Financieringsbronnen voor startups - start it @kbc 17062016
•
0 likes•522 views
Hoe mijn startup financieren? De theorie en de praktijk! Verschillende onderdelen van de financieringsmix voor startups: - Eigen inbreng - Bootstrappen - Friends, Family & Fans - Overheidssteun (PMV, Vlaio, FIT) - Bankfinanciering - Risicokapitaal - Crowdfunding Jeroen Corthout (mede-oprichter van Salesflare); Alex De Ridder (Accountmanager bedrijfsfinanciering bij PMV); Sven De Cleyn (Director Incubation bij iMinds); Kimball Felix (mede-oprichter en CEO van ThreeAndMore); Dirk Lievens (Matchmaker en Innovatiebankier bij KBC); Kurt Peys (Innovatieadviseur bij Innovatiecentrum Antwerpen); Freddy Van Bogget ( Innovation Manager bij KBC).
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (14)
Similar to Financieringsbronnen voor startups - start it @kbc 17062016
Similar to Financieringsbronnen voor startups - start it @kbc 17062016 (20)
Financieringsbronnen voor startups - start it @kbc 17062016
- 1. Hoe mijn startup financieren? De financieringsmix uitgelegd: theorie en praktijk
- 2. Jeroen Corthout, Salesflare, @JeroenCorthout @salesflare Sven De Cleyn, iMinds, @sdcleyn Alex De Ridder, PMV, @PMVnv Kimball Felix, Threeandmore, @kimballfelix, @threeandmore Dirk Lievens, KBC, @DiLievens Kurt Peys, Innovatiecentrum, @KurtPeys Freddy Van Bogget, KBC, @frevabo #Academy @startitkbc
- 4. De economie
- 17. Mythe: met 1 € kan je een zaak starten
- 18. Eigen inbreng: • Dit gaat over de financiële ruggengraat van je onderneming • Er zijn ’hygiënische normen’: met recht en reden!
- 20. Eigen Vermogen = kapitaal en reserves door de ondernemer ter beschikking gesteld Vreemd Vermogen = middelen door derden ter beschikking gesteld Vast Actief Vlottend Actief Vreemd Vermogen Eigen Vermogen
- 21. Solvabiliteit • • Financiële autonomie • Mate van onafhankelijkheid schuldeisers • Buffer voor ’zwaar weer’ Vast Actief Vlottend Actief Vreemd Vermogen Eigen Vermogen
- 22. Solvabiliteit • Financiële autonomie • Mate van afhankelijkheid schuldeisers • Buffer voor ’zwaar weer’ Vast Actief Vlottend Actief Vreemd Vermogen Eigen Vermogen
- 25. 30%+ of - >1j <1j Vast Actief Vlottend Actief Vreemd Vermogen Eigen Vermogen Solvabiliteit
- 27. Bootstrapping “Zo veel mogelijk trachten te financieren met eigen middelen en de kasstroom (werkkapitaal) van de onderneming” + zo behoud men controle - meestal niet haalbaar
- 28. Bootstrapping Doe zoveel mogelijk zelf: heel veel kennis = online gedeeld Zorg zo snel mogelijk voor verkoop: • betalende klant is beste validatie • genereert middelen
- 29. Bootstrapping • Parttime job of andere inkomsten • Loonbeperking • Personeel of freelance • Huur wat je kan huren • Zeer zuinig investeren • Uitgaven onder controle houden • Niet noodzakelijke activa afstoten
- 30. Bootstrapping Kies niet te snel voor de gemakkelijkste weg! Let op voor de valkuilen van het aangroeiend klantenkrediet en de toenemende voorraden! • Hier zitten hopen geld • Hier zit hoog risico op falen Activabeheer!
- 32. Activabeheer: klantenvorderingen Beheer start voor afsluiten zaak! • Check potentiële klanten • Opletten voor illustere onbekenden • Betalingsmodaliteiten worden onderhandeld • Verkopers moeten regels kennen en toepassen Ketting Offerte-Bestelbon-Factuur Punctuele facturatie Opvolging openstaande facturen • Kort op de bal • Incasseren Betalingsregelingen
- 35. Activabeheer: klantenvorderingen Financiering • Wat u niet hebt… • Commercial Finance • Leverancierskrediet • Kortlopend bankkrediet Negatieve energie heeft een hoge prijs!
- 36. Activabeheer : voorraden • Voorraad kost (veel) geld! • Wat u niet hebt… • … moet u niet onder dak leggen • … kan niet in de weg liggen • Weet wat het kost! • Orde in het magazijn • Rotatie • Vermijden manipulatie • Top sellers • Ijzeren voorraad • Slow movers
- 37. Activabeheer : voorraden • Orde in de boeken • Beleid leveranciers • Afspraken • Goesting! • Afhankelijkheid? • Afgestemde financiering
- 39. FFF: familie, frienden en fans Professioneel aanpakken Degelijke informatie Mede-aandeelhouder of lening Respect! Winwinlening PMV
- 42. • Subsidies • Andere vormen van overheidssteun: - Advies - Fiscaal / parafiscaal - (Achtergestelde) Leningen - Kapitaaldeelnames - Garanties/Verzekeringen Overheidssteun
- 43. Financiering van innovatie: Subsidies kunnen helpen @KurtPeys KBC Startit - Antwerpen 17/06/2016
- 47. RISICO
- 48. BUDGETTERING Omzet vorig jaar Offerte portefeuille Best case (20%) Meest waarschijnlijk (70%) Worst case (10%) Algemeen economisch klimaat
- 65. Idee Bouwen Product/di enst Testen en meten Data Leren De waardecreatie wordt niet volledig uitgesteld tot het einde
- 70. Is de bestaande scan-technologie technologisch in staat om voldoende nauwkeurig de bodycontour in beeld te brengen?
