Eiwitkwaliteit in brijvoerrantsoenen.
Het nutriënt eiwit is een belangrijk nutriënt in de varkensvoeding en is nodig voor: onderhoudsbehoefte, groei (vleesaanzet), biggen en melkproductie. Meer informatie over varkensvoeren: https://www.de-heus.nl/veevoeders/varkens

1. Eiwit in brijvoerrantsoenen
1
Harry Snitselaar
Nutritionist / productmanager varkenshouderij
www.duynie.nl

2. Eiwit in brijvoerrantsoenen
Het nutriënt eiwit is een belangrijk nutriënt in de varkensvoeding en is nodig voor:
onderhoudsbehoefte, groei (vleesaanzet), biggen en melkproductie
Teveel aan eiwit in het rantsoen is niet gewenst:
extra belasting van het dier (verteringsstoornissen)
gebruik voor energievoorziening (eiwit = duur)
nadelig voor milieu (N in mest), Carbon Footprint
2
Eiwitten bevatten naast C - H - O ook N en (S)
Om RE te bepalen kan men N bepalen =16% van RE (N x factor 6.25 = RE)
nadelig voor milieu (N in mest), Carbon Footprint

3. Hoe efficiënt is een varken met N (stikstof)
Fase 1: 25-45 kg
voeropname 50 kg
RE gehalte 170 g kg x 16% N = 27,2 g N kg
N opname = 27,2 x 50 kg voer = 1360 g N
Fase 2: 45-115 kg
voeropname 180 kg
RE gehalte 165 g kg x 16% N = 26,4 g N kg
N opname = 26,4 x 180 kg voer = 4752 g N
Gemiddelde N aanzet in het dier
Vleesvarken 115 kg 2990 g N - big 25 kg 650 g N
= 2340 g N
38,3 % productie (groei)
15,0 % mest
dd
3
N opname = 26,4 x 180 kg voer = 4752 g N
1360 g N + 4752 g N = 6112 g N
Gemiddelde N excretie
(onderhoud & verlies)
input 6112 g N – dier 2340 g N
= 3772 g N output
100% 61,7 %
10,0 % onderhoud
36,7 % niet benut
46,7 % urine
dd
10,0 %
VC
85,0 %
Vastgelegd in het dier 14,625 kg RE
------------------------------------------------ x100 = 38,285%
Opname via het voer 38,2 kg RE

4. Vertering van eiwit bij het varken
Enzymatische vertering in de maag
knippen van eiwit (pepsine, chymosine)
(chymo)-trypsine uit de pancreas en dunne darm splitsen de
ketens verder tot losse aminozuren
Fracties van voederstikstof, ureum
(slijmstoffen/vliezen), verteringssappen, en
bacteriën worden samen met
4
Maagzuur
pH3,5
Opname via darmvlokken
naar de bloedbaan
opbouw in lever
eiwitsynthese (opbouw)
N vrij deel als energie bron
N houdend deel via urine
ureum / ammoniak
bacteriën worden samen met
fermenteerbare koolhydraten distaal door
bacteriën afgebroken (gefermenteerd) en
omgezet in ammoniak, vluchtige vetzuren
en bacterieel eiwit.
Opname van voedereiwit
met aminozuren

5. Maatstaaf verteerbaarheid
Welke niveaus van vertering kennen we?
Fecale
5
Fecale
AID (schijnbare)
SID (gestandaardiseerd)
Ware verteerbaarheid

6. Fecale verteerbaarheid
= opname RE voer – eiwit in de mest
(incl. microbieel en endogeen eiwit)
Ware darmverteerbaarheid =
ware benutting aan het einde van de dunne darm
Opname RE voer – (onverteerbare RE einde dunne darm – (s&b) il endogeen RE)
Opname RE voer
X 100 = VC
ileaal verteerbare (schijnbaar) RE
uitscheidingN
6
AID (schijnbaar) ileaal verteerbaar RE benutting einde dunne darm
= schijnbaar (incl. endogeen eiwit uit dunne darm)
Opname RE voer – onverteerbare RE einde dunne darm
Opname RE voer
X 100 = VC
SID gestandaardiseerde ileale verteerbaarheid =
aan het einde van de dunne darm
Opname RE voer – (onverteerbare RE einde dunne darm – il basaal endogeen RE)
Opname RE voer
X 100 = VC
N aandeel in voer

