2. BUZ MAKINESI
• BUZUN GIDALARI, IÇECEKLERI VE DIĞER ÜRÜNLERI SOĞUTMASI IÇIN
KULLANILMASI ILK UYGARLIK DÖNEMLERINDEN BAŞLAR. MEKANIK SOĞUTMANIN
BAŞLAMASI ILE DOĞAL BUZ KULLANIMI GEÇMIŞTE KALMIŞTIR. YAPAY BUZ
ÜRETIMI ENDÜSTRININ ÖNEMLI BIR PARÇASI HALINE GELMIŞTIR.
3.
4. • BUZ ÜRETIMINDE PRENSIP SOĞUTMA TEKNIĞI ILE SAĞLANIR. BUZ ÜRETIMI
IHTIYACA GÖRE ÇOK UFAK PARÇALARDAN 5,10 VEYA 25 KG’DAN 100-150 KG’A
KADAR YAPILMAKTADIR. KÜÇÜK BUZ KÜPLERI ILE IÇECEKLERI ÇOK
HIZLI SULANDIRMA OLMAKSIZIN SOĞUTULABILIR. BIR BARDAK IÇECEĞIN
ÇABUCAK SOĞUTULMASI IÇIN INCE TABAKA BUZLAR AMACA TAM ANLAMI ILE
HIZMET VERIR.
5.
6. • BUZ YÜZEYININ ALANI NE KADAR BÜYÜK OLURSA BUZUN BATIRILDIĞI SIVIDAN ISI
ÇEKIMI DE O KADAR ÇABUK OLUR. ÖRNEĞIN 6.5 CM³ BIR BUZ KÜPÜNÜN ISI
TRANSFERI IÇIN IÇECEKLE TEMAS EDECEK 39 CM² LIK YÜZEYI OLACAKTIR. BU
BUZ KÜPLERINDEN BIR BARDAĞA 4 TANE KONULDUĞUNDA TOPLAM
ISI TRANSFER ALANI 156 CM² OLUR. EĞER BUZLARIN ORTALARI DELIK OLURSA ISI
TRANSFER ALANI DAHA DA ARTAR.
7.
8. • BUZ MAKINELERI TEKNOLOJININ GELIŞIMI ILE TAM OTOMATIK OLARAK
ÇALIŞIRLAR VE GÜNLÜK KAPASITELERI 25-50 KG’DAN BIR TON BUZ ÜRETENE
KADAR YAPILMAKTADIR. BUZLAR ÇEŞITLI BOYUTLARDA ÜRETILDIĞI GIBI ÇEŞITLI
BIÇIMLERDE DE ÜRETILIRLER. BUNLAR; KÜP BUZ, INCE FILM GIBI BIRIKET TIPI
BUZLAR VE BÜYÜK DIKDÖRTGEN ŞEKLINDE KALIP BUZLAR. BAZI BUZ
MAKINELERINE BUZ KÜPLERINI EZEN MEKANIZMALARDA BULUNUR.
9.
10. • EZILMIŞ VE YASSI TABAKA BUZ RESTORANLARDA VE
KAFETERYALARDA SALATALARI, TATLILARI SOĞUTMAK VE SERGILEMEK IÇIN
KULLANILIR. BUZ MAKINELERI TASARIMINA BAĞLI OLARAK EVAPORATÖRE SUYU
PÜSKÜRTEN VEYA EVAPORATÖRÜ SUYUN IÇINDE DÜŞEY VE YATAY
KONUMDA SUYA DALDIRILARAK BUZ ELDE EDILIR.
• ŞEKIL 3.1’DE TERS ÇEVRILMIŞ EVAP YUVALARINA PÜSKÜRTÜLEN SU BELLI SÜRE
SONRA YUVALAR IÇINDE DONMAYA BAŞLAR VE ONLARI DOLDURMAYA
BAŞLAR. DEFROST SISTEMININ DEVREYE GIRMESI ILE YUVALARDAN GEVŞEYEN
BUZ KALIPLARI BUZ TOPLAMA KABINA DÖKÜLMEYE BAŞLAR.
11. ****ISITMA AMAÇLI ÇALIŞAN KLIMA SISTEMLERINDE HAVA ŞARTLARINA BAGLI
OLARAK DIŞ ÜNITEDE KARLANMA OLABILIR. BUNUN ÇÖZÜLMESI IÇIN CIHAZ TERS
CALŞMAYA BAŞLAR KI BUNA DEFROST ADI VERILIR.
12.
13. • ŞEKIL 3.2’DE EVAP UÇLARI HAREKETLI SU HAZNESINE DALDIRILIR, SU UÇLARI
ETRAFINDA SU DONAR. SU HAZNESI MEKANIK SISTEMLE AŞAĞIYA DOĞRU EĞILIR.
