Long Term Evolution(LTE) - Long Term Evolution Advanced(LTE-A)Bayram Erol
Sunumda kablosuz ağların jenerasyonundan kısaca bahsedilip daha sonra LTE nedir, diğer jenerasyonlarla karşılaştırılması, mimarisi, avantajları, dezavantajları , geleceği anlatıldıktan sonra LTE-A geçilmiş ve kapsamlı bir şekilde anlatılmıştır.
Long Term Evolution(LTE) - Long Term Evolution Advanced(LTE-A)Bayram Erol
Sunumda kablosuz ağların jenerasyonundan kısaca bahsedilip daha sonra LTE nedir, diğer jenerasyonlarla karşılaştırılması, mimarisi, avantajları, dezavantajları , geleceği anlatıldıktan sonra LTE-A geçilmiş ve kapsamlı bir şekilde anlatılmıştır.
2. KONU BAŞLIKLARI KABLOSUZ SİSTEM GELİŞİMİ GSM ÇEŞİTLERİ ? BİLEŞENLER BAS KONUŞ CDMA NEDİR ?
3. Kablosuz Sistem Gelişimi 1G Birinci Nesil Telefon Teknolojisi 1G (veya 1-G) telefon teknolojilerinin ilk nesillerinin kısaltmasıdır. Bunlar 1980 yıllarında ortaya çıkan 2G sayısal telefonlar çıkıncaya kadar kullanılan analog tabanlı telefon teknolojileridir. 1G ve 2G mobil telefon sistemleri arasındaki en temel fark 1G şebekelerinin analog, 2G şebekelerinin ise sayısal radyo sinyalleri kullanmasıdır. Bununla birlikte 1G ve 2G şebekelerinin her ikisinde de cep telefonları baz istasyonları ile sayısal olarak haberleşmektedir. Tek fark baz istasyonlarının şebekenin geriye kalanı ile haberleşme için kullandığı teknolojidir. Fakat sadece 2G de ses tamamen sayısal olarak kodlanmaktadır.
4. Birinci Nesil Telefon Teknolojisi Sistemleri NMT (Nordic Cep Telefonu) AMPS (Gelişmiş Mobil Telefon Sistemi) CDPD (Hücresel Sayısal Veri Paketi) DataTAC Mobitex
5. NMT - Nordic Mobile Telephone (Nordic Cep Telefonu) NMT (Nordic Mobile Telephone) NordicHaberlesme Firması tarafından 1970’de ortaya atılan, mobil telefon ağlarına olan yoğun ihtiyaç ve talep sonucunda 1981’de hizmet vermeye başlayan bir mobil telefon sistemidir. Bu hizmeti ilk kullananlar Finlandiya’dan ARP (150 MHz) ve İsveç, Norveç ve Danimarka da hizmet veren MTD (450 MHz) şebekeleridir. NMT temeli anologdur (1G) ve iki türü bulunur: NMT-450 ve NMT-900. Buradaki 450 ve 900 frekans bantlarını belirtmektedir. NMT-900 1986 çıkartılmıştır, çünkü kendisinden önce çıkan NMT-450 ağına göre daha fazla kanal taşıyabilir.
6. AMPS - Advanced Mobile PhoneSystem (Gelişmiş Mobil Telefon Sistemi) AMPS birinci nesil hücresel teknolojidir ve FDMA(FrequencyDivisionMultiple Access - Frekans Bölmeli Çoklu Erişim) teknolojisini kullanır. FDMA teknolojisinde yapılan her konuşma farklı kanallar kullanılarak bölünür. Bu yönüyle eski 0G UMTS (Universal Mobile TechnologySystem - Evrensel Mobil Teknolojisi Sistemi) hizmetine benzemektedir. Fakat, AMPS eski teknolojilerden üstündür. Çünkü cihazdaki arama yönetimi, güç yönetimi ve frekans yönetimi gibi çoğu işler bilgisayarlaştırılmıştır.