- 72. KMO-portefeuille Zelf aan te vragen via: www.kmo-portefeuille.be
- 73. KMO-haalbaarheidsstudie Technische haalbaarheid • Vergelijking sensoren • Puntenwolk voldoende dicht? • Berekening in de cloud of lokaal? • Hand scannen in bestaande miniscanner • … Business case (specifiek voor starterspakket) • Wat verwacht de markt juist? • Welke business model kiezen we best? • …
- 74. KMO-haalbaarheidsstudie 50% steun Max 25 000 EUR subsidie Max. 50 000 EUR subsidie als minstens 25% van budget wordt uitbesteed Slaagkans > 75%
- 76. KMO-innovatieproject Scope: Onderzoek en ontwikkelen van prototype
- 77. KMO-innovatieproject • Opdelen van bevolking in archetypes • Bouwen van prototype • Ontwikkeling software en algoritmes • Testen • …
- 78. 35% steun (+10% voor ko, +10% bij samenwerking tussen bedrijven) Max. 250 000 EUR subsidie Slaagkans > 75% KMO-innovatieproject
- 81. Mythe: grote bedrijven gaan lopen met de subsidies
- 82. Beslist Gesteund KMO- programma 301 236 78 % slaagkans in 2014 2,5 MEUR toegekend aan kmo’s
- 86. Mythe: je kan enkel subsidies krijgen voor externe kosten
- 87. Reële bruto personeelskosten Reële kosten > 8500€/onderaannemer Kosten Begroting Forfait: 40.000/mensjaar < 8500€/onderaannemer Personeel- kosten Niet-personeel- kosten Onder- aannemingen
- 88. KMO-Haalbaarheidstudie Idee bestuderen KMO-Innovatieproject Proof of concept 50% steun • Maximum 12 maanden • Minimale begroting € 10.000 • Maximale steun € 50.000 wanneer samenwerking 35% steun (45% KO) • Maximum 24 maanden • Minimale begroting € 50.000 • Maximale steun € 250.000 • +10% bij samenwerking KMO-programma
- 89. Mythe: een subsidieaanvraag kan je niet zelf schrijven
- 90. Criteria Innovatie Origineel - Creatieve insteek - Vernieuwend voor bedrijf en sector Uitdagend - Meer dan gewone engineering. In het ontwikkelingstraject worden onzekerheden weggewerkt. Kennisopbouw - De aanvrager capteert de opgedane kennis/ervaring Valorisatie Omzetperspectief - Innovatie resulteert in economische groei ( andere maatschappelijke doelstellingen zijn van minder belang) Tewerkstelling en investeringen - Bij Vlaamse bedrijven: aanvrager, toeleveranciers, onderaannemers,…
- 91. TIP Vraag je innovatiesubsidie aan voor je begint met de concrete uitwerking van je project! Subsidies zijn enkel mogelijk voor kosten die je nog moet maken.
- 92. Mythe: je project is gedaan voor je je geld ziet
- 93. Goedkeuringsprocedure vanaf de aanvraag bedraagt 2 à 3 maanden Je project mag evenwel starten (kosten claimbaar) de eerste van de maand na indiening van de aanvraag Agentschap betaalt voorschot (20 à 30%) bij ondertekening contract en dan in 6 maandelijkse schijven Let op: start-up moeten kunnen aantonen dat niet gesubsidieerd luik van project, financierbaar is
- 94. Mythe: je riskeert je geld te moeten terugbetalen als je faalt
- 95. Je gaat een middelenverbintenis aan, geen resultaatsverbintenis Doen wat je zegt wat je zal doen naar best vermogen. Als het anders uitdraait dan gepland, zorg er dan vooral voor dat je dankzij de subsidies nuttige kennis hebt verworven.
- 96. Mythe: je innovatie moet hoogtechnologisch zijn, liefst met een octrooi
- 97. Merendeel van goedgekeurde projecten past bestaande technologie toe in een nieuwe context. Die nieuwe context vraagt wel degelijk het verwerven van nieuwe inzichten via onderzoek en ontwikkeling. Nadenken over bescherming: ja! Maar dat impliceert niet noodzakelijk een octrooiname.
