General science in science department, teacher education college, Phnom Penh, Cambodia

1. ការប្របរបួលអាកាសធាតុ
ររៀបចំរោយ នាយកោា នររតៀមររៀបចំនិង បណ្ុ ុះបណ្ត្ ល
បង្ហា ញបង្ហា ញ និងសរមបសរមួលរោយ ៖ លន់ រទពយ
នន គ.ជ.គ.ម.
012 597 416

3. រោលបំណង
ចុងបញ្ច ប់ននរមររៀនរនុះ សិកាា កាម.....អាចពនយលពី ៖
- សញ្ញា ណទូរៅននការប្របរបួលអាកាសធាតុ
- ផលបុះពាល់
-ការកាត់បនថយ
- ការបន្ុ ំរៅនឹងការប្របរបួលអាកាសធាតុ
រយៈរពល ១.៣០ រ ង

4. ពាក្យននេះសំនៅនៅនលើអ្វើដដលមាននៅជុំវ ិញ
នយើងររប់នពលនវលានិងនៅទើក្ដនលងជាក្់លាក្់
និងដរបរបួលរយៈនពលខ្លើ។ នរសំនៅសើតុណ្ហ
ភាព (នដៅ ឬរតជាក្់) ក្ំណ្ក្អាកាស (នភលៀងឬ
រពិលទឹក្ក្ក្) សំនណ្ើ ម (នសើមឬខ្យល់សងួត)
ពនលឺរពេះអាទិតយ (នមឃរសឡេះឬមានពពក្) និង
ខ្យល់ (ខ្យល់សងប់ឬបក្់ខ្ល ំង)។ ធាតុអាកាសដរប
របួលជានរៀងរាល់ថ្ងងនោយសារដតខ្យល់នៅក្នុង
បរ ិយាកាសដតងដតមានចលនានិងការបនពាោ ញ
ពនលឺថ្នរពេះអាទិតយ។
អាកាសធាតុរឺជាលក្ខខ្ណ្ឌ ថ្នធាតុអាកាសដដល
រតូវបានក្ត់រាទុក្ក្នុងរយៈនពលដ៏ដវងនៅក្នុង
តំបន់មួយ និងរិតជាមធ្យមដដលអាចបក្រសាយ
ាមរយៈរកាហ្វិក្/សថិតិដូចជាក្រមិតមធ្យម និង
ភាពដរបរបួលថ្នសមាសភាពលក្ខខ្ណ្ឌ បរ ិយាកា
ស។ អាកាសធាតុ បង្ហហ ញអ្ំពើលក្ខខ្ណ្ឌ ថ្នធាតុ
អាកាសក្នុងរយៈនពលដវង (នលើសពើ៣០ឆ្ន ំ ាម
ការក្ំណ្ត់របស់អ្ងគការឧតុនិយមពិភពនលាក្)
ធាតុអាកាស ³ ការប្របរបួលឬផ្លល ស់ប្ូរ
រាល់រ ង រាល់នថៃ កនុងបរិយាកាស
(Weather : hourly or daily
fluctuations in the atmosphere)
អាកាសធាតុ³ មធយមភាគននរពឹត្ការណ៍
ធាតុអាកាសកនុងរយៈរពល ៣០ ឆ្ន ំ
(Climate : the “average” of a
series of weather events over 30-
year period)
1> karERbRbYlGakasFatu nigplb:HBal;

5. ការដរបរបួលអាកាសធាតុ រឺជាដំនណ្ើ រ
ការដរបរបួលបនៅិចមៅងៗថ្នអាកាសធាតុ
ក្នុងរយៈនពលដវងក្នុងននាេះរួមមាន សើតុ
ណ្ហ ភាព របបទឹក្នភលៀង របបខ្យល់
ររមបទឹក្ក្ក្ជានដើម។ ការដរបរបួលននេះ
នក្ើតនឡើងនោយសារក្ាៅ ធ្មមជាតិ និង
សក្មមភាពមនុសស។
5
រតើអ្វីរៅជាការប្របរបួលអាកាសធាតុ ?

6. ទសសនៈទូរៅននការប្របរបួលអាកាសធាតុ
 ការដរបរបួលនាសម័យននាេះ រឺជាដផនក្មួយថ្នវដតរបព័នធអាកាសធាតុ ដដលសនក្ើត
នឡើងនោយធ្មមជាតិ។ ការដរបរបួលអាកាសធាតុ ដដលរបនទសនលើពិភពនលាក្
ក្ំពុងជួបរបទេះបចោុបបននននេះ មានលក្ខណ្ៈខ្ុសគ្នន នពាលរឺបណ្តត លមក្ពើ
សក្មមភាពមនុសស ដូចជាការដុតឥនទនៈផូសុើល ការបាត់បង់ថ្រពនឈើ និងទរមង់ថ្ន
ការនរបើរបាស់ដើ ដដលជានហ្តុនធ្វើឲ្យមានការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់នលើសលុបនៅ
ក្នុងបរ ិយាកាសដផនដើ។
ចាប់ាំងពើមានការរ ើក្ចំនរ ើនដផនក្ឧសាហ្ក្មម ក្នុងអ្ំឡុងសតវតសរ ៍ទើ១៨ នៅទវើប
អ្ឺរុប នោយសារដតក្ំនណ្ើ នក្រមិតថ្នការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់យាងនរចើន និង
ផលផទេះក្ញ្ោក្់ ដដលពាក្់ព័នធសើតុណ្ហ ភាព ដផនដើមានការនក្ើននឡើងយាងឆ្ប់រហ្័
ស។ ក្ំនណ្ើ នសើតុណ្ហ ភាពសក្លនធ្វើឲ្យមានការដរបរបួលរបព័នធអាកាសធាតុ។

7. របវតតិអាកាសធាតុថ្នភពដផនដើបានឆលងកាត់ ការដរបរបួលខ្ុសៗ
គ្នន ។ បុដនតនៅពាក្់ក្ណ្តត លសតវតសរ ៍ទើ២០ ការដរបរបួលាម
ទរមង់ងមើននេះ បានបង្ហហ ញជាភសតុាងជាក្់ដសតងថា វាមិនដមនជា
ដផនក្មួយថ្នការដរបរបួលាមលក្ខណ្ៈធ្មមជាតិនទៀតនឡើយ បុដនត
រឺជាផលវ ិបាក្ថ្នសក្មមភាពមនុសស។ ភសតុាងវ ិទាសាស្តសតបាន
បង្ហហ ញយាងចាស់ថា ការដរបរបួលទំងននេះ(ការដរបរបួល
អាកាសធាតុ) ដដលបានវាស់ាមរយៈក្ំនណ្ើ នយាងឆ្ប់រហ្័ស
ថ្នសើតុណ្ហ ភាពមធ្យមទំនងជានឹងនៅដតបនតនទៀត។

