanovništva
• nepovoljna starosna struktura (ravnopravno sa lošim marketingom).
Strana 20 od 72

Šta treba uraditi? (plan akcije)
• pojačati marketing
• poboljšati kvalifikacionu strukturu zaposlenih
• poboljšati kvalitet.
3. Razvojne mogućnosti i perspektiva građevinarstva u regiji
3.1. Razvoj industrije
I pored toga što je industrija u stagnaciji i što se u okruženju nalaze industrijski kapaciteti
koji nijesu dovoljno iskorišćeni, ukoliko se žele iskoristiti potencijali Republike, neophodno
je razvijati industrijsku proizvodnju. Ovdje se misli, prije svega, na metalopreradu i
poljoprivredu.
Dobra strana razvoja ovih oblasti je što postoji iskustvo, kapaciteti (kvalitetni objekti sa
infrastrukturom i dobra oprema za maloserijsku proizvodnju) koji mogu okupljati i razvijati
mala i srednja preduzeća, ali i sirovinska osnova.
Posebno treba naglasiti da nema razvijene zemlje bez industrijske proizvodnje.
3.2. Razvoj ugostiteljstva i turizma
Jedna od strateških grana razvoja Republike je turizam i ugostiteljstvo.
Kapaciteti u oblasti turističke ponude su nedovoljni i zastarjeli te treba očekivati, posebno u
primorskom i planinskom turizmu, znatne investicije u izgradnji objekata i infrastrukture.
3.3. Razvoj komunikacija i telekomunikacija
Naš region i dalje pripada kategoriji loših komunikacijskih veza naših gradova sa
primorjem i planinskim dijelom Republike. Posebno su loše veze sa sjeverom, koji je glavni
pravac za dolazak turista i veza sa srednjom i zapadnom Evropom. Ukratko, treba
očekivati i u ovoj oblasti znatne investicije. Što se tiče razvoja telekomunikacija realno je, i
pored toga što je vlasnik strana kompanija, ako ne investicije za nove kapacitete ono bar
investicije u oblasti modernizacije. U ovoj oblasti treba očekivati veoma važne poslove za
građevinarstvo.
3.4. Razvoj komunalne infrastrukture
Komunalna infrastruktura je u posebno lošem stanju, a naročito deponije za komunalni
otpad. U ovoj oblasti se očekuju obimni radovi gdje će građevinska operativa imati puno
posla.
Strana 21 od 72

3.5. Razvoj prometa
U oblasti prometa došlo je do značajnog napretka i povećanja kapaciteta, posebno kod
razvoja malih trgovina. U ovoj oblasti, što se tiče malih trgovina, ne treba očekivati
posebno značajne građevinske radove ali realno je očekivati izgradnju megamarketa.
3.6. Razvoj bankarstva
U periodu kada privatizacija sve više uzima maha i kada je privatnu inicijativu, posebno u
proizvodnim djelatnostima, posebno potrebno razvijati u različitim oblastima, neophodno je
graditi male proizvodne kapacitete, koji će se oslanjati na velike sisteme i za koje će raditi,
razvijati turizam i ugostiteljstvo, razvijati komunalnu infrastrukturu, poboljšati promet.
Sve ovo nije moguće ostvariti bez dobro razvijenog bankarskog sistema u kojem
građevinska operativa treba da obezbijedi finansijsku podršku za značajne poslove.
4. Pregled ukupnog broja uzorkovanih privrednih društava u regiji
koja se bave građevinarstvom
4.1. Pregled broja PD po opštinama regije:
Grad Broj
Podgorica 261
Danilovgrad 7
NIkšić 58
Cetinje 16
Ukupno 342
U pregledu datom u nastavku, nalaze se PD upisana u registar PD sa područja regije, koja
su dobila licencu IKCG za izvođenje radova za oblasti za koje su registrovane.
Strana 22 od 72
Dijagram 1: Pregled broja PD po opštinama regije
Podgorica
Danilovgrad
Nikšić
Cetinje

Tabela 8: Pregled uzorkovanih PD iz regije koja se bave građevinarstvom.
R. br. NAZIV PREDUZEĆA
Broj
zaposlenih
Šifra
1 AD „Građevinar“, Podgorica 50 45450
2 Preduzeće za gradnju, nadzor i laboratorijska ispitivanja,
Podgorica 23 72500
3 „MEGRAP“ Podgorica
8 11404
4 „Pelagonija“, Podgorica
60
5 Industrija Import – Industrija Impex, Podgorica
45 71700
6 „Primorje“, Podgorica
1 45210
7 „Mostogradnja“, Podgorica
28 45210
8 GP “Cetinje”, Cetinje
42 45210
9 „Lipa“, Cetinje
29 45210
10 „Gradnja Promet“ Spuž, Danilovgrad
62 45210
11 „Bast“, Nikšić
45 45210
12 „Centar za posebne namjene“, Nikšić
7 45210
13 „Crna Gora“ Nikšić
96 45210
14 „Mehanizacija i programat“,Nikšić
202 45210
15 „Profesional“, Nikšić
9 45210
16 „Cijevna komerc“, Podgorica
93 14210
17 „Fidija“, Podgorica
24 50100
18 „Vukotić invest“, Podgorica
6 74203
19 „Arso Milić“, Podgorica
24 45210
20 „Hidromol“, Podgorica
17 45120
21 „Sim les“, Podgorica
1 36130
22 „Tehnoinvest“, Podgorica
3 45210
23 „Le pont“, Podgorica
9 45250
24 „Krulex“, Podgorica
10 45450
25 Crnagoraput
851 45230
26 Zetagradnja
10 50209
UKUPNO ZAPOSLENIH 1755
• Broj uzorkovanih
privrednih društava po
opštinama središnje
regije prikazan je
dijagramom.
Uzorkovano je
približno 10%
registrovanih PD iz
regije.
Strana 23 od 72
Dijagram 2: Broj uzorkovanih privrednih društava po opštinama središnje
regije
Podgorica
Danilovgrad
Nikšić
Cetinja

5. Grupisanje privrednih društava
Grupisanje PD iz regije izvršeno je po djelatnosti. Iz svake grupe odabran je bar po jedan
reprezentant za sve gradova regije. Gradska pripadnost PD data je uz naziv PD.
6. Analiza grupa privrednih društava i izbor načina istraživanja
Grupisanje PD izvršeno je da bi se stvorili realniji uslovi za obezbjeđenje osnovnog izlaza
tj. za utvrđivanje potreba za obrazovanjem i usavršavanjem regije preko uzoraka.
Navedeni uzorci predstavljaju grupe PD po djelatnosti i broju radnika.
Grupa 1.
Ovu grupu sačinjavaju PD koja se bave različitim poslovima, pa je za istu izabrano više
reprezentanata.
Grupa 2.
Ovu grupu sačinjavaju PD koja se bave nešto užom strukturom poslova od prethodne
grupe. I za ovu grupu je izabran broj reprezentanata koji je srazmjeran broju različitih
poslova grupe.
Grupa 3.
Ovu grupu sačinjavaju PD koja se bave sličnom djelatnošću.
Sličnost PD ove grupe jesu djelatnosti i broj radnika, zbog čega je izabrano manje
reprezentanata.
Zbog relativno velikog broja PD u Republici i regiji (Tabela 9) uzorkovano je 26 PD koja
mogu predstavljati regiju.
7. Sistem uzorkovanja i opis uzoraka (reprezentanata)
Uzorkovanje PD iz grupa izvršeno je po navedenim kriterijumima definisanim tačkom 1.4.
Uzorci su reprezentativni i obuhvataju sve poslove kojima se bave PD grupe za koju su
reprezentanti izabrani.
7.1. Osnovna saznanja o izabranim uzorcima (reprezentantima)
Zajedničko obilježje za sve reprezentante:
Svi anketirani su se izjasnili da na tržištu vlada opšti deficit radne snage svih profila u
građevinarstvu, nezavisno od stepena stručne spreme:
• građevinski inženjeri svih profila;
• građevinski tehničari svih profila;
• visokokvalifikovani i kvalifikovani radnici za zanimanja: keramičar, hidrograđevinar,
tesar, armirač, betonirac, podopolagač, parketar, moler, zidar i monter suve
gradnje.
Detaljniji podaci o deficitarnim zanimanjima dati su u nastavku.
Strana 24 od 72