- 98. Mythe: alle kennis zelf in huis hebben verhoogt je slaagkans
- 99. 10% extra steun bij samenwerking met 2de bedrijfspartner Samenwerking met kenniscentrum is soms nuttig, maar is zeker geen verplichting
- 100. Mythe: Europese steun is interessanter
- 101. Mythe: zonder subsidies is innoveren onbetaalbaar
- 102. - Subsidies als hefboom om sneller en diepgaander te kunnen innoveren ambitie etaleren! (belang van additionaliteit van de subsidie) - Vooraf slaagkansen inschatten op basis van criteria
- 104. FINANCIERINGEN PMV START IT @ KBC 17 JUNI 2016
- 105. 106 PLAATS VAN PMV IN HET VLAAMSE INVESTERINGSLANDSCHAP PUBLIEK & INSTITUTIONELE INVESTEERDERS GIMV LRMVPM VLAAMS GEWEST 100 % 100 %100 %
- 106. PMV OVERZICHT FINANCIERINGSOPLOSSINGEN Financierings- oplossingen voor Ondernemers Financierings- oplossingen voor Infrastructuur Financierings- oplossingen voor Vastgoed Voorbeelden: VAC Brownfieldontwikkeling Erfgoed Voorbeelden: Scholenbouw VRT-Zenderpark Sportinfrastructuur Noordelijke ontsluiting van Brussels Airport Voorbeelden: Arkimedes Cultuurinvest Groeifinanciering InnovatiemezzanineK idsinvest Waarborgregeling Winwinlening 107
- 107. EEN RUIM AANBOD AAN FINANCIERINGSOPLOSSINGEN VOOR BEDRIJVEN Financieringsoplossingen • voor alle bedrijven die actief zijn in Vlaanderen met goed businessplan en managementteam • doorheen de hele ontwikkelingscyclus van een onderneming • Van prille start tot internationale expansie directe investeringen waarborgen van bedrijfs- kredieten financiering via fondsen 108
- 108. SEED & EARLY STAGE
- 109. 110 SEED & EARLY STAGE Team gespecialiseerd in early stage venture capital Roots: Vlaams Innovatie Fonds (Vinnof), maar ondertussen sterk verbreed met o.a. Flanders’ Care Invest (FCI), Spin-Off FInancieringsinstrument (SOFI) en specifieke investeringen Sectorexpertise en netwerk opgebouwd in • Cleantech • ICT • Levenswetenschappen en gezondheidszorg Doel: beloftevolle start-ups/ondernemingen in vroege fase ontdekken en uitbouwen met risicokapitaal, om hiermee op termijn duurzame meerwaarde te realiseren voor Vlaanderen
- 110. 111 SEED & EARLY STAGE Rollend karakter van de investeringsmiddelen: opbrengsten worden aangewend voor nieuwe investeringen Investeringshorizon van 6 tot 8 jaar Rendementsverwachtingen zijn afgestemd op het risico op dossierniveau, waarbij marktconformiteit wordt nagestreefd via co- financiering en vorming van financiële consortia
- 111. 112 CRITERIA GEBASEERD OP ERVARING Team-Team-Team Onderbouwd businessplan Duurzaam businessmodel Internationaal potentieel Stevige intellectuele eigendom Exit scenario Voldoende financiering • Waardeverhoging realiseren • Vervolgronden deels invullen
- 112. 113
- 114. DOEL WAARBORGREGELING In samenwerking met banken om deze te stimuleren om vlotter kredieten toe te kennen aan ondernemers in Vlaanderen Realiseren van dossiers die zonder Waarborgbeheer nv te risicovol zijn voor de bank 115
- 115. MECHANISME OPROEP OPROEP DOOR MINISTER FINANCIËLE INSTELLINGEN 1. Publicatie in de Tijd 4. Verdeling van de waarborgen 2. Kandidaatstelling5. Raamovereenkomst 3. Advies over verdeling waarborgen 116
- 116. UITGANGSPUNTEN Kansrijke projecten en investeringen Ondernemingen die onvoldoende waarborgen kunnen bieden Blijft relatie bank - kredietnemer Zelfde behandeling door bank als voor kredieten zonder Waarborgbeheer nv Waarborg geen bevrijdend karakter 117
- 117. MECHANISME AUTOMATISCHE WAARBORG BANKEN ONDERNEMER 1. Kredietaanvraag 2. Aanvraag waarborg van Vlaams Gewest 3. Registratie en vraag tot premiebetaling Tot 750.000,00 euro 118 BANKEN
- 118. VOORWAARDEN INVESTERING Investeringsplaats of exploitatiezetel op grondgebied van het Vlaamse Gewest Doel: nieuwe investeringen, bedrijfskapitaal, … Niet voor betaling van • bestaande bancaire schulden • achterstallige of al bestaande schulden van onderneming > 3m Categorieën: • Investeringskredieten • Korte-termijn kredieten (kaskrediet, straight loan,…) • Borgstellingskredieten • Leasingovereenkomsten 119
- 119. VOORWAARDEN WAARBORG Maximum 75 % van het kredietbedrag Bank bepaalt zelf duur van de waarborg (max 10j of 5j) Maximum bedrag onder automatisch systeem: 750.000 € Maximum bedrag na ministeriële machtiging: 1.500.000 € 120
