SlideShare a Scribd company logo
ਸਮਰਿਪਤ
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨਾ,
ਂ ਪੁਰਾਤਨ ਗੁਰਿਸੱਖਾਂ
ਅਤੇ ਸੰਤਾ-
ਂ ਮਹਾਪ
ਂ ੁਰਸ਼ਾਂ
ਿਜਨਾਂ ਨੇ ਸੇਵਾ-ਿਸਮਰਨ ਦੀ ਕਮਾਈ ਅਤੇ
ਆਪਾ ਿਤਆਗ ਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਰਾਹ
ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਭਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ
ਸ਼ੁਭ-ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਪੂਰਨੇ ਪਾਏ
First Edition | June 2021 | 1000 copies
© The Kalgidhar Trust, Gurdwara Baru Sahib
Distt. Sirmour, Himachal Pradesh - 173101, India
Phone: 9816400509, 9816400510, Website: www.barusahib.org
E-mail: info@barusahib.org, jagjit@barusahib.org
Sant Attar Singh Hari Sadhu Ashram, Gurdwara Baru Sahib,
The Kalgidhar Trust
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored
in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means,
electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise without the
prior written permission of the publishers.
BHAGAT SAHIBAN
PURATAN GURSIKH
and SANT-MAHAPURSH
from
The Kalgidhar Trust
Gurdwara Baru Sahib
ਤਤਕਰਾ
1) Bgq kbIr jI 1
2) Bgq nwmdyv jI 5
3) Bgq rivdws jI 8
4) Bgq SyK PrId jI 12
5) Bgq iqRlocn jI 15
6) Bgq DMnw jI 18
7) Bgq byxI jI 22
8) Bgq BIKx jI 25
9) Bgq sDnw jI 28
10) Bgq pIpw jI 31
11) Bgq prmwnMd jI 34
12) Bgq rwmwnMd jI 37
13) Bgq sYx jI 40
14) Bgq jYdyv jI 43
15) Bgq sUrdws jI 47
16) Bgq DrU jI 49
17) Bgq pRihlwd jI 52
18) BweI mnI isMG jI 56
19) bwbw bMdw isMG jI bhwdr 60
20) bwbw dIp isMG jI ShId 64
21) bIbI bsMq kOr jI 67
22) bhwdr isMGxI Srn kOr jI 70
23) ShId BweI qwrw isMG jI vW 73
24) BweI mqI dws jI, BweI sqI dws jI Aqy BweI idAwlw jI 77
25) BweI qwrU isMG jI 81
26) nvwb kpUr isMG jI 84
27) ShId BweI su`Kw isMG jI Aqy BweI mihqwb isMG jI 88
28) ShId BweI subyg isMG jI Aqy swhbwz isMG jI 92
29) s. j`sw isMG AwhlUvwlIAw 96
30) s. j`sw isMG rwmgVHIAw 100
31) bwbw boqw isMG jI Aqy bwbw grjw isMG jI 103
32) s. bGyl isMG jI 106
33) AkwlI PUlw isMG jI 110
34) jQydwr hnUMmwn isMG jI 114
35) s. Swm isMG AtwrI vwlw 117
36) s. hrI isMG nlUAw 121
37) bIbI hrSrn kOr jI 126
38) bwbw swihb isMG bydI 130
39) bwbw KVk isMG jI 133
40) bwbw bIr isMG jI nOrMgwbwd 136
41) bwbw rwm isMG jI 139
42) mhwrwxI ijMd kOr 142
43) pRo: gurmuK isMG jI 146
44) igAwnI id`q isMG jI 151
45) BweI vIr isMG jI 155
47) krm isMG ihstorIAn 159
48) isrdwr kpUr isMG jI 161
49) sMq bwbw suMdr isMG jI, iBMfrWvwly 165
50) sMq bwbw Swm isMG jI 168
51) sMq krm isMG jI hoqI mrdwn vwly 172
52) sMq bwbw Aqr isMG jI, Aqly vwly 175
53) sMq bwbw Aqr isMG jI, GuMnsw vwly 177
54) sMq bwbw Aqr isMG jI, msqUAwxy vwly 178
55) sMq bwbw Aqr isMG jI, ryrU swihb vwly 182
56) sMq bwbw gulwb isMG jI 185
57) sMq bwbw nMd isMG jI, nwnksr klyrW vwly 188
58) sMq bwbw ivswKw isMG jI, ddyhr swihb vwly 191
59) sMq qyjw isMG jI 195
60) sMq igAwnI gurbcn isMG jI Kwlsw, iBMfrWvwly 199
61) Bgq pUrn isMG jI 202
62) sMq bwbw eISr isMG jI, rwVw swihb vwly 205
63) sMq bwbw im`Tw isMG jI 208
1
ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ
Bgq kbIr jI pMdrvIN sdI dy mhwn Bgq hoey hn[ 'kbIr ksOtI' pusqk dy
rcnhwr BweI lihxw isMG dy ilKy Anuswr Bgq kbIr jI dw jnm bnwrs ivKy
sMn 1398 eI: ivc hoieAw[ Awp jI dw jnm iks dy Gr hoieAw, ieh qw gu`Jw
Byd hY, pr bwlk dy rUp ivc Awp jI dw pwlx-poSx ie`k inr-sMqwn muslmwn
julwhy nIrU ny kIqw sI[ aus dI pqnI nImw ny Awp jI nUM bVy lwf-ipAwr nwl
pwilAw Aqy nwm 'kbIr' r`iKAw[ Awp jI gRihsqI sn, Awp jI dI pqnI dw
nwm 'loeI' sI Aqy pu`qr dw nwm 'kmwl' sI Aqy pu`qrI dw nW kmwlI sI[ Awp
jI dy jnm bwry mq-Byd hox kwrn keI ivdvwnW ny Awp jI nUM ihMdU julwhw
iliKAw hY qy keIAW ny muslmwn Aqy keI ivdvwnW ny Awp jI dw gurU Bgq
rwmwnMd jI dy hox bwry d`isAw hY[ pr jykr aunHW dI rcI bwxI Anuswr dyiKAw
jwey qW aus qoN qW iehI sp`St huMdw hY ik aunHW dw jnm julwhw bRwdrI ivc
hoieAw sI[ Awp jI 120 virHAW dI aumr Bog ky 1518 eI: nUM mghr ivKy
Akwl clwxw kr gey[
aus smyN lokW ivc ieh ivcwr sI ik ijhVw iSv jI dI vsweI hoeI ngrI
'kwSI' ivc pRwx iqAwgygw, auh svrgW nUM jwvygw Aqy srwPI hoeI DrqI
'mghr' ivc pRwx iqAwgx vwlw nrkW ivc pYNdw hY, so Awp jI lokW dw ieh
Brm dUr krn leI Awpxy AKIrly smyN mghr Awx vsy qy au~Qy hI pRwx
iqAwgy[ ijvyN sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c gurU swihbwnW ivcoN sB qoN ijAwdw
2
bwxI gurU Arjn dyv jI dI aucwrn kIqI hoeI drz hY, ausy qrHW sRI gurU gRMQ
swihb ivc drz BgqW dI bwxI ivcoN vI sB qoN ijAwdw bwxI Bgq kbIr jI
dI aucwrn kIqI hoeI hY[ Awp jI dI bwxI gurU gRMQ swihb ivc drz hox
nwl is`K pMQ ivc Awp jI nUM vI auhI sQwn pRwpq hY, jo is`K gurU swihbwn nUM
pRwpq hY Aqy Awp jI dI bwxI 'Sbd-gurU' dy rUp ivc bwkI gurU swihbwnW dI
bwxI vWg hI pVHI, gweI qy siqkwrI jWdI hY[ Bgq kbIr jI ny AwpxI
bwxI ivc smkwlI smyN dOrwn Drm ivc AweI igrwvt dw izkr kIqw hY
Aqy ies dw ivroD vI kIqw hY[ Bgq kbIr jI ny aus smyN Drm ivc jo
aUnqweIAW Aw geIAW sn, aunHW dw izkr kridAW hoieAW izMmyvwr
AwgUAW nUM krVy h`QIN ilAw hY, ijs dw ik bwAd ivc BwvyN aunHW nUM
AigAwnI/jwnUMnI AwgUAW v`loN id`qIAW sjwvW dy kwrn bhuq BwrI mu`l
cukwauxw ipAw[ pr aunHW ny iksy dI pRvwh nhI kIqI Aqy swrI aumr auh
s`c dw FMforw ip`tdy hI rhy, ikauNik auh AwpxI bwxI ivc izkr krdy hn
ik jykr iksy qoN Axjwxy ivc koeI glqI ho jwvy qW aus dI glqI ƒ mw&
kIqw jw skdw hY, pr jykr koeI swrw kuJ jwxdw hoieAw vI glqI kry qW
aus dI glqI mwP krn dy lweIk nhIN huMdI, aunHW dy bcn hn:-
kbIr mnu jwnY sB bwq jwnq hI Aaugnu krYy ]
kwhy kI kuslwq hwiQ dIpu kUey prY ]
so Bgq kbIr jI s`c dy bwry sB kuJ jwxdy sn Aqy sB kuJ jwxdy hoey auh
iksy mwmUlI rwjy jW vzIr dy fr nwl, aus SihnSwh dw hukm vjwauxw C`f nhI
skdy sn, ijs dw hukm swrI lukweI Aqy rwjy-mhwrwijAW au~pr c`ldw hY[
ies leI auh AwpxI swrI aumr lokweI ƒ krm-kWfw qy vihmW-BrmW ivcoN
k`F ky s`c dy nwl joVn leI XqnSIl rhy[ ies qoN ielwvw Bgq kbIr jI dy
smyN bRwhmxW ny jwq-pwq dw bhuq jwl pswirAw hoieAw sI Aqy Awpxy-Awp nUM
au~cI jwq dw d`s ky lokW koloN AwpxI pUjw krvw rhy sn, aus dw ivroD kridAW
hoieAW Awp jI ny bRwhmxW nUM krVy h`QIN ilAw qy bVy qrk BrpUr qrIky nwl
Awp jI bRwhmx nUM svwl krdy hn ik jykr bRwhmx hox krky qUM au~cI jwq dw hYN
qW iPr qUM sMswr ivc swfy vWg mwqw dy grB dI gMdgI ivcoN hI ikauN jnimAw
hYN? iksy hor qrIky nwl sMswr ivc ikauN nhI AwieAw? qyry au~cI jwq dy hox dw
kI sbUq hY? kI qyrIAW nwVIAW ivc ^Un dI QW du`D c`l irhw hY? jykr qyry
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
3
AMdr vI swfy vWg ^Un hI hY qW iPr qUM au~cI jwq dw qy AsIN nIvIN jwq dy ikvyN
hW? aunHW dy bcn hn:-
"jO qMU bRwhmxu bRhmxI jwieAw ] qau Awn bwt kwhy nhI AwieAw]2] qum kq
bRwhmx hm kq sUd ] hm kq lohU qum kq dUD ]3]" aunHW ny AwpxI bwxI ivc
p`Qr dI mUrqI dI pUjw krn dI QW ie`k srb-SkqImwn pRmwqmw dI BgqI
krn dw aupdyS id`qw hY[ mUrqI pUjw dw ivroD krdy hoey Awp jI AwpxI bwxI
ivc PurmwauNdy hn:
kbIr Twkuru pUjih moil ly mnhiT qIrQ jwih ]
dyKw dyKI sÍWgu Dir BUly Btkw Kwih ]135]
pwqI qorY mwilnI pwqI pwqI jIau ]
ijsu pwhn kau pwqI qorY su pwhn inrjIau ]1]
BUlI mwilnI hY eyau] siqguru jwgqw hY dyau ]rhwau].......