Takođe, veliki broj analizom obuhvaćenih preduzeća taj deficit pokriva radnom snagom iz
okruženja – nerezidentima. Analizom su obuhvaćena i preduzeća koja formalno–pravno
imaju status domaćih preduzeća, ali su im matične kuće u zemljama iz okruženja i radna
snaga je iz tih zemalja. Veliki broj anketiranih smatra da na tržištu vlada nelojalna
konkurencija, da su privilegovana građevinska preduzeća iz okruženja i inostranstva, što
nepovoljno utiče na razvoj ovog sektora kod nas.
Mali broj ispitanika na svim nivoima je pokazao interes za sveživotno obrazovanje, pa je
opšti utisak radne grupe da kod nas još uvijek nije zaživio ovaj vid obrazovanja i da većina
nema jasnu sliku o dobrobiti koju donosi. Top menadžment u preduzećima ima najviše
saznanja i najveće interesovanje, ali je ono još uvijek u domenu dobrobiti preduzeća i/ili
njih lično (pogotovu kada je riječ o privatnom vlasništvu). Situacija je bolja kod menadžera
srednje linije (šefova, poslovođa) zato što su oni svakodnevno u direktnom kontaktu sa
radnicima i imaju uvid u stvarne potrebe za obukom/doobukom, pogotovo radnika. Najniži
stepen saznanja i najmanje interesovanje su pokazali radnici (svih profila), što se ogleda u
kvalitetu dobijenih odgovora na terenu.
Utisak radne grupe je da menadžeri svih nivoa još uvijek ne uvažavaju u dovoljnoj mjeri
mišljenje radnika. Dodatni problem je predstavljalo nepovjerenje i nizak nivo
komunikacijskih sposobnosti radnika, a u pojedinim slučajevima (uglavnom kod
nekvalifikovanih radnika) nizak nivo pismenosti. Imajući u vidu da je građevinska sezona u
jeku i da se zaposleni radnici nalaze na gradilištima, šefovi gradilišta su nerado obustavljali
radove radi popunjavanja upitnika uz sugestiju da oni mogu odgovoriti upravo onako kako
bi to učinili radnici.
Poslodavci su iznijeli mišljenje da je jedan od ključnih razloga loše obučene radne snage i
to što škola nema materijalnih uslova da obezbijedi kvalitetnu praktičnu nastavu za
učenike.
Kao opšta, mogu se izdvojiti i sledeća zapažanja:
• U toku intervjua je utvrđeno da: rukovodstvo i zaposleni u većini raspolažu
činjenicama; daju dosta konkretne i jasne odgovore, izuzev dijela radnika sa nižom
kvalifikacijom; ne uljepšavaju postojeće stanje sem top menadžmenta. Stoga, može
se računati da ovi pokazatelji mogu biti upotrijebljeni za dalji rad;
• Rukovodstva se mogu smatrati kompetentnim i ona imaju autoritet koji može biti
dobra osnova za realizaciju plana i projektovane poslovne politike;
• Kadar je lojalan i nema izražene sezonske fluktuacije i spolja vidljivog
nezadovoljstva.
7.2. Posebnosti za izabrane reprezentante po kriterijumu
uspješnosti i lokaciji
Reprezentanti grupe 1.
Ovaj reprezentant predstavlja uspješno PD koje radi na potpuno tržišno orjentisan način,
primjenjujući stručna znanja i poštujući hijerarhiju.
Jedno od njih je preduzeće osnovano prije 28 godina, čija je osnovna karakteristika
stabilan rast. Top menadžer sa kojim je obavljen razgovor je radnik preduzeća od
Strana 25 od 72

njegovog osnivanja i direktor dugi niz godina. On smatra da je preduzeće veoma uspješno,
da ga karakterišu kvalitetna radna snaga (postojeća), što se vidi kroz visoku prosječnu
zaradu (450€), redovnu isplatu i redovno izmirivanje obaveza prema državi. Sa druge
strane, utisak je da u preduzeću vlada formalni, hijerarhijski sistem komunikacije,
maksimalno poštovanje pravila i obaveza i slično.
Direktor se osvrnuo i na aktuelne probleme u obrazovanju koji imaju direktne posljedice na
kvalitet kadra na tržištu rada, posebno naglašavajući nezainteresovanost učenika da
obave petnaestodnevnu praksu. Naveo je da se, takođe, često događa da učenici dođu u
preduzeće s molbom da im potpišu dnevnik rada bez obavljene prakse.
Reprezentanti grupe 2.
Predstavljaju mala preduzeća koja su locirana u Podgorici, Danilovgradu, Cetinju i Nikšiću.
Karakteristično je to da su sva obrađena preduzeća mala (jedan do dva zaposlena radnika
koji su ujedno i vlasnici) i da obavljaju uglavnom zanatske radove. Ukupan utisak je da su
u posebnim uslovima poslovanja i da su izraženi sledeći problemi:
• U Nikšiću i Cetinju je građevinska sezona veoma kratka, što se direktno odražava
na rentabilnost preduzeća, tako da su prinuđeni da svoje usluge nude i na drugim
tržištima (južni i centralni region Crne Gore). Sa druge strane, u obavezi su da
izmiruju obaveze tokom čitave godine i da obezbjeđuju sredstva za pokriće fiksnih
troškova. Imaju problem sa likvidnošću iz razloga loše naplativosti potraživanja.
Ovo su potkrijepili primjerom iz njihove svakodnevne prakse. Naime, često se
događa da na ime avansa dobiju određena sredstva koja su dovoljna za pokrivanje
troškova materijala, ali ostatak sredstava se veoma teško naplaćuje;
• Imali su prigovor na transparentnost rada naručioca posla (investitora). Često se
događa da isti ne objave tender, što je zakonski obavezno a nerijetko i da
procedura odabira izvođača nije korektna.
Reprezentant grupe 3.
Ovu grupu čini mali broj PD koja za svoje potrebe proizvodi komponente za gradnju i
obavljaju internu obuku zaposlenih.
Kao i u ostalim preduzećima u ovoj oblasti, i ovdje su prisutni problemi sa obučenom
radnom snagom. Po broju zaposlenih spada, po kategorizaciji za ovu namjenu, u velika
preduzeća i ima potpuno uposlene kapacitete. Specifičnost ovih preduzeća je u tome što
imaju svoju proizvodnju građevinske stolarije, kako od drveta, tako i PVC i aluminijumske.
Dio programa građevinske stolarije je namijenjen širokom tržištu. Ova preduzeća imaju
veliki deficit radnika svih profila građevinske, ali i drvoprerađivačke struke.
U ovim preduzećima je najviše došla do izražaja interna obuka zaposlenih. Svi zaposleni
prolaze neku vrstu obuke.
Strana 26 od 72