8. 
នៅនពលនលាក្អ្នក្អាចឮនរនិយាយអ្ំពើ ផលផទេះក្ញ្ោក្់ នមើលនៅហាក្់ដូចជាវាជា
នរឿងអារក្ក្់ បុដនតាមពិតវាមិនអារក្ក្់ននាេះនទ។ ផលផទេះក្ញ្ោក្់រឺជានរឿងលអ។ នបើ
សិនជាគ្នម នវានទ ននាេះភពដផនដើនយើងពិតជារតជាក្់ខ្ល ំង។ បុដនតនោយសារដតមាន
ការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់នលើសលុបនៅក្នុងបរ ិយាកាស នទើបនធ្វើឲ្យមានក្ំនណ្ើ ន
សើតុណ្ហ ភាព ដដលជានហ្តុបងកផលបេះពាល់ដល់រុក្ខជាតិ និងជើវ ិតសតវទំងអ្ស់។
អ្នក្វ ិទាសាស្តសតមានការរពួយបារមភអ្ំពើបញ្ហហ ននេះ ពើនរពាេះដផនដើមានការនក្ើនសើតុ
ណ្ហ ភាពក្នុងក្រមិតមួយយាងនលឿន។ បញ្ហហ ននេះនក្ើតនឡើង រឺនោយសារនយើងក្ំពុង
បនញ្ោញឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់បដនថមនទៀតនៅក្នុងបរ ិយាកាស ដូចជា ឧសម័នកាបូនិច ឌើ
អាសូតមូណ្ូ អ្ុក្សុើត នមាន ជានដើម។ ននេះជាការនាំឲ្យមានផលក្ញ្ោក្់កាន់ដត
ខ្ល ំងនឡើងផងដដរ។

9. 
នៅនពលកាំរសមើរពេះអាទិតយចាំងមក្នលើដផនដើរបមាណ្ ៧០% ថ្ន
ថាមពលននេះ បានរសូបនោយមហាសមុរទ រុក្ខជាតិ និងវតថុនផសងៗ
នទៀតនៅនលើដផនដើ នហ្ើយថាមពល ៣០% នផសងនទៀត បានចាំងផ្លល
តរតឡប់នៅក្នុងបរ ិយាកាសវ ិញ ាមរយៈពពក្ រពិល និងថ្ផទថ្នវតថុ
ដថ្ទនទៀត។ នទេះយាងននាេះក្តើថាមពល ៧០% មិនដមនសថិតនៅក្នុង
បរ ិយាកាសរហ្ូតនទ នបើមិនដូនចាន េះដផនដើនយើងនឹងកាល យជាដុំនភលើងនឆេះ
សននាធ សនៅធ មិនអាចរស់នៅបាននឡើយ។ ថ្ផទដផនដើដដលរសូបក្នតត
រពេះអាទិតយបានបំភាយក្នតត នៅក្នុងបរ ិយាកាសវ ិញ ាមជំហា៊ា ន
រលក្ខ្ុសៗគ្នន

10. របសិននបើដផនដើគ្នម នផលផទេះក្ញ្ោក្់នទននាេះ ភពដផនដើរបស់នយើង រឺ
ដូចនៅនឹងភពអ្ង្ហគ រ ៍ដូនចាន េះដដរ។ បរ ិយាកាសនៅជុំវ ិញភពននាេះ មិន
រកាស់ររប់រគ្នន់នដើមបើផ្លល តក្នតត រតឡប់ចូលមក្ភពននេះវ ិញនទ ជា
នហ្តុនធ្វើឲ្យភពននេះរតជាក្់។ ដូនចនេះផលផទេះក្ញ្ោក្់ រឺជានរឿងលអ។ បុដនត
ដូចជានរឿងលអភារនរចើនដដរក្រមិតក្ណ្តត លរឺជារនលឹេះ។ ចាប់ាំងពើ
សម័យចាប់នផតើមឧសាហ្ក្មមមក្ ផលផទេះក្ញ្ោក្់ដលងមានតុលយភាព
នហ្ើយ។ បចោុបបននននេះ បរ ិយាកាសដផនដើចាប់យក្ក្នតត យាងនរចើន
នលើសលុប។

11.  k- mUlehtuEdlbNþa[mankarERbRbYlGakasFatu
ាមលក្ខខ្ណ្ឌ ធ្មមជាតិថ្នភពដផនដើ ឧសម័នកាបូនិក្ ដតងមានលំនឹង
ដដលភារនរចើនាមរយៈការរសូបនោយរុក្ខជាតិ និងនដើមនឈើ។ បុដនត
មនុសសបានចាប់នផតើមដុតឥនទនៈផូសុើល កាន់ដតនរចើននឡើង ដដលនាំ
ឲ្យមានការបំភាយឧសម័នកាបូនិក្កាន់ដតនរចើន ដដលនធ្វើឲ្យវតតមាន
ឧសម័នននេះដលងមានលំនឹង។ នយើងក្ំពុងបនញ្ោញឧសម័នកាបូនិក្នរចើន
ហ្ួសនហ្តុ នៅក្នុងបរ ិយាកាស ដដលរុក្ខជាតិមិនអាចរសូបយក្អ្ស់
(ជាពិនសស ក្នុងនពលដដលរងឥទធិពលបដនថមថ្នការកាប់បំផ្លល ញថ្រព
នឈើ)។

12.  ក្ំនណ្ើ នក្ំហាប់ឧសម័នកាបូនិក្នលើសលុបននេះ នធ្វើឲ្យសើតុណ្ហ
ភាពដផនដើនក្ើន ១អ្ងានសដងមនទៀត ដដលហាក្់ដូចជាមិន
នរចើន រហ្ូតដល់នពលដដលអ្នក្ដឹងថា អ្នក្វ ិទាសាស្តសតបាន
ទសសន៍ទយថា ក្ំនណ្ើ នសើតុណ្ហ ភាព ២អ្ងានស នឹងបងក
ផលបេះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទូទំងពិភពនលាក្ និងមិនអាចរតឡប់
នរកាយបាន ដដលនាំឲ្យមានក្ំនណ្ើ នក្មពស់ទឹក្សមុរទ រសប
ជាមួយទឹក្ជំនន់ របបអាកាសធាតុក្ំណ្តច និងការបាត់បង់
ជារទងរទយធ្ំថ្នជរមក្សតវថ្រពជានដើម។

13.  របភពឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់
នយាងាមរបាយការណ្៍ ថ្នរក្ុមការង្ហរអ្នតររោា ភិបាល សតើពើការដរបរបួលអាកាស
ធាតុ ការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់រវាងឆ្ន ំ១៩៩៧ និង ២០០៤ មានរបភពមក្ពើ៖
 ការផគត់ផគង់ថាមពល (២៥,៩%) ដូចជា នរបង ឧសម័ន ធ្យូងងម ធ្យូងនឈើ អ្ុស និង
ជើវមាស ដ៏ថ្ទនទៀត។
 ឧសាហ្ក្មម (១៩,៤%)។
 ការបាត់បង់ថ្រពនឈើ និងការដរបរបួលថ្នការនរបើរបាស់ដើ (១៧,៤%)។
 វ ិស័យក្សិក្មម (១៣,៥%)។
 វ ិស័យដឹក្ជញ្ជូ ន (១៣,១%)។
 ការបំភាយនចញពើលំនៅោា ន និងអាគ្នរពាណ្ិ ជជក្មម (៧,៩%)។

