Makro Mikro Elementler

1. Makro Mikro Elementler
Toprak kimyasının en geniş ve önemli konuları arasında bitki besin elementleri bulunmaktadır. Bitkiler
de diğer canlılarda olduğu gibi yaşamlarını sürdürebilmek için farklı oranlarda makro ve mikro
elementlere ihtiyaç duymaktadır. Bitkiler kendileri için gerekli olan makro ve mikro elementleri sudan,
havadan ve topraktan almaktadır. Bu elementlerden bazıları bitkilerin büyüyebilmesi ve gelişebilmesi
için zorunlu olmaktadır. Bitkilerdeki miktarına göre elementler mikro ve makro olmak üzere ikiye
ayrılmaktadır. Hidrojen, karbon, oksijen, azot, kalsiyum, fosfor, potasyum ve magnezyum makro besin
elementi olarak bilinmektedir. Mikro besin elementleri arasında klor, demir, bakır, çinko ve mangan
bulunmaktadır. Makro ve mikro elementlerin bitkilerde bulundukları miktar, değişiklik göstermektedir.
Bitkilerde Makro ve Mikro Elementler Miktarı
Göreceli olarak miktarı az olan makro/mikro elementler başta organik madde yapımı olmak üzere
birçok metabolik olayların gerçekleşmesini sağlamaktadır. Bitkilerden makro ve mikro elementlerin
bulunuş miktarı tür, çeşit, yaş, gelişme dönemi, toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre değişiklik
göstermektedir. Bitkilerde makro ve mikro elementler miktarında hava koşulları ve uygulanan tarımsal
yöntemler de etkili olmaktadır. Kimi elementler bitkilerin genç organlarında, kimi elementler de yaşlı
organlarında göreceli olarak fazla bulunmaktadır. Elementlerin bitkilerdeki hareketlilikleri ile yakından
ilgili olmaktadır. Bitkilerin ihtiyaç duyduğu miktarlarda makro ve mikro elementlerin alınması
gerekmektedir. Makro ve mikro elementlerin bitkilerdeki eksiklikleri ciddi verim kayıplarına sebebiyet
vermektedir.
Bitkilerde Makro ve Mikro Elementlerinin Belirlenme Yöntemleri
Su kültürü, kısmen de kum kültüründe bitkilerin besin çözeltileri ile sulanarak yetişmeleri için
makro/mikro elementler belirlenmesi gerekmektedir. Günümüzde su kültürü, ticari olarak topraksız
yetiştiricilik şeklini almaktadır. Su kültüründe kullanılan elementler, belirli oranlarda tuzların arı su
içerisinde çözünmeleri ile hazırlanmaktadır. Bitkiler hayati faaliyetleri için gerekli olan makro ve mikro
elementleri, yetiştirildikleri ortamdan ve havadan almaktadır. Nötr ya da nötre yakın pH'larda NH4 alımı
son derece yüksek olmakla birlikte pH asit yöne doğru gittikçe azalmaktadır. Azot noksanlığı gibi
durumlarda büyüme oranı düştüğü gibi yapraklar zamanından önce sararıp dökülmektedir. Fosfor
eksikliğindeyse, yaprak gelişimi azalmaktadır.
Bitkilerde Makro ve Mikro Elementleri İşlevleri
Birçok yaşamsal faaliyetler için gerekli olan makro/mikro elementler yeni hücre oluşumunu
desteklemektedir. Normal kök ve gövde gelişimi için gerekli görülmektedir. Enerji depolanması ve
taşınmasında aktif rol oynamaktadır. Ozmotik basınç dolayısıyla su dengesini sağlayan makro ve mikro
elementler, bitkide kalite üzerindeki etkisi büyük olmaktadır. Hücre zarının geçirgenliğini belirleyen
makro ve mikro elementler, hormon oluşumunu teşvik etmektedir. Bitkilerde solunum için önemli olan
makro ve mikro elementler, hücre duvarının oluşmasını sağlamaktadır. Bazı enzimlerin faaliyetleri için
önemli olan makro ve mikro elementler, organik bileşikleri sentezlemektedir. Makro ve mikro
elementlerin bitkiler üzerindeki etkisi spesifik olmakla birlikte o elementin yerini başkası
alamamaktadır. Bitkinin beslenmesinde doğrudan rol alan makro ve mikro elementler, toprakta organik
madde miktarını artırmaktadır.