- 120. PREMIE Berekening: • Gewaarborgd bedrag x looptijd waarborg x 0,50 % • Premie max. voor 10 jaar berekend Eenmalig en bij aanvang Volledig te betalen door bank aan Waarborgbeheer nv bij registratie Bank kan het doorrekenen aan de klant 121
- 121. MECHANISME AFROEP (= OPVRAGEN TUSSENKOMST BIJ WAARBORGBEHEER NV) Bank 1. Opzeggingsbrief 3. Storting tussenkomst à rato van het gevraagde percentage bij aanmelding 2. Aanvraag uitbetaling waarborg Onderneming 122
- 122. GEEN BEVRIJDENDE WAARBORG! KMO1 Bank 1. Uitwinning andere waarborgen 2. Opbrengst waarborgen 3. Pro rata doorstorting opbrengst waarborgen Onderneming 123
- 123. CIJFERVOORBEELD Onderneming “ABC” sluit een financieringsovereenkomst af met Bank Tijdstip 0 • Kredietbedrag: 400.000 € • Geboden waarborg door ABC: 120.000 € • Risico voor Bank : 280.000 € • Bank brengt 75 % van kredietbedrag onder toepassing van de waarborg voor 3 jaar: 300.000 € • Premie: 300.000 € x 0,5 % x 3 jaar = 4.500 € 124
- 124. CIJFERVOORBEELD Tijdstip 1 • ABC blijft in gebreke en Bank zegt krediet op • Uitstaand kredietbedrag: 280.000 € • Waarborgbeheer nv betaalt aan Bank provisie van 75 % van uitstaand kredietbedrag: 210.000 € Tijdstip 2 • Bank recupereert waarborg van ABC 120.000 € • Bank stort 75 % van gerecupereerde waarborg aan Waarborgbeheer nv 90.000 € 125
- 125. CIJFERVOORBEELD Verlies Bank: • Uitstaand kredietbedrag bij opzegging: - 280.000 € • Provisie betaald door Waarborgbeheer nv: + 210.000 € • Recuperatie waarborg van ABC: + 120.000 € • Doorstorting recuperatie aan Waarborgbeheer nv: - 90.000 € • Totaal verlies Bank : - 40.000 € 126
- 126. CIJFERVOORBEELD Verlies Bank in geval geen beroep op Waarborgregeling: • Uitstaand kredietbedrag bij opzegging - 280.000 € • Recuperatie waarborg van ABC: + 120.000 € • Totaal: - 160.000 € Blanco risico, zonder Waarborgbeheer nv: 160.000 € Blanco risico, met Waarborgbeheer nv: 40.000 € Verschil: 120.000 € Gevolg: bank kan tot 75 % van risico afwentelen op het Vlaamse Gewest 127
- 127. WAARBORGBEDRAG VERSUS AANTAL VERBINTENISSEN 59 78 100 203 214 204 170 165 162 780 684 706 1497 1668 1576 1261 1136 1286 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 0 50 100 150 200 250 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (in miljoenen €) Waarborgbedrag Aantal verbintenissen 128
- 128. AANDEEL STARTERS 23 31 34 80 96 81 81 57 6236 47 66 124 118 123 88 107 100 266 344 358 696 840 807 668 459 581 514 340 348 801 828 769 593 677 705 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 0 20 40 60 80 100 120 140 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (in miljoenen €) Waarborgbedrag starters Waarborgbedrag niet-starters Aantal verbintenissen starters Aantal verbintenissen niet-starters 129
- 129. REGIONALE SPREIDING 1% 35% 14% 23% 9% 18% Andere Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen 130
- 130. GENERIEKE WAARBORGREGELING Sinds 2005: • 12,522 dossiers • 1,5 miljard euro gewaarborgd • 2,5 miljard euro kredieten • 3,6 miljard euro investeringen 1 euro waarborg => 2,3 euro investeringen 131
- 132. PARTICIPATIEFONDS VLAANDEREN Sinds 1 juli 2014 behoort Participatiefonds Vlaanderen tot de PMV- groep 133
- 133. AANPASSING PRODUCTEN PARTICIPATIEFONDS VLAANDEREN BINNEN DE STROOMLIJNING PMV PRODUCTEN Vereenvoudiging van de producten bedrijfsinvestering binnen PMV Doelstelling: - Aanbod aanpassen aan de behoeftes op de markt na grondige analyse - Eenvormige en soepele investeringscriteria over een vereenvoudigd productaanbod - Producten stroomlijnen - Uitbreiding doelpubliek : Startlening + voor alle starters mits maximaal 4 jaar actief in hoofdberoep - Verhoging maximale tussenkomst - Verlaging rentevoet 134
- 134. KMO-COFINANCIERING Achtergestelde lening, aanvullend op bankkrediet, lening investeringsfonds of tussenkomst één of meerdere Business Angels Zowel starters als niet-starters • Beantwoorden aan Europese KMO-definitie • Minder dan 250 VTE • Minder dan € 43 miljoen balanstotaal en/of • Minder dan € 50 miljoen omzet Maximum 350.000 € Maximum 50 % van de globale investeringsbehoeften Minstens 20 % tussenkomst cofinancier, van de globale investeringsbehoeften Interestvoet: IRS + 0,53 %, met een min. van 3 %, vast Eigen inbreng: • Moet minimum 10 % van de totale investering bedragen • Mag niet geleend zijn • Bedrag lening PFV = maximum 4 X eigen inbreng 135
