1. IDL_TB2_VPB 5_VPB_mei_2015_IDL_VPB_15_05_V1.2 7 mei 2015, 8:58 12
Afl. 5 - mei 2015
Artikelen
12 Vp-bulletin 2015/21
R. Vaessen1
Vp-bulletin 2015/21
Inleiding
Crowdfunding heeft als financieringsvorm sinds de eco-
nomische crisis sterk aan populariteit gewonnen in
Nederland. Zo werd in 2014 € 63 miljoen geïnvesteerd
middels crowdfunding.
De populariteit wordt enerzijds gestimuleerd door de
lage spaarrente en anderzijds worden banken gedwongen
kritischer te zijn bij het verlenen van financieringen.
Dus iedereen is enthousiast over crowdfunding maar
waar hebben we het nu precies over en wat is crowdfun-
ding? En zijn er geen risico's?
Actueel
In een brief aan de Tweede Kamer eind maart 2015 noemt
de Minister van Financiën crowdfunding ‘een waardevol-
le toevoeging aan de mogelijkheden voor het midden- en
kleinbedrijf om financiering te verkrijgen’.
Ook de AFM verwelkomt nieuwe initiatieven als crowd-
funding. Zij heeft haar bevindingen in december 2014
vastgelegd in de publicatie ‘Crowdfunding — naar een
duurzame sector’. Zij vindt het belangrijk dat de crowd-
funding sector de ruimte krijgt om op een duurzame en
verantwoorde manier te groeien hetgeen wel betekent
dat een aantal randvoorwaarden goed moet worden inge-
vuld. Hierbij valt te denken aan: professionele platforms,
transparantie en een zekere mate van bescherming van
de geldgever en geldvrager.
Andersom kan deze vorm van financieren voor particulie-
ren ook een aantrekkelijke vorm van investeren zijn.
Anders dan beleggen of aandelen verhandelen via de
beurs kunnen de kosten lager zijn en kunnen de rende-
menten hoger zijn en de regels soepeler.
De markt voor crowdfunding in Nederland groeit expo-
nentieel. De markt is gegroeid van € 14 miljoen in 2012
naar € 32 miljoen in 2013 tot € 63 miljoen in 2014, maar
is relatief nog zeer gering ten opzichte van de totale kre-
dietverlening. In de Verenigde Staten daarentegen is er
sprake van een volwassen markt. Hier komt dan ook de
totale kredietverlening voor 80% voor rekening van ande-
re financieringsaanbieders dan de banken. In Nederland
wordt nog steeds meer dan 80% door banken gefinan-
cierd.
1 R. Vaessen is senior adviseur Corporate Finance bij Extendum
Corporate Finance.
Wat is crowdfunding
Bij crowdfunding wordt via veel particuliere geldgevers
(‘crowd’) geld ingezameld (‘funding’).
Dit gebeurt bijna altijd via internet maar dat hoeft niet.
Als u met de collectebus in uw woonwijk deur aan deur
geld inzamelt is dit in principe ook een vorm van crowd-
funding.
Maar in de huidige praktijk ontleent crowdfunding haar
kracht met name aan het internet. Want via het internet
kun je op een aansprekende manier (met beeld, tekst of
film) snel en veel geldgevers bereiken.
Crowdfunding is dus bij uitstek een alternatieve vorm van
financiering voor bedrijven. En — dankzij de lage spaar-
rente — is het voor particulieren een alternatieve vorm
van beleggen.
Hoe werkt het?
Een geldgever of belegger gaat op het internet naar een
crowdfunding platform en bekijkt daar de investerings-
projecten van diverse bedrijven. Bij elk project wordt de
gewenste financiering, de looptijd (hoe lang duurt het
voordat de geldgever wordt terugbetaald), het rendement
dat men aanbiedt, de risicoclassificatie van het project en
een deadline (wanneer moet de financiering zijn bereikt)
vermeld evenals een beschrijving van het bedrijf, de on-
dernemer en informatie over de investeringsplannen.
De geldgever kan ook zien hoeveel financiering benodigd
is en hoeveel geld er al gestort is door andere geldgevers.
Meestal is een minimumbedrag van toepassing maar fei-
telijk bepaalt de geldgever zelf hoeveel geld hij per pro-
ject wil beleggen. Als een project onvoldoende financie-
ring heeft bereikt binnen de deadline wordt het geld
teruggestort of ontvangt de geldgever een voorstel of hij
akkoord gaat met een lagere financiering. Dit verschilt
per crowdfunding platform.
In het algemeen ontvangen de geldgevers geen zekerhe-
den — in het beste geval is er sprake van een persoonlijke
borgtocht van de ondernemer maar in een situatie van
déconfiture van de onderneming zal deze borgtocht
meestal weinig waarde hebben.
