Texto de Manoel S.Pérez Millos sobre a súa estadía en Israel.

1. ENTRE O SANGUE E A ESPERANZA
(Reflexións xurdidas por mor dunha viaxe a Israel)
Por Manuel S.Pérez Millos
Hai uns poucos días fixen realidade un vello anhelo: coñecer Israel. Desde logo,
desexaba decatarme de primeira man, sobre o terreo e pola miña propia
experiencia, sobre a realidade dun país que, ate o presente, pintóuseme con cores
moi pouco edificantes. No meu caso, hei de recoñecelo, por ser de natural pouco
crédulo, tantas e tan continuas acusacións contra esa nación, facíanme propender a
desconfiar dos meus habituais informantes, sobre todo, porque as novas que me
chegaban respecto diso, adoecían de flagrantes contradicións. Xuntábanlleme,
ademais, o fame coas ganas para comer, isto é, que sendo visceralmente célibe
canto a opinión -é dicir, que non me caso con ninguén-, fuxo de facer miñas, sen
máis, as consignas ao uso, os puntos de vista impostos e, en xeral, calquera especie
de manipulación interesada, tanto máis, se estes manexos se engarzan en afectos
espurios ou en posicionamentos e xuízos manifestamente parciais. Penso, como
Quevedo, que non sempre de debe sentir o que se di, senón que se debe dicir o que
sente. Por todo iso, ao comezo da viaxe e nos días precedentes, estaba expectante.
Talvéz, se en lugar de ir a Israel me desprazase a outro lugar, o normal sería omitir
o que son detalles sobre o mero traslado desde o punto de partida ate o de chegada.
Por regra xeral, calquera que sexa o medio de transporte empregado, o tránsito é
tan semellante como anodino. Pero hete aquí que, nesta viaxe que refiro, as
sorpresas comezaron no mesmo aeroporto de Madrid-Barajas. En efecto, era a
primeira vez que sufría un interrogatorio por parte de persoal de seguridade dunha
liña aérea. O moi cortés pero firme exame a que me someteu a axente de
seguridade da compañía El-AL, fíxome recordar abruptamente que ía voar cara a un
país cuxa existencia está violenta, reiterada e publicamente ameazada, ate tal punto,
que os perpetradores de tales ameazas xa teñen borrado dos seus mapas ao
pequeno estado xudeu. Pero en fin, que se superou sen ningunha incidencia este
trámite pouco usual e, tras pasar os controis policiais ordinarios, embarcamos na
aeronave que cobre o servizo regular de Madrid a Tel-Aviv.
Tras un voo dunhas catro horas, aterramos no aeroporto Ben Gurion. Como durante
o traxecto -a pesar de viaxar con algúns coñecidos- tiven en sorte ir só, entretiven
parte do tempo en deseñar unha especie de Diario de Viaxe que me propuña levar a
termo. Tras analizar varias posibilidades, optei, sempre tan pouco orixinal, por facelo
ao estilo máis tradicional, isto é: anotar meramente datas, itinerarios e sinxelas
descricións étnico-topográficas.
Tal intención resultou va, xa que me pareceu un desperdicio de tempo describir algo
tan prosaico. Este cambio de intención ao que me estou referindo, foi provocado
polo feito de descubrir que máis que recordos de excursións, interesábame
consignar sensacións. A primeira delas, foi constatar que Israel é, a pesar do que se

2. informe habitualmente respecto diso, un país moderno e normal, equiparábel a
calquera outro da nosa contorna cultural. Que faga gala de modernidade non é
cousa estraña, xa que foi constituído a finais de 1948, o que equivale a dicir que o
actual Israel e eu temos case a mesma idade. Si me impactou máis verificar que é
unha nación, falando en termos meramente sociais, perfectamente homologábel con
España, Francia, Gran Bretaña, ou calquera outro estado democrático e civilizado.