mwilin BUlI jgu Bulwnw hm Bulwny nwih ]
khu kbIr hm rwm rwKy ikRpw kir hir rwie ]5]1]14]
dvYqvwd dw izkr krdy hoey Bgq kbIr jI AwpxI pwvn bwxI ivc
PurmwauNdy hn ik pRmwqmw ie`k hY Aqy AjUnI hY[ auh jMmx-mrn ivc nhI
AwauNdw[ pr jo aus prmwqmw nUM jMmdw-mrdw mMndy hoey, sRI ikRSn nMU pRmwqmw
mMndyy hn, aunHW dI ies Bu`l dw izkr krdy hoey, Awp jI bcn krdy hn:-
qum@ juu khq hau nMd ko nMdnu nMd su nMdnu kw ko ry ]
Drin Akwsu dso ids nwhI qb iehu nMdu khw Qo ry ] .....
kbIr ko suAwmI AYso Twkuru jw kY mweI n bwpo ry ]2]19]70]
ies pRkwr AsIN dyKdy hW ik Bgq kbIr jI ny Awpxy smyN dy Drm ivc
AweIAW igrwvtW dw f`t ky ivroD kIqw[ ies leI 'KUh dy f`fU' bxy hoey Drm dy
TykydwrW nUM aunHW dy ieh kRwqIkwrI ivcwr hzm nw hoey Aqy aunHW ny Bgq kbIr
jI 'qy bVy zulm Fwhy qy qsIhy id`qy[ pr prmwqmw dy suBwA “Apuny syvk kI
Awpy rwKY Awpy nwmu jpwvY]” dy mhWvwkW Anuswr, pRBU ny Awpxy prm-Bgq
Bgq kbIr jI dI hr vwrI r``iKAw kIqI[ Awp jI nUM ie`k vwrI hwQI dy A`gy
su``itAw igAw, pr auh hwQI Bgq jI dy au~qy cVHn dI bjwey, aunHW nUM nmskwrW
krn l``g ipAw[ muhwvq ny hwQI nUM A`gy qorn leI bhuq Xqn kIqy, pr auh
ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ
4
hwQI A``gy nUM jwx dI bjwey cIkW mwrdw hoieAw ip`Cy nUM dOV igAw[ ijs dw
izkr Bgq jI ny AwpxI bwxI ivc ies pRkwr kIqw hY:
ikAw AprwDu sMq hY kInw ] bWiD pot kuMcr kauu dIn@w ].......
hsiq Bwg kY cIsw mwrY ] ieAw mUriq kY hau bilhwrY ]
ie`k vwrI iPr Awp jI nUM jMjIrW nwl bMnH ky gMgw dy ivc vI su`itAw
igAw, pr au~Qy vI pRBU ny Awp jI dI r``iKAw kIqI, ijs dw izkr Awp jI ny
AwpxI bwxI ivc ieauN kIqw hY “gMgw kI lhir myrI tutI jMjIr ] imRgCwlw
pr bYYYTy kbIr ]” ies qrHW smwj suDwr Aqy lukweI ƒ pRBU BgqI nwl joVn
ivc Bgq kbIr jI dI ie`k lwswnI dyx hY[ aunHW dy gurU gRMQ swihb jI ivc
sqwrW rwgw ivc 227 Sbd qy 237 slok drz hn[
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
5
m`D-kwl dI BgqI lihr dy BgqW ivcoN Bgq nwmdyv jI mu`K qy m`uFly BgqW
dI SRyxI ivc AwauNdy hn[ Awp jI dI pRBU-BgqI Aqy mhwn aupdySW dy bdly
Awp jI nUM bVy ipAwr qy siqkwr nwl Xwd kIqw jWdw hY[ Bgq nwmdyv jI dw
jnm 1270 eI: nUM mhwrwStr pRwˆq dy sqwrw izlHy dy ipMf nrsI bwmnI iv`c
hoieAw[ Awp jI dy ipqw jI dw nwˆ dwmw syT sI, jo iS`pI AQvw CINbw brwdrI
nwl sMbMiDq ie`k ikrqI sn Aqy pMDwrpur ngr iv`c rihMdy sn[ Awp jI dI
mwqw dw nwm gonw bweI sI Aqy pqnI dw nwm rwjw bweI sI[ ikrq kridAwˆ
hoieAwˆ prmwqmw dw nwm-ismrn krn dw jo aupdyS gurU swihbwnW ny id`qw,
auhI is`iKAw Awp jI dI bwxI Aqy jIvn ivcoN vI imldI hY, ijs dw izkr
Bgq kbIr jI ny AwpxI bwxI ivc ies pRkwr kIqw hY:
nwmw mwieAw moihAw khY iqlocnu mIq ]
kwhy CIphu CwielY rwm n lwvhu cIqu ]
nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil ]
hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil ]
vrx vMf Anuswr nIvIN SUdr jwq dy hox kwrn Bgq nwmdyv nUM au~c-vrg dy
jwq-AiBmwnIAW Aqy pujwrIAwˆ dI kropI dw vI BwrI swhmxw krnw ipAw,
pr Awp jI dI pRBU-BgqI dI idRVqw Aqy pRym A`gy sB nUM Jukxw ipAw[ Bgq
ਭਗਤ ਨਾਮਦਵ
ੇ ਜੀ
6
nwmdyv jI pihlwˆ bu`q pUjk sn, pr s`c dw igAwn hox qoN bwAd, Awp jI
inrgux-bRhm dy aupwSk bx gey[ bcpn qoN hI Awp jI 'bITl' nwm rwhIN
prmwqmw dI ausqiq gwieAw krdy sn[ qwlwˆ dI Qwˆ 'qy do p`Qr lY ky Awp jI
prmwqmw dI ausqqI dy gIq gwauNdy Aqy pRym ivc lIn hoey eyny joS nwl n`cdy
ik keI vwr n`cdy-n`cdy bysu`D ho jWdy[ ie`k sMq vjoN Awp jI dI pRis`DI Aqy
mwnqw nUM cunOqI dyx leI vyly dy hwkmwˆ ny Awp jI nUM id`lI bulwieAw qy krwmwqW
idKw ky iemiqhwn iv`c pwaux dw Xqn kIqw, pr Awp jI ny pRBU-BgqI dy
mwrg qoN ht ky iksy dy fr ADIn krwmwqW idKwaux qoN ieMnkwr kr id`qw[ so
AijhIAW GtnwvW qoN sp`St huMdw hY ik Awp jI pUrI qrHW pRBU-BgqI ivc lIn
sn Aqy ij`Qy aunHW ny sMswr nMU pRBU Bwxy ivc rihx dw aupdyS id`qw, au~Qy Awp jI
ny aunHW aupdySW au~pr ^ud c`l ky vI idKwieAw[ Awp jI ny lMmw smwˆ Bwrq dy
v`K-v`K ih`isAwˆ dw Brmx vI kIqw[ Awpxy jIvn dy mgrly ih`sy dw lgpg
vIh swl dw lMmw smwˆ Awp jI ny pMjwb dy gurdwspur izlHy dy ipMf GuMmwx iv`c
ibqwieAw, ij`Qy Awp jI dw dyhurw hux vI mOzUd hY[ is`K imslwˆ dy smyN s. j`sw
isG
M rwmgVI
H Aw vl
` No Awp jI dy dh
y r
u y dI sv
y w krvweI geI Aqy dh
y r
u y dy nwm cg
M I
zmIn vI lgvweI geI[ ieQ
` y hr swl mwG mhIny dI sg
M rwd
ˆ nMU Bgq nwmdv
y jI dI
Xwd ivc gr
u miq-smwgm mnwieAw jwd
ˆ w hY Aqy ^ws kr CINbw brwdrI nwl
sb
M i
M Dq SrDwlU vf
` I igxqI ivc
` eQ
y y hwzrI Brdy hn[ 80 virA
H wˆ dI pV
OR H AvsQw
ivc
` 1350 eI: nMU Awp jI dw idhwq
ˆ ieQ
` y hI hi
o eAw mi
M nAw jWdw h[
Y
Awp jI ny pRBU-BgqI dy rMg iv`c rMgI hoeI bhuq swrI rcnw rcI[ mrwTI
BwSw iv`c Awp jI dy ilKy hoey pRBU-BgqI dy Sbd 'ABMg' vjoN jwxy jwˆdy hn,
ijnHW dI igxqI 200 hY[ Awp jI dy swry ABMgwˆ AQvw Sbdwˆ dy sMgRih nUM 'gwQw'
ikhw jWdw hY[ ies qoN ielwvw dwdU pMQIAW dy 'pMcwvxI' gRMQ ivc vI Awp jI dy
130 Sbd drz hn[ dys-rtx dw pRBwv Awp jI dI bwxI au~qy ipAw sp`St
nzr AwauNdw hY, ies leI Awp jI dI bwxI ivc mrwTI qoN ielwvw swDUkVI,
pMjwbI, aurdU qy &wrsI BwSw dy Sbd vI mOzUd hn[ ijhVy Bgq swihbwnW dI
bwxI gurU gRMQ swihb ivc drz hY, aunHW BgqW ivcoN Bgq nwmdyv jI dI bwxI,
mwqrw p`KoN Bgq kbIr jI qoN bwAd dUjy nMbr 'qy AwauNdI hY[ gurU gRMQ swihb jI
ivc iv`c Bgq nwmdyv jI dy 18 rwgwˆ iv`c ku`l 61 Sbd drz hn[ Bgq
nwmdyv jI dI rcnw iv`coN aunHW dI izMdgI dy bhuq swry vyrvy pRwpq huMdy hn, ijnw
H ˆ
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
7
ivc
` an
u W
H dw CINbw brwdrI Aqy an
u W
H dy kp
` Vy isax
U dI ikrq dw vI pqw lg
` dw h:
Y -
“suieny kI sUeI rupy kw Dwgw ] nwmy kw icqu hir sau lwgw ]..