- 135. KMO-COFINANCIERING als eigen inbreng komen in aanmerking : • inbreng van eigen vrij beschikbare liquiditeiten • (converteerbare) leningen met eerste/enige vervaldag na de eindvervaldag van de lening toegekend door PFV, achter te stellen tegenover PFV alleen of algemeen • Winwinlening • in natura mits verwerving ten hoogste 6 maanden voor indiening aanvraag • achtergestelde geblokkeerde voorschotten van onbepaalde duur of met vervaldag na de eindvervaldag van de lening van PFV, verleend door de vennoten (rechtspersonen) • autofinanciering (rechtspersonen) ! De als eigen inbreng in aanmerking genomen middelen worden als dusdanig meegenomen voor de berekening van de solvabiliteit 136
- 136. KMO-COFINANCIERING Indiening dossier: • BAN-Vlaanderen • Kredietinstelling • Investeringsfonds • Rechtstreeks Terugbetaling: • Tussen 3 en 10 jaar • Gratieperiode voor terugbetaling kapitaal mogelijk (0,1 of 2 jaar – 3 jaar mogelijk indien tussenkomst BA) • Maandelijkse/driemaandelijkse betalingen (vaste aflossing), bij voorkeur domiciliëring Solvabiliteit na investering: minstens 10 % Beperkte waarborgen – evaluatie project per project: • solidaire borgstelling, hypothecair mandaat, achterstelling en blokkering voorschotten vennoten 137
- 137. STARTLENING + Achtergestelde lening Bestemd voor alle starters (minder dan 4 jaar actief in hoofdberoep) • Beantwoorden aan Europese KMO-normen • Minder dan 250 VTE • Minder dan € 43 miljoen balanstotaal en/of • Minder dan € 50 miljoen omzet Maximumbedrag: € 100.000 Eigen inbreng: • Leningbedrag/4 • Mag geleend zijn Interestvoet: • 3 % , vast Waarborgen: soepel, evaluatie project per project 138
- 138. STARTLENING + Indiening dossier: via een aanbrenger of kredietinstelling met wie Participatiefonds Vlaanderen een samenwerkingsovereenkomst afsloot, dan wel rechtstreeks Terugbetaling: • Looptijd tussen 3 en 10 jaar • Vrijstellingsperiode voor terugbetaling kapitaal mogelijk (0,1 of 2 jaar) • Maandelijkse / driemaandelijkse vaste bedragen van terugbetaling, bij voorkeur via domiciliëring Volgen van begeleidingsprogramma na opstart wordt aanbevolen (door AIO ondersteund traject) 139
- 139. STARTLENING + Extra’s voor natuurlijke personen die op het ogenblik van de aanvraag niet-werkende werkzoekenden zijn mits: 1/ Looptijd van lening minimum 5 jaar – maximum 10 jaar 2/ Aflevering geldig attest startlening bij indiening aanvraag - Recht op werkloosheidsuitkering blijft behouden tot 15 jaar na start zelfstandige zaak - Geen waarborgen - Kwijtschelding schuld bij onvrijwillige stopzetting (beperkt tot maximum € 40 000) 140
- 140. BESLISSING KREDIETCOMITÉ Beslissing: binnen de 4 weken • Mededeling van beslissing, werkdag nadat beslissing genomen is • Leningvoorstel/overeenkomst via mail bezorgd aan de kredietinstelling, aanbrenger, investeringsfonds, BAN- Vlaanderen…die het dossier indiende. • Terbeschikkingstelling middelen op vraag van de kredietinstelling, aanbrenger, investeringsfonds, BAN- Vlaanderen,… na vervulling van alle voorwaarden 141
- 141. COMBINATIEMOGELIJKHEDEN Cumul van Startlening + met KMO-cofinanciering is mogelijk (bedrag van alle leningen samen mag niet hoger liggen dan € 350 000) Combinatie met waarborg op bankfinanciering via PMV Waarborgregeling is mogelijk 142
- 142. HEFBOOMWERKING : VOORBEELD Startend bedrijf : investeringsbehoefte € 300.000 • Uitgangspunt : maximale tussenkomst PFV • KMO-cofinanciering : € 150.000 • Eigen inbreng : € 37.500 • Bank minimaal € 60.000 • € 52.500 via andere kanalen, eventueel ook bank • ! bank kan beroep doen op Waarborgregeling PMV • --> blanco risico bank bij toekenning van € 112.500 door de bank en maximaal gebruik Waarborgregeling : • € 28.125 143
- 143. HEFBOOMWERKING : VOORBEELD Vaststelling : combinatie van (complementaire) overheidsinstrumenten maakt het mogelijk om met een inbreng van € 37.500 en een residueel risico voor de eventueel tussenkomende bank van € 28.125 een project van 300.000 € op te starten .... mede dank zij het feit dat PFV achtergestelde leningen toekent, die door de bank als een uitbreiding van het eigen vermogen beschouwd kunnen worden voor de financiële analyse 144
