Gotikoa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA
2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
IINNHHIICCAAIISSOOII MAPA TTTTTTTEEEEEEESSXXXXXTTTTTTTUUOOOOOAAKKSSSSS SSINÍNTETESSIAISK
SSAALLIIRR
HHAASSTTEEKKOO
MGAAPIAAR DEENL M TAEPMAA
TTEESSTTUUAAKK
SSIINNTTEESSIIAAKK
IIRRTTEENN
GAIA
Gotikoaren garaia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Europa eta Mediterraneoa Erdi Aroan
AAUURRRREEKKOOAA SSIIRRAATTLLEEIIRRNN

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Gaiaren mapa
GOTIKOA
Ezaugarri
orokorrak
Arkitektura
Eskultura
Pintura
TESTUINGURUA:
HIRIKO KULTURA
ERAIKINAK
ELEMENTUAK
EUROPAKO ADIBIDEAK
ESPAINIAKO ADIBIDEAK
EZAUGARRIAK
MOTAK
EZAUGARRIAK
MOTAK
ADIBIDEAK

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Sintesiak
Gotikoa: hiri
kultura bat
HHAANNDDIITTUU
Arkitektura
HHAANNDDIITTUU
Eskultura
HHAANNDDIITTUU
Pintura
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Testuingurua: hiriko kultura
Palma Mallorkako airetiko
ikuspegia
HHAANNDDIITTUU
Eskeko ordenak
HHAANNDDIITTUU
Erdi aroko unibertsitatea
HHAANNDDIITTUU
Mugarri literarioak herri-hizkuntzetan
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Palma Mallorkako airetiko ikuspegia. Erdi Aroko marra eta katedrala

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Testua: eskeko ordenak
Eskeko ordenak
Irakinaldi sozial eta erlijiosoko garaia izanik, XII. Mendearen bukaeran esperientzia
erlijioso berriak ugaritu egin ziren. Eskeko ordena guztien ezaugarri nagusiak dira:
txirotasun kolektiboaren araua, norberarenari gehitzen zaiona (hau ordena erlijioso
guztiei zegokien), eta toki publikoetan eskaletzan jardutea. Gainera, monjeengandik
bereizten ziren predikazio ibiltarian aritzeagatik, batez ere hirietan, herriari eskatzen
penitentzia eta aitortza egiteko; gaixoak bisitatu, hilzorian zeudenak artatu eta euren
elizkoien hilobiak zaindu egiten zituzten. Tradizionalki elizjende sekularrari (apaizak
eta apezpikuak) zegozkion lanetan esku hartze horrek etsaitasun adierazpen ugari
eragin zituen, are gehiago kontuan hartzen bada eskeko ordenak zuzenean aita
santuaren menpe zeudela, eta ez apezpikuen menpe. Honi gehitu behar zaio
unibertsitateetako ikasle eta irakasleen ezinikusia, hauen artean frantziskotarrak eta
domingotarrak oso goiz sartu baitziren.
C. CABY, «Ora et lavora», Historiaren abentura, 29. zenbakia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Erdi Aroko unibertsitatea
Herri eskolak eta
unibertsitateak
HHAANNDDIITTUU
Unibertsitateko irakasgaia
HHAANNDDIITTUU
Ikasketen antolaketa
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Herri eskolak eta unibertsitateak

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Irakasgaia Boloniako Unibertsitatean

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Erdi Aroko unibertsitate ikasketen antolaketa
ZAZPI ARTE LIBERALAK
TRIVIUM QUADRIVIUM
GRAMATIKA
ERRETORIKA
DIALEKTIKA
ARITMETIKA
GEOMETRIA
ASTRONOMIA
MUSIKA
Lizentziatu
titulua
Diplomatu
titulua

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Mugarri literario nagusiak herri-hizkuntzetan
HERRI HIZKUNTZETAKO MUGARRI
LITERARIO NAGUSIAK
IX.
mendea
IX.
mendea
XIII.
mendea
XIII.
mendea
XIV.
mendea
XIV.
mendea
Frantsesa
Katalana
Gaztelera
Galiziera
Italiera
Ingelesa
Santa Eulaliaren
poema
Usatges
Cantar de
Mio Cid
Cantigas
de Nuestra Señora
Divina Comedia
Canterburyko
ipuinak

