1. Vereniging van Openbare Bibliotheken
t.a .v. de heer A. de Vries, directeur
Postbus 16146
2500 BC DEN HAAG
datum
7 november 2011
onderwerp pagina
Wisselcollectiedienst (WCD) 1/2
ons kenmerk
HD/lvI/2011-072
Geachte heer De Vries, beste Ap,
Onder dankzeggging voor jouw uitgebreide brief waarin je vraagt om een toelichting op het besluit te
stoppen met de Wisselcollectiedienst het volgende .
Je brief gaat in op verwachtingen van klanten en partijen . Daarbij moeten de feiten echter scherp in het oog
worden gehouden en sentimenten van argumenten worden gescheiden.
Eerst wat geschiedenis. De collectie in kwestie is het laatste restant van wat ooit de Landelijke Bibliotheek
Centrale was. Een landelijke achtergrondcollectie van honderdduizenden banden. Een collectie waar menig
bibliotheekvernieuwer van nu de vingers bij zou aflikken. Bij de opheffing van het LBC in de jaren tachtig
werd deze collectie toevertrouwd aan het NBLC, later aan de rechtsopvolger VOB . Gedurende de afgelopen
dertig jaar is deze collectie gesaneerd tot een collectie vreemde talen van 80.000 banden . De VOB besloot
het onderhoud en beheer van deze collectie te detacheren naar Biblion, maar bleef de verantwoordelijke
subsidiënt. Met de fusie van NBD met Biblion ging deze taak deel uitmaken van het operationele pakket aan
producten en diensten van NBD Biblion B.V. Van meet af aan -ook al voor het intrekken van de subsidie­
heb ik aangegeven dat de collectie daarmee verdwaald was geraakt binnen ons bibliotheeknetwerk.
Onderzoek naar herplaatsing van de collectie leidde echter altijd tot discussies over wie de personele kosten
zou dragen.
Twee jaar geleden, ik kom nu tot de kern, besloot OCW deze taak van het VOB niet langer te subsidiëren.
Dat viel NBD Biblion rauw op het dak. Men stelde dat het onderhouden en beheren van dergelijke collecties
gerekend mocht worden tot de eigen verantwoordelijkheid van de bibliotheken . Daar is toen door de VOB en
bibliotheken geen bezwaar tegen aan getekend .
NBD Biblion heeft bij gelegenheid van haar kant aangegeven niet direct te kunnen stoppen vanwege de
personele consequenties en is via de heer Reussink in overleg getreden met OCW en de VOB om allereerst
zorg te dragen voor een sociaal aanvaardbare afbouw van de dienst. Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in
een overeenkomst van twee jaar met de VOB (sic).
Jouw stelling dat NBD Biblion hiermee in de branche 'natuurlijk ' verwachtingen had gewekt door te pleiten
voor een overgangsregeling in plaats van een abrupt stopzetten van de dienst, kan ik tegen deze
achtergrond niet plaatsen .
Veursestraatweg 280, 2265 CL Leidschendam ~ Postbus 437, 2260 AK Leidschendam ~ www.nbdbiblion.nl
Kv K 27248 149 ~ BTW NL81/04 59462BOl ~ ING Bank 66 .76.14.079 ~ Rabobank 15.51.96.413

2. ons kenmerk pagina
HD/lv1/2011-0n 212
Daar komt nog bij dat in dezelfde dea l besloten lag dat NBD Biblion voortaan zorg zou dragen voor het
voortbestaan van Bibliotheekblad. Een andere taak waarvoor OCW de subsidie introk. NBD Biblion heeft
Bibliotheekblad toen gered en exploiteert het blad inmiddels met een aanzienlijk jaarlijks tekort.
In je brief sta je stil bij het brancheprofiel van NBD Biblion. Dat is terecht, ons bedrijf is een branchebedrijf bij
uitstek, zowel in engere zin naar de bibliotheken, als in ruimere zin naar de boekenwereld. Ook de
belastingdienst is dat opgevallen en heeft NBD Biblion erop gewezen dat het herinvesteren van gelden in
branche niet disproportioneel mag zijn ten opzichte van wat jij de 'zwarte cijfers' noemt. NBD Biblion kan als
vennootschap binnen het bibliotheeklandschap slechts bestaan indien zij blijvend zwarte cijfers kan
schrijven. Dat is NBD Biblion de afgelopen jaren vooral gelukt door kostenbesparingen . Voor ons bedrijf zal
dat de komende jaren opnieuw een grote uitdaging vormen.
NBD Biblion heeft gedurende de afgelopen twee jaar bezien of het mogelijk was een solide exploitatiemodel
te ontwikkelen zonder de jaarlijkse subsidie van € 480 .000. Ze schreef daartoe een enquête uit onder de
klanten van de dienst. Uit deze enquête en het sterk afnemend gebruik kon niet anders dan worden
opgemaakt dat afbouw onvermijdelijk was .
Vervolgens is door ons bedrijf prioriteit gegeven aan het op fatsoenlijke wijze oplossen van het personele
probleem. In de eerste plaats omdat NBD Biblion een sociaal bedrijf is en in de tweede plaats omdat, ik gaf
het al aan, de formatie tot dusver een sta in de weg was gebleken bij eerdere alternatieven. Vorige week is
met de laatste betrokkene het dienstverband beëindigd .
Begin september zijn de klanten ingelicht over het stopzetten van de dienst. Gezien de voorgeschiedenis
kan dat geen verrassing zijn. Het is mij bekend dat een aantal bibliotheken het stopzetten van deze dienst
door NBD Biblion betreurt. Ook wij ontvingen signalen. Tot dusver hebben enkele klanten bij ons om
opheldering gevraagd. Allen hebben een antwoord ontvangen.
Tot slot, is het mijn overtuiging dat het beheer van een dergelijke collectie organisatorisch, kostentechnisch
en logistiek beter tot zijn recht kan komen in een bibliotheeksetting. Ik constateer dat er binnen het
bibliotheeknetwerk grote bereidheid is om nieuwe digitale taken te incorporeren. Nu de formatiekosten niet
meer drukken, moet dat ook het geval kunnen zijn voor een wisselcollectiedienst.
Daarom is NBD Biblion enige tijd geleden met partijen uit het bibliotheekveld in overleg getreden om de
collectie -liefst als geheel-onder te brengen in het openbare bibliotheekveld. De Plusbibliotheken en een
enkele andere partijen heb ik daartoe enkele weken geleden de benodigde informatie verstrekt.
Aangekondigd is dat een delegatie van Plusbibliotheken en de stichting PSO's contact zouden opnemen.
Bestuursleden van de VOB zijn hier rechtstreeks op betrokken. Daamaast is een grote stadsbibliotheek door
ons rechtstreeks benaderd .
Ik hoop dat deze inspanningen mogen leiden tot een oplossing die uiteindelijk alle partijen convenieert.
Met vriendelijke gro t
Henk Das
Algemeen directeur
T (070) 337 7825
F (070) 337 7899
E das@nbdbiblio .
Veursestraatweg 280, 2265 CL Leidschendam ~ Postbus 437, 2260 AK Leidschendam ~ www.nbdbiblion.nl
KvK 27248149 ~ BTW NL81/0459462BOl ~ ING Bank 66.76.14.079 ~ Rabobank 15.51.96.413