CIpy ky Gir jnmu dYlw gur aupdysu BYlw ]”
Bgq nwmdv
y jI ny smwj ivclI vrx-vf
M vwlI jwqI-pQ
R w nMU nkwridAwˆ
hi
o eAw,
ˆ mnK
`u mwqr dI ek
y qw Aqy smwnqw a~u qy zr
o idq
` w h[
Y Awp jI ny AwpxI
bwxI ivc
` mK
`u qr
O 'qy pB
R U dI pm
yR w-BgqI 'qy bhq
u zr
o idq
` w h[
Y Bgq nwmdv
y jI
dIAW pB
R -
U BgqI nwl jV
u IAwˆ keI kQwvwˆ pc
R ilq hn, ijnw
H ˆ ivcNo Twkrwˆ nMU dD
`u
ipAwax
u w, mrI he
o I gW nMU izd
M w krnw Aqy dh
y r
u w Gm
u wax
u w Awid ^ws qr
O 'qy bhq
u
pi
R sD
` hn[ Awp jI dy ipqw jI rz
o wnw gW dw dD
`u co ky Twkr
u W nMU Bg
o lgvwieAw
krdy sn[ pr iek
` vwr iksy km
M dy sb
M D
M ivc an
u W
H nMU bwhr jwxw pY igAw qy Twkr
u W
nMU Bg
o lvwax
u dI izm
M v
y wrI ah
u Bgq nwmdv
y jI dI lgw ge[
y bwlk AvsQw hx
o
kwrn Bg
o lgvwax
u nMU dD
`u ipAwax
u w smJ k,
y pB
R -
U nwm ivc lIn ho Aqy BK
`u y rih ky
Twkr
u W nMU dD
`u ipAwax
u dw Aijhw hT
` kIqw ik prmwqmw ny Awp jI dy pm
yR Aqy
ivSvwS qNo ps
R n
M ho ky pg
R t rp
U ivc Aw ky dD
`u pIqw[
“dUDu pIAwie Bgqu Gir gieAw ] nwmy hir kw drsnu BieAw ]”
Awp jI dI dUr-dUr q`k PYl rhI pRis`DI Aqy lok-ipRAqw qoN Gbrw ky
bwdSwh iProz ny Awp jI nUM hwQI A`gy sutvw id`qw, pr sB dI hYrwnI dI audoN
koeI h`d nw rhI, jdoN hwQI Awp jI nUM nmSkwrW krdw hoieAw ipCWh nUM muV
igAw[ iPr jdoN bwdSwh ny Awp jI nUM mrI hoeI gW izMdw krn leI ikhw qW aus
smyN vI Awpxy Bgq dI r`iKAw ih`q prmwqmw ny mrI hoeI gW nUM Awx izMidAw
kIqw, ijs nwl bwdSwh bVw pRBwivq hoieAw qy Awp jI dw iSS bx igAw[
“khih q mueI gaU dyau jIAwie ] sBu koeI dyKY pqIAwie ]”
jwq AiBmwnI pf
M qW ny jdNo Awp jI nMU nIvIN jwq dw kih ky md
M r ivc Awax
u qNo
mnW
H kr idq
` w qW Awp jI md
M r dy ipCly pwsy jw bT
Y y qy pB
R -
U BgqI ivc Aijhw lIn
he
o y ik md
M r dw mh
MU Gm
Mu ky Awp jI vl
` nMU ho igAw[
“Pyir dIAw dyhurw nwmy kau pMfIAn kau ipCvwrlw ]”
ਭਗਤ ਨਾਮਦਵ
ੇ ਜੀ
8
Bgq rivdws jI dw m`DkwlIn Bwrq ivc aunHW mhWpurSW ivcoN hn, ijnHW ny
smwj kilAwx Aqy krm-kwfW dy Kwqmy leI ivSyS Xogdwn pwieAw[ Awp jI
ny k`tVpMQI pujwrIAW qy bwdSwhW nUM pRBU-BgqI Aqy AwpxI piv`qr jIvn rwhIN
Aijhw pRBwivq kIqw ik aunHW nUM Awp jI dy isDWqW qy aupdySW A`gy Jukx leI
mzbUr hoxw ipAw[ Awp jI dw jnm sMn 1377 eI: nUM bnwrs dy nyVy sIr
govrDnpur ngr ivc hoieAw mMinAw jWdw hY, ij`Qy Awp jI dI Xwd ivc bhuq
hI AwlISwn mMdr vI SuSoiBq hY[ Awp jI dy mwqw-ipqw jI bwry pRwpq swry
sroqW ivc mq-Byd hY, pr bhuqy sroqW ivc Awp jI dy ipqw jI dw nwm rGU jI
Aqy mwqw jI dw nwm DurbnIAW vrxn kIqw imldw hY[ Awp jI dy clwxy dI
qwrIk bwry vI swry ivdvwn iek-mq nhIN hn, pr bhuqwq ivc pRwpq
jwxkwrI Anuswr Awp jI ny lgBg 115 swlW dI lMbI aumr Bog ky 1491 eI:
ivc Akwl clwxw kIqw[
sRI gurU Arjn dyv jI ny "rivdws iDAwey pRB AnUp]" Purmw ky Bgq
rivdws jI dI aupmw kIqI hY Aqy aunHW dy AinMn pRBU-Bgq hox 'qy mohr lgweI
hY[ Awp jI ny prmwqmw dI BgqI krky sMswr qy mwieAw dI pkV AijhI
gvweI ik prmwqmw nwl ie`k-rUp ho gey, prmwqmw Aqy Bgq rivdws jI ivc
koeI Byd nw rih igAw, AwpxI ies AvsQw dw izkr Awp jI AwpxI bwxI
ivc ies pRkwr krdy hn:
ਭਗਤ ਰਿਵਦਾਸ ਜੀ
9
“qohI mohI mohI qohI AMqru kYsw ] knk kitk jl qrMg jYsw ]1]”
BweI gurdws jI, Bgq rivdws jI bwry PurmwauNdy hn ik mocI dI ikrq
krn vwly Bgq rivdws jI swry sMswr ivc pRis`D ho gey, ijvyN godVI ivc
lwl cmkdw hY, iqvyN Bgq rivdws jI swry sMswr ivc pRgt hoey[ AwpxI
inrml krnI duAwrw Awp jI ny pRgt kr id`qw ik BgqI hI igAwn-
iDAwn dI pRwpqI dw swDn hY Aqy pRymw-BgqI rwhIN pRBU ivc AByd ho cu`ky
BgqW dI prmwqmw ie`k mW-ipE dy vWg pRiqpwlxw krdw hY:
“chMu vrnw aupdysdw igAwn iDAwnu kir Bgiq shytw[
Bgq jnW hir mW ipau bytw[”
Bgq rivdws jI dy jIvn nwl bhuq hI q`q-BrpUr Aqy is`iKAw-dwiek
GtnwvW juVIAW hoeIAW hn[ Awp jI h`QIN ikrq krn nUM bVI mhwnqw dyNdy sn
Aqy Awp jI Awpxy ipqw-purSI ik`qy Anuswr AwpxI ju`qIAW gMFx dI ikrq nUM
bVI idRVqw, pRym qy auqSwh nwl kirAw krdy sn Aqy kdy vI ies kMm nUM krn
ivc hIx-Bwvnw mihsUs nw kIqI[ AwpxI ikrq rwhIN Awp jI ny ij`Qy sMswr nUM
Drm dI ikrq krn dw aupdyS id`qw, au~Qy nwl hI ieh au~qm is`iKAw vI idRV
krvweI ik kdy vI koeI ikrq cMgI jW mwVI nhIN huMdI, b`s jo vI ikrq kIqI
jwey auh iemwndwrI Aqy h`k-s`c dI hoxI cwhIdI hY[
ie`k vwr ie`k swDU Awp jI nUM ieh kih ky ie`k pwrs dy igAw ik qusIN ies
pwrs nUM ijs vI vsqU nwl Cuhwaugy, auh sonw bx jwvygI Aqy quhwfI swrI
grIbI ^qm ho jwvygI[ pr Awp jI dy mnHw krn 'qy vI jdoN swDU ny pwrs dyx jI
iz`d kIqI qW Awp jI ny swDU nUM auh pwrs AwpxI JONpVI ivc r`K dyx leI
ikhw[ lgBg ie`k swl bwAd jdoN auh swDU vwps AwieAw qW Bgq rivdws
jI nUM ausy qrHW JONpVI dy swhmxy bYTw ju`qIAW gMFdw dyK ky bVw hYrwn hoieAw[
jdoN aus ny pwrs bwry pu`iCAw qW Bgq jI ny A`goN jvwb id`qw, 'mhwqmw jI!