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Eraikinak
Udaletxea Lonja
HHAANNDDIITTUU HHAANNDDIITTUU
Unibertsitatea Jauregia
AAUURRRREEKKOOAA SSAALLIIRR
Katedrala
HHAANNDDIITTUU
IIRRTTEENN

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Katedral gotikoaren
berreraiketa ideala
Alboko sarrera.
Gurutzedun gangak
dira guztiak eta
bultza egiten duten
guztiak arbotanteen
gainean daude.
Kapitela.
Tontorrak.
Rosetoiak eta
beirategiek
barnean argia
ematen dute.
Atari nagusiaren
tinpanoa eraikinean
hornikuntza
handienetakoa duen
elementuetako bat da.
Atari nagusia.
Hiru habe ditu.

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Sienako udaletxea, Italia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Valentziako lonja

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Cambridge-eko unibertsitatea

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Infanterriko Dukeen jauregia, Guadalajara

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Elementuak
Ojiba-arkua
HHAANNDDIITTUU
Beirateak
HHAANNDDIITTUU
Gurutze-ganga, arbotanteak
eta kontrahormak
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Ojiba-arkua

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Gurutze-ganga, arbotanteak
eta kontrahormak
Gurutze-ganga.
Zutabea.
Kontrahorma.
Arbotantea.

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Beirateak

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Europako adibideak
Frantziako gotikoa Italiako gotikoa
IIIRRRUUUDDDIIIAAA HHHAAANNNDDDIIITTTUUU IIIRRRUUUDDDIIIAAA HHHAAANNNDDDIIITTTUUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Frantziako gotikoa
Parisko Nôtre-Dame La Sainte-Chapelle
Reimseko katedralaren
kanpoaldea
Reimseko katedralaren
barrualdea

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Pariseko Nôtre-Dame

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Pariseko La Sainte-Chapelle

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Reimseko katedralaren kanpoaldea,
Frantzia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Reims-eko katedralaren barrualdea, Frantzia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Sienako katedrala, Italia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Espainiako adibideak
Burgoseko katedrala Toledoko katedrala Leongo katedrala
HHAANNDDIITTUU HHAANNDDIITTUU HHAANNDDIITTUU
Sevillako katedrala Santa María
del Mar eliza

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Burgoseko katedrala

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Toledoko katedrala

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Leongo katedrala

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Sevillako katedrala

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Santa Maria del Mar eliza, Bartzelona

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Ezaugarriak
SSAALLIIRR
Gai erlijiosoa
Mukulu biribila
Marra okerrak eta
mugimendua
Aurkezpen errealistagoa
Irudien arteko
komunikazioa
Sentimenduak azaltzen
dira
AAUURRRREEKKOOAA IIRRTTEENN

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Motak
Erliebeak Mukulu biribila
IIIRRRUUUDDDIIIAAA HHHAAANNNDDDIIITTTUUU IIIRRRUUUDDDIIIAAA HHHAAANNNDDDIIITTTUUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Erliebeak
Erretaula baten xehetasuna
HHAANNDDIITTUU
Atariak
HHAANNDDIITTUU
Erretaulak
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Atariak
Bidezkoen eta
kondenatuen arteko
banaketa adierazten
duen eszena
Kristo zeruan
epaile goren
modura
Lurrera bidalitako aingeruek tronpeta jotzen dute
hildakoak esnarazteko

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Sevillako katedralaren erretaula nagusia
Erretaularen kaleak santuen irudiak
dituzten zutabetxoekin banatzen dira.
Erliebe zuriak zaharrenak dira.

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Sevillako katedraleko erretaula nagusiaren xehetasuna

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Mukulu biribila
Eskultura exentuak Gargolak
Hilobiak
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
XIV. mendeko Kristo
Rabidako monastegian (Huelva)

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Felipe Ausartaren eta Bavierako Margaritaren hilobia
Oinetan lehoia datza.
Otoitz egiten ari den hildakoa.
Aingeruak.

