1. Arz ve talep uygulamlar
Assoc Prof Ergin Akalpler
2. Denge
Denge, bir dinlenme durumu olarak
tanımlanır;elde edilenin değişmeyeceği
bir durum,bazı dış etkenler
olmadıkça,önceden sabit tutulan, değişir.
3. Piyasa dengesi
esittir
Bir piyasanın dengede olduğu
söylenirpiyasadaki fiyat öyle ise
piyasada arz edilen miktar (QS)
ve piyasada talep edilen miktar (QD)
4. Hamburger Köftesi Talep ve Arzı
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000
Quantity
Price
D0
S0
S = D
3333.33 6666.66
6. Belirli bir fiyatta, fazla olan
talep miktarı üzerinden arz
edilen miktararz fazlası denir.
Fazla arz ve fazla talep
Arz fazlası
Arz fazlası = QS (P) - QD (P)=
artık ürün miktarı pozititir.
8. Arz miktari Talep miktari
Fiyat (per lb)
0.3 1000 9800
0.60 2000 8600
0.90 3000 7400
1.20 4000 6200
1.50 5000 5000
1.80 6000 3800
2.10 7000 2600
2.40 8000 1400
2.50 9000 200
Talep fazla oldugu zaman: 1,20 $'lık bir fiyatta, daha fazla talep
(QS (P) - QD (P)) negative deger eksik ürertim şu şekilde verilir:
Yetersiz üretim ve Talep fazla= 4,000 - 6,200 = -2,200
9. Belirli bir fiyatta, fazla olanarz edilen miktar
üzerinden talep edilen miktartalep fazlası
denir.
Talep Fazlası
Talep Fazlası = QD (P) - QS (P)
10. Arz miktari Talep miktari
Fiyat (per lb)
0.3 1000 9800
0.60 2000 8600
0.90 3000 7400
1.20 4000 6200
1.50 5000 5000
1.80 6000 3800
2.10 7000 2600
2.40 8000 1400
2.50 9000 200
0,90 $'lık bir fiyatta, daha fazla talep var (QD (P) - QS (P) ) şu
şekilde verilir:
7,400 - 3,000 = 4,400
11. Arz miktari Talep miktari
Fiyat (per lb)
0.3 1000 9800
0.60 2000 8600
0.90 3000 7400
1.20 4000 6200
1.50 5000 5000
1.80 6000 3800
2.10 7000 2600
2.40 8000 1400
2.50 9000 200
2,10 $'lık bir fiyatta, fazla talep (aslında talep arzdan az ve
bu da arzda fazlaya neden oluyor) (QD (P) - QS (P) ) şu
şekilde verilir:
2,600 - 7,000 = -4,400
12. Market Denge
Fiyat sabitken piyasa dengededir.öyle
ki tedarik edilen mikta rtalep edilen
miktara eşittir.
Fiyat sabitken piyasa dengededir. fazla
arz eşit olacak şekilde fazla talep sıfıra
eşittir.
13. Aşırı arz ve aşırı talep ve fiyat baskısı
Piyasada talep edilen miktar belirli bir
fiyatta arz edilen miktarı aşar,
aşırı talep var,
ve fiyat yükselme eğiliminde olacaktır.
QD (P) > QS (P)
14. Piyasada fiyat yükseldiğinde,
Aşırı talep ve aşırı arz ve fiyat
baskısı
bir dengeye ulaşılana kadartalep edilen
miktar arz edilen miktara eşittir.
talep edilen miktar düşer
& arz edilen miktar artar
15. Fiyat yükselme süreci böylece
talep fazlası sıfıra düşer denir
fiyat tayınlaması yada fiyat
oranlaması olarak bilinir
18. Arz ve talebin cebirsel analizi
Denge ? Arz = Talep
Bir piyasada denge bulmak için:
1. Arzı talebe eşitleyinve P için çöz
2. Arzda P yerine koyun vetalep
denklemlerimiktarları almak için.
25. Denklem çözme üzerine bazı notlar
a. aynı numarayı ekle
Her iki tarafta da eşdeğer denklemler elde
ederizeşitlik işareti için aşağıdakileri
yaparız:
b. aynı sayıyı çıkar
c. aynı sayı ile çarpın
d. aynı sayıya bölün
26. Comparative Statics or
İşler değiştiğinde ne olur?
Talep Değişimleri
Talepteki artışlar (sağa kayar)denge
fiyatını ve miktarını artıracaktır.
Talepte azalma (sola kayar) denge
fiyatını ve miktarını azaltacaktır.
30. Talep Esnekliği Formülü
Q1 = İlk tüketim miktarı
Q0 = Fiyat artışından sonraki tüketim miktarı
P1 = İlk fiyat
P0 = Artıştan sonraki fiyat (yeni fiyat)
Ed=[(Q1−Q0)/Q0][(P1−P0)/P0]=(▲Q/Q0)(▲P/P0)
Talep esnekliği sonuca göre yorumlanmaktadır. Şöyleki:
Ed = ∞ (sonsuz), tam esnek talep (tam elastik)
Ed > 1, esnek talep (elastik)
Ed = 1 ise birim esnek talep
Ed < 1, esnek olmayan talep (inelastik)
Ed = 0, tam esnek olmayan talep (tam inelastik)
31.