Reprezentant grupe 4.
Ovu grupu preduzeća čine preduzeća koja se nijesu snašla na tržištu. Karakteristično je za
društvena preduzeća, koja su ranije loše poslovala, da nijesu privatizovana ili su
privatizovana sa lošim izborom većinskih vlasnika.
Npr. građevinsko preduzeće AD je osnovano 1997. godine, nakon transformacije bivšeg
GP preduzeća, osnovanog 1949. godine. U ovom preduzeću nijesu pokazali
zainteresovanost za analizu koju sprovodimo. Radnici su bili nekooperativni i vrlo
nezadovoljni, s prijetnjom stupanja u štrajk. Ova firma izvodi radove uglavnom po Crnoj
Gori i angažuje dosta nerezidenata. Preduzeće je privatizovano sa 65 % akcija.
7.3. Izvori za ocjenu reprezentanata po uspješnosti i lokaciji
Ovi utisci su formirani u neformalnom razgovoru, preko upitnika i ocjenom prisustva na
tržištu.
8. Upitnici za poslodavce i zaposlene
U toku rada je, i pored toga što je vršena korekcija, uočeno da se upitnici i dalje mogu
poboljšavati. Takođe, uočeno je da su radne grupe na terenu dobijale odgovore koji su
unošeni u upitnik u formi koja ne omogućava kvalitetnu kompjutersku obradu (npr.
deficitarna zanimanja). Da bi se primjenom programa mogla dobiti struktura i broj
deficitarnih zanimanja, u upitnicima je neophodno, za pitanja kojima treba definisati
strukturu i broj deficitarnih zanimanja, izvršiti šifrovanje svih zanimanja koja se mogu
pojaviti u ovoj privrednoj grani. Takođe, u upitnike treba dodati i nove podatke i to: koji je
broj istih upitnika predat uzorkovanim društvima (npr. upitnik 5/7 , znači 5. upitnik od 7
predatih ili sl.), kao i podatak o broju vraćenih upitnika sa kojih su podaci unešeni u
program, da bi se moglo pratiti koliko je društava učestvovalo u davanju podataka i koja su
to društva po lokaciji i vrsti vlasništva. Sada se to ne može pratiti. Za dio pitanja u
upitnicima nije unešena rubrika „ostalo“ i „nije dat odgovor“, što takođe treba popraviti. Ovi
nedostaci utiču na kvalitet i kvantitet potrebnih informacija za ovu namjenu i
onemogućavaju praćenje i kontrolu tačnosti unosa podataka i automatizaciju obrade
podataka, te su se neki podaci morali ručno obrađivati.
9. Prikupljanje podataka
Radna grupa zadužena za prikupljanje i obradu podataka je, uz konsultaciju sa ostalim
članovima tima, odlučila da se prikupljanje primarnih, kvalitativnih podataka obavi
metodom anketiranja, intervjuima i zapažanjima na osnovu postavljenih pitanja i odgovora
i to: na terenu, u prostorijama PD, u dogovoreno vrijeme i po ranije dostavljenim
upitnicima. Sekundarni podaci navedeni u dijelu podataka o regiji dobijeni su kvantitativnim
istraživanjem iz statističkih pokazatelja koji raspolaže ZZZ RCG.
Za prikupljanje podataka korišćeni su upitnici obrađeni tačkom 8. Prikupljeni podaci dati su
tabelarno u prilogu i to u obimu koji je aplikativni program omogućavao, a koji je urađen u
dogovoru sa učesnicima u relizaciji ove i prethodne faze projekta.
Strana 27 od 72

Na prikupljanju podataka radilo je troje ljudi (2 dipl.inž. građevinarstva i 1 dipl.
ekonomista). Podaci su prikupljani na terenu kod poslodavaca: prvo kod top menadžera,
zatim kod ostalog dijela menadžmenta i kod radnika.
10. Oblast istraživanja i primijenjeni instrumenti i alati
Osnovni zadatak ovog istraživanja je da se utvrde potrebe za obrazovanjem i
usavršavanjem u građevinarstvu na području regije.
Sledeći značajni cilj je utvrđivanje uticaja postojećeg stanja u PD na pomenute potrebe.
Opis postojećeg stanja definisan je primjenom izabranih instrumenata i alata i registrovan
odgovarajućim dokumentima. Smatra se da je za ovu namjenu dovoljno primijeniti dolje
navedene instrumente i alate.
Tabela 9: Primijenjeni instrumenti i alati
Instrumenti Alati
I razvoj i organizacija 1. Usmjeravanje na zapažanja
5. Zadovoljstvo mušterija
II klima u organizaciji 10. Da li je ovo organizacija u kojoj se uči?
IV vještina rada 19.Istraživanje potreba za obukom
11. Procedura pripreme za prikupljanje podataka i prikupljanje
podataka
Pripreme za prikupljanje podataka i priprema podataka je izvršena prema proceduri datoj u
projektnom zadatku.
Strana 28 od 72

12. Utvrđivanje i analiza potreba za obrazovanjem i stručnim
usavršavanjem
12.1. Opšti podaci
Podaci o broju PD po opštinama regije, vrsti vlasništva i organizacionom obliku dati su u
tabeli br. 10.
Tabela 10: Podaci o broju privrednih društava
R.br Područje
Uku
pan
broj
Vrsta vlasništva Organizacioni oblik
Privatno Mješovito Državno Doo Ad Pred. ostalo
broj % broj % broj % broj % broj % broj % broj %
1
Središnja
regija 26 20 77 5 19,2 1 3,6 18 69,2 6 23,1 0 0 0 0
2 Podgorica 18 15 83,3 3 16,7 0 0 2 11,1 0 0 0 0 0 0
3 Danilovgrad 1 1 100 0 0 0 0 1 100 0 0 0 0 0 0
4 Nikšić 5 3 60 2 40 0 0 3 60 2 40 0 0 0 0
5 Cetinje 2 1 50 0 0 1 50 2 100 0 0 0 0 0 0
Strana 29 od 72
Dijagram 3: Vrsta vlasništva
Dijagram 4: Organizacioni oblik

Dijagramskim prikazima u nastavku dati su samo podaci na nivou regije i opština za
ukupan broj PD, što predstavlja samo dio navedenih tabela.
Podaci po strukturi vlasništva za regiju i po opštinama regije nijesu dijagramski prikazivani,
već su dati u tabelama u prilogu. Opšti podaci za PD koja su odabrana kao
reprezentativna, primjenom upitnika, obuhvataju sledeća obrađena opšta pitanja:
• Pregled obrađivanih PD (reprezentenata) (poglavlje 4.1)
• Opšti podaci o kvalitetu, razvoju i planiranju (poglavlje 12.1.1)
• Opšti podaci o obuci i zapošljavanju (poglavlje 12.1.2)
• Podaci o izradi BP i PRA (poglavlje 12.1.3)
• Podaci o realizaciji BP i PRA (poglavlje 12.1.4)
• Ocjena nivoa kvaliteta proizvoda i/ili usluga (poglavlje 12.1.5)
• Obuka i doobuka ( posjedovanje i potrebe) (poglavlje 12.1.6)
• Obuka i doobuka ( iskustva i planovi) (poglavlje 12.1.7)
• Podaci o prihvatanju novih metoda (poglavlje 12.1.8)
• Uticaj obuke i doobuke na stanje u PD (poglavlje 12.1.9)
• Starosna i polna struktura zaposlenih (poglavlje 12.1.10)
• Struktura zaposlenih prema statusu (poglavlje 12.1.11)
• Podaci o broju zaposlenih i broju obučenih (poglavlje 12.1.12)
• Struktura zaposlenih prema stručnoj spremi (poglavlje 12.1.13)
• Deficitarna zanimanja (poglavlje 12.1.14).
Detaljni podaci o navedenim pitanjima dati su u tabelama br. 8-23. u prilogu. Ove podatke
dali su poslodavci. U narednim dijagramima dati su podaci prema navedenom redosljedu.
12.1.1. Opšti podaci o kvalitetu, razvoju i planiranju
Uočava se da sva uzorkovana PD iz opština: Nikšić, Cetinje i Danilovgrad, imaju sistem
kvaliteta, a PD iz Nikšića i Danilovgrada imaju i biznis planove. Treba napomenuti da je u
Danilovgradu uzorkovano samo jedno PD, te na osnovu tog uzorka nije moguće izvesti
kvalitetan zaključak.
Strana 30 od 72
Dijagram 5: Postoji sistem kvaliteta u %
0
20
40
60
80
100
1
REGION
PODGORICA
DANILOVGRAD
NIKŠIĆ
CETEINJE
Dijagram 6: Postoje biznis planovi u %
0
20
40
60
80
100
1
REGION
PODGORICA
DANILOVGRAD
NIKŠIĆ
CETEINJE