14.  របនភទឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ចំបងៗ និងរបភពរបស់វា
 ឧសម័នកាបូនិក្ (CO2)៖ មានរបភពពើការដុតឥនទនៈផូសុើល ដូចជា ធ្យូងងម
នរបងកាត ឧសម័នធ្មមជាតិ និងការបាត់បង់ថ្រពនឈើ។
 ឧសម័ននមាន (CH4)៖ មានរបភពពើដើវាលដរស សតវពាហ្នៈ ទើលានចាក្់
សំរាម លូទឹក្សអុយ និងអាជើវក្មមដរធ្យូងងម។
 ឌើអាសូតមូណ្ូ អ្ុក្សុើត (N2O)៖ ភារនរចើនបានមក្ពើការនរបើរបាស់រើមើ
នៅក្នុងក្សិក្មម របពលវបបក្មម និងពើចំនហ្េះឥនទនៈផូសុើល។
 អ្ូហ្សូន (O3)
 ឧសម័នក្លរូភលុយអ្័ររូកាបូន (CFCs)៖ មានរបភពបំភាយពើការនរបើសារធាតុ
បាញ់នៅនរកាមសមាព ធ្ខ្យល់ មាសុើនរតជាក្់ និងនមរតជាក្់ជានដើម។

15. k¦ kaMrsµIRBHGaTitü
qøgkat;briyakas
ehIykMedAépÞEpndÍ
x¦ épÞEpndÍcaMg
pøatkMedAeTAkñúg
briyakasvíj.
kMedAmYyPaKcUl
eTAdl;lMhGvkas
K¦ ]sµ½npÞHkBa©k;
RsÚbykkMedAxøH
ehIyCHkMedARtlb;
eTAépÞEpndÍvíj
X¦ enAeBlEdl]sµ½n
pÞHkBa©k;ekInkan;EteRcIn
eLIgkñúgbriyakas kMedA
kan;EteRcInk¾RtÚvraMgxÞb;
enAkñúgbriyakas Edl
bNþal[mankMeNIn
kMedAskl
- ]sµ½npÞHkBa©k;sMxan;²mancMnYn 6 KW ³ ]sµ½nkabUnic(CO2), emtan (CH4),
DIGasUtm:UNUGuksIut(N2O) GIuRdUhøúyGr:UkabUn(HFCs) EBrhøúyGr:UkabUn (PFCs)
su‘lPYGicsakørY (SF6)

17. ខ- ផលបុះពាល់បននការប្របរបួលអាកាសធាតុ
ការប្របរបួលអាកាសធាតុបានរធវើឱ្យ នកំរណើ នសីតុណា ភាព
ជាទូរៅរៅរលើប្ផនដី ជាកត្ត្ បងកឱ្យ នផលបុះពាល់ដល៖
១- វិស័យធនធានទឹក
២- វិស័យកសិកមម
៣- សុខភាពមនុសស
៤- តំបន់រឆនរ និងសមុរទ
៥- នរពរឈើ និងរបព័នធរអ្កូឡូសុី
៦- ការប្របរបួលអាកាសធាតុ និងបណ្ លឱ្យរកើត នពយុុះររចើរៅ
តំបន់រត្

18. ផលបុះពាល់ននការប្របរបួលអាកាសធាតុ
kMeNInnIv:UTwksmuRT

kMeNInsItuNðPaB karERbRbYlrbbTwkePøóg
FnFanTwk ksikmµ suxPaBmnusS tMbn;eqñrnigsmuRT éRBeQInig
RbB½næeGkULÚsuI

19. ផលបុះពាល់រលើធនធានទឹក
 ការប្របរបួលអាកាសធាតុនឹងនាំឱ្យ នការប្របរបួលវដ្ទឹក ។ របប
ទឹករភលៀងនឹងរកើនរឡើងរៅតំបន់ខលុះ ប្តថយចុុះរៅតំបន់ខលុះរទៀត ។
ការប្របរបួលរនុះ រធវើឱ្យ ន ការប្របរបួលញឹកញាប់ននររោុះទឹក
ជំនន់ និងររោុះរាំងសៃួត
 ភាពប្របរបួលនន រដូវកាល អាចជៈឥទធិពល រលើរបាយបរិ ណទឹក
ររកាមដី ក៍ដូចជាទឹករលើដីរៅកនុងតំបន់
 គុណភាពទឹក ក៍អាចផ្លល ស់ប្ូររៅត្តមការប្របរបួលននបរិ ណ និង
រពលរវលា ននការធាល ក់រភលៀង
 ការប្របរបួលសីតុណា ភាពទឹកអាចជិុះឥទធិពល រលើអ្រត្តរស់រានភាព
សំបូរប្បប និងផលិតភាពននរបព័នធរអ្កូឡូសុី ទឹកសាប
 កំរណើ នទឹកសមុរទ និងជិៈឥទធិពលរលើការផគត់ផគង់ទឹកសាប កនុងតំបន់
រឆនរ រោយសារការររជៀតចូលននទឹកសមុរទ
 ការថយចុុះននបរិ ណទឹកសាប នឹងនាំឱ្យ នសំពាធជាបប្នថមរលើ
របជាជន កសិកមម និងបរិសាថ ន

20. ផលបុះពាល់រលើធនធានទឹក

21. ផលបុះពាល់របភពទឹក
 របភពធនធានទឹកសាប រៅតំបន់អាសុីកណ្ត្ ល អាសុីខាងតបូង អាសុីខាង
រកើត និងអាសុីអារគនយ៍ ជាពិរសសកនុងអាងទរនលធំៗ រតូវបានរគពនាករណ៍ ថា
នឹងថយចុុះ រោយសារការប្របរបួលអាកាសធាតុ រួមជាមួយ កំរណើ ន របជាជន
នបិងការរកើនរឡើងនូវតរមូវការររបើរបាស់ត្តមស្ង់ោននជីវភាពរស់រៅ ។
 ករណី រនុះ អាចបណ្ត្ លឱ្យ នផលបុះពាល់ យាងបុះពាល់ យាងធៃន់ធៃរដល់
របជាជន ដល់របជាជន របប្ែល ១០០ លាននាក់ រៅទសសវត្ ឆ្ន ំ ២០៥០
(IPCC)
 ជរ ល ុះរោយសារទឹកបានបណ្ត្ លឱ្យរកើត នសង្គ្ង្ហគ មរៅតំបន់ខលុះៗរួច
រែើយកនុងពិភពរលាក រែើយជរ ល ុះរនុះ នឹងកាត់ប្តអារកក់រៅៗ

22.  ររោុះរាំងសៃួត
២០០៦ ប្ខសីហា ររោុះរាំងសៃួត រៅចិនបានរធវើឱ្យរបជាជនរាប់លាននាក់អ្ត់ទឹក
ររបើរបាស់ ពួករគទទួលទឹកបាន ២ ធុងកនុង ១ នថៃប្ដលរគដឹកយកមកឱ្យរបជាជន
រាប់លាននាក់អ្ត់ទឹកររបើរបាស់ ពួក ។ វាបានគរ មកំប្ែង ការផគត់ផគង់ទឹកជា
ររចើនសបា្ ែ៍ ដល់របជាជន ១៧ លាននាក់រៅទិសនីរតី របរទសចិន ។

