The slides is a short PowerPoint teaching about some of Basotho cultures

1. LIPAPALI TSA
BASOTHO
HO KHOASA LITALI
1

2. BOITSEBISO
Lumela momameli ea khabana lebitso laka ke Reanetse Mohlomi , ke moithuiti
oa selemo sa boraro sekolong sa koetliso ea litichere Lesotho college of
Education .ke tlilo bua ka papali ea ho khoasa litali.
2

3. SELELEKELA
• Naha ea Lesotho joalo ka linaha tse ling e nale lintho tseo e ikhetholang ka
tsona ho lichaba tse ling joalo ka lipapali , ‘me mothating ona ke lakatsa ho
bua ka papali ea ho khoasa litali.Lipapali tsena li na le melemo ea tsona ka ho
fapana ,’me li bapaloa ka linako tse fapaneng tsa selemo .Li bapaloa ke
mefuta e fapaneng ea batho.Ka kotloloho ke tlo bua ka papali ea ho khoasa
litali e bapaloang ke balisana.
3

4. LINTLHA TSA BOHLOKOA KA PAPALI
EA HO KHOASA LITALI
• TLHALOSO
• NAKO LE SEBAKA
• LISELISOA
• MOKHOA OA HO KHOASA
• MELEMO EA HO KHOASA LITALI
• MANOLLO EA MANTSOE
4

5. TLHALOSO
• Ho latela AM LESITSI , ho khoasa litali ke papali e bapaloang ke balisana
Nakong eo hoseng ho kotutsoe masimong e leng mariha . Papali ena e
bapaloa mariha mots’eare .Nakong en eo ho phuntsoeng mohoang
liphoofolo li ea hohle moo liratang joale sena se etsa hore bashanyana ba be
le nako e ngata ea ho bapala.
5

6. NAKO LE SEBAKA
• Ho ea ka Matoete (2016) Litali li khoasoa ha e le mariha lebaka ke hore
mariha li khotse , li nonne hape li fumaneha ka bongata , mankoreteng a
masimo le moo poone e bokeletsoeng . Ka ha litali ke liphoofolo tse ratang
lijo li fumaneha ka bongata Nakong ena .
6

7. LISEBELISOA
• Tsenene :ke thupa e kentsoeng terata ho hlaba litali .
• Lekhate :ke thupa e betliloeng hore ebe motsu ka ntlheng e ngoe hore e tsebe
ho hlaba litali.
7

8. MOKHOA OA HO KHOASA LITALI
• Ho latela AM LESITSI , bashanyana ba bang ba khoasa , ba bang ba lalla
‘me bana ba khoasang ba phutla ba ntse ba bina , pina ena e fa bakhoasi
morolo oa hore litali li fihle kapele ho balalli . Bakhoasi ha ba ntse ba khoasa
joalo e mong o tlare chebelele! e le ho bolela hore o bone tali e mathela
mocheng ha ba ntse ba khoasa sena se etsoa ka sepheo sa hore balalli ba
bakhothale ba tsebe hore liteng .
8

9. NTS’ETSO PELE KA MOKHOA OA HO
KHOASA
• Ho ea ka AM Lesitsi , puo e tla phanyaoloa ho thoe boriba e leng hore lulang
fats’e hang . Ena ke taelo e fanoeng ke e mong oa balalli ho bakhoasi , ‘me ba
re hang putla , e mong le e mong o batla mocha . Ba lula ka mokhoa oa hore
li se ke tsa ba nya. Joale ho lla tsenene le lekhate feela .
• Mona ba lehlohonolo ba li hlaba mapaate , hase leboro ke kotsi ho ba
libahlang bokhomo. Ba lihlabang ka mokhoa oa ho boboranya li a ba nya e
be ba khoasi ba li lata mabotsela e leng ho li lata morao hape ha ba bang ntse
ba ts’ets’etha joalo sepheo e le ho li isa setsiketsing e leng ho li isa moo li
laletsoeng ka matla.
9

10. NTS’ETSOPELE EA MOKHOA OA
KHOASA
• Bana ba ts’ets’ethang ba sebelisa lekhate . Joale ha li talimeha li sa bonahale , ba ka
lehlakoreng le leng ba phutla hore li bonahale , ho feta moo bakhoasi ba li lata
mabotsela hape .Bakhoasi ba tla sisinya joang hore join li ee ka ho ba bang , me ha
li hahlahile li le ngata e mong oa bakhoasi o tla pheta hape a re chebelele !e ntse e le
ho khothatsa balalli , e mong oa balalli o tla re boriba! E le hore ba fumane mecha li
hlajoe selutse ho se ba ka li nyang.
• Ha nako ea ho khoasa e felile , ho etsoa mototo ho nto shejoa hore na ke bafe ba
hahisitseng ba bang , ba tsebe ho ithorisa .litali tsena baa li besa ba je lithebo pele tali
e butsoa mele kaofela .Lithebo li jeoa ha tali e le nts’o ke ho cha ke mollo feela nama
ka bo eona e sa butsoa .Bobele boa lahloa ba hlabileng tse ngata ba tla tsoaisa ba sa
hlabang letho.Tali e ratoang haholo ke marena , ke khoana , e mona e mereto.
10

11. MELEMO EA HO KHOASA LITALI
• Ho ithuta ho nepa
• Ho itlosa bolutu
• Ho theha setsoalle
• Ho ruta ho mamello
• Ho chorisa bokheleke
11

12. TLHALOSO EA MANTSOE
Ho ea ka Lesitse (1990)
• Ho khoasa : ho Khanna litali moeling hore li ee ho balalli.
• Ho phutla : ho otla ka nqena le ka nqena hore tali ee pele.
• Ho ts’ets’etha : ho sisinya joang hore litali li ee pele.
• Chebelele: ke ha e mong oa bakhoasi a bona tali e mathela pele mocheng ha ba ntse
ba khoasa. Sena se etsoa ho re balalli ba khothale ba tsebe hore li teng .
• Ho lalla : e mong le e mong o lutse ka mokhoa oa hore a se ke a li nya a bile a
fumane mocha .
12

13. NTS’ETSO PELE EA TLHALOSO EA
MANTSOE
• Boriba: ho boleloa hore ba lule fats’e hang . Ena ke taelo e fanoang ke emong oa
balalli ho bakhoasi , hore ba fumane mecha ‘me li hlajoe selutse ho se bao li ba
nyang.
• Maapate : ho hlaba litali tse peli ka nako e le ngoe.
• Ho li lata mabotsela : ho li lata morao hape ha ba bang ba li nyele hore li tle
setsiketsing.
• Ho nya tali : ke ha li feta ho motho a laletse .
• Ho li isa setsiketsing : ho li isa moo ho laletsoeng ka matla.
13

14. MEHLOLI EA LIPATLISISO
• Lesitsi .A.M (1990)Seemahale .Hooder and Stoughton educational Southern Africa .
• Matoete ,L.(2016), presentation
14

15. QETELLO
• Kea leboha momameli ea khabane ka ho mamela litaba tsena.
Bakeng sa lipotso ke fumaneha: Email:mohlomireanetse98@gmail.com
15

16. LIKHOTHALETSO
• Le hoja ho khoasa litali ho na le melemo e itseng , empa nako ena eo re seng
re le ho eona ho khoasa litali ha ho sana melemo ka ha batho boholo ha ba
sana masimo le phoofolo.
16