ij`Qy qusIN r`K gey sI, jw ky dyK lau au~Qy hI ipAw hovygw[' swDU nUM auh pwrs
au~Qy hI ipAw imilAw, ij`Qy ijvyN auh r`K igAw sI[ so ies GtnW qoN sp`St
huMdw hY ik Awp jI mwieAw dy moh qoN ikMnW au~pr au~T cu`ky sn qy Drm dI ikrq
nUM ikMnI mhwnqw dyNdy sn[ SrDw, pRym Aqy Drm dI ikrq bwry bVI ipAwrI
ie`k hor Gtnw Awp jI dy jIvn ivc AwauNdI hY[
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
10
ie`k vwr ie`k pMfq Awp jI qoN AwpxI ju`qI gMFvwauNdw hY qy jdoN auh pYsy dyx
l`gw qW Bgq jI aus nUM pu`Cdy hn,'pMfq jI! ik`Qy jw rhy ho? pMfq ny A`goN ikhw
ik auh gMgw dI Xwqrw 'qy jw irhw hY[ Awp jI ny pMfq nUM ikhw ik auh aus dI
bxdI ie`k ATwnI mzdUrI gMgw mW nUM ByNt kr dyvy[ pr nwl hI pMfq nUM kih
id`qw, 'pMfq jI! myrI Bytw gMgw mW nUM qW hI dyxw, jy gMgw mW Awp h`Q krky
mMgy[' pMfq mn hI mn socx l`gw ik kYsw mUrK hY ieh, kdyN gMgw vI h`Q krky
Bytw mMgdI hY[ pMfq ny gMgw iknwryy phuMc jdoN ieSnwn kIqw qW aus nUM Bgq
rivdws jI dI Bytw bwry Xwd AwieAw[ ie`k vwr qW auh lokW nUM gMgw ivc sony-
cWdI dy kImqI gihxy dwn krdw dyK ky J`k igAw ik ij`Qy lok gMgw mW nUM eyny
kImqI dwn dy rhy hn, au~Qy rivdws dI ie`k ATwnI dw kI mu`l? pr iPr ieh
soc ky ik rivdws jI dy khy Anuswr ie`k vwr kr lYx ivc kI hrz hY? auh
gMgw v`l nUM mUMh krky kihx l`gw, 'gMgw meIAw! qyry ie`k Bgq ny ie`k ATwnI
Bytw ByjI hY, pr aus dy khy Anuswr mYN ieh Bytw dyvWgw qW hI, jy qusIN h`Q krky
ies nUM mMgogy'[
pMfq dI ieh g`l sux ky kol KVHy swry lokW ny iKV-iKVw ky h`sxw SurU kr
id`qw[ pr audoN sB dI hYrwnI dI koeI h`d nw rhI, jdoN Agly hI iCx gMgw
meIAw ny pRgt ho ky, h`Q A`gy kr pMfq qoN Bgq rivdws jI dI Bytw mMgI[ so
ieh Gtnw swnUM ieh mhwn aupdyS dyNdI hY ik prmwqmw dy Gr h`k-hlwl dI
kmweI dI Bytw hI pRvwn huMdI hY, byeImwnI dI kmweI ivcoN cwhy koeI ijMnW mrzI
dwn-puMn krI jwvy, auh pRvwn nhIN huMdw[
ie`k vwr pujwrIAW dI cu`kxw ivc Aw ky smyN dy bwdSwh iskMdr loDI ny Awp
jI nUM kYd kr hvwlwq ivc bMd kr id`qw[ pr ausy rwq bwdSwh nUM Aijhw
iBAwnk qy frwauxw supnw AwieAw ik auh bVw ibhbl qy bycYn hoieAw Aqy
aus nUM AwpxI glqI dw Aihsws ho igAw[ auh B`ijAw hoieAw Bgq rivdws
jI kol AwieAw qy crnW 'qy Fih ky mwPI mMgx l`gw[ aus ny Awp jI nUM ie`k
hIirAW dw jiVAw kImqI duSwlw Byt krky ivdw kIqw[ pr moh-mwieAw qoN
pUrI qrHW inrlyp ho cu`ky Bgq rivdws jI ny auh kImqI duSwlw gMgw ivc su`t
id`qw[ eIrKwlU pMfqW ny bwdSwh kol iPr cuglI KwDI qy ikhw ik rivdws ny
quhwfI id`qI kImqI Bytw nUM gMgw ivc su`t ky aus dw inrwdr kIqw hY[ bwdSwh ny
gu`sy ivc Aw ky jdoN Awp jI koloN duSwly nUM gMgw ivc su`tx dw kwrwn pu`iCAw qW
ਭਗਤ ਰਿਵਦਾਸ ਜੀ
11
Awp jI bwdSwh nUM gMgw dy iknwry lY gey qy gMgW ivcoN bhuq swry aus qoN vI
kImqI duSwly k`F ky bwdSwh dy swhmxy r`K id`qy[ ieh dyK ky bwdSwh bVw
SrimMdw hoieAw qy Awp jI dy crnW 'qy Fih ky mwPI mMgI[
Bgq rivdws jI duAwrw 16 rwgW ivc aucwrx kIqy gey 40 Sbd gurU gRMQ
swihb jI ivc drz hn[ Awp jI ny AwpxI bwxI ivc mwnv eykqw, jwq-pwq
dw KMfn, inmrqw, haumY dw iqAwg, igAwn dI pRwpqI, Akwl dI pUjw, Drm
dI ikrq, piv`qr gRihsqI jIvn, swD-sMgiq dI mhwnqw, niSAw Aqy
inMidAw-cuglI dw iqAwg krn Awid dYvI guxW dw mhwn aupdyS id`qw hY[ Awp
jI PurmwauNdy hn ik prmwqmw dy Bgq aus AvsQw ivc rihMdy hn, ij`Qy aunHW nUM
koeI du`K-drd nhIN ivAwpdw, Awp jI dy bcn hn:
bygm purw shr ko nwau ]
dUKu AMdohu nhI iqih Twau]
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
12
bwbw SyK PrId jI ijnHW dw pUrw nwm SyK PrId msaud SMkr gMj sI, musilm
Drm dy sU&I sMq hoey hn[ Awp jI dI aucwrn kIqI hoeI pwvn bwxI dy cwr
Sbd Aqy 112 slok sRI gurU gRMQ swihb ivc drz hn[ bwbw SyK PrId jI dw
jnm 1172 eI: ivc ipqw SyK jwmn sulymwn dy Gr, mwqw bIbI kursUm jI dI
ku`KoN, ipMMf Koqvwl, izlHw mulqwn, pwiksqwn ivKy hoieAw[ ijvyN ik AsIN swry
jwxdy hW ik ie`k b`cy nUM cMgw jW mwVw bxwaux ivc aus dI mW dw bhuq Xogdwn
huMdw hY[ jy mW Awpxy b`cy nUM bcpn qoN hI cMgI is``iKAw dyvy qW auh b``cw kdy vI
glq pwsy nhIN jWdw qy koeI vI mwVw kMm krn l`igAW ie`k vwr mW dI au~qm
is`iKAw aus dI Awqmw nUM zrUr JMjoVdI hY[ so bwbw SyK PrId jI nUM prmwqmw dy
rsqy 'qy qorn ivc aunHW dI mwqw dw bhuq Xogdwn sI[
bwbw SK
y PrId jI bcpn ivc gV
u Kwx dy bVy Sk
O In sn[ iek
` idn mwqw jI ny
an
u W
H ƒ ikhw ik pq
`u r nmwz dw smW ho igAw h,
Y nmwz pVH l[
Y bc
` y dy sB
u wA mq
u wibk
Awp jI ny Ag
` No svwl kIqw, 'mW! nmwz pVn
H nwl kI he
o g
y w? sc
u j
` I mW ny pq
`u r nMU
isD
` y rsqy pwax
u leI Ag
` No jvwb idq
` w, 'pq
`u r! nmwz piVA
H W Al
`` w
H -qwlw Sk
`` r
dv
y g
y w[' ieh sx
u ky bwlk PrId jI ny bVy cwA nwl nmwz pVn
H I Sr
u U kr idq
` I[
jdNo ah
u nmwz pVH rhy sn qW mwqw jI ny hl
O I ijhy ms
u l
`` y dy Ql
`` y Sk
`` r rK
` idq
`` I qy
nmwz qNo bwAd jdNo Awp jI nMU ms
u l
` y dy Qi
` laNu Sk
` r imlI qW bwl AvsQw hx
o kwrn
Awp jI ny smiJAw ik ieh Sk
` r ^d
u w ny nmwz pVn
H krky idq
` I h,
Y so Awp jI Sk
` r
ਭਗਤ
ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ
13
Kw ky bVy ps
R n
M he
o [
y ies qrW
H mwqw jI ny hr-rz
o hI ms
u l
` y dy Ql
`` y Sk
` r rK
`` dx
y I qy
bwbw PrId jI ny nmwz pVn
H qNo bwAd, as
u nMU Kw ky bVyH KS
u hx
o w qy hr vwrI bVy
cwA dy nwl nmwz pVn
H I Aqy ieh islislw kw&I lm
M w smW cl
` dw irhw[ pr hl
O I-
hl
O I hx
u bwbw PrId jI dw mn gV
u nwlNo nmwz dy nwl ijAwdw jV
u ck
`u w sI[ iek
`
idn mwqw jI nMU gV
u rK
` x dw cq
y w Bl
`u igAw qy jdNo cq
y w AwieAw qW jldI nwl gV
u
lY ky rK
`` x leI ge,
y pr jWidAw nMU bwbw PrId jI nmwz pVH ck
`u y sn[ bwbw jI
Asl gl
` bwry qW pihlW hI jwx ck
`u y sn ik ieh ms
u l
` y Ql
` y rz
o gV
u ikQ
` No AwaNudw
h?
Y Aj
` mwqw dy hQ
` ivc gV
u dK
y ky Awp jI hs
`` pey qy AwpxI mwqw nMU kihx lg
` ,
y
“mwqw! hx
u ies gV
u dI ke
o I lV
o nhI h,
Y hx
u mn
Y MU As
Y I cIz iml geI h,
Y jo ies gV
u
nwlNo vI imT
` I h[
Y qs
u IN mn
Y MU ies gV
u dw lwlc dy ky ies Agm
M I imTws vwly ^d
u w dy
nwm nwl ji
o VAw, ieh qh
u wfw mr
y y 'qy bhq
u vf
` w prap
u kwr h[
Y hy mW! qMU mr
y y 'qy ieh
iek
` Awm mW dy ap
u kwr nwlNo ikqy vf
` w ap
u kwr kIqw h[
Y ” bwbw PrId jI ny ies gl
``
dI gvwhI AwpxI bwxI ivc vI ies qrW
H BrI hY :