23.  អាចនាំឱ្យ នការរិចរិលដី រហារសាថ នកមម រភលើងរឆុះនរព ពយុុះ
ខ្ច់ និងធូលី និងការអ្ត់ឃ្លល ន
 ររោុះរាំងសៃួត រួមទំងអ្ត់ឃ្លល ន អាចបណ្ត្ លឱ្យសងគម ន
រំរជើបរំជួល ។

24. ផលបុះពាល់វិស័យកសិកមម
 kMeNInkMBs;TwkePøógEdlbgá[mansMNwkdÍ nigkarhUreRcaHCÍCatidÍ RBmTaMgkarxUcxat d¿NaM
edaysarkMeNIn)atuPaBGakasFatuminRbRktI
 TwkCMnn; nigkMeNInnIv:UTwksmuRTnaM[)at;bg;dÍdaMd¿NaMenAkEnøgmanry³kMBs;Tabnigkñúg
tMbn;eqñr EdlmanRbCaCnrs;enAeRcInehIytMbn;TaMgenaHCakEnøgEdldImanCICatisMrab;
vis½yksikmµ dUcCaGagTenøemkug Tenøsab TenøecAR)ay:a b¤Gaeyy:av:aDI CaedIm .l.
 ksikmµkm<úCa EdlCavís½ysMxan;mYyrbs;esdækic©Cati BwgGaRs½yelITwkePøógFmµCati
nigrbbTwkC¿nn;RbcaMqñaMénTenøemKgÁ k¾dUcCabwgTenøsab
 sItuNðPaBx<s; nigkarERbRbÜlrbbTwkePøógk¾nwgCHTiæBlelITinñpl nigplitPaBd¿NaMEdr

25. Tinñpld¿NaMGacfycuH edaysartMrUvkar[manTwkeRsacsBeRcInhYsehtu
ksikmµenAkm<úCamankarBak;B½næy:agxøaMgCamYynwgkarERbRbÜlGakasFatuRbcaMTI
EdlGacekItmank¾dUcCarbbxül;mUsug . tamTinñn½ykñúgry³eBlR)aM qñaM
¬1999-2004¦enH)anbgðaj fa70 % énplitkmµRsUvEdlxUcxat KWbNþal
mkBITwkC¿nn;ehIykarxUcxatRbmaN20PaKryeTotbNþalmkBIeRKaHraMgs¶Üt
karsikSamYy Edl)aneFVIeLIgedayRksYgbrisßankm<úCaenAqñaM 2001
)anbgðajfa rhUtdl;qñaM 2100 kMBs;TwkePøógkñúgRbeTskm<úCaGacekIneLIgBI
3-35% eFobnwglkçxNÐbc©úb,nñ ÉsItuNðPaBGacnwgekIneLIgkñúgrvag 1.3-
2.5 GgSa lkçxNÐTaMgenH GacnaM[mankMeNIn )atuPUtGakasFatuminRbRktI .

26. plb:HBal;elIvis½yksikmµ

27. ផលបុះពាលតំបន់រឆនរ
 karsegátnanabgðajfa nIv:UTwksmuRTmFümelIBiPBelak)anekIneLIgBI10 eTA 25
sg;TIEm:t kñúgGMLúgstvtSknøgeTA EdlCaTUeTAbNþalmkBIkMeNInsItuNðPaBxül;
mFümelIBiPBelak RbmaN 0>3-0>6GgSaes cab;taMgBIqñaM1860mk
 tMbn;eqñrEdlmanry³kMBs;Tab nigbNþakUnekaH gayrgeRKaHbMput edaysarkMeNIn
nIv:UTwksmuRT
 eK)anBüakrN_fa kMeNInnIv:UTwksmuRTcMnYn1Em:t GaceFVI[liclg;épÞdÍRbeTshULg;
cMnYn 6 % RbeTsbg;køaEds17>5 % nigelIsBI 50 % énbNþardækUnekaHnana
 enAGasIuGaeKñy_tMbn;eqñr nigtMbn;TMnab EdlmanRbCaCnrs;enAkuHkr nwggayrgeRKaH
y:agxøaMg edaysarTwkC¿nn; xül;BüúH rlksmuRT CaedIm

28. kMeNInkMBs;TwksmuRTnwgmanplb:HBal;F¶n;F¶relItMbn;eqñrsmuRTRbEvg 435
KILÚEm:t nigelImYyPaKFMén TMnabTenøemKgÁ nigRbB½næeGkULÚsIu bwgTenøsab
EdlCaebHdUgénesdækic© vb,Fm’ nigbrisßanrbs;RbeTskm<úCa
karsikSadEdlenH)anbgðajfa kMeNInkMBs;TwksmuRTmYyEm:Rt nwgeFVI[
liclg;kEnøgCaeRcInkñúgtMbn;eqñrRbeTskm<úCa CaBiessenAextþekaHkug
épÞdÍsrubRbmaN 44 KILÚEm:tkaer:énTIrYmextþekaHkugnwgRtÚvliclg;CaGcié®nþy_
RbB½næeGkULÚsIuéRBekagkagKWCacMENkFMCageKEdlRtÚvliclg;ehIyRbmaN
56PaKry éntMbn;taMglMenAdæannwgRtÚvlicTwkpgEdr .

29. XÜL;BÜÚHSIUKØÚNRBHAR PUMA ENAEX]SPA 2008 ¬1¦

30. ពយុុះ HERICAN កនុងឆ្ន ំ២០០៥ រៅអារមរិក

31. ២០០៧ រៅរបរទសចិន
rlkFM²e)akelItMbn;eqñrextþ Zhejiang RbeTscin
enAxagekIt Hualian étv:an;

32. ខយល់ពយុុះ ទីែវុង រៅែវីលីពីន និងរវៀតណ្តម

33. ផលបុះពាល់សុខភាពមនុសស
 kMeNInPaBtantwgbNþalmkBIkMedA kMeNInC¿gÅsrésQam ebHdUg RbB½nædegðÍm
RbtikmµTas;(allergy) nigC¿gWqøgtamxül;
 kMeNInénPaBjwkjab; nig¼b¤ RbBlPaBén)atuPUtFatuGakasminRbRktIGacbgá[man
kar)at;bg;CÍvítmnusS rgrbYs b:HBal;dl;pøÚvcitþ nigbgákarxUcxatdl; ehdæarcnasm<½n
suxPaBsaFarN³
 C¿gWtMbn;RtÚBic dUcCaRKúncaj;nigRKúnQamTMngCanwgekIneLIgpgEdr edaysarkMeNIn
TIC¿rksMrab;stVmUs nigPñak;garcMlgeraKepSgeTot ¬stVl¥it¦ enAeBlsItuNðPaB ekIn
eLIg eraKqøgtamGahar nigTwkk¾nwgekIneLIgpgEdr edaysarsItuNðPaBekþACagmun
brimaNTwkpÁt;pÁg;fycuH nigkarsaykUnénmIRkÚsarBagÁkay .

