Verhaal over de strategie in een zeilwedstrijd van Victor.

1. De strategie, tactiek en regels
van het wedstrijdzeilen
1.Startprocedure tactiek en regels
2. Kruisrak; bootsnelheid en VMG
3.Kruisrak; Strategie en tactiek (“de box”)
4.Bovenboei; regels en tactiek
5. Voor de wind; VMG running en spi trim
6.Voor de wind; Strategie en tactiek
7.Benedenboei; Regels en tactiek
8. Basisprincipes boathandling en crew posities
Tactiek: Het samenspel van boten onderling
(het tactisch toepassen van de regelementen)
Strategie: Het uitzoeken van de kortste weg en het
meest effeciente parcours (stroming, windshifts etc.)

2. 1. De Startprocedure tactiek en regels
De start van een wedstrijd lijkt vaak een grote chaos. Het startschip hangt vol
met vlaggen en iedereen zit een beetje zenuwachtig aan zijn horloge te friemelen
en om zich heen te kijken. Zorg voor jezelf dat je altijd rust in je boot hebt.
Stap 1: Hou in de gaten wanneer jouw klasse aan de beurt is!
Dit wordt aangegeven met een geluidssignaal en het hijsen van de klassevlag.
Op dat moment heb je nog 10 minuten voor de start en kan je het startgebied
eens gaan verkennen.
Stap 2: Verken het startgebied en maak voor jezelf een plan van waar je wil
liggen bij het startschot en hoe je daar het liefst wil komen
Stap 3: Bij het waarschuwingssein is het tijd om te gaan racen. De
voorbereiding is nu voorbij en het is tijd om je plan in de praktijk te gaan
brengen
Stap 4: Zorg er altijd voor dat je op volle snelheid zit als het startschot en ga
de kant waarvan jij denkt dat ie het gunstigst is.
Maar Let op!
I vlag: betekent dat je na het 1 minuut sein niet meer over de lijn mag. Doe je
dat wel dan moet je om de boei heen achteraan sluiten
Z vlag: Als je te vroeg start krijg je meteen al 20% score straf EN je moet weer
om de boei heen om te starten
Zwarte vlag: Als je te vroeg over de lijn gaat wordt je gedikwalificeerd. Deze
vlag wordt soms gebruikt als er al meerdere keren een algemene terugroep is
geweest en de wedstrijdleiding het wel best vind!
X vlag: betekent individuele terugroep. Er zijn een paar mensen te vroeg
gestart en met de X vlag geeft de wedstrijdleiding die mensen de kans om uit
zichzelf opnieuw te starten. Je zal dus goed moeten kijken of je neit te vroeg
gestart bent.

3. De tactiek bij het starten is voor een deel het uitvoeren van je plan en voor een
deel een spelletje blufpoker.
Je plan moet beginnen met het uitzoeken van de “favored end”. De start lijn ligt
zelden loodrecht op de wind. Dat betekent dat 1 van beide boeien dichterbij de
wind ligt. Vanaf die kant is het de kortste weg naar de bovenboei en is daarom
de “favored end”.
Als de pin-end dichter bij de
wind ligt (rood) is het korter
om daar te starten. De linkse
rode lijn is korter dan de
rechtse.
De kant waar je hoger dan
halve wind naar toe moet
varen is dan ook de “favored
end”
Naast de ligging van de startlijn zijn er natuurlijk ook tactische overwegingen bij
het uitkiezen van de startkant. Als je aan de linkerkant start en een slechte
(langzame) start maakt walst het hele veld over je heen met hun vuile wind. Als
je overstag gaat vaar je over stuurboord en moet je het hele veld die over
bakboord vaart voorrang geven. Als je in een heel groot veld vaart kan het dus
wijs zijn om rechts te starten. Maar vergeet niet, lef wordt soms rijkelijk beloond!