DEFROST DEVREYE GIRDIĞINDE BUZLAR KABA DÖKÜLÜR. AYRICA EV TIPI
DOLAPLARDA DA BUZ ÜRETIMI YAPILAN MEKANIZMALAR VARDIR.
14.
15. BUZ MAKINESI ARIZALARI VE GIDERILMESI
– BUZ MAKINESI ÇALIŞMIYOR.
• NEDENLERI:
1. MAKINEYE ENERJI GELMIYOR OLABILIR.
2. ÇALIŞTIRMA ANAHTARI ARIZALI OLABILIR.
3. ÇALIŞTIRMA ANAHTARINA AKIM TAŞIYAN KABLOLAR ÇIKMIŞ VEYA ARIZALI
OLABILIR.
4. FAN MOTORU VE EKOVAT ARIZALI OLABILIR.
16.
17. GIDERILMESI:
1. MAKINEYI ŞEBEKEYE BAĞLANDIĞI PRIZDE VEYA BUATTA GERILIM KONTROLÜ
YAPILIR.
2. ÇALIŞTIRMA ANAHTARI KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR.
3. ÇALIŞTIRMA ANAHTARINA AKIM TAŞIYAN BESLEME VE DIĞER KABLOLAR
KONTROL EDILIR. ARIZALI KABLOLAR DEĞIŞTIRILIR.
4. FAN MOTORU VE EKOVAT AYRI AYRI KONTROL EDILEREK ARIZA BULUNUR.
ARIZALI OLAN DEĞIŞTIRILIR.
18.
19. – FAN MOTORU ÇALIŞMIYOR.
• NEDENLERI:
1. ÇALIŞTIRMA ANAHTARI ARIZALI OLABILIR.
2. FAN MOTORUNA AKIM TAŞIYAN KABLOLAR ÇIKMIŞ VEYA ARIZALI OLABILIR.
3. FAN MOTORUNUN KONDANSATÖRÜ ARIZALI OLABILIR.
4. FAN MOTORU ARIZALI OLABILIR.
20.
21. • GIDERILMESI:
1. ÇALIŞTIRMA ANAHTARI KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR.
2. KABLOLAR KONTROL EDILIR. ÇIKMIŞ UÇ VARSA YERINE TAKILIR. ARIZALI
KABLOLAR VARSA DEĞIŞTIRILIR.
3. FAN MOTORU KONDANSATÖRÜ KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR.
4. FAN MOTORU KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR.
22.
23. –BUZ MAKINESININ FAN MOTORU ÇALIŞIYOR. NE SOĞUTUYOR NE DE ISITIYOR.
• NEDENLERI:
1. TERMOSTAT ARIZALI VEYA BAĞLANTISI YANLIŞ OLABILIR.
2. EKOVAT TERMIĞI ARIZALI OLABILIR.
3. EKOVAT RÖLESI ARIZALI OLABILIR.
4. EKOVAT DAIMI VEYA ILK KALKINMA KONDANSATÖRÜ ARIZALI OLABILIR.
5. EKOVAT ARIZALI OLABILIR.
24.
25. • GIDERILMESI:
1. TERMOSTAT KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR. YANLIŞ BAĞLANTI VARSA
DÜZELTILIR.
2. EKOVAT TERMIĞI KONTROL EDILIR. AKIM GEÇMIYORSA TERMIK YENISI ILE DEĞIŞTIRILIR.
3. RÖLE KONTROL EDILIR. KONTAKLAR YAPIŞMIŞ VEYA AKIM GEÇIRMIYORSA RÖLE
DEĞIŞTIRILIR.
4. DAIMI VE KALKINMA KONDANSATÖRÜ KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR.
5. EKOVAT SARGI UÇLARI KONTROL EDILIR. EKOVAT ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR. SISTEME
GAZ VERILIR.
26.
27. – BUZ MAKINESI EKOVATI KALKIŞ YAPMIYOR. TERMIK ATTIRIYOR.
• NEDENLERI:
1. DAIMI VEYA ILK KALKINMA KONDANSATÖRLERI ARIZALI OLABILIR.
2. RÖLE ARIZALI OLABILIR.
3. ŞEBEKE GERILIMI 180 VOLTTAN DÜŞÜK OLABILIR.
4. SISTEME FAZLA GAZ VERILMIŞ OLABILIR.
5. GAZ DENGELEME ZAMANI DOLMAMIŞ OLABILIR.
6. EKOVAT ARIZALI OLABILIR.
28.