- 144. ONTVANKELIJKHEID FINANCIERINGSDOSSIERS Voor nieuwe investeringen door aanvragers die wonen in het Vlaamse Gewest of er hun zetel hebben of voor investeringen in het Vlaamse Gewest Aanvrager moet toegang tot het beroep hebben (indien vereist) Enkel nieuwe investeringen (ook vervangingsinvesteringen, tweedehandsmateriaal) Sectorbeperkingen in het kader van de de-minimisregel Beantwoorden aan de Europese KMO-definitie Geen tussenkomst voor • Tradingactiviteiten • Ondernemingen in moeilijkheden • Natuurlijke personen in schuldbemiddeling • Onderzoek & Ontwikkeling • Businessplan met onvoldoende terugbetalingscapaciteit (moet aangetoond zijn op het einde van het 2e jaar – op het einde van het 3e jaar indien tussenkomst BA) 145
- 145. EVALUATIECRITERIA "DE JUISTE PERSOON MET HET JUISTE PROJECT" • Participatiefonds Vlaanderen kijkt naar profiel aanvrager (opleiding, ervaring), aspecten op organisatorisch, technisch, juridisch vlak, financiële gegevens, terugbetalingscapaciteit Kredietinstrumenten van Participatiefonds Vlaanderen laten kredietinstellingen toe om kredietrisico in te perken en marge over te houden voor toekomstige kredietverlening Bij weigering dossiers : • Schriftelijke mededeling van elementen van weigering • Mogelijkheid tot opnieuw voorleggen dossier met aanvullende informatie in antwoord op elementen van weigering Steeds mogelijk om tijdens persoonlijk contact het project ten gronde te bespreken. 146
- 146. CIJFERS Ingediende en goedgekeurde aanvragen voor een lening, in aantallen, tijdens het eerste werkingsjaar 147
- 147. CIJFERS Goedgekeurde bedragen tijdens het eerste werkingsjaar 148
- 148. CIJFERS : GOEDKEURINGSPERCENTAGES Participatiefonds Vlaanderen Aanvaardingspercentage Startlening 62% Starteo 79% Optimeo 78% BA+ 92% Totaal 70% 149
- 149. WINWINLENING
- 150. WINWINLENING Doel: particulieren aanmoedigen om ondernemers in Vlaanderen te financieren dankzij een fiscaal voordeel en een waarborg Voordeel voor ontlener: • Jaarlijks belastingkrediet van 2,5 % op het geleende bedrag • Eenmalig belastingvoordeel van 30 % van de verloren hoofdsom bij faillissement, stopzetting of overlijden van de kredietnemer Achtergestelde lening – duur: 8 jaar Huidige rentevoet: min 1,125 % - max 2,25 % 151
- 151. WINWINLENING Kredietgever: particulier geeft lening uit privé-vermogen niet: - onderneming - echtgenote / wettelijk samenwonende van kredietnemer - werknemer/werkgever Totaal bedragen aan Winwinleningen: - maximaal 50.000 € per particuliere kredietgever (M/V) - maximaal 200.000 € per kredietnemer. 9 aflossingsmogelijkheden Aanmelding en schrapping via website www.winwinlening.be 152
- 152. GEREGISTREERDE WINWINLENINGEN 3,12 8,96 8,13 9,65 8,23 24,24 36,07 46,57 53,49 123 337 308 370 331 851 1314 1669 1945 0 500 1000 1500 2000 2500 0 10 20 30 40 50 60 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (in miljoenen €) Bedrag Aantal 153
- 153. GEMIDDELD BEDRAG 25.325 26.575 26.404 26.076 24.859 28.484 27.447 27.900 27.503 23.000 23.500 24.000 24.500 25.000 25.500 26.000 26.500 27.000 27.500 28.000 28.500 29.000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 154
- 154. STARTERS 58% 52% 48% 51% 61% 54% 51% 55% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 2011 2012 2013 2014 Bedrag Aantal 155
- 155. CONTACT Algemeen : www.pmv.eu Helpdesk Waarborgbeheer nv 02/229.52.77 helpdesk.waarborgbeheer@pmv.eu Helpdesk Participatiefonds Vlaanderen 02/229.53.10 participatiefonds@pmv.eu 156
- 161. Tax Shelter voor startups natuurlijke personen aanmoedigen om te investeren in startende ondernemingen via: - directe investeringen, - investeringen via een door de FSMA erkend crowdfunding platform, - investering in een starterfonds
- 164. • Exploitatiecyclus: - kaskrediet - vaste voorschotten - commercial finance - kasplannings- en voorafbetalingskredieten • Investeringen: - investeringskrediet - leasing
- 165. Mythe: banken zijn veel te moeilijk
- 167. • Spaarders ↔ Intermediëren ↔ Kredietnemers • Zij werken dus met geld van anderen! Risico’s beheren (krediet, liquiditeit, markt, operationeel) Kapitaal & liquiditeit buffers Bazel regelgeving Waarom bestaan banken?
- 169. Mythe: banken lopen geen risico’s
- 170. • Vertrouwen in het risico = krediet • Vertrouwen ontstaat beredeneerd • Vertrouwen begint met informatie-evenwicht • Telling is selling!
- 172. Mythe: banken zijn alleen geïnteresseerd in waarborgen
- 173. • De harde waarheid: “Banken zijn vooral geïnteresseerd in jou!” • Wat willen bankiers, en geldschieters in het algemeen over jou te weten komen?