12.1.2. Opšti podaci o obuci i zapošljavanju
Obuhvata li biznis plan obuku?
Obuhvata li plan razvoja obuku ?
Strana 31 od 72
Dijagram 7: Postoje li planovi razvoja ?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
REGION PODGORICA DANILOVGRAD NIKŠIĆ CETEINJE
da
ne
Dijagram 8: Obuhvata li biznis plan obuku?
0
20
40
60
80
100
da
ne
Dijagram 9: Obuhvata li plan razvoja obuku ?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
da
ne

Na nivou regije se uočava da se obuka više obuhvata poslovnim planom nego planovima
razvoja. Ovo je vjerovatno posljedica nemogućnosti poslodavaca da realno sagledaju
djelatnost i strukturu poslova na duže vrijeme ili smatraju da se obuka može brzo obaviti
po planu za narednu poslovnu godinu, što uvijek nije moguće.
Postoje li planovi novog zapošljavanja?
Kao što se vidi na dijagramu, sva PD iz 3 opštine (Danilovgrad, Nikšić, Cetinje) planiraju
nova zapošljavanja, dok dio PD iz Podgorice ne planira novo zapošljavanje.
12.1.3. Podaci o izradi BP i PRA
Većina PD sami rade BP i PRA. U opštinama Nikšić i Cetinje BP i PRA rade uz pomoć
konsultanata.
Strana 32 od 72
Dijagram 10: Postoje li planovi novog zapošljavanja?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
da
ne
Dijagram 11: Izrada BP i PRA
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
REGION DANILOVGRAD CETEINJE
Sami
Stručnjaci izvan PD
Uz pomoć konsultan.

12.1.4. Podaci o realizaciji BP i PRA
Pozajmljena sredstva najviše koriste PD sa teritorije opštine Nikšić.
Većina PD u regionu i opštini Podgorica, BP i PRA realizuju sa sopstvenim sredstvima. Na
ovo pitanje nije dat odgovor u PD iz Danilovgrada i Cetinja.
12.1.5. Ocjena nivoa kvaliteta proizvoda i/ili usluga
Upoređujući ocjene poslodavaca o kvalitetu i ocjene kupaca i korisnika usluga, uočava se
da su ocjene kupaca i korisnika usluga, u svim opštinama i na nivou regiona, veće od
ocjena poslodavaca. Takođe, karakteristično je da su ocjene nivoa kvaliteta vrlo visoke.
Najveća ocjena kupaca je u Cetinju a najmanja u Danilovgradu. Najbliže ocjene kupaca i
poslodavaca su u Podgorici. Najizraženija razlika ocjena je u Danilovgradu, gdje su kupci
dali veću ocjenu od poslodavaca.
Ocjene kvaliteta po vlasničkoj strukturi na nivou regije i po opštinama regije, kao i ostali
pokazatelji, dati su u tabelama u prilogu. Interesantno je da se ovi i više drugih pokazatelja
daju po vlasničkoj strukturi u okviru izvještaja, što bi u znatnoj mjeri povećalo obim ovog
dokumenta, te se obrađivač odlučio da ovakvu analizu uradi samo za najkarakterističnije
slučajeve, a ostali rezultati su, kao što je navedeno, dati u tabelama u prilogu i mogu se
lako sagledati.
Strana 33 od 72
Dijagram 13: Ocjena nivoa kvaliteta proizvoda i/ili usluga
0
1
2
3
4
5
Sopstvena
Ocjena kupaca
Srednja ocjena
Dijagram 12: Realizacija BP i PRA
0
10
20
30
40
50
60
Sopstvena
Pozajmljena
Kombinacija

12.1.6. Obuka i doobuka ( posjedovanje i potrebe)
Na pitanje poslodavcima: Da li se u vašem PD posjeduju potrebna znanja i vještine?, u
veoma velikom procentu, poslodavci su pozitivno odgovorili (od oko 80% u Nikšiću do
100% u Podgorici, Danilovgradu i Cetinju). Na pitanje: Da li postoji potreba za obukom i
doobukom?, veliki broj poslodavaca odgovorio je da je obuka i doobuka potrebna (od
približno 50% u Podgorici do 100% u Danilovgradu i Cetinju). Izražena je znatna razlika u
procentima za potvrdne odgovore na ovo postavljeno pitanje između poslodavaca iz
Podgorice (najniži %) i poslodavaca iz Danilovgrada i Cetinja. Vjerovatno da ova razlika
potiče od realnih mogućnosti koje su sada na raspolaganju za: praćenje novih tehnologija,
organizaciju obuke na radu i postojanje visoko obrazovanog kadra i obrazovnih institucija.
12.1.7. Obuka i doobuka (iskustva i planovi)
Strana 34 od 72
Dijagram 14: Obuka i doobuka ( posjedovanje i potrebe)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Posjeduju li se znanja i
vještine Da
Posjeduju li se znanja i
vještine Ne
Postoji li potreba za obukom i
doobukom Da
Postoji li potreba za obukom i
doobukom Ne
Dijagram 15: Obuka i doobuka (iskustva i planovi)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Da l je do sada organizovana buka
DA
Da l je do sada organizovana buka
NE
Imate li planove obuke/doobuke
DA
Imate li planove obuke/doobuke
NE

12.1.8. Podaci o prihvatanju novih metoda
Prihvatanje novih metoda rada po opštinama regije i za regiju predstavljeno je na
prethodnom dijagramu.
12.1.9. Uticaj obuke i doobuke na stanje u PD - Šta može
popraviti?
Poslodavci iz svih opština regije su naveli da obuka i doobuka može povećati sve
navedene pokazatelje poslovanja. Treba napomenuti da su poslodavci iz Podgorice, kojih
je najviše uzorkovano, najveći značaj dali povećanju produktivnosti. Sledećim dijagramom
je prikazana starosna struktura zaposlenih u uzorkovanim PD.
Strana 35 od 72
Dijagram 16: Prihvatanju novih metoda
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Veoma dobro
Sporo ali prihvtaju
Ne Prihvataju
Dijagram 17: Šta može popraviti obuka i doobuka?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Produktivnost Ekonomičnost Motiv za rad Konkurenciju Kvalitet
REGION
PODGORICA
DANILOVGRAD
NIKŠIĆ
CETEINJE

12.1.10. Starosna i polna struktura zaposlenih
Vidi se da je najveći broj zaposlenih u životnoj dobi od 35-45 god., što je, s obzirom na
specifičnosti ove djelatnosti, i za očekivati. Broj zaposlenih muškaraca je skoro 7 puta veći
od broja zaposlenih žena.
12.1.11. Struktura zaposlenih prema statusu
Vrlo mali broj zaposlenih je u stalnom radnom odnosu.Takođe, mali broj ljudi je povremeno
angažovan. Najviše je anagažovano radne snage na određeno radno vrijeme, što može
biti velika prepreka za ukupan odnos poslodavaca prema ovoj strukturi zaposlenih, kao i
što može umanjiti interes zaposlenih za promjenu stanja obazovanja i dodatne obuke. Ovo
usložnjava i činjenica da je znatan broj zaposlenih sa strane, sa stalnim mjestom boravka,
u drugim opštinama ili drugoj Republici.
Broj obučenih zaposlenih po vrsti vlasništva i po opštinama je prikazan u narednom
dijagramu. Vidi se da je broj obučenih u odnosu na ukupan broj zaposlenih veoma mali.
Strana 36 od 72
Dijagram 18: Starosna i polna struktura zaposlenih
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
Do35
35-45
Iznad45
Muškarci
Žene
Svega
Starosna struktura Struktura po polu
REGION
PODGORICA
DANILOVGRAD
NIKŠIĆ
CETEINJE
Dijagram 19: Struktura zaposlenih prema statusu
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Neodređeno
Određeno r. vrijeme
Povremeno
Ukupno

