De Participatiewet: op het eerste gezicht een prachtig initiatief van de overheid om mensen met een arbeidsbeperking te laten participeren op de arbeidsmarkt, maar werpt het in de realiteit ook zijn vruchten af voor een inclusieve arbeidsmarkt? Een tijdje geleden schreef ik vanuit mijn opleiding een essay over de Participatiewet. Middels dit essay presenteer ik de bijdrage van de Participatiewet aan een inclusieve arbeidsmarkt met een aantal kritische kanttekeningen.

1. De invloed van de Participatiewet op mensen
met een afstand tot de arbeidsmarkt
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Meerlo, 2 april 2017

2. 2
Inhoudsopgave
1 Inleiding ……………………………………………………………………………………... 2
2 Essay ………………………………………………………………………………………...... 2
2.1 De geschiedenis van de inclusieve arbeidsmarkt …………………… 2
2.2 De Participatiewet of Social Return on Investment? ……………… 3
2.3 Een inclusieve arbeidsmarkt voor iedereen …………………………….. 4
2.4 Een “inclusieve arbeidsmarkt” in de praktijk …………………………… 6
2.5 Ontwikkelingen rondom een bredere doelgroep …………………… 7
3 Conclusie ………………………………………………………………………………………. 7
4 Bronnenlijst …………………………………………………………………………………. 8
1 Inleiding
Op 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking getreden. Iedereen die
kan werken, maar daar ondersteuning bij nodig heeft, valt onder de
Participatiewet. Deze wet moet ervoor zorgen dat meer mensen, met en
zonder beperking, werk vinden bij een gewone werkgever (Rijksoverheid,
2017).
Echter worden in de maatschappij veel twijfels geuit over de
Participatiewet, want draagt deze wet wel bij aan een betere kans op
werk? Hoe zit het met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die
willen participeren in de samenleving? En wat zijn de gevolgen voor HRM?
Het doel van dit essay is om inzicht te geven in de kansen voor mensen
met een afstand tot de arbeidsmarkt om werk te kunnen vinden en de
gevolgen hiervan voor HRM.
In dit essay worden de geschiedenis van de Participatiewet en de
verschillende visies op de Participatiewet behandeld. Daarnaast besteed
ik extra aandacht aan de beperkingen van de Participatiewet.
2 Essay
De Participatiewet is er pas sinds 2015, maar toch kent de inclusieve
arbeidsmarkt al een rijk verleden. Dit verleden komt aan bod in paragraaf
2.1. Verder heb ik het over de keuze tussen Social Return on Investment
en de Participatiewet in paragraaf 2.2. In paragraaf 2.3 komt een ideale
inclusieve arbeidsmarkt aan bod. Vervolgens de praktijk van de inclusieve
arbeidsmarkt in paragraaf 2.4 en tot slot benoem ik in paragraaf 2.5 de
ontwikkelingen rondom de doelgroep van de Participatiewet.
2.1 De geschiedenis van de inclusieve arbeidsmarkt
In 1818 werd door generaal Johannes van den Bosch de Maatschappij van
Weldadigheid opgericht. Door landbouwkolonies in de provincie Drenthe
te stichten, kon de armoede in de Randstad worden bestreden. Na de
Franse overheersing was armoede namelijk een groot maatschappelijk
probleem geworden. Deze landbouwkolonies waren de perfecte oplossing
voor de paupers, de dwazen en de criminelen uit de Randstad.
Tegenwoordig kunnen we deze doelgroep aanduiden als ‘mensen met
een afstand tot de arbeidsmarkt’ (Schackmann, 2006).
Het is dus niet iets van deze tijd dat de arbeidsmarkt niet volledig aansluit
op de maatschappij. Zelfs in 1818 was men al op zoek naar mogelijkheden
voor een inclusieve arbeidsmarkt, zodat de aansluiting tussen de
maatschappij en de arbeidsmarkt toch zo goed mogelijk kon worden
gerealiseerd. De Maatschappij van Weldadigheid was in feite het eerste
Sociale Werkvoorzieningsbedrijf in Nederland.