7. Sojaschroot, RC 50 - 70 g/kg, RE > 450 g/kg
(AID) Schijnbare il dv RE = RE 460 g/kg x 84,3% = 388 g/kg
Bruto RE
Samenstelling basaal eiwit dat onverteerd de
dunne darm verlaat (gehalte per kg ds opname)
7
SID= RE 460 g x 86,5% = 398 g/kg il verteerbaar
Opname RE 460 g – (onverteerbare il RE 72 g – 10 g basaal endogeen RE)
Opname RE 460 g/kg
X 100 = 86.5%
460 g/kg inname RE
-388 g/kg (AID dv (schijnbaar)
= 72 g/kg
-10 g/kg (11,43 g kg ds x 0,875 = 10,0 g/kg)
Bruto RE

8. Voorbeeld berekening AID en SID verteerbaarheid Sojaschroot
86,5% VC SID
84,3% VC AID
8
De schijnbare verteerbaarheid is dus altijd een onderschatting van de
ware verteerbaarheid. Hoe hoger het eiwitgehalte in het voeder, hoe
dichter de verschillende maten elkaar benaderen.

9. Opbouw van het eiwit
Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren
In de varkensvoeding zijn 22 aminozuren van belang:
Essentiële aminozuren:
lysine
methionine
threonine
tryptophaan
arginine
Niet- essentiële aminozuren:
alanine
asparginezuur
cystine
glutaminezuur
hydroxy-glutaminezuur
glycine
Liebig = vat
9
arginine
histidine
isoleucine
leucine
valine
phenylanine
glycine
norleucine
proline
hydroxy-proline
citrulline
serine
tyrosyne
limiterend
lysine
methionine
threonine
tryptophaan
arginine
histidine
isoleucine
leucine
valine
phenylanine
In brijvoerrantsoenen worden over het algemeen
5 essentiële aminozuren gebuikt bij formulatie van het brijrantsoen.
dv Lysine + dv Methionine + (dv Cystine) + dv Threonine + dv Tryptofaan

10. toevoegen van synthetische aminozuren
om maximale eiwitsynthese te behalen
onvoldoende
RE wordt benut
Aminozurenprofiel en het nut van synthetische aminozuren
Lager RE
Lager RE
10
lysine
behoefte
methionine
lysine
methionine
lysine
methionine
tryptofaan
threonine
tryptofaan
threonine
tryptofaan
threonine

11. Ideaal eiwit
Ideaal eiwit formuleren op basis van aminozuren behoeftes
de aanbevolen verhouding van essentiële aminozuren in relatie tot lysine (SID ileale verteerbaarheid)
(Bron: Mc Donald et al., Animal Nutrition 7th edition)
Verhouding aminozuren behoefte:
diercategorie
ras en type
leeftijd (fase)
11
% van Lysine 8 - 25 kg 25 - 60 kg 60 - 115 kg
Lysine 100% SID AID SID AID SID AID
Threonine : Lysine 65 62 67 64 68 65
Tryptofaan : Lysine 22 21,5 20 19,5 19 18,5
Meth+Cyst : Lysine 60 59 60 59 60 59
Valine : Lysine 70 68 >65 >63 >65 >63
Ileucine : Lysine 53 51 53 51 53 51
Leusine : Lysine 100 99 100 99 100 99
Histidine :Lysine 32 31 32 31 32 31
Ideaal aminozuurprofiel voor
vleesvarkens, t.o.v. 100% Lysin:
(SID) gestandaardiseerd ileaal verteerbaar
aminozuur
(AID) schijnbaar ileaal verteerbaar aminozuur
Bron: Orffa varkensbedrijf.nl nr-11 dec 2014
leeftijd (fase)
sexe

12. Beschikbaarheid (alternatief)
Houdbaarheid (conservering en voersnelheid)
Kwaliteit (verteerbaarheid en overige nutritionele kenmerken)
Aminozurenpatroon per 100 g RE
Roeren voor inname (homogeniteit)
Opname % (diergroep specifiek)
RE in de praktijk met vochtrijke diervoeders
Keuze van eiwitbron
12
Opname % (diergroep specifiek)
Smaak
Prijs per % droge stof (voerderwaardeprijs)
Rantsoeneisen (max RE / min eisen dv aminozuren (ideaal AZ-patroon)