7. CDPD - CellularDigitalPacket Data (Hücresel Sayısal Veri Paketi) CDPD normal olarak AMPS mobil telefonlarında kullanılmayan 800 ve 900 MHz bantlarını veri transferi için kullanır. letisim 19.2 kbit/s hızına kadar çıkabilir. 1990 yılının başlarında geliştirilen CDPD geleceğin teknolojisi olarak görülmekteydi. Fakat o zamanda olan daha ucuz ve daha yavaş DataTac ve MobiTex sistemleriyle yarışmakta zorlanmıştır ve GPRS gibi daha yeni, daha hızlı sistemler baskın olana kadar da hala tam olarak yaygınlaşamamıştır.
8. Mobitex Mobitex kısa zamanda hızlı veri sağlayabilmek İçin paket anahtarlamalı bir teknolojidir. Mobitex kanalları 12.5 kHz genişliğindedir ve 900 MHz hızında çalışır. 1990'ların ortalarında Mobitex iki yönlü çağrı ağ hizmetleri sunarak tüketici de popülerlik kazandı. Bunu her zaman sağlamak için RadioMail ve Inter Active Çağrı gibi e-posta servisleri ilk kablosuz ağ oldu. Avrupa'da da 450 MHz Kuzey Amerika'da ise 400 MHz kullanılır. Mobitex beş kıtada 30'dan fazla ağlarda sunulmaktadır. Kanada'da ilk taşıyıcı RAM Mobile Data tarafından 1991 yılında ve RogersCantel tarafından da 1990 yılında tanıtıldı. Ancak, 2005 [güncelleme] olan, öncelikle ABD ve Kanada'da kullanılmaktadır
9. DataTAC DataTAC Motorola tarafından gelistirilen ve ilk kez Amerika’da ARDIS şebekesi tarafından kullanılan kablosuz ağ teknolojisidir. DataTAC 1990 yılı ortalarında Telecom Avustralya tarafından MobileData olarak pazarlanmıştır. Bu standart MobilTex gibi noktadan noktaya kablosuz veri iletişimi için açık standarttır ve özel uygulamalarda kullanılmıştır. Newton MessagingCard ilk DataTac cihazlarından birisidir. Orijinal BlackBerry cihazlarından RIM 850 ve 857 de DataTac şebekesini kullanmışlardır.
10. İkinci Nesil Telefon Teknolojisi İkinci nesil mobil telefon teknolojisidir. 1G teknolojisine benzer olarak hücresel bir ağ sistemi kullanır. Bu hizmet Türkiye'de Turkcell, Telsim ve Avea tarafından sağlanır. 2G ile 1G arasındaki en büyük fark analog veri yerine sayısal veri kullanılmaya başlanmış olmasıdır. Bu teknolojide ISDN'e benzer bir yapı kullanılmıştır. Tüm cihazlar, bağlantı ve durum verilerini aynı kanal üzerinden yollarlar. Bağlantı kurulduğunda, veri (veya ses) akışı bir kanal üzerinden yapılır. Her kullanıcı veri paketleri alıp verdiği sürece kanalı elinde tutar, paylaşmaz.
11. İkinci Nesil Telefon Teknolojisi Sistemleri GSM (Mobil İletişim için Küresel Sistem) GPRS (Genel Paket Radyo Servisleri) HSCSD (Yüksek Hızlı Devre Anahtarlamalı Veriler)
12. GSM - Global SystemFor Mobile Communications(Mobil İletişim Küresel Sistemi) GSM sistemi, Avrupa'daki sivil el ve araç telefonu kullanıcılarını tek sistem altında toplamakamacıyla 1982 yılında CEPT (European Conference of Postal andTelecommunicationsAdministrations Posta ve Avrupa Konferansı Telekomünikasyon İdareleri) tarafından geliştirilmesine karar verilen hücresel ve sayısal bir sistemdir.GSM, sayısal olması ve kullandığı radyo erişim teknikleri açısından birçok yenilikler getirmesine karşılık erişilen son nokta olmayıp, daha gelişmiş ve küresel sistemlere geçişi sağlayacak bir aşama olarak kabul edilmektedir.