Ovaj problem treba posebno istaći u Podgorici, gdje je na pitanje: Posjeduju li se potrebna
znanja i vještine?, skoro svaki poslodavac odgovorio je sa DA, što se ne slaže sa
odgovorom o broju obučenih.
Najviše obučenih je zaposleno u PD privatnog vlasništva.
12.1.12. Podaci o broju obučenih – zaposlenih
12.1.13. Struktura zaposlenih prema stručnoj spremi
U regiji i svim gradovima regije najviše je zaposleno KV radnika, zatim NK radnika.
Interesantno je napomenuti da je veoma mali broj (neznatan) zaposlenih stručnjaka sa
naučnim zvanjem dr i mr.
Strana 37 od 72
Dijagram 20: Podaci o broju obučenih – zaposlenih
0
20
40
60
80
100
120
140
SVI PR MJ DŽ DOO AD PRE Ostalo
Po vlasništvu Po obliku organizovanja
Broj obučenih
REGION
PODGORICA
DANILOVGRAD
NIKŠIĆ
CETEINJE
KOLAŠIN
Dijagram 21: Struktura zaposlenih prema stručnoj spremi
0
100
200
300
400
500
600
700
Dr
NK PK KV VKVSSS VŠS VSS Mr
REGION
PODGORICA
DANILOVGRAD
NIKŠIĆ
CETEINJE

12.1.14. Deficitarna zanimanja
Deficitarna zanimanja na nivou regije data su sljedećom tabelom.
Naziv
Zanimanja do i sa SSS
sada Za 5 godina
Naziv
Zanimanja VŠS i VSS
sada Za 5 godina
Tesar 27 35 VŠS * 24 3
Zidar 27 35 Građevinski inž. 9 9
Betonirac 4 10 Dipl. inž.
građevinarstva
12 3
Rukovalac
građevinskim
mašinama
5 10 Dipl. ecc 2 0
SSS* 207 0 VSS * 2 0
KV* 373 0 UKUPNO 49 20
NK* 197 0
VKV* 11 0
NSS 53 0
Maš. bravar 7 6
Posl. sekretar 1 0
Građ. tehničar 2 5
Limar 2 5
Građevinski
poslovođa
5 10
Parketar 14 15
Keramičar 9 12
Podopolagač 2 4
Moler 10 11
Stolar 7 6
Vodoinstalater 2 0
Monter suve grad 5 0
Armirač 3 5
Pomoćni građ.
radnik
5 6
Alpinist 4 10
UKUPNO 982 190
Napomena
1. Podatke date ovim tabelarnimm pregledom
treba uzeti s rezervom jer je:
• moguće da se nijesu razumjela pitanja ili
da su kod nekih PD potrebe za sada
sabirane sa postojećim brojem
zaposlenih (posebno za PD koja su
deficitaran kadar izrazila preko SS
spreme bez date strukture);
• moguće da je u rubrici za deficitaran
kadar upisano samo postojeće stanje;
2. ovo jedan od nedostataka koji se radi
primjene pripremljenog programa u
upitnicima treba dodatno pojasniti;
3. obrađivač uočio nelogičnost odgovora za
SSS i KV radnike kojih najviše ima na ZZZ
RCG a pominju se kao deficitaran kadar, te
je i to uticalo na formiranje napomene 1 i 2.
4. za zanimanja označena zvezdicom (*) nije
data struktura.
Tabela 11: Deficitana zanimanja
Strana 38 od 72

12.2. Zadovoljstvo mušterija
Zadovoljstvo mušterija izraženo je preko 4 atributivne ocjene. Prethodnim dijagramom
prikazano je zadovoljstvo mušterija na nivou regije. Vidi se da je kvalitet najviše ocjenjivan
ocjenama VZ i Z, dizajn Z, rok Z, cijena Z, a česte komunikacije i obim usluga ocjenom Z i
NZ. Najnižu ocjenu VNZ najmanji broj korisnika usluga dao je za kvalitet, a najveći broj
korisnika ovu ocjenu je dao za pouzdanost.
Sa narednog dijagramskog prikaza vidi se da su mušterije na nivou regije najmanje
ocjenjivali ocjenom VZ i VNZ .
Najčešće ocjene su Z ili NZ. Fleksibilna politika ponude je najviše ocjenjivana ocjenom
zadovoljan ili nezadovoljan, a ocjenom VNZ je više puta ocijenjena od ocjena strukture
ponude, ponašanja u prodaji i uslova plaćanja. Na ovo pitanje DŽ PD nije odgovorilo.
Strana 39 od 72
Dijagram 22: Zadovoljstvo mušterija
0
10
20
30
40
50
60
70
80
VZ Z NZ VNZ VZ Z NZ VNZ VZ Z NZ VNZ VZ Z NZ VNZ VZ Z NZ VNZ VZ Z NZ VNZ VZ Z NZ VNZ
Kvalitet Dizajn Rok Cijena Česta
komunikacija
Obim ponude Pouzdanost
Br. PD
%
0
10
20
30
40
50
60
70
VZ
Z
NZ
VNZ
VZ
Z
NZ
VNZ
VZ
Z
NZ
VNZ
VZ
Z
NZ
VNZ
Fleksibilna
pol.
Ponude
Ponašanje
u prodaji
Struktura
ponude
Uslovi
plaćanja
SVI (br.PD)
% PD
PR (br.PD)
% PD
MJ (br.PD)
% PD

12.3. Da li je ovo organizacija učenja ? (odgovori poslodavaca)
Poslodavci su odgovarali na više pitanja. Dio pitanja i odgovora je obuhvaćen i prikazan u
prethodnom dijagramu a dio pitanja u narednom. Ova dva prikaza se, kao i ostali, odnose
na regiju, pri čemu su prikazani odgovori preko broja PD i %.
Vidi se da poslodavci u svim vrstama vlasništva, obuku i razvoj uglavnom tretiraju kao
investiciju. Takođe, značajno je napomenuti da poslodavci u velikom procentu vide usku
vezu poslovnog plana i plana obuke i razvoja.
Da bi se ispunila očekivanja poslodavaca, najčešće se koristi sistem stalne kontrole
izvršenja a zatim nagrađivanje i kažnjavanje. Na visokom mjestu prioriteta je razgovor sa
zaposlenim i sa saradnicima u svim vrstama vlasništva (naredni dijagram).
Strana 40 od 72
Dijagram 23: Da li je ovo organizacija učenja?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Trošak
Investicija
Usko
vezani
Potrebno,
nije
Direktor
Pred.posl.
odbora
Vlasnik
Ostalo
Savrha
nadolje
Direktni
kontakt
Ne
prenosese
Obuka i
razv oj je:
Veza
posov nog.
plana i
obuke i
Kako se
odlučuje o bužetu
Kako
prenosite sv oja
očekiv anja
SVI (Br.PD)
% PD
PR (Br.PD)
% PD
MJ (Br.PD)
% PD
DŽ (Br.PD)
% PD
0
20
40
60
80
100
120
1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5.
Nagrađivanjem/kažnjav. Stalnom
kontrolom
izvršenja
Razgovorom sa
zaposlenim
Razgovor sa
saradnicima
SVI PR MJ DŽ