In de 20e
eeuw zijn de Wet sociale werkvoorziening (Wsb) en de Wet werk
en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) in werking
getreden. In 2005 is de Wet werk en bijstand (Wwb) ontstaan. Al deze
wetten hadden de functie om mensen met een arbeidsbeperking die niet
zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen, te voorzien van
inkomen.

3. 3
In 2013 werd gesteld dat Nederland zich ontwikkelt van een
verzorgingsstaat naar een participatiemaatschappij. In het sociaal akkoord
van 11 april 2013 hebben het kabinet en sociale partners afgesproken dat
werkgevers extra banen gaan creëren voor mensen met een
arbeidsbeperking, de zogenoemde Banenafspraak. Het gaat in totaal om
125.000 banen die in 2026 gerealiseerd moeten zijn, 100.000 banen bij
werkgevers en 25.000 banen bij de overheid (Rijksoverheid, 2017).
De afspraken uit het sociaal akkoord zijn vastgelegd in de Participatiewet,
een samenvoeging van de drie voorgaande wetten die arbeidsbeperkte
mensen hebben voorzien van inkomen. De Participatiewet is op 1 januari
2015 in werking getreden.
2.2 De Participatiewet of Social Return on Investment?
De Participatiewet klinkt op het eerste oog als een mooi initiatief voor
onze samenleving, want het lijkt zo dat arbeidsbeperkte mensen meer
kans hebben op een baan. Maar hoe zijn de reacties uit de praktijk?
Volgens Mick Netiv, directeur van HR-dienstverlener Robidus, is de
Participatiewet te eenzijdig. In een artikel van 28 december 2016 op de
website van HR Praktijk geeft hij aan dat er ook andere doelgroepen zijn,
zoals voortijdige schoolverlaters, die moeilijk aan het werk komen. Deze
doelgroepen vallen lang niet altijd onder de Participatiewet. Werkgevers
kiezen er eerder voor om aan de Banenafspraak te voldoen en laten
andere doelgroepen liggen. Dit doen zij om een mogelijke boete uit de
quotumwet te voorkomen (Buitenhuis, 2016). De quotumwet treedt in
werking wanneer de doelstellingen van de Banenafspraak niet worden
bereikt. Dit kan voor werkgevers grote financiële consequenties hebben.
Op dit gebied is de Participatiewet volgens Netiv te eenzijdig, dit in
tegenstelling tot Social Return on Investment. Vanuit de verplichtingen
van Social Return dienen bedrijven ook werkplekken te creëren voor
andere doelgroepen, zoals voortijdige schoolverlaters, met een afstand
tot de arbeidsmarkt. Dit betreft een veel bredere groep dan de doelgroep
van de Banenafspraak.
“Bedrijven lijken er eerder voor te kiezen om de
Banenafspraak na te komen omdat er anders sancties
volgen, dan dat er andere mensen met een afstand tot de
arbeidsmarkt worden ingezet.”
(Mick Netiv, HR Praktijk, 28 december 2016)
De visie van Aart van der Gaag, commissaris van de
ondernemingsorganisatie VNO-NCW, sluit aan op die van Netiv. Van der
Gaag stelt dat het idee van een inclusieve arbeidsmarkt aan het stranden
is. Iedereen moet mee kunnen doen aan de inclusieve arbeidsmarkt naar
gelang zijn mogelijkheden (Leupen, 2016).
Paul de Beer, professor aan de Universiteit van Amsterdam, vindt de
huidige doelgroep van de Participatiewet weerbarstig. In een
adviesrapport beschrijft hij dat door de Participatiewet, in combinatie met
de Banenafspraak, diverse nieuwe categorieën zijn gecreëerd waarop
verschillende regelingen en voorwaarden van toepassing zijn. Duidelijke
scheidingslijnen zijn er niet, want er zijn groepen die elkaar overlappen,
maar ook niet met elkaar samenvallen. Bepaalde groepen komen hierdoor
tussen wal en schip terecht. Ook De Beer pleit voor een situatie waarin er
een ‘eerlijke’ inclusieve arbeidsmarkt tot stand komt (Beer de & Pinxteren
van, 2016, p. 28).