De geldgever moet zich dus bewust zijn dat het risico
— afhankelijk van het geïnvesteerde vermogen — hoog
kan zijn omdat de investeringsbeslissing door de geldge-
ver gedaan wordt op een — soms emotioneel — business-
plan. Anderzijds is het aantrekkelijke aspect van crowd-
funding dat:
a) de te investeren bedragen relatief gering zijn, vaak al
vanaf € 100; en
b) de te investeren bedragen gespreid kunnen worden
over veel projecten waardoor ook het risico wordt
gespreid en verlaagd.
Crowdfunding — een goed alternatief voor
beleggingen?

2. IDL_T2B_VPB 5_VPB_mei_2015_IDL_VPB_15_05_V1.2 7 mei 2015, 8:58 13
Afl. 5 - mei 2015Vp-bulletin 2015/2113
De afwikkeling gaat eenvoudig via een betaling via inter-
net en een (digitale) bevestiging. In sommige gevallen
ontvangt u nog een schriftelijke bevestiging maar er komt
verder weinig administratieve rompslomp aan te pas
— laat staan een notaris.
Soorten crowdfunding
Wanneer de geldgever heeft besloten om online te gaan
beleggen via crowdfunding moet hij allereerst een crowd-
funding platform van zijn gading uitkiezen. Maar de geld-
gever kan natuurlijk ook op meerdere crowdfunding plat-
forms actief zijn. De verschillende platforms — nationaal
en internationaal — verschillen vaak in hun doelstellin-
gen.
Zo zijn er crowdfunding platforms die zich specifiek rich-
ten op een onderwerp zoals innovatie, kunst cultuur,
duurzaamheid, non-profit of MKB.
Daarnaast zijn er min of meer vier verschillende vormen
van crowdfunding:
- leningen (alleen bij deze vorm is sprake van rente);
- aandelenuitgifte;
- voorverkoop van producten of diensten;
- donaties.
Bij leningen ontvangt de geldgever een vast rendement en
een vast aflossingsbedrag. Het is een rechttoe rechtaan fi-
nanciering. Voorbeelden hiervan zijn www.geldvoorelkaar.nl
of www.collincrowdfund.nl. Deze platforms zijn het meest
geschikt als de geldgever een duidelijke verwachting van
zijn rendement wil hebben.
Bij aandelenuitgifte ontvangt de geldgever geen rente of
aflossing maar wordt hij aandeelhouder in het bedrijf en
deelt hij mee in het dividend of de opbrengst als de on-
derneming wordt verkocht. Dit kan bijvoorbeeld via
www.symbid.nl. Hier is de uiteindelijke opbrengst van de
investering onduidelijk en vaak pas op langere termijn te
verwachten.
www.windcentrale.nl is een voorbeeld van (voor)verkoop
van een product, namelijk electriciteit. Hier koopt de
geldgever in principe een product hetgeen een duidelijke
waarde vertegenwoordigt dus kan de geldgever zijn ren-
dement duidelijk bepalen.
Donaties zijn er in meerdere vormen: bij
www.kickstarter.com sponsort de geldgever een initiatief
en krijgt daarvoor een beloning in de vorm van een dienst
of product. Zo ook bij www.voordekunst.nl waarbij met
name culturele initiatieven worden ondersteund.
Hierbij is duidelijk sprake van een gift zonder een rende-
mentsverwachting maar meer omdat de geldgever een
persoon, project of instelling een warm hart toedraagt.
Voor een goed overzicht van alle verschillende crowdfun-
ding platforms zie: Fundipal.com.
Risicoafwegingen
Worst-case scenario
Crowdfunding platforms aanvaarden geen aansprakelijk-
heid voor het beleggingsrisico. Zij zijn slechts intermedi-
air en ontvangen een vergoeding voor de bemiddeling en
de administratieve en juridische afwikkeling. De vergoe-
ding verschilt per crowdfunding platform. Als een bedrijf
in de problemen komt en niet aan haar rente- en aflos-
singsverplichtingen kan voldoen, zal het crowdfunding
platform eventueel nog proberen te bemiddelen maar
vaak heeft zij een vaste incassoprocedure en geeft zij de
vordering — namens alle geldgevers — uit handen aan
een deurwaarder of incassobureau. Dus als de geldgever
investeert in een bedrijf en dit bedrijf gaat failliet, dan is
hij een van de concurrente schuldeisers en dit kan bete-
kenen dat hij in die situatie zijn geld kwijt is.