PrIdw skr KMfu invwq guVu mwiKEu mWJw duDu ]
sBy vsqU imTIAw rb n pujin quDu ]
ies qrHW mW dy XqnW nwl bwbw PrId jI bcpn ivc hI ^udw dy nwm dy rsIey
bx gey[ Awp jI Dwrimk ividAw pRwpq krn leI mulqwn ivKy SyK bhwaudIn
zkrIAw pws gey qy aus dI sKSIAq qoN bhuq pRBwivq hoey, Awp jI ny 18 swl
dI aumr ivc swrw "piv`qr kurwn" zubwnI Xwd kr ilAw sI qy idn ivc ie`k
vwr pUry "piv`qr kurwn" dw pwT zrUr kirAw krdy sn[ pUrw "piv`qr kurwn"
Xwd hox kwrn lok Awp jI nUM 'hwPzI' AwKx l`g pey sn, ikauNik hwPzI aus
nUM kihMdy hn, ijs nUM pUrw "piv`qr kurwn" zubwnI Xwd hovy[
mulqwn ivc hI Awp jI dI mulwkwq SyK kuqubdIn bKiqAwr kwkI nwl hoeI
qy aus nUM Awpxw murSd Dwrn kIqw[ Awp jI dw ivAwh sulqwn igAwsudIn
blbn dI SihzwdI bIbI hzbrw nwl hoieAw[ mulqwn ivc is`iKAw pRwpq
krn qoN bwAd Awp jI kMDwr, m`ky qy bgdwd Awid keI QwvW dI Xwqrw 'qy gey
Aqy iPr vwps id`lI Awpxy murSd dI syvw ivc Awx hwzr hoey[ ieQy hI Awp
jI nUM Kvwzw mueInu`dIn icSqI dy drSn hoey[ id`lI qoN bwAd Awp jI ny hWsI
ivKy rihxw SurU kr id`qw qy ieQy Awp jI qkrIbn 18 swl rhy Aqy Gor
qp`isAw kIqI[ iesy smyN dOrwn Kvwzw kuqubu`dIn bKiqAwr kwkI dw dyhWq ho
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
14
ਭਗਤ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ
igAw Aqy Awp jI nUM id`lI ivKy icSqI islisly dw muKI QwipAw igAw[ pr
Awp jI nUM id`lI dw BIV-BV`kw psMd nw AwieAw qy Awp jI ny kuJ smW Awpxy
ipMf Koqvwl rihx qoN bwAd pwkptn dy nyVy AXoDn ivc Awpxw p`kw itkwxw
kr ilAw[ ie`Qy rihMidAW Awp jI dI pRis`DI dUr-dUr q`k PYl geI, keI SwhI
Grwxy vI Awp jI dy syvk bxy[ Awp jI dw suBwA bVw im`Tw Aqy pRym BrpUr
sI, iesy leI Awp jI dy nwm nwl Skr-gMj Sbd juV igAw[
Awp jI 1265 eI: nUM Akwl clwxw kr gey Aqy Awp jI dI piv`qr dyhI nUM
pwkptn ivKy d&nwieAw igAw[ sRI gurU nwnk dyv jI pwkptn ivKy bwbw
PrId jI dI g`dI qy bYTy SyK bRhm jI nUM imly qy aunHW qoN bwbw PrId jI dI bwxI
pRwpq kIqI[
^d
u w dy nwl AwpxI pI
R q nMU hr
o fi
MU GAW krn leI bwbw SK
y PrId jI BgqI krn
leI jg
M lW ivc gey sn, pr kJ
u smW a~u Qy BgqI krn qNo bwAd an
u W
H nMU igAwn
hi
o eAw ik ^d
u w dI bd
M gI krn vwsqy jg
M lW ivc jwx dI ke
o I lV
o nhI h,
Y ikaNuik
ah
u ^d
u w qW mnK
``u dy Ad
M r hI vsdw hY qy ss
M wr dy kx-kx ivc smwieAw hi
o eAw h,
Y
iPr as
u nMU lB
` x leI jg
M lW ivc jwx dI kI lV
o h,
Y ies dw vrxn an
u W
H ny AwpxI
bwxI ivc ies pk
R wr kIqw h:
Y -
PrIdw jMglu jMglu ikAw Bvih vix kMfw moVyih]
vsI rbu ihAwlIAY jMglu ikAw FUFyih ]
bwbw PrId jI dI bwxI ivc Aijhw rUhwnI igAwn hY ik jo vI SrDw nwl
Awp jI dI bwxI dw AiDAYn krdw hY, aus dw ihrdw pRBU pRym nwl BrpUr ho
jWdw hY[ Awp jI ny AwpxI rcnW rwhIN ij`Qy mnu`K nUM pRBU BgqI krn dw aupdyS
id`qw hY, au~Qy nwl hI aus ivc dYvI guxW dw hoxw vI zrUrI krwr kIqw hY[ Awp
jI ny AwpxI bwxI ivc AMimRq vyly dI mhwnqw, im`Tw bolxw, sbr-sMqoK r`Kxw,
bury dw Blw krnw, kRoD Aqy hMkwr qoN dUr rihxw Awid dYvI guxw dw vwr-vwr
izkr kIqw hY[
15
Bgq iqRlocn jI ie`k mhwn Bgq hoey hn, jo ik pUrn AwqmdrSI sn Aqy
aunHW ny AwpxI sMgq Aqy aucwrn kIqI pwvn bwxI dy rwhIN byAMq lokweI nUM vI
pRBU-crnW nwl joiVAw[ Bgq iqRlocn jI dy jIvn kwl bwry koeI Tos jwxkwrI
nhIN imldI[ mhwn koS dy krqw BweI kwnH isMG nwBw jI Anuswr Bgq iqRlocn
jI dw jnm 1268 eI: iv`c mhwˆrwStr dy izlHw Solwpur dy bwrsI ksby iv`c
hoieAw[ pr imstr mYkwil& ny Awp jI dw jnm 1267 eI: iv`c gujrwq ivKy
hoieAw iliKAw hY[ kuJ ivdvwnwˆ Anuswr aunHwˆ dw j`dI ipMf au~qr pRdyS iv`c sI
Aqy Bgq igAwn dyv jI dy sMprk iv`c Awaux qoN bwAd Awp jI mhwrwStr
v`l cly gey[ ihMdU Drm dI vrx vMf Anuswr Awp jI vYS vrx nwl sbMiDq
sn Aqy Bgq nwmdyv jI dy smkwlI sn[
ieiqhws ivc Awp jI Aqy Bgq nwmdyv jI dI ie`k bVI rOck imlxI drz
hY[ Awp jI Bgq nwmdyv jI dI SoBw sux ky aunHW nUM imlx leI gey, Awp jI dy
mn ivc ivcwr sI ik ijs Bgq dI SoBw swry sMswr ivc ho rhI hY, Aijhw Bgq
hr vyly pRBU-BgqI ivc lIn rihMdw hovygw[ pr aus smyN Awp jI dI hYrwnI dI
koeI h`d nw rhI, jdoN imlxI smyN Bgq nwmdyv jI nUM K`fI 'qy drIAW buxidAW
dyiKAw[ Awp jI ny Bgq nwmdyv jI nUM svwl kridAW ikhw, 'Bgq jI! mYN qW
quhwfI bVI SoBw suxI sI Aqy myry mn ivc ivcwr sI ik qusIN hr vyly pRBU-BgqI
ivc lIn rihMdy hovogy, pr qusIN qW mwieAw dy c`krW ivc Psy hoey ho qy sMswrI
ਭਗਤ ਿਤਲੋਚਨ ਜੀ
16
kMmW-kwrW ivc aulJy pey ho[' Bgq nwmdyyv jI ny A`goN Awp jI nUM jvwb id`qw
ik kyvl Gr-bwhr iqAwg ky Aqy smwDI siQq ho ky hI pRBU-BgqI nhIN kIqI
jw skdI, blik h`QW-pYrW nwl AwpxIAW sMswirk izMMmyvwrIAW inBwauxIAW
Aqy Gr-bwhr dy swry kMm-kwr krdy hoey, ic`q nUM pRBU crnW nwl joV ky r`Kxw
vI ie`k srboqm BgqI hY[ Bgq iqRlocn jI Aqy Bgq nwmdyv jI dy ivc jo
ivcwr-crcw hoeI, aus nUM Bgq kbIr jI ny AwpxI bwxI ivc ieauN ibAwn
kIqw hY:-
“nwmw mwieAw moihAw khY iqlocnu mIq]
kwhy CIphu CwielY rwm n lwvhu cIqu]
nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil]
hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil]”
Bgq nwmdyv jI ny vI AwpxI bwxI ivc ies Gtnw dw vrxn ies pRkwr
kIqw hY :-
AwnIly kwgdu kwtIly gUfI Awkws mDy BrmIAly ] pMc jnw isau bwq bqaUAw
cIqu su forI rwKIAly ]1] mnu rwm nwmw byDIAly ] jYsy kink klw icqu
mWfIAly]1] rhwau ] AwnIly kuMBu BrweIly aUUdk rwj kuAwir purMdrIeyy ] hsq
ibnod bIcwr krqI hY cIqu su gwgir rwKIAly ]2] mMdru eyku duAwr ds jw ky gaU
crwvn CwfIAly ] pWc kos pr gaU crwvq cIqu su bCrw rwKIAly ]3] khq
nwmdyau sunhu iqlocn bwlku pwln pauFIAly ] AMqir bwhir kwj ibrUDI cIqu su
bwirk rwKIAly ]4]1]
Awp jI dw ivAwh AnMqw nwm dI iesqrI nwl hoieAw mMinAw jwˆdw hY[
'Bgq mwlw' dI ie`k gwQw Anuswr Bgq iqRlocn jI dw ie`ko-ie`k pu`qr sI qy
auh vI Akwl clwxw kr igAw, pr Awp jI ny ies nUM prmwqmw dw Bwxw smJ
ky im`Tw krky mMinAw[ sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c Bgq iqRlocn jI dy cwr Sbd
drz hn jo ik isrI rwg, gUjrI rwg Aqy DnwsrI rwg ivc aucwrn kIqy hoey
hn[ isrI rwgu ivc ie`k Sbd AMg nMbr 92 au~pr, gUjrI rwg ivc 2 Sbd
AMg nMbr 525-26 au~pr Aqy DnwsrI rwg ivc ie`k Sbd AMg nMbr 695
au~pr SuBwiemwn hY[ Awp jI dI aucwrn kIqI geI bwxI dI BwSw au~pr mrwTI
BwSw dw pRBwv pRq`K nzr AwauNdw hY[ Awp jI AwpxI pwvn bwxI ivc
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
17
