Brgy Vaw Handbook Tagalog Final Texts

BARANGAY
VAW DESK
HANDBOOK
(Tagalog)
2015

Copyright © 2012 Philippine Commission on Women
1145 J.P. Laurel St., San Miguel,
Manila, 1105, Philippines
Tel. no. (632) - 735-4955
www.pcw.gov.ph
ISBN 978-971-8701-12-6
Any part of this book may be used or reproduced
provided proper acknowledgment is made.
Printed
September 2015
Development and initial printing funded by
United Nations Population Fund (UNFPA)
ii

Barangay VAW Desk Handbook
Message
VAW remains as a pervasive social issue which we, as government officials
should address at various levels. The passage of the Magna Carta of
Women in 2009 further strengthened the government’s mandate for a
more systematic and accessible service delivery for victim-survivors of
VAW. Consistent with the provisions of this law, the PCW, DILG, DSWD,
DepEd and DOH issued Joint Memorandum Circular 2010-1, which
provided the guidelines for the establishment of a VAW Desk in Every
Barangay. Anticipating the need to equip the newly created VAW Desks in responding to cases
brought to their attention, we initiated the preparation of this Handbook, which will guide
barangay officials in the operation of VAW Desks. We hope our partners at the local level will
find this as a useful reference and empower them to become dedicated public servants who are
committed to contribute to a VAWfree society.
Sa ating mga kasama sa barangay at pamahalaang lokal, umaasa po kami na patuloy tayong
makikipagtulungan sa mga kababaihan upang ipaglaban ang kanilang mga karapatan, at
makikipag-ugnayan sa mga kalalakihang kasapi ng Men Opposed to VAW Everywhere (MOVE)
at iba pang mga organisasyon na may ganitong layunin.
On behalf of the Department of the Interior and Local Government (DILG), Department of Social
Welfare and Development (DSWD), Department of Education (DepEd), Department of Health
(DOH) and Philippine National Police (PNP) who all helped us in putting together this material,
the Philippine Commission on Women presents this Barangay VAW Desk Handbook to our
barangay officials.
Inaasahan kong makatutulong ito sa ating lahat.
REMEDIOS I. RIKKEN
Chairperson
Philippine Commission on Women
iii

Message
Kung sapat ang kaalaman, ang tungkulin ay madaling magagampanan.
The Department of the Interior and Local Government (DILG) salutes
the Philippine Commission on Women (PCW) and everyone who
Barangay VAW Desk Handbook made the publication and distribution
of the Barangay VAW Desk Handbook a reality.
Violence against women is an issue that we must face squarely and something that we should
prepare our local government units (LGUs) to deal with, both in preventing the occurrence of
such cases and in protecting our women from the perpetrators of such acts.
This handbook undoubtedly helps in raising the knowledge and capacity of the barangays and
their designated officials and staff on the nuances and processes of the law as well as the
detailed steps on the establishment and operationalization of their respective VAW Desk,
thereby enabling them to effectively and efficiently discharge their duties and responsibilities
as defenders and protectors of women’s rights.
We are therefore highly optimistic that this fruit of collaboration among the PCW, DILG,
Department of Health (DOH), Department of Education (DepEd) and Department of Social
Welfare and Development (DSWD) will be put to good use by our ever hard-working barangay
officials throughout the country.
Mabuhay ang ating mga Kababaihan! Patuloy na ipaglaban ang kanilang karapatan!
AUSTERE A. PANADERO
Undersecretary
Department of the Interior and Local Government
iv

Acknowledgment
The production of the Barangay VAW Desk Handbook would not have
been possible without the support and contribution of those who
recognize the significance of this tool in combatting violence against
women.
Gratitude is expressed to the following for their collective endeavors:
The members of the Inter-Agency Council on Violence Against Women
and Their Children (IAC-VAWC) in supervising and directing the
development of this Handbook;
The Technical Working Group, which was instrumental in the
completion of this material, namely:
Director Virgilio Castro and Dr. Reinelda C. Raffiñan of the Department
of the Interior and Local Government (DILG); Undersecretary Yolanda S.
Quijano and Ms. Cleofe Velasquez-Ocampo of the Department of
Education (DepEd); Dr. Honorata Catibog and Ms. Norma Escobido of
the National Center for Disease Prevention and Control, Department of
Health (DOH); Director Patricia B. Luna and Ms. Alona Bermejo of the
Department of Social Welfare and Development (DSWD); PSSUPT.
Theresa Ann Cid and PCINSP Mary Grace R. Madayag of the Philippine
National Police-Women and Children Protection Center, Camp Crame;
and Ms. Theresa Balayon and Ms. Mae Jardiniano of the Women’s Crisis
Center, who all shared their expertise in handling VAWC cases;
v

Acknowledgment
To the barangay officials and VAW Desk Officers from:
Barangays Lagro, Sauyo, and Bagbag, in Quezon City; Barangays Dalahi-
can, Gulang-gulang, Cotta, Market View and Barangay IV in Lucena City,
Quezon Province; and Barangays San Rafael III, San Rafael V, Sta. Cruz
IV, San Isidro and Kaypian in the City of San Jose del Monte, Bulacan
Province for imparting their valuable inputs and suggestions in the en-
hancement of the handbook;
Likewise, sincere appreciation and acknowledgment to the Sentro ng
Alternatibong Lingap Panligal (SALIGAN) for preparing the initial draft of
the handbook, Ms. Elena Masilungan for reviewing and editing the
handbook, and Ms. Angela C. Chaves for designing and packaging the
tool;
To the Philippine Commission on Women Executive Director Emmeline
L. Verzosa and the officers and staff of the Policy Development and
Advocacy Division, for providing technical inputs and administrative
support to partner agencies and consultants in the course of developing
this Handbook;
Lastly, sincere thanks to the Office of Senator Pia S. Cayetano and the
United Nations Population Fund (UNFPA) for extending their assistance
in funding this project.
vi

Talaan ng Nilalaman
Mensahe iii
Pasasalamat v
Acronyms ix
Panimula 1
Tungkol sa aklat 3
Rationale 7
A. Pagtatatag ng VAW Desk 9
B. Pagtatalaga ng VAW Desk Office 17
C. Pag-gabay sa pagbibigay ng serbisyo 23
D. Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo 39
ng isang VAW Desk
E. Pagtala at pag-ulat ng mga natulungang kliyente 45
F. Pagpapalaganap ng impormasyon 51
G. Pagsubaybay at pag-susuri ng mga serbisyo 57
ng VAW Desk
Annexes 63
References
vii

Acronyms
BPO Barangay Protection Order
CEDAW Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination
Against Women
CODI Committee on Decorum and Investigation
DepEd Department of Education
DILG Department of Inerior and Local Government
DBM Department of Budget Managment
DOH Department of Health
DSWD Department of Social Welfare and Local Government
GAD Gender and Development
GST Gender Sensitivity Training
IEC Information, Education and Communication
JMC Joint Memorandum Circular
KASHEW Knowledge, Attitude, Skills, Habits and Ethics of Work
LGOO Local Government Operations Officer
LGU Local Government Unit
MCW Magna Carta of Women
MCW-IRR Magna Carta of Women-Implementing Rules and Regulations
MOA Memorandum of Agreement
MOU Memorandum of Understanding
NBI National of Bureau of Investigation
NBOO National Barangay Operations Office
NEDA National Economic Development Authority
NGO Non-government Organization
PAO Public Attorney’s Office
P/C/MSWDO Provincial/City/Municipal Social Welfare and Development Office
PCW Philippine Commission on Women
PNP Philippine National Police
PPO Permanent Protection Order
PO People’s Organization
RA Republic Act
TPO Temporary Protection Order
VAW Violence Against Women
VAWC Violence Against Women and Their Children
VAWDocS National Violence Against Women Documentation System
WEDC Women in Especially Difficult Circumstances
WCPD Women and Children Protection Desk
ix

Panimula
Noong ika–14 ng Agosto 2009, nilagdaan ang Republic Act No. 9710 o Magna Car-
ta of Women (MCW) para kilalanin, pangalagaan, at pagtibayin ang karapatan ng
kababaihan at upang matugunan ang mga isyu tungkol sa diskriminasyon laban sa
kanila. Upang makamit ang layuning ito, isa sa mga probisyon ng batas ay ang
paglikha ng Violence Against Women (VAW) Desk (Dulugan ukol sa Karahasan la-
ban sa Kababaihan) sa bawat barangay, kung saan ang mga kababaihang nakara-
ranas ng pang-aabusong pisikal, sikolohikal at sekswal ay makahihingi ng tulong at
makalalaya mula sa karahasang nararanasan nila.
Sa pagtatatag ng Barangay VAW Desk, ang mga ahensiyang may kinalaman dito,
tulad ng Department of Interior and Local Government (DILG), Department of So-
cial Welfare and Development (DSWD), Department of Health (DOH), ang De-
partment of Education (DepEd), at ang Philippine Commission on Women (PCW)
ay nagpalabas ng Joint Memorandum Circular No. 2010-2 (JMC 2010-2): Guide-
lines in the Establishment of a Violence Against Women (VAW) Desk in Every Ba-
rangay.
Ipinapaliwanag ng Barangay VAW Desk Handbook na ito ang mga nilalaman ng
JMC 2010-2. Nawa ay makatulong ang aklat na ito upang maunawaan ng mga na-
nunungkulan sa barangay ang isyu upang mas matugunan nila ang suliranin sa
VAW sa kanilang mga pamayanan at sila ay maging tagapagtaguyod ng karapatan
ng mga kababaihan at ng pagkakapantay-pantay ng kasarian o gender equality.
1

Tungkol sa Aklat
Layunin ng Barangay Violence Against Women (VAW) Desk Handbook na matulungan
ang mga barangay workers at mga opisyal nito upang matugunan ang mga kaso ng kara-
hasan laban sa mga kababaihan. Idenetalye dito ang mga pamamaraan ng pagtatatag at
pagpapanatili ng isang VAW Desk ng mga Punong Barangay. Ipinaliliwanag din dito ang
mga responsibilidad ng itinalagang Barangay VAW Desk Officer bilang tagapangasiwa ng
tanggapan. Napapaloob rin dito ang mga impormasyon sa pag-gabay ng mga opisyal ng
barangay at mga boluntaryo kung paano makapagbibigay ng wasto at mahusay na ser-
bisyo at tulong sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan (survivor).
Ang mga protocol at mga pamamaraan sa Handbook na ito ay naaayon sa kasalukuyang
umiiral na mga batas sa bansa laban sa VAW (Karahasan Laban sa Kababaihan) tulad ng
RA 9262, o Anti-Violence Against Women and Their Children Act, RA 9710 o ang Magna
Carta of Women, at iba pang mga alituntunin at mga batas na sinusunod maging sa
ibang mga bansa.Upang masiguro ang pagtugon batay sa pinakamataas na antas na
pagpapatupad, pinagtibay ng Handbook ang VAW Performance and Assessment Tools
for Services Addressing Violence against Women in the Philippines.
Ang mga pangunahing bahagi ng aklat na ito ay ang mga sumusunod:
3
Seksyon 1: Pagtatatag ng
VAW Desk
Seksyon 2: Pagtatalaga ng VAW
Desk Officer
Seksyon 3: Paggabay sa pagbibigay ng serbisyo
Seksyon 4: Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo ng isang VAW Desk
Seksyon 5: Pagtala at pag-ulat ng mga natulungang kliyente
Seksyon 6: Pagpapalaganap ng impormasyon
Seksyon 7: Pagsubaybay at Pag susuri ng
mga serbisyo ng VAW Desk

