Μια παρουσίαση που αφορά την προσχολική εκπαίδευση στην φύση με φυσικά υλικά και αυτά που προσφέρει στους μικρούς μαθητές.

1. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΦΥΣΗ

2. ΠΙΑΖΕ, ΒΙΓΚΟΤΣΚΥ
• Η μάθηση συμβαίνει μόνο με
την ενεργή συμμετοχή του
μαθητή.
ΔΕΛΜΟΥΖΟΣ
• Η εκπαίδευση στηρίζεται στην
φύση, τον πολιτισμό και στις
ανάγκες των ανθρώπων
• Το παιδί πρέπει να ανακαλύπτει
μόνο του την γνώση, με
καθοδηγητή τον δάσκαλο, αλλά
κυρίως με δική του σκέψη.
• Η φύση και τα εκπαιδευτικά
προγράμματα σε αυτήν, οδηγεί
στην εμπειρία και
ενδυναμώνουν την προσοχή,
την αυτενέργεια και την γνώση
WALDORF
• Η μάθηση βασίζεται στις
αισθήσεις, στην εμπειρία και
στο παράδειγμα
ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ 20ου αι ΕΜΦΑΣΗ: ΒΙΩΜΑ, ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΦΥΣΗ
Παροχή ευκαιρίας
στο παιδί να
ακολουθεί τον
δικό του
προσωπικό ρυθμό
Παροχή
δυνατότητας
στο παιδί για
προσωπική
δράση
ΜΟΝΤΕΣΣΟΡΙ
Σεβασμός στην
ελευθερία του
παιδιού

3. Ποια είναι η πιο σύγχρονη μέθοδος
προσχολικής εκπαίδευσης; (21ος αι)
Τον τελευταίο αιώνα με την ανάπτυξη της νευροεπιστήμης που μελετά την
λειτουργία του εγκεφάλου, η πιο αποτελεσματική μέθοδος εκπαίδευσης
θεωρείται η βιωματική επικοινωνιακή μάθηση.
 Η παροχή γνώσης πρέπει να σχετίζεται με τις απορίες και τα προβλήματα που
εκφράζει το κάθε παιδί, καθώς μόνο τότε θα ενδιαφερθεί να μάθει.
 Ο δάσκαλος να οδηγεί το παιδί στην γνώση μέσω μιας επικοινωνιακής
σχέσης με αυτό.
 Ο μικρός μαθητής να γίνεται συνδιαμορφωτής με τον δάσκαλο, μέσω της
οργάνωσης, του σχεδιασμού, της διεξαγωγής και της αξιολόγησης της
εκπαιδευτικής δράσης.

4. O στόχος της εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι
ένα παιδί καλλιεργημένο και ανεπτυγμένο:
Συναισθηματικά Χαρούμενο, αξιοπρεπές, δοτικό, κοινωνικό,
δίκαιο, με αρχές και αξίες
Διανοητικά Ευρηματικό, με καλλιεργημένο πνεύμα, κριτική
σκέψη, υπεύθυνο
Βιολογικά Υγιές, ψύχραιμο, προσαρμοστικό, με
αυτοπεποίθηση και αυτοέλεγχο

5. Ένα βασικό είδος βιωματικής μάθησης, αποτελεί
η μάθηση κοντά στο φυσικό περιβάλλον.
• Ο άνθρωπος δέχεται από το εξωτερικό περιβάλλον, διάφορα
φυσικά ερεθίσματα, τα οποία ο εγκέφαλος μετασχηματίζει
δημιουργώντας νέες μνήμες.
• Έχει αποδειχθεί πειραματικώς, ότι τα παιδιά που διδάσκονταν
στην φύση, μετέτρεπαν την ενέργεια των φυσικών ερεθισμάτων
σε μάθηση.
• Αυτά τα παιδιά έδειξαν σημαντική διαφορά στην διανοητική τους
ανάπτυξη, συγκριτικά με παιδιά που διδάσκονταν μέσα στην
σχολική αίθουσα.