Así, pois, o primeiro infundio que se desmoronou ante o golpe contundente da
evidencia, é que -os xudeus son, senón cerradamente obtusos, cando menos
bastante raros. Esta condición de normalidade á que aludo, é tanto máis notoria se
temos en conta que se trata dun territorio que sofre persistentemente o azoute do
terrorismo. A pesar diso, nin me sentín constreñido por cohortes de axentes
secretos, nin sometido a especial vixilancia policial, nin atemorizado pola presenza
anormal de efectivos militares (de feito, na terminal de voos internacionais, só vin a
unha soldado de servizo, armada, na rúa, diante da porta de saída). Tendo en conta
que se trata dun Estado ao que combaten ferozmente os seus veciños, pareceume
cousa en verdade extraordinaria que puidese sentirme tan cómodo alí como no meu
propio país.
O segundo que me chamou poderosa e moi favorablemente a atención, foi a orde e
a laboriosidade. Foi a mesma sensación que tiven -recórdoo moi ben- hai moitos,
moitos anos, nunha entidade bancaria en Ámsterdam. Era realmente grato ver como
a xente traballaba sen estridencias, con eficacia. Posteriormente, algún israelí
díxome que o funcionamento do aeroporto é moi mellorábel. Talvez é que non vexa
como andan estas cousas noutras partes. A xeito de anécdota, referirei que o único
incidente foi que a un matrimonio que viaxaba no mesmo voo, extravióuselles unha
mala que, segundo souben logo, foilles entregada ao día seguinte no hotel onde nos
aloxamos en Xerusalén.
Xa que menciono o hotel, non quero omitir que parte do servizo estaba a cargo de
palestinos, o que me abriu novas ambicións informativas, que me propuxen
satisfacer máis adiante, en canto tivese unha oportunidade propicia.
A terceira cousa que me sorprendeu foi a percepción de estar nunha democracia
real e ampla. Decateime de que en Israel non hai ningún tipo de molestia que limite
a liberdade de opinión. Entre a cidadanía do país hai quen apoian e quen critican as
decisións gobernamentais, e uns e outros fano co entusiasmo que dá o saber que
ninguén che vai a enxuizar ou ocasionarche calquera outro tipo de molestia por iso.
De feito, algunha das máis altas autoridades do Estado están sendo procesadas
pola Xustiza que, por certo, funciona con total independencia dos poderes políticos
ou lexislativos da nación, ate tal punto que se permite emendar a plana con
decisións de inescusable cumprimento, ao propio executivo. Pola súa banda, a
prensa actúa con enteira capacidade analítica, informativa e de opinión; só hai un
pacto tácito concertado entre os propios medios de comunicación, que obrígalles a
someterse voluntariamente a unha especie de censura militar por razón de
salvagardar a seguridade nacional. Isto tamén tiven oportunidade de constatalo
sobre o terreo, co cal, a acusación de que Israel sexa unha especie de xestor dos
intereses USA na rexión, é outra lenda que vén abaixo. Que o Estado de Israel é
unha plena democracia próbano todas as circunstancias, desde a máis próxima, tal
que non hai limitación de dereitos cidadáns imposta polo Estado, xa sexa por razón
de sexo, relixión ou calquera outra particularidade, ou a máis solemne, por exemplo,

3. que na Knesset ou parlamento unicameral israelí, haxa deputados árabes que,
xuntamente co resto da oposición, controlan ao Goberno da nación e defenden
soberanamente os lexítimos intereses dos seus votantes. Outra proba empírica da
completa democracia israelí, é que hai un laicismo de facto que permite vivir a cada
cal segundo lle prazca, o mesmo en materia de vestimenta, que en canto a
confesionalidade relixiosa ou relativo a calquera outra índole persoal. En Israel
pódese ser libremente ultraortodoxo xudeu, ateo ou practicante da relixión que se
elixa, coa única limitación que impón o respecto aos demais. En canto ao que se
está tratando, o propio Estado comprométese a garantir o exercicio de tales dereitos
individuais. Penso que, curiosamente, desde a esquerda política, anatemízase a
Israel e deféndense impúdicamente outros réximes veciños dominados pola ditadura
de posicións confesionais que, ate, chegan a perseguir con saña aos practicantes
doutros cultos, acosan ás mulleres polo feito de selo e interveñen en esferas tan
privadas como a orientación sexual de cada persoa. Tales comparacións, só me
permiten laiarme ante tan agraviante cegueira dicindo, como o Hidalgo da Mancha,
¡cousas veredes!