34. RbeTskm<úCak¾gayrgeRKaHpgEdrxagEpñksuxPaBbNþal
BIkarERbRbÜlGakasFatuedaysarTItaMgPUmisa®sþ
PaBTn;exSayénRbB½næsuxaPi)alPaBRkIRkrbs;RbCa
BlrdæPaKeRcInnigkaryl;dågkMritTabrbs;RbCaBlrdæ
GMBIvíFankarEfTaMsuxPaB .
 RbeTskm<úCak¾gayrgeRKaHpgEdrxagEpñksuxPaB
bNþalBIkarERbRbÜl GakasFatu edaysarTItaMgPUmisa®sþ
PaBTn;exSayénRbB½næsuxaPi)al nig
PaBRkIRkrbs;RbCaBlrdæPaKeRcIn
nigkaryl;dågkMritTabrbs;RbCaBlrdæ
GMBIvíFankarEfTaMsuxPaB nigGnam½y .

35. រ-ការបនាុ ំនៅនឹងការដរបរបួលអាកាសធាតុ

36. ការបនាុ ំនៅនឹងការដរបរបួលអាកាសធាតុរឺជាសមតថភាពថ្នរបព័នធ
ដដលអាចសរមបនឹងការដរបរបួលអាកាសធាតុនដើមបើកាត់បនថយការ
ខ្ូចខ្តដដលអាចនក្ើតនឡើងទញយក្របនយាជន៍ពើឱកាសឬទប់ទល់
នឹងផលវ ិបាក្នផសងៗ។ការបនាុ ំនឹងការដរបរបួលអាកាសធាតុសំនៅ
នលើការសរមបថ្នរបព័នធធ្មមជាតិឬមនុសសជាការនឆលើយតបនៅនឹងក្ាត
ឬឥទធិពលអាកាសធាតុ ដដលនក្ើតនឡើងជាក្់ដសតង ឬដដលរ ំពឹងថា
នក្ើតនឡើង ដដលបនធូរបនថយនរគ្នេះថាន ក្់ ឬទញយក្របនយាជន៍កាសពើ
ឱកាសដដលមាន។

37. យុទធសាស្តសតាមររួសារ៖
 ការនរជើសនរ ើសពូជរសូវ ឬដំណ្តំឲ្យបានសមរសប បនាទ ប់មក្រតឡប់
នៅនរបើពូជាមទមាល ប់បនាទ ប់ពើជួបនរគ្នេះអាសនន
 រក្ានសបៀងបរមុងទុក្មុននិងនរកាយជួយនរគ្នេះមហ្នតរាយ
 ការររប់ររងសតវចិញ្ោឹម ដូចជាការក្ំចាត់នចាលពូជមិនលអ
 បរមុងទុក្ចំណ្ើ សរមាប់សតវពាហ្នៈ (នមម និងចំនបើង)
 ជនរមើសមុខ្របរនផសងដូចជាចំណ្តក្រសុក្នដើមបើការង្ហរនវនការង្ហរប
នណ្តត េះអាសននការនរបើរបាស់របព័នធនអ្ក្ូឡូសុើនផសងពើមុន។
 ឥណ្ទនឬការខ្ោើរបាក្់

38. ការបនាុ ំនឹងការដរបរបួលអាកាសធាតុក្នុងវ ិស័យធ្នធានទឹក្
ធ្នធានទឹក្មានសារៈសំខ្ន់សរមាប់ការអ្ភិវឌឍនសដាក្ិចោនពាលរឺ
សរមាប់ផលិតថាមពលាមរយៈថាមពលវារ ើអ្រគើសនើនិងការអ្ភិវឌឍ
វ ិស័យក្សិក្មមាមរយៈការពរងើក្របព័នធនរសាចរសព។បុដនតសំខ្ន់
ជាងននេះនទៀតទឹក្រឺជាមូលោា នររឹេះសរមាប់សុខ្ភាពនិងសុខ្មាល
ភាពរបស់មនុសស។បញ្ហហ របឈមចមបងចំនពាេះវ ិស័យធ្នធានទឹក្រឺ
ការររប់ររងឲ្យមានការនរបើរបាស់និងដចក្ចាយទឹក្របក្បនោយសម
ធ្ម៌និងនិរនតរភាពរវាងវ ិស័យទំងអ្ស់។

39.  បនងកើតបទបបញ្ញតតិចាប់និងបនចោក្វ ិទានផសងៗ សរមាប់ររប់ររង ការនរបើរបាស់ដើធ្លើ និងទឹក្
នោយផ្លទ ល់
 ការនលើក្ទឹក្ចិតតខ្ងនសដាក្ិចោនដើមបើផ្លល ស់បតូរឥរ ិយាបទរបស់អ្នក្នរបើរបាស់
 បនងកើតរបភពធ្នធានងមើៗ
 ដក្លមអការររប់ររងធ្នធានទឹក្ទំងនលើការរបតិបតតិនិងរក្បខ្័ណ្ឌ សាថ ប័ន
 ការពារទើជរមាល
 ការពាររុក្ខជាតិនៅាមមាត់ទឹក្
 សាត ររបព័នធរបឡាយដរពក្ឲ្យវ ិលមក្រក្សាថ នភាពធ្មមជាតិវ ិញនិងកាត់បនថយការបំពុលទឹក្
ការបនាុ ំនៅនឹងនរគ្នេះរាំងសងួត៖ការសតុក្ទឹក្និងការរតងឬរបមូលទឹក្ទុក្ជាទូនៅរបរចិញ្ោឹម
ជើវ ិតអាចធានាបាននៅនពលមាននភលៀងររប់រគ្នន់បុដនតក្នុងក្រណ្ើ ជួបភាពរាំងសងួតវ ិញអ្ូស
បនាល យការខ្ូចផលដំណ្តំនិងការងយចុេះរុក្ខជាតិសរមាប់ជាចំណ្ើ សតវថ្រពនិងសតវរសុក្
ទំនងជានឹងរតូវជួបរបឈមនហ្ើយក្នុងក្រណ្ើ ខ្លេះនទៀតអាចជួបបញ្ហហ ក្ងវេះទឹក្ផគត់ផគង់។

40. ការបនាុ ំនៅក្នុងវ ិស័យជលផល
វ ិស័យជលផលក្ំពុងទទួលរងនូវសមាព ធ្រសាប់នោយសារការនរបើរបាស់ឧបក្រណ្៍
ននសាទនិងរនបៀបននសាទដបបបំផ្លល ញនិងនលមើសចាប់ភាពទន់នខ្ាយថ្នអ្ភិបាល
ក្ិចោដដលជាឧបសរគដល់ការទទួលរបនយាជន៍នោយសមធ្ម៌និងការបំផ្លល ញទើ
ជរមក្មចាា ដូចជាថ្រពលិចទឹក្នៅជុំវ ិញបឹងទននលសាបជានដើម។
 ការពារជរមក្នៅរដូវរបាំងសរមាប់រតើនមពូជដដលអាចផ្លល ស់ទើនៅបនតពូជនិងពង
នៅទូទំងទំនាបលិចទឹក្ក្នុងរដូវវសា
 បនងកើតជរមក្ខ្ន តតូចនធ្វើពើលូនបតុងោក្់នៅាមទើទបជាងនរនៅក្នុងដរស នដើមបើ
បនងកើនអ្រារស់របស់រតើនៅរដូវរបាំង
 នលើក្ទឹក្ចិតត ឲ្យមានការចិញ្ោឹមរតើាមវាលដរស
 នរៀបចំសហ្រមន៍រសេះជរមក្រតើ