13. GPRS - General Packet Radio Services(Genel Paket Radyo Servisleri) Telekomünikasyon endüstrisinde yıllar önce devre anahtarlamalı iletim modelinden paket tabanlı iletim servislerine geçisin en büyük temsilcisi olan GPRS aynı zamanda kullanıcılara gezgin çoklu ortam ile tanıştıracak olan üçüncü nesil gezgin internet sistemlerinin öncüsüdür. Devre anahtarlamalı (CircuitSwitched-CS) bağlantı tarzında bağlantının kurulduğu bir noktadan diğerine sabit bir trafik kanalı tanımlanır. Konuşma veya veri bu kanal üzerinden akar. GPRS'in en önemli özelliği, var olan GSM şebekelerine hızlı ve basit bir şekilde bütünleşmesi sağlanabilmesidir.
15. HSCSD - High-SpeedCircuit-Switched Data (Yüksek Hızlı Devre Anahtarlamalı Veri) 1998 yılında, veri iletim hızını arttırmak amacıyla devre anahtarlamalı veri kapasitesine sahip mevcut 2G GSM şebekelerinin gelişmiş bir uygulaması HSCSD yapısı oluşturuldu. HSCSD kullanımı ile 57.6 Kbps hızına kadar veri iletimi gerçekleştirmek mümkündür. Bu sayede, GSM terminal cihazları ile video konferans, çoklu ortam uygulamaları gibi gelişmiş hizmetleri almak mümkün olacaktır.
16. Üçüncü Nesil Telefon Teknolojisi 3G gezgin iletisim teknolojisine yönelik standartlar, ITU (InternationalTelecommunicationUnion - Uluslararası Telekomünikasyon Birliği) tarafından geliştirilmekte olup, topluca IMT–2000 olarak adlandırılmaktadır. "IMT", "Uluslar arası Gezgin İletisim”i (International Mobile Telecommunication); "2000" ise hem bu alanda geliştirilmiş ilk deneme sistemleri için belirlenmis tarihi, hem de bu standartlardaki sistemlerin çalışacaşı öngörülen 2000Mhz civarındaki frekans bölgesini temsil etmektedir.3G hizmeti ile ilgili gelişmeler standardizasyon, altyapı çalışmaları, şebeke denemeleri, anlasmaların yapılması, terminal cihazlarının piyasaya çıkarılması, uygulamaya yönelik gelişmeler v.b. konuları içermektedir.
19. GSM ÇEŞİTLERİ 900 MHZ BandGenişliğine Sahip Telefonlar 1800 MHZ Band Genişliğine Sahip Telefonlar
20. 900 MHZ Band Genişliğine Sahip Telefonlar Bu telefonlar halen ülkemizde telekominikasyon piyasasında bulunan Turkcell ve Vodafone operatörlerin almış oldukları 900MHZ’ lik haberleşme sistemi lisansına uygun olarak üretilmiş telefonlardır. Günümüzde bu telefonların üretimi yapılamamaktadır. 900 MHZ de Çalışan Cep Telefonları
21. 1800 MHZ Band Genişliğine Sahip Telefonlar Bu telefonları halen ülkemizde telekominikasyonpiyasasında bulunan operatörünün almış olduğu 1800MHZ’ lik haberleşme sistemi lisansına uygun olarak üretilmiş telefonlardır. Bu telefonların 900 MHZ’lik operatörlerin sistemlerinde kullanılmasında hiçbir sakınca yoktur. 1800 MHZ de Çalışan Cep Telefonları
22. GSM 900 MHZ ile 1800 MHZ Arasındaki Farklılık GSM 1800 çok büyük oranda GSM 900 standartlarını kullanmaktadır. GSM 900 ile GSM 1800 arasındakİ temel farklılık frekans bandının yerleşimindedir. Bu farklılık dolayısıyla hücre çapı, kapsama alanı şartları, şebeke planlamasında iki sistem farklı özellikler göstermektedir. Örneğin, GSM 1800 şebekesinde GSM 900 şebekesine oranla (kırsal alanda) yaklaşık dört kat daha fazla baz istasyonuyla aynı kapsama alanına hizmet sağlamak mümkün olabilmektedir. Bunun dışında GSM 900 ile GSM 1800 sistemlerinde şebeke mimarisi, çoklu erişim yöntemi, çerçeve yapısı, modülasyon tekniği, hız, konuşma kodlaması, kanal kodlaması, sinyalleşmegibikonular da hiçbirfarkbulunmamaktadır.
