Chronic Respiratory Disease

1. 1

2. 2

3. ‫ر‬‫طیو‬ ‫ی‬ ‫تنفس‬ ‫سیستم‬ ‫مزمن‬‫ی‬‫بیمار‬
Chronic Respiratory Disease in Poultry
(CRD)
Or
Avian Mycoplasmosis
‫کننده‬‫ائه‬‫ر‬‫ا‬:‫شاخص‬‫احمد‬ ‫شعیب‬‫پوهنمل‬

4. ‫مقدمه‬
•‫عفونت‬‫توسط‬Mycoplasma gallisepticum‫با‬‫حمله‬
‫آهسته‬‫و‬‫ی‬‫بیمار‬‫مزمن‬‫دستگاه‬‫ی‬ ‫تنفس‬Chronic Respiratory
Disease (CRD)‫مرغ‬‫و‬‫یت‬‫ز‬‫سینو‬‫عفونی‬‫فیل‬‫مرغ‬‫ها‬‫اه‬‫ر‬‫هم‬‫است‬.
•‫این‬‫ی‬‫بیمار‬‫یکی‬‫از‬‫مهمترین‬‫اض‬‫ر‬‫ام‬‫سیستم‬‫ی‬ ‫تنفس‬‫در‬‫ر‬‫طیو‬‫می‬‫باشد‬.
•‫این‬‫عفونت‬‫مانی‬‫ز‬‫اتفاق‬‫می‬‫افتد‬‫که‬‫مرغ‬‫های‬‫آلوده‬‫به‬‫باکتر‬‫ی‬
Mycoplasma gallisepticum‫تحت‬‫استرس‬‫یا‬‫فشار‬‫ار‬‫ر‬‫ق‬
‫گیرند‬.
•‫این‬‫ی‬‫باکتر‬‫ها‬‫گاه‬‫مینه‬‫ز‬‫ساز‬‫ی‬‫بیمار‬‫های‬‫دیگر‬‫و‬‫گاه‬‫بعنوان‬‫یکی‬‫از‬
‫عوامل‬‫تضعیف‬‫کننده‬‫سیستم‬‫معافیت‬‫ر‬‫طیو‬‫د‬‫ر‬‫وا‬‫عمل‬‫می‬‫شو‬‫ند‬.

5. ‫ادامه‬..
•‫متعاقبا‬‫با‬‫حمله‬‫عفونت‬‫های‬‫ی‬‫ثانو‬‫ن‬‫چو‬‫ی‬ ‫بعض‬‫ی‬‫باکتر‬‫ها‬‫ب‬‫اعث‬
‫ضایعات‬‫یادی‬‫ز‬‫در‬‫مرغ‬‫ها‬‫می‬‫گردد‬.
•‫عموما‬‫ی‬‫بیمار‬CRD‫اه‬‫ر‬‫هم‬‫با‬‫کولی‬‫یس‬‫ز‬‫باسیلو‬‫در‬‫ی‬‫مرغدار‬‫ها‬‫شک‬‫ل‬
‫می‬‫گیرد‬‫که‬‫تلفات‬‫و‬‫ضایعات‬‫اقتصادی‬‫اوانی‬‫ر‬‫ف‬‫ا‬‫ر‬‫بوجود‬‫می‬‫آ‬‫د‬‫ر‬‫و‬.
•‫مطالعه‬‫این‬‫انتانات‬‫اهمیت‬‫یادی‬‫ز‬‫در‬‫ی‬‫بیمار‬‫های‬‫ر‬‫طیو‬‫ند‬‫ر‬‫دا‬‫و‬‫ام‬‫ه‬‫ز‬‫و‬‫ر‬
‫تالش‬‫های‬‫یادی‬‫ز‬‫جهت‬‫تشخیص‬‫و‬‫کنترول‬‫آنها‬‫می‬‫شود‬.