Za identifikaciju potencijala poslodavci koriste sistem praćenja uspješnosti izvršenja
zadatka a ljude za promjene pripremaju uglavnom blagovremenim upoznavanjem s
razlozima za promjene. Za obučavanje se najviše koristi obuka na radu. Uočeno je da
značajan broj poslodavaca na pitanje: Koje mogućnosti učenja nudite?, nije dao odgovor.
Poslodavcima je najvažnija tehnička obuka. Ovu obuku su rangirali najvećim prioritetom.
Uvođenje nove tehnologije i upoznavanje novih standarda je po prioritetima, više na
trećem, nego na drugom mjestu. Informatička obuka i strani jezici su na 4. ili 5. mjestu
prioriteta.
Strana 41 od 72
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Procjenom
neposrednnog
Praćenjem
izvršenja
Neodgovoreno
Upoznavanjes
razlozimaFormalnoprije
uvođenja
Beznajavei
pripreme
Neodgovoreno
Ekstetrni
kurseviUnutrašnji
kursevi
Spcijalni
projekti
Obukanaradu
Nenudise
obuka
Neogovoreno
Kako
identifikujete
potencijale?
Kako
pripremate
ljude za
promjene?
Koje
mogućnosti učenja
nudite?
SVI (Br. PD)
%
PR (Br. PD)
%
MJ (Br. PD)
%
DŽ
%
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5.
PRIORITETEI (
prioritet 1 je
najv eići)
PRIORITETETI
( prioritet 1
najv eći)
PRIORITETETI
( prioritet 1
PRIORITETETI
( prioritet 1
PRIORITETETI
( prioritet 1
TEHNIČKA
OBUKA
UVOĐENJE
NOVE
TEHNOLOGIJE
UPOZNAVANJE
NOVIH
STANDARADA
INFORMATIČKA
OBUKA
STRANI JEZICI
SVI (br. PD)
PR (br. PD)
MJ (br. PD)
DŽ (br. PD)

12.4. Da li je ovo organizacija učenja ? (odgovori menadžera)
Odgovori menadžera na nivou regije prikazani su tabelama 31, 32 i 33.
Vidi se i da menadžeri obuku i razvoj tretiraju kao investicije. Menadžeri smatraju da je
veza poslovnog plana i plana razvoja uska. Najviše je u poslednjih 12 mjeseci
organizovano tehničkih obuka. Na ova pitanja, značajan broj menadžera nije dao odgovor.
Tabelom 32. je prikazano:
• da bi se odlučilo o vrsti obuke, najčešće se koristi izvršenje zadatka. I na ovo
pitanje nije odgovoreno u značajnom broju;
• menadžeri uglavnom koriste sistem nagrađivanja i kontrolu izvršenja zadatka da bi
obezbijedili da ljudi ispune njihova očekivanja;
• kada se ne ispune očekivanja, menadžeri, u najvećem broju slučajeva, usmeno
ukore ljude ili primijene novčane sankcije (Tabela 33);
• uloga menadžera je u identifikaciji potencijala zaposlenih da prate i predlažu
(Tabela 33);
• menadžeri ljude pripremaju za promjene detaljno i pravovremeno ili u manjem broju
formalno, neposredno prije uvođenja promjena (Tabela 33);
• za obuku menadžeri potroše, uglavnom, po nekoliko sati prvih dana za
novozaposlene, ili po nekoliko sati za ljude koji nemaju dovoljno znanja (Tabela 33);
• da će odjeljenje menadžera biti veće vjeruje 75% pitanih, a da će ostati isto,
odgovorilo je 16,6 % pitanih.
12.5. Da li je ovo organizacija učenja ? (odgovori radnika)
• Radnici smatraju da je obuka 3 puta više investicija nego što je trošak (Tabela 34) ;
• Dva puta je više radnika odgovorilo da nije uključeno u odlučivanje o obuci;
• Isti odgovor je bio i na pitanje: Da li trenutno na poslu koriste raspoložive
potencijale? (Tabela 34);
• U prethodnih 12 mjeseci radnici su uglavnom imali tehničku obuku (skoro 3 puta
više nego svih ostalih obuka) (Tabela 34);
• Za obuku se uglavnom koriste eksterni kursevi (Tabela 34);
• Većina radnika misli da bi se rad na računaru kao njihova vještina mogao efikasnije
koristiti (Tabela 34);
• Na pitanje: Kako znate šta se od vas očekuje?, redosljed po broju odgovora je:
jasno je prenosi se direktno; jasno je prenosi se sa vrha i vrlo značajan broj radnika
je odgovorio da nije precizno definisano (Tabela 35) ;
• Kada radnici ispune očekivanja, radnike usmeno pohvale ili ih novčano nagrade.
Skoro isti broj radnika (kao kod prethodnog odgovora), smatra da je to obaveza i da
nema posebnog nagrađivanja. (Tabela 35);
• Kad radnici ne ispune očekivanja, sankcije su po broju odgovora: novčane, usmeni
ukor i otkaz.(2,3%) (Tabela 35);
• Kao značajne promjene koje su se desile u neposrednoj prošlosti radnici navode
povećanje obima posla (34,3%), uvođenje nove tehnologije (21,1) i otpuštanje
zaposlenih (6,2%) (Tabela 35);
• Skoro dva puta je veći broj radnika koji smatraju da je potrebno još obuke od onih
koji smatraju da nije potrebno (Tabela 35);
• Odgovore na pitanja iz tabele 35. nije dalo 36,4% radnika.
Strana 42 od 72

• O pripremama radnika za uvođenje promjena radnici su rekli: nije praksa
informisanja o promjenama 38,4%, detaljno i pravovremeno obrazloženo 27,3%,
neposredno prije uvođenja promjena 14,5% (Tabela 36);
• Radnici na obuci drugih troše: nekoliko sati na dan za nove 28,5%; ne obučavam
druge 15,5%; ne obučavam, imaju potrebna znanja i vještine ; svakodnevno
nekoliko sati 7,6%. Na ovo pitanje nije odgovorilo 34,9% (Tabela 36).
Napominje se da tabelarni prikazi, koji omogućavaju detaljnu analizu po opštinama i vrsti
vlasništva na nivou regije i pojedinih opština iz regije, nijesu urađeni zbog obimnosti.
Takođe, tabele sa većim brojem podataka kod kojih bi preglednost bila loša, nijesu dati
dijagramski prikazi (ni na nivou regije), već se daje detaljniji komentar tabela datih u
prilogu.
12.6. Istraživanje potrebe za obukom i razlozi (odgovori radnika)
Obuka je svrstana u 3 grupe (Tabela 37) i to: tehničku, informatičku i obuku za
interpersonalne vještne. Odgovori radnika za potrebe na nivou regije su:
Tehnička obuka
• na radnom mjestu 44,9,
• norme i standardi 35%,
• nije odgovorilo 37,5%.
Informatička obuka
• korišćenje programa iz struke 43%,
• osnovi Worda i interneta,
• nije odgovorilo 56,3%.
Kao razloge zbog kojih bi trebalo obaviti navedene vrste obuke radnici navode (Tabela
37):
• povećanje produktivnosti 56%,
• poboljšanje kvaliteta 21,3%,
• bolju zaštitu životne sredine 6,3%,
• ostalo 8,4%,
• nije odgovorilo 8%.
12.7. Snimanje vještina i životnog iskustva (odgovori radnika)
(Tabela 38)
• 55,1 % odgovora radnika je da rade posao za koji su školovani, a 43,2 % da ne
rade;
• Od posebnih znanja i vještina ispitani ističu: sport 20,2%; muziku 12,2%, a bez
odgovora na ovo pitanje je 67,6%;
• Posebne nagrade su ispitani dobili u školi 6,7% ili u oblasti hobija 2,1 %. Nije
odgovorilo 74,6%.
• Na pitanje: Da li trenutno učestvujete u nekom programu obuke?, najviše je
potvrdnih odgovora bilo u: tehničkoj obuci 4,1%; interpersonalnoj 1,3%, stranim
Strana 43 od 72

jezicima 2%. U obuci ne učestvuje 81,4 %.
• Da bi organizacija bila organizacija učenja, trebalo je da se dobije zbir pondera
preko 50. Pošto je na osnovu odgovora radnika na nivou regije ostvareno max 27,4
pondera, po ocjeni radnika ovo nijesu organizacije učenja, što je suprotno ocjeni
poslodavaca, za koje su ovo prosječno organizacije učenja.
12.8. Istraživanje potreba za obukom (odgovori radnika)
Detaljne potrebe za obukom, definisane na osnovu odgovora zaposlnih, dat je u
navedenoj tabeli za regiju i po gradovima regije i po vrsti vlasništva.
Sledećim dijagramom prikazane su ukupne potrebe za obukom u regiji, pri čemu su
oznake:
• a - postojeće stanje,
• b - potrebe sada,
• c - potrebe za 5 godina.
Najizraženije potrebe su za tehničkom obukom i to za:
• korišćenjem opreme,
• ostvarivanjem vremenskih normi,
• vozačkim ispitom i
• poznavanjem kvaliteta.
Kod intrepersonalne obuke potrebe su za:
• informatičkom obukom,
• opštom kulturom,
• vještinom prenošenja znanja i
• pismenom i usmenom komunikacijom.
Strana 44 od 72
Dijagram 24: Istraživanje potreba za obukom (odgovori radnika)
0
100
200
300
400
500
600
700
SVI PR MJ DŽ
a
b
c