Spreiding
Het grote voordeel van crowdfunding is dat de geldgever
invloed heeft op zijn belegging en zeer gericht (hij be-
paalt namelijk per bedrijf zijn eigen bedrag) kan investe-
ren. Omdat hij het bedrag zelf bepaalt en de bedragen
klein beginnen kan de geldgever een zeer grote spreiding
aanbrengen waardoor het risico beperkt wordt.
Screening
Afhankelijk van de eigen financiële of branchekennis van
de geldgever, is het beoordelen van het risico en de finan-
cierbaarheid van een bedrijf niet eenvoudig. Het is daar-
om goed te weten of crowdfunding platforms een eigen
screening toepassen.
Sommige crowdfunding platforms — en zeker de platforms
waar het gaat om een zakelijke propositie (bijvoorbeeld
www.geldvoorelkaar.nl of www.collincrowdfund.nl) — gaan
professioneel te werk. Dit betekent dat niet elk bedrijf of
elke investering zich kan aanmelden. Men moet een zorg-
vuldige selectieprocedure doorlopen en vaak beoordeelt
men de investeringsplannen op dezelfde wijze als een bank
of andere financier dit zou doen, of het verantwoord is om
een financiering te verstrekken. Als het vervolgens tot plaat-
sing komt, wordt het risico — voor de geldgever zichtbaar op
de website — tot uitdrukking gebracht door middel van een
risicoscore of risicokwalificatie.
Er zijn daarentegen ook platforms (bijvoorbeeld
www.kickstarter.com) waar men er prat op gaat dat bijna
iedereen, zeer snel, nagenoeg elk project kan plaatsen.
Hier vindt dus geen selectie aan de voorkant plaats en
dient de geldgever extra alert te zijn.
Conclusie
Crowdfunding is booming-business en de platforms
schieten als paddenstoelen uit de grond. Dit maakt het
voor veel beleggende particulieren lastig om een goede
keuze te maken.
De wetgever en toezichthouders als AFM zijn in deze vaak
ook nog zoekende.
Naarmate crowdfunding verder groeit zal de regelgeving
Crowdfunding — een goed alternatief voor beleggingen?Artikelen

3. IDL_TB2_VPB 5_VPB_mei_2015_IDL_VPB_15_05_V1.2 7 mei 2015, 8:58 14
Afl. 5 - mei 201514 Vp-bulletin 2015/21
concreter worden maar op dit moment staat de geldgever
er hoofdzakelijk in zijn eentje voor.
Crowdfunding platforms die goedgekeurd zijn door de
AFM ontlenen dit predicaat overigens met name aan het
feit dat via hun bemiddeling ook financieringen kunnen
worden verstrekt aan particulieren.
Het zegt dus niets over het risico dat de particuliere be-
legger loopt.
In het algemeen is het wel zo dat de crowdfunding plat-
forms die zich aan het toezicht van de AFM onderwerpen,
zorgvuldig te werk gaan en kennis van zaken hebben. En
daar waar er nauwelijks andere criteria zijn, lijkt dit een
minimaal vereiste voor zover het een Nederlands plat-
form betreft. Het toezicht van de AFM richt zich op twee
specifieke vormen van crowdfunding daar waar sprake is
van leningen en aandelenuitgifte. Dit betekent overigens
niet dat alle platforms die deze vormen van crowdfun-
ding faciliteren een vergunning of ontheffing van de AFM
(nodig) hebben.
Daarnaast dient de geldgever zich goed te vergewissen op
welke wijze de investeringsprojecten vooraf gescreend
zijn. Als dit niet duidelijk op de website staat vermeld,
kan de geldgever zich tot het platform wenden om dit na
te vragen.
Zoals bij alle beleggingen geldt, zo geldt ook voor crowd-
funding dat het verstandig is om het risico te spreiden
door divers te investeren in meerdere projecten — de in-
vesteringsbedragen zijn beperkt en er zijn genoeg plat-
forms en investeringsprojecten!
Tenslotte dient de geldgever te bedenken dat veel inves-
teringsprojecten toch bovengemiddeld risicovol zijn, sim-
pelweg vanwege het feit dat men niet bij een bank finan-
ciert. Dit betekent echter niet dat het project niet kansrijk
kan zijn! En hoe hoger het risico, des te groter is natuur-
lijk het rendement.
Anderzijds is investeren door middel van crowdfunding
gemiddeld veel leuker en kan het een tijdrovende bezig-
heid worden. Bedrijven en projecten die normaliter geen
kans zouden krijgen, krijgen die kans nu wel dankzij vele
particuliere beleggers! Omdat zij achter het idee staan en
erin geloven. Ook kan het tot interessante contacten en
ontmoetingen leiden want ondernemers en investeerders
hebben vaak de mogelijkheid tot direct contact.
Crowdfunding — een goed alternatief voor beleggingen? Artikelen