41. ការបនាុ ំនៅក្នុងវ ិស័យក្សិក្មម
 ការពរងឹងសិទធិកាន់កាប់ដើធ្លើនិងផលិតភាពក្សិក្មម មានទំនាក្់ទំនងគ្នន យាងជិត
សនិទធ។ របសិននបើក្សិក្រមានប័ណ្ណក្មមសិទធិដើរសបចាប់ននាេះពួក្នរអាចមាន
ឱកាស នធ្វើការវ ិនិនយាររយៈនពលដវង និងដក្លមអដើធ្លើរបស់ខ្លួនឲ្យបានរបនសើរ។ដូច
គ្នន ននេះដដររបព័នធធារាសាស្តសតរឺជារនលឹេះក្នុងការបនងកើនផលិតក្មមរសូវក្៏ដូចជាកាត់
បនថយភាពង្ហយរងនរគ្នេះនៅចំនពាេះមុខ្ការដរបរបួលអាកាសធាតុផងដដរ។បុដនត
របសិទធភាពទបថ្ននសដាក្ិចោនិងរបតិបតតិការមិនបានលអថ្នរបព័នធធារាសាស្តសតដដល
មានរសាប់ទមទរឲ្យមានការយក្ចិតតទុក្ោក្់អ្ំពើរបនភទនិងទំហ្ំថ្នរបព័នធងមើៗ។
បញ្ហហ របឈមរួមមានសមតថភាពទន់នខ្ាយរបស់រក្ុមក្សិក្រក្នុងការដងទំនិងររប់
របព័នធធារាសាស្តសតក្ងវេះការនលើក្ទឹក្ចិតតនដើមបើអ្នុវតតសក្មមភាពរួមគ្នន និងរំរូបលង់មិន
លអថ្នរបព័នធនរសាចរសពដដលមានរសាប់។

42.  បតូរមុខ្ដំណ្តំនិងរបនភទពូជដំណ្តំ
 ដក្លមអការររប់ររងធ្នធានទឹក្និងរបព័នធធារាសាស្តសត
 ដក្តរមូវរដូវោំដំណ្តំ និងកាត់បនថយការភជួររាស់ដើ
 ដក្លមអការររប់ររងទើជរមាលនិងកាសាងដផនការនរបើរបាស់ដើធ្លើឲ្យលអជាងមុន
 បនងកើតពូជដំណ្តំធ្ន់នឹងភាពរាំងសងួត
 ដក្លមអបនចោក្នទសោំដំណ្តំនៅរដូវរបាំង
 នរតៀមរគ្នប់ពូជដំណ្តំសមរសបឲ្យបានមុនរដូវនភលៀង
 បនងកើតធ្នាគ្នរពូជរបចាំភូមិដដលមានពូជរបថ្ពណ្ើ និងដំណ្តំនិងពូជធ្ន់នឹងភាព
រាំងសងួត
 បនងកើនការបណ្តុ េះបណ្តត លអ្ំពើការនរបើរបាស់ទឹក្នោយសនសំសំថ្ច

43.  ផតល់ការឧបតថមភធ្ននិងជួយសរមបសរមួលផគត់ផគង់រគ្នប់ពូជនិងបរ ិកាខ រនរសាចរសព
 នរបើរបាស់ការពាក្រណ្៍ ឧតុនិយមនៅមូលោា នឲ្យបាននរចើនដងមនទៀតនិងការដណ្នាំអ្ំពើការោំដំណ្តំឲ្យរសបគ្នន ននេះ
 បនងកើនការររប់ររងសំនណ្ើ មដើ និងជើជាតិដើាមរយៈការនរបើរបាស់ជើសរ ើរាងគនិងជើក្ំបុសត
 កាត់បនថយការហ្ូរនរចាេះដើនោយសារទឹក្នភលៀងនិងបនងកើនជរមាបទឹក្នភលៀងនោយោំរុក្ខជាតិជារបាំងខ្យល់ដូចជានមម
សលឹក្ថ្ររនិងរុក្ខជាតិនផសងៗ។ល។
 បនងកើនជើជាតិដើនិងសមតថភាពរក្ាទឹក្ទុក្ក្នុងដើាមរយៈការនរបើរបាស់ជើសរ ើរាងគនិងជើថ្បតង
 ក្សាងដផនការនរបើរបាស់ដើធ្លើឲ្យបានរតឹមរតូវនៅាមរបនភទដើនិងចំណ្តត់ថាន ក្់របស់វា
 ជំរុញការររបដើនដើមបើរក្ាសំនណ្ើ មដើដដលមានតិចតួចរសាប់ក្នុងដំណ្តក្់កាលសំខ្ន់ៗថ្នដំណ្តំ
 ក្មមវ ិធ្ើផសពវផាយដំណ្តំក្សិក្មមនដើមបើបនងកើនមុខ្ដំណ្តំជំនាញបនចោក្នទសនិងផតល់ព័ត៌មានទន់នពលនវលាអ្ំពើធាតុអា
កាស។ល។
 គ្នំទរងវ ិកាដល់ការសិក្ារសាវរជាវដផនក្ក្សិក្មម
 បនងកើនលទធភាពឲ្យមានពូជរសូវនរចើនរបនភទដដលមានលក្ខណ្ៈលអរបនសើរ
 របព័នធឥណ្ទនសរមាប់ក្សិក្មមដបបពាណ្ិ ជជក្មម
 ដក្លមអរបព័នធធារាសាស្តសត

44. ការបនាុ ំក្នុងដផនក្សុខ្ភិបាល
 ហានិភ័យចំនពាេះសុខ្ភាពមនុសសនោយសារការដរបរបួលអាកាសធាតុអាចរតូវបានកាត់បនថយាមរយៈ
វ ិធានការបង្ហក រនដើមបើកាត់បនថយតរមូវការវ ិធានការនឆលើយតបនឹងផលបេះពាល់ថ្នការបនាុ ំ ដដលអាច
នឆលើយតបនឹងផលបេះពាល់ថ្នការដរបរបួលអាកាសធាតុនលើដផនក្សុខ្ភាព រួមមាន៖
 ដក្លមអនសវាដងទំសុខ្ភាពជាពិនសសជំងឺឆលង
 បនងកើតក្មមវ ិធ្ើឃ្ល ំនមើលនិងអ្នាម័យសុខ្ភាព
 ផសពវផាយអ្ប់រ ំនិងបនងកើនការយល់ដឹងអ្ំពើសុខ្ភាព
 នលើក្ក្មពស់ការដងទំបរ ិសាថ ន
 នរតៀមបង្ហក រទប់ទល់នឹងនរគ្នេះមហ្នតរាយ
 ដក្លមអរុណ្ភាពទឹក្និងរតួតពិនិតយការបំពុលទឹក្
 បនងកើតជំនាញវ ិជាជ ជើវៈនិងបណ្តុ េះបណ្តត លអ្ំពើការរសាវរជាវ
 ផតល់បនចោក្នទសនដើមបើនរតៀមបង្ហក រដូចជាការសាងសង់ផទេះឲ្យមានលក្ខណ្ៈរបនសើរជាងមុនការបនសុទធទឹក្
និងការចាក្់វាក្់សាំង

