Mga prinsipyong Yogyakarta

1. Pagtanggap at Paggalang
sa Kasarian Tungo sa
Pagkakapantay-pantay
M O D U L E 4

2. ▪ Ano ang ipinapahiwatig
ng larawan?
▪ Paano nga ba nagkaroon
ng malaya at pantay-
pantay sa dignidad at mga
Karapatan ang mga tao?

3. Mga Prinsipyo ng Yogyakarta
Ang Prinsipyo ng Yogyakarta ay isang dokumentong inilimbag sa
Yogyakarta, Indonesia noong Nobyembre 2006. Ang dokumentong
ito ay naglalaman ng mga karapatang pantao na may kinalaman sa
gampanin ng mga kasarian at ukol sa sekswal na oryentasyon.

4. Yogyakarta
➢Gadjah Mada University sa
Yogyakarta, Indonesia
➢Noong Nobyembre 6-9, 2006
➢May dalawampu't siyam (29)
na natatanging eksperto mula
sa dalawampu't lima (25)
bansa, na may iba’t ibang
pinagmulan at kasanayan sa
mga isyu ng batas sa mga
karapatang pantao

5. Ito din ay Pinatutungkulan ng Mga
Prinsipyo ng Yogyakarta ang masaklaw na
mga pamantayan ng mga karapatang
pantao, at ang kanilang aplikasyon sa mga
isyu ng oryentasyong seksuwal at
pagkakakilanlang pangkasarian.
Pinagtitibay ng Mga prinsipyo ang
pangunahing obligasyon ng mga Estado sa
pagpapatupad ng mga karapatang pantao.

6. MGA PRINSIPYO NG YOGYAKARTA
1. Ang karapatan sa unibersal na pagtatamasa ng mga karapatang pantao
2. Ang mga karapatan sa pagkakapantay-pantay at kalayaan sa diskriminasyon.
3. Ang karapatan sa pagkilala sa batas
4. Ang karapatan sa buhay
5. Ang karapatan sa seguridad ng pagkatao
6. Ang karapatan sa pribadong buhay
7. Ang karapatan na hindi arbitraryong mapiit
8. Ang karapatan sa patas na paglilitis
9. Ang karapatan sa makataong pagtrato habang nakapiit
10.Ang karapatan laban sa torture at sa malupit, makahayop, o mapanghiyang pagtrato o pagpaparusa
11.Ang karapatang maipagtanggol laban sa lahat ng anyo ng pagsasamantala, pagbebenta, at trafficking ng tao
12.Ang karapatan sa trabaho
13.Ang karapatan sa social security at iba pang proteksyong panlipunan
14.Ang karapatan sa sapat na pamantayan ng pamumuhay
15.Ang karapatan sa sapat na pabahay
16.Ang karapatan sa edukasyon
17.Ang karapatan sa pinakamataas na pamantayan ng kalusugang makakamit
18.Proteksyon laban sa mga abusong medikal
19.Ang karapatan sa malayang paglalahad ng opinyon at pamamahayag
20.Ang karapatan sa malayang asembleya at pagsapi sa mga samahan
21.Ang karapatan sa malayang pag-iisip, konsensiya, at relihiyon
22.Ang karapatan sa malayang pagkilos
23.Ang karapatang humanap ng asilo
24.Ang karapatang magbuo ng pamilya
25.Ang karapatang lumahok sa buhay-pampubliko
26.Ang karapatang lumahok sa buhay-pangkultura
27.Ang karapatang magtaguyod ng mga karapatang pantao
28.Ang karapatan sa mabibisang lunas at pagtutuwid ng kamalian
29.Pananagutan

7. MGA PRINSIPYO NG YOGYAKARTA
1. Ang karapatan sa unibersal na pagtatamasa ng mga
karapatang pantao
- Lahat ng tao ay isinilang ng malaya at pantay sa dignidad at mga
karapatan. Bawat isa, anuman ang oryentasyong seksuwal at
pagkakakilanlang pangkasarian, ay nararapat na ganap na
magtamasa ng lahat ng karapatang pantao.
Halimbawa, ikaw man ay kasapi sa LGBT community mayroon kang
Karapatan na matamasa ang karapatang pantao.

8. MGA PRINSIPYO NG YOGYAKARTA
9. Ang karapatan sa makataong pagtrato habang nakapiit
Ang lahat ng pinagkaitan ng kalayaan ay tatratuhin nang makatao
at may paggalang sa angking dignidad ng isang tao. Ang
oryentasyong seksuwal at pagkakakilanlang pangkasarian ay hindi
maihihiwalay sa dignidad ng bawat tao.
Halimbawa, Si Mario ay pansamantalang nakapiit sa kanilang baranggay matapos
itong magsimula ng isang away sa kanilang lugar at siya ay kasama sa LGBT
community. Kailangan mo pa rin siyang tratuhin nang makatao at may paggalang
sa kanyang dignidad.

