1. Dehidre Besiyerleri' Nin Genel Özellikleri
Mikroorganizmaları içinde bulundukları ortamın dışında ve laboratuvarlarda üretebilmek için formüle
edilmiş olan dehidre besiyerleri, mikroorganizmaların ihtiyacı olan besin unsurlarını içeren pH seviyesi
uygun katı ve de sıvı, yapay ve besleyici ortamlardır. Besi yerlerine; ortamı vasat, kültür vasatı, kültür
ortamı, kültür besi gibi isimler de verilmektedir.
Besiyerlerinin Özellikleri
Bu dehidre besiyerleri çok amaçlı kullanılabilmektedir. Bu amaçla dehidre besiyerleri kullanıldıkları
yerler mikroorganizmaların üretilmesi, canlılıklarının korunması, geliştirilmesi, sterilite testleri, duyarlılık
ve de saf kültürlerin elde edilmesi yani izolasyonunun tanımlanmaları, sayımları, biyokimyasal
özelliklerinin test edilmesi, metabolik ve biyolojik ürünlerinin elde edilmesi, gıda su ve antibiyotik
analizlerinin yanı sıra vitamin ve de çevre kontrolleri analizleri olabilir.
Mikroorganizmaların kalıtsal yapılarının incelenmesi ile birlikte enzim sistemlerinin farklı olması bütün
organizmaların tek bir ortamda gelişebilmesi içi suya, bir enerji kaynağına ya da suya, organik ya da
inorganik yapıda bir karbon kaynağının oluşuna, bir azot kaynağına mineral ve vitamin gibi maddelere
gereksinimleri bulunmaktadır.
Besi Yerleri Bileşiminde Mutlaka Bulunması Gereken Maddeler
- Karbonhidratlar veya karbonhidratların olmadığı ya da yeterli olmadığı durumlarda protein gibi enerji
kaynakları,
- Su,
- Proteinler, amino asitler, peptonlar, organik bileşenler, azot kaynağı olan maddeler, inorganik
bileşenlerdir,
- Özellikle B grubu vitaminler, pirimidin ve de pürin bazları aynı zamanda amino asitler gibi üreme
faktörleri,
- Bazı mikro ve de makro elementler yani minerallerdir,
Mikroorganizmalardan bazıları çok basit ortamlarda üreyebilir aynı zamanda bazı mikroorganizmaların
üreyebilmesi için ortamına göre ortalama üreme faktörleri yanında inorganik ve de organik bileşiklerin
eklenmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra patojen bakteriler ve de laktik asit bakterileri üretiminde
kullanılabilen besi yerlerine seçici ve de ayırt edici maddelerde katılmaktadır. Bu nedenden dolayı
bütün mikroorganizmalar için uygun olan tek bir adet besi yeri ile ilgili formüller bulunmamaktadır.
Laboratuvarlarda;
- Kullanım amacına göre,
- Bileşimlerine göre,
- Hazırlanış şekillerine uygun besi yerleri seçilebilmektedir.
Laboratuvarlarda kullanılmakta olan besi yerleri, doku ve de bitki yerlerinin ezilmesinden ya da
ekstraksiyonlarının karıştırılmasıyla oluşmaktadır.
2. Kullanım Amacına Göre Besi Yeri Çeşitleri
Besi yerleri ile ilgili sınıflandırmalar farklı şekillerde yapılmaktadır; Mikroorganizmalar için gerekli olan
besin maddelerince zengin ve yeterli belirli bir türde mikroorganizma grubunun gelişmesine özel olarak
arttırmayan, pek çok mikroorganizmaların gelişebileceği bir besi çeşidi bulunmamaktadır. Genel olarak
besi yerlerinde patıjen bakteriler ve laktik asit dışında birçok mikroorganizma çeşidi kendi kendine
gelişebilmektedir. Genel besiyerleri bazı amaçlar için de kullanılmaktadır;
- Psikrofil aerob ve de toplam mezofil bakteri sayımları,
- Bozulma ve de hastalık etmeninin ön izolasyonları,
- Günlük kullanımda olan bakterilerin korunması ve de aktifleştirilmesi,
- Anaerob mikroorganizmaların üretilmesi ve de geliştirilmesi,
- Genel besi yerleri inkübasyon koşullarının değiştirilmesidir.