45. ការបនាុ ំនៅនឹងការដរបរបួលអាកាសធាតុនៅក្នុងតំបន់នឆនរ
ជនរមើសថ្នមួយចំនួនដដលអ្នុវតតបាននដើមបើនឆលើយតបនៅនឹងផលបេះពាល់នៅតំបន់នឆនររួមមាន៖
 ក្សាងទំនប់ទឹក្ថ្របនៅាមមាត់សមុរទ
 បនងកើតតំបន់ដើនសើម
 អ្នុម័តក្ូដសរមាប់សំណ្ង់អាគ្នរងមើៗនពាលរឺបទបញ្ហជ ដដលដចងអ្ំពើសតង់ោរអ្បបបរមាដដលអាច
ទទួលយក្បានសរមាប់ធានាសុវតថិភាពសំណ្ង់ដដលរួមទំងសំណ្ង់ររឹេះអ្គ្នរនិងមិនដមនអ្គ្នរ។
នគ្នលបំណ្ងចំបងថ្នក្ូដសំណ្ង់រឺការពារសុខ្ភាពសារធារណ្ៈសុវតថិភាពនិងសុខ្មាលភាពជាទូនៅ
ដដលពាក្់ព័នធនឹងការសាងសង់និងនរបើរបាស់សំណ្ង់និងអាគ្នរ។
 ការពាររបព័នធនអ្ក្ូឡូសុើ ដដលរងការរំរាមក្ំដហ្ង
 បនងកើតបទបបញ្ញតតិនិងដផនការសរមាប់ការអ្ភិវឌឍងមើៗនៅតំបន់នឆនរ
 ដក្លមអបទោា នរំរូបលង់

46. ការបនាុ ំនៅក្នុងដផនក្ថ្រពនឈើនិងរបព័នធនអ្ក្ូឡូសុើ
 ការបាត់បង់ថ្រពនឈើនិងការដក្ដរបនលើការនរបើរបាស់ដើរឺជាមូលនហ្តុចមបងនាំឲ្យរបនទសក្មពុជា
កាល យជារបនទសមានការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោ ក្់នរចើនជាងរសូប។ក្ាត ននេះក្៏នធ្វើឲ្យបេះពាល់ដល់និរនតរ
ភាពថ្នរបរចិញ្ោឹមជើវ ិតដដលរតូវពឹងដផអក្នៅនលើរបព័នធនអ្ក្ូឡូសុើដដលមានសុខ្ភាពលអ ក្៏ដូចជាធាតុ
អាកាស និងអាកាសធាតុក្នុងមូលោា នផងដដរ។
ក្មមវ ិធ្ើថ្រពនឈើជាតិឆ្ន ំ២០១០-២០២៩នលើក្នឡើងអ្ំពើការរបឈមយាងនរចើនខ្ងនសដាក្ិចោនិង
អ្ភិបាលក្ិចោចំនពាេះថ្រពនឈើសហ្រមន៍និងតំបន់ការពារធ្មមជាតិ។ក្មមវ ិធ្ើននេះនផ្លត តនលើ
 ក្ំណ្ត់រពំរបទល់ការចាត់ថាន ក្់និងចុេះបញ្ជើដើថ្រព
 ររប់ររងនិងអ្ភិរក្សថ្រពបរមុងទុក្
 ពរងឹងការអ្នុវតតចាប់ និងអ្ភិបាលក្ិចោថ្រពនឈើ
 ជំរុញការោំនដើមនឈើឲ្យបាន២លានហ្ិចាដដលអាចរួមបញ្ោូ លសហ្រមន៍ថ្រពនឈើដដលមានរសាប់និង
សហ្រមន៍តំបន់ការពារធ្មមជាតិ
 ហ្ិរញ្ញបបទនដដលមាននិរនតរភាព

47. ឃ-ការកាត់បនថយការប្រប
របួលអាកាសធាតុ

48.  នមនរៀនននេះពនយល់អ្ំពើនគ្នលរំនិតនិងជនរមើសក្នុងការកាត់បនថយការ
ដរបរបួលអាកាសធាតុ។សក្មមភាពកាត់បនថយការដរបរបួលអាកាស
ធាតុរឺកាត់បនថយក្ំហាប់ឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ (GHGs) នៅក្នុង
បរ ិយាកាសាមរយៈ (១)ការរសូបយក្កាបូន នដើមបើកាត់បនថយឧសម័
នកាបូនិក្ និងឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់នផសងៗនទៀតដដលភាយចូលនៅក្នុង
បរ ិយាកាសឬ (២) ការកាត់បនថយការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់នៅ
ាមរបភពថ្នការបំភាយទំងននាេះ។

49. សាល ក្សាន មកាបូន
 សាល ក្សាន មកាបូនរឺជារង្ហវ ស់ផលបេះពាល់ថ្នសក្មមភាពរបស់នយើងនៅនលើ
បរ ិសាថ ននិងជាពិនសសនលើការដរបរបួលអាកាសធាតុ។សាល ក្សាន មកាបូន
ជារង្ហវ ស់បរ ិមាណ្ឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ដដលនក្ើតនចញពើការនរបើរបាស់
ផលិតផល និងនសវានានា។របភពធ្ំបំផុតថ្នការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់
រឺដំណ្ុ តឥនធនៈផូសុើល (ដូចជានរបងធ្យូងងម។ល។) នដើមបើផលិត
ថាមពលអ្រគិសនើនិងសរមាប់ការដឹក្ជញ្ជូ ននិងសរមាប់ឧសាហ្ក្មម។
របភពនផសងៗនទៀតថ្នការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់មានដូចជាក្សិក្មមនិង
ការបាត់បង់ថ្រពនឈើ។

50. ការរសូបកាបូននិងអាងសតុក្កាបូន
 អាងសតុក្កាបូនរឺជាអាងសតុក្ធ្មមជាតិឬសិបបនិមមិត ដដលរសូបសារធាតុ
សមាស ដដលមានសមាសធាតុកាបូន។ដំនណ្ើ រការនៅក្នុងអាងសតុក្កាបូ
នដដលដក្យក្ឧសម័នកាបូនិក្ (CO2) ពើបរ ិយាកាសរតូវបាននៅថាការ
រសូបកាបូន។ការយល់ដឹងជាសាធារណ្ៈអ្ំពើសារៈសំខ្ន់ថ្នអាងសតុក្
ឧសម័នកាបូនិក្មានការនក្ើននឡើងចាប់ាំងពើមានការអ្នុម័តពិធ្ើសារក្យូតូ
ដដលនលើក្ក្មពស់ការនរបើរបាស់អាងសតុក្ទំងននេះសរមាប់ទូទត់ការ
បំភាយ។