- 174. Wie ben ik? • voorgeschiedenis en kwalificaties • sector en activiteit • klanten • leveranciers • concurrenten • organisatie • externe steun • financiën
- 175. Wat ga ik doen met het geld? • maak het begrijpelijk • WAAROM? • besef je voorsprong … • … dus investeer in je verhaal
- 176. Waarom is mijn plan OK? • kader ruim • neem gesprekspartner mee • creëer inzicht en begrip … • … bouw vertrouwen op
- 177. Terugbetalen? Onderbouw: • Investeringsplan: hoeveel heb je nodig? • Financieringsplan: hoe ga je dat betalen? Toon terugbetalingscapaciteit aan: • Omzetprognose | variabele kosten | brutomarge • Vaste kosten • Break-even analyse • Kasplan • Resultaat
- 178. Waarborgen? • Veiligheid • Denk er zelf vooraf over na • Begin er zelf over • Mogelijkheden - denk aan ’Tweede Waarborg-regeling van PMV’
- 179. Met andere woorden: maak een ondernemingsplan
- 180. Ondernemingsplan • Goede investering • Multifunctioneel • In de eerste plaats: voor jezelf • Opportuniteiten • Valkuilen • Zoek hulp • Laat je uitdagen, verdraag kritiek • Begin er op tijd aan • Hou het up to date
- 183. • Doel voor je onderneming / startup: je onderneming helpen om de volgende stap te zetten (eerste marktintroductie, nieuwe producten, overnames, (internationale) groei, ...) • Doel voor de investeerder: meerwaarde realiseren op zijn investering Risicokapitaal - doel
- 184. Risicokapitaal - vormen • Incubators / accelerators (privé of publiek): typisch relatief kleine bedragen (15-50 kEUR) • Business Angels (privé-individuen): bedragen tussen 20 en 150 kEUR. Smart Money, met keerzijde… • Venture Capital (privé of publiek), afhankelijk van fonds: bedragen tussen 250 kEUR en 2-5 mEUR
- 185. Investeringsproces (1/2) 1. Zorg voor een goede voorbereiding (sterke pitch / slidedeck, business plan, financieel plan). Toekomstvisie is belangrijk! 2. Selecteer investeerders die je wil benaderen, op basis van hun scope en investeringsportfolio 3. Benader die investeerders, bij voorkeur met een introductie
- 186. Investeringsproces (2/2) 4. Stel je bedrijf voor (pitch + visie) 5. Indien interesse: licht volledig business en financieel plan toe (voor je het hen volledig toestuurt) 6. Due diligence start (hou opties open!) 7. Werk richting een term sheet 8. Contracting
- 187. Mythe: investeerders zoeken naar ‘veilige’ investeringen
- 188. • Risicokapitaalinvesteerders zoeken naar schaalbaarheid: hoe kan ik mijn geld 5, 10, 20 of meer keer terugverdienen? • Voor elk type investeerder liggen de criteria anders • BA’s hopen op een exit na 7-10 jaar, VC’s na 3-5 jaar
- 189. Mythe: investeerders staan in de rij te wach
- 190. • Investeerders zien tientallen, zoniet honderden dossiers per jaar en investeren in slechts enkele: zéér selectief! • Zorg dus voor een goede match met waar zij naar op zoek zijn (anders tijdverlies) • Investeerders doen een grondige ‘due diligence’. Alles samen duurt een volledig proces (eerste contact tot geld op de rekening) minstens 6-9 maanden!
- 191. Mythe: risicokapitaal is nodig voor elk groeibedrijf
- 192. • Denk zorgvuldig na over welke vorm van financiering je nodig hebt • Risicokapitaal is slechts in bepaalde gevallen nuttig • Risicokapitaal is een dure vorm van financiering. Het goedkoopst is geld van klanten, leveranciers of de bank!
- 193. Mythe: investeerders denken enkel aan hun geld
- 194. • Investeerders hebben er alle belang bij hun portfoliobedrijven te ondersteunen en adviseren • Kijken naar hun portfolio om te kijken waar ze ervaring en netwerk in hebben • Praat met andere ondernemers die door een investeerder gefund zijn over zijn/haar ervaringen
- 195. Mythe: risicokapitaal is een garantie op succes
- 196. • In een typisch investeringsfonds is 70-80% (!) van de investeringen verlieslatend. Slechts 10-20% zorgt voor de winst • Facebook zorgde op haar eentje voor 35% van alle VC inkomsten uit exits in de VS in 2012
- 197. Mythe: investeerders praten niet met elkaar over ‘leads’
- 198. • Investeerders ‘syndiceren’ vaak deals en praten dus met elkaar over potentiële dossiers • Professionele communicatie over andere investeerders is dus vereist! • Introducties helpen je slaagkansen te vergroten
- 199. Mythe: elke investeerder is even interessant
- 200. • Investeerders hebben meestal een focus (sector, investeringsfase, ...) en dus specifieke ervaring en een netwerk. • Je onderneming is slechts op bepaalde momenten interessant voor bepaalde investeerders. • Maak je huiswerk grondig! Zorg dat je tijdig op hun radar geraakt, maar ook niet te vroeg of te laat.
- 201. Mythe: investeerders investeren in technologie / producten
- 202. • It’s a people’s business! Liever investeren in een A- team met een B-idee dan omgekeerd! • Zeker jonge start-ups moeten vaak pivoteren. Dan beter een goed team hebben dan een eerste ’perfect’ idee (dat allicht toch bijgestuurd wordt)
- 203. Mythe: met 1 goede investeerder zit je gebeiteld
- 204. • Een onderneming succesvol maken is een marathon, geen sprint • Je hebt verschillende investeerders nodig die elkaar aflossen • Zeker voor groeibedrijven (‘gazelles’) is geld zoeken een (bijna) permanente bezigheid
- 205. Het landschap van risicokapitaalverschaffers
- 206. • Brochure Agentschap Innoveren & Ondernemen “Overzicht van de risicokapitaalverschaffers in Vlaanderen” • BVA (Belgian Venture Capital & Private Equity Association) • BAN Vlaanderen Informatie?