13. 40,00
50,00
60,00
70,00
d.v. tryptofaan v d.v. threonine v d.v. cystine v d.v. methionine v d.v. lysine v
Ranking totaal grammen (AID 5) dv aminozuren per kg droge stof
aminozuren(5)perkgdrogestof
Sojaschroot HP
Raapschroot
Zuivel productenBier producten TGC producten
0,00
10,00
20,00
30,00
Sojascchroot49/3,5%
Biergist500
Biergist
Voermelk
Biergist
Biergist
Smulmelk
Raapschrootongemalen
Kaaswei
GistcelwandenB
ErwtenEiwit
GrainproTGC
Erwteneiwit
Feedmelk
GistcelwandenD
ErwtenCrème
WeiBorculo
TarweconcentraatFR
BergaproTGC
Hedimol
Zonnepitschroot
Kaaswei
MaisDDGS
OptiproTGC
AmyproTGC
ProtiwanzeTGC
Erwtenongemalen
SastaproTGC
Bierbostel
Corami
TarwezetmeelCorami
TarweEiwit90%
TarwezetmeelCorami
TGCCoramiBE
Bivamix
BondatarTGC50%
Voorconcentraat
TarwezetmeelAmidyn
HaminoSpezial
TarwezetmeelKroner
FeedWei10
FeedWei20
FeedWei30
Agrubrij
AardappelzetmeelDA
Bostelmix30
TarwezetmeelPremium
TarweGriesDE
TarweGriesBE
TarwezetmeelPremium
OptitarBostel
BasiQ
TarwezetmeelHedistarke
DBPlus
Hamino
FHPermeaat
TarwezetmeelBarby
Bier
Tarpro
Bondamix
Broodmeel
Maisenergie
HaminoKleie
BroodNat
EnergieMix
TarwezetmeelAllstarch
Rijstzetmeel
Bier
BroodNat
Broodmelange
WeiCapra
Bondatar
PowerFE
Hedicorn
Lactosepermeaat
Tarweongemalen
WijnBier
Aardappelstoomschillen(gem)
Sojahullen
Gerst
BondatarCCM
DWC50
Perspulp
CCM
Maiszetmeel90%
Kroketpuree
Maisvoermeelvetrijk
DBBlend
Cigarant
Maisongemalen
HaminoStarke
Robiscopallets
AardappelproductVoorgebakken
Pureesteekvast
AardappelPuree/kroketten
ChipsPL
Voorgebakkenaarappelproduct
TarwezetmeelPremiumPlus
WeiPermeaat30
Citruspulp
13Matrix (oktober -2015) Duynie – Bonda – DML FF – Rined – Myfeed – AR coproducten
Grammen(AID)dvaminozuren

14. 10,00
12,00
14,00
16,00
18,00
d.v. tryptofaan v
Ranking (AID) gram dv aminozuren per 100 g RE (eiwitproducten)
aminozurenper100gramRE
Sojaschroot HP
Raapschroot
Zuivel producten Bier producten
TGC producten
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
Voermelk
Kaaswei
Kaaswei
WeiBorculo
FeedWei10
FeedWei20
FeedWei30
Feedmelk
TarwezetmeelKroner
Voorconcentraat
Smulmelk
Bivamix
Biergist
HaminoSpezial
Biergist
Biergist500
Biergist
GistcelwandenD
Sojascchroot49/3,5%
GistcelwandenB
ErwtenCrème
Hedimol
Raapschrootongemalen
TarwezetmeelCorami
ErwtenEiwit
TarweEiwit90%
Erwtenongemalen
GrainproTGC
BergaproTGC
Erwteneiwit
BondatarTGC50%
Zonnepitschroot
Bierbostel
OptiproTGC
AmyproTGC
TGCCoramiBE
ProtiwanzeTGC
TarweconcentraatFR
SastaproTGC
MaisDDGS
d.v. tryptofaan v
d.v. threonine v
d.v. cystine v
d.v. methionine v
d.v. lysine v
14
Grammen(AID)dvaminozurenper100gramRE
Matrix (oktober -2015) Duynie – Bonda – DML FF – Rined – Myfeed – AR coproducten

15. Brijrantsoen 1.10 EW dv-Lysine 7.6
60,00
70,00
80,00
90,00
100,00
25,00
5,00
7,50
15
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
35,00
7,50
20,00
Aandelen op ds basis %

16. 9,62
30,00
7,826
Aanvullende mengvoer
Water
Aardappelstoomschillen
Tzm Hamino Spezial
% product- en drogestofaandelen in het brijrantsoen eindfase
35,00
5,00
7,50
9,50
8,86
15,00
19,20
Tzm Hamino Spezial
CCM kuil zonder spil
Kaaswei
Erwten Eiwit
16
Rantsoen 5 vochtrijke producten
65% vervanging op ds basis
EW 1.10 (7.60 dv lysine)
ds % brij 24.0
7,50
20,00
25,00
ds basis