PrmwauNdy hn ik mnu`K Awpxw hIirAW vrgw kImqI jnm mwieAw rUpI kOfIAwˆ
bdly AjWeI hI guAw bYTdw hY:
“mwieAw mUTw cyqis nwhI jnmu gvwieE AwlsIAw”]
Bgq iqRlocn jI ivc ie`k bhuq hI mhwn Aqy Kws gux ieh sI ik Awp
jI swDUAwˆ-sMqW pRqI byh`d SrDw qy siqkwr r`Kdy sn Aqy aunHwˆ dI Bojn
Awid nwl bVy pRym sihq syvw kirAw krdy sn[ pr syvw dw kMm Awp jI dI
pqnI qoN iek`ilAwˆ nw sWiBAw jwx kwrn, Awp jI ny 'AMqrzwmI' nwm dy
ie`k AwdmI nUM nOkrI 'qy r`K ilAw[ pr aus nOkr ny Awp jI nwl ie`k Srq
r`KI ik auh rozwnw G`to-G`t 5-7 syr Bojn ^ud KwieAw krygw Aqy aus nUM
ieh Bojn krn qoN koeI rokygw nhIN qy nw hI koeI aus dy AMn nUM inMdygw[
Bgq iqRlocn jI dy hW krn 'qy aus nOkr ny kMm krnw SurU kr id`qw[ aus
nOkr ny Awpxw kMm ieMnI Bwvnw Aqy pRym Bwv nwl kIqw ik aus nOkr dy
Awaux qoN bwAd Awp jI dy Gr Awaux vwly AiqQI Aqy swDUAwˆ dI igxqI
idno-idn vDdI hI geI, PlsrUp Bojn iqAwr krn dw kMm vI bhuq vD
igAw[ AiDk kMm ho jwx dy kwrn ie`k idn Bgq iqRlocn jI dI pqnI ny
AwpxI iksy guAwˆFx nUM kih id`qw ik ies nOkr dy Awaux nwl swDUAwˆ dI
Awmd ivc bhuq vwDw ho igAw hY qy ieh Awp vI byihswbw Bojn Kwˆdw hY[
jdoN ies g`l dw pqw nOkr 'AMqrzwmI' nUM l`gw qwˆ aus nUM ieh cMgw nw l`gw,
ikauNik aus ny pihlW vI bcn ilAw hoieAw sI ik koeI vI aus dy Bojn nUM
inMdygw nhIN, so auh cu`p-cwp nOkrI C`f ky clw igAw[ aus dy jwx qoN bwAd
Bgq iqRlocn jI Aqy bwkIAW nUMM Aihsws hoieAw ik auh nOkr koeI Awm
ienswn nhIN sI, auh qW s`c-mu`c hI 'AMqrzwmI pRBU' sI[ so ies g`l dw
Bgq iqRlocn jI nUM bVw pCqwvw hoieAw qy aunHW nUM pRBU pRym dw AQwh bYrwg
l`g igAw[
ies qoN ijAwdw jwxkwrI Bgq iqRlocn jI dy jIvn bwry hor nhIN imldI[
Awp jI dy joqI-joiq smwaux dw smwˆ inSicq nhIN hY, pr pRwpq jwxkwrI
Anuswr Awp jI dw AMiqm smwˆ 1335 eI: q`k dw d`isAw igAw hY[ Awp jI ny
AwpxI pqnI smyq Awpxw AMiqm smW pwsrpur iv`c hI guzwirAw Aqy Awp jI
ny ie`Qy hI Akwl clwxw kIqw mMinAw jWdw hY[
ਭਗਤ ਿਤਲੋਚਨ ਜੀ
18
m`D kwl ivc pYdw hoeI ‘BgqI lihr’ ny smwijk kRWqI Aqy mnu`Kqw nUM ie`k
Akwl purK nwl joVn ivc Aihm Xogdwn pwieAw[ ies BgqI lihr ivc
ij`Qy Bgq kbIr jI, Bgq PrId jI, Bgq rivdws jI, Bgq rwmwnMd jI Aqy
Bgq nwmdyv jI Awid BgqW dy nwm Aihm hn, au~Qy Bgq DMnw jI dw nwm vI
ienHW Bgq swihbwnW dI SRyxI ivc hI AwauNdw hY[ Bgq DMnw jI dw jnm 1415
eI: nUM rwjsQwn pRWq dy izlHw tWk dy ipMf DUAW klW ivc hoieAw mMinAw jWdw
hY[ Awp jI dy mwqw-ipqw jI dy nwm bwry koeI BrosyXog sm`grI auplbD nhIN hY
Aqy pRwpq sUqrW Anuswr Awp jI dy ipqw jI dw nwm BweI Bolw jI Aqy mwqw jI
dw nwm mweI DMno jI pRvwn kIqw igAw hY[ Awp jI j`t brwdrI ivcoN sn qy Awp
jI dw ipqw-purSI ik`qw KyqI-bwVI krn dw sI[
gurU Arjn dyv jI AwpxI pwvn gurbwxI ivc PurmwauNdy hn ik Bgq DMnw
jI ny Boly-BwA nwl prmwqmw dI pRwpqI kIqI hY, ikauNik auh prmwqmw kdy vI
cqurweIAW jW clwkIAW nwl nhIN irJwieAw jw skdw, koeI vI Bgq audoN hI
pRBU dI ikrpw dw pwqr bxdw hY, jdoN auh swrIAW clwkIAw-cqurweIAW C`f ky
Awpxw-Awpw pUrI qrHW pRBU nUM smripq kr idMdw hY Aqy ie`k bwlk dI inAWeI
srl qy inhkpt ho jWdw hY[ gurU Arjn dyv jI dy bcn hn:-
“DMnY syivAw bwl buiD”]
ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ
19
ipqw jI v`loN Bgq DMnw jI nUM bcpn qoN hI gwvW cwrn leI Byjxw SurU kr
id`qw igAw[ Awp jI ij`Qy gwvW cwrn jwieAw krdy sn, au~Qy lwgy hI ie`k
Twkur-dvwrw sI qy Awp jI pMfq nUM rozwnw TwkurW dI pUjw kridAW dyiKAw
krdy sn[ ie`k idn Awp jI ny pMfq nUM svwl kIqw,'pMfq jI! qs
u IN ienW
H Twkr
u W
dI pj
U w ikaNu krdy h,
o ies nwl qh
u wnMU kI imlg
y w?' pf
M q jI ny Ag
` No jvwb idq
` w ik
Twkr
u W dI pj
U w krn nwl Twkr
u KS
u hd
Mu y hn qy jy Twkr
u KS
u ho jwx qW iPr Twkr
u W nMU
jo ikhw jwv,
y ah
u ah
u I kJ
u krdy hn Aqy an
u W
H kl
o o jo kJ
u vI mi
M gAw jwv,
y ah
u I kJ
u
iml jWdw h[
Y pf
M q dy ies jvwb dw Bgq Dn
M w jI dy mn 'qy bVw gihrw pB
R wv
ipAw[
Boly-Bwey Bgq DMnw jI, pMfq nUM kihx l`gy,'pMfq jI! mYnUM vI ie`k Twkur dy
idau, mYN vI Twkur dI pUjw krky, aus nUM KuS krWgw qy iPr aus koloN Awpxy KyqW
dy kMm krvwieAw krWgw Aqy aus koloN keI kuJ mMg ky AwpxI grIbI ^qm kr
lvWgw[ pMfq ny Awp jI nUM Twkur dyx qoN ieMnkwr kr id`qw qy ikhw ik TwkurW
dI pUjw krn dw kMm swfy vrgy au~c jwqIey bRwhmx-pMfqW dw huMdw hY Aqy Twkur
swfI pUjw nwl hI KuS huMdy hn, qusIN sUdr lok TwkurW dI pUjw nhIN kr skdy,
quhwfw kMm qW kyvl fMgr cwrxy qy KyqI-bwVI krnw hI hY[ pr Bgq Dn
M w jI ijd
`
hI krn lg
` pey qy pf
M q nMU kihx lg
` ,
y 'pf
M q jI! qs
u IN jo vI mg
M g
o ,
y mNY qh
u wnMU dv
y Wgw,
pr qs
u IN mn
Y MU Twkr
u zrr
U dy ida[
u ' lwlc ivc Aw ky pf
M q ny Twkr
u dx
y dy bdly
Bgq Dn
M w jI qNo iek
` gW smq
y hr
o keI Dn-pdwrQ mg
M ley Aqy Bgq Dn
M w jI ny ah
u
swrw kJ
u pf
M q nMU dy ky Twkr
u lY ilAw[ pr clwk pf
M q ny Awp jI nMU AslI Twkr
u
dx
y dI bjwe,
y iek
` pQ
` r kp
` Vy ivc lpt
y ky dy idq
` w[
Boly-Bwey Bgq DMnw jI aus p`Qr nUM Twkur smJ, aus dy A`gy Bojn lY ky bYT
gey qy Twkur nUM Bojn Ckx leI bynqIAW krn l`gy[ pr jdoN Twkur ny Bojn nw
CikAw qW Awp jI vI iz`d krky bYT gey qy kihx l`gy, 'Twkur jI! ijMnW icr
qusIN Bojn nhIN Ckogy, EnW icr mYN vI kuJ nhIN KwvWgw'[ so ies qrHW Bgq DMnW
jI dI SrDw, pRym, ivSvwS Aqy Boly-BwA qoN prmwqmw bVw pRsMn hoieAw qy
pRgt rUp ivc Awx DMny Bgq dw Bojn CikAw[ ies Gtnw dw izkr BweI
gurdws jI AwpxI rcnw ivc ieM krdy hn:-
Twkur no nHwvwilkY Cwih rotI lY Bogu cVHwvY[
hiQ joiV imnqW krY pYrIN pY pY bhuq mnwvY[
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
20
hauN BI muhu nw juTwlsW qU ruTw mY ikhu nw suKwvY[
gosweI prqiK hoie rotI Kwie Cwih muih lwvY[
Bolw Bwau goibMdu imlwvY]
ies GtnW qoN bwAd Bgq DMnw jI dI SoBw dUr-dUr q`k PYl geI qW ie`k idn
hYrwn hoieAw pMfq Awp jI nUM imlx leI AwieAw[ pMfq nUM dUroN AwauNdw dyK ky
Bgq DMnw jI KVy ho gey qy kihx l`gy, “Awau pMfq jI Awau! quhwfw bVw
DMnvwd, qusIN mYnUM bVw vDIAw Twkur id`qw hY, auh dyKo Twkur myry swry kMm kr
irhw hY[” pMfq kihx l`gw, 'ik`Qy hY Twkur mYnUM qW nzr nhIN Aw irhw'? Bgq
DMnw jI kihx l`gy, 'pMfq jI! auh dyKo kmwd gof irhw, auh dyKo pwxI moV irhw
hY, auh dyKo p`Ty v`F irhw hY, qusIN hI qW mYnUM ieh Twkur id`qw sI, quhwnUM ikauN
nhIN nzr AwauNdw?'