29. • GIDERILMESI:
1. KONDANSATÖRLER KONTROL EDILIR. ARIZALI OLAN VARSA DEĞIŞTIRILIR.
2. RÖLE KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE DEĞIŞTIRILIR.
3. ŞEBEKE GERILIMI KONTROL EDILIR. 180 VOLTTAN DÜŞÜKSE GERILIMIN YÜKSELMESI BEKLENIR VEYA
GERILIM REGÜLATÖRÜ KULLANILIR.
4. SISTEMDE FAZLA GAZ VARSA FAZLALIK BOŞALTILIR.
5. GAZ DENGELEME ZAMANI DOLANA KADAR EKOVATIN ENERJISI KESILIR. SONRA ENERJI VERILEREK
EKOVATIN ÇALIŞIP ÇALIŞMADIĞINA BAKILIR.
6. EKOVATIN SARGI UÇLARI KONTROL EDILIR. ARIZALI ISE EKOVAT DEĞIŞTIRILIR. SISTEME
GAZ VERILIR.
30.
31. – BUZ MAKINESI SIGORTA ATTIRIYOR.
• NEDENLERI:
1. BESLEME KABLOSUNDA KISA DEVRE OLABILIR.
2. AKIM TAŞIYAN KABLOLAR BAĞLANTI YERLERINDEN ÇIKMIŞ VEYA ARIZALI
OLABILIR.
3. FAN MOTORU SARGILARINDA KISA DEVRE OLABILIR.
4. EKOVAT SARGILARINDA KISA DEVRE OLABILIR.
32.
33. – GIDERILMESI:
1. BESLEME KABLOSU KONTROL EDILIR. KISA DEVRE VARSA KABLO DEĞIŞTIRILIR.
2. AKIM TAŞIYAN KABLOLAR KONTROL EDILIR. ÇIKMIŞ UÇ YERINE TAKILIR. KISA
DEVRE OLAN KABLOLAR DEĞIŞTIRILIR.
3. FAN MOTORU KONTROL EDILIR. ARIZALI VEYA GÖVDEYE KAÇAK VARSA FAN
MOTORU DEĞIŞTIRILIR.
4. EKOVAT KONTROL EDILIR. EKOVATTA KISA DEVRE VARSA EKOVAT
DEĞIŞTIRILIR VE GAZ VERILIR.
34.
35. – BUZ MAKINESI SESLI ÇALIŞIYOR.
• NEDENLERI:
1. FAN MOTORUNUN BURÇ VEYA RULMANLARI ARIZALI OLABILIR.
2. EKOVAT SESLI ÇALIŞIYOR OLABILIR.
36.
37. • GIDERILMESI:
1. FAN MOTORU KONTROL EDILIR. SESLI ÇALIŞIYORSA SES GIDERILIR. GEREKIRSE
DEĞIŞTIRILIR.
2. EKOVAT KONTROL EDILIR. BAĞLANTI VIDALARI SIKILIR. SES EKOVAT
IÇERISINDEN GELIYORSA EKOVAT DEĞIŞTIRILIR.
38.
39.
40. YOĞUŞTURUCU
• YOĞUŞTURUCU, KONDENSER VEYA KONDANSÖR, BUHARLI GÜÇ SISTEMLERI
(TERMIK SANTRAL, NÜKLEER SANTRAL, GEMI,...) VE GAZLI SOĞUTMA-
IKLIMLENDIRME SISTEMLERINDE (KLIMA, BUZDOLABI,...) BUHAR YA DA
SOĞUTUCU GAZIN(FREON, AMONYAK) ISISINI ÇEVREYE YA DA BAŞKA BIR
SOĞUTUCUYA VEREREK SIVI HALE GEÇTIĞI ISI DEĞIŞTIRICI BIR MAKINEDIR.
41.
42. BUHARLAŞTIRICI (EVAPORATÖR)
• BUHARLAŞTIRICI (EVAPORATÖR, EVAPORATÖR VEYA SOĞUTMA SERPANTINI),
SOĞUTMA SISTEMINDE, SOĞUTUCU AKIŞKANIN SIVI OLARAK GIRIP
BUHARLAŞARAK GAZ OLARAK MADDEDEN ÇEKILDIĞI BÖLÜMDÜR. SOĞUTUCU,
EVAPORATÖRÜN KANALLARINA GIRINCE ISIYI, SOĞUTULAN MADDEDEN
SOĞURUR VE ISIYI ORTAMDAN ABSORBE EDERKEN DE KAYNAMAYA BAŞLAR VE
BUHARLAŞIR. BU IŞLEMDE EVAPORATÖR, TÜM SISTEMIN GENEL AMACINI
(SOĞUTMA) GERÇEKLEŞTIRIR.
43.