17. Waar komt het RE vandaan in het brijrantsoen (160 gram RE)
70,00
80,00
90,00
100,00
25,00
5,00
7,50
Erwten Eiwit
Kaaswei
120
140
160
22
10
23
17
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
35,00
7,50
20,00
Kaaswei
CCM kuil zonder spil
Tzm Hamino Spezial
Aardappelstoomschillen
Aanvullende mengvoer
0
20
40
60
80
100
74
9
23
Aandelen op ds basis gram RE (88% ds)
46,25% van het RE

18. RE verdeling bij 160-150-140 gram RE (dv Lysine 7.6)
90
100
110
120
130
140
150
160
23
22
10
23
100
110
120
130
140
150
22
10
23
90
100
110
120
130
140
22
10
23
Erwten Eiwit
Kaaswei
CCM kuil zonder spil
Tzm Hamino Spezial
18
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
74
9
160 gram RE (88% ds)
46,25%
van het RE
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
64
9
23
150 gram RE (88% ds)
42,66%
van het RE
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
54
9
23 Aardappelstoomschillen
Aanvullende voer
140 gram RE (88% ds)
38,57%
van het RE

19. 5,000
6,000
7,000
8,000
0,317
0,971
0,352
0,620
1,221
5,000
6,000
7,000
8,000
0,317
0,971
0,352
0,620
1,221
5,000
6,000
7,000
8,000
0,317
0,971
0,352
0,620
1,221
Erwten Eiwit
Kaaswei
CCM kuil zonder spil
Tzm Hamino Spezial
Aardappelstoomschillen
Aanvullend voer
dv Lysine (7,6) verdeling bij 160-150-140 gram RE
0,000
1,000
2,000
3,000
4,000
4,119
0,317
0,000
1,000
2,000
3,000
4,000
4,122
0,317
19
0,000
1,000
2,000
3,000
4,000
4,119
0,317
160 gram RE (7.6 dv Lysine) 150 gram RE (7.6 dv Lysine) 140 gram RE (7.6 dv Lysine)
2,827 SYN dv Lys2,166 SYN dv Lys1.410 SYN dv Lys
18,55% 28,50% 37,20%

20. AZ patroon (9) bij rantsoen met 5 vochtrijke producten
Droge stof rantsoen 24%
Energiewaarde 1.10 EW (eindfase 5 bijproducten)
65% vervanging door bijproducten
Ruw eiwit 160 g t/m 135 g (88%) dv Lysine 7.60
min-eis AZ-patroon beren
35,00
7,50
20,00
25,00
5,00
7,50
20
% van deze AZ
dalen of komen
onder de norm
(Pd-max)
%RE uit AVV
norm uitkomst rantsoen A uitkomst rantsoen B uitkomst rantsoen C uitkomst rantsoen D
beren ruw eiwit 160 46% ruw eiwit 150 43% ruw eiwit 140 39% ruw eiwit 135 36%
100% 7,600 dv Lysine 7,600 dv Lysine 7,600 dv Lysine 7,600 dv Lysine 7,600
31% 2,356 dv methionine 2,406 32% dv methionine 2,536 33% dv methionine 2,708 36% dv methionine 2,821 37%
64% 4,864 dv Meth + Cyst 4,864 64% dv Meth + Cyst 4,864 64% dv Meth + Cyst 4,864 64% dv Meth + Cyst 4,864 64%
70% 5,320 dv Thronine 5,320 70% dv Thronine 5,320 70% dv Thronine 5,320 70% dv Thronine 5,320 70%
19% 1,444 dv Tryptofaan 1,444 19% dv Tryptofaan 1,444 19% dv Tryptofaan 1,444 19% dv Tryptofaan 1,444 19%
32% 2,432 dv Histidine 3,133 41% dv Histidine 2,837 37% dv Histidine 2,557 34% dv Histidine 2,434 32%
53% 4,028 dv isoleucine 4,703 62% dv isoleucine 4,170 55% dv isoleucine 3,711 49% dv isoleucine 3,564 47%
100% 7,600 dv Leucine 9,912 130% dv Leucine 9,095 120% dv Leucine 8,338 110% dv Leucine 8,025 106%
68% 5,168 dv Valine 5,677 75% dv Valine 5,157 68% dv Valine 4,685 62% dv Valine 4,503 59%

21. Optimale eiwit inzet, in combinatie met de juiste overige
nutriënten geeft het maximaal resultaat
bedankt voor uw aandacht