Wat betekent dit voor HRM?
Voor HRM is het erg complex, want er zijn veel verschillende doelgroepen
met elk eigen regels en verplichtingen. Vanuit organisatieperspectief is
het vanzelfsprekend om eerder te kiezen om de Banenafspraak na te

4. 4
komen, omdat er anders sancties volgen. Echter laat je in dit perspectief
een grote groep mensen liggen die ook heel goed een bijdrage kunnen
leveren aan de organisatie en de maatschappij.
Vanuit de kant van de HRM’er en voor de Social Return doelgroepen wil je
natuurlijk het beste voor de medewerker, dus wil je ook arbeidsplaatsen
realiseren voor de andere doelgroepen.
Een goede mogelijkheid is om te kijken naar de invulling van Social Return
in de gemeente waarin uw organisatie gevestigd is. Iedere gemeente kan
Social Return naar eigen inzicht vormgeven. De invulling van de gemeente
kan mogelijk goed aansluiten bij uw organisatie en goede voordelen
bieden, bijvoorbeeld loonkostensubsidie.
2.3 Een inclusieve arbeidsmarkt voor iedereen
Voor 2015 vielen mensen die niet 100% duurzaam arbeidsongeschikt zijn
onder de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten
(Wajong), de Wet werk en bijstand (Wwb) of de Wet sociale
werkvoorziening (Wsw). Tegenwoordig vallen deze doelgroepen onder de
Participatiewet. Door middel van de Participatiewet moet er een
inclusieve arbeidsmarkt ontstaan voor iedereen.
Echter kan er door de huidige Participatiewet niet voldaan worden aan
een inclusieve arbeidsmarkt. Dit is terug te zien in de afbeelding op de
volgende pagina.1
De grootste cirkel bestaat uit alle mensen in Nederland. In deze cirkel van
mensen is een cirkel te vinden van mensen die ondersteuning nodig
hebben. Deze groep bestaat niet uit alle mensen, maar bestaat wel uit
een deel van deze groep. In de groep mensen die ondersteuning nodig
hebben, is een groep mensen met een beperking te vinden. Deze groep
1
Bron afbeelding: eigen werk
bestaat uit een deel van de mensen die ondersteuning nodig hebben. Tot
slot is er de groep van mensen die onder het doelgroepenregister valt.
Deze groep mensen heeft dus
een beperking en heeft
ondersteuning nodig, maar
niet alle mensen met deze
factoren vallen onder het
doelgroepenregister.
De kleinste cirkel uit deze
figuur bestaat dus uit mensen
die vallen onder het register.
Voor deze groep mensen zijn
er ontzettend veel kansen
ontstaan op de arbeidsmarkt
sinds de Participatiewet en de
Banenafspraak. Deze groep
mensen begint inclusief te
worden op de arbeidsmarkt.
Maar hoe zit het nu eigenlijk met de mensen met een beperking en de
mensen die ondersteuning nodig hebben? Zij vallen als het ware buiten
de boot. Werkgevers zijn veel bezig met de mensen die onder het
doelgroepenregister vallen, omdat er sancties zoals de quotumwet volgen
wanneer de Banenafspraak niet wordt behaald. De mensen met een
beperking en de mensen die ondersteuning nodig hebben, komen niet in
aanmerking om deel te nemen aan de Participatiewet. Zij ondervinden
echter wel degelijk problemen op een of meerdere leefgebieden en ook
zij hebben ondersteuning nodig bij het vinden en uitvoeren van werk. Het
huidige aanbod is voor veel van deze mensen ontoereikend, mede omdat
de Banenafspraak behaald moet worden (Woude van der, 2014).