Pagtatatag ng VAW Desk — Ito ang naglalarawan sa mga batayang pisikal at
layunin ng isang VAW Desk. Ito rin ang naglalahad ng listahan ng mga kagamitan
at iba pang mahahalagang bagay na kailangan para maisakatuparan ang mga ad-
hikain ng isang VAW Desk.
Pagtatalaga ng VAW Desk Officer — Tinutukoy at inilalarawan nito ang
tungkuling gagampanan ng mga VAW Desk Officers. Ipinaliliwanag nito ang mga
katangian at kaalaman na kailangan nilang taglay upang makapaghatid ng mada-
lian at pang-matagalang tugon at mga lunas sa mga kliyente ng VAW.
Paggabay sa pagbibigay ng serbisyo — Ipinaliliwanag nito ang mga serbisyong
maaaring ipagkaloob ng isang VAW Desk. Ipinaliliwanang din dito ang mga proto-
col at mga proseso sa paghawak ng mga kaso ng VAW, ang pamamaraan ng pag-
sasagawa ng panayam sa mga kliyente at ang wastong pakikipag-ugnayan sa ibang
ahensiya sa pamamagitan ng referral system.
Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo ng VAW Desk — Ipinaliliwanag nito kung
saan at paano makakakalap ng pondo upang maitaguyod ang operasyon ng VAW
Desk. Itinuturo rin nito sa nakatalagang tauhan kung ano ang dapat gawin mata-
pos na makalap at magastos ang pondo para sa mga pangangailangan ng VAW
Desk at mga programa nito.
Pag-tala at pag-ulat ng mga natulungang kliyente — Ito ay nagtuturo kung
paano makakakalap ng wastong impormasyon at kung paano maitatala ang mga
ito sa pamamagitan ng paggamit ng mga kaukulang “forms”. Tinutukoy nito kung
paano maghanda ng ulat o report at kung kanino ito dapat ibigay.
Pagpapalaganap ng impormasyon — Binibigyang-diin nito ang kahalagahan ng
komunikasyon, pagpapalaganap ng impormasyon, adbokasiya, at pakikilahok ng
pamayanan sa pagtugon ng mga adhikain ng VAW. Iminumungkahi at ibinibigay
rin nito ang iba’t ibang halimbawa kung paano magsimula at magpatakbo ng isang
advocacy campaign.
4

Pagsubaybay at pag-susuri sa mga serbisyo ng VAW Desk — Ipinaliliwanag nito
kung paano susubaybayan ang bawat kaso at susuriin ang bisa ng mga serbisyong
ibinibigay ng VAW Desk.
Mga Annex — Kasama rito ang mga halimbawa ng forms, flowcharts, at mga
kopya ng Joint Memorandum Circular upang mapadali ang paggamit sa aklat na
ito ng mga VAW Desk Officer at ng iba pang tagapagpatupad.
5

Rationale
Sa 2012 Global Gender Gap Report1
ng World Economic Forum, pangwalo ang Pil-
ipinas sa mga bansang may pinakamaliit na gender gap. Ibig sabihin, sa bansang
ito, ang mga lalake at babae ay may halos pantay na access o kakayanang makuha
ang mga pangunahing pangangailangan at mga oportunidad gaya ng edukasyon,
mga serbisyong pangkalusugan, at mga pankabuhayan at hangaring politikal.
Ito ay itinataguyod ng mga batas ukol sa pagkakapantay-pantay ng mga kasarian
at pagsusulong ng karapatan ng mga kababaihan, pinakabago sa lahat ang Magna
Carta of Women. Ang iba pang mga batas na kabilang rito ay ang RA 9262 o Anti-
Violence Against Women and their Children Act; RA 7192, o ang Women in Devel-
opment and Nation Building Act; RA 7877, o ang Anti-Sexual Harassment Act; RA
8353, o ang Anti-Rape Law; at RA 9208, o Anti-Trafficking in Persons Act.
Sa kabila ng mga patakarang ito, marami pa rin ang mga kaso kung saan ang mga
biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ay di nakakukuha ng kaukulang ser-
bisyo at tulong na kailangan nila. Sila ay tahimik na nagdurusa, at may posibilidad
pang maging biktima muli. Ang kawalan ng suporta, mahinang sistema ng hustisya
at kawalan ng kakayahang buhayin ang sarili o papakandili sa nang-aabuso sa bik-
tima o “ economic dependence” ay kadalasang nagdudulot ng mga di naiuulat at
mga paulit-ulit na pang-aabuso.
Noong 2008, ang National Demographic and Health Survey ay nagulat na isa sa
bawat limang babae na may edad 15 hanggang 49 ay nakaranas ng karahasang
pisikal mula edad 15 pataas. Sa halos 9,316 na babaeng naiulat na nakararanas ng
gender-based violence (karahasan dahil sa kasarian), 17 porsyento lamang ang
humingi ng tulong mula sa mga ahensiya at iba pang
1 Ang Global Gender Gap Report na ipinakilala ng World Economic Forum noong 2006, ay nagtatakda ng balangkas upang maipakita ang kala-
gayan at kalakhan ng pagkakaiba ng pagtanaw sa kasarian.Sinusukat nito ang antas ng gender gap ng bawat bansa ayon sa iba’t ibang paksa
gaya ng ekonomiya, pulitika, edukasyon at kalusugan. Inihahambing nito ang grado ng bawat bansa sa bawat rehiyon at bawat grupo ayon sa
kita sa bawat panahon.
7

nagbibigay ng serbisyo ukol dito. Ang mga biktima o mga nakaligtas mula sa kara-
hasan na humingi ng tulong mula sa sarili nilang pamilya (45 porsyento), kaibig-
an/kapitbahay (28.5 percent), mga biyenan (14.5 percent), mga doctor/medical
personnel (2.3 percent), pulisya (9.3 percent), mga social service organization (6.0
percent) at mga abugado (1.5 percent).
Ang karahasan ay hindi madaling wakasan at maaaring mangyari kanino man. Ang
mga mahihina ang pangangatawan at walang kakayanang protektahan ang kanil-
ang mga sarili ang siyang madaling nagiging biktima nito. Maaaring makaalis dito
ang mga babae ay maging malakas at suportado ng iba’t ibang institusyon, lalo na
sa sarili nilang lokal na pamayanan.
Ang mga LGU o lokal na pamahalaan ay may napakahalagang papel sa pag-unawa,
pagpigil at pagtugon sa karahasan laban sa kababaihan dahil sila ang direktang
nakakasalamuha ng mga tao sa pamayanan. Ang isang gender-responsive na pa-
mamahala ng local na gobyerno ay kinakailangan upang maipatupad nang maayos
ang mekanismo ng VAW. Ang karahasan, o anumang uri ng pang-aabuso, ay hindi
magtatapos kung walang determinado at nagkakaisang pagsisikap ang mga taong
may kinalaman dito, lalo na ang mga lokal na opisyal at iba pang mga miyembro
ng komunidad. Dahil mayroon nang VAW Desk, lahat ay inaasahang magbantay at
maging mapagmasid at magkaroon ng kusa upang mag-ulat ng mga insidente ng
VAW. Ang mga babaeng nakararanas ng pang-aabuso ay dapat makakuha ng lakas
ng loob upang maihinto ang mga ganitong uri ng pang-aabuso.
Ang manual na ito ay binuo upang maisakatuparan ang mga angkop na gabay at
patnubay kung paano maisasagawa nang mas maayos ang mga kaso ng VAW gaya
ng nakalahad sa Joint Memorandum Circular No. 2010-2.
8

a. Pagtatatag ng VAW Desk
Ang VAW Desk ay isang pasilidad na tumutugon sa mga kaso ng VAW sa paraang
gender-sensitive o may respeto sa kasarian. Ito ay pinamamahalaan ng isang ta-
ong itinalaga ng Punong Barangay. Dito rin maaaring lumapit ang mga biktima o
mga nakaligtas mula sa karahasan.
Dapat may mga kagamitan ang VAW Desk na mahalaga upang makapaghatid ito
ng serbisyo.
Dahil sa mahalaga ang right to privacy o karapatan na maging pribado, at matiyak
na mapangalagaan ang kaligtasan ng mga biktima o mga nakaligtas mula sa kara-
hasan, dapat mapanatili ang mga sumusunod:
1. Masiguro na mananatiling lihim ang buong pakikipag-ugnayan sa kliyente; at
2. Ang panayam, gamit ang ipinanukalang form ng barangay, ay dapat maisagawa
sa isang lugar kung saan komportable ang kliyente at ligtas na makapagbahagi
ng kaniyang kwento nang walang takot.
Anu-ano ang mga Gawain ng VAW Desk?
1. Tumugon sa mga kaso ng gender-based violence na idinulog sa barangay;
2. Itala ang bilang ng mga gender-based violence na hinawakan ng barangay at
makapagsumite ng ulat sa bawat ikatlong buwan tungkol sa lahat ng kaso ng
VAW sa DILG City/Minicipal Field Office at sa City/Municipal Social Welfare De-
velopment Office (C/MSWDO);
3. Panatilihing lihim at ligtas ang mga tala ng mga kaso ng VAW, at masiguro na
tanging ang mga naatasang tao lamang ang nakakakita sa mga ito;
9

4. Tulungan ang mga biktima ng VAW sa pagkuha ng Barangay Protection Order
(BPO) at ng mga kinakailangang serbisyo;
5. Gumawa ng isang gender-responsive plan ng barangay na tutugon sa mga
gender-based violence, kabilang na ang mga serbisyong nagbibigay ng suporta,
capacity-building o pagpapatibay ng kakayanan, at sistema ng pagsangguni
(referral system);
6. Makipag-ugnayan at isangguni ang mga kaso ng VAW sa mga ahensiya ng
pamahalaan, mga non-government organization (NGOs), institusyon, at iba
pang nagbibigay ng serbisyo kung kinakailangan;
7. Tugunan ang iba pang uri ng pang-aabusong ginagawa laban sa mga kaba-
baihan, lalo na sa mga nakatatanda, mga babaeng may kapansanan, at iba
pang grupo na hindi nabibigyan ng pansin ( marginalized groups);
8. Pangunahan ang adbokasiya sa pagsugpo sa VAW sa pamayanan; at
9. Tuparin ang iba pang tungkulin na iniatas dito.
-JMC 2010 - 2
Saan maaaring magtayo ng VAW Desk?
Ang VAW Desk ay dapat nasa loob ng o nasa
paligid ng Barangay hall. Kung walang Barangay
hallmaaari itong itayo malapit sa tanggapan ng
Punong Barangay.
Ang lokasyon nito ay dapat angkop upang
masigurong ligtas ang kliyente at ang kaniyang
pakikipag-ugnayan ay mananatiling lihim. Dapat may hiwalay na silid na maaaring
pagdausan ng intake interview.
10