4. Nu je de beste plek om te starten hebt uitgekozen is het tijd om je plan te gaan
uitvoeren. Het benaderen van de lijn is een spelletje op zich en is voor het
grootste deel een spelletje blufpoker. Intimideren kan je leren! Het belangrijkste
is om steeds het hoofddoel in je achterhoofd te hebben, namelijk;
Met VOLLE snelheid over de lijn gaan op de plek die je hebt uitgekozen!!
Stilliggen op de lijn is een effectieve manier om je plek zeker te stellen maar je
stelt je tegelijk ook erg kwetsbaar op. Als er een boot lijwaarts van je duikt zul je
nog steeds vrij moeten blijven en dat is behoorlijk lastig als je geen snelheid
hebt. Verder heb je weinig ruimte over om af te vallen en snelheid te maken. Als
je geen snelheid hebt bij het startschot maak je een hele slechte start. Iedereen
die wel op snelheid zit zeilt voor je uit en bezorgt je een mooie bak vuile wind en
ze varen allemaal naar de plek waar jij zo graag heen was gegaan.
Het is veiliger om aan de wind naar de lijn toe te varen met zoveel snelheid dat
je de boot nog makkelijk onder controle hebt en druk kunt uitoefenen op de
mensen die aan je loefzijde zitten. Zo creer je ook meer ruimte aan lij om net
voor het startschot te gaan versnellen.
De regels tijdens het starten zijn in principe hetzelfde als na het startschot,
stuurboord wijkt voor bakboord en loef wijkt voor lij. De loef wijkt voor lij regel
heeft alleen 2 delen. Als een boot van achter komt en jij hebt eerst helemaal vrij
voor gelegen heb je het recht om hem zover te loeven als je wil. Dit is om de
positie die je hebt bereikt te kunnen verdedigen (verdedigingsrecht)
Kom je echter van achter en duik je onder de boot die voor je ligt mag je hem
alleen maar tot aan zijn “juiste koers loeven”. In een kruisrak betekent dit dat
(als je van achteren komt) je iemand niet verder mag loeven dan hoog aan de
wind, ga je verder en zorg je ervoor dat zijn zeil gaat klapperen ben je fout en
kan er in principe al tegen je geprotesteert worden! Downwind betekent dit dat
je iemand niet boven de boei mag loeven waar ie uiteindelijk naar toe moet.
Bij de start gelden deze regels ook. Maar voor het startschot is er nog geen goeie
koers! Dat betekent dat je voor het startschot iedereen zover mag loeven als je
wil, of je nou van voren of van achteren komt! Zodra het startschot is geweest

5. heb je wel weer een juiste koers. Met deze regel kan je in principe iedere situatie
oplossen! Kijk eens in het plaatje, wie heeft er voorrang voor de start en erna?
2. Kruisrak; bootsnelheid en VMG
Het startschot is geweest en we zijn op weg naar de bovenboei. Het eerste waar
je je nu op moet concentreren is bootsnelheid en hoogte. Een stelregel waar je je
altijd aan moet houden is; !!! Eerst HARD en dan pas HOOG!!!
Het gaat erom dat je als eerste bij de
bovenboei bent en dat bereik je door
de optimale mix tussen snelheid en
hoogte. Hiervoor wordt de term
“Velocity made good” (VMG) gebruikt.
VMG is de snelheid die je zou hebben
als je rechtstreeks (in de wind) naar
de boei zou kunnen varen en toch op
hetzelfde tijdstip zou aankomen als
iemand die moet opkruisen. Als je de
bootsnelheid zou gaan ontbinden heb
je een zijwaartse component en een
voorwaartse component. Die
voorwaartse component is de VMG.
Het doel is om de VMG zo hoog
mogelijk te houden.
Het is dus niet de bedoeling om maar
zo hoog mogelijk te gaan varen. Als je
kijkt naar het plaatje kun je zien dat
er behoorlijk wat verschil in hoogte
zit! De paarse lijn stelt de VMG voor.
Bootje C heeft de hoogste VMG.
Bootje D en E hebben een lagere VMG
doordat ze minder hoogte pakken.
Bootje B heeft echter een dramatisch

6. lage VMG vergeleken met de anderen doordat hij zo hoog vaart dat hij al zijn
bootsnelheid kwijt is!
De conclusie die je hieruit kan trekken is dat snelheid veel belangrijker is dan
hoogte! Zorg er eerst voor dat je boot op snelheid zit en probeer dan pas hoogte
te pakken door voorzichtig op te loeven. Als je snelheid weer af gaat nemen weet
je dat je te ver zit en moet je weer een stukje afvallen.
3. Kruisrak; strategie en tactiek
Als het goed is zijn we op een mooie plek over de startlijn gegaan en we met
goeie snelheid en hoogte op weg naar de bovenboei. We staan nu voor de keuze
welke kant van het kruisrak we opgaan. We kunnen links, rechts of meer door
het midden gaan. De keuze heeft te maken de wind (meer of minder, shifts) en
met de rest van het veld (tactiek).
De wind verschilt vaak per kant. Je moet dan denken aan meer wind aan 1 kant
en winddraaingen (shifts). Op meren kan het zo zijn dat er dichterbij de kant
minder wind staat door obstakels (gebouwen, bomen etc.) Op zee staat soms
meer wind bij de kust door opwarming van het land. Om erachter te komen of er
aan 1 kant meer wind staat kan je voor de wedstrijd aan beide kanten gaan
varen. Tijdens de wedstrijd kan je aan het water zien waar meer wind staat.
Om je plan en overzicht voor
jezelf te structureren kan je het
vaarwater in je hoofd verdelen in
boxen. Vervolgens kan je
bepaalde boxen gaan verdelen in
goeie boxen en “No-go boxen”.
De meest linker boxen kunnen
ongunstig zijn omdat ze in de
luwte staan van een stel hoge
bomen. Boxen kunnen ook extra
gunstig zijn omdat er veel wind
en vlagen zitten.
Naast het verschil in windsterkte
heb je ook nog te maken met
windshifts. Sommige zijn
permanent, bijvoorbeeld bij de
kant (trekwal) of bij obstakels en
sommige onstaan uit het niets
midden op het water. Permante
shifts zijn eveneens te vinden als je voor een wedstrijd het vaargebied gaat
verkennen. Ervaren lokale zeilers zijn ook vaak een onschatbare bron van
informatie!!