5. 5
Terwijl er voor de groep mensen die onder de het doelgroepenregister
valt veel mogelijkheden worden gecreëerd, zijn de mogelijkheden voor de
mensen met een beperking en de mensen die ondersteuning nodig
hebben juist beperkter geworden, want de aandacht gaat nu vooral naar
de mensen die onder de Participatiewet vallen. Er kan daardoor op dit
moment nog geen inclusieve arbeidsmarkt tot stand komen. Een
aanpassing van de doelgroep van de Participatiewet is daarom
noodzakelijk om een inclusieve arbeidsmarkt voor iedereen te realiseren.
Ook vanuit gemeenten worden er zorgen geuit over de doelgroep van de
Participatiewet en de Banenafspraak. Uit een onderzoek van CentERdata
in 2015 bij verschillende gemeenten komt naar voren dat de meeste
gemeenten zich zorgen maken over de kansen voor mensen die wel (met
ondersteuning) een minimuminkomen kunnen verdienen. Dit zijn de
mensen die ondersteuning nodig hebben en/of een beperking hebben. Zij
verwachten dat de kansen voor deze doelgroep minder zullen worden,
hierdoor zal er concurrentie ontstaan wat betreft plaatsing bij werkgevers
en de inzet van begeleiding (Brink van den, Cuelenaere & Mulder, 2015).
In een uitzending van KRO-NCRV programma ‘De Monitor’ van 1 mei 2016
over werken met een beperking, zien we situaties waarin duidelijke
verschillen zichtbaar zijn tussen mensen die onder het
doelgroepenregister vallen en de mensen die ondersteuning nodig
hebben en een beperking hebben.
Een voorbeeld uit deze uitzending is Esther, zij is slechthorend en valt niet
onder het doelgroepenregister, maar ze heeft wel een beperking. Door
een reorganisatie is Esther thuis komen te zetten. Nu solliciteert ze voor
een nieuwe baan. In de tussentijd is de Participatiewet in werking
getreden en wordt ze bij sollicitaties gepasseerd door mensen uit het
doelgroepenregister die bijvoorbeeld een Wajong-uitkering krijgen. In een
afwijzing voor een functie krijgt ze bijvoorbeeld het volgende te horen:
“Helaas Esther, we willen alleen verder met een kandidaat uit het
doelgroepenregister. Hiervoor kom jij niet in aanmerking.” De een na de
andere sollicitatie wordt Esther afgewezen, omdat ze een beperking heeft
én niet meetelt voor de Banenafspraak (Sommers, 2016). Esther: “Het is
heel mooi dat mensen uit het doelgroepenregister hierdoor aan het werk
kunnen komen, maar het moet er ook zijn voor andere beperkten die niet
aan een baan kunnen komen en daardoor muurvast zitten.”
In deze situatie zien we heel duidelijk de ‘cirkels’ terug die op de vorige
pagina aan bod zijn gekomen. Esther kan in de cirkel van “Mensen met
een beperking” worden geplaatst. Daarnaast heeft Esther ook
ondersteuning nodig, want zij valt ook in deze cirkel. Deze heeft Esther
nodig om haar werkzaamheden goed te kunnen verrichten. Toch valt
Esther tussen schip en wal, want ze kan niet tot de cirkel van “Mensen die
onder het doelgroepenregister vallen” worden gerekend, omdat ze
voorheen werk heeft verricht voor een werkgever zonder dat zij onder het
doelgroepenregister viel. Voor Esther is het hierdoor bijna onmogelijk om
een baan te vinden.
Een ander voorbeeld is Jeroen, hij is slechtziend en valt ook niet onder het
doelgroepenregister. Jeroen valt dus in dezelfde cirkels als Esther. Vanuit
de gemeente moet Jeroen solliciteren op functies die voor hem
uitvoerbaar zijn. Echter krijgt hij alleen maar vacatures toegewezen die
onmogelijk door hem zijn uit te voeren, bijvoorbeeld een vacature voor
buschauffeur of schilder. Jeroen mag niet solliciteren op passende
functies, want hij staat niet in het doelgroepenregister (Sommers, 2016).
“Werkgevers willen alle mensen met een beperking
aannemen, maar worden gedwongen de mensen uit het
doelgroepenregister aan te nemen.”