Outra, ao meu xuízo, feliz característica de Israel, é o seu amor pola cultura. Un se
extasía visitando os seus museos, que aúnan a sinxeleza da presentación coa
profundidade da información. Desgrazadamente, non tiven oportunidade de asistir a
ningún concerto, nin de acceder ás súas bibliotecas. Si puiden ver in situ a calidade
dalgunha das súas universidades, sobre as que podo afirmar que non desdicen de
ningunha das occidentais. Á vista de tal caldo de cultivo, non estraña a continua
eclosión de Premios Nobel ou de galardoados de semellante rango que achegan os
xudeus.
Impresionoume moi gratamente o respecto que os israelís senten pola súa Historia.
Faltaríame tempo para tratar acerca das perseverantes indagacións arqueolóxicas, a
conservación de zonas como Massada, os Museos Yad Vashem, da Diáspora ou
Hertzl, o Museo-Exposición do Arma de Cabalería, o histórico kibbutz de Rejovot,
Qumram e o seu complemento do Museo do Libro, e tantos outros lugares que
publican plástica e elocuentemente, os diversos avatares gratos ou penosos do pobo
hebreo. Tendo visto estas cousas, estou persuadido de que un pobo tan coñecedor
e estudioso do seu pasado, necesariamente ten asegurado o seu futuro.
Da observación de como funciona, polo menos aparentemente, a sociedade israelí,
tirei a conclusión de que o seu éxito radica en que teñen un obxectivo común: a
supervivencia; saben como alcanzalo: mediante a eficacia e unha sabia distribución
de funcións; e, para rematar, posúen os medios para logralo: a través dunha
esforzada e responsábel dedicación á tarefa que corresponde a cada un. É dicir:
Israel, segundo me parece, forma un equipo con todos os seus compoñentes
perfectamente capaces, enteiramente ao corrente das funcións que lles son propias
e totalmente entregados ao ben común. Así, desde a soldado ate o industrial; do
xubilado ao asalariado; do científico ao artesán, todos sábense pezas necesarias e
achegan o que posúen: coñecementos, experiencia, forza, mocidade, tempo ou
esforzo. Ese e non outro é, ao meu modesto entender, o segredo dos notables
éxitos que, en todos os campos, alcanza o Estado de Israel.
Ate o día de hoxe, pintóuseme a Israel como un estado imperialista, vitimario
implacábel de inocentes e desalmado abusador da súa forza militar. Esta iconografía

4. pavorosa comprobei persoalmente que é falsa. Certamente, as súas forzas
armadas, o Tzahal, son dun poder e unha eficacia formidables; pero é grazas a iso
que o pequeno estado, territorialmente falando, subsiste na actualidade. É unha
patraña (e algún día coñeceranse os motivos reais que a sustentan) que practique
ningún tipo de dominación hexemónica. Eis unha proba: que nación con ínfulas
imperialistas e carente de recursos enerxéticos propios, devolve ao seu veciño o
único territorio con bolsas de petróleo? Pois iso fixo Israel con Exipto ao entregarlle a
península do Sinaí. Acúsase á nación hebrea de masacrar a civís e de torpedear
cantas accións humanitarias poida. Se isto é así, que explicación cabe dar aos miles
(digo ben miles, e non poucos) de mísiles que caeron e seguen caendo sobre
poboación civil? A que se destinan as enormes cantidades de explosivos que se
introducen en territorio palestino, clandestinamente e de xeito continuo? Serán seica
para facer invisibles obras públicas? Son imaxinarios os episodios da Vila Olímpica
de Munich (5 de setembro de 1972), ou o secuestro de Entebbe (27 de xuño de
1976), ou tantos e tantos outros exemplos de accións terroristas contra os xudeus?
As ameazas de Ahmadineyad, son baladronadas de inofensivo matón tabernario ou
son declaracións de intencións dun xefe de estado posuidor dun impresionante
poderío militar e, seica, en breve tempo potencia nuclear? Son, talvez, froito dun mal
soño as noticias acerca dos incesantes chamados desde as mesquitas a acabar con
Israel? Os cintos de explosivos que portan os suicidas, serán, seica, para montar
inocentes jaranas en mercados ou autobuses?