- 208. Incubators / Accelerators * * Flexibele kredietvormen, geen equity
- 209. Business Angels & Venture Capital ... and many more
- 210. iMinds als investeerder • iStart incubatieprogramma met o.a. • Zaaikapitaal • (50 kEUR, in bepaalde gevallen tot 100 kEUR) • Uitgebreid pakket aan coaching en begeleiding (o.a. Workshops met 1-on-1 natraject, dedicated coach, EiR) • Huisvesting, softwardeals, extra’s van ‘corporates’, ... • Toegang tot (bijna) alle (ICT gerelateerde) research expertise aan Vlaamse kennisinstellignen • Beperkingen • Enkel ICT / digitale media start-ups • Minimaal proof-of-concept nodig • Geen verloning ondernemers
- 211. Call deadlines: 1/2, 1/5 & 1/10
- 213. Crowdfunding? • Risico-financiering verwerven via een grote groep kleine financiers • startend in uw eigen (social) netwerk • voor de financiering van een project of onderneming • via een online campagne • met vooraf bepaald doelbedrag en deadline
- 214. Mythe: iedereen kent crowdfunding
- 215. • Crowd watte? • Crowdfunding is nog steeds weinig gekend in Vlaanderen • Vlamingen zijn terughoudend • In 2016 slechts ca 6 mEUR in België • Onbekend is onbemind!
- 216. Mythe: crowdfunding is Kickstarter
- 218. 4 vormen donaties rewards leningen aandelen
- 219. Crowdfunding vlag dekt veel! Voorverkoop ‘Pretailing’ donaties rewards leningen aandelen Niet financiële return Financiële return filantropie Equity CFP-to-B lening P-to-P lening sociale lening obligatielening hybride Convertible note Equity linked note Achtergestelde lening Omzet- of winstdeling … crowdfinance
- 220. Donaties
- 221. Rewards
- 222. Lening Yoghurt Barn: start nieuwe vestiging Amsterdam
- 223. 224 Member of the KBC groupAandelen
- 224. Mythe: it’s about “the crowd”
- 225. • Geen naamloze menigte • It’s about ‘YOUR’ crowd, of een ‘specifieke’ crowd • Welbepaalde community • ‘Deel uitmaken van’ • Betrokkenheid
- 228. Mythe: it’s about “funding”
- 229. • ideale Lakmoesproef • marktonderzoek bij doelgroep • co-creatie business plan en product • pré-marketing • klanten werven • een deeltje van je financiering (of omzet)
- 230. Mythe: crowdfunding is een gemakkelijke manier van financiering
- 231. • Pré-crowdfunding campagne / voorbereiding: vergelijkbare projecten, pitch: waarom!, stakeholders, beloningen, communicatie, marketing, doelstellingen, kosten, kanalen, juridisch,… • Campagne voeren: on- en offline, growthhacking!, communicatie updates, Q&A,… • Na de campagne: community management, open communicatie, ‘investor relations’, beloftes nakomen
- 232. cf of eigen platform
- 233. Mythe: crowdfunding is er voor elke ondernemer
- 234. • Niet voor iedereen • Bepaalde niches: creatieve projecten, 3 Ps,… • Sociaal-maatschappelijke projecten • Risicovolle (innovatieve) projecten en startups • Ondernemingen met een grote achterban • Vooral B2C, maar ook B2B
- 236. Mythe: crowdfunding is goedkope financiering
- 237. • Commissies platform: registratie, succes fee, transactiekosten • Juridische en fiscale aspecten! • Protectie IP? • Kost PR • Kost toekomstige beloningen (verzending!) • Time is money!
- 238. Het landschap van crowdfunding
- 245. 246 Member of the KBC group Aandelen €100,000 opgehaald via Bolero crowd €300,000 via privé investeerders
- 246. Member of the KBC group Type of instruments if Project is NV Project NV Bond Convertible Bond Equity crowd crowd • Crowd invests in bonds issued by NV • Crowd invests in a cvba which in turn invests in conv bond or equity in NV • Preferred dividend or remuneration • Board composed of NV board members • Crowd can do follow-on investments • Very limited PoA internal cvba • Extended PoA versus NV (SHA) • Bolero platform could be used for dividend / intrest payments • Private Placement is separate from crowd, but preferably same conditions Private placement SPV cvba
- 247. Member of the KBC group
- 248. Member of the KBC group
- 249. Member of the KBC group
- 250. • Website Agentschap Innovatie & Ondernemen • ECN (European Crowdfunding Network) • Douw&Koren • www Informatie?
- 252. The customer funded business • Focus op sales ipv VC funding • 5 business modellen met relatief lage opzet kost • Klant betaalt alvorens product en/of service geleverd wordt • Vb: Dell, Microsoft,… • Ook voor tech startups, maar niet voor elke business
- 253. CONCLUSIES
- 254. • Financieren draait om vertrouwen: neem jezelf, je business en dus ook je ondernemingsplan serieus • Een plan maken vraagt ‘regie’... • …en een netwerk van sparring partners • Binnen de financieringsmix is eigen inbreng een ’must’ • Ondernemingsplan stem je af op de beoogde financiers: Bank: focus op terugbetalingscapaciteit en gezonde financiële structuur Risicokapitaalverschaffer: focus op schaalbaarheid en exit Overheid: focus op de regels over mogelijkheden tot tussenkomst Crowdfunding: focus op aantrekkelijkheid en betrokkenheid FFF: focus op je droom en hun geloof in jou; diep respect!
- 255. Hoe ziet u financieringsmix er uit?