23. GSM 900 MHZ ile 1800 MHZ Karşılaştırma Tablosu
24. BİLEŞENLER I. ERİŞİM ŞEMALARI Kablosuz standartlar gelişiminin gerektirdiği gibi, kullanılan erişim teknikleri, verimlilik, kapasite ve ölçümlenebilirliktede sergilenmiştir. Birinci nesil kablosuz standartlar, düz TDMA(Zaman Bölümlü Çoklu Erişim)ve FDMA(Frekans Bölmeli Çoklu Erişim) kullanmışlardır. Kablosuz kanallarda, çoklu etkiyi azaltmak için, geniş denetleme süreçleri gerektirdiğinden, TDMA'nın, çok fazla veri sınıf kanalları işleme alınmasında daha az verimli olduğu kanıtlanmıştır.Benzer biçimde FDMA taşıyıcılar arasındaki engellemelerden sakınmak için daha fazla bant genişliği harcamaktadır. Dolayısıyla 2G sistemlerde FDMA ve TDMA’dan türetilen ve CDMA denilen yeni bir erişim planı kullanılmıştır.CDMA’nın kullanımı sistem kapasitesini artırdı ve aynı zamanda sistem üzerindeki sıkı sınırların yerini daha gevşekleri almıştır.
25. BİLEŞENLER II. IPv6 (Internet ProtocolVersion 6) Biri, anahtarlı devre, diğeri anahtarlı paket şebeke düğümleri kapsayan, iki paralel altyapıya dayalı 3G'nin aksine, 4G, sadece, anahtarlayan pakete dayandırılacaktır. Verilerin iletiminde biraz gecikme süresini gerekli kılmaktadır. Genel olarak, 4.nesil kablosuz şebekelerin, doğrudan adreslenebilir ve yolu çizilebilir olan pek çok sayıdaki kablosuz cihazı destekleyeceğine inanılmaktadır. İşte bu yüzden, 4G bağlamında (IPv6), kablosuz çalışan çok sayıda cihazı destekleyebilen şebeke tabaka teknoloji ve standardı önemlidir. (IP) adresleri sayısının artırılması yolu ile, pek çok cihaz grubu arasındaki sınırlı bir sayıdaki adreslerin bir paylaşım yöntemi olan Şebeke Adres Çevrimi (ŞAÇ)ne olan ihtiyacı ortadan kaldırmaktadır. IP adresi sayılarının artmasıyla, özellikle 4G bağlamında, IPv6 daha dayanıklı,daha güvenli ve iletim optimizasyon kabiliyeti daha yüksek uygulamalar sağlamaktadır
26. BİLEŞENLER III. GELİŞMİŞ ANTEN SİSTEMLERİ Anten iletişimlerindeki performans, kesinlikle, bir anten sistemindeki gelişimlere bağlıdır. Son zamanlarda, yüksek hız, çok güvenilirlik ve uzun dizi iletişimleri gibi 4G sistemleri hedefini kazanmak için birden fazla organı etkileyen anten teknololojileri ortaya çıkmaktadır. 90'lı yılların başlarında, veri iletişimine ait artan veri hızı ihtiyaçlarını karşılamak için, pek çok iletim programları, önerilmiştir.
27. BİLEŞENLER VI. YAZILIM TANIMLAMALI TELSİZ TELEFON (YTTT) YTTTaçık, kablosuz yapı şekillerinden biridir. 4G, kablosuz standartlar toplamı olduğundan, 4G cihazının, en son hali, çeşitli standartları oluşturacaktır. Bu, telsiz telefon yakınsaması alanı içinde sınıflandırılan YTTT teknolojisi kullanılarak, etkili bir şekilde gerçekleştirilecektir.