Pero non se debe perder de vista que aínda que a supervivencia de Israel é
competencia da súa milicia, o seu xeral progreso e benestar proveñen,
especialmente, dun espírito emprendedor, dunha estratexia económica e comercial
encomiable e dunha exemplar política de apoio ao investimento, tanto a través da
concesión de determinados apoios por parte da Administración, como do
desenvolvemento de iniciativas privadas. Tiven ocasión de visitar a Bolsa de
Diamantes, adegas de viños e diversas industrias, así como tamén obter información
en canto á xestión de “viveiros” de empresas. Todos estes esforzos, toda esta
laboriosidade, fan que Israel dependa cada vez máis de si mesmo e, ao tempo, que
vaia consolidando as súas exportacións, especialmente en tecnoloxías punteiras,
tales como a informática, a electrónica ou a industria farmacéutica, entre outras
varias.
Sobre este aspecto que trato, puiden constatar que o milagre económico e
tecnolóxico israelí non é froito do fantasmal lobby xudeu, como se intentou facer crer
machaconamente. O diñeiro de Israel procede do seu esforzo e das súas
capacidades aplicadas ao produtivo. De feito, o diñeiro está, naturalmente enterrado
baixo as areas en forma de hidrocarburos, en poder dos países árabes da zona.
Xa que menciono a actitude de Israel cos seus veciños, non podo omitir dous
detalles sorprendentes: o un, que os territorios que se compromete a entregar á
ANP, son dados cunhas magníficas dotacións en canto a infraestruturas, hospitais e
outras instalacións de utilidade. Que ninguén trate de inducirme a crer o contrario, xa
que eu mesmo circulei por unha excelente autoestrada que está construíndo en
territorio de Cisxordania, previo á súa transferencia á Autoridade Nacional Palestina.
Ao devandito, cabe engadir as diversas edificacións que son gozosamente
arrasadas polos seus receptores, segundo viuse a través de imaxes difundidas por
elementos tan pouco sospeitosos de simpatizar cos xudeus, como son as cadeas de

5. televisión españolas. Isto constitúe, dito con amarga ironía, unha nova evidencia do
“malsano imperialismo sionista”. O segundo detalle asombroso foi a visita ao
Hospital Hadasa, con magníficas vidreiras pintadas por Chagall, por certo. Neste
centro sanitario constatei, coa modestísima autoridade que me dá o meu oficio, o
excelente trato que reciben os pacientes “israelís”? Non, señor. Maiormente
palestinos que acoden a Israel a curarse. Outra evidencia do “crudelísimo” trato que
reciben os oprimidos por parte do opresor (segundo versión dos medios de
comunicación españois). ¡Ah! e do terrible muro, como da riqueza e da santidade: a
metade da metade. Só hai muro en contados sitios; o resto é un valado de arame.
Por outra banda, todo este dispositivo desmantelaríase no momento en que os
axentes do terror se decidan a deixar de pasar a Israel co maldito propósito de
destripar xudeus. Así de claro.
Durante o meu periplo, visitei Belén, en territorio palestino. Omito describir as
diferenzas entre Cisxordania e Israel, porque non fan ao caso deste breve
recordatorio. Se quero, con todo, que me quede constancia do seguinte: Israel divide
os territorios que administra en varias ordes. Un deles, é o que chaman territorios B,
isto é, que Israel renuncia a eles e que serán entregados á xurisdición Palestina
axiña que como os compromisos tocantes á seguridade nacional israelí, estean
debidamente garantidos. A estas zonas non pasan os israelís, por expresa
prohibición do seu Goberno. No caso de, por exemplo, guías de turismo, preténdese,
ademais, non prexudicar o medio de sustento dos autóctonos. En Belén, digo,
estiven na igrexa de Natividade, contigua ao Convento franciscano. Non puiden por
menos que recordar dos que montaron unha tremenda loita como resposta a unha
certa visita a un lugar público ao pé da Al-Aqsa, ou dispensaron ordes de asasinato
contra os caricaturistas de Mahoma, non tiveron inconveniente, con todo, en ouriñar
e defecar no lugar sacro -ben que doutros- onde estaban acollidos. Tampouco
fixeron noxos a asaltar a despensa do convento, a pesar de que -ás imaxes de
prensa me remito- eran fornecidos de cotío con racións de comida polos crueis
israelís. Seguramente, estes desaxustes de conduta resolveranse coa Alianza de
Civilizacións, que logrará ser culminada con éxito non máis tarde, pero tampouco
antes, dun par de semanas despois de que a Lúa fixe a súa residencia permanente
no Lago de Sanabria.