(Petra van Goorbergh, KRO-NCRV De Monitor, 1 mei 2016)

6. 6
Het programma heeft samen met brancheorganisatie OVAL een enquête
afgenomen onder 100 re-integratiebedrijven om meer inzicht te krijgen in
de concurrentie en de verdringing op de arbeidsmarkt tussen mensen met
een beperking. De resultaten liegen het er niet om. 62% geeft aan
moeilijker aan een baan te komen dan mensen die in het register staan.
“Mensen met een beperking worden ontslagen, waarvoor andere mensen
met een beperking worden aangenomen die tot het doelgroepenregister
behoren.” zegt Petra van Goorbergh van OVAL “Werkgevers willen alle
mensen met een beperking aannemen, maar worden gedwongen de
mensen uit het doelgroepenregister aan te nemen.” Werkgevers
proberen de boete die ze kunnen krijgen vanwege het aannemen van te
weinig mensen uit het doelgroepenregister te vermijden. Dit is heel
begrijpelijk, maar volgens het College voor de Rechten van de Mens mag
er tussen arbeidsbeperkten onderling geen onderscheid gemaakt worden.
Toch blijkt uit het onderzoek van ‘De Monitor’ en OVAL dat 15% van de
gehandicapte medewerkers wordt ingeruild voor een geregistreerde
medewerker (Sommers, 2016).
Wat betekent dit voor HRM?
Als HRM’er kun je niet veel meer doen dan hierin meegaan. Zoals het
bovenstaande citaat aangeeft, worden werkgevers gedwongen om
mensen aan te nemen die in het doelgroepenregister staan. Een
mogelijke boete weegt te hoog op tegen andere mogelijkheden.
Aanpassingen aan de Participatiewet zijn noodzakelijk voor werkgevers
om ook mensen uit de andere doelgroepen aan te kunnen nemen.
2.4 De “inclusieve arbeidsmarkt” in de praktijk
ABN-AMRO hanteert een actief beleid als het gaat om mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan helpen, maar wordt daarbij
tegenwerkt door de Participatiewet. ABN-AMRO zoekt vaak hoger
opgeleide mensen, maar omdat niet iedereen met een afstand tot de
arbeidsmarkt onder de Banenafspraak valt, is de keuze beperkt. De
werkgever geeft aan ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt
aan te willen nemen die buiten de Banenafspraak vallen. Vele werkgevers
vinden, net als ABN-AMRO, de Banenafspraak contraproductief. ABN-
AMRO: “Wij willen iedereen een eerlijke kans geven en ook mensen met
een beperking aannemen die buiten de Banenafspraak vallen
(Bloemenheuvel, 2016).”
Sven Romkes, projectmedewerker bij ABN-AMRO, probeert zoveel
mogelijk mensen met een arbeidsbeperking bij de bank aan de slag te
krijgen. Sven heeft zelf een longaandoening, niet aangeboren hersenletsel
en een lichamelijke beperking waardoor hij spastisch is. Echter is Sven niet
in het doelgroepenregister opgenomen, want volgens het UWV is hij in
staat om zelfstandig een minimuminkomen te verdienen. Op papier heeft
de bank daarom te weinig gehandicapten in dienst, want mensen als Sven
zijn niet gehandicapt genoeg om mee te tellen voor de Banenafspraak.
Sven: “Op zich is het goed dat er aandacht is voor een kwetsbare groep,
maar ik vind het raar dat als je een wet maakt over gehandicapten, dat je
daar niet alle gehandicapten in meetelt (Sommers, 2016)”.
Voor de ABN-AMRO kan dit tot gevolg hebben, als de quotumwet in
werking treedt, dat zij een boete krijgt van € 5.000,- per medewerker die
te weinig is aangenomen op basis van de Participatiewet. Dit kan
doorlopen tot een bedrag van 5 miljoen euro gezien de grootte van ABN-
AMRO (Sommers, 2016). Dit enkel omdat werknemers als Sven niet
“beperkt genoeg” zijn volgens het doelgroepenregister.