44. GAZ KOMPRESÖRÜ
• KOMPRESÖR, GAZIN HACMININ INDIRGENMESI (SIKIŞTIRILMASI) YOLU ILE GAZIN
BASINCINI ARTTIRAN MEKANIK BIR ALETTIR. GAZLAR SIKIŞTIRILABILIR MADDELERDIR.
SIVILAR GÖRECELI OLARAK SIKIŞTIRILABILIR DEĞILDIRLER VE BÖYLECE POMPANIN
ANA IŞLEVININ SIVILARIN AKTARIMI OLDUĞU ANLAŞILABILIR. GAZIN SIKIŞTIRILMASI
ESNASINDA, DOĞAL OLARAK SICAKLIĞI DA ARTAR VE BU BASINÇ ARTIŞI GAZIN
BAŞKA BIR YERE AKTARILMASINI MÜMKÜN KILAR, GAZ ALIP GAZ BASARLAR.
POMPALAR ISE SIVI ALIP SIVI BASARLAR. ARALARINDAKI FARK BU ŞEKILDE IFADE
EDILIR.
• TEK KADEMEDE SIKIŞTIRMA YAPABILDIKLERI GIBI KAPASITELERINE BAĞLI OLARAK
KADEME SAYILARI ARTABILIR. YINE TEK BAŞLARINA KULLANILABILDIKLERI
GIBI TÜRBINLERLE BERABER DE (TURBO GRUBU) OLARAK KULLANILABILIRLER.
45.
46. SOĞUTMA ÇEVRİMİ
• BIR SOĞUTMA ÇEVRIMI, SOĞUTUCU BIR AKIŞKANIN ISIYI EMMESI VE DAHA SONRA
YAYMASI ILE OLUŞAN DEĞIŞIKLIKLERIN TANIMLANDIĞI, BIR SOĞUTUCU IÇINDE
GERÇEKLEŞEN ÇEVRIMDIR.
47. ÇEVRIM DÖNGÜSÜ ŞU ŞEKILDE IFADE EDILEBILIR:
• KOMPRESÖR TARAFINDAN ALÇAK BASINÇTAKI SOĞUTUCU AKIŞKAN YÜKSEK
BASINCA ÇIKARTILARAK BURADAN KONDENSERE YOLLANIR KONDENSERDE
YOĞUŞMA OLUŞTURULUR VE GENLEŞME VALFINDEN GEÇEREK ALÇAK BASINÇ SIVI
HALE DÖNÜŞTÜRÜLÜR VE BURADAN EVAPARATOR VASITASI ILE SOĞUTMA
GERÇEKLEŞTIRILIR
48. SOĞUTMA ÇEVRIMI ŞEMASI:
1. KONDANSÖR (YOĞUŞTURUCU)
2. GENIŞLEME VANASI (KISILMA VANASI OLARAK DA RASTLANABILIR)
3. EVAPORATÖR (BUHARLAŞTIRICI)
4. KOMPRESÖR
49. • BU UYGULAMALARDA, ISININ DÜŞÜK SICAKLIKTAKI KAYNAKTAN, YÜKSEK
SICAKLIKTAKI ORTAMA YOLLANMASI ILE DEPOLAMA ALANLARI YA DA YAŞAM
ALANLARI SOĞUTULUR. ISI NORMALDE YÜKSEK SICAKLIKTAN, DÜŞÜK SICAKLIĞA
DOĞRU HAREKET ETMEKTEDIR. BU YÜZDEN YAPILAN UYGULAMALARDA
YALITIMIN ÖNEMI ÇOK BÜYÜKTÜR. BU NEDENLE DÜŞÜK ISI ILETIM KATSAYISINA
SAHIP YALITIM MALZEMELERI KULLANILIR.
50.
51. • GÜNÜMÜZ SISTEMLERINDE SIKÇA KULLANILANLARIN BAŞINDA POLIÜRETAN
GELIR. YALITIM, SOĞUTULMUŞ ALANDAKI DÜŞÜK SICAKLIĞI KORUMAK VE DÜŞÜK
SICAKLIĞA ULAŞMAK IÇIN GEREKLI ENERJI VE GÜCÜ DÜŞÜRMEK IÇIN KULLANILIR.
SOĞUTMA ÇEVRIMININ ÇALIŞMA PRENSIBI, MATEMATIK OLARAK SADI CARNOT
TARAFINDAN 1824′DE BIR ISI MAKINESI ILE TANIMLANMIŞTIR. EN GENEL
HALDEKI SOĞUTUCU SISTEMLER, FAZ DEĞIŞIMLI ISI POMPASINI TEMEL ALAN
ÇEVRIMI KULLANIR, BUNUNLA BERABER ABSORBELI (SOĞURMALI) ISI POMPALARI
DA UYGULAMALARIN BIR ÇOĞUNDA KULLANILIR.