Bgq DMnw jI dy ieh bcn sux ky pMfq nUM AwpxI glqI dw Aihsws ho igAw
qy aus nUM swrI AslIAq dI smJ Aw geI qy auh Bgq DMnW jI dy crnW 'qy Fih
ipAw Aqy kihx l`gw, 'Bgq jI! qusIN mhwn ho, qusIN BgqI, pRym, SrDw qy
ivSvwS sdkw prmwqmw nUM pRsMn kr ilAw hY, pr mYN kyvl ivKwvy dI pwT-pUjw
Aqy Cl-kpt ivc hI swrI ijMdgI lMGw id`qI hY['
so ies swKI qoN swnUM ieh au~qm is`iKAw imldI hY ik prmwqmw kdy vI
ivdvqw, au~c-jwqI jW igxy-imQy ivKwvy dy Dwrimk krm-kwfW nwl nhIN
imldw, blik auh hmySW aus Bgq 'qy rIJdw hY, jo ivKwvy dy krm-kWf
iqAwg ky Awpxw-Awpw pUrI qrHW pRBU crnW ivc smripq kr idMdw hY[
gurU Arjn dyv jI vI ies g`l 'qy mohr lgwauNdy hoey PurmwauNdy hn ik Bgq
DMnW jI ny pRq`K rUp ivc prmwqmw dy drSn pRwpq kIqy[ gurU swihb jI dy
bcn hn:-
“ieh ibiD suin kY jwtro auiT BgqI lwgw]
imly pRqiK gusweIAw DMnw vfBwgw]”
Awqimk igAwn nwl BrpUr Awp jI dy 3 Sbd gurU Arjn dyv jI ny sRI gurU
gRMQ swihb jI ivc drz kIqy hn, jo ik do Awsw rwg ivc Aqy ie`k rwg
DnwsrI ivc hY[ Awp jI ny ij`Qy Awpxy bwxI Aqy jIvn rwhIN Drm dI ikrq
krn dw mhwn aupdyS id`qw hY, au~Qy nwl hI ieh vI idRV krvwieAw hY ik
ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ
21
prmwqmw koloN kyvl jIvn jIaux leI loVINdy pdwrQ hI mMgxy cwhIdy hn,
lwlc ADIn vwDU kuJ mMgI jwxw AigAwnqw Aqy mUrKqw hI hY[ Awp jI dy
pwvn bcn hn:-
DMnw]
gopwl qyrw Awrqw ]
jo jn qumrI Bgiq krMqy iqn ky kwj svwrqw ]1] rhwau ]
dwil sIDw mwgau GIau ] hmrw KusI krY inq jIau ]
pn@IAw Cwdnu nIkw ] Anwju mgau sq sI kw ]1]
gaU BYs mgau lwvyrI ] iek qwjin qurI cMgyrI ]
Gr kI gIhin cMgI ] jnu DMnw lyvY mMgI ]2]4]
so ies qrHW pRBU BgqI ivc lIn Aqy sMswr nUM au~qm is`iKAwvW dyNdy hoey Bgq
DMnw jI 15 dsMbr 1502 eI: nUM Akwl clwxw kr pRBU ivc jw lIn hoey[
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
22
Bgq bx
y I jI ah
u mhwn Bgq he
o y hn, jo ik rb
` I jq
o nwl ABd
y qw pw
R pq kr ck
`u y
sn Aqy gr
u U Arjn dv
y jI ny ijQ
` y an
u W
H dI pwvn bwxI nMU sI
R gr
u U gQ
MR swihb drz
krky an
u W
H dy AwqmdrSI hx
o 'qy mh
o r lgweI h,
Y a~u Qy an
u W
H nMU bwkI Bgq swihbwnW
vwlw mwn-siqkwr vI idq
` w Aqy as
u Awdr-siqkwr dy hk
` dwr vI bxw idq
` w jo ik
iek
` isK
` vl
` No bwkI an
u W
H swry BgqW, gr
u isK
` W Aqy gr
u -
U swihbwnW nMU idq
` w jWdw h,
Y
ijnW
H dI bwxI sI
R gr
u U gQ
MR swihb drz h[
Y Bgq bx
y I jI dy jnm bwry ivdvwnW ivc
bhq
u mq
` -Bd
y hn[ keI ivdvwnW vl
` No Awp jI dw jnm 11vIN sdI ivc hi
o eAw
di
` sAw igAw h,
Y pr keI ivdvwn Awp jI dw jnm 1333 eI: n,
MU Bwv 14vIN sdI
ivc hi
o eAw mn
M dy hn[ Awp jI dw jnm AsQwn mD
` pd
R S
y pW
R q dy ipf
M AwsnI ivc
hi
o eAw mi
M nAw jWdw hY qy ikhw jWdw hY ik Awp jI dw jnm iek
` grIb bw
R hmx
pirvwr ivc
` hi
o eAw sI[ im. mk
Y wilP ny ibnwˆ iksy srq
o dw izkr kIqy Awp jI dw
jnm qr
y v
H IN sdI dy AKIr dw mi
M nAw h[
Y
Bgq byxI jI bwl AvsQw iv`c hI vYrwgmeI ibrqI dy mwlk sn, Bwv pRBU-
pRym dI lgn Awp jI nUM bcpn ivc hI l`g geI sI[ Awp jI dy AMdr dieAw qy
hlImI Bwvnw AMqwˆ dI sI[ ie`k rvwieq Anuswr ie`k imRqk srIr nUM dyK ky
Awp jI dy mn iv`c bYrwg pYdw ho igAw ik jykr AMq nUM mrnw hI hY qW iPr ies
nwSvwn sMswr dy nwl pRIq pw ky qy sMswr dw DMn-pdwrQ iek`Tw krky kI krnw
hY? jy mr ky Agly jhwn hI jwxw hY qW iPr ikauN nw aus nwl pRIq kIqI jwvy,
ਭਗਤ ਬੇਣੀ ਜੀ
23
AMq ijs kol jw ky FoeI imlxI hY, ikauN nw aus Gr dI sMBwl kIqI jwvy, jo ik
AslI Gr hY[ murdy nUM dyK ky mn ivc bYrwg pYdw hox qoN bwAd Awp jI ny ie`k
jogI nUM Awpxw gurU Dwrn kIqw qy aus koloN Xog (pRBU-imlwp) dI is`iKAw pRwpq
kIqI[ Awp jI pVHy-ilKy ivdvwn bRwhmx sn Aqy Awp jI krm-kwˆfw qy byloVy
rsmW-irvwjwˆ dy iblku`l iKlw& sn qy s`cy mn nwl pRBU-BgqI krn dw aupdyS
idAw krdy sn[ Awp jI Aijhy pKMfI swDUAW dy iblkul iKlw& sn, jo ik
bwhroN pihrwvw qW DrmIAW vwlw pw lYNdy sn, pr ihrdy ivc pRBU-BgqI dI
koeI lgn nhIN sI Aqy mn ie`Dr-au~Dr Btkdw rihMdw sI[
Awp jI iekWq ivc bYT ky pRBU-BgqI kirAw krdy sn Aqy bVw-bVw icr
BgqI ivc lIn rihMdy sn[ Awp jI jdoN iekWq ivc bYT ky BgqI krdy sn qW
Awp jI dy pirvwr jW iksy vI hor nUM Awp jI dy itkwxy dw pqw nw huMdw ik Awp
jI ik`Qy gey hn qy kI krdy hn? jy koeI Awp jI nUM pu`Cdw ik qusIN ik`Qy jWdy ho qy
kI kMm krdy ho qW Awp jI A`goN jvwb idMdy ik mYN rwjy dy drbwr ivc kQw krn
dI nOkrI krdw hW jW keI vwr koeI hor Awnw-bhwnw lgw idMdy[ Awp jI dI
pqnI jd Gr dIAW loVW bwry Awp jI kol izkr krdI qW Awp jI hmySW koeI
nw koeI bhwnw bxw ky aus nUM twl idMdy[ pr prmwqmw s`cy mn nwl BgqI krn
vwly Awpxy BgqW dI hmySW lwz r`Kdw hY[ kihMdy hn ik ie`k idn prmwqmw ny
Aijhw cmqkwr vrqwieAw ik pRBU ny Awp swrIAW vsqUAW Bgq byxI jI dy
Gr phuMcw id`qIAW Aqy jMgl ivc BgqI kr rhy Bgq byxI jI nUM vI drSn
id`qy[
Awp jI dI gp
u q BgqI Aqy prmwqmw vl
` No pg
R t ho ky kIqI geI bKiSS dw
vrxn BweI gr
u dws jI ny AwpxIAW vwrW ivc ieaNu kIqw h:
Y - gr
u mi
u K bx
y I Bgiq
kir jwie iekwq
ˆ bhY ilv lwv[
Y krm krY AiDAwqmI hr
o su iksY n AlKu lKwv[
Y
Gir AwieAw jw pC
u IAY rwju dA
u wir gieAw Awlwv[
Y Gir sB vQU mg
M IAin vl
Clu kir kY Jqu lG
M wv[
Y vfw swg
ˆ u vrqdw Eh iek min prms
y ru iDAwv[
Y pj
Y svwrY
Bgq dI rwjw hi
u e kY Gir cil Awv[
Y di
y e idlwsw qi
u s kY AxgxqI KrcI
phc
Mu wv[
Y EQhMu AwieAw Bgq pwis hi
o e dieAwlu hq
y u ap
u jwv[
Y Bgq jnW jk
Y wru
krwv]
Y
sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c Bgq byxI jI dy 3 Sbd 3 rwgwˆ iv`c drz hn[
isrI rwg ivc AMg nMbr 93 au~pr ie`k Sbd, rwmklI rwg ivc AMg nMbr
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
24
974 au~pr ie`k Sbd Aqy pRBwqI rwg ivc AMg nMbr 1351 au~pr ie`k Sbd
drz hY[ Awp jI ny AwpxI rcnw ivc pRBU pRwpqI dy Awqmk igAwn bwry izkr
kIqw hY Aqy lokweI nUM mwieAw-jwl qoN inrlyp rihx dw aupdyS id`qw hY[ Awp
jI bcn krdy hn ik mnu`K mwieAw dy jwl iv`c Ps ky jgq dy pwlxhwr
prmwqmw nUM Bulw idMdw hY, pr jIv nUM aus dy pwlxhwr prmwqmw nUM hmySw Xwd
r`Kxw cwhIdw hY Aqy hryk swh nwl aus dw Sukrwnw krdy rihxw cwhIdw hY[ sRI
gurU gRMQ swihb jI iv`c jo Awp jI dI bwxI drz hY, aus qoN sp`St huMdw hY ik
Awp jI inrgux prmwqmw dy aupwSk sn Aqy m`Dkwl dy au~qrI Bwrq ivc jo
BgqI dI lihr c`lI, Awp jI aus BgqI lihr dy pRmu`K BgqW ivcoN ie`k sn[
Awp jI prmwqmw dy eyny pRymI sn ik hr vyly pRBU-BgqI ivc lIn rihMdy sn[
Bgq byxI jI dI SKsIAq dy bwry B`t klX shwr jI AwpxI bwxI ivc ies
qrHwˆ PurmwauNdy hn:-
“Bgqu byix gux rvY shij Awqm rMgu mwxY ]
jog iDAwin gur igAwin ibnw pRB Avru n jwxY ]”
Bt
` klX shwr jI bcn krdy hn ik Bgq bx
y I jI Awqimk Afl
o qw ivc itk
ky prmwqmw dy imlwp dy And
M nMU mwxdy hn Aqy Akwl pr
u K ivc sr
u qI jV
o ky as
u
qNo ibnW iksy hr
o nMU nhIN jwxd,
y Bwv Akwl pr
u K qNo ibnW iksy hr
o qrW
H dy krm-
kwfW ivc nhIN pNYd[
y Bgq bx
y I jI AwpxI bwxI ivc Pr
u mwaNudy hn ik ijs mnK
`u 'qy
prmwqmw dI ikrpw ho jWdI h,