51.  អាងសតុក្កាបូនធ្មមជាតិចំបងៗមានដូចខ្ងនរកាម៖
 ការរសូបឧសម័នកាបូនិក្នោយសមុរទាមរយៈដំនណ្ើ រការ
របតិក្មមរើមើ-រូបសាស្តសតនិងជើវសាស្តសត
 រសមើសំនយារនោយថ្រពនឈើនិងរុក្ខជាតិ

52. ការទូទត់នលើការបំភាយកាបូន
 រឺជាយនតការហ្ិរញ្ញវតថុមួយ នដើមបើកាត់បនថយការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់។រក្ុមហ្៊ាុន
និងរោា ភិបាលទិញការទូទត់កាបូនដដលបានបំភាយនដើមបើអាចអ្នុវតតាមក្ិចោរពម
នរពៀងសតើពើបរ ិមាណ្សរុបថ្នឧសម័នកាបូនិក្សរុបដដលអាចអ្នុញ្ហញ តឲ្យបំភាយ។
របសិននបើរក្ុមហ្៊ាុន និងរោា ភិបាលទំងននាេះមិននគ្នរពក្ិចោរពមនរពៀងនទននាេះជា
ញឹក្ញាប់ការមិននគ្នរពដបបននេះនឹងនាំឲ្យមានទណ្ឌ ក្មមជាហ្ិរញ្ញវតថុនិងការរ ំនលាភ
នលើក្ិចោរពមនរពៀងននយាបាយ។បុរគលរក្ុមហ្៊ាុនឬរោា ភិបាលនានាក្៏អាចទិញការ
ទូទត់នលើការបំភាយកាបូននោយសម័ររចិតតផងដដរនដើមបើកាត់បនថយការបំភាយឧសម័
នផទេះក្ញ្ោក្់របស់ខ្លួននៅក្នុងការដឹក្ជញ្ជូ នការនរបើរបាស់ថាមពលនិងរបភពនផសងៗ
នទៀតនដើមបើធានាឲ្យមានតុលយភាពកាបូនឬដក្លមអសាថ នភាពទទួលខ្ុសរតូវដផនក្
សងគមថ្នសារជើវក្មមទំងននាេះ។

53. យនតការអ្ភិវឌឍន៍សាអ ត
 អ្នុម័តនោយសហ្រមន៍អ្នតរជាតិនៅឆ្ន ំ១៩៩៧យនតការអ្ភិវឌឍន៍
សាអ តមាននគ្នលបំណ្ងនលើក្ក្មពស់ការអ្ភិវឌឍរបក្បនោយចើរ
ភាពនៅក្នុងរបនទសក្ំពុងអ្ភិវឌឍន៍និងអ្នុញ្ហញ តឲ្យរបនទស
ឧសាហ្ក្មមនជឿននលឿនទទួលបានឥណ្ទនសរមាប់ទូទត់នលើ
ការបំភាយកាបូន។នដើមបើទទួលបានឥណ្ទនននេះនៅនរកាមយនត
ការអ្ភិវឌឍន៍សាអ តរនរមាងមួយរតូវដតបង្ហហ ញនិងមានការបញ្ហជ ក្់
ថាការកាត់បនថយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់របស់ខ្លួន រឺជាការពិតអាចវាស់
ដវងបាននិងបដនថមនៅអ្វើដដលអាចនក្ើតមានក្នុងក្រណ្ើ គ្នម នរនរមាង
យនតការអ្ភិវឌឍន៍សាអ តនទ។

54. ការកាត់បនថយការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ពើការបាត់បង់ថ្រពនឈើនិងការនរ
ចរ ឹលថ្រពនឈើ
 ការបាត់បង់ថ្រពនឈើនិងការនរចរ ឹលថ្នថ្រពនឈើនធ្វើឲ្យមានការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់
របមាណ្ជា២០% ថ្នការបំភាយឧស័មនផទេះក្ញ្ោក្់សរុបនៅនលើពិភពនលាក្ដដលការបំ
ភាយននេះមានចំនួននរចើនជាងការបំភាយនៅក្នុងវ ិស័យដឹក្ជញ្ជូ ននៅក្នុងពិភពនលាក្
ទំងមូលនិងឈរក្នុងលំោប់ទើពើរបនាទ ប់ពើវ ិស័យថាមពល។ការកាត់បនថយការបំភាយ
ឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ ពើការបាត់បង់ថ្រពនឈើរឺជាការនលើក្ទឹក្ចិតតដផនក្ហ្ិរញ្ញវតថុដល់របនទស
ក្ំពុងអ្ភិវឌឍន៍នដើមបើកាត់បនថយការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ពើការបាត់បង់ថ្រពនឈើ និងវ ិនិ
នយារនលើមាគ្ន៌ នៅរក្ការអ្ភិវឌឍនោយនិរនតរភាពដដលបំភាយឧសម័នក្រមិតទប។
រនរមាងដូចននេះមានសកាត នុពលយាងខ្ល ំងសរមាប់របនទសនៅតំបន់រតូពិចដដលមាន
ររមបថ្រពនឈើធ្ំទូលាយដូចជារបនទសក្មពុជា។

55.  ាមរយៈទើផារកាបូនសម័ររចិតតវ ិស័យឯក្ជនរួមទំងបុរគលនានាអាចទិញ
ឥណ្ទនកាបូននដើមបើទូទត់នលើការបំភាយកាបូន។ាមរយៈការអ្ភិរក្សថ្រព
នឈើនិងការររប់ររងថ្រពនឈើនោយនិរនតរភាពនិងាមរយៈការវាស់ដវងការ
រតួតពិនិតយនិងការវាយតថ្មលដដលអាចទុក្ចិតតបានការកាត់បនថយការបំភាយ
ឧសម័នផទេះក្ញ្ោ ក្់ពើការបាត់បង់ថ្រពនឈើនិងការនរចរ ឹលថ្រពនឈើមានសកាត នុ
ពលក្នុងការទទួលបានមូលនិធ្ិជានរចើនសរមាប់វ ិស័យថ្រពនឈើ។ របការ
សំខ្ន់រឺរតូវោក្់ឲ្យអ្នុវតតយនតការដចក្ផលនដើមបើធានាថាផលរបនយាជន៍ពើ
ការកាត់បនថយការបំភាយឧសម័នផទេះក្ញ្ោក្់ពើការបាត់បង់ថ្រពនឈើ និងការ
នសក្នរចរ ឹលថ្នថ្រពនឈើ រតូវបានដចក្រ ំដលក្ នោយសមធ្ម៌ជាមួយសហ្រម
ន៍ថ្រពនឈើនៅមូលោា ន។

57. អ្រគុណសរ ប់ការចូលរួមសា្ ប់
អរគុណសម្រាប់ការយកចិត្តទុកដាក់
សូមអ្រគុណចំរពាុះការយកចិត្ទុកោក់