Paano kung walang silid o lugar para sa VAW Desk?
Humanap ng isang saradong lugar sa loob ng compound o ng gusali kung saan
nakatayo ang barangay hall. Kung wala, maaaring gumamit ng isang saradong
lugar sa loob o paligid ng isa pang institusyon ng pamahalaan. Maaaring rin itayo
ito sa loob ng isang pribadong lugar na naaprubahan ng Punong Barangay. Dapat
magkaroon ng kusa at maging malikhain sa pagtiyak na ang privacy ng mga
biktima ng VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan ay mapapanatili.
Ano ang mga kagamitang kinakailangan para sa isang
VAW Desk?
Tiyakin na mayroon ng mga sumusunod ang Barangay VAW Desk:
PASILIDAD:
Isang silid na may mga sumusunod:
o May alternatibong pasukan at
labasan na hiwalay sa main en-
trance ng barangay hall;
o Kung saan ang mga taong nasa
loob ay hindi makikita mula sa
labas;
o Maaaring maikandado mula sa loob; at
o Kinakailangang may sapat na daluyan ng hangin, malinis at
maayos.
11

KASANGKAPAN
Mesa;
Mga upuan;
Filing cabinet o lalagyanan at
Sofa bed, folding bed o banig.
PAALALA:
Ang VAW Desk ay dapat may hiwalay na cabinet o bukod na taguan ng gamit kung
saan maaaring itagong mabuti at mapangalagaan ang mga file o dokumento. Ang
paggamit sa mga laman nito ay nararapat na kontrolado ng tagapangasiwa ng
VAW Desk.
IBA PANG KAGAMITAN
> Computer para sa pagtatala at pagmonitor ng
mga kaso ng VAW
> Camera para sa pagdo-document ng mga kaso ng
karahasan, lalo na sa pagkuha ng patunay;
> Bentilador o air-conditioning unit, hangga’t
maaari;
> Telebisyon at
> Tape o voice recorder na tulad ng camera, ay
maaaring magamit sa pag-document ng mga kaso.
12
PAALALA:
Para sa layuning pangseguridad; ang camera sa mga mobile phone ay di
maaaring gamitin upang maiwasan ang pagkalat ang mga video sa mga di
kilalang indibidwal.
Wala dapat sa loob ng counselling room ang telebisyon.

GAMIT PARA SA PAGSUBAYBAY
Mga importanteng forms gaya ng VAW DocS In-
take Form (Tingnan ang Annex A), Referral Form
(Tingnan ang Annex B), Feedback Form (tingnan
and Annex C), at BPO Application Form (tingnan
ang Annex D); at
Mga logbook. Ang nakatalagang tao ng VAW Desk
ay dapat tumulong sa taong dumulog sa Desk upang maisulat ng tama ang
mahalagang impormasyon sa logbook.
MGA REFERENCES:
• Directory of Service Providers (Tingnan ang Annex
E);
• VAW Desk Handbook;
• VAW-related reference books, brochures.
PAALALA:
Ang VAW Desk ay dapat magpanatili ng directory ng lahat ng ahensiya at insitusy-
on na nagbibigay ng serbisyong may kinalaman sa VAW mula barangay hanggang
sa mga pambansang ahensiya. Dapat may laman itong mahahalagang impor-
masyon gaya ng pangalan, address, numero ng telepono/fax, email address at iba
pang contact details ng mga ahensiya o institusyon. Lalo na sa mga kaso kung
saan kinakailangan nila ng tulong legal, psychosocial services (tulad ng counsel-
ling, psychiatric examination at therapy); serbisyo medical, medico-legal services;
at pagpapaunlad ng kabuhayan at employment assistance.
13
Librong
Talaan
Inteyk
Porm

SUPPLIES:
Mga pangunahing kagamitan para sa pa pagkalap
ng ebidensiya at pagtatago nito gaya ng papel, mga plas-
tic bag, tissue paper, mga malinis na vial, marking pen at
adhesive tapes;
Malinis na tubig, kasama na ang inuming tubig
mula sa gripo o mula sa lalagyan na may takip at
container na maaaring magamit sa lahat ng oras.
First Aid kit. Sa ilang pagkakataon, ang biktima ng
VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan ay nangan-
gailangan ng paunang lunas. Kaya, mahalaga na ang VAW
Desk ay may kakayahang magbigay ng paunang lunas sa
kaniya. (Tingnan ang Annex F para sa mga nilalaman ng First
Aid Kit); at
Pagkain (meals/merienda at inumin) para sa agad na
pangangailangan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan.
MGA GAMIT PERSONAL:
Mga damit
Toiletries gaya ng tissue paper, sanitary napkin, rub-
bing alcohol, bulak, sepilyo, toothpaste, tuwalya at
mga sabon;
Unan at kumot
PAALALA
Mahalaga na may mga nakahandang damit at damit-panloob para sa mga biktima
o mga nakaligtas mula sa karahasan, lalo sa mga pagkakataong ang kanilang
kasuotan ay sira o may mga bakas o mantsa ng dugo.
14

TRANSPORTASYON AT MGA UTILITY:
Sasakyan. Ang bawat kaso ng VAW ay dapat tratuhin
nang mabilisan o emergency. Dapat laging may
madaling paraan ng masasakyan sa tuwing kina-
kailangang mailipat ang biktima o mga nakaligtas mula
sa karahasan dahil sa mga suliraning pang kaligtasan o
kung kinakailangan ng atensiyong medikal. Ang sasa-
kyang ito ay maaaring ang patrol ng barangay, o isang pampubliko o pam-
pribadong sasakyan na maaaring magamit tuwing kinakailangan.
Linya ng kuryente. Hangga’t maaari, dapat mapanatili ang VAW Desk na may
sapat na ilaw at maayos na daluyan ng hangin. Mahalagang may sapat na daloy ng
kuryente, isang generator, o baterya ng sasakyan sa lahat ng pagkakataon.
ADVOCACY AND PROMOTION-
AL MATERIALS:
Communication and advocacy plans;
Anti-VAW posters, banners, leaflets,
brochures, at iba pang material para sa In-
formation, Education and Communication
(IEC);
Flowchart ng anti-VAW services;
Flowchart sa kung paano iaapply ang
BPO (Tingnan ang Annex G); at
Simpleng chart na naglalaman ng buod ng mga kaso ng VAW na hinawakan
ng barangay, kasama na rito ang bilang ng kaso na natugunan ng VAW
Desk.
15

b. Pagtatalaga ng VAW Desk Officer
Ang VAW Desk Officer ay may mahalagang tungkulin sa pagbibigay serbisyo sa
mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan. Kinakailangang taglay nila ang
mga katangian kailangan upang maging epektibo at mabilis sa pagtupad ng kanil-
ang mga tungkulin.
Ang mga katangian ng isang VAW Desk Officer ay ang mga
sumusunod:
Sensitibo sa sitwasyon at mga pangangailangan ng biktima
o mga nakaligtas mula sa karahasan
Tapat sa tungkulin
May masigasig na pagnanais na makatulong sa mga biktima
o mga nakaligtas mula sa karahasan
Nakikiramay ng di nanghuhusga
May pagnanais na matutuo at maturuan
Matapat at maayos gumamit ng badyet
Mapamaraan sa pagtugon sa mga pangangailangan ng mga
biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan
Sino ang maaaring gawing
VAW Desk Officer?
Ayon sa JMC, ang isang babaeng barangay
kagawad o isang babaeng barangay tanod
ang maaaring italagang VAW Desk Officer.
17
Designasyon bilang VAW Desk
Officer:
Ang Punong Barangay ang siyang mag-
tatalaga ng isang VAW Desk Officer na
naturuan ukol sa gender-sensitive han-
dling of cases. Mas makabubuting isang
babaeng barangay kagawad o isang ba-
baeng barangay tanod ito. Sa mga
pagkakataon at sitwasyong walang
naturuan para gumanap sa tungkuling
ito, siguruhing ang taong itinalaga ay
sumailalim sa training tungkol sa basic
gender sensitivity at sa oryentasyon sa
mga batas na anti-VAW.
- JMC 2012-2

Kinakailangan bang babae ang isang VAW Desk Officer?
Ipinagpapalagay na mas makabubuti kung babae ang gaganap na VAW Desk Of-
ficer dahil sa karamihan ng mga kasong may kinalaman sa VAW, ang mga salarin
ay lalake. Ang mga biktima ng VAW ay maaaring mas komportable sa paglalahad
ng kanilang karanasan sa kapwa babae.
Paano kung walang babaeng barangay kagawad o
babaeng barangay tanod? Maaari bang ang sinumang
babaeng residente ng barangay ay maitalaga bilang
VAW Desk officer?
Oo. Posibleng magtalaga ng mga community volunteer na taglay ang mga katangi-
ang hinahanap sa isang VAW Desk Officer. Kinakailangan din na sumailalim sila sa
gender sensitivity training at sa oryentasyon sa mga batas laban sa VAW.
Maaari ring magtalaga ng lalake upang maging VAW Desk Officer kung taglay niya
ang lahat ng katangiang hinahanap para magampanan nang maayos ang tungkulin
niya.
Ilang VAW Desk Officer ang kinakailangang maitalaga ng
Punong Barangay?
Ang Punong Barangay ay maaaring magtalaga ng kahit isang VAW Desk Officer.
Ngunit maaaring magtalaga ng iba pang tauhan kung kinakailangan, depende sa
laki ng barangay na nasasakupan, dami ng VAW Desk, at bilang ng biktima ng
VAW o mga nakaligtas mula sa karahasan.
18

Kinakailangan bang alam ng VAW Desk Officer ang mga
batas laban sa VAW bago siya maitalaga?
.
Hindi kinakailangan. Ngunit, mahalagang maunawaan ng VAW Desk Officers ang
mga pangunahing prinsipyo at konteksto sa pagtugon sa VAW. Marapat na sila ay
sumailalim sa training at dumalo sa mga seminar at workshop upang mas maging
sensitibo sa paghawak ng mga kaso, mabago ang “tradisyunal” na pag-iisip lalo na
kung ukol sa VAW, at magkaroon ng mas malalim na pag-unawa sa mga isyung
may kinalaman sa VAW. Ang mga sumusunod na batas ay dapat matutunan at
maunawaan ng VAW Desk Officers:
Anti-Violence Against Women and Children Act (RA9262)
Magna Carta of Women (RA 9710)
Anti-Trafficking in Persons Act (RA9208)
Anti-Rape Law (8353) and the Rape Shelter Act (RA8505)
Anti-Child Abuse Act (RA7610)
Anti-Child Pornography Act (RA9775)
Anti-Sexual Harassment Law (RA7877)
Anti-Photo and Video Voyeurism Act (RA9995)
Mga probisyon ng Revised Penal Code na may kinalaman sa mga isyu ng
kasarian (hal. physical injuries, acts of lasciviousness)
Mga ilang angkop na probisyon ng Family Code
Kung ang lahat ng batas na ito ay matututunan ng mga VAW Desk Officer, mas
magiging madali ang pag-alam sa mga lunas na maaari niyang maihatid sa mga
biktima ng VAW.
19

Anu-ano ang mga kakayahan at mga katangian ng
VAW Desk Officers?
Sila ay kinakailangang may angkop na kaalaman sa
mga karahasang may kinalaman sa kasarian. Sa
pamamagitan ng mga impormasyong kanilang ta-
glay, maaari silang makatulong upang mabago ang
kanilang mga pamayanan, kasama na rito ang
pagbabago ng ilang nakasanayang paguugali,
paniniwala at nakagawian na magwawaksi sa lahat
ng uri ng karahasan.
Upang maging epektibo at mahusay, kinakailangang
sumailalim sa Gender Sensitivity Training (GST) ang
mga VAW Desk Officer. Nagsasagawa ng mga train-
ing ang iba’t ibang ahensiya at training institution ng mga ganitong training na
may bayad. Maaari ring magsagawa ng sarili nilang GST ang mga barangay at mag-
anyaya ng mga tagapagsalita at tagapagturo. Kinakailangang marunong tumugon
at tumulong sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan o mga saksi ang
mga VAW Desk Officer sa gender-sensitive na
pamamaraan lalo na kung ang saksi ay mga
bata.
Ang sumusunod na KASHEW (Knowledge, At-
titudes, Skills, Habits and Ethics of Work), na
binuo ng Women’s Crisis Center, ay
sinisigurong makatutulong upang malampa-
san ang mga pagsubok na kinakaharap ng
isang VAW desk officers sa paghahatid ng
serbisyo:
20
Ang mga pangunahing nilala-
man ng GST ay ang mga su-
musunod:
1. Konsepto ng sex at gender
2. Social construction ng VAW
3. Mga nakikitang bias o dis-
kriminasyon laban sa kasarian
4. Diskusyon ng VAW
5. Legal Frameworks (hal.
CEDAW at MCW)
6. Pananaw ng isang patas na
lipunan.
AYAW
SA
VAW

21
KNOWLEDGE (Kaalaman)
a) Uri at daynamiks ng kasarian (pat-
riyarkiya, kasama ang pagsusuri)
b) Uri at daynamiks ng kapangyari-
han (Kapangyarihan at Kontrol;
Gulong ng Kapangyarihan at
Kontrol, Mga Epekto)
c) Uri at daynamiks ng VAW at mga
karahasan sa pamilya
d) Crisis intervention
e) Sekswalidad
f) Katarungan at paghilom ( healing)
g) Isip- biktima
ATTITUDE (Saloobin):
a) Pagtanggap na walang kon-
disyon
b) Tagapaghatid ng pagbabago
(Agent of change)
c) Pagsasarili o Otonomiya
d) Pagpapakatotoo
e) Pakikiramay
f) Kakayahang makiangkop
g) Makabagong pagtingin (Out-
of-the-box thinking)
h) Hindi mapanghusga
i) Personal na kamalayan
j) Pakikipagtulungan at pakiki-isa
k) Katapatan o Paggiging totoo
Nanay, meron
po tayong
VAW Desk sa
Bgy. Hall

22
SKILLS (Kasanayan):
a) Pagtatasa (Assessment)
b) Pakikipanayam at pagtatala
c) Pamamahala ng kaso
d) Komunikasyon
e) Dokumentasyon
f) Aktibong pakikinig
g) Pamamahala sa daynamiks
ng grupo
h) Pagsangguni
i) Paggawa ng ulat/report
writing
HABITS AT ETHICS OF WORK
(Mga Pag-uugali at Etika sa
Trabaho):
a) Paniniwala sa kliyente
b) Tunay na malasakit sa kliyente
c) Sariling kamalayan at pag-aalaga sa
sarili
d) Kakayahang makiangkop
e) Tagapagtaguyod ng pagbabago
f) Nagpapanatili ng lihim at confidential-
ity
g) Pagkakaroon ng malawak na saklaw
h) Nagpapanatili ng kasanayan
i) May matibay na pananalig na
mawakasan ang VAW at karahasan sa
tahanan
j) Nagtatrabaho nang may masigasig na
damdamin at kagustuhang matuto ng
iba pang bagay

c. Paggabay sa pagbibigay serbisyo
Ang barangay ay di lang dapat tumugon at magbigay lunas sa mga isyu ukol sa
VAW. Dapat ring mapigilan ng barangay ang karahasan.
Kinakailangang pumasok sa trabaho ang VAW Desk Of-
ficer mula 7:00 AM hanggang 7:00 PM upang matugunan
ang mga reklamo at makatulong sa mga kliyente. Kina-
kailangang madaling matawagan ang VAW Desk Officer
sa pamamagitan ng telepono o ng cellphone sa lahat ng
oras o pagkakataon, lalo na kung ang insidente ay naga-
nap matapos ang oras ng pagtatrabaho.
Ano ang kinakailangang gawin kapag humingi ng tulong
ang isang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan
sa VAW Desk?
1. Unang hakbang
Siguruhing ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ay:
• Komportable
• Nasa ligtas at pribadong silid o lugar; at
• May tubig at iba pang pangunahing kinakailangan gaya ng pagkain, first aid
at damit.
23
Protocols at mga Pamamaraan

2. Ikalawang hakbang
Pag-aralan ang sitwasyon sa pamamagitan ng
pagkalap sa mga pangunahing impormasyon na
makapagsasabi kung may mga posibleng panganib.
3. Ikatlong hakbang
Kung ito ay isang emergency, gawin ang mga su-
musunod:
• Kung kinakailangan ng atensiyong medikal, dalhin agad ang biktima o mga
nakaligtas mula sa karahasan sa pinakamalapit na klinika o ospital;
• Kung kinakailangan ng atensyong legal o ng proteksyon, lalo na kung nak-
asalalay rito ang kaligtasan at katiwasayan ng kliyente, isangguni o dalhin
siya sa nararapat na opisinang makapagbibigay ng kinakailangan niyang
proteksyon; at
• Sulatan ang INTAKE (Annex A) at REFERRAL FORM (Annex B).
24
PAALALA:
Ang pagtatala ng lahat ng ma-
hahalagang impormasyon ay
dapat isagawa sa nakalaang
logbook sa lalong madaling
panahon.

4. Ikaapat na hakbang
Kapag maayos na ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan, tulungan ang
Punong Barangay o ang Kagawad sa pagsasagawa ng panayam. Ang nagsasagawa
ng panayam ay dapat gender-sensitive, taos-puso, at gumagamit ng wika o
dayalekto na nauunawaan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan.
25
Proseso ng Panayam
Tanungin ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan kung bakit siya du-
mulog sa VAW Desk. Makatutulong ito upang malaman ng Officer kung saang
logbook dapat itala ang mga pahayag.
Ipasulat sa biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan ang mga sumusunod na
impormasyon sa logbook:
• Personal na impormasyon
• Dahilan ng pagbisita
• Kinakailangang aksyon
Ang panayam na naisagawa nang wasto ay makatutulong upang makapangalap
ng mahalagang impormasyon tungkol sa pang-aabuso at kung paano matutu-
gunan ang pangangailangan ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan.
Alalahanin na hayaan ang nakaligtas mula sa karahasan na ilahad ang kaniyang
kwento. Habang ginagawa niya ito, huwag siyang abalahin. Magtanong lamang
kung sa tingin ng Officer ay nagdadalawang-isip ang biktima o hindi niya alam
kung paano simulan ang kwento. Iwasang magbigay ng personal na opinyon.

26
Mga dapat gawin:
• Seryosohin ang kaso
• Pigilan ang sarili sa paghu-
husga sa sitwasyon
• Ilahad at sabihin ang lahat ng
opsyon na makabubuti at di-
makabubuti sa para sa kliyente
Mga di dapat gawin:
• Salungatin ang kwento ng
biktima o gawing
katatawanan ang kaniyang
sitwasyon
• Maging mapanghusga
• Pilitin siyang magdesisyon
Paalala sa pagtatala ng kaso
gamit ang logbook:
Tiyakin na ang insidente ay na-
katala sa isang bukod na pahina
upang mapigilang malaman ng
ibang kliyente o nagrereklamo ang
sitawasyon ng iba.
Ang bawat pahina ay dapat na
may bilang at ang bilang na ito ay
dapat na tumutugma sa case
number sa folder ng kliyente.

Paano kung nahihirapan ang biktima o mga nakaligtas mula
sa karahasan sa pagsulat ng kaniyang pahayag?
Maari siyang kapanayamin ng VAW Desk Officer na nagsusulat o nagta-type ng
kaniyang report. Dapat basahin ng biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan
ang report at lagdaan ito o maglagay ng thumbmark sa report. Ito ang
magpapatunay na siya ay dumulog sa VAW Desk.
5. Ikalimang hakbang
Kung ang kaso ay paglabag sa RA
9262, ipaalam sa biktima o mga na-
kaligtas mula sa karahasan ang kani-
yang mga karapatan, mga solusyon at
mga lunas na maaari niyang makuha,
at ng mga prosesong kalakip sa pa-
ghahanap niya ng hustisya. Ipaalam sa
kanya ang Barangay Protection Order
(BPO) at kung paano makakukuha
nito, kasama na ang mga implikasyon
nito sa kaniya at sa mga bata. Kung
naisin niyang magkaroon ng BPO,
tulungan siyang mag-apply nito
(Tingnan ang Annex G para sa
flowchart sa pagkakaloob at
pagpapatupad ng BPO).
27
Ang BPO ay isang protection order na ini-
lalabas ng Punong Barangay upang mai-
wasan ang iba pang karahasang maaaring
mangyari sa kababaihan o sa kaniyang
anak, at upang magkaroon ng iba pang
tulong sa biktima. Ang tulong na
ipinagkakaloob sa ilalim ng protection or-
der ay siyang magliligtas sa biktima laban
sa iba pang kapahamakang maaring
mangyari muli, at magbibigay paaran
upang mabawasan ang mga suliraning
sumasagabal sa buhay ng biktima at
magbibigay daan sa muling pagsasaayos
ng sarili niyang buhay. Ang pagkakaloob
ng BPO o ng pagkaantala ng isang applica-
tion sa BPO ay hindi dapat maging
hadlang sa pagkakaloob ng TPO o ng PPO
sa petitioner. Ang TPO o PPO ay iba pang
mga order na inilalabas ng Korte.
–RA 9262
PAALALA:
Dapat humingi muna ng pahintulot
bago magrekord o kumuha ng im-
pormasyon mula sa kliyente.

Ano ang ibang mga opsyon?
Ipaliwanag sa biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan na maaari rin siyang
humiling ng Temporary Protection Order (TPO) o ng Permanent Protection Order
(PPO). Ipaliwanag rin ang ibig-sabihin ng PPO at TPO at ng mga implikasyon nito sa
kaniya at sa kaniyang mga anak kung kukuha siya nito.
Paano kung piliin niya na kumuha na
lang ng TPO/PPO?
Kung ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan
ay nagnanais na mag-apply ng TPO/PPO sa halip na
BPO, ilapit siya sa pinakamalapit na Public Attorney’s
Office (PAO) o sa Alternative Law Groups, Inc. (ALG).
Ang mga ahensiyang ito ang tutulong sa kaniya na
makapag-apply nito sa korte.
6. Ikaanim na hakbang
Mula sa logbook, ilipat ang mahahalagang datos sa Intake Form (Tingnan ang An-
nex A).
28
PAALALA:
Tiyaking gumamit ng wastong Referral
Form para sa mas maayos na paghahabi-
lin at pagtatala. (Tingnan ang Annex B).

Paano kung piliin ng biktima o mga nakaligtas mula sa
karahasan na manatili sa isang safe shelter?
Kung humiling ng ligtas na matutuluyan ang biktima o mga nakaligtas mula sa
karahasan, i-refer siya sa isang shelter, isang women’s center o sa City/Municipal
Social Welfare and Development Office (C/MSWDO). Maari ring humingi ng
tulong mula sa ibang opisyal ng barangay gaya ng barangay tanod o pulis ang
VAW Desk Officer para makuha ang ibang gamit ng biktima sa bahay.
7. Ikapitong hakbang
Ipaalam sa Philippine National Police (PNP) at sa C/MSWDO matapos maireport
ng biktima o ng mga nakaligtas sa karahasan ang mga pangyayaring naganap sa
loob ng apat na oras.
29
PAALALA:
Siguruhin na gumamit ng wastong Referral
Form para sa mas maayos na endorsement
at pagtatala.
Kahit na ang sinasabi sa kautusang ito na dapat
maiulat ang insidente sa kinauukulan sa loob ng
apat na oras, maaari pa rin itong gawin kahit
lagpas na sa itinakdang oras na palugit. Ang lahat
ng kaso ng VAW ay dapat matugunan sa madaling
panahon. Nararapat lamang na mabigyan ng
atensiyon at tulong ang mga kliyente ng VAW sa
lalong madaling panahon.

Ano ang dapat gawin kung ang karahasan ay iniulat ng
isang miyembro ng pamayanan?
1. Kung third-party ang nag-ulat tungkol sa insidente, ang mga dapat munang
gawin ng VAW Desk Officer ay ang mga sumusunod:
Lagyan ng tsek kung kumpleto at tama ang la-
hat ng ibinahaging impormasyon. Sa ngalan ng
kaligtasan, maaari siyang humingi ng tulong
mula sa pulisya;
Pag-aralan ang sitwasyon; at
Pamahalaan ang pagligtas sa biktima at sa
kaniyang mga anak, kung kinakailangan, upang mapanatili ang kanilang kalig-
tasan.
30
PAALALA:
Sa huling tatlong gawain (#5, #6 at #7), Ku-
nin ang pahintulot mula sa biktima o mga
nakaligtas mula sa karahasan bago su-
manguni sa ibang ahensiya o institusyon.
Kailangan ng wastong pahintulot mula sa
kliyente kung gagawa ng anumang aksyon
na may kinalaman sa kaniyang mga anak,
maliban na lamang kung mas makabubuti
para sa kaniya na huwag nang gawin ito.

2. Kung ang insidente ay emergency, maglaan ng
mga angkop na aksyon at sumunod sa tamang
proseso.
3. Tiyaking nasa maayos na kondisyon na ang biktima o nakaligtas mula sa kara-
hasan bago iharap sa Punong Barangay o sa Kagawad para sa panayam.
4. Pag-aralan ang mga sumusunod na hakbang sa pakikipanayam kasama na rin
ang iba pang proseso.
Ipaalam sa kaniya ang kaniyang mga karapatan
at kung ano ang maaaring gawin ukol dito, lalo
na kung may kinalaman sa BPO;
Tulungan siyang makakuha ng BPO/TPO/PPO;
Ihatid siya sa isang ligtas na matutuluyan;
Irekord ang insidente gamit ang VAW DocS
Intake Form; at
Ireport sa PNP at sa C/MSWDO ang insidente matapos itong maihayag ng
biktima o ng mga nakaligtas sa karahasan sa loob ng apat na oras o kahit
higit pa matapos mangyari ang insidente.
31
PAALALA:
Tikaying gumamit ng wastong Referral Form
para sa mas maayos na endorsement at
dokyumentasyon.

Bukod sa mga direktang serbisyo na inihahatid ng VAW Desk na nabangit, ang
VAW Desk Officer at barangay official ay dapat gumawa ng plano kasama ang mga
organisasyonng katulong nito na magkakaloob ng mga oportunidad na pangka-
buhayan sa mga biktima. Makatutulong ito sa mga kababaihan na magkaroon ng
mapagkukunan ng sariling kita at mailigtas sila mula sa paggiging economically
dependent sa kanilang mga asawa o partner, lalo na kung ang mga ito ang siyang
gumagawa ng pangaabuso. Ang mga babae na hindi gaanong economically de-
pendent sa kanilang asawa ay siyang mas may kakayahang umaalis sa marahas na
relasyon.
Maaari bang ipagkasundo na lamang ang di pagkakau-
nawaan ng babae at ng kaniyang asawa o partner sa ha-
lip na daanan ang lahat ng prosesong ito?
Mahigpit na ipinagbabawal ang pamamagitan o pagkakasundo (mediation) sa mga
kaso ng VAW sa ilalim ng RA 9262. Ito ay dahil sa paniniwalang ang VAW ay nan-
gyayari dahil sa hindi pantay na relasyon kung saan ay iginigiit ng lalake ang ka-
niyang kapangyarihan at kontrolin ang babae. Ang isang barangay official na mag-
piprisintang mamagitan at pag-ayusin ang dalawang panig ay mananagot sa batas
para sa aksyon na ito (administrative liability).
32

Ano ang dapat gawin kung ang kaso ay may kinalaman
sa rape, trafficking o sexual harassment?
May mga kaso ng karahasang may kinalaman sa kasarian na hindi sakop ng ka-
pangyarihan ng barangay. Kabilang na rito ang panggagahasa, human trafficking,
at sexual harassment. Kung makatagpo ng mga ganitong uri ng kaso, ito ang mga
hakbang na dapat isagawa:
Para sa mga kaso ng Rape at Trafficking
• Magsagawa ng intake interview; at
• Tulungan ang biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan na makasulat at
makapaghain ng reklamo sa PNP Women and Children’s Protection Desk o sa
NBI.
Para sa mga kaso ng Sexual Harassment
• Magsagawa ng intake interview;
• Isangguni ang biktima o mga nakaligtas mula sa
karahasan sa Committee on Decorum and Inves-
tigation (CODI) upang makapaghain siya ng
reklamo laban sa gumawa nito; at
• Isangguni ang kaso sa PNP Women’s Desk o sa
Prosecutor’s Office kung kumpleto siya ng mga dokumentong magpapatunay
sa kaniyang kaso.
33

Paano kung kailangan ng biktima o mga nakaligtas mula
sa karahasan ng tulong higit sa kayang ibigay ng VAW
Desk?
May mga pagkakataon na hindi alam ng isang biktima ng VAW o mga nakaligtas
mula sa karahasan kung ano ang nararapat gawin. Bilang bahagi ng mga ser-
bisyong inihahatid ng VAW Desk, mahalagang itanong sa kaniya kung ano ang
tulong na gusto niya. Kung hindi kayang ibigay o hindi maaaring ibigay ito ng VAW
Desk, dapat na maisangguni ng VAW Desk Officer ang biktima o mga nakaligtas
mula sa karahasan sa angkop na institusyon o ahensiya.
Ano ang referral system?
Ang referral system ay isang paraan ng pagtutulungan ng iba’t ibang ahensiya at
taong nagtataguyod ng karapatan ng mga survivor ng VAW upang tuluyang maka-
pagbigay ng wastong serbisyo sa pamamagitan ng referral network kung saan na-
papaloob ang iba’t ibang ahensiya, organisasyon at institusyon. Kung walang re-
ferral system, ang barangay ay dapat magkaroon nito sa pamamagitan ng mga
sumusunod na hakbang:
Magsagawa ng paunang panayam sa mga maaaring maging partner at mga
maghahatid ng serbisyo;
Itala ang lahat ng posibleng maging partner;
Bisitahin ang kanilang mga tanggapan upang mapag-usapan ang mga paraan
kung paano nila matutulungan ang VAW advocacy;
Anyayahan sila sa isang pagpupulong o forum kung saan maaaring mapag-
usapan ang referral system at kung paano ito maisasakatuparan;
Humiling sa anumang ahensiya ng pamahalaan na nagkakaloob ng mga anti-
VAW na serbisyo, lalo na ang MSWDO, na makapagsagawa ng pagpupulong
kasama ang ibang ahensiyang nagkakaloob ng serbisyo sa kliyente ng VAW
upang pagusapan ang pagtatatag ng network ng VAW referrals;
34

Sino ang mga may kaugnayan sa isang
referral system ng VAW?
• Ang mga may kaungnayan sa loob ng isang referral system at network ng
VAW na nagkakaloob ng mga serbisyo na di kayang maipagkaloob ng
Barangay VAW Desk ay ang mga sumusunod:
• Opisina sa Kagamhanan C/MWSDO,
PNP, PAO);
• Mga tanggapan ng pamahalaan
(C/MWSDO, PNP at PAO);
• Mga civil organization (NGO, PO);
• Mga paaralan;
• Mga civic organization; at
• • Pribadong sektor para sa suportang
• socio-ec onomic.
35
Magtatag ng pormal na samahan sa pamamagitan ng memorandum of
agreement (MOA) o memorandum of understanding (MOU) na tutulong sa
pagkakaroon ng pagtutulungan sa pagitan ng mga ahensiya, kabilang na
ang mga detalyadong responsibilidad ng LGU at ng mga katuwang na
ahensiya, at mailatag ang mga partikular na serbisyo o programa; at
Magkaroon ng directory ng lahat ng ahensiya at organisasyon kung saan
maaaring mai-refer ang mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan
ng VAW (Tingnan ang Annex E).

Narito ang mga sumusunod na impormasyong may kinalaman sa mga ahensiya at
sa mga serbisyo na ipinagkakaloob nito. Hindi lamang ito ang mga ahensiyang
maaaring dulugan. Ang bawat pamayanan ay maaaring may ibang institusyon na
may mga ganitong serbisyo at mga resources na maaaring hindi nabanggit dito.
Paglilingkod pangkaligtasan
• Barangay Officials
• PNP Women and Children Protection Desk
• PNP Scene of the Crime Operations (SOCO)
• NBI
Mga maaaring tuluyan pansamantala
• DSWD
• NGOs
• Mga grupong panrelihiyon
Tulong legal
• PAO
• Prosecutor’s Office
• Local Chapter ng Integrated Bar of the Philippines
• Legal NGO/ Alternative Law Groups, Inc.
• Commission on Human Rights (CHR)
36

Psycho-social Services
• P/C/MSWDO
• Counsellors
• Therapists
• Social Workers
• DSWD
Serbisyong medico-legal
• Mga pampublikong ospital
• NBI
• Camp Crame Crime Laboratory
Serbisyong medical
• Barangay Health Stations
• Rural health units/main health centers
• District hospitals
• Provincial hospitals
• Private clinics or hospitals
• Lying-in facilities for abused pregnant women
37

Iba pang institusyon na maaring tumugon sa mga pan-
gangailangan ng mga biktima ng VAW
• Academic insititutions
• Crisis Centers/NGO
• Pribadong korporasyon
• Faith-based organizations
Mga nagbibigay ng tulong pangkabuhayan at
pantrabaho
• TESDA
• NGO na nagbibigay ng tulong pangkabuhayan o mga training
• LGU
38

d. Paglalaan ng pondo sa pagpapatakbo
ng VAW Desk
Saan maaaring makakuha ng
budget para sa pagpapatakbo
ng VAW Desk?
Ang halaga ng pagtatatag at pagpapatakbo ng
VAW Desk ay maaaring kunin mula sa LGU
Gender and Development (GAD) Budget (JMC
2010-2).
Ano ang GAD Budget?
Ang GAD Budget ay ang halaga ng pagpapatu-
pad ng GAD Plan. Ito ay katumbas ng di baba-
ba sa limang porsyento ng kabuoang budget
ng isang LGU.
Ano ang Gender and Develop-
ment (GAD Plan)?
Ang GAD Plan ay mga programa at mga natatanging aktibidad na may katumbas
na iskedyul ng implementasyon, kinakailangang kagamitan, at halaga na idi-
nisenyo upang matugunan ang mga isyung may kinalaman sa gender issues sa
isang pamayanan. Ang lahat ng pampublikong institusyon, kabilang na ang mga
LGU, ay kinakailangan may GAD plan upang maisakatuparan ang mga ito gamit
ang GAD Budget.
39
Ang halaga ng pagtatatag at
pagpapatakbo ng VAW Desk ay
dapat nasa ilalim ng GAD budget ng
LGU. Ito ay dapat na hindi bababa sa
limang porsyento (5%) ng kaukulang
badyet ng LGU. Dahil dito, kina-
kailangan na ito ay maisama sa
taunang GAD Plans and Programs ng
LGU, batay na rin sa Section 37.A ng
MCW IRR (Planning, Budgeting,
Monitoring an Evaluation of GAD).
Dapat tiyakin ng lahat ng punong
lalawigan at mga mayor sa mga
bayan at lungsod na makapagtatag
ng VAW Desk sa bawat barangay sa
kanilang jurisidiction, at makapa-
glaan ng karampatang tulong
pinansiyal at teknikal para mapa-
takbo ang VAW Desk batay sa nak-
asulat sa Section 12.D paragraph 2
ng MCW IRR.
̶ - JMC 2010-2

Maaari bang gamiting ang buong limang porsyento ng
GAD Budget para sa operasyon ng Barangay VAW Desk?
Oo. Kung ang pondo para sa VAW Desk ang tanging nakalagay sa GAD Plan, ang
buong limang porsyento ay maaaring magamit lamang para sa pagpapatakbo ng
VAW Desk. Ngunit kinakailangang ang paggamit ng buong limang porsyentong
GAD budget ay naaayon sa mga alituntunin ng accounting at auditing. Sa
aspetong ito, ang VAW Desk Officer ay kinakailangang makipag-ugnayan at hum-
ingi ng tulong mula sa barangay treasurer.
Maaari bang maglaan ang barangay ng higit sa limang
porsyentong GAD Budget?
Oo. Itinatakda ng batas na ang limang porsyentong budget ang pinakamaliit na
maaaring bahagdan ngunit hindi nito itinakda kung gaano ang pinakamalaking
halaga. Ibig sabihin, maaaring maglaan ng higit sa limang porsyento ang lokal na
mapahalaan para sa kanilang GAD Budget, alinsunod ang mga gabay ng PCW at
DILG at mga alituntunin ng pamahalaan sa accounting at auditing.
Paano makakukuha ang GAD Budget?
Matapos maaprubahan ang GAD Plan at mailaan ang badyet, maaaring makuha
ng VAW Desk Officer ang itinakdang budget para sa mga nakaplanong proyekto at
aktibidad.
40

Ano ang mga hakbang na dapat isagawa bago at
pagkatapos makuha ang budget?
1. Unang hakbang
Gumawa ng ACTIVITY DESIGN. Maaaring gamitin ng mga barangay ang form sa
ibaba sa paggawa ng Activity Design.
41
FORMAT OF ACTIVITY DESIGN
Pamagat ng Aktibidad o Programa_______________________________________________
Rationale: (Ano ang mga batas na nagpapakita ng kahalagahan ng gawain na ito?
_________________________________________________________________
Layunin: (Ano ang layunin ng gawaing ito? Ano ang ninanais mong matamo?)
____________________________________________________________________
Methodolohiya/Proseso: (Paano ito paghahandaan at isasagawa?)
____________________________________________________________________
Mga taong may kinalaman: (Sino at ilan ang maaaring dumalo? Anu-ano ang kanilang
mga gampanin?)
______________________________________________________________________
Araw/Lugar: (Anong oras at saan ito isasagawa?)
______________________________________________________________________
Funding requirement: (Magkano ang magagastos dito?)
________________________________________________________________________
Inihanda ni:___________________________
VAW Desk Officer
Pinagtibay ni: ___________________________
Punong Barangay
_________________________________

Ipasa ang ACTIVITY DESIGN sa Punong Barangay para sa kaniyang pagpapatibay.
Kapag napagtibay na, maaari nang ilabas ng BARANGAY TREASURER ang pondo at
matanggap ito ng VAW Desk Officer.
3. Ikatlong hakbang
Ipatupad ang mga gawaing nakasaad sa ACTIVITY DESIGN. Siguruhin na makiisa
ang lahat ng mahahalagang stakeholders sa pamayanan.
4. Ikaapat na hakbang
Kolektahin at itala ang lahat ng resibo at ipasa sa Barangay Treasurer para sa
wastong liquidation ng mga ginastos.
42
PAALALA:
Maaari ring sumangguni sa PCW-
DILG-DBM-NEDA sa pag-lolocalize
ng Magna Carta of Women sa pa-
ghahanda at pagpapatupad ng Ba-
rangay GAD Plan at Budget.

5. Ikalimang hakbang
Maghanda ng ACTIVITY REPORT na ipapasa sa Punong Barangay. Ibukod ang mga
file ng lahat ng ACTIVITY REPORT para mas madaling hanapin kapag ihahanda na
ang Accomplishment Report ng VAW Desk.
FORMAT OF ACTIVITY REPORT
Pamagat ng Aktibidad o Programa:____________________________________
Mga highlight ng pangyayari: (Anu-ano ang pinakamahalagang bahagi ng pro-
grama)
_________________________________________________________________
Ano ang epekto ng aktibidad/programa sa mga nanood/nakiisa/kliyente?
Ano ang kanilang mga alalahanin noong isinasagawa ang aktibidad? Mga is-
yung naihayag?
Rekomendasyon: (Notes/mga maaari pang gawin upang mas lalong mapa-
ganda ang kasunod na aktibidad/programa).
_________________________________________________________________
Inihanda ni: ____________________
VAW Desk Officer
Noted by: ___________________
Punong Barangay
43

e. Pag-rerecord at Pag-uulat ng mga pina-
glingkurang kliyente
Ang wastong pagtatala at regular na pag-uulat ng VAW Desk Officer ay mahalaga
upang masubaybayan ang mga insidente at mga kaso ng VAW at para makapa-
glabas ng mga datos. Ang mga datos na ito ang tutulong upang makita at mas
maunawaan ang mga kinakailangang remedyo, mga epektibong programang pang
adbokasiya, at mas maisaayos na mga batas at polisiyang tutugon sa VAW.
PAGTATALA O RECORDING
Sa pagtatala ng mga kaso ng VAW, ang kliyente at ang
VAW Desk Officer ay dapat gumamit ng logbook. Dapat
punan ng VAW Desk Officer ang mga VAW DocS intake
form para masiguro na ang kaso ay naitatala sa loob ng
(VAW Documentation System) sistema.
Dapat na may dalawang logbook ang VAW Desk. Ang isa
ay para mai-record ang mga kaso ng paglabag sa RA 9262
habang ang isa naman ay para sa pagtatala ng iba pang
mga kaso ng VAW na may kinalaman sa mga bata.
45
Allrecords pertaining to
cases of violence against
women and their chil-
dren, including those in
the barangay, shall be
held confidential.
- Confidentiality
clause, Section 44,
RA 9262

FORMS AT MGA ANNEX
ANG VAW DOCS Intake Form (Tingnan ang Annex A) ay
sinasagutan upang makakuha mga pangunahing
impormasyon tungkol sa biktima o mga nakaligtas mula sa
karahasan at tungkol sa mga nang-abuso. Idinedetalye rin
nito ang insidente at ang mga pangangailangan at
serbisyong naibigay sa biktima o mga nakaligtas mula sa
karahasan. Ang bawat kaso ay dapat na naitala nang
maayos at ang mahahalagang impormasyon na nasa
logbook ay dapat nasa form din na ito.
Ang Referral Form (Tingnan ang Annex B) ay ginagamit kapag ang biktima o mga
nakaligtas mula sa karahasan ay isinanguni o inirefer sa ibang tagapaghatid ng
serbisyo para sa mga natatanging tulong na kanilang kinakailangan. Ang form na
ito ay dapat na masulatan ng VAW Desk Officer at maihabilin sa kinauukulang
ahensiya.
At ang pinaka huli, ang Feedback Form (Tingnan ang Annex C), ito ay ginagamit
upang masubaybayan ang uri at kalidad ng serbisyong inihahatid sa mga biktima o
mga nakaligtas mula sa karahasan. Ito ay ibinibigay ng ahensiyang pinagsangunian
ng barangay. Nakalista dito ang feedback ng kliyente ukol sa kung paano tinugun-
an ang kaniyang kaso. Dapat na maibalik ito sa referring agency.
46

Mga Tungkulin ng VAW Desk Officer sa Pag-tatala ng Kaso
Sagutan ang lahat ng form
Magbigay ng mga kinakailangang alituntunin sa bawat bahagi ng sasagutan
na form
Siguruhing lahat ng mahahalagang bahagi ng form ay nasagutan
Kung ang impormasyon sa logbook ay wala sa form, dapat ay tanungin ang
kliyente tungkol dito
Paguulat (Reporting)
Ang pagsusumite ng mga ulat ay isa sa mga mahahalagang tungkulin ng Barangay
VAW Desk. Hindi sapat na makapanayam nang masinsinan ang biktima o mga na-
kaligtas mula sa karahasan, mahahalagang magbahagi ng mga kinakailangang im-
pormasyon sa kliyente at maitala ang mga kaso. Ang mga may kaugnayan o
stakeholder at ang mga gumagawa ng mga patakaran o polisiya na tumutugon sa
VAW ay dapat na nabibigyan ng mga wastong datos na nakalap ng VAW Desk Of-
ficers.
47
PAALALA
Siguraduhing ang Right to Confidentiality ay na-
papanatili at humingi muna ng pahintulot sa kliyente
bago kumuha o humingi ng impormasyon mula sa
kaniya.

Paano iniuulat ang mga kaso?
Kanino dapat ibigay ang
impormasyon?
Proseso ng Pagrereport
48
1. Unang hakbang
Pagsama-samahin at ayusin ang
mga detalye mula sa VAW DocS
Form
Maghanda ng ulat gamit ang
Monthly Reporting Form
3. Ikatlong hakbang
Ibigay ang form na ito kasama ng
VAW DocS Intake Form sa
C/MSWDO at sa City/Municipal
Local Government Office
Isinasagawa ang pagrereport
para ipaalam sa mga kliyente
at stakeholder ang mga ma-
hahalaga at kinakailangang
impormasyon. Ang husay ng
paguulat ay nakasalalay sa
mga datos na nakalap ng VAW
Desk Officer at kung paano in-
ingatan ang mga ulat. Ang
pagiging kumpleto at tama ng
mga ulat ay mahalaga upang
makagawa ng mga wastong
desisyon at tamang pag-
aanalisa at pagsusuri ng mga
kaso ang VAW Desk Officer.
PAALALA
Magbigay ng written report,
kasama ng Kasama ang
kopya ng VAW DocS Intake
Form, dokumentado man o
hindi ang kaso ng VAW, sa
C/MSWDO at City/Municipal
Local Government Office
tuwing ikatlong buwan.

Ang mga ulat ay dapat kumpleto at ang mga mahahalagang impormasyon, gaya
ng bilang ng mga kaso ng VAW o anumang kasong may kinalaman sa VAW at ang
demograpiya ng barangay, ay dapat kasama.
Kabuuang bilang ng mga biktima o
mga nakaligtas mula sa karahasan
na tinulungan ng VAW Desk
(maaaring makuha mula sa mga
pinagsama-samang mga VAW
Docs Intake Form);
Kabuuang bilang ng mga kaso la-
ban sa RA 9262, iba pang kaso ng
VAW, at mga gender-related na
karahasan laban sa mga kabataan
na naitala;
Bilang ng mga BPO na naibigay; at
Iba pang serbisyong naihatid
Kabuuang populasyon ng baran-
gay
Bilang ng babae at lalake sa ba-
rangay; at
BIlang ng mga kabataan katumbas
sa mga matatanda, at bilang ng
mga lalake katumbas ng mga
babae (ratio)
PAALALA:
Ang mga ito ay mahahalagang rekord.
Maaaring panagutin ang opisyal ng
barangay kung ito ay mawala.
Ang pangunahing isaalang-alang para sa maayos at ligtas na pagtatago ng mga
dokumento ay ang masigurong mapanatiling lihim ang mga kaso ng VAW at ang
privacy ng mga biktima o mga nakaligtas mula sa karahasan, lalo na kung may su-
musubaybay na media sa kaso. Mahalagang may sariling taguan ang VAW Desk,
gaya ng de-susing filing cabinet, para mapangalagaan ang lahat ng sensitibong
impormasyon. Dapat ay may sistema rin ng pangangalaga, pagpapanatili at
pagkuha ng ganitong mga files.
49

f. Pagpapalaganap ng impormasyon
Dahil ang VAW Desk Officer ang siya mismong hu-
mahawak ng mga kaso ng VAW at siyang nakikipag-
ugnayan sa mga biktima o mga nakaligtas mula sa
karahasan, kinakailangan niyang maghanda ng isang
kampaniya upang maipaalam sa mas nakararami
ang VAW. Makatutulong ito upang ang buong pa-
mayanan ay makiisa sa pagtugon sa VAW. Dahil ang VAW Desk Officer ay hu-
mahawak ng isang advocacy and information plan, mahalagang marunong siyang
makipag-ugnayan at makipag-talastasan upang maiugnay sa kinauukulan ang mga
aktibidad tungkol sa adbokasiyang ito.
Dapat bang alam ng ibang
opisina na mayroong VAW
Desk?
Oo, lalo na sa mga opisinang itinakdang
dapat tumutugon sa VAW. Ang VAW Desk
Officer ay dapat na nakikipag-ugnayan sa
mga tanggapan at ahensiyang ito. Maha-
lagang mayroon siyang kasanayan sa pa-
kikipagtalastasan at pakikipag-ugnayan.
51
Mga tungkulin ng Barangay
VAW Desk
(para sa pagpapalaganap ng im-
pormasyon)
1. Gumawa ng gender-responsive
plan ng barangay para
matugunan ang mga karahasan
na may kinalaman sa kasarian,
kasama na ang support services,
capacity building and referral
system, at
2. Pangunahan ang mga adbokasi-
ya upang wakasan ang VAW sa
pamayanan.
̶ - JMC 2010-2

Alam ba ng pamayanan na mayroong VAW Desk?
Kadalasan, walang nakaaalam sa pamayanan tungkol sa VAW Desk. Tungkulin ng
VAW Desk Officer na maipakalat ang impormasyon tungkol dito, kabilang na ang
mga serbisyong ibinibigay sa mga posibleng kliyente. Sa pamamagitan ng pag-
lulunsad ng mga kampaniya tungkol dito, natuturuan ng VAW Desk ang publiko
tungkol sa mga karapatan ng babae at himukin sila na magreport ng anumang in-
sidente ng VAW, may kinalaman man ito sa sariling karanasan o sa karanasan ng
kamag-anak o kapitbahay.
Paano maipatutupad ang mga advocacy at information activity?
Maraming paraan para makapagsagawa ng advocacy and information activities.
Kasama na rito ang paggawa at pagpapakalat ng information, education and
communication (IEC) materials at oryentasyon sa ibang may kaugnayan sa pag-
tugon sa VAW sa loob ng lokal na pamahalaan. Ang VAW Desk Officer ay maaaring
maging tagapagsalita sa mga pagpupulong ng pamayanan at mga pagtitipon gaya
ng Parent-Teachers’ Association (PTA) meeting o mga pagtitipon ng homeowners’
association para maipakilala ang Desk.
Ang VAW Desk officer ay maaaring tumukoy ng mga aktibidad na maaaring isaga-
wa sa loob ng isang taon para mag-facilitate ng advocacy work. Mainam kung may
aktibidad para sa pagtataguyod ng adbokasiya sa bawat buwan. Tandaan ang mga
mahahalagang petsa gaya ng International Women’s Day2
tuwing ika-8 ng Marso,
at ang 18-day campaign against VAW3
. Maaaring magsagawa ng mga advocacy
activities sa mga petsang ito. Maaari ring anyayahan ang iba’t ibang ahensiya o
tanggapan na panguhan ang mga aktibidad na ito.
2 Ang International Women’s Month ay pinagdiriwang sa buong mundo tuwing Marso upang magbigay parangal sa lahat ng kababaihan at ng
kanilang ambag sa lipunan. Ipinahayag ni Pangulong Corazon Aquino ang ika-8 ng Marso bilang National Women’s Day sa pamamagitan ng RA
6949. Ang araw ng pagdiriwang ay kinatatampukan ng mga kaganapan at aktibidad na may kinalaman sa kababaihan tulad ng mga awareness
campaigns at talakayan patungkol sa iba’t-ibang mga isyung pang-gender.
3 Ang 18-day VAW Campaign ay panawagan sa pagpuksa ng lahat ng uri ng karahasan laban sa kababaihan. Sa ibang lugar sa mundo, ito ay
ipinagdiriwang ng labing-anim (16) na araw mula ika-25 ng Nobyember hanggang ika-10 ng Disyembre. Sa Pilipinas, ito ay pinahaba ng hang-
gang labing-walong (18) araw upang maisama ang ika-12 ng Disyembre, na siyan namang Anti-Trafficking in Person s Day. Ito ay pinagtibay
noong 2006 sa pamamagitan ng Presidential Proclamation 1172.
52

May mga nailathala na bang materyal na makatutulong
sa ating adbokasiya?
Oo. Ang pambansa at lokal na ahenisya ng pa-
mahalaan gayundin ang mga NGO ay gumawa
na ng iba’t ibang material na tumutugon sa
VAW.
.
Mga aklat na may nilalamang mga batas, patakaran at
mandato sa VAW
53

Gabay sa kung paano makagagawa at makapagsasaaayos ng refer-
ral system para mas maayos na makipag-ugnayan sa pamayanan
para sa VAW
Sanggunian ukol sa uri, impact, at mga dahilan kung bakit may mga
insidente ng VAW. Narito rin ang ilang mga dapat na tugon at mga
aksyon laban sa VAW. Ito ay ginawa para sa mga ahensiyang
direktang tumutugon sa problema
Ito ay maaaring magamit sa pagtugon sa VAW ng mga opisyal ng ba-
rangay. Naglalaman ito ng mga sagot sa mga karaniwang tanong
ukol sa batas at kung paano ito ipatutupad.
Ito ang pinagsama-samang tools sa pagsusuri ng mga ser-
bisyong inihahatid ng iba’t ibang ahensiya na tumutugon sa
VAW.
Narito ang mga datos noong 2001 ukol sa paglaganap o pag-iral ng
VAW at karahansan laban sa mga kabataan ayon sa datos na
nakuha mula sa mga administrative intake forms na ginagamit ng
iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan at mga pribadong grupo na
humahawak ng mga kaso ng VAW.
54

Maraming mga nasulat mula sa Pilipinas at ibayong dagat na nagbibigay ng
iba pang insight at tumatalakay sa iba pang concern sa VAW. Kasama na ri-
to ang, Ang Batas Laban sa Panggagahasa (The Law Against Rape); Anti-
trafficking: laws, Rules and Local Instruments; Guidelines for Gender-based
violence interventions in humanitarian setting; Violence Against Women; at
ang Kalagayan at Karapatan ng Kababaihan (The Condition and Rights of
Women CEDAW Primer).
55

Bukod sa paggamit ng mga sanggunian, paano pa matu-
turuan ang mga babae tungkol sa kanilang karapatan?
Maraming paraan para maisagawa ito. Ito ang apat sa
mga advocacy and information campaign na maaaring
magawa sa barangay:
1. Magsagawa ng Pulong Barangay, sa pakikipag-
tulungan sa ibang mga tanggapan ng pamahalaan,
NGO at sa akademiya.
2. Gamitin ang lokal na media gaya ng bulletin board,
mga pelikula tungkol sa VAW, o sa kahit ano pang may kinalaman sa isyu ng kara-
hasan sa mga babae at bata, mga diskusyon sa radio tungkol sa VAW.
3. Makipagtulungan sa mga paaralan, mga grupo ng mga babae, at iba pang
stakeholder sa pamayanan.
4. Gamitin ang mga pagtitipon sa pamayanan.
Tandaan ang mga sumusunod:
√ Maaaring makakuha ng kopya o mabasa ang mga lathala o pahayag sa
mga website ng iba’t ibang ahensiya at organisasyon o maaari ring humingi
ng sariling kopya mula sa mga ito;
√ Maging handa at magkaroon ng sapat na dami ng kopya ng primer sa
BPO, VAW Information kits, anti-VAW manual, at iba pang IEC ng VAW.
56

g. Pagsubaybay at Pagsusuri sa mga
serbisyo ng VAW Desk
Ang mga nakalap, nasubaybayan at nasuri na datos ng barangay, ay siyang ba-
tayan ng national database tungkol sa VAW. Mahalagang ingatan ang mga im-
pormasyong may kinalaman dito ng VAW Desk Officers . Dapat sapat ang kanilang
impormasyon tungkol sa sitwasyon para mas madali nilang maipaliwanag ang mga
katotohanan sa likod ng mga numerong nakatala sa mga form at logbook.
Ang mga gumagawa ng patakaran o polisiya, mula sa lokal na pamahalaan o sa
pambansang pamahalaan, ay nakadepende sa mga datos at impormasyon na ito
upang makagawa ng mga plano, makapagpatupad ng mga programa, at makapag-
talaga ng mga resources para sa pagtugon sa VAW.
Paano masusubaybayan ang mga kaso?
Siguruhing nasagutan lahat ng mahahalagang impormasyong kinakailangan sa
mga intake form. Ito ang siyang magsisilbing basehan sa pagtukoy ng mga tamang
lunas at tugon sa mga kaso ng VAW. Mahalaga ring maobserbahan at maipatupad
ang dalawang bahagi ng pagsubaybay sa mga kaso ng VAW.
57

Dalawang antas ng Pagsubaybay (Monitoring)
sa serbisyo ng VAW Desk
58
PAGSUBAYBAY SA BAWAT KASO
(INDIVIDUAL CASES)
Tungkulin ng VAW Desk Officer
1. Dumalo sa lahat ng case confer-
ence o pagpupulong hinggil sa kaso
na ipinatatawag ng social worker
upang tingnan kung and kaukulang
remedyo at serbisyo ay naibigay sa
mga biktima o mga nakaligtas mula
sa karahasan.
2. Kung hindi makasasagabal sa pag-
titiyak ng kaligtasan, maaaring
sumama ang VAW Desk Officer sa
social worker sa pagbisita sa bahay
ng kliyente para malaman kung ano
na ang mga pagbabago o progreso
sa kalaagayan nito.
MGA KASO SA BARANGAY LEVEL
(PANGKALAHATANG KASO)
Tungkulin ng VAW Desk Officer
1. Magpanatili ng database ng lahat
ng kaso ng VAW na naireport sa ba-
rangay
2. Ibukod ang mga profile ng mga
kasong may kinalaman sa:
Rape
Acts of lasciviousness
Trafficking of women and chil-
dren
Pang-aabuso sa mga kaba-
baihan ng kanilang mga
kinakasama
At iba pang uri ng VAW
3. Wastong pagkalap at pagtatala ng
database ng mga profile at mga
pangangailangan ng mga biktima
ng VAW na naiulat sa barangay.

Paano isasagawa ang Pag-susuri (Evaluation)?
Maaaring masuri ang pagganap ng VAW Desk gamit ang datos na mula sa regular
na pagsubaybay sa mga kaso, lalo na sa pagbibigay ng serbisyo sa mga kliyente ng
VAW.
Dapat na naitatala ng barangay ang mga elemento na sumasalamin sa isang
maayos at magaling na VAW Desk sa papamagitan ng pagsagot sa isang assess-
ment tool. Ang Assessment Tool for VAW-Related Services in the Barangays ay
matatagpuan sa Performance Standards and Assessment Tools for Services Ad-
dressing VAW in the Philippines.Ito ay isang checklist na ginawa ng Philippine
Commission on Women (PCW).
Dapat tandaan ng mga barangay ang mga sumusunod kapag magsasagawa ng
evaluation:
59
□ Pisikal na mga pasilidad. Anong mga pasilidad
ang ibinigay ng barangay? Kung may mahalagang
pasilidad na hindi pa naibibigay, kailan ito maaa-
ring ibigay?
□ Kwalipikasyon ng tauhan. Ano ang mga katangi-
an ng VAW Desk Officer? Ano pang mga training
program ang maaari niyang daluhan?

Ang barangay o isang third-party evaluator ay maaaring gumamit ng assessment
tool na gawa nila mismo. Ang operasyon ng VAW Desk ay dapat regular na sinusu-
ri. Mahalaga na nasusubaybayan ng mga opisyal ang progreso at malaman kung
ano ang mga pagkukulang na nakakaapekto dito. Ito ay makatutulong upang
mapabuti pa ang pagbibigay ng serbisyo ng VAW Desk.
60
□ Pagbibigay ng serbisyo. Anong mga ser-
bisyo ang ibinibigay ng barangay? Ilang
kliyente ang nakaranas ng sexual, physi-
cal, economic at psychological abuse?
□ Access sa impormasyon at serbisyo.
Tuwing kailan maaaring makatugon ang
VAW Desk Officer? Kailan pwedeng
magamit ang mga serbisyong ibinibigay ng
barangay? Maaari itong masuri gamit ang
iskedyul ng VAW Desk Personnel.
May listahan ba ng mga babasahin at IEC
na maaaring maibigay sa mga biktima o
mga nakaligtas mula sa karahasan o para
sa pamayanan?
□ Bilang ng mga aktibidad na may kinal-
aman sa GAD sa barangay. Nagsasagawa
ba ng mga aktibidad na nakatuon sa GAD
ang barangay? Anu-ano ang mga ito?
Magkano ang pondo para sa bawat akti-
bidad?

Sino ang nag-susuri ng VAW Desk?
Gaano kadalas dapat ang Pagsusuri?
May dalawang antasi ng Pag-susuri sa pagganap ng VAW Desk:
Dalawang antas ng Pagsusuri sa
Pagganap ng VAW Desk
61
Barangay Official:
TOOL:
The Assessment Tool for
VAW-Related Services in
the Barangays
DALAS:
Kada taon
LGU office-in-charge ng GAD
affairs at, kung posible, mga
kinatawan mula sa LCAT-
VAWC at PCW
TOOL:
The Assessment Tool for VAW-
Related Services of Cities and
Municipalities and The Highly
Urbanized Cities
DALAS:
Kada ikalawang taon

ANNEXES
Annexes
ENFORCEMENT OF BPO
AND ASSESSMENT TOOLS FOR SERVICES
ADDRESSING VAW IN THE
PHILIPPINES
VAWC CASES
NO. 2010-2
63

65
ANNEXES
ANNEX A
NATIONAL VIOLENCE AGAINST WOMEN (NVAW) DOCUMENTATION
SYSTEM (intake Form)

ANNEX B
REFERRAL FORM
Case No. ____________ Date of Referral ____________________
To: ______________________________________________________________________
Address __________________________________________________________________
Contact Person ____________________________________________________________
Name of Client ____________________________________________________________
Age ______ Sex _______ Address _____________________________________________
Name of Family/Guardian______________________________ Contact No._____________
Address___________________________________________________________________
Reason/s for Referral _______________________________________________________
__________________________________________________________________________
Address __________________________________________________________________
Contact Person ____________________________________________________________
____________________________________ ___________________________
67
ANNEXES

FEEDBACKFORM
CaseNo._______Date___________________
_____________
Service/s
requested
Service/s
provided
Namesof
service
provider/s
and
InclusivedatesofprovisionOther
pertinent
information
suchas
problem/s
encountered
Client’s
feedback
(Only
forcase
managers)
Update
68
ANNEX C
FEEDBACK FORM

ANNEX D
BPO APPLICATION FORM
City/Municipality __________
Barangay __________
APPLICATION FOR BARANGAY PROTECTION ORDER
Separated
___________________ _______________ ___
___________________ _______________ ___
______________________________ _______________ ___
______________________________ _______________ ___
______________________________ _______________ ___
______________________________ _______________ ___
ANNEXES
________
__ Legally Separated
___________________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
______________________________________
Applicant Date
VERIFICATION OF THE PUNONG BARANGAY
_______________________
Punong Barangay
69

ANNEX E
DIRECTORY FORM
reference before referrals are made. Part I is a list of agencies
A. PROTECTION Services
ADDRESS CONTACT
PERSON
CONTACT
NUMBER
1.
2.
3.
B. LEGAL ASSISTANCE
ADDRESS CONTACT
PERSON
CONTACT
NUMBER
70

ANNEXES
71
A. PSYCHO-SOCIAL SERVICES
ORGANIZATION ADDRESS CONTACT
PERSON
CONTACT
NUMBER
B. MEDICAL SERVICES
PERSON
CONTACT
NUMBER
C. MEDICO-LEGAL SERVICES
PERSON
CONTACT
NUMBER
D. LIVELIHOOD AND EMPLOYMENT ASSISTANCE
PERSON
CONTACT
NUMBER
A. OTHER INSTITUTIONS
PERSON
CONTACT
NUMBER

ANNEX F
LIST OF CONTENTS OF A FIRST AID KIT
ACFAS MINIMUM RECOMMENDED FAMILY KIT CONTENTS
Additional items may be added to personalize or customize this kit.
Family First Aid Kit Content Suggested Use
Absorbent Compress 5x9 dressing Cover and protect open wounds
Adhesive Bandages (Assorted Sizes) Cover and protect open wounds
Adhesive Tape (cloth) 1” To secure bandages or splints
Antibiotic Ointment packets (approx 1 g) Anti-infection
Antiseptic wipe Packets Wound cleaning/germ killer
Aspirin (Chewable) 81 mg For symptoms of a heart attack**
Blanket (Space Blanket) Maintain body temperature for shock
CPR Breathing Barrier (w/one-way valve) Protection during rescue breathing or
CPR
Instant Cold Compress To control swelling
Hydrocortisone Ointment Packets (approx 1 g) External rash treatment
Scissors Cut tape, cloth,or bandages
Roller Bandage 3” (individually wrapped) Secure wound dressing in place
Roller Bandage 4” (individually wrapped) Secure wound dressing in place
Sterile Gauze Pad 3x3 To control external bleeding
Sterile Gauze Pad 4x4 To control external bleeding
Thermometer, Oral (Non-Mercury/Non-Glass) Take temperature orally
Triangular Bandage Sling or binder/splinting
Tweezers Remove splinters or ticks
First Aid Instruction booklet Self explanatory
*ACFAS is the American National Red Cross Advisory Council on First Aid and Safety
Note: Remember to include prescription drugs in a Disaster Supplies Kit. Because the
storage requirements of prescription drugs vary, some may have to be added to the kit
at the last minute. You may want to pin or tape a note to the outside of your kit container
reminding you to take along prescription drugs if you have to evacuate.
72

73
ANNEXES
ANNEX G
BARANGAY PROTECTION ORDER (BPO)

_________________________
SUMMARY
Number of Cases Filed
Female
Male
Nature of Case Total
Number
of Cases
Reported
TOTAL NUMBER OF CASES ACTED UPON
M/CSWDO PNP COURT Issued BPOs MEDICAL
RA 9262
(VAWC)
Sexual
Economic
RA 8353 (RAPE)
74

75
ANNEXES
RA 7877 (Sexual
Programs/
Implemented

76
ANNEX I
PERFORMANCE STANDARDS AND ASSESSMENT TOOLS
(BARANGAY LEVEL)

ANNEXES
77

79
ANNEXES

81
ANNEXES

83
ANNEXES

85
ANNEXES

87
ANNEXES

89
ANNEXES

91
ANNEXES

93
ANNEXES

94
ANNEX J
FLOWCHART ON HANDLING VAWC CASES

ANNEX K
REPUBLIC OF THE PHILIPPINES
Joint Memorandum Circular No. 2010-2
AGAINST WOMEN (VAW) DESK IN EVERY BARANGAY
95
ANNEXES

96
establishment of

97
ANNEXES

99
ANNEXES

100
(NBI).
5. Funding

ANNEXES
References
1. Joint Memorandum Circular (JMC) 2010-2
Guidelines in the Establishment of a Violence
Against Women (VAW) Desk in Every Barangay,
2010.
2. Department of Social Welfare and Development,
(Statistics on WEDCs), 2010
3. National Demographic Health Survey, 2008
4. Philippine Commission on Women
(formerly NCRFW) and Department of the Interior
and Local Government. Barangay Protection
Order (Anti-Violence Against Women and their
Children Act of 2004): A Primer. 2005.
5. Philippine Commission on Women (formerly
NCRFW) and DOH, DILG, DOJ, DSWD, PCW, PNP,
and UNFPA. Performance Standards and
Assessment Tools for Violence Against
Women-Related Services of Local Government
Units. 2008.
6. Philippine Commission on Women (formerly
NCRFW) and IAC-VAWC. Guidelines in the
Establishment and Management of a Referral
System on Violence Against Women at the Local
Government Unit Level . 2010.
7. Republic Act 7877 (Anti-Sexual Harassment Act),
1995
101

9. Republic Act 8505 (Rape Victim Assistance and
Protection Act), 1998
10. Republic Act 9208 (Anti-Trafficking in Persons Act),
2003
11. Republic Act 9710 (Magna Carta of Women), 2008.
12. Republic Act 9262 (Anti-Violence Against Women
and their Children), 2004.
13. Women’s Children Protection Center- Directorate for
Investigation and Detective Management (WCPC-
DIDM), Philippine National Police, 2011
14. Women’s Children Protection Center- Directorate for
Investigation and Detective Management (WCPC-
DIDM), Philippine National Police. State of the Filipino
Women: Violence Against Women (VAW).
(Powerpoint Presentation), 2012
15. World Economic Forum, Global Gender Gap Index
Report, 2011
102

Brgy Vaw Handbook Tagalog Final Texts

Brgy Vaw Handbook Tagalog Final Texts

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Brgy Vaw Handbook Tagalog Final Texts

Similar to Brgy Vaw Handbook Tagalog Final Texts (9)

Brgy Vaw Handbook Tagalog Final Texts