Tiven ocasión de relacionarme con algúns palestinos que traballan en Israel. Das
súas manifestacións, extraín as seguintes impresións: primeira, que non senten en
absoluto discriminados en canto a dereitos cidadáns ou calquera outras vantaxes
sociais. Segunda, que nin renuncian á súa condición de palestinos, nin senten
compelidos a iso por ninguén. Terceira, que traballan en Israel porque as condicións
laborais son moi superiores ás que gozarían na súa terra. Algún dos meus novos
amigos palestinos viven en Israel, outros residen en Cisxordania e, inclusive, hainos
propietarios de prósperos negocios en Israel. Os árabes non carecen de ningún dos
dereitos laborais de que gozan os israelís, e os que teñen cidadanía no estado
hebreo, posúen os mesmos privilexios que os xudeus, aínda que non están suxeitos
ás mesmas obrigacións, por exemplo, á prestación do servizo militar. Por
discriminación? En absoluto, posto que os árabes drusos e os beduínos, tendo en
conta que reclamaron a súa participación nas forzas armadas, cumpren con esta
imposición nas mesmas condiciones que un xudeu. Sobre o que estou tratando, é
gratificante ver nalgunhas poboacións que puiden visitar, a harmonía que reina entre
árabes e xudeus.

6. Israel mostroume, visto desapasionadamente, que, a pesar dos infundios que sobre
el se verten, é un país amante da paz e que practica un escrupuloso respecto pola
vida. Nada que ver, desde logo, coas informacións deformadas, falaces e torticeiras
coas que nos fan almorzar, xantar e cear os informativos nacionais, así como as
proclamas de moitos -ou polo menos dalgúns- colectivos e partidos políticos. Polo
sensible das probas, abstéñome de consignalas por escrito, pero dispoño de
evidencias que corroboran a miña afirmación, das cales agardo non esquecerme no
futuro a pesar do pouco fiable da miña memoria. vin o que vin, comprobei o que
comprobei e, por conseguinte, xa non me deixo enganar.
A situación en Israel actualmente ten moito de desconcertante. É inconcibible que un
país que se acepta negociar cos seus adversarios, que devolve territorios, que trata
con exquisita humanidade aos habitantes de territorios hostís, que practica unha
democracia exemplar, onde a muller é respectada, onde nin animais nin especie
algunha son acosados ou maltratados, cun sistema social e político avanzado, cuxa
puxanza basear no traballo e a cultura, que se ve fustigado cruel e
permanentemente, que garante o libre exercicio dos dereitos de calquera persoa,
que encarcera terroristas só tras ser xulgados con todas as garantías procesuais,
que a pesar de adornarse de tales virtudes sexa, con todo, permanentemente
vilipendiado. Curiosamente, no canto de tomar exemplo de sociedades así,
esforzámonos en xustificar actitudes que reprobamos teoricamente, ou calamos
vergoñentamente ante elas.
É tanto máis sorprendente por canto estes modos se perciben especialmente en
ambientes progresistas, ou así autocualificados. En Israel triunfou o socialismo como
non o fixo nin na Rusia soviética nin en calquera outro país comunista. No ámbito
dos kibbutzs vívense os paradigmas socialistas plenamente. Desde os
establecementos de atención e lecer para a terceira idade, ate os refuxios
antibombardeo onde teñen, por razóns lamentablemente obvias, preferencia os
nenos. Reitero o devandito: non me enganan máis os corifeos fascistas e
pseudoesquerdistas, porque estiven vivindo nun kibbutz e, por conseguinte, puiden
obter información de primeira man sobre o particular, e ver cos meus propios ollos o
que refiro.
En resumo: se tivese que identificar a Israel con algún material de uso máis ou
menos común, asimilaríao ao cristal blindado dun escaparate: transparente e
resistente aos golpes e á presión.
Israel demostroume que ama a paz, aínda que non lle deixan gozala. É un país, un
gran país, que vive entre o sangue que lle derraman e a esperanza dun futuro
inevitablemente brillante.