28. Uygulamalar 4G'nin en önemli uygulaması net değildir, ama buna rağmen, 4G şebekeleri tarafından sunulan gelişmiş bant genişlikleri ve veri yayılımı, yayımlanacak olup, daha önceleri, olanaksız durumda bulunan ürün ve hizmetleri sağlayacaktır. Belki de, "en önemli uygulama", basitçe dile getirilecek olursa, internette, sürekli gezer halde olmak, sınırsız ve her ay gideri için makul bir kat hızına sahip olmak demektir. Mevcut 2.5G/3G/3.5G telefon işletimine dayanan hizmetler, sıklıkla pahalı ve uygulamada sınırlıdır.
29. BAS KONUŞ - PUSH TO TALK 2G'nin ileri sürümleriyle birlikte ortaya çıkmış olan Bas konuş teknolojisi, kullanıcılara telsiz benzeri iletişim imkânı sunar.Bas konuş teknolojisinde, cep telefonu kullanıcısı başka bir kişiyle konuşmak için bir tuşa basar, konuşur ve tuşu bırakır. Tuşu bıraktığı andan itibaren karşı tarafın cevap verme hakkı vardır. Tuşa basılmadığı zamanlarda iki kullanıcı arasında herhangi bir mesaj gidip gelmez.Bas konuş , ses iletimi için saniyede 1.2 kbit'e kadar inebilen ses sıkıştırma biçimleri kullanır.
31. CDMA - Codedivisionmultipleaccess(Kod Bölmeli Çoklu Erişim) CDMA spread-spectrum(yayılı izge) teknolojisini kullanan bir iletim teknolojisidir. CDMA teknolojisi kablolu, yani ev ve iş yerindeki sabit telefonların sim kartsız ve kablosuz kullanılabilmesini sağlamaktadır. CDMA normal sabit telefon abonelerinin bu telefonları sim kartsız klasik cep telefonları gibi yanlarında gezdirebilmelerini ve Ülkenin her yerinden kullanabilmelerini sağlayan bir sistemdir. Telekomünikasyonda, farklı kanallardan iletişim için üç farklı alan vardır. Bunlar frekans, zaman ve uzaydır. Zaman çoklamalı - TDMA (Time DivisionMultiple Access), Frekans çoklamalı - FDMA(Frequency - DivisionMultiple Access) vardır.
32. HANGİ ALANLARDA KULLANILMAKTADIR CSD (CircuitSwitched Data - Şebeke Anahtarlamalı Veri) GPRS (General PacketRadio Service - Genel Paket Radyo Servisi) HSCSD (HighSpeedCircuitSwitched Data - Yüksek Hızlı Şebeke Anahtarlamalı Veri ) HSDPA (HighSpeedDownlinkPacketAccess - Yüksek Hızlı Veri Topluluğu İndirme Erişimi)
33. CSD (CircuitSwitched Data - Şebeke Anahtarlamalı Veri) 2GGSM ağı üzerinden 9.6 kbit hızında veri transferi imkânı tanır.
34. GPRS (General PacketRadio Service - Genel Paket Radyo Servisi) GPRS mevcut 2Gcep telefonu şebekesi üzerinden paket anahtarlamalı olarak veri iletimi sağlayan teknolojidir. Genellikle cep telefonları ve internet arasında, küçük veri paketlerinin alışverişi amacıyla kullanılır. Üçüncü nesil UMTS (3G) mobil iletişimden önce CSDGSM'e göre hızlı bağlantı imkânı tanıdığı için mobil teknolojilerde 2.5G ve 2.75G isimli ara nesiller oluşturmuştur. Pratikte saniyede 30-50 Kbit'e kadar veri akışı sağlayabilir.
35. HSCSD (HighSpeedCircuitSwitched Data - Yüksek Hızlı Şebeke Anahtarlamalı Veri ) 2GGSM standardında daha yüksek hızda veri yollamak için geliştirilmiş olur, 43.2 kbps'ye kadar hızlarda veri transferi sağlar.
36. HSDPA (HighSpeedDownlinkPacket Access - Yüksek Hızlı Veri Topluluğu İndirme Erişimi) 3G için yapılmış ve veri almadaki aktarım hızını teoride 14.4 mbit'e pratikte ise 1 mbit'e çıkartan iletişim standardıdır. Bazı çevrelerce 3.5G olarak da anılır.