Ook Larissa Bergshoeff van Stichting Emma at Work ziet de Banenafspraak
als een belemmering. De stichting waarvoor zij werkzaam is zet zich in om
chronisch zieke en gehandicapte jongeren aan het werk te helpen. Larissa
geeft aan dat de stichting soms een perfecte kandidaat met beperking
heeft voor een vacature, maar dat deze niet onder de Banenafspraak valt.

7. 7
Deze persoon wordt dan voorgesteld aan de werkgever, maar het gebeurt
steeds vaker dat er toch voor een minder geschikte kandidaat wordt
gekozen, omdat deze onder de Banenafspraak valt en financieel
aantrekkelijker is (Bloemenheuvel, 2016).
“Mensen met een beperking concurreren nu op basis van
hun uitkering in plaats van op hun vaardigheden.”
(Larissa Bergshoeff, KRO-NCRV De Monitor, 1 april 2016)
Larissa Bergshoeff vindt de situatie frustrerend, want het leidt tot
concurrentie tussen arbeidsbeperkten. “Door de Participatiewet komen er
steeds meer banen vrij, maar alleen voor mensen met het juiste label.
Andere mensen met een beperking vallen hierdoor buiten de boot terwijl
ze mogelijk geschikter zijn voor de functie. Mensen met een beperking
concurreren nu op basis van hun uitkering in plaats van op hun
vaardigheden.” (Bloemenheuvel, 2016).
2.5 Ontwikkelingen rondom een bredere doelgroep
De Tweede Kamer vindt dat de doelgroep van de Banenafspraak moet
worden verbreed. Hoe de doelgroep precies verbreed gaat worden is nog
niet bekend. De VVD en de PvdA willen dat mensen die zelfstandig net
een minimuminkomen kunnen verdienen, maar die ondersteuning nodig
hebben, ook binnen het bereik van de regeling gaan vallen (HR-kiosk,
2017). Mensen als Sven Romkes, werknemer bij ABN-AMRO, vallen dan
wel onder de Banenafspraak. De VVD en de PvdA hebben hier samen over
gesproken toen zij nog een meerderheid hadden in de Tweede Kamer.
Echter is er in deze periode nog niets doorgevoerd. Door de nieuwe
verkiezingen en de nieuwe indeling van de zetels in de Tweede Kamer is
het noodzakelijk om ook andere partijen hierin mee te krijgen. Een
verbreding van de huidige doelgroep zal daarom waarschijnlijk nog even
op zich laten wachten.
Wat betekent dit voor HRM?
Als er een verbreding van het doelgroepenregister wordt gerealiseerd,
dan kunt u als HRM’er in de toekomst ook gaan werven en selecteren
naar mensen die zelfstandig net een minimuminkomen kunnen
verdienen, naast dat u mensen aanneemt die reeds al onder het
doelgroepenregister vallen. Hierdoor kunt u voor een nog betere invulling
van uw vacature zorgen, want er is een breder aanbod van mensen met
een afstand tot de arbeidsmarkt.
3 Conclusie
Een inclusieve arbeidsmarkt is een onderwerp van alle tijden. Zelfs in de
Middeleeuwen was er al sprake van een inclusieve arbeidsmarkt in
Nederland. In de loop van de tijd is er veel wet- en regelgeving ontwikkeld
rondom de inclusieve arbeidsmarkt. Zo is in 2015 de Participatiewet tot
stand gekomen.
De meningen over de Participatiewet zijn verdeeld. Over de doelgroep
van de Participatiewet zijn vooral negatieve geluiden te horen. Er zijn
alleen maar mogelijkheden voor mensen met een afstand tot de
arbeidsmarkt die in het doelgroepenregister staan. Mensen met een
beperking en mensen die ondersteuning nodig hebben vallen niet
allemaal onder het doelgroepenregister. Deze doelgroep strandt tussen
schip en wal, want door de Participatiewet en de Banenafspraak willen
bedrijven alleen mensen aannemen uit het doelgroepenregister. Wanneer
ze te weinig mensen uit dit register aannemen, lopen ze de kans om een
boete te krijgen.