13. Zaključak o analizi
Potrebe za obukom i doobukom su izražene. Uočene su razlike kod definisanja postojećeg
stanja i odgovora na neka pitanja za postojeće stanje i planove. Moguće je da je
subjektivno ocijenjeno postojeće stanje, posebno od strane poslodavaca. Posebno su, što
treba smatrati realnom procjenom, izražene potrebe radnika za obukom i doobukom, i to:
tehničkom (korišćenje opreme, novi sandardi, nove tehnologije) i interpersonalnom
obukom (rukovođenje, prenošenje znanja, informatička obuka, komunikacije).
14. Predlozi i preporuke
Ovi podaci su upotrebljivi, mada treba imati određene rezerve, zbog navedenog u
prethodnoj tački. Može se, ipak, reći da predstavljaju, u dobrom dijelu, želje a ne i
pouzdane parametre zasnovane na dugoročnom realnom planu razvoja, ali se mogu
koristiti za planiranje, organizaciju i izvođenje obrazovanja i usavrašavanja za kraće
vremenske periode i isti korigovati. Prioritete za obrazovanjem i usavršavanjem odrediti na
osnovu: ovih potreba, stanja na ponudi tržišta rada, planiranog priliva nove radne snage iz
obrazovanja, statističkih podataka o stanju u građevinarstvu i dr.
15. Prilozi
Tabele br. 11-43
Strana 45 od 72

Strana 46 od 72
OPŠTI PODACI O KVALITETU, RAZVOJU I PLANIRANJU
Tabela br.11
R.br. Područje SVI Privatno Mješovito Državno SVI Privatno Mješovito Državno SVI Privatno Mješovito Državno
DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE
1 REGION
23 3 17 3 5 0 1 0 18 7 13 6 4 1 1 0 10 5 6 4 3 1 1 0
88,46 11,54 85 15 100 0 100 0 69,2 25,9 65 30 80 20 100 0 38,46 19,23 30 20 60 20 100 0
2 PODGORICA
15 3 12 3 3 0 0 0 11 5 9 5 2 1 0 0 3 4 2 3 1 1 0 0
83,3 16,7 80 20 100 0 0 0 61,1 36,3 60 33,3 66,7 33,3 0 0 16,7 22,2 13 20 33,3 33,3 0 0
3 DANILOVGRAD
1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0
100 0 100 0 0 0 0 0 100 0 100 0 0 0 0 0 100 0 100 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
5 0 3 0 2 0 0 0 5 0 3 1 2 0 0 0 5 0 3 0 2 0 0 0
100 0 100 0 100 0 0 0 100 0 100 100 100 0 0 0 100 0 100 0 10 0 0 0
5 CETINJE
2 0 1 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 1 0 1 1 0 1 0 0 1 0
100 0 100 0 0 0 100 0 50 50 0 0 0 0 100 0 50 50 0 100 0 0 100 0
Postoji li sistem kvaliteta? Postoje li biznis planovi? Postoje li planovi razvoja?
OPŠTI PODACI O OBUCI I ZAPOŠLJAVANJU
Tabela br.12
R.br. Područje
Obuhvata li biznis plan obuku? Obuhvata li obuku plan razvoja?
SVI Privatno Mješovito Državno SVI Privatno Mješovito Državno SVI Privatno Mješovito Državno
DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE DA NE
1 REGION
18 7 14 5 4 1 0 1 14 9 9 9 4 0 1 0 23 3 18 2 4 1 1 0
69,2 26,9 70 25 88 20 0 100 53,8 34,6 45 45 80 0 100 0 88,46 11,54 90 10 80 20 100 0
2 PODGORICA
12 5 10 4 2 1 0 0 7 8 5 8 2 0 0 0 15 3 13 2 2 1 0 0
66,7 27,8 66,7 26,7 66,7 33,3 0 0 38,9 44,4 33,3 53,3 66,7 0 0 0 83,3 16,7 86,7 13,3 66,7 33,3 0 0
3 DANILOVGRAD
1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0
100 0 100 0 0 0 0 0 100 0 100 0 0 0 0 0 100 0 100 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
5 0 3 0 2 0 0 0 5 0 3 0 2 0 0 0 5 0 3 0 2 0 0 0
100 0 100 0 100 0 0 0 100 0 100 0 100 0 0 0 100 0 100 0 100 0 0 0
5 CETINJE
0 2 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 0 1 0 2 0 1 0 0 0 1 0
0 100 0 100 0 0 0 100 50 50 0 100 0 0 100 0 100 0 100 0 0 0 100 0
Postoje li planovi novih zapošljavanja?

Strana 47 od 72
PODACI O REALIZACIJI PLANOIVAKAKO ĆE SE REALIZOVATI PLANOVI?
Tabela br.14
R.br. Područje
Kako se realizuju biznis planovi/planovi razvoja?
Nije odgovorilo
Sopstvenim sredstvima Pozajmljenim sredstvima Kombinovano
SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ
1 REGION
11 9 2 0 4 2 2 0 10 7 2 1 3 3 0 0
42,3 45 40 0 15,4 10 40 0 38,5 35 40 100 11,54 15 0 0
2 PODGORICA
10 8 2 0 3 2 1 0 5 4 1 0 2 2 0 0
55,6 53,3 66,7 0 16,67 13,3 33,3 0 27,8 26,7 33 0 11,1 13,3 0 0
3 DANILOVGRAD
0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 100 100 0 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
1 1 0 0 1 0 1 0 3 2 1 0 0 0 0 0
20 33,33 0 0 20 0 50 0 60 66,67 50 0 0 0 0 0
5 CETINJE
0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 50 0 0 100 50 50 0 0
Tabela br.15
R.br. Područje Srednja ocjena
SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ
1 REGION 4,42 4,35 4,8 4,5 4,58 4,5 4,8 5 4,5 4,43 4,8 4,5
2 PODGORICA 4,44 4,33 5 0 4,5 4,47 4,67 0 4,47 4,4 4,83 0
3 DANILOVGRAD 3 3 0 0 4 4 0 0 3,5 3,5 0 0
4 NIKŠIĆ 4,6 4,67 4,5 0 4,8 4,67 5 0 4,7 4,67 4,5 0
5 CETINJE 4,5 5 0 4 5 5 0 5 4,75 5 0 4,5
OCJENA NIVOA KVALITETA PROIZVODA / USLUGA
Srednja ocjena kvaliteta od strane
poslodavca
Srednja ocjena kvaliteta od strane
kupaca i/ili korisnika usluga

