2. Η Σκανδιναβία είναι γεωγραφική
και ιστορική περιοχή της Βόρειας
Ευρώπης. Περιλαμβάνει τη Δανία,
τη Νορβηγία και τη Σουηδία.
Συχνά, για ιστορικούς και
πολιτισμικούς λόγους, ως
σκανδιναβικές χώρες λογίζονται η
Φινλανδία και η Ισλανδία.
3. Οι Δανοί, οι Νορβηγοί και οι
Σουηδοί έχουν, ιστορικά,
περισσότερα κοινά παρά
διαφορές στον πολιτισμό τους και
αποτελούν τους κατεξοχήν
σκανδιναβικούς λαούς. Άλλωστε,
συχνά, στην ιστορική τους πορεία,
συνυπήρξαν σε κρατικές
οντότητες.
4. Αφενός μεν οι Φινλανδοί
αποτελούν μια ξεχωριστή εθνική
ομάδα με διαφορετική καταγωγή
και ρίζες στα Ουράλια όρη, οι
οποίοι για αιώνες βρίσκονταν
υπό την κατοχή της Σουηδίας.
Αφετέρου οι Ισλανδοί είναι, όντως
απόγονοι Σκανδιναβών Βίκινγκς
του Μεσαίωνα.
5. Θα μπορούσαμε επίσης να
χαρακτηρίσουμε όλες αυτές
τις χώρες ώς Νορδικές
(Βόρειες) χώρες, αν
επιθυμούμε να δώσουμε
έμφαση στα κοινά
πολιτισμικά και ιστορικά
στοιχεία τους.
6. Άλλωστε, με έναν
αντίστοιχο όρο, δηλαδή
«Άνθρωποι του Βορρά»
(Norsemen) τους
χαρακτήρισαν οι υπόλοιποι
Ευρωπαίοι μέσα από τη,
συχνά, βίαιη σχέση που
ανέπτυξαν μαζί τους κατά
τον πρώιμο Μεσαίωνα.
7. Λίγες υλικές μαρτυρίες
υπάρχουν στις Βόρειες χώρες
από την Εποχή του Λίθου, του
Χαλκού ή του Σιδήρου, ως τον 8ο
αι. μ.Χ. με εξαίρεση ένα
περιορισμένο αριθμό εργαλείων
από πέτρα, χαλκό και σίδηρο,
μερικά κοσμήματα και ταφικούς
τύμβους από πέτρες.
8. Ωστόσο σημαντική είναι μια εκτεταμένη συλλογή
από σχέδια σε πέτρα (πετρογλυφικά) καθώς και το
πλήθος μεγαλιθικών μνημείων, ιδίως στη Σουηδία.
9. Οι Σκανδιναβοί ήρθαν για πρώτη
φορά σε πιο σταθερή επαφή με
την υπόλοιπη Ευρώπη κατά την
«Εποχή των Βίκινγκ» (8ος – 11ος
αι. μ.Χ.). Η νότια Φινλανδία και τα
βόρεια τμήματα της Σουηδίας και
της Νορβηγίας ήταν περιοχές
όπου οι Βόρειοι λαοί συνήθως
μόνο εμπορεύονταν και έκαναν
επιδρομές,
10. ενώ οι μόνιμοι οικισμοί τους
βρίσκονταν στη νότια Νορβηγία
και Σουηδία, τη Δανία και τις
νήσους Φερόες, καθώς και σε
τμήματα της Ισλανδίας, της
Γροιλανδίας και της Εσθονίας.
11. Η χριστιανική Ευρώπη αντέδρασε
στις αιματηρές επιδρομές και τις
κατακτήσεις των «Ανθρώπων του
Βορρά» με έντονο ιεραποστολικό
έργο αποσκοπώντας στον
κατευνασμό της πολεμικής μανίας
των φοβερών παγανιστών
επιδρομέων.
12. Μετά τον προσηλυτισμό στο
Χριστιανισμό τον 11ο αιώνα, στην
περιοχή εμφανίστηκαν τρία
βόρεια βασίλεια: η Δανία, η
Νορβηγία και η Σουηδία. Η
Ισλανδία έγινε πρώτα
μια κοινοπολιτεία προτού τεθεί
υπό νορβηγική κυριαρχία στις
αρχές του 13ου αιώνα.
13. Ο ιστορικός όρος που
συνδέθηκε όσο κανείς με
τον πολιτισμό των
Σκανδιναβών είναι αυτός
του «Βίκινγκ». Μια
ολόκληρη εποχή στην
σκανδιναβική ιστορία
ονομάστηκε «Εποχή των
Βίκινγκς» (793-1066).
14. Οι Βίκινγκ ήταν Σκανδιναβοί, που από
τα τέλη του 8ου ως τα τέλη του 11ου
αιώνα έκαναν τόσο πολεμικές
επιδρομές όσο και εμπορικές ή
πειρατικές δραστηριότητες σε πολλές
περιοχές της Ευρώπης, ενώ
προχώρησαν σε τολμηρές
εξερευνήσεις στον Ατλαντικό
εποικίζοντας την Ισλανδία, τη
Γροιλανδία και τη Βίνλαντ (Β. Αμερική).
15. Οι Βίκινγκ δεν
αποτέλεσαν ενιαίο έθνος,
με τη μορφή που αυτά
άρχισαν να
διαμορφώνονται στη
Νότια Ευρώπη κατά την
ίδια περίοδο, αλλά
διέθεταν μεταξύ τους
πολλά κοινά
χαρακτηριστικά:
16. 1. γλώσσα
(αρχαία σκανδιναβική).