De Participatiewet is wat betreft de doelgroep erg eenzijdig. Social Return
on Investment is daarentegen gericht op alle doelgroepen met een
afstand tot de arbeidsmarkt. De overheid kan daarom een voorbeeld
nemen aan Social Return on Investment. In de Participatiewet staat zelfs

8. 8
dat iedereen die kan werken, maar daar ondersteuning bij nodig heeft,
onder deze wet valt. Deze uitspraak wordt dus niet nagekomen, want niet
iedereen die ondersteuning nodig heeft, valt onder het
doelgroepenregister. Dit is terug te zien in de cirkels op bladzijde 5.
Om een eerlijke inclusieve arbeidsmarkt te realiseren, zijn er
aanpassingen nodig aan het doelgroepenregister. Als de overheid er
daadwerkelijk voor kiest om mensen die zelfstandig net een
minimuminkomen kunnen verdienen en die ondersteuning nodig hebben
tot deze doelgroep te rekenen, dan is dat een eerste stap in de richting
van een eerlijke, inclusieve arbeidsmarkt voor iedereen. Er is dan nog een
lange weg te gaan, maar het is een begin.
4 Bronnenlijst
1
Beer de, P. & Pinxteren van, M. (2016). Naar een centrale afspraak voor
de brede doelgroep Participatiewet? Gedownload op 27 maart 2017, van:
http://archive.uva-
aias.net/uploaded_files/regular/Naareencentraleafspraakvoordebrededo
elgroepParticipatiewet-AdviesSBCM-juni2016.pdf
2
Bloemenheuvel, E. (2016). ABN-AMRO: ‘Wij willen ook mensen met een
beperking aannemen die buiten de Participatiewet vallen’. Geraadpleegd
op 1 april 2017, van: https://demonitor.ncrv.nl/werken-met-een-
beperking/abn-amro-wij-willen-ook-mensen-met-een-beperking-
aannemen-die-buiten-de-participatiewet-vallen
3
Brink van den E., Cuelenaere B. & Mulder, J. (2015). Ervaringen
gemeenten met Participatiewet. Gedownload op 1 april 2017, van:
https://www.samenvoordeklant.nl/sites/default/files/bestandsbijlage/tk_
pdv_294319_bijl._2._rapport_ervaringen_gemeenten_participatiewet.pdf
4
Brittxth. Globalactionweek-klein [Online afbeelding]. Gedownload op 26
maart 2017, van: https://brittxth.wordpress.com/2015/01/02/inclusief-
onderwijs/
5
Buitenhuis, R. (2016). Participatiewet: verplichting of kans?
Geraadpleegd op 27 maart 2017, van:
https://www.hrpraktijk.nl/topics/participatiewet/achtergrond/participati
ewet-verplichting-kans
6
HR-kiosk (2017). Participatiewet (inleiding). Geraadpleegd op 1 april
2017, van: https://www.hr-
kiosk.nl/hoofdstuk/arbeidsinactiviteit/participatiewet-inleiding#15
7
Leupen, J. (2016). ‘Dit was een echte tekentafelwet: onberaden en te
vroeg op het bord gesmeten’. Geraadpleegd op 27 maart 2017, van:
https://fd.nl/economie-politiek/1177187/dit-was-een-echte-
tekentafelwet-onberaden-en-veel-te-vroeg-op-de-borden-gesmeten
8
Rijksoverheid (2017). Participatiewet. Geraadpleegd op 26 maart 2017,
van: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/participatiewet
9
Schackmann, W. (2006). De proefkolonie. Amsterdam: Atlas Contact.
10
Sommers, R. (Regisseur). (2016, 1 mei). Werken met een beperking. In
KRO-NCRV (Producent), De Monitor. Hilversum: KRO-NCRV.
11
Woude van der, S. (2014). Het verschil maken: arbeidsperspectief voor
jongeren met beperkingen. Gedownload op 29 maart 2017, van:
www2.nijmegen.nl/mmbase/.../Het_verschil_maken_Paper_20140501_d
ef.pdf