Strana 48 od 72
Tabela br.16
R.br. Područje DA NE DA NE
1 REGION
25 19 5 1 1 1 0 0 16 12 3 1 10 8 2 0
96,2 95 100 100 3,85 5 0 0 61,5 60 60 100 38,4 40 40 0
2 PODGORICA
18 15 3 0 0 0 0 0 10 9 1 0 8 6 2 0
100 100 100 0 0 0 0 0 55 60 33,33 0 44,44 40 66,7 0
3 DANILOVGRAD
1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0
100 100 0 0 0 0 0 0 100 100 0 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
4 2 2 0 1 1 0 0 3 1 2 0 2 2 0 0
80 66,67 100 0 20 33,33 0 0 60 33,33 100 0 40 66,67 0 0
5 CETINJE
2 1 0 1 0 0 0 0 2 1 0 1 0 0 0 0
100 100 0 100 0 0 0 0 100 100 0 100 0 0 0 0
OBUKA i DOOBUKA ( POSJEDOVANJE I POTREBE)
Da li se posjeduju znanja i vještine ? Postoje li potrebe za obukom i doobukom ?
Tabela 17
R.br. Područje
Da li je do sada organizovana obuka/dobuka?
DA NE DA NE
1 REGION
18 12 5 1 7 7 0 0 16 10 5 1 9 9 0 0
69,2 60 100 100 26,9 35 0 0 61,5 50 100 100 34,6 45 0 0
2 PODGORICA
11 8 3 0 6 6 0 0 9 6 3 0 8 8 0 0
61,1 53,3 100 0 33,3 40 0 0 50 40 100 0 44,4 53,3 0 0
3 DANILOVGRAD
1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0
100 100 0 0 0 0 0 0 100 100 0 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
4 2 2 0 1 1 0 0 4 2 2 0 1 1 0 0
80 66,67 100 0 20 33,33 0 0 80 66,67 100 0 20 33,33 0 0
5 CETINJE
2 1 0 1 0 0 0 0 2 1 0 1 0 0 0 0
100 100 0 100 0 0 0 0 100 100 0 100 0 0 0 0
OBUKA i DOOBUKA ( ISKUSTVA I PLANOVI)
Imate li planove obuke/doobuke?

Strana 49 od 72
Tabela br.18
R.br. Područje
Sporo i nerado ali prihvataju Ne prihvataju
SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ
1 REGION
18 12 5 1 7 7 0 0 1 1 0 0
69,2 60 100 100 26,9 35 0 0 3,85 5 0 0
2 PODGORICA
12 9 3 0 6 6 0 0 0 0 0 0
66,7 60 100 0 33,3 40 0 0 0 0 0 0
3 DANILOVGRAD
0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 100 100 0 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
4 2 2 0 0 0 0 0 1 1 0 0
80 66,67 100 0 0 0 0 0 20 33,33 0 0
5 CETINJE
2 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0
100 100 0 100 0 0 0 0 0 0 0 0
KAKO ZAPOSLENI PRIHVATAJU NOVE METODE RADA ?
Veoma dobro (brzo i sa zadovoljstvom)
Tabela br.19
R.br. Područje
SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ
1 REGION
18 14 4 0 11 9 2 0 11 9 2 0 8 6 2 0 12 8 3 1 1 0 1 0
69,2 70 80 0 42,3 45 40 0 42,3 45 40 0 30,8 30 40 0 46,2 40 69 100 3,85 0 20 0
2 PODGORICA
14 11 3 0 10 8 2 0 9 7 2 0 7 5 2 0 7 5 2 0 1 0 1 0
77,8 73,3 100 0 55,6 53,3 66,7 0 50 46,7 66,7 0 38,9 33,3 66,7 0 43,9 33,3 66,7 0 5,6 0 33,3 0
3 DANILOVGRAD
1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0
100 100 0 0 100 100 0 0 100 100 0 0 100 100 0 0 100 100 0 0 0 0 0 0
4 NIKŠIĆ
2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 2 1 0 0 0 0 0
40 33,33 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 60 66,66 50 0 0 0 0 0
5 CETINJE
1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
50 0 0 0 0 0 0 0 50 0 0 0 0 0 0 0 50 0 0 0 0 0 0 0
ŠTA OBUKA i DOOBUKA MOŽE POPRAVITI ?
Produktivnost Ekonomičnost Motiv za rad Konkurenciju Kvalitet Ostalo

Strana 50 od 72
Tabela br.20
R.br. Područje
Do 35 godina Od 35-45 godina
Ukupno zaposlenih
PR MJ DŽ SVI
SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ SVI PR MJ DRŽ Muškarci Žene Svega Muškarci Žene Svega Muškarci Žene Svega Muškarci Žene Svega
1 REGION 242 206 25 11 1111 277 819 15 408 263 142 3 592 151 746 866 120 986 25 4 29 1483 275 1758
2 PODGORICA 127 117 10 0 896 112 784 0 246 157 89 0 276 107 383 786 97 883 0 0 0 1062 204 1266
3 DANILOVGRAD 24 24 0 0 27 27 0 0 11 11 0 0 55 7 62 0 0 0 0 0 0 55 7 62
4 NIKŠIĆ 64 49 15 0 154 119 35 0 141 88 53 0 224 32 256 80 23 103 0 0 0 304 55 359
5 CETINJE 27 16 0 11 34 19 0 15 10 7 0 3 37 5 42 0 0 0 25 4 29 82 9 71
STROSNA STRUKTURA ZAPOSLENIH
Iznad 45 godina
Tabela br.21
R.br. Područje
Na neodređeno vrijeme Na određeno vrijeme Povremeno anagažovani (sezonski) Ukupno
1 REGION 97 72 25 0 1674 670 975 29 67 56 11 0 1838 798 1011 29
2 PODGORICA 65 40 25 0 1229 353 876 0 13 6 7 0 1307 319 908 0
3 DANILOVGRAD 0 0 0 0 51 51 0 0 11 11 0 0 62 62 0 0
4 NIKŠIĆ 32 32 0 0 323 224 99 0 18 14 4 0 373 270 103 0
5 CETINJE 0 0 0 0 71 42 0 29 25 25 0 0 96 67 0 29
STRUKTURA ZAPOSLENIH PREMA STATUSU
PODACI O BROJU ZAPOSLENIH I OBUČENIH RADNIKA
Tabela br. 22
R.br. Područje
Broj obučenih
Po vlasništvu
Ostalo SVI PR MJ DŽ DOO AD PR Ostalo
1 REGION 97 72 25 0 1674 670 975 29 67
2 PODGORICA 65 40 25 0 1229 353 876 0 13
3 DANILOVGRAD 0 0 0 0 51 51 0 0 11
4 NIKŠIĆ 32 32 0 0 323 224 99 0 18
5 CETINJE 0 0 0 0 71 42 0 29 25
Po obliku organizovanja

Strana 51 od 72
Tabela br.23
R.br. Područje
Nekvalifikovani Polukvalifikovani Kvalifikovani Srednja stručna sprema Visoko kvalifikovani radnici
SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ
1 REGION 267 162 105 0 152 79 68 5 653 256 390 7 250 142 102 6 111 28 83 4
2 PODGORICA 197 109 88 0 85 54 31 0 455 85 370 0 160 69 91 0 101 18 83 0
3 DANILOVGRAD 13 13 0 0 0 0 0 0 34 34 0 0 10 10 0 0 1 1 0 0
4 NIKŠIĆ 57 40 17 0 62 25 20 0 142 142 20 0 51 40 11 0 3 3 0 0
5 CETINJE 0 0 0 0 5 0 0 5 22 22 0 7 29 23 0 6 6 2 0 4
R.br. Područje
Viša stručna sprema Magistar / doktor Svega
SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ SVI PR MJ DŽ
1 REGION 87 28 57 2 144 54 85 5 3 1 0 0 894 746 129 29
2 PODGORICA 73 16 57 0 112 35 77 0 2 0 0 0 412 386 36 0
3 DANILOVGRAD 0 0 0 0 4 4 0 0 0 0 0 0 62 62 0 0
4 NIKŠIĆ 12 12 0 0 21 13 8 0 1 1 0 0 349 256 93 0
5 CETINJE 2 0 0 0 7 2 0 2 0 0 0 5 71 42 29 0
STRUKTURA ZAPOSLENIH PREMA STRUČNOJ SPREMI
Visoka stručna
sprema

Gradjevinarstvo - Analiza potreba za obukom

Gradjevinarstvo - Analiza potreba za obukom

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Gradjevinarstvo - Analiza potreba za obukom

Similar to Gradjevinarstvo - Analiza potreba za obukom (20)

More from Slavica Dimovska

More from Slavica Dimovska (8)

Gradjevinarstvo - Analiza potreba za obukom