6. ‫ادامه‬..
•‫ه‬‫ز‬‫و‬‫امر‬‫در‬‫ر‬‫کشو‬‫ما‬‫خصوصا‬‫در‬‫والیت‬‫ات‬‫ر‬‫ه‬‫صنعت‬‫ش‬‫ر‬‫و‬‫پر‬‫طیو‬‫ر‬
‫بسیار‬‫انکشاف‬‫یافته‬‫و‬‫در‬‫این‬‫اواخر‬‫م‬‫ر‬‫فا‬‫های‬‫یاد‬‫ز‬‫ش‬‫ر‬‫و‬‫پر‬‫مرغ‬‫های‬
‫تخمی‬‫و‬‫نسلی‬‫ایجاد‬‫شده‬‫است‬.
•‫در‬‫این‬‫سیستم‬‫های‬‫ی‬ ‫ش‬‫ر‬‫و‬‫پر‬‫ایش‬‫ز‬‫اف‬‫اکم‬‫ر‬‫ت‬‫ی‬‫نگهدار‬،‫ر‬‫طیو‬‫به‬‫کار‬
‫ی‬‫گیر‬‫ش‬‫و‬‫ر‬‫های‬‫مختلف‬‫ایش‬‫ز‬‫اف‬‫تولید‬‫و‬‫استفاده‬‫از‬‫حداکثر‬‫ظ‬‫رفیت‬
‫های‬‫جنیتیکی‬‫به‬‫ر‬‫منظو‬‫تولید‬‫بیشتر‬‫سبب‬‫گردیده‬‫تا‬‫امر‬‫اض‬‫و‬‫عفونت‬
‫های‬‫ی‬‫یادتر‬‫ز‬‫ر‬‫طیو‬‫ا‬‫ر‬‫در‬‫معرض‬‫ابتال‬‫ار‬‫ر‬‫ق‬‫دهد‬‫که‬‫ی‬‫بیمار‬CRD‫و‬
CCRD‫از‬‫عمده‬‫ترین‬‫اض‬‫ر‬‫ام‬‫در‬‫این‬‫محیط‬‫ها‬‫به‬‫شمار‬‫می‬‫ند‬‫و‬‫ر‬.

7. ‫یخچه‬‫ر‬‫تا‬
•‫ارگانیزم‬‫و‬‫مایکر‬‫های‬‫کالس‬‫مولیکوتیس‬(Mycoplasma)‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫اولین‬
‫بار‬‫در‬‫سال‬1898‫به‬‫عنوان‬‫عامل‬‫ی‬‫بیمار‬Bovine
Contagious Pleuropneumonia(BCPP)‫شناخته‬‫شد‬.
•‫بعدا‬‫تمام‬‫عوامل‬‫مشابه‬‫آن‬‫به‬‫نام‬Pleuropneumonia Like
Organisms(PPLO)‫نام‬‫ی‬‫گذار‬‫گردید‬.
•‫نخستین‬‫تشخیص‬‫دقیق‬‫این‬‫ی‬‫بیمار‬‫در‬‫فیل‬‫مرغ‬‫ها‬،‫در‬‫سال‬1905
‫میالدی‬‫توسط‬Dodd‫در‬‫انگلستان‬‫ت‬‫ر‬‫صو‬‫پذیرفت‬‫که‬‫ی‬‫و‬‫بیمار‬‫ی‬
‫ق‬‫فو‬‫ا‬‫ر‬Epizootic Pneumoenteritis‫نامید‬.

8. ‫ادامه‬..
•‫در‬‫سال‬1938،‫میالدی‬Dickinson‫و‬Hinshaw‫ی‬‫بیمار‬‫یاد‬
‫شده‬‫ا‬‫ر‬‫التهاب‬‫عفونی‬‫سینوس‬‫های‬‫فیل‬‫مرغ‬‫نامیدند‬.
•‫در‬‫اوایل‬‫دهه‬1950‫میالدی‬Markham‫و‬Wong‫طی‬‫ی‬ ‫ش‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬
‫از‬‫کشت‬‫موفقیت‬‫آمیز‬‫این‬‫ارگانی‬‫ز‬‫م‬‫ها‬‫از‬‫جوجه‬‫ها‬‫و‬‫فیل‬‫مرغ‬‫ها‬،‫خبر‬
‫دادند‬.‫این‬‫و‬‫گر‬‫پ‬‫ارگانی‬‫ز‬‫م‬‫ق‬‫فو‬‫ا‬‫ر‬‫از‬‫اعضای‬‫و‬‫گر‬‫پ‬
Mycoplasma Spp.‫دانستند‬.
(،‫نیا‬ ‫اوحدی‬1379)

9. ‫ادامه‬..
•‫در‬‫سال‬1943،‫میالدی‬Delaplane‫و‬Stuart‫ارگانی‬‫زم‬‫های‬
‫ق‬‫فو‬‫ا‬‫ر‬‫از‬‫جنین‬‫جوجه‬‫های‬‫دچار‬CRD‫ی‬‫جداساز‬‫کردند‬.
•‫ه‬‫ز‬‫و‬‫امر‬‫این‬‫ی‬‫بیمار‬‫بعنوان‬‫مشکل‬‫مهم‬‫در‬‫صنعت‬‫ش‬‫ر‬‫و‬‫پر‬‫ر‬‫طیو‬‫د‬‫ر‬
‫تمام‬‫نواحی‬‫ایاالت‬‫متحده‬‫آمریکا‬‫و‬‫غالب‬‫های‬‫ر‬‫کشو‬‫جهان‬‫مطرح‬‫ش‬‫ده‬
‫است‬‫و‬‫از‬‫نظر‬‫انتشار‬‫وضعیت‬‫جهانی‬‫د‬‫ر‬‫دا‬.
•‫واقعات‬‫این‬‫ی‬‫بیمار‬‫تا‬‫حال‬‫در‬‫ر‬‫کشو‬‫ما‬‫سما‬‫ر‬‫ش‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫گ‬‫نشده‬‫است‬‫ا‬‫ر‬‫ی‬‫ز‬
‫در‬‫قسمت‬‫تشخیص‬‫آن‬‫تا‬‫ز‬‫هنو‬‫کدام‬‫تحقیقی‬‫ت‬‫ر‬‫صو‬‫نگرفته‬‫ا‬‫ست‬.

10. ‫عامه‬‫صحت‬‫بر‬‫تاثیر‬‫و‬‫اقتصادی‬ ‫اهمیت‬
•‫ی‬‫باکتر‬ ‫این‬‫چه‬‫از‬‫ای‬‫ز‬ ‫ی‬‫بیمار‬ ‫چه‬‫و‬ ‫اقتصادی‬‫لحاظ‬‫مرض‬ ‫مهمترین‬ ‫ی‬‫در‬ ‫ا‬‫ر‬
‫کند‬ ‫می‬‫تولید‬‫ر‬‫طیو‬.
‫یان‬‫ز‬‫ن‬‫چو‬ ‫اقتصادی‬‫های‬:
•‫الشه‬ ‫کیفیت‬ ‫کاهش‬
•‫دان‬ ‫مصرف‬ ‫کاهش‬‫ه‬
•‫مرغ‬ ‫تخم‬ ‫تولید‬ ‫ان‬‫ز‬‫می‬‫و‬ ‫کیفیت‬ ‫کاهش‬
•‫های‬‫هزینه‬ ‫ایش‬‫ز‬‫اف‬‫ی‬‫تداو‬
•‫م‬ ‫ترین‬‫پرهزینه‬‫از‬‫یکی‬‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ق‬‫فو‬‫ی‬‫بیمار‬‫که‬‫میباشند‬ ‫عواملی‬‫از‬‫پیش‬ ‫شکالت‬
‫د‬‫ز‬‫سا‬ ‫می‬‫مبدل‬‫دنیا‬ ‫سرتاسر‬‫در‬‫ر‬‫طیو‬ ‫تولید‬ ‫صنعت‬‫ی‬‫و‬‫ر‬.

11. ‫ادامه‬..
•‫برنامه‬‫های‬‫ی‬‫پیشگیر‬‫و‬‫کنتر‬‫و‬‫ل‬‫این‬‫مرض‬(،‫ت‬‫ر‬‫نظا‬‫شناسایی‬،
‫واکسین‬‫شن‬‫و‬...)‫نیز‬‫مند‬‫ز‬‫نیا‬‫هزینه‬‫های‬‫باالیی‬‫می‬‫باشند‬.
•‫مایکوپال‬‫ز‬‫ما‬‫گالی‬‫سپتیکم‬،‫انواع‬‫ی‬ ‫خاص‬‫از‬‫پرندگان‬‫ا‬‫ر‬‫بیما‬‫ر‬‫ساخته‬‫و‬
‫مشکلی‬‫ا‬‫ر‬‫در‬‫صحت‬‫عامه‬‫ایجاد‬‫نمی‬‫کند‬.

12. ‫ی‬ ‫شناس‬ ‫عامل‬
• Domine : Bacteria
• Phylum : Tenericutes
• Class : Mollicutes
• Order : Mycoplasmatales
• Family : Mycoplasmataceae
• Genus : Mycoplasma
• Species : Mycoplasma gallisepticum

13. ‫ی‬ ‫شناس‬ ‫عامل‬
(1Mycoplasma gallisepticum
(2‫ی‬ ‫س‬‫و‬‫ویر‬ ‫های‬ ‫عفونت‬ ‫ل‬‫شمو‬‫به‬ ‫استرس‬ ‫های‬‫ر‬‫فاکتو‬
Infectious Bronchitis
Infectious Laryngotrachitis
Newcastle Disease
Avian Rhinotrachitis
(1‫ثانویه‬ ‫های‬ ‫م‬‫ر‬‫فو‬ ‫کولی‬(E.coli)
(Quinn et al,. 2002)

14. ‫نمو‬ ‫اوصاف‬‫و‬ ‫مشخصات‬
•‫ی‬‫و‬‫حجر‬‫دیوار‬‫ن‬‫بدو‬‫ی‬‫باکتر‬
•‫ها‬ ‫ی‬‫باکتر‬ ‫کوچکترین‬
•‫پسند‬ ‫مشکل‬
•‫ا‬‫ز‬‫گیم‬ ‫ی‬‫آمیز‬‫نگ‬‫ر‬
•‫ضعیف‬ ‫منفی‬ ‫ام‬‫ر‬‫گ‬
•‫ز‬‫مالتو‬‫و‬‫ز‬‫گلوکو‬ ‫تخمر‬
•Fried egg type of colony
•‫اسب‬‫ن‬‫خو‬ ‫کامل‬‫کننده‬‫هیموالیز‬
•‫ها‬‫یتروسایت‬‫ر‬‫ا‬‫اگلوتنیشن‬‫ت‬‫ر‬‫قد‬
•‫ها‬‫کننده‬ ‫عفونی‬‫ضد‬ ‫مقابل‬‫در‬ ‫حساس‬

15. ‫ی‬‫ژ‬‫اپیدیمیولو‬
‫حساس‬ ‫پرندگان‬ ‫انواع‬
•‫ها‬‫مرغ‬
•‫ها‬ ‫مرغ‬ ‫فیل‬
•‫کفترها‬
•‫س‬‫و‬‫طاو‬
‫مرض‬‫انتشار‬
•‫شایع‬ ‫بسیار‬

16. ‫ی‬‫بیمار‬ ‫انتقال‬
• Egg Transmission
• Airborne (aerosol)
• Indirect or mechanical
• Entry of CRD by infected carrier birds
• Transfer by persons
• Transfer on equipments

17. (Signs)‫عالیم‬
In Layers / Breeders
• Coughing
• Sneezing
• Rales and difficulty breathing
• Swollen eyelids
• Conjunctivitis
• Nasal and Ocular discharge
• Poor productivity
• Reduced hatchability
• Reduced chick viability
• Occasional encephalopathy

18. ‫ادامه‬..
In Broilers
• Most outbreaks occur between 3rd and 6th
weeks of age
• Poor feed conversion, sharp decline in weight
gain
• Slow growth
• Leg problems
• Morbidity rate fairly high but not great mortality
• Poor carcass quality, high contamination rate
• Thin and weak birds

19. ‫مرض‬ ‫ه‬‫ر‬‫دو‬
•‫ی‬‫بیمار‬‫معموال‬‫از‬‫سن‬‫سه‬‫هفتگی‬‫به‬‫بعد‬‫در‬‫تمام‬‫ه‬‫ر‬‫دو‬‫ندگی‬‫ز‬‫مرغ‬‫ممکن‬
‫است‬،‫ز‬‫و‬‫بر‬‫کند‬.
•‫ه‬‫ر‬‫دو‬‫تفریخ‬‫این‬‫مرض‬‫طوالنی‬‫است‬‫که‬‫از‬6‫الی‬21‫ز‬‫و‬‫ر‬‫دوام‬‫نموده‬‫و‬‫به‬
‫همین‬‫علت‬‫فقط‬‫واقعات‬‫کمی‬‫از‬‫شیوع‬‫این‬‫عفونت‬‫در‬‫مرغ‬‫های‬‫کمتر‬‫ا‬‫ز‬
‫سن‬‫سه‬‫هفته‬‫دیده‬‫می‬‫شود‬.
•‫عفونت‬‫ها‬‫ز‬‫و‬‫ر‬‫و‬‫حتی‬‫ماه‬‫ها‬‫تا‬‫ایجاد‬‫استرس‬‫می‬‫تواند‬‫به‬‫شکل‬‫ن‬‫بدو‬‫عالیم‬
‫هم‬‫باشد‬.
•‫ان‬‫ز‬‫می‬‫تلفات‬‫این‬‫مرض‬‫به‬‫تنهایی‬‫یاد‬‫ز‬‫نیست‬‫و‬‫معموال‬3‫تا‬5‫فی‬‫صد‬‫بیشتر‬
‫نمی‬‫باشد‬‫ولی‬‫در‬‫تیکه‬‫ر‬‫صو‬‫با‬‫ی‬‫بیمار‬‫ی‬‫دیگر‬‫مخلوط‬‫شود‬‫مرگ‬‫و‬‫م‬‫یر‬‫باال‬
‫فته‬‫ر‬‫و‬‫گاهی‬‫تا‬20‫فی‬‫صد‬‫نیز‬‫می‬‫سد‬‫ر‬.
(،‫حسینی‬1392)

20. Post- mortem Lesions
• Airsaculitis
• Pericarditis
• Perihepatitis (‫باشد‬ ‫ثانویه‬ ‫عفونت‬ ‫با‬ ‫توام‬ ‫اگر‬ ‫)خصوصا‬
• Catarrhal inflammation of nasal passages
sinuses, trachea and bronchi
• Occasionally arthritis, tenosynovitis and
salpingitis

21. ‫ادامه‬..

22. ‫ادامه‬..

24. Trachitis

26. ‫تشخیص‬
• Lesions
• Serology
• Serum agglutination
• Elisa
• HI
• Isolation and Identification of Organism
• Demonstration of specific DNA by PCR

27. ‫تفریقی‬ ‫تشخیص‬
• Infectious Coryza
• Aspergillosis
• Viral Respiratory Diseases
• Vitamin A deficiency
• Other mycoplasma infections (M. synoviae)

28. ‫ی‬‫تداو‬
• Tilmicosin
• Tylosin
• Spiramycin
• Tetracyclines
• Fluoroquinolones

29. ‫وقایه‬
•‫محو‬‫این‬‫عفونت‬‫هدف‬‫اصلی‬‫در‬‫ام‬‫ر‬‫گ‬‫و‬‫پر‬‫های‬‫صحت‬‫ر‬‫طیو‬‫در‬‫اکثر‬
‫ها‬‫ر‬‫کشو‬‫می‬‫باشد‬‫ا‬‫ر‬‫ی‬‫ز‬‫وضعیت‬‫این‬‫عفونت‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫ت‬‫ر‬‫تجا‬،‫ر‬‫طیو‬‫تخم‬‫مرغ‬‫و‬
‫جوجه‬‫مهم‬‫است‬.
•‫این‬‫ام‬‫ر‬‫گ‬‫و‬‫پر‬‫ها‬‫اساس‬‫آن‬‫ی‬‫خریدار‬‫جوجه‬‫های‬‫کامال‬‫سالم‬‫و‬‫ی‬‫عار‬‫از‬‫این‬
‫عفونت‬‫است‬.
•‫امنیت‬‫یستی‬‫ز‬‫در‬‫م‬‫ر‬‫فا‬
•‫ر‬‫مانیتو‬‫نمودن‬‫یکی‬‫ژ‬‫سیرولو‬
•‫واکسینیشن‬(Modified Live Vaccines and Bacterins)
F strain
Ts- 11
6/85

30. ‫ی‬‫گیر‬‫نتیجه‬
•‫از‬‫آنجائیکه‬‫افغانستان‬‫ر‬‫کشو‬‫اعتی‬‫ر‬‫ز‬‫و‬‫ی‬‫مالدار‬‫می‬‫باشد‬‫و‬‫از‬‫ط‬‫رف‬
‫دیگر‬‫صنعت‬‫ش‬‫ر‬‫و‬‫پر‬‫ر‬‫طیو‬‫جدیدا‬‫در‬‫این‬‫ر‬‫کشو‬‫شکل‬‫گرفته‬‫ا‬‫ست‬‫و‬
‫سرمایه‬‫ی‬‫گذار‬‫هایی‬‫یادی‬‫ز‬‫در‬‫این‬‫عرصه‬‫ت‬‫ر‬‫صو‬،‫گرفته‬‫ی‬‫بیمار‬‫مزمن‬
‫سیستم‬‫ی‬ ‫تنفس‬‫ر‬‫طیو‬‫و‬‫از‬‫این‬‫قبیل‬‫اض‬‫ر‬‫ام‬‫از‬‫اهمیت‬‫ی‬ ‫خاص‬
‫دار‬‫ر‬‫برخو‬‫است‬‫ا‬‫ر‬‫ی‬‫ز‬‫باعث‬‫ات‬‫ر‬‫خسا‬‫اقتصادی‬‫یادی‬‫ز‬‫می‬‫گردد‬.‫فله‬‫ذا‬
‫مطالعه‬‫و‬‫تحقیقات‬‫باالی‬‫این‬‫گونه‬‫اض‬‫ر‬‫ام‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬،‫وقایه‬‫کنتر‬‫ول‬‫و‬
‫محو‬‫آنها‬‫با‬‫ش‬‫ز‬‫ار‬‫تلقی‬‫می‬‫گردد‬.

31. ‫پیشنهادات‬
•‫ی‬‫بیمار‬‫این‬ ‫واقعات‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫تشخیص‬‫د‬‫ر‬‫مو‬‫در‬ ‫تحقیقات‬ ‫انجام‬‫در‬
‫ر‬‫کشو‬
•‫واکسین‬ ‫ساختن‬(‫نده‬‫ز‬ ‫های‬ ‫واکسین‬)
•‫ی‬ ‫ش‬‫ر‬‫و‬‫پر‬ ‫های‬ ‫ن‬‫سالو‬‫در‬ ‫کافی‬‫تهویه‬
•‫ن‬‫سالو‬‫ت‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫ح‬‫جه‬‫ر‬‫د‬ ‫عایت‬‫ر‬
•‫د‬ ‫ی‬‫بیمار‬ ‫این‬ ‫کنترول‬‫در‬ ‫عمده‬‫نقش‬‫ی‬ ‫س‬‫و‬‫ویر‬ ‫اض‬‫ر‬‫ام‬ ‫از‬ ‫ی‬‫جلوگیر‬‫د‬‫ر‬‫ا‬
•‫این‬ ‫کنترول‬‫در‬ ‫ی‬‫مؤثر‬‫نقش‬ ‫متعادل‬‫جیره‬ ‫تهیه‬ ‫و‬ ‫ر‬‫طیو‬‫تغذیه‬‫ی‬‫بیمار‬
‫د‬‫ر‬‫دا‬

32. ‫مآخذ‬
.1‫حسن‬ ‫دکتر‬ ،‫نیا‬ ‫اوحدی‬.(1379.)‫ر‬‫طیو‬‫ز‬‫باسیلو‬ ‫کلی‬‫و‬‫دی‬‫آر‬‫ی‬ ‫س‬‫ی‬‫بیمار‬.‫عل‬ ‫ات‬‫ر‬‫انتشا‬‫و‬‫م‬
‫قلم‬.‫صص‬2-10.
.2‫جمال‬ ‫سید‬ ،‫حسینی‬(.1392.)‫ر‬‫طیو‬‫ی‬ ‫تنفس‬‫دستگاه‬‫مزمن‬‫ی‬‫بیمار‬.‫وبالگ‬.
3. QUINN, P.J., MARKEY, B.K., CARTER, M.E., DONNELLY, W.J.
and LEONARD, F.C., 2002. Veterinary microbiology and
microbial disease., pp 180-7.
4. SONGER, J.G. and POST, K.W., 2000. Veterinary
microbiology. The University of Arizona Tucson, Arizona., pp
305-9.

33. ‫شما‬‫از‬‫تشکر‬