7. Je hebt 2 soorten shifts; lifters en headers. Een lifter brengt (lift) je dichter bij
het volgende merkpunt en een header brengt je er verder van weg.
Maar wat
kan je nou met een windshift? Een
shift kan de weg naar de bovenboei
verlengen of verkorten afhankelijk
van de kant die je opgevaren bent na
de start. Bij een shift naar links
(tegen de klok in) wordt de
linkerkant ineens bijzonder gunstig!
In het plaatje hiernaast wordt dat
duidelijk. Beide boten vertrekken op
hetzelfde punt en varen allebei 1
kant op. Dan komt er een “left hand
shift”. De linker boot wordt nu naar
de boei gelift terwijl de rechter er
juist vanaf wordt gezet. De linkerboot
ligt ineens een behoorlijk end voor!
Om precies te zijn na wat rekenen
kom je op 1/3 van de tijd die je uit
elkaar bent gevaren! Dus stel je bent
allebei 1 minuut uit elkaar bent
gevaren, dan ligt de linkerboot ineens
20 seconden voor op de rechter! Dus
wees voorzichtig met hoe ver je naar
1 kant wil varen. Als je geluk hebt
kom je ineens minuten voor te liggen
op je tegenstander maar als je pech
hebt kom je er minuten achter te
liggen. In het plaatje rechts is ook
goed te zien hoe 1 boot voor komt te
liggen bij een shift. LEP staat voor
“line of equal position”. We gaan weer
uit van 2 boten die samen begonnen
zijn op 1 plek en allebei een kant
hebben gekozen. Voor de shift liggen
ze op dezelfde LEP maar na de shift
ligt de rechterboot voor.

8. Maar wat moeten hier nou mee? Ten eerste; als je een shift verwacht, zeil er dan
naartoe! Ten tweede; als je neit wat wat je kan verwachten moet je zo min
mogelijk risico nemen en wat meer in het midden blijven of net links of rechts
van het midden afhankelijk van hoeveel risico je wil nemen. Kijk ook goed in het
eerste kruisrak wat iedereen doet, er zijn er altijd een paar die helemaal naar
links of rechts gaan. Bij de bovenboei merk je het verschil.
Naast de omstandigheden heb je natuurlijk ook nog de andere boten. Hoe
minder boten er meevaren in een wedstrijd hoe belangrijker het “gevecht” wordt
tussen boten onderling. In het kruisrak zijn 2 regels van groot belang.
Stuurboord wijkt voor bakboord en loef wijkt voor lij.
Stuurboord wijkt voor bakboord is vrij simpel maar deze regel kan van invloed
zijn welke kant van de baan je opgaat. Als je eerst naar rechts gaat en
vervolgens weer terug naar het midden vaart lig je over bakboord en heb je een
tactisch voordeel; if you’re on the right you’re in the right! Als je weinig uit
elkaar vaart en je bent met weinig boten kan het voordelig zijn om naar rechts te
gaan omdat iedereen die van links komt moet wijken los van windshifts!
De loef wijkt voor lij regel is bij wedstrijden iets ingewikkelder maar wel logisch.
Deze regel wordt ook wel de overlapregel genoemd. Het gaat er namelijk om hoe
de overlap bereikt wordt. Als je vrij voor hebt gelegen en er komt een boot aan
loef varen mag je hem loeven zover je wilt. Je moet dit zien als een
“verdedigingsrecht”, jij hebt met veel moeite die plek verkregen en die mag je
verdedigen ook! Als een boot niet eerst vrij voor heeft gelegen en dus eigenlijk
niet echt een voorsprong op je gehad heeft zijn zijn rechten beperkt. Hij mag je
op zo’n moment niet hoger loeven dan zijn juiste koers. In het kruisrak betekent
dat dat je iemand niet hoger dan hoog aan de wind of boven de boei mag loeven.