32.
33. Tavan Fiyat
Tavan fiyat (müdahale), uygulanan fiyatın,
piyasadaki arz ve talep güçleri tarafından
belirlenen denge fiyatından daha fazla veya
daha düşük olduğu bir durumdur.
Daha yüksek fiyat tavanlarının etkisiz olduğu
görülmüştür.
Bu, özellikle süt ve süt ürünleri gibi gerekli
gıda maddelerinde fiyat artışını azaltmak için
yapılır.
34. Tavan Fiyati
Tavan fiyat, bir miktar dış güç olduğunda ortaya
çıkar.piyasa için bir fiyat belirleryani denge
fiyatının altındadır.
Arz edilen miktar ve talep edilen miktar farklı
olduğunda,pazarın kısa tarafı —iki nicelikten
hangisi daha azsa —üstün gelecek.
35. Fiyat Tavan veya yüksek nedeniyle daha
düşük arz fiyatını 1'den 2'ye yükseltir
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000
Quantity
Price
D0
S0
sıralama
QD (P) > QS (P)
Arz Talep
36. Tavan fiyat
Hükümet, emtia için tedarikçiler tarafından
talep edilebilecek maksimum fiyatları
kontrol etmek için bir fiyat tavanı uygular.
Bu, malları genel halk için uygun hale
getirmek için yapılır.
Bununla birlikte, bir tavan fiyatın uzun
süreli uygulanması, kara Pazarı ve arz
tarafında huzursuzluğa yol açabilir.
37. Fiyat tavanları, düzenlemede kullanılan
yaygın hükümet araçlarıdır.
Tavan fiyat, bir mal veya hizmetin
fiyatının düzenlenmiş tavanın üzerine
çıkamayacağı anlamına gelir.
Evinizde yüzen bir balon hayal edin, balon
tavandan yükseğe çıkamaz.
38. Aynı kavram fiyatlar ve tavan fiyat için de
geçerlidir.
Fiyat tavan fiyatın üzerine çıkamaz.
Bunun zorlaştığı nokta, denge fiyatının ALTINDA
BAĞLAYICI bir fiyat tavanının oluşmasıdır.
Bir şeyin altında bir tavana sahip olmak kafa
karıştırıcı olabilir, ancak iyice düşünürseniz
mantıklı geliyor.
Bir balon 50 metreye kadar uçmak isterse, etkili
olabilmesi için tavanın 50 metrenin altında olması
gerekir. Tavan 100 metrede ise balon (fiyat) 50
metreye kadar sorunsuz yükselebilir.
39. Bağlayıcı olmayan tavan fiyat
Piyasa fiyatı üzerinde etkisi olmayan tavan
fiyat, bağlayıcı olmayan tavan fiyat olarak
adlandırılır.
Genel olarak, tavan fiyat seviyesi,
düzenlenmemiş bir piyasada hakim olacak
denge fiyatından büyük veya ona eşit
olduğunda, tavan fiyat bağlayıcı
olmayacaktır.
40. Bağlayıcı olmayan tavan fiyat
Piyasa fiyatı üzerinde etkisi olmayan
tavan fiyat, bağlayıcı olmayan tavan fiyat
olarak adlandırılır.
Genel olarak, tavan fiyat seviyesi
düzenlenmemiş bir piyasada hakim olacak
denge fiyatından büyük veya ona eşit
olduğunda tavan fiyat bağlayıcı
olmayacaktır.
41. Şekil 1 Bağlayıcı olmayan bir Fiyat Tavanına sahip bir
Pazar
(a -Bağlayıcı Olmayan Tavan Fiyat
Miktar dondurma
0
Fiyat
Ice-Cream
Denge miktarı
€4 Tavan Fiyat
Denge fiyat
Demand
Supply
3
100
42. Bağlayıcı tavan fiyat
Bağlayıcı bir tavan fiyat, hükümet bir mal
veya mal için gerekli fiyatı dengenin
altında bir fiyatla belirlediğinde ortaya
çıkar.
Hükümet, fiyatların bu fiyatın üzerine
çıkmamasını gerektirdiğinden, bu fiyat
piyasayı o mal için bağlar.
45. Taban fiyat bir ürünün, özellikle de
tarımsal bir ürünün belirli bir fiyatın
altında satılamayacağını gösteren
ifadedir.
Tarımsal üreticinin, iç ve dış piyasa
koşulları sonucu ürün fiyatının belirli bir
düzeyin altına düşmesini önlemeyi
amaçlayan, ülkenin kamu otoritesince
alınan bir karardır.
46. Taban Fiyat
Taban fiyat, bazı dış güçler piyasa için denge
fiyatının üzerinde bir fiyat belirlediğinde
gerçekleşir.
Arz edilen miktar ve talep edilen miktar farklı
olduğunda,piyasanın kısa tarafı - iki miktardan
hangisi daha azsa - galip gelecek veya
kazanacak.
47. Taban fiyat, uygulanan fiyatın
piyasadaki arz ve talep güçleri tarafından
belirlenen denge fiyatından daha fazla
veya daha az olduğu bir durumdur.
Gözlem yoluyla, daha düşük fiyat
tabanlarının etkisiz olduğu bulunmuştur.
Taban fiyat, emek-ücret piyasasında
büyük önem taşımaktadır.
48. İşçiye ödenecek asgari ücreti belirlemek
için çeşitli ülkelerde asgari ücret kanunları
çıkarılmıştır.
Asgari ücretler, emeğin arz-talep eğrisinden
formüle edilir.
Taban fiyat, hükümetin işçiler için daha
yüksek ücretler ve iyi bir yaşam standardı
sağlamasına yardımcı olur.
Ama bunun bir de ters tarafı var.
Taban fiyat, denge ücreti durumunda
olduğundan daha az sayıda işçiye yol açar.
Bu, aşağıdaki şema ile gösterilmiştir.
49. Denge ücret oranı P= 3'tür.
Taban fiyat, piyasa
fiyatından daha yüksek
olan ancak eskisinden
daha fazla kazanacak olan
işçiler için iyi olan P=4
olarak belirlenir.
Ancak dengede 30 işçi
varken, fiyat tabanından
sonra sadece 20 işçi var.
Böylece 10 işçi işten
çıkarıldı.
P= 4'lük bir ücrette, (40-
20=)20 işçilik bir boşluk
görüyoruz (40 işçi
çalışmaya istekli ama
sadece 20 işçi çalışıyor),
bu da işsizlige yol açıyor.
51. Taban fiyat ile tavan fiyati arasındaki fark
Fiyat tavanları, bir fiyatın belirli bir seviyenin
üzerine çıkmasını engeller. Denge fiyatının altında
bir tavan fiyat belirlendiğinde, talep edilen miktar
arz edilen miktarı aşacak ve aşırı talep veya kıtlıklar
ortaya çıkacaktır.
Taban fiyat, bir fiyatın belirli bir seviyenin altına
düşmesini engeller. Denge fiyatının üzerinde bir
taban fiyat ayarlandığında, arz edilen miktar talep
edilen miktarı aşacak ve fazla arz veya fazlalar
ortaya çıkacaktır.
52. Alistirma: Aralık ayında yılbaşı ağaçlarının
fiyatı yükseliyor ve satılan ağaç sayısı da
artıyor. Bu talep yasasının ihlali midir?
53. Cevap: Hayır. Bu sadece talep eğrisi boyunca
bir hareket değildir. Aralık ayında Noel
ağaçlarına olan talebin artması eğrinin sağa
kaymasına neden oluyor. Bu, hem Noel
ağaçlarının fiyatının hem de Noel ağaçlarının
satılan miktarının yükselmesini sağlar.
54. Ornek: X firması, benzersiz kelime işlemcisi için
800 $ talep ediyor. Temmuz ayında toplam gelir
56.000 $ ise, o ay kaç tane kelime işlemci satıldı?
55. Cevap: Bu çok basit bir cebir sorusudur.
Toplam Gelir = Fiyat X Miktar
olduğunu biliyoruz.
Yeniden düzenleyerek
Miktar = Toplam Gelir / Fiyat
elde ederiz.
miktar = 56.000/800 = 70
Böylece şirket, Temmuz ayında 70 adet kelime
işlemci sattı.
56. Ornek :İnsanlar bilet başına 5,00 dolardan 1.000 ve
bilet başına 15,00 dolardan 200 satın aldıklarında,
tiyatro biletleri için varsayılan bir doğrusal talep
eğrisinin eğimini bulun.
57. Yanıt: Doğrusal bir talep eğrisinin eğimi basitçe
şöyledir:
Fiyat Değişimi / Miktar DeğişimiFiyat
5,00$'dan 15,00$'a değiştiğinde,
miktar 1.000'den 200'e değişir.
Bu bize şunu verir:
15 - 5 / 200 – 1000=10 / -800=-1/80
Böylece talep eğrisinin eğimi -1/80 olarak verilir.
58.
59. Fiyat 3 iken toplam maliyeti bulun,
ardından toplam ve net faydaları bulun.
Price(P)
10
3
8 10 Quantity(Q)
60.
61. Tüketici artığının açıklanması ve ardındanToplam
maliyet =
her birimin maliyetinin toplamı
= 3x8= 24
Toplam fayda= marjinal faydaların toplamı
= 3+4+5+6+7+8+9+10=52
Net fayda= toplam fayda - toplam maliyet =52-
24=28
Veya
Ucgen formulu ile h.b/2 =7.8/2=28