6. • Τα ερεθίσματα που δέχονται τα νήπια πρέπει να προέρχονται όσο
γίνεται από το φυσικό περιβάλλον και τα φυσικά υλικά, ώστε να
παράγεται πιο εύκολα η πρωτεΐνη CREB, υπεύθυνη για τον
σχηματισμό μηχανισμού της Μακροχρόνιας Μνήμης.
• Όταν ο άνθρωπος είναι αποκομμένος από το φυσικό περιβάλλον,
όπως σήμερα με την κυριαρχία της τεχνολογίας και την
αστικοποίηση, αχρηστεύει ένα μεγάλο απόθεμα πρωτεϊνών που
θα μπορούσαν να παραχθούν και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη
της μακροχρόνιας μνήμης, δηλαδή της μάθησης.
(Αυτό ίσως να είναι το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα που
έχει προκαλέσει ο άνθρωπος κατευθείαν στον εαυτό του, χωρίς να
το έχει συνειδητοποιήσει.)

7. Η εκπαίδευση στην φύση:
• Αύξηση και ευκρίνεια σκέψεων, αλλά και βελτίωση
διανοητικών δεξιοτήτων όπως:
Αύξηση γνώσεων, βελτίωση μνήμης, διαχείριση
συναισθημάτων στις σχέσεις του με τους άλλους. Όλα αυτά
συνεπάγονται την βελτίωση της συμπεριφοράς.
• Οι βιωματικές δραστηριότητες στην φύση που απαντούν στα
ερωτήματα «γιατί; πώς; για ποιον λόγο;», ικανοποιούν
ανάγκες και απορίες του παιδιού, επομένως εξασφαλίζουν
την χαρά της μάθησης και αναπτύσσουν την κριτική σκέψη.

8. Δηλαδή,
σε ένα παιδί που εκπαιδεύεται στην φύση
 Αυξάνεται η χαρά και η ζωηράδα του και έτσι αναπτύσσεται η γλώσσα, η
δημιουργικότητα και η πρωτοβουλία του. Αντιθέτως μέσα στην αίθουσα
η ζωηράδα κινδυνεύει να καταναλωθεί σε άσκοπη κινητικότητα και
αταξία.
 Οι ήχοι και οι αρμονίες της φύσης αναπτύσσουν τον εγκέφαλο,
ωριμάζουν τους ακουστικούς νευρώνες και επηρεάζουν το αυτόνομο
νευρικό σύστημα, άρα ακολούθως και την λειτουργία της καρδιάς, της
αναπνοής και μειώνουν το στρες που εμποδίζει την μάθηση.
 Αυξάνεται η κριτική σκέψη και η δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων,
 Πετυχαίνουμε καλύτερη εστίαση της προσοχής του,
 Είναι ψύχραιμο και μαθαίνει να ελέγχει τα συναισθήματά του.
 Το παιδί δένεται και εξοικειώνεται με την φύση, συνεπώς
αντιλαμβάνεται την αξία της και αργότερα ως πολίτης αγωνίζεται για την
προστασία της.

9. Στο διάστημα μιας προσχολικής χρονιάς, η εξέλιξη της
ομάδας έρευνας (εκπαίδευση στην φύση)
σε σχέση με την ομάδα ελέγχου ( εκπαίδευση μέσα στην
τάξη) (σε ποσοστό %)
σε πέντε τομείς
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Ομάδα έρευνας
Ομάδα έρευνας

10. Συμπέρασμα
Η πειραματική αυτή απόδειξη της μεγαλύτερης
ανταπόκρισης του εγκεφάλου των παιδιών στα φυσικά αντί
τεχνητών ερεθισμάτων,
μπορεί να αποτελέσει αφορμή, ώστε οι εκπαιδευτικοί
προσχολικής ηλικίας να εντάξουν στο καθημερινό
εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα περισσότερες και
ουσιαστικότερες δράσεις που σχετίζονται με το φυσικό
περιβάλλον.

11. Βιβλιογραφία
Χρυσαφίδης Κ. (2005) «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση- Aντικείμενο δράσης και Διδακτική
προσέγγιση Gutenberg
Σύγχρονο Νηπιαγωγείο Τεύχος 92 (2013)
Βικιπαίδεια
Βαλιάντζα Ε. (2017) «Αριστοτελικά παιχνίδια στην φύση»
Δημητρίου Λ. (2012) «Τα 6 πρώτα χρόνια της ζωής» Αθήνα εκδ: Πεδίο
Βαλιάντζα –Αυτιά Ε. (2019) « Αριστοτελικά παιχνίδια λόγου και λογικής στην φύση εκδ:
Υδρονομή ΕΕ
Βαλιάντζα Ε. (2012) Μεταδιδακτορική έρευνα με θέμα την Bιωματική Επικοινωνιακή
μάθηση με έμφαση στα φυσικά ερεθίσματα – Μία ερευνητική προσέγγιση στις
θεωρίες του εγκεφάλου