2. μυθολογία και παραδόσεις,
(επικά ποιήματα «σάγκα»).
3. τάση για εξερευνήσεις και
εποικισμό.
4. συναίσθηση της κοινής
καταγωγής.
17. Η λέξη Βίκινγκ ίσως προέρχεται
από τη νορδική λέξη vika που
σχετίζεται με τους κωπηλάτες των
σκανδιναβικών πλοίων. Έτσι,
Βίκινγκ θα ονομάζονταν αυτοί οι
σκανδιναβοί κωπηλάτες-
πολεμιστές που ταξίδευαν στις
θάλασσες κάνοντας παράτολμα
ταξίδια.
18. Αυτή η περίοδος της
σκανδιναβικής στρατιωτικής,
εμπορικής και δημογραφικής
επέκτασης αποτελεί σημαντικό
στοιχείο της πρώιμης
μεσαιωνικής ιστορίας
της Σκανδιναβίας,
της Εσθονίας, των Βρετανικών
Νησιών, της Γαλλίας, της
Ρωσίας και της Σικελίας.
19. Διευκολυνόμενη από τις
προηγμένες δεξιότητές τους στην
ιστιοπλοΐα και τη ναυσιπλοΐα και
με τα χαρακτηριστικά τους πλοία
(Drakar), η δράση των Βίκινγκ
κατά καιρούς επεκτάθηκε ακόμη
και στις Μεσογειακές ακτές,
στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση
Ανατολή ως κατακτητές ή
μισθοφόροι.
20. Μέσα από εκατοντάδες αποστολές εξερεύνησης,
κατάκτησης και εποικισμού, κοινότητες και κράτη των
Σκανδιναβών Βίκινγκ ιδρύθηκαν σε διάφορες περιοχές της
Ευρώπης δημιουργώντας τον θρύλο των φοβερών
πολεμιστών και ατρόμητων θαλασσοπόρων.
22. Αυτή η περίοδος επέκτασης
επέφερε την ευρύτερη διάδοση
του σκανδιναβικού πολιτισμού,
ενώ εισήγαγε ταυτόχρονα
ισχυρές ξένες πολιτισμικές
επιρροές στην ίδια
τη Σκανδιναβία, όπως τον
Χριστιανισμό, την εξελιγμένη
κρατική οργάνωση και το
λατινικό αλφάβητο.
23. Η αφομοίωση των νεογέννητων
Σκανδιναβικών βασιλείων του
11ου αι. στο πολιτιστικό ρεύμα
της ευρωπαϊκής Χριστιανοσύνης
άλλαξε τις σχέσεις τους με τους
γείτονές τους. Οι λεηλασίες στις
χριστιανικές περιοχές γύρω από
τη Βόρεια Θάλασσα
εξανεμίστηκαν και η «Εποχή των
Βίκινγκς» τελείωσε.
24. Ο πολιτισμός των Βίκινγκς
δεν διέθετε ένα πλήρως
ανεπτυγμένο και
διαδεδομένο σε όλους
σύστημα γραφής. Τα
λατινικά εισήχθησαν στη
Σκανδιναβία με τον
εκχριστιανισμό και το τέλος
της εποχής των Βίκινγκς.
25. Οι περισσότερες λογοτεχνικές
πηγές της εποχής για τους
Βίκινγκ προέρχονται από
άλλους πολιτισμούς που ήταν
σε επαφή μαζί τους, ενώ
σήμερα η αρχαιολογία
συμπληρώνει τα κενά του
ιστορικού παρελθόντος με
ανασκαφές σε οικισμούς και
νεκροταφεία.
26. Το μοναδικό είδος γραφής
ήταν η ρουνική γραφή,
αποτελούμενη από σύμβολα
που ενίοτε χρησιμοποιούνταν
για άσκηση μαγείας.
Χαρασσόταν σε ογκώδεις
πέτρες όπου συχνά
γράφονταν σύντομα
εγκωμιαστικά κείμενα.
27. Στην αποικία των Βίκινγκ στην
Ισλανδία μια εξαιρετική λαϊκή
λογοτεχνία άνθισε από το 12ο
ως το 14ο αιώνα και πολλές
παραδόσεις που συνδέονται με
την εποχή των Βίκινγκ
καταγράφηκαν για πρώτη φορά
(στα λατινικά ή τα νορδικά) στις
ισλανδικές σάγκα.
28. Στα επικά σάγκα καταγράφτηκαν τα
θρυλικά κατορθώματα Βίκινγκς
πολεμιστών, βασιλέων και
εξερευνητών όπως ο Ράγκναρ
Λόθμπροκ και ο Λέιφ Έρικσον αλλά
και η πλούσια μυθολογία των
Σκανδιναβών η οποία μοιράζεται
αρκετά κοινά με τη μυθολογία άλλων
ευρωπαϊκών λαών.
29. Η αρχαία και μεσαιωνική ιστορία των
Σκανδιναβών ολοκληρώνεται με την
πρώτη προσπάθεια πολιτικής
ενοποίησής τους. Η «Ένωση του
Κάλμαρ» (1397-1523) ένωσε τα 3
χριστιανικά βασίλεια της Δανίας, της
Νορβηγίας και της Σουηδίας και έφερε στο
ευρωπαϊκό ιστορικό προσκήνιο νέες
δυνάμεις, κυρίως τη Σουηδία, που τον 17ο
αι. θα εξελιχθεί σε σπουδαία δύναμη.