Y as
u nMU iPr ke
o I hr
o bwhrI krm-kwf
ˆ krn dI lV
o
nhIN rih jWdI[ as
u mnK
`u dI sr
u q jwg jwd
ˆ I hY qy as
u dI pB
R U nwl fG
MU I swJ
ˆ pY jwd
ˆ I
hY Aqy ah
u Awpxw mn-qn-Dn sB kJ
u pB
R U nMU Aripq kr idd
M w h[
Y Aijhy jIv dy
Ad
M r pB
R U nwm dw pk
R wS ho jWdw hY qy ah
u sc
u q
y ho ky ibbk
y meI jIvn bqIq krdw
h[
Y pj
M y ied
M rIAwˆ as
u dy vs ivc Aw jwd
ˆ IAwˆ hn Aqy as
u dy Ad
M rNo ivkwrwˆ dw pr
U I
qrW
H nws ho jwd
ˆ w h[
Y mwieAw dw mh
o as
u qNo ks
o W dr
U rihd
M w hY Aqy AigAwnqw dw
AD
M r
y w kdy vI as
u dy nV
y y nhIN Fk
u dw[ as
u jIv dy Ad
M r pB
R U dw Anhd nwd hr vl
y y
cl
` dw rihd
M w hY qy ah
u SihnSwhwˆ dw vI SihnSwh bx jwd
ˆ w h[
Y so ies qrW
H Bgq
bx
y I jI, jIv nMU pB
R U BgqI ivc lIn ho ky pivq
` r jIvn bqIq krn dw mhwn ap
u dS
y
idV
R krvwaNudy hn[
ਭਗਤ ਬੇਣੀ ਜੀ
25
Bgq BIKx jI pRBU ivc AByd ho cu`ky pUrn sMq sn, Awp jI nUM ieslwm Drm
dy sU&I sMq mMinAw jWdw hY, hwlWik Awp jI dIAwˆ rcnwvwˆ nUM mu`K r`Kdy hoey keI
ivdvwnwˆ ny Awp nUM ihMdU sMq vI ikhw hY, ikauNik Awp jI dIAW rcnwvW ivc
vrqI geI BwSw, smJwey gey isDWqW Aqy vrqIAW geIAW audwhrxw Awid qoN
Awp jI sU&I &kIr nwloN, ihMdU sMq hI izAwdw l`gdy hn[ pr fw. qwrn isMG
Awp jI nUM Akbr bwdSwh dy rwj smyN pYdw hoey Aqy ieslwm Drm dy 'sU&I sMq'
hI mMndy hn[ BweI kwhn isMG nwBw jI vI Awp jI nUM kwkorI ipMf dy vsnIk
Aqy 'sU&I &kIr' dy rUp iv`c mwnqw idMdy hn Aqy im. mYkwilP vI ies Dwrxw nUM
svIkwr krdw hY[ Awp jI dw jnm lKnaU izlHy dy ipMf kwkorI iv`c 1480 eI:
nUM hoieAw mMinAw jWdw hY[
Bgq BIKn jI dI bwxI dy 2 Sbd sRI gurU grMQ swihb jI dy AMg nM: 659
au~pr rwg soriT iv`c drz hn[ Awp jI dI bwxI dy pihly Sbd dI mu`K Bwvnw
bYrwg rUp hY, ijs ivc Awp jI ny nwm dy mh`qv nUM drswieAw hY Aqy aumr
ivhw jwx qoN bwAd ibrD AvsQw ivc mnu`K dI jo hwlq huMdI hY, aus dw izkr
krdy hoey, buFypy dI bjwey jvwnI ivc hI pRBU-BgqI nwl juVn dw aupdyS id`qw
hY[ dUsry Sbd ivc Awp jI ny nwm dI mihmw nUM idRV krvwieAw hY Aqy Akwl
pr
u K nMU AgwD-bD
o ds
` idAW hi
o eAW vrxn qNo bwhrw di
` sAw h[
Y nwm nMU hI sK
`u dI
pw
R pqI dw mwrg di
` sAw hY qy prmwqmw dI srb-ivAwpkqw nMU vI ibAwn kIqw h[
Y
ਭਗਤ ਭੀਖਣ ਜੀ
26
sI
R gr
u U gQ
MR swihb ivc drz he
o y Awp jI dy pwvn SbdW dw vr
y vw ies pk
R wr h:
Y -
rwgu soriT bwxI Bgq BIKn kI < siqgur pRswid]
nYnhu nIru bhY qnu KInw Bey kys duD vwnI]
rUDw kMTu sbdu nhI aucrY Ab ikAw krih prwnI ]1]
rwm rwie hoih bYd bnvwrI] Apny sMqh lyhu aubwrI ]1] rhwau]
mwQy pIr srIir jlin hY krk kryjy mwhI]
AYsI bydn aupij KrI BeI vw kw AauKDu nwhI ]2]
hir kw nwmu AMimRq jlu inrmlu iehu AauKDu jig swrw ]
gur prswid khY jnu BIKnu pwvau moK duAwrw ]3]1]
ies pwvn Sbd ivc Bgq BIKx jI PurmwauNdy hn, hyy jIv! ibrD
AvsQw ivc kmzor hox krky qyrIAW A`KW ivcoN pwxI vg irhw hY, qyrw
srIr il`sw ho igAw hY, qyry kys du`D vrgy ic`ty ho gey hn[ qyrw glw kP
(blgm) nwl rukx krky bol nhIN skdw, pr Ajy vI qUM srIr dw moh nhI
C`f irhw, ieh qUM kI kr irhw hYN, Bwv hux vI qUM prmwqmw nUM ikauN Xwd nhIN
krdw? qUM ikauN srIr dy moh ivc PisAw ipAw hYN, qUM ikauN srIr nwl
ipAwr nhIN C`fdw[ hy sohxy rwm! hy pRBU! jy qUM hkIm bxy qW qUM Awpxy sMqW
nUM srIr dy moh qoN bcw lYNdw hYN, Bwv qUM Awp hI hkIm bxky, Awpxy sMqW nUM
srIr dy moh ivc pYx qoN bcw skdw hY[ hy pRwxI! ibrD hox dy kwrn qyry isr
ivc pIV itkI rihMdI hY, qyry srIr ivc sVn rihMdI hY qy qyry klyzy ivc
drd au~TdI hY[ srIr dy iks-iks AMg dw iPkr krIey, swry hI ijsm
ivc buFypy dw ie`k AYsw v`fw rog au~T Kloqw hY ik ijs dw koeI ielwz nhIN
hY[ pr iPr vI ies srIr nwloN qyrw moh nhIN imtdw[ ies srIrk moh nUM
imtwaux dw ie`ko hI sRySt ielwz jgq ivc hY qy auh hY pRBU dw nwm-rUp
AMimRq, prmwqmw dw nwm-rUp inrml jl[ dws BIKx AwKdw hY ik Awpxy
gurU dI ikrpw nwl mYN ieh nwm jpx dw rsqw l`B ilAw hY, ijs krky mYN
srIrk moh qoN KlwsI pw leI hY[ ies qrHW ies Sbd ivc Bgq BIKx jI
srIr dy moh qoN au~pr au~T ky pRBU dw nwm-ismrn dw aupdyS idMdy hn,
ikauNik nwm dI brkq nwl hI srIr dw moh t`ut skdw hY Aqy nwm dI
pRwpqI gurU dI ikrpw nwl huMdI hY[ Bgq BIKx jI dw gurU gRMQ swihb jI
ivc AwieAw dUsrw Sbd ies pRkwr hY:-
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
27
ਭਗਤ ਭੀਖਣ ਜੀ
AYsw nwmu rqnu inrmolku puMin pdwrQu pwieAw ]
Aink jqn kir ihrdY rwiKAw rqnu n CpY CpwieAw ]1]
hir gun khqy khnu n jweI ] jYsy gUMgy kI imiTAweI ]1] rhwau ]
rsnw rmq sunq suKu sRvnw icq cyqy suKu hoeI ]
khu BIKn duie nYn sMqoKy jh dyKwˆ qh soeI ]2]2]
Bgq BIKx jI ies Sbd ivc PurmwauNdy hn ik prmwqmw dw nwm ie`k AYsw
Amolk pdwrQ hY, jo BwgW nwl imldw hY[ ies rqn nUM jy AnykW Xqn krky vI
ihrdy ivc gupq r`KIey qW vI lukwieAW ieh lu`kdw nhIN, auN auh svwd d`isAw
nhIN jw skdw, jo prmwqmw dy gux gwauNidAW AwauNdw hY[ ijvyN gUMgy mnu`K nUM
miTAweI Kwx ’qy jo svwd AwauNdw hY, auh bol ky iksy nUM d`s nhIN skdw, iesy
qrHW nwm dy svwd nUM koeI vrxn nhIN kr skdw[ ieh rqn nwm jpidAW jIB
nUM su`K imldw hY, suxidAW kMnW nUM su`K imldw hY qy cyqidAW ic`q nUM su`K pRwpq
huMdw hY[ hy BIKx! qUM vI AwK ik ieh nwm ismridAW myrIAW dohW A`KW ivc
AYsI TMF peI hY ik mYN ij`Dr q`kdw hW, aus prmwqmw nUM hI vyKdw hW[ ies qrHW
ies pwvn Sbd ivc Bgq BIKx jI pRBU nwm dI byAMq mihmw dw vrxn krdy
hn qy PurmwauNdy hn ik prmwqmw dw nwm rqn bVw kImqI hY, ijs nUM ies nwm
AMimRq dI pRwpqI ho jWdI hY, aus dI SoBw swry sMswr ivc huMdI hY, pr auh mnu`K
ies nwm ivcoN pYdw hoey svwd nUM vrxn krky iksy nUM d`s nhIN skdw[ Bgq
BIKx jI 93 swl dI aumr guzwr ky 1573 eI: nUM joqI-joiq smw gey[
28
Bgq sDnw jI a~u qrI Bwrq dy iek
` mhwn sq
M he
o y hn[ Awp jI dw jnm 1180
eI: ivc
` pwiksqwn dy isD
M sb
U y dy sh
y vwn ipf
M ivc
` hi
o eAw[ sI
R gr
u U gQ
MR swihb ivc
`
Awp jI dw iek
` Sbd iblwvl rwg ivc
` drz h[
Y Bgq sDnw jI dI iek
` -
o iek
`
Xwdgwr srihd
M kl
o &qihgVH swihb dI DrqI 'qy iek
` msizd dy rp
U ivc mz
O d
U h,
Y
ijQ
` y Awp jI ny Akwl clwxw kIqw sI[ Awp jI nMU Awqm-igAwnIAwˆ dI sg
M q
ivcNo pB
R -
U BgqI dI lgn lg
` I Aqy Awp jI ny inSkwm BgqI, nk
y I qy SrDw dy
Awsry AiDAwqimk mwrg ivc sPlqw pw
R pq kIqI Aqy bh
R m nwl iek
` imk ho
ge[
y
im. mYkwil& ny Bgq sDnw jI nUM Bgq nwmdyv Aqy Bgq igAwn dyv jI dy
smkwlI d`isAw hY[ Bgq rivdws jI ny AwpxI bwxI ivc Bgq sDnw jI nUM vI
Bvswgr ivcoN qrn vwilAW BgqW dI sUcI ivc rKidAwˆ PurmwieAw hY :-
“nIch aUc krY myrw goibMdu kwhU qy n frY ]1]
nwmdyv kbIru iqlocnu sDnw sYnu qrY ]....”
Bgq sDnw jI dy mwipAW bwry koeI qs`lI-bKS jwxkwrI au~plbD nhIN hY,
pRwpq jwxkwrI Anuswr Awp jI dw mu`Flw jIvn pirvwirk ik`qy Anuswr
ksweI dw kMm kridAW bIiqAw[ pr bwAd ivc mn Aijhw aucwt hoieAw ik
sB kuJ iqAwg ky pRBU dy prm Bgq bx gey[ Awp jI nUM bcpn ivc hI sMqwˆ,
ਭਗਤ ਸਧਨਾ ਜੀ
29
PkIrwˆ Aqy mhWpurKwˆ dy kol bYTx Aqy igAwn crcw suxn dI lgn sI[
mhwˆpurSwˆ Aqy pRBