Bóle głowy jako jednostka chorobowa

1. Bóle głowy
Marta Sobolska
IId SPIML

2. Ból głowy co to właściwie
jest?
 Ból głowy (łac. cephalgia, cephalea,
cephalalgia, cephalodynia) –
niespecyficzny, subiektywny objaw
charakteryzujący się występowaniem
bólu zlokalizowanego w obrębie głowy,
odczuwanego zarówno na powierzchni
skóry twarzy (w okolicy oczodołowo-
skroniowej), jak i głęboko we wnętrzu
czaszki.
 Jest jednym z najczęstszych powodów
konsultacji lekarskich. Może cechować
się różną intensywnością oraz czasem
trwania.

3. Międzynarodowe Towarzystwo
Bólów Głowy
 W celu skategoryzowania olbrzymiej
ilości zjawisk, które są łącznie opisywane
przez pacjentów jako ból głowy,
Międzynarodowe Towarzystwo Bólu
Głowy (ang. International Headache
Society, IHS) utworzyło klasyfikację
zawierającą kryteria diagnostyczne
najistotniejszych zespołów. Pierwsza
wersja dokumentu została opublikowana
w 1988; aktualnie obowiązuje wersja z
2014 r.

4. Klasyfikacja bólów głowy
 1. Bóle pierwotne, samoistne – są to te przypadki
kiedy nie można wyróżnić odrębnego czynnika
patofizjologicznego, który pośredniczyłby w powstaniu
zgłaszanych objawów. Oznacza to, że w przypadku
pierwotnych bólów głowy doznania bólowe są jedynym
(lub głównym) objawem, a jego przyczyny pozostają jak
dotąd medycznie niewyjaśnione.
 2. Bóle wtórne - to konsekwencja toczącej się w
organizmie niezależnie choroby, na przykład zapalenia
zatok, grypy, urazu mechanicznego.
 3. Neuralgie nerwów twarzowych - wydzielono też
osobną kategorię dla neuralgii - grupy 19 różnych
jednostek, z których najbardziej znana jest klasyczna
neuralgia nerwu trójdzielnego. Są to bardzo dotkliwe,
niespodziewanie pojawiające się przypadłości, których
przyczyną jest patologiczne przewodzenie impulsów w
obrębie nerwów obwodowych.

6. 1. Bóle pierwotne,
samoistne
Wyróżnia się 4 podstawowe grupy
pierwotnych bólów głowy:
 1.1. Migreny
 1.2. Bóle głowy typu napięciowego
 1.3. Trójdzielno-autonomiczne bóle
głowy
 1.4. Inne samoistne bóle głowy

7. 1.1. Migreny
 Według kryteriów diagnostycznych International Headache
Society do grupy chorób nazywanych migreną zaliczamy:
 Migrenę bez aury,
 Migrenę z aurą,
 - migrenę z typową aurą,
- migrenę z aurą o ostrym początku,
- migrenę z przedłużoną aurą,
- rodzinną migrenę połowiczo-poraźną,
- migrenę podstawną,
- aurę migrenową bez bólu głowy,
 Migrenę okoporaźną,
 Migrenę siatkówkową,
 Dziecięce zespoły okresowe,
 Migrenę powikłaną,
 Migrena prawdopodobna/zaburzenia migrenowe, które nie
spełniają powyższych kryteriów.

8. 1.2. BG typu napięciowego
Ból pojawia się
codziennie lub co drugi
dzień i obejmuje całą
głowę, jest obustronny.
Obejmują skronie bądź
całą głowę, trwają kilka
bądź kilkanaście godzin.
Ból jest tępy lub
ściskający.
Nie towarzyszą mu
objawy typu
światłowstręt,
wrażliwość na dźwięk i
zapach

9. 1.3 Trójdzielno-
-autonomiczne BG
 Dawniej była to grupa klasyfikowana jako klasterowe
bóle głowy (Hortona, histaminowe bóle głowy).
Zachorowalność na klasterowe bóle głowy wynosi mniej
niż 1% i w większości dotyczy mężczyzn. Jego
patofizjologia jest wciąż słabo poznana. Ustępujaco-
nawracajacy przebieg, zmiany sezonowe,
występowanie dolegliwości o określonej porze sugerują
zaangażowanie w powstawaniu schorzenia zegara
biologicznego, czyli podwzgórza.
 Objawy:
- napady występują rzutami, najpierw co 2-3 dni, a potem
kilka razy dziennie zwykle w nocy.
- Ból jest bardzo silny, połowa twarzy zazwyczaj jest
czerwona, po pbolącej stronie pojawia się pot
- Oko łzawi jest czerwone, pojawia się objaw Hornera
(zwężenie źrenicy, szpary wzrokowej,

10. 1.4 Inne pierwotne BG
 1. Związane z wysiłkiem fizycznym:
kaszlowy, wysiłkowy (sport), związany z
aktywnością seksualną, piorunujący .
 2. Związany z działaniem bodźca
zewnętrznego: wywołany zimnem,
pierwotny kłujący, spowodowany siłą
zewnętrzną.
 3. Bóle zlokalizowane na skórze
głowy:
krążkowy, pierwotny śródsenny
 4. Uporczywy codzienny ból głowy.

11. Algorytm diagnostyczny do diagnozowania
codziennych bólów głowy

12. 2. Wtórne bóle głowy
 Są to bóle głowy przypisywane:
 1. urazom głowy
 2. zaburzeniom naczyniowym
 3. zaburzeniom ciśnienia śródczaszkowego
 4. nieinfekcyjnym czynnikom zapalnym
 5. nowotworom wewnątrzczaszkowym
 6. napadom padaczkowym
 7. nadużywaniu substancji chemicznych
 8. Infekcje
 9. Zaburzenia homeostazy
 10.Schorzenia twarzoczaszki
 11. zaburzeniom psychicznym

13. 3. Bolesne neuropatie nerwów
czaszkowych, inne bóle twarzy
i bóle czaszkowe
 MECHANIZMY POWSTAWANIA BÓLU NEUROPATYCZNEGO
Wyróżnia się trzy mechanizmy powstawania bólu neuropatycznego:
I. Zmiany właściwości elektrofizjologicznych błony komórkowej
pierwszego neuronu czuciowego - obniżenie progu
pobudliwości
 II. Zmiany przetwarzania impulsów w rogach grzbietowych
rdzenia kręgowego (zaburzenia funkcjonowania zstępujących
układów hamujących w rdzeniu kręgowym)
III. Zaburzenia na wyższych piętrach ośrodkowego układu
nerwowego (zaburzenia równowagi pomiędzy aktywnością
wstępujących układów torujących i zstępujących układów
hamujących (antynocyceptywnych). Dodatkowo w powstawanie
bólu neuropatycznego może być zaangażowany autonomiczny
układ nerwowy

14. Neuralgia nerwu trójdzielnego

15. Neuralgia nerwu trójdzielnego
cd.
 Najczęściej spotykany nerwoból twarzy.
Ból pojawia się nagle, najczęściej bez
żadnych objawów poprzedzających.
Czasami napad bywa poprzedzony
przez krótkotrwałe parestezje. Jest on
bardzo silny, krótkotrwały, podobny do
rażenia prądem, rwący, często prowadzi
do całkowitego wyczerpania chorego.
 Ból jest zwykle jednostronny -
pięciokrotnie częściej występuje po
stronie prawej niż lewej.

16. Neuralgia nerwu potylicznego

17. Neuralgia nerwu potylicznego
cd
 to zespół bólowy obejmujący tył głowy i górny
kark, zwykle po jednej stronie, rzadziej
obustronnie, związany z podrażnieniem lub
uszkodzeniem korzenia C2 i nerwu
potylicznego (zwykle większego).
 Ból jest zlokalizowany w okolicy potylicznej i
podpotylicznej, ma charakter stały z
okresowymi napadowymi zaostrzeniami w
obszarze unerwienia nerwu potylicznego.
 Napady występują z różną częstotliwością.
 Mogą towarzyszyć im np. zaburzenia
wzrokowe, zawroty głowy, nudności, szum
wuszach, drętwienie powłok głowy.

18. Inne neuralgie
 Neuralgia nerwu językowo-gardłowego - Napady bólu pojawiają
się w okolicy migdałków, podniebienia lub nasady języka, również
promieniujący do ucha i górno-bocznej części szyi. Podczas napadu
mogą występować zaburzenia rytmu serca i omdlenia. Za pierwotną
przyczynę uznaje się uciskające naczynie w miejscu, gdzie nerw
wnika do rdzenia przedłużonego lub na drodze do otworu tętnicy
szyjnej.
 Neuralgia nerwu błędnego - Ból zlokalizowany w okolicy chrząstki
tarczowatej, promieniujący do kąta żuchwy, ucha lub do górnej
części klatki piersiowej. Drażnienie punktów spustowych
znajdujących się w krtani, może wyzwalać napady bólowe. Do
częstych wyzwalaczy zalicza się: mówienie, połykanie, kaszel czy
ziewanie. Napadom może towarzyszyć czkawka, kaszel, wdechowy
świst, nadmierne ślinienie.
 Neuralgia popółpaścowa - Ten rodzaj neuralgii dotyka najczęściej
osób powyżej 50 rż. (częstość występowania wzrasta wraz z
wiekiem) i jest zwykle jednostronny. Występuje u osób, które
przebyły półpasiec. Po ustąpieniu ostrego okresu obserwuje się
przeczulicę, uporczywy nerwoból, ubytek czucia, a
niekiedy porażenie ruchowe. U 10-25% chorych zakażenie dotyczy
pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego.
http://boltwarzy.blogspot.com/p/o-chorobie.html