9. MGA PRINSIPYO NG YOGYAKARTA
4. Ang karapatan sa buhay
Karapatan ng lahat ang mabuhay. Walang sinoman ang maaaring
basta na lamang pagkaitan ng buhay sa anumang dahilan, kabilang
ang may kaugnayan sa oryentasyong seksuwal o pagkakakilanlang
pangkasarian.
Sa prinsipyong ito, hindi maaari ang parusang kamatayan na ipapataw
dahil lamang na may kaugnayan sa oryentasyong seksuwal o
pagkakakilanlang pangkasarian.

10. MGA PRINSIPYO NG YOGYAKARTA
24. Ang karapatang magbuo ng pamilya
Ang lahat ay may karapatang magbuo ng pamilya, anuman ang kanilang
oryentasyong seksuwal o pagkakakilanlang pangkasarian. Ang mga pamilya ay
may iba-ibang anyo. Walang pamilya ang dapat na dumanas ng diskriminasyon
dahil sa oryentasyong seksuwal o pagkakakilanlang pangkasarian ng sinuman
sa mga myembro nito.
Halimbawa, mayroong mag asawang LGBT, hindi dapat sila
makaranas ng diskriminasyon ayon sa prinsipyo ng Yogyakarta.

11. Gender and Development
- Ayon sa Komisyon ng Kababaihan sa Pilipinas ang Gender and Development
(GAD) ay isang pananaw at proseso ng pag-unlad na mayroong pakikilahok at
nagbibigay lakas, pagkakapantay-pantay, napapanatili, malaya sa karahasan,
may paggalang sa karapatang pantao, sumusuporta sa pagpapasiya sa sarili at
pagsasakatuparan ng mga kakayahan ng tao.
- Ang GAD ay hindi partikular na para sa lamang sa mga kababaihan.
Ito ay nakatuon din sa paraan kung paano ang isang lipunan ay
nagtalaga ng mga tungkulin at responsibilidad na inaasahan sa
kalalakihan at kababaihan.
- Isinasagawa ng GAD ang pagsusuri sa kasarian upang malaman kung
saan nagkakaroon ng pagtutulungan ang mga kalalakihan at
kababaihan, na naglalahad ng mga resulta sa kabuhayan at kakayanan
ng bawat isa ng may pagkakapantay-pantay.

12. Ano ang pokus ng GAD?
➢ Ang pangunahing pokus ng GAD ay ang Gender Roles at Social Relations Analysis. Ang Gender
Roles ay nakatuon sa pagbuo ng mga pagkakakilanlan sa lipunan at ang pagiging patas ng lalaki
at babae sa pagkukunan ng pangkabuhayan.
➢ Ang Social Relations Analysis naman ay nakatuon sa pag-aaral ng panlipunang katayuan ng
kalalakihan at kababaihan sa lipunan.
- Ninanais ng GAD na ang mga kababaihan ay may kaparehong
pagkakataon tulad ng kalalakihan, kabilang na rito ang
kakayahang lumahok sa pampublikong sektor. Ang mga
patakaran ng GAD ay naglalayong repormahan ang tradisyunal
na pananaw na ginagampanan ng bawat kasarian.

13. GENDER AND DEVELOPMENT
- Gender and Development Program in the
Philippines
- Tumutugon at naglalayon ng pagkakapantay-
pantay at kaunlaran para sa kalalakihan at
kababaihan.
- Inaprubahan at pinagtibay ito ng dating
Pangulong Fidel V. Ramos bilang Executive
No. 273, , noong Setyembre 8, 1995.
- Ito ang kahalili ng Philippine Development
Plan para Kababaihan, 1989-1992, na
pinagtibay ng Executive No. 348 ng Pebrero
17, 1989

14. GAWAIN
Pagmasdan ang larawan at ilagay
ang iyong opinyon patungkol dito.
Ipahayag ang iyong pagsang-
ayon o hindi pagsang-ayon sa
pangatlong simbolo. Isulat ang
sagot sa isang papel. 2-3
Pangungusap.

15. TAKDANG - ARALIN
Magdala ng mga art materials at small bond paper. Kayo ay gagawa
ng poster na may temang “Pagtanggap at Paggalang sa Kasarian
tungo sa Pagkakapantay-pantay”.
Halimbawa ng art materials: