Fiadeiro 2020

FIADEIRO
EDICIÓN ESPECIAL 2020
CEIP PLURILINGÜE MONTEMOGOS
R
I
C
A
R
D
O
C
A
R
V
A
L
H
O
C
A
L
E
R
O
Caricatura de

CONTIDOS
2020 UN ANO DIFERENTE
PRESENTACIÓN DOS NENOS E NENAS
EXPOSICIÓN DOS TRABALLOS
E...QUEDAMOS NA CASA...
GARDIÁNS DO PLANETA
GRANDES ARTISTAS
TRABALLANDO NO BIBLIOLAB
ASÍ SOMOS NÓS
MENSAXES POSITIVAS NO CONFINAMENTO
UN CAN CHEO DE ÓSOS.
O ALUMNADO DE 4º
ENTREVISTA BASE ESPAÑOLA NA ANTÁRTIDA
BIOGRAFÍA RICARDO CARVALHO CALERO
UNHA RULIÑA NA ESCOLA
ENTREVISTA FUNDACIÓN ÉRGUETE
ENTREVISTA CROSS CABO UDRA
CANTIGAS DE NADAL POLO VOLUNTARIADO
CONMÚSICA
THE WORLD OF ENGLISH
CORONAVIRUS
TALLER VIRTUAL DE ESCRITURA
CONTOS NO CONFINAMENTO
RECOMENDACIÓNS LECTORAS
SELO DE COOPERACIÓN BIBLIOTECARIA
O NOSO BIBLIOLAB
XORNADA DEPORTE ESCOLAR
GRAZAS

FIADEIRO Edición especial 2020
2020 UN ANO DIFERENTE
Desde xaneiro sabía que este ano ía ser un ano de moitos cambios na
miña vida. Non só ía cambiar de etapa escolar, de colexio, senón tamén de
compañeiros. A pesar de todo, estaba moi contenta. O que non me
imaxinaba era que ía ser un ano moi diferente por culpa dunha pandemia.
O Coronavirus provocou un estado de alarma nunca visto e obrigounos a
estar confinados na casa. Xa non podía visitar ós meus amigos, a miña
familia, e o peor de todo: xa non podía xogar partidos de balonmán!
Todo o mundo tiña cara de medo e preocupación porque non se sabía
como iamos saír disto.
A tele non facía nada máis que transmitir información sobre o virus: que
se aumentaba o número de falecidos, que se cada día había máis
contaxiados, se a xente morría soa nos hospitais e nas residencias etc.
As persoas só empregaban as palabras: pandemia, fase, desescalada,
franxas horarias, virus, mascarillas, luvas, repunte, economía, políticos…
cada vez que tiñan unha conversación.
Tan importante foi o virus que moitos cantantes uníronse e convertiron a
canción “Resistiré” no himno oficial contra o Coronavirus. Grazas a este
himno e ós aplausos cada día ás 20:00h nas fiestras e a toda a xente que
está loitando contra o Coronavirus (sanitarios, policías, empregados de
supermercado, etc) estámoslle gañando a batalla.
RESISTIREMOS CORONAVIRUS E VENCERÉMOSTE!
Aixa Otero Martínez 6º E.P.

OLA! SOMOS AS NENAS E NENOS DE 4º DE E.I.:

O LONGO DO CURSO PASAMOS MOI BOS MOMENTOS

E FIXEMOS MOITOS TRABALLOS

E APRENDEMOS
A QUERER
MÁIS AÍNDA
ÁS NOSAS FAMILIAS
PORQUE SON
O NOSO MUNDO

GRACIAS FAMILIAS
POLO VOSO TRABALLO

E ENTENDIMOS QUE O MELLOR REGALO
DO MUNDO É ESTAR COS AMIGOS E AMIGAS
AL

ALEJANDRA, NATALIA, DIANA, RODRIGO, XIÁN, ALEXA, ABEL,
ELBA, XOEL. JULIA, LUCÍA ,

TODO O ALUMNADO DE EDUCACIÓN INFANTIL DISFRAZÁMONOS DE
GARDIÁNS DO PLANETA.
FIXEMOS ESCUDOS CON MENSAXES PARA COIDAR A TERRA
6º EDUCACIÓN INFANTIL

ACTUAR É UNHA DAS ACTIVIDADES QUE MÁIS NOS GUSTA NO COLE. ESTE CURSO
FIXÉMOLO MOITAS VECES.
“O COCIÑEIRO MARTIÑO E AS CENORIAS
DESAPARECIDAS” FOI A NOSA PRIMEIRA REPRESENTACIÓN.
ACTUAMOS PARA AS FAMILIAS, OS COMPAÑEIROS E PARA UN PÚBLICO MOI ESPECIAL,
AS PERSOAS QUE INTEGRAN O TALLER DE MEMORIA. COAS QUE COMPARTIMOS E
DISFRUTAMOS DUN TEMPO DE XOGOS: BEE-BOT, OCA, CREBACABEZAS, XOGOS DE
CONSTUCIÓN, MAGFORMERS… UNHA EXPERIENCIA EMOCIONANTE.

A SEGUINTE ACTUACIÓN FOI NO FESTIVAL DE NADAL, CANTAMOS E BAILAMOS
COS AMIGOS DE 3º DE PRIMARIA O RAP DO PLANETA E UNHA OBRA DE
TEATRO, CON TODO O ALUMNADO DE INFANTIL, “UN AGASALLO PARA
NATURIZO”
TAMÉN REPRESENTAMOS, CON MONICREQUES, ”SETE RATIÑOS CEGOS”
PREVIAMENTE ENTREGÁBAMOS INVITACIÓNS. TODO MOI PROFESIONAL!!!
6º EDUCACIÓN INFANTIL

O longo deste curso, o alumnado de 1º de Educación Primaria, realizou diferentes
experiencias. Pesaron, mediron volúmenes, fixeron reaccións químicas, expuxeron a
outros cursos e o máis importante… divertíronse.

Víctor anduvo en bicicleta,
e fixo unha gran pirueta.
Ainhoa é moi mona,
por iso é tan molona.
Antía está acalorada,
métese na piscina e nada.
A Mara gústalle a praia,
pero esqueceuse a toalla.
Carla está sempre rindo,
o día vaise indo.
Andrea ten moita imaxinación
porque o seu cerebro está sempre en acción.
Dylan colleu unha chuche
é atopou un estuche.
Héctor é perfecto
porque gana moitos retos.
Coas uvas do Entroido e ás de campanilla,
vai Aixa voando polo ceo como a muller marabilla.
A Clara gústalle nadar
pero moito, moito máis brincar.
A Óliver gústanlle os libros,
sobre todo os que teñen dinos.
1º Educación Primaria

IL

UN CAN CHEO DE ÓSOS
Aos nenos e nenas hai moitas cousas que lles gustan. O que máis, xogar. O
xogo é importantísimo para a aprendizaxe. Nun entorno lúdico apréndese
máis e mellor.
Aos nenos e nenas encántanlles moitos xogos. Uns deses xogos son os
puzles que melloran a memoria visual, desenvolven a concentración,
estimulan a habilidade espacial e matemática, melloran a autoestima…
teñen tantos beneficios como para encher un Fiadeiro enteiriño.
Pero os nenos e nenas de terceiro non fan calquera puzle. Non. Son tan
xeniais, que montan o esquelete dun can mellor que calquera
paleontólogo.
3ª Educación Primaria

ESTE ANO PARTICIPAMOS NUN MONTÓN DE SAÍDAS, FESTAS E
CONMEMORACIÓNS DURANTE O CURSO. ÍMOSVOS CONTAR ALGUNHAS:
COMEZANOS COA PRIMEIRA SAÍDA AO FICBUEU, FOI EMOCIONANTE E
GUSTÁRONNOS MOITO AS CURTAMETRAXES TODAS, SEN EXCEPCIÓN.
PERO NON FOMOS OS ÚNICOS QUE O
PASARON BEN!

DESCUBRIMOS QUE SOMOS UNS GRANDES CONTACONTOS
AMOSAMOS A TODOS COMO: REDUCIR, RECICLAR E
REUTILIZAR.

E NON PODÍA FALTAR A HOMENAXE Á NOSA LINGUA, POIS FIXEMOS
UNHA BONITA CELEBRACIÓN DO DÍA DE ROSALÍA
E ATA AQUÍ O RESUMO DALGUNHAS DAS ACTIVIDADES LEVADAS A CABO
NESTE CURSO, DESEXAMOS QUE TODOS PASEMOS BO VERÁN!
4º Educación Primaria

ENTREVISTA REALIZADA POR EL ALUMNADO DE 5º Y 6º DE EDUCACIÓN
PRIMAIRA A JOAN RIBA, MIEMBRO LA BASE ESPAÑOLA EN LA ANTÁRTIDA.
¿Por qué decidiste hacer este trabajo? ¿Por algo especial?
Los trabajos se te cruzan en tu vida y los coges o no los coges. Yo
estudié Ciencias del Mar, entonces tengo una debilidad por el mar, por la
Antártida, por la naturaleza en general. Tuve esta oportunidad en mi vida,
lo consulté con mi familia, todos estábamos de acuerdo y cogí este
trabajo. Pero no fui yo quién iba detrás de este trabajo, en un momento
se me cruzó y dije, ¡adelante!
¿En qué consiste tu trabajo? ¿Cuánto tiempo llevas trabajando ahí?
Mi trabajo consiste en dos responsabilidades: por un lado, soy el
encargado del medio ambiente de la base; y por el otro lado, soy el jefe
de la base. Como responsable del medio ambiente, gestiono todos los

residuos que nosotros generamos, que tanto son las emisiones de humo,
como el agua que tiramos al mar, o los residuos que generamos,
intentando siempre no crear un impacto en el medio. Y por otro lado,
coordinar todas las acciones de la base.
¿Pasas más de uno o dos días fuera de la base?
No, yo no. Tengo compañeros que montan algún campamento,
sobre todo cuando tenemos que hacer un estudio y estamos lejos de la
base, nos interesa más levantar un campamento en ese sitio durante tres,
cinco o diez días y luego volver. Pero yo, como jefe de base, me tengo
que quedar en la base.
¿Cuántos investigadores estáis en la Antártida?
Ahora mismo tenemos a 15 investigadores. En la otra base, Gabriel
de Castilla, hay 10 investigadores. Después en el Hespérides, que además
de darnos apoyo también se dedican a la ciencia, hay más de 20
investigadores. Pero a lo largo de los tres meses, pasan más de 100
científicos por la Antártida.
¿Se nota el deshielo por el cambio climático?
El cambio climático no es mi trabajo, eso lo estudian los científicos.
Cada científico tiene su teoría, por lo tanto es muy difícil para mí
responder a esta pregunta. Lo que sí es evidente es que existe un cambio
en el clima, unos dicen que es más drástico y otro más suave, pero sí,
existe el cambio climático.

¿Cómo evoluciona y cómo sobrevive la vida en la Antártida?
Con mucho respeto al sitio en el que nos encontramos. Con mucho
respeto a nuestro trabajo. Con mucho respeto a nuestros compañeros. Y
con mucho sentido común.
¿Qué pasaría si no os llevasen los materiales necesarios para
realizar vuestro trabajo?
Pues no podríamos realizar nuestro trabajo, evidentemente. Cada
30 o 40 días nos llega un barco de Argentina o Chile, que nos proporciona
la fruta por ejemplo. Pero si no tuviésemos gasoil para alimentar los
motores de la calefacción, si sería un problema. Hay cosas
imprescindibles y otras que no, si un mes no hay manzanas, no comemos
manzanas y ya está, pero por ejemplo el gasoil es esencial.
¿Cómo es la convivencia en un sitio tan pequeño?
La convivencia es buena, debido al respeto entre los que estamos
aquí. Puede ser que exista algún roce, pero la gente sabe muy bien lo que
tiene que hacer y lo que no tiene que hacer, por lo tanto no existen
problemas de convivencia.
¿Qué medio utilizáis para comunicaros entre vosotros y con
vuestras familias?
Entre nosotros nos comunicamos a través de una radio, de unos
walkies como los que usa la policía habitualmente. A través de esa radio
también nos comunicamos con una base de Bulgaria que está aquí al lado,
y con el barco cuando nos trae los suministros. Y con nuestras familias,

por Whatsapp. Hacer muy pocos años que tenemos Whatsapp, antes de
tenerlo nos comunicábamos por teléfono, sólo 20 minutos a la semana.
Las videollamadas no las podemos utilizar todos, sólo las usamos para
comunicarlos con los colegios.
¿Pasáis mucho tiempo en la Antártida?
Nosotros pasamos unos 100 días, algo más de tres meses, que es
lo que dura el verano en la Antártida.
¿Cuántas mujeres están trabajando en la Antártida?
Cuando vosotros habláis de la Antártida, estáis hablando de un
continente como es Europa. Yo os estoy respondiendo en relación a la
base. En la Antártida obviamente no lo sé, pero en nuestra base ahora
mismo hay dos, una de ellas portuguesa y otra sueca. Ha habido
momentos en los que no hubo ninguna, y otros en las que eran 12
mujeres. Lo que es una realidad es que hay más hombres que mujeres.
¿Habéis encontrado residuos en el mar o en la costa?
Sí, es muy habitual que en las playas cercanas te encuentres
botellas, latas, boyas, etc.
¿Cuánto tardáis en llegar a España desde la base?
Normalmente tardamos entre una semana y diez días, entre salir de
mi casa y llegar a la base. Cogemos tres aviones hasta llegar a Argentina
o Chile, allí nos quedamos dos o tres días cargando el barco de

suministros y de todos el material necesario. Desde allí hasta la base son
3 o cuatro días de travesía en barco.
¿Estáis en contacto con las demás bases que se encuentran en la
Antártida?
Nosotros estamos en una isla, entonces en esta isla estamos
nosotros y otra base búlgara, con la que tenemos muchísima relación.
Cualquier cosa que a uno le hace falta, el otro le ayuda. Con otras bases
de otras zonas no tenemos mucha relación, obviamente con la otra base
española sí, pero con el resto no. Tenemos más relación con los barcos
de otros países que pasan por aquí, que nos comunicamos con ellos y los
invitamos a tomar un café o a que estén un rato en tierra.
¿Cómo es vuestra alimentación y cada cuanto os llegan los
suministros?
Nosotros tenemos aquí un cocinero, que nos prepara la comida y la
cena con mucho cariño, por lo que comemos de maravilla. La única
dificultad, es que si él se olvida de algo no puede salir a comprarlo. El
suministro congelado y el fresco, así como las latas y la pasta llegan al
principio, porque lo compramos en España. Después aquí, cada mes o
cuarenta días, un barco nos trae lo fresco, es decir, las verduras, la fruta
o los yogures.
¿Dónde se llevan los residuos?
Aquí, por norma, no se puede dejar ningún residuo. Cuando se
acaba la campaña nos llevamos con nosotros todos los residuos.

¿Cuánto dura el día y la noche en la Antártida?
Pues lo mismo que en vuestras casas, aquí los días en verano son
más largos que en invierno. Pero en verano, hay días en que hay 24 horas
de luz, no hay noche. Hablando siempre de la posición de nuestra base.
¿Cuánto tiempo de luz solar tenéis y cuánto dura el verano en la
Antártida?
El verano dura tres meses, cuando en España empieza el invierno,
aquí empieza el verano. Ahora mismo, tendremos 23 horas de luz y una
hora de oscuridad, sobre las 12 de la noche se empieza a hacer oscuro y
sobre la una de la madrugada empieza a amanecer de nuevo. En
temperatura, oscilamos entre los cinco grados positivos y los cinco
grados negativos.
¿Cuál es la temperatura del agua?
La temperatura del agua está entre uno y dos grados, el agua está
muy muy fría. Por eso cuando salimos con las embarcaciones nos
tenemos que colocar unos trajes de supervivencia, porque si cayéramos
al agua sin esos trajes el tiempo de supervivencia sería muy corto.
¿Qué complicaciones podéis tener estando ahí?
Complicaciones, mil. Aquí todo es muy complicado. Cualquier
rotura de cualquier cosa, tienes que inventarte la solución, porque aquí
no hay nada. Por ejemplo, aquí tenemos un horno, si el horno deja de
funcionar tenemos que arreglarlo porque si no funciona, nos quedamos
sin pan y sin comida al horno. Lo mismo con el calentador del agua o con

la salud, porque si tienes un problema en una muela, aquí no tenemos
dentista. Si tenemos un médico que te dará algo para el dolor, pero no es
un dentista.
Si estáis enfermos, ¿tenéis servicios sanitarios?
Sí, aquí hay un médico y en la base búlgara también hay otro
médico, que se conocen y comparten información. Si cualquiera de
nosotros se pone enfermo, el médico nos atiende. Tiene aquí un montón
de medicinas y equipos, no tantos como en un hospital, pero algunos
tenemos.
¿Qué estáis investigando ahora mismo?
Aquí hay algunos científicos que estudian líquenes. (Nos muestra
una piedra). Esta piedra contiene líquenes y musgo que estudian unos
científicos. Otros estudian bacterias y virus que viven en el hielo. Otros
estudian el magnetismo de la tierra, los desplazamientos de los glaciares.
En breves llegarán científicos nuevos y aquí estaremos con ellos y con
nuevos proyectos.
¿Por qué se le puso a la base el nombre de Juan Carlos I?
Pues no lo sé, yo llevo trabajando aquí 12 años y la verdad no lo sé.
Lo que sí sé es que la mayoría de las bases tienen nombres de reyes,
mandatarios o grandes científicos.

Hemos leído una noticia en la prensa que dice que a causa del
cambio climático están llegando especies invasoras a la Antártida. ¿Qué
nos podéis decir sobre esto?
Yo te diría que sí. Las especies siempre han llegado aquí, o en
barco, en las patas de un pájaro, etc. pero nunca sobrevivía a causa de
las bajas temperaturas. Pero con la subida de la temperatura, aunque sea
de un grado, hay algunas especies que pueden vivir y por eso se quedan.

RICARDO CARBALLO CALERO
Ricardo Leopoldo Ángel José Gerardo
Carballo Calero historiador da literatura,
filólogo, lingüista e escritor galego coñecido
como: Ricardo Carballo Calero, e dende
1981 asinou como Ricardo Carvalho Calero.
Naceu na rúa de San Francisco en Ferrol o
30 de Outubro de 1910.
Viviu en diferentes lugares de Ferrol. Os
primeiros anos de estudo os realiza na súa
cidade natal.
Cursou por libre o bacharelato e trasladouse a Compostela en 1926 para
estudar Dereito, Filosofía e Letras.Alí entrou en contacto co galeguismo e
ingresou no Seminario de Estudos Galegos en 1927. Nesta etapa, redactou un
manifesto sobre a galeguización da universidade, participou na fundación do
Partido Galeguista en 1931 e na redacción do Estatuto de Autonomía para
Galicia (1931-1932). Tamén escribiu artigos en A Nosa Terra e na revista Nós e
publicou as súas primeiras obras, como Vieiros (1931) e O silenzo axionllado
(1934).
En 1931 volveu a Ferrol para traballar como administrativo municipal e desde
alí cursou por libre a carreira de Filosofía e Letras. O golpe militar
sorprendeuno en Madrid cando opositaba á cátedra de Lingua e Literatura
españolas de ensino medio e incorporouse á loita como miliciano. Ao acabar a
guerra, foi condenado a doce anos de cárcere. En 1941, regresou a Ferrol, en
liberdade condicional mais imposibilitado para acceder a cargos públicos.

Sobreviviu dando clases no ensino privado, nun silencio obrigado (as pezas
teatrais A Arbre, Farsa das Zocas e A sombra de Orfeo, escritas en 1948, non
verían a luz ata moito despois). As lembranzas deses anos quedaron
inmortalizadas na súa novela Scórpio (1987), Premio Nacional de Literatura.
En 1950 trasladouse a Lugo para dirixir o Colexio Fingoi e retomou a súa
produción poética, coas obras Anxo de terra (1950) e Poemas pendurados de
un cabelo (1952). En 1951, publicou A xente da Barreira, a primeira novela
galega da posguerra.
Nesta década, comprometeuse coa Editorial Galaxia na revitalización da
cultura galega, colaborou en Grial, na prensa especializada e no xornal La
Noche e consagrouse como o principal estudoso das letras galegas con Sete
poetas galegos (1955) e Aportaciones a la literatura gallega contemporánea
(1955), froito da súa tese de doutoramento. En 1958, ingresou na Real
Academia Galega cun estudo sobre as fontes literarias de Rosalía. O froito
máis valioso neste campo foi a súa Historia da literatura galega contemporánea
(1963, completada en 1975).
En 1965 incorporouse como agregado ao Instituto Rosalía de Castro de
Santiago e empezou a impartir clases de galego na Universidade compostelá
(á que se dedicaría de forma exclusiva desde 1972). Foi o primeiro docente
universitario de Lingüística e Literatura Galegas e, a partir do 72, o primeiro
catedrático.
As publicacións relacionadas coa lingua galega e a súa codificación tamén
centraron a súa atención. A súa Gramática elemental del gallego común (1966)
tivo sete edicións ata 1979 e foi un manual imprescindible para os primeiros
estudantes universitarios de Filoloxía Galega. Así mesmo, participou na
elaboración, por encargo da RAG, das súas primeiras normas ortográficas
(1970) e morfolóxicas (1971). De 1975 en diante, comezou a defender os
postulados reintegracionistas, en especial tras o fracaso da proposta normativa
da Comisión de Lingüística, presidida por el, en 1979. De feito, a derradeira
década da súa vida estivo caracterizada pola atención prioritaria aos problemas
da lingua e ao desenvolvemento da proposta reintegracionista.

Sobresaíu como historiador da literatura, crítico literario, filólogo e escritor, e
dedicou a súa vida a dignificar o idioma e a cultura galega.
Recibiu os premios Pedrón de Ouro e a Medalla Castelao.
Faleceu o 25 de marzo de 1990 en Santiago de Compostela. Os seus restos
descansan no cemiterio de Boisaca.
Un dos primeiros actos do recoñecemento de Ricardo Carvalho Calero,
realizouse este ano, 2020, na súa cidade natal, foi unha exposición titulada
“Desde Ferrol para o mundo” á que asistiu a súa filla Margarita Carvalho
Calero.
Alumnado 6º Educación Primaria
.

UNHA RULIÑA ANIÑOU NA ESCOLA
UN DÍA DE ABRIL ÍA A PROFE ANA
CAMIÑANDO CO SEU CAN POR DIANTE
DA ESCOLA.
CANDO, DE SÚPETO, OBSERVOU QUE ENRIBA
DOS CABLES DA ENTRADA DO COLEXIO
HABÍA UN NIÑO.
AO FIXARSE UN POUQUIÑO MÁIS, DECATOUSE DE QUE
DENTRO DO NIÑO HABÍA UN PAXARO.
INCRIBLE! UN PAXARO ANIÑARA NA ESCOLA APROVEITANDO QUE AS NENAS, OS
NENOS, AS MESTRAS, OS MESTRES E TODAS AS PERSOAS QUE TRABALLAN NA
ESCOLA ESTABAMOS NAS NOSAS CASIÑAS.

PASARON OS DÍAS E A PROFE ANA VOLVEU
PASEAR CO SEU CAN POR DIANTE DO
COLE.
AO ACHEGARSE AO NIÑO, OBSERVOU QUE DENTRO
HABÍA DOUS OVOS PEQUENIÑOS.
E, AO POUCO TEMPO, APARECEU A MAMÁ
PAXARO QUE SEGURAMENTE FORA COMER E
VOLVÍA PARA DARLLES CALORCIÑA.
PASARON OS DÍAS E A PROFE ANA VOLVEU PASEAR
CO SEU CAN POR DIANTE DA ESCOLA.
CANDO MIROU O NIÑO ATOPOUSE CON QUE A MAMÁ
PAXARO E OS OVOS NON ESTABAN NO NIÑO!

ESCOITÁRONSE UNS CHÍOS E A PROFE ANA
ACHEGOUSE Á ENTRADA DA ESCOLA, DE SÚPETO
MIROU QUE, SOBRE O BANCO DA ENTRADA,
ESTABA UN DOS PAXARIÑOS QUE SAÍRA DO NIÑO.
A PROFE ANA VOLVEU ESCOITAR UNS
CHÍOS, MIROU CARA AO OUTRO LADO E
ATOPOU AO OUTRO PAXARIÑO NO CHAN
DA ENTRADA!
XA NACERAN OS PAXARIÑOS E XA QUERÍAN APRENDER A VOAR XUNTO Á SÚA MAMÁ.
E ASÍ REMATA O CONTO DA RULIÑA QUE ANIÑOU NA ESCOLA MENTRES ESTABAMOS
NAS NOSAS CASIÑAS.

ENTREVISTA A MARÍA NOVELLE, DA ASOCIACIÓN ÉRGUETE
Entrevista a María Novelle, técnico da Asociación Érguete, realizada polo alumnado de
6º de Educación Primaria con motivo do programa de prevención de adiccións
promovido dende o Departamento de Orientación.
En que ano se creou Érguete?
Creouse en 1985. Algunhas nais xuntáronse en 1983 e 1984 pero cando se
creou a asociación como tal foi en 1985.
Quen creou Érguete?
Un grupo de nais que viu que os seus fillos e fillas estaban afectados polas
drogas, decidiron reivindicar o que estaba a suceder, facer unha loita social,
parar o tráfico de drogas. Dúas nais aínda viven, Adoración Carrera,

vicepresidenta da asociación, e Carmen Avendaño, presidenta da asociación,
que foi unha das protagonistas da serie Fariña.
Por que se creou Érguete?
Para ser unha especie de altofalante social, para dar visibilidade á problemática
da drogodependencia. Creouse para esixir que se paralizase o mercado negro
que o único que traia eran problemas de consumo de drogas.
Por que se chama Érguete?
É unha metáfora para que, aínda que esteas abaixo e as cousas vaian mal, non
te sintas derrotada e que te levantes e loites por acabar con ese problema.
Que fas en Érguete?
En 1985 o programa principal era unha asesoría xurídica, son os dous
traballadores que levan máis tempo, unha avogada e un avogado, e a
traballadora social que é a coordinadora da asociación. Son os que comezaron
a axudar ás persoas con problemas de drogodependencia, a resolver todos os
trámites xudiciais. A día de hoxe non so fan iso os avogados, tamén fan
asesoramento social. Realizan unha primeira acollida ás persoas que se
achegan a Érguete, infórmanlles dos distintos programas, que facer no caso de
ter consumos problemáticos, e tamén se poden derivar a outras asociacións. Hai
tamén outros programas, como o programa no que traballo, o programa de
prevención que, como di a propia palabra, facemos proxectos de prevención de
drogodependencias tanto na escola co alumnado como coas familias, indo a
colexios e institutos de Vigo, Redondela, Moaña, Bueu, Fornelos, Vilaboa, e

tamén damos charlas e facemos programas de prevención no eido laboral, a
traballadoras e traballadores. A nivel social, hai dous anos nunha das
celebracións máis coñecidas de Redondela, no entroido do verán, chamáronnos
para explicarlles ás persoas que poden divertirse sen beber alcol. Tamén
traballamos en prisións, na prisión de A Lama en Pontevedra e na prisión de
Teixeiro na Coruña, non só con programas de prevención de drogas senón
tamén con outros programas como o programa de habilidades sociais. Tamén
hai un programa de vivenda de apoio ao tratamento. Temos tres casas en Vigo.
As persoas con problemas de drogodependencia poden estar na casa de seis
meses a ano, hai unha casa para mulleres e dúas para homes.
Gústache traballar en Érguete?
Gústame, levo 11 anos. Estiven moito tempo traballando no programa de vivenda
e gustoume porque é un traballo moi directo e reconfortante. Cando comentas
que traballas con persoas que consumen substancias, hai quen pensa que son
persoas moi diferentes de nós, que son persoas violentas ou con situacións vitais
moi marcadas, pero son persoas que debido ás súas circunstancias vitais
comezaron a consumir e non puideron saír desa situación, por iso acudiron a
Érguete pedindo axuda.
Houbo algún caso que che afectara moito?
Houbo varias, sobre todo ao principio. Co tempo vaste acostumando e xa sabes
que o resultado pode ser moi malo como que a xente morre ao final. Un caso
que me impactou foi o dunha rapaza, estiven con ela un día enteiro, estaba moi
enferma, deixámola nunha residencia porque non podía ingresar no programa

de vivenda. Á mañá seguinte, tivo que ir a facer as analíticas para comprobar
que todo está ben e se consumira algo, non apareceu ao longo de todo o día e
finalmente nos avisaron de que aparecera morta na rúa. Eu estivera o día
anterior animándoa a seguir adiante e por iso me quedou marcada.
Outro caso é o dun rapaz que levaba dez anos en prisión e que, por orgullo ou
vergoña por ter acabado no cárcere, non tiña trato coa súa familia e non podía
continuar a súa vida porque tiña unha pena moi grande por non ter contacto coa
súa familia. Cando estaba en prisión, chamaba, escoitaba e colgaba pola
vergoña que sentía na situación que estaba a vivir. Pouco a pouco
convencémolo, eu acompañeino á aldea onde vivía a súa familia e foi unha
experiencia moi dura que nunca esquecerei. Non quería achegarse á casa,
estivemos no coche a varios quilómetros vendo a súa casa desde a distancia
coas persianas subidas e, polo tanto, intuía que os seus pais seguían aí. Despois
dun mes ou dous, díxome que conseguiu chamalos e, no nadal seguinte,
xuntáronse. A día de hoxe segue a relacionarse cos seus pais.
Á Asociación Érguete van menores?
Si, hai un programa específico. Veñen acompañados por alguén maior de idade,
normalmente acompañados dos seus pais ou doutro familiar directo e veñen pola
tarde porque normalmente están estudando.

CROSS CABO UDRA
Entrevista realizada polo alumnado de 6º de Primaria a Marcos Torres.
Quen decidiu organizar o Cross?
O Cross naceu hai moitos anos. Organizábase no colexio o Cross de Beluso, que tivo
lugar por primeira vez en 1980 e estivo ata o 2003, 23 anos. Era un Cross que movía
moita xente. Era una Cross escolar e familiar porque había moitísima involucración por
parte do centro e por parte das familias. Á xente que o vivimos nos quedaba a pena de
non ter aquí unha carreira que puidera lembrar o que era o Cross de antes. Esa é a idea
pola que naceu o Cross hai 4 anos. Hai un cambio, agora o Cross organízase en Cabo
Udra por cuestión de tráfico, xa que hai máis vehículos e a zona de Udra é máis
interesante que correr por asfalto, polo que agora se chama Cross Cabo Udra.
Cando se creou?
O Cross Cabo Udra naceu en xuño do ano 2016 e xa fixemos 4 edicións.
Canto corren as persoas maiores?
Hai dúas carreiras para maiores. Unha máis curta, a de 4 kilómetros, e outra de 10
kilómetros, a absoluta. O ano pasado inauguramos unha andaina tamén de 10
kilómetros que pasa polas praias.

Cantas persoas organizan o Cross?
Organizar é unha palabra ambigua porque hai moita xente que se dedica a diferentes
partes do Cross (cronometraxe, speakers, entrega de premios, reparto de dorsais e
camisetas, preparación dos bocadillos, zona de recuperación, profesionais de fotografía,
control das carreiras, acompañamento das carreiras en bicicleta...).
Cales e cantos son os patrocinadores?
Temos dous tipos de patrocinadores, colaboradores. Hai empresas que nos dan cartos
para a cronometraxe, as camisetas... Outras empresas ou xente ofrecen servizos ou
donacións (augas, bocadillos, froita...). Además hai colaboradores como o Concello, o
Club Corredoiras, a Asociación Juan XXIII...
Desde que idade se pode participar?
Os máis cativos son os pitufos de 3 anos.
Quen foi a persoa de maior idade que participou?
Serafín, que participou no Cross con 70 anos na carreira de 10 km. Se nolo propoñemos
non hai barreiras de idade.
Cada ano aumenta o número de xente que participa no Cross?
O ano 2016 foi a primeira vez e tivemos 550 participantes, uns 350 eran nenos e nenas
en carreiras escolares e o resto maiores repartidos entre as carreiras de 4km e 10km.
No 2017 xa nos coñecían e crecemos un pouco máis, ata os 650. En 2018 pasamos a
750 participantes e o ano pasado chegamos aos 950. Nós somos realistas, a
capacidade que ten a organización e que ten Cabo Udra para acoller xente son 1.000
persoas como moito. Non ten sentido ter máis xente xa que iso implica moita máis
dotación de material, moitos máis niveis de seguridade..., queremos ofrecer unha
carreira na que a xente se sinta cómoda e desfrute. O incremento que se pode producir
é na andaina que naceu en 2019 e participaron unhas 50-60 persoas, así que nos dá a
posibilidade de crecer ata as 100 persoas ou algo máis.
Quen fai os trofeos?
Desde hai 3 anos estamos encantados de traballar coa Asociación Juan XXIII. É un
claro exemplo, un espello, para mirar o que é a superación. Son persoas con certas
dificultades e, aínda así, con optimismo, traballan conseguindo moitas cousas. Desde
hai dous anos fan os trofeos. O ano pasado metemos o lagarto no trofeo, buscabamos

que o trofeo tivera algo de sentido coa zona na que corremos e o lagarto arnal é o animal
emblemático de Cabo Udra.
Ademais aos pitufos dáselles unha medalla, a cada participante, e esas medallas son
feitas por unha empresa a través da colaboración da Xunta.
Por que che gusta organizar o Cross?
O Cross a min ofréceme diferentes satisfaccións.
A primeira é o feito de recuperar unha carreira que había antes en Beluso, que movía
moitísima xente e era unha data marcada no calendario.
En segundo lugar porque é saudable, todo deporte é necesario, o deporte é saúde.
En terceiro lugar porque é solidario, xa que busca visibilizar a diferentes colectivos. O
ano pasado por primeira vez estiveron as persoas da Fundación Diabetes Cero co seu
stand.
Outro motivo é a natureza, temos que darlle importancia ao que temos aquí, é unha
contorna incrible e debería coidarse máis porque está moitas veces a monte e o Cross
aproveita eses días para limpar moitos camiños. Facer deporte nesta contorna é
espectacular e me gusta que a xente que vén de fóra coñeza isto, veña máis a miúdo e
se dea unha economía positiva porque veñen a comer aquí, a visitar sitios en Beluso...,
e todo isto é positivo.
O Cross é inclusivo, temos que aceptar a todas as persoas porque hoxe son elas e
mañá podemos ser nós. As persoas usuarias da Asociación Juan XXIII participan como
monitoras e monitores dos xogos populares e tamén nas carreiras, na andaina...
E outro motivo é porque o Cross é divertido. Por iso hai moitas actividades paralelas
como a zona de grafiti, rocódromo, orientación, zumba, parque infantil para os máis
cativos..., é unha oferta suficientemente ampla para quedar en Udra esa mañá.
Se alguén ten algunha dúbida referente ao Cross, desde o ano pasado conta cunha
páxina web: crosscaboudra.com

A NOSA 1ª XORNADA DE DEPORTE ESCOLAR CON 5º E 6º
Este ano participamos dende o cole por primeira vez no programa XOGADE, na
modalidade de Actividade Deportiva Escolar. Isto consiste en ter unha serie de
encontros deportivos nos que o noso alumnado convive e compite con outros centros
participantes da zona do Morrazo.
Neste primeiro encontro visitounos o CEIP Plurilingüe de Tirán e coas nenas e nenos de
5º e 6º pasámolo xenial practicando as seguintes modalidades e xogos deportivos:
Datchball, Colpbol, Baloncesto e Floorball.
A continuación compartimos algunhas experiencias dos nosos participantes nesa
xornada que responderon ás seguintes preguntas:
COMO O PASACHES NESA XORNADA? GUSTOUCHE PARTICIPAR?
AINHOA 6º: Paseino xenial e encantoume a experiencia en “Xogade” porque estiven xogando
cos meus compañeiros e fixen amigos novos. Gustoume tanto que repetiría unha e outra vez
sen dúbida ningunha.

JUAN 6º: Este ano por primeira vez fíxose
no cole o Xogade. Unha competición de
deportes entre colexios. Foi unha pena que
por culpa do Coronavirus non puidésemos
continuar pero o importante é que o pasei
xenial xogando cos meus compañeiros e
desfrutei moito da experiencia.
Gustaríame moito repetir pero para o
próximo curso non estarei no cole.
IRIA 6º: A miña experiencia en Xogade foi marabillosa porque en xeral paseno xenial. A todo o
equipo dábanselle ben os deportes e xogamos xenial.
BRAIS 6º: A min gustoume moito a xornada
do deporte escolar; paseino moi ben. Eu
repetiría sen pensalo dúas veces.
Divertinme moito xogando cos nenos e
nenas do colexio de Tirán e ademais
coñecín novas persoas.
UNAI 5º: Paseino moi ben e fixen moitos
amigos; un chámase coma min. Foi unha
experiencia moi boa e gustaríame moito
repetir.
ANXO 5º: Eu paseino en grande e coñecín a moitos nenos. Gustaríame moito repitir, pero
podendo facer algún deporte fóra, xa que facia mal tempo. O deporte que máis me gustou
facer foi: o Colpbol e o Floorball, xa que dos deportes novos que aprendín neste curso son nos
que mellor o paso. Os nenos de Tiran eran moi bos nalguns deportes e tiñan moi boas
estratexias das que eu aprendín.
LEIRE 5º: Eu paseino moi ben no Xogade, coñecimos ó colexio de Tirán e ata nos fixemos
amigos dun neno; gustoume moito participar e xogar en todos os deportes (colpbol, floorball,
baloncesto…) o malo é que foi unha xornada moi curta xa que o COVID-19 non nos deixou
poder participar e viaxar a outros colexios.

ANDRÉS 6º: Paseino ben aínda que me gustaría que xogásemos a máis deportes como tenis de
mesa, fútbol ou voleibol. Gustoume participar.
EVA 6º: Moi ben porque coñecín novos amigos de outro colexio e nos levamos moi ben xuntos.
Si, gustoume participar e encantaríame volver a facelo outra vez.
RAÚL 6º: O que máis me gustou do día da Xornada do Deporte Escolar foi que houbo diferentes
xogos pero o que máis me gustou foi o Floorball. Paseino xenial cos meus compañeiros e
gustoume coñecer a outros rapaces doutro colexio. Sen dúbida volvería repetir.
BRAIS 5º: No ''xogade'' paseino moi ben
con todos os meus compañeiros da miña
clase e de 6º de primaria, porque todos os
xogos me gustaron moito e tamén cos
compañeiros que me tocaron xogar aos
xogos. Tamén tiven moita sorte, porque
todos os xogos que me tocaron eran os
meus preferidos, que eran: Datchball,
Colpbol e Baloncesto.
XAVI 5º: No Xogade paseino xenial. Os deportes que máis me gustaron foron o Colpbol,
Datchball e o Baloncesto. A mín gustaríame repetir con outro colexio porque a experiencia foi
moi boa; socialízaste co outro colexio e divírteste xogando cos teus compañeiros.

AIXA 6º: A miña experiencia nos xogos
escolares foi moi boa porque coñecín a
moita xente nova e chegaron a ser os meus
amigos. Houbo moita competitividade nos
xogos, cada un animaba, ou mellor dito,
gritaba a favor do seu colexio. Gañou o
colexio de Beluso pero aínda así o
importante non foi que gañásemos se non
que o pasamos moi ben.
PAULO 5º: Nesa xornada paseino moi ben; a práctica que máis me gustou foi o Colpbol.
Gustoume coñecer rapaces novos, foi un día moi divertido e espero que se poida volver repetir.
JOSE ÁNGEL 6º: Eu nesa xornada
divertinme moito e desfrutei xogando cos
meus compañeiros e cos do outro colexio.
Perdésemos ou gañásemos dá o mesmo
porque o importante é desfrutar e pasalo
ben. Gustoume moito participar porque foi
moi divertido; foi unha pena non poder
xogar máis e coñecer aos demais equipos.
ALEX 5º: Paseino moi ben nesa xornada con nenos de outros colexios. Si que me gustou
participar porque te divirtes moito cos teus amigos e tamén podes facer amigos novos;
encantaríame repetir.
HUGO 5º: Paseino moi ben; foi unha
experiencia moi boa porque me divertín cos
meus amigos doutros colexios.
ROMÁN 6º: Para min foi a mellor experiencia
que puidemos ter en educación física porque
fixen amigos novos e paseino moi ben cos
que xa tiña; por suposto que si repetiría
porque o pasei moi ben.

Desde hai xa algunhas décadas, moitas asociacións culturais
teiman en recuperar esta fermosa tradición, tan propia de antano
en Galicia.Os mozos e mozas percorrían as parroquias indo de
casa en casa cantando panxoliñas, cantos de Nadal e cantares de
Reis, todas elas fermosas pezas da literatura popular que foron
transmitidas oralmente ó longo de séculos. A cambio, a mocidade
solicitaba o aguinaldo, xeralmente en especie ( chourizo, doces…),
que despois consumían todos xuntos facendo unha festa ou foliada.
En Bueu coñécese como “cantar as Navidades”.
Este ano en Beluso, no Ceip Plurilingüe de Montemogos quixemos
recuperar esta tradición. Os alumnos/as Voluntarios/as de sexto
de primaria foron cantar a:
O “obradoiro de memoria” na Casa do Pobo.
Á froitería “Rúa Nova”.
E á casa de Dona Fina Molares ( 95 anos), veciña de Beluso que
foi modista e facía traxes de voda, incluso tiña un taller de costura
con alumnos/as.
Foi unha actividade na que tanto o público coma os intérpretes
disfrutaron moito. Sen dúbida unha actividade moi
satisfactoria.Tentaremos repetila en vindeiros anos.

Na Casa do Pobo
Na froitería “Rúa Nova”
Na casa de Dona Fina Molares

ConMúsica!!
A música, decía Platón, é para a alma o que a ximnasia é para o
corpo.
Necesitamos da música para estar mellor, por eso ao longo deste
período tan inusitado, de confinamento, estivemos acompañados/as
de música.
Os TOP TEN máis escoitados polo noso alumnado durante este
tempo, por orde de votación, son:
Nº1-RESISTIRÉ 2020 (VV. Artistas e a versión do Dúo Dinámico).
Nº2-SON DE BUEU (Vou nun Bou).
Nº3-QUÉDATE EN CASA (Ariel Cuba).
Nº4-DANCE MONKEY (Tones and I).
Nº5--CHEA DE VIDA (Guadi galego).
Nº6-QUE BONITO ES QUERER (Manuel Carrasco).
Nº7-VOLVEREMOS A BRINDAR (Lucía Gil).
Nº8-TUSA (Karol G,Nicki Minaj)
Nº9-LOS ABRAZOS PROHIBIDOS (Vetusta Morla).
Nº10-MADRE TIERRA (Chayanne).

The world of English is a fun place to be. We sing, dance, draw and play while we learn. Due to
the COVID-19, this year was a bit weird because we had to stay at home. However, this didn’t
stop us from working hard. We started the year welcoming Sabrina, our language assistant. She
came from California (USA) to help us learn English.
This year the school focused on pursuing a green future trying to be sustainable.

We tried to make every action in our school sustainable and follow the 4 R’s of green living;
reduce, recycling, reuse and repurpose. We talked a lot about the 17 Sustainable Development
Goals (SDGs), which are an urgent call for action by all countries in a global partnership.
We took part on lots of different projects, we made Christmas decorations, we learnt about “Pop
Art”, the perspective, profiles and semiprofiles, the importance of colour, shades and tints, the
influence of light and much more.
Here you can see some of the crafts and activities we’ve done this year. We hope you enjoy them!

We continued working on Arts & Crafts during the lockdown. Every week there was an
opportunity to be creative. Click on the picture or check the QR codes to see some of our creations:

Belusiña visited Canada, the Great White North. Teacher Víctor was teaching in Ottawa for a
month. When he came back he told us many things about this country, its culture, animals and
Canadian schools.
Belusiña enjoying a book in Gatineau Park (Quebec, Canada)

On Peace day we made green boats with peace words and we put them all together on a poster.
On Carnival we showed our sustainable costumes with pride in the streets of Beluso. Teacher
Víctor dressed up as Greta Thunberg, a Swedish environmental activist.

Theatre in English
We went to Pontevedra to watch “Unboxing
Alice”.
It was a comedy play in English about the
importance of friendship and how to deal
with Internet. We laughed and sang songs
with the actors and actresses.
Grade five and Grade 6 kids exchanged postcards with kids form CEIP Manuel Padín Truiteiro in
Arcade. It was exciting to know about pupils from a different school. Here are some pictures from
the day we received the postcards.
While working from home we read many stories and books. Some of them are uploaded to the
English Blog. Go online and listen to them.

During lockdown we made video calls to see the teacher and our classmates.
INTERVIEWING SABRINA
The pupils from grade five prepared some questions and interviewed Sabrina on
Webex. Now we know a lot of things about her.
Javier: What's your full name?
Sabrina: My full name is Sabrina Underwood Steiner.
Javier: Where are you from?
Sabrina: I’m from Sacramento, California.
Iván: Where do you live?
Sabrina: I live in Pontevedra.
Iván: Do you have any brothers or sisters? What are their names?
“I am from
Sacramento,
California”.