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Pariseko Nôtre-Dame katedraleko gargolak

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Ezaugarriak
SSAALLIIRR
Gai erlijiosoa
Margoak egur
gainean
Kolore
aberastasuna
Urre kolorearen
erabilera
Errealismoa
eta mugimendua

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Pintura motak
Egur gainean Egur gainean: erretratua Pareta gaineko pintura

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Margo-erretaula

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Erretratua. Santo Tomas,
Berrugueterena

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Pareta gaineko pintura
Pareta gaineko pintura San Franziskoren bizitzako
eszena
Jesus atxilotua

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Asisko San Frantzisko baselizako barrualdea

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
San Franziskoren
Bizitzako eszena

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Jesus atxilotua

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Adibideak
Deikundea
HHAANNDDIITTUU
Kristo hilaren gaineko
negarra
HHAANNDDIITTUU
Graziaren iturria
HHAANNDDIITTUU
Belar gurdia
HHAANNDDIITTUU
Santo Domingo de Silos
HHAANNDDIITTUU
Gurutzearen jaitsiera
HHAANNDDIITTUU

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Simone Martiniren deikundea

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Giottoren Kristo hilaren
Gaineko negarra

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Graziaren iturria, Jan Van Eyck

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Roger Van der Weyden-en Gurutzearen jaitsiera
Oleoan margotutako taula hau hiru zatitako
erretaularen parte zen. Beste bi zatiak galdu dira.
Gurutzeak
konposizioa koadroan
sartzen du.
Birjinaren eta
Kristoren gorputzek bi
marra kurbatu paralelo
osatzen dituzte.
Bitxi eta arropa
zehaztasun
handia.
Pertsonaien
aurpegiek mina
erakusten dute.
Urrebitsa xaflekin
egindako hondo
laua.

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
El Boscoren Belar gurdia

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
Santo Domingo de Silos,
Bartolomé Bermejorena

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
 XIII. mendean estilo artistiko berria garatzen hasi zen Frantzian, gotikoa.
 Hiriak kultura gune bihurtu ziren garai hartan:
 Hiriak hazten ari ziren eta eraikin berriak behar zituzten.
 Nobleak eta burgesak artelanak eta jauregiak eskatzen hasi ziren.
 Hirietan orden erlijioso, frantziskano eta dominiko berriak bizi ziren.
 Bi berrikuntza kultural eman ziren garai hartan:
 Lehenengo unibertsitateak sortu ziren: París, Oxford, Cambridge, Bolonia...
 Hirietan orden erlijioso, frantziskano eta dominiko berriak bizi ziren.
SSAALLIIRR
Gotikoa: herri kultura

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
 Arkitektura gotikoa hirien botere sinbolo bihurtu zen. Katedrala hiriaren
erdigune bihurtu zen.
 Ezaugarriak:
 Materiala: harria.
 Elementu arkitektonikoak: ojiba-arkua, gurutze-ganga, arbotanteak eta
kontrahormak kanpoaldean.
 Tamaina handia. Altura handia.
 Argi asko: Beirate eta errosetaz osatutako lehio erraldoiak.
 Gurutze-latindar oinplanta, erdiko habea alboetakoa baino altuagoa eta
zabalagoa eta burualde oso garatua.
 Eraikin aniztasun handia, bai erlijiosoak bai zibilak: elizak, katedralak,
udaletxeak, lonjak, jauregiak, gazteluak, unibertsitateak...
SSAALLIIRR
Arkitektura

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
 Funtzioa:
 Arte erlijiosoa: Lanek bizitza espirituala islatzen zuten, ez edertasuna.
 Hezteko funtzioa: eszenek kristau erlijioaren gertakari eta gai nagusiak
erakusten zituzten.
 Estiloa:
 Erliebeak egiten dira, baina mukuru biribileko eskulturak garrantzia hartzen
joan ziren.
 Errealismo eta naturalismo handiagoa.
 Mugimendu sentsazioa.
 Sentimenduak azaltzea.
 Motak:
 Erliebeak eraikinen atarietan.
 Erretaula zizelkatuak.
 Harlanduzko koroak.
 Hileta-eskultura.
 Gargolak
SSAALLIIRR
Eskultura

2. DBH 5. GAIA
GMAIAAPRAE N
 Estiloa:
 Kolore aberatsak.
 Urre kolorearen erabilera.
 Paisaiak pinturen atzealdeetan.
 Errealismoa.
 Mugimendua.
 Gaiak:
 Erlijiosoak.
 Erretratuak.
 Motak:
 Miniaturak: liburuetarako marrazkiak.
 Pintura egur gainean: pintura-erretaulak.
 Harresien margo gutxi.
SSAALLIIRR
Margoak

Gotikoa

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

More from jaionetxu

More from jaionetxu (20)

Gotikoa