Sabrina: I have one brother and one sister. My brother’s name is Ben and my sister’s name is
Molly.
Hugo: What was your favourite subject at school?
Sabrina: My favourite subject was history.
Brais: Did you like going to school when you were a kid?
Sabrina: Mmmm, sometimes. Some years were better than others.
Brais: What games did you play when you were a kid?
Sabrina: Making up games. We would pretend to be fairies for example.
Paulo: Do you like working in Montemogos’ school?
Sabrina: I do. It’s a good school.
Javier: Where did you live before coming to
Spain?
Sabrina: I lived in England when I did my
masters; I also lived in California and New York.
Javier: Do you go to other schools?
Sabrina: I also go to a school in Marin. It’s a
preschool.
Paulo: Why did you decide to come to Spain?
Sabrina: I decided to come to Spain to learn more Spanish.
Paulo: What do you think is more beautiful California or Galicia?
Sabrina: They are both beautiful. It’s a different kind of beautiful.
Javier: Do you like Beluso?
Sabrina: I do like Beluso, it’s a cute little town.
Javier: What’s your favourite thing about Beluso?
Sabrina: The beach is my favourite place in Beluso.
Brais: How long would you like to stay in Spain?
“My favourite
subject at
school was
history”.
“I like Beluso,
it’s a cute
little town”.

Sabrina: As long as possible.
Brais: What is your favourite
colour?
Sabrina: Purple.
Brais: What is your favourite
food?
Sabrina: I have two favourite
foods, bacon and Sushi.
Brais: Do you like Galician
food?
Sabrina: It’s delicious. Octopus and mussels are great.
Leire: Do you have a favourite sport? Which club do you support?
Sabrina: I like watching soccer. My favourite team is Liverpool.
Leire: What do you like doing in your free time?
Sabrina: Shopping, traveling and eating.
Leire: Do you like music? What is your favourite type of music?
Sabrina: I love music. My favourite band is The Beatles. I usually listen to rock-and-roll.
Xavi: Do you have any pets?
Sabrina: I have one cat. Its name is Mitzi.
Iván: Would you like to learn Galician?
Sabrina: I would like to learn Galician.
You can read the whole interview in the blog by
checking this QR code.
“My favourite
band is The
Beatles”.

The 20th October 2020 the kids from grade 6 enrolled on an English adventure. We spent a week
in an English Camp in “Os Peares”. Teacher Vanessa joined us in this adventure where we could
have English lessons as well as enjoy nature, play games and meet new friends.
Here are some pictures of this great experience:
In this photo, I'm having
a snack with the whole
class. We were out for a
walk and sat down for a
picnic by the river. In this
photo I am very happy
because I was with my
friends. The truth is that I
had a great time and I'm
glad I went. Juan.
In this Picture
I’m eating with
my Friends. I
am extremely
happy in the
picture because I
was having fun
and I made new
friends.
Ainhoa.

We were eating in the
canteen. I felt a bit
uncomfortable because
I was around so many
schools. Carla Ángel.
In the photo you can
see Carla, Raúl, Juan,
Andrés, Eva Román
and me. I was very
hungry! Brais.
Here I was with
Gabriela, Rosana,
Aixa and Ainhoa.
We were playing a
game. Eva.
I felt weird since I
didn't know how
to play the game
but we had a great
time. Gabriela.
In this picture I was walking
and talking to my new friend
Irena. We were going to a
park. She is a student at Cela
School. I was wearing a pink
jacket and grey leggings. Irena
was wearing black trousers
and a grey coat. I was very
happy. Eva
In the photo you can see Ainhoa
and me. We are walking. Rosana

In this photo I was playing a science game
with Aarón, Jose Ángel, Juan and Román.
We had to join some pieces that were in a
book to finally get to do science. Iria.
This photo was taken at the games room.
We are playing table tennis after the English
lessons. I was really happy because I was
playing my favourite sport. Andrés.
In this picture I am walking
with my friends Ainhoa,
Aixa, Brais, Rosana and
Gabriela. I was very happy
in the photo because we
were getting to know a new
place. Raúl
In this photo I’m with my classmates Ainhoa, Rosana,
Gabriela, Eva and a new friend from another school.
We were going to play a game. I was really happy because I
was having a great time, I would like to repeat the experience.
Aixa.

Here we are holding a diploma. I was very proud of myself at that moment. José Ángel.
These are just some examples of how hard we
worked this year. If you want to see more please
visit our blog, The world of English in
www.woebeluso.blogspot.com

THIS YEAR WE BECAME GREAT ARTISTS DEVELOPING WONDERFUL WORKS OF ART.
WE WORKED AND ALSO HAD A GREAT TIME TOGETHER.
WHAT DO YOU THINK ABOUT THIS?

WE ALSO BUILT A MODEL OF THE CIES ISLANDS.
FIRST OF ALL, WE RESEARCHED ABOUT THE ISLANDS,
THEN, EACH ONE DREW THEIR OWN ISLAND AND,

FINALLY WE BUILT THE MODEL TOGETHER.
IT’S VERY COOL!!!

CORONAVIRUS
Os coronavirus son unha familia de virus que causan enfermedades en animais e en
humanos. O coronavirus actual orixinouse en Wuhan (China) e extendeuse por todo o
mundo rapidamente.
A contaminación axuda ao virus a entrar no noso organismo e facilita a súa permanencia
na atmosfera.
POR QUE SE CHAMA COVID-19?
A COVID-19 é unha enfermidade zoonótica, ou sexa, que procede dos animais. O seu
nome COVID é de coronavirus e 19 porque se orixinou no ano 2019. Actualmente é unha
pandemia que afecta a todo o mundo. É moi contaxiosa entre as persoas a través das
gotiñas de saliva.
DE ONDE PROCEDE O CORONAVIRUS?
Crese que pode vir dos morcegos, xa que anteriormente transmitiron aos humanos
outros virus e enfermidades, como por exemplo a rabia. Aínda que tamén pode vir do
pangolín.
DIFERENZAS ENTRE EPIDEMIA, ENDEMIA E PANDEMIA
O coronavirus está considerado unha pandemia porque afecta a todos os países do
mundo.
Tamén hai epidemias e endemias.
Epidemia: enfermidade que afecta a un so país ou rexión.
Endemia: enfermidade que afecta a un país ou rexión determinado e queda alí durante
anos.
Óliver Menduiña 3º E.P.

CONTO: “LA RECETA SIN FIN”
LA RECETA SIN FIN
CAPÍTULO 1
Había una vez una cocinera que se llamaba Irene. Irene era una cocinera muy buena,
tan buena que tenía tres trofeos de oro a la mejor cocinera del mundo. Pero a ella no
le importaba ganar si no seguir haciendo sus recetas tan ricas. Un día su jefe que se
llamaba Pedro le dijo:
- Haz esta receta, por favor.
- Vale jefe. Le respondió Irene.
Cuando vio la receta flipó en colores.
¡AI DIOS MÍO!
CAPÍTULO 2
Irene se puso manos a la obra, le esperaba un buen trabajo. ¿Sabéis la receta que iba
hacer Irene? ¡Una tarta de tres pisos por metro cuadrado! La tenía que hacer para el
sábado y era jueves.
VAMOS A EMPEZAR
CAPÍTULO 3
Irene empezó mezclando los ingredientes secos y después los húmedos. Echó la masa
en los moldes y al horno. Irene sacó los bizcochos del horno y empezó a montar la nata
para colocar los bizcochos uno encima de otro
EL GIRO INESPERADO
CAPÍTULO 4
Cuando le estaba dando el trofeo su jefe, justo entró el cliente nervioso por ver la tarta
que había encargado. Sin querer tropezó, empujó al jefe de Irene que cayó de cara en
la tarta.
Irene se quedó embobada porque su jefe y el cliente nervioso habían destrozado la
tarta que le había costado 2 días hacerla.

EL DESASTRE DE LA TARTA
CAPÍTULO 5
Irene estaba confusa y no sabía qué hacer, su jefe y el cliente se fueron avergonzados
de la pastelería. Al final lo que hizo fue limpiarlo todo y volver a cocinarla. El problema
era que no tenía suficiente cantidad de ingredientes para repetirla.
SOLUCIÓN FÁCILY SENCILLA
CAPÍTULO 6
Los trozos de tarta que no se habían caído al suelo los utilizó para hacer cake pops (Por
si no sabéis lo que son los cake pops son bolas de bizcocho y queso de untar bañadas
en chocolate derretido). Derritió chocolate blanco, con leche, y negro. Empezó
haciendo las bolas bañándolas en chocolate. Las dejó un día en el refrigerador.
AL DÍA SIGUIENTE
CAPÍTULO 7
Al día siguiente, su jefe y el cliente fueron a pedirle disculpas por haber tirado y
destrozado la tarta. Irene las aceptó y sacó una bandeja de la cocina con cake pops
decorados con varios chocolates. Todos se sirvieron uno y lo probaron.
-¡Estos cake pops son una explosión de sabores!
Se quedaron allí degustando los cake pops mientras Irene seguía preparando sus
recetas.
FIN
Iria Torres Rosales 6º EP

CONTOS NO CONFINAMENTO
Desde o 16 de marzo de 2020 a nosa comunidade educativa participou activamente
contando contos, creando historias, escribindo poemas, investigando…
Queredes ver todo o que fixéstedes? Aquí van uns exemplos:
“A ESPECTACULAR HISTORIA DAS OVELLIÑAS DA MIÑA AVOA”, escrito por Óliver
Menduiña de 3º de Primaria:
Enlace ao blog: https://bibliomontemogos.blogspot.com/2020/04/dia-46-300420-hora-de-ler-
na-distancia.html
“EL ZOMBI Y LAS CALAVERAS” escrito por Víctor de 1º de Primaria:
Enlace ao blog: https://bibliomontemogos.blogspot.com/2020/05/dia-74-280520-hora-de-ler-
na-distancia.html

RECOMENDACIÓNS LECTORAS DESDE O CONFINAMENTO
O alumnado de 6º de Primaria recoméndavos estas lecturas:
-“LAS RICAS HORAS DE JACOMINUS GAINSBOROUGH” escrito e ilustrado por Rébecca
Dautremer. Editado por Edelvives. Precioso álbum ilustrado gañador do Premio Grand
prix de l’Illustration 2019 concedido por Le Musée de l’illustation jeunesse de Moulins
(Francia).
É un libro precioso recomendado tanto para nenos como para adultos. Ten un debuxos
marabillosos. Narra a vida dun coello chamado Jacominus. Un día rompeu unha perna
e quedou cunha “pata chula” como lle dicía a súa avoa.
Eva 6º
-“GRAN GUÍA ILUSTRADA DE LOS LOROS”. Autores: Barret Watson e Mike Hurley.
Editada por Tikal Ediciones.
A partir da súa lectura elaborou este traballo de investigación:

Gústanme moito as aves, en especial as psitácidas. Hai moitas especies, entre
elas as que máis me gustan a min son:
• Cacatúas: Inca, Galah, Galerita, Moluqueña, De cola vermella...
Galerita De cola vermella Leadbeater – Inca
• Guacamayos: Jacinto, Ara ararauna, Ara macao, Ara nobilis, Spix...
Jacinto Ara ararauna
• Conuros (Cotorras): Pyrrhura, Aratinga, Kramer, Gran Alejandrina
Cotorra de Kramer azul
Cotorra Gran Alejandrina

• Agapornis: roseicollis, depurados, personatas, lutino…
Os agapornis tamén son coñecidos como os ``paxaros do amor´´. Son
sumamente cariñosos e gústalles moito xogar, pero tamén poden ser
ariscos outras veces. Poden emitir palabras, non como os loros, pero
con paciencia poden facelo.
Eu teño un agaporni e gústame moito xogar con el.
O día 10 de xaneiro celébrase o “Día Mundial das Aves”. O seu
obxectivo é acercar as aves e o seus hábitats a todo o mundo para
axudar na súa conservación.
O “Día Mundial das Aves Migratorias” celébrase o 9 de maio, o seu
lema para este ano 2020 é “As Aves Conectan o Noso Mundo”.
No noso hemisferio, na primavera, o destino das aves viaxeiras e o
norte, como Siberia, Islandia ou Canadá. A Península Ibérica e zona de
paso de moitas aves que veñen de África cara o norte.
Galicia, tamén é destino de moitas aves migratorias. Entre as máis
coñecidas están, o cuco, a cegoña ou a traga.
Traga cuco cegoña
José Ángel González Seijas 6º E.P.
Podes gozar de máis recomendacións lectoras e dos nosos booktubers en:
https://bibliomontemogos.blogspot.com/p/clubes-de-lectura-do-curso-20.html

Despois de moito tempo o laboratorio do colexio volveu a encherse de vida.
O traballo realizado ao longo dos dous últimos anos por fin empezou a dar os
seus froitos.
Todo o alumnado de 6º curso abrazou a iniciativa de participar nestas
actividades voluntarias, renunciando ao tempo de lecer nos recreos dos
mércores para exercer de mestres dos compañeiros doutros cursos.

Por estar sempre dispostos a colaborar, por saber traballar en equipo, por eses recreos
tan divertidos… por todo GRAZAS!!!
Aprenderon e ensinaron como inflar un globo sen soplar e usalo para apagar unha
candea, facer un volcán, pompas xigantes de xabón, como meter un ovo nunha botella…

SELO DE COOPERACIÓN BIBLIOTECARIA 2019
Ao pouco tempo de estar confinados recibimos unha gran noticia. Foi
unha brisa de aire fresco…
Concedéronnos o SELO DE COOPERACIÓN BIBLIOTECARIA, a nivel
nacional, na categoría de Bibliotecas Escolares de Infantil e Primaria polo
proxecto desenvolto no noso centro a partir de HABELAS HAINAS… HER
STORY!: “II Feira da Ciencia e a Literatura: Mulleres e ciencia” (curso
2018/19).
O obxectivo principal deste proxecto foi crear conciencia e poñer en valor
o papel da muller en diferentes ámbitos.
Desde o inicio da Feira da Ciencia e a Literatura sempre colaboramos co
IES Johan Carballeira co desexo de levar a cabo un traballo cooperativo
con outros centros da contorna.
O Consello de Cooperación Bibliotecaria (CCB) distingue aqueles
proxectos innovadores de bibliotecas de diferentes tipoloxías
dependentes das distintas administracións públicas españolas.
NORABOA A TODOS E TODAS QUE O FIXESTES POSIBLE!

GRAZAS, MIL VECES GRAZAS!
O NOSO MÁIS SINCERO AGRADECEMENTO ÁS FAMILIAS DO NOSO ALUMNADO!
Grazas polo voso traballo e esforzo!
Grazas por participar en todas as iniciativas!
Grazas por conmemorar con nós todos os días de…!
Grazas por colaborar no mes da ciencia!
Grazas por acompañarnos no festival de Nadal, no Entroido…!
Grazas por emocionarvos con nós nos Recitais de Poesía!
Grazas polo voso acompañamento nestes días estraños que nos tocou vivir!
Grazas familias por estar aí, agora e sempre!
GRAZAS!!!

Fiadeiro 2020

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Fiadeiro 2020

Similar to Fiadeiro 2020 (20)

More from edinfantil

More from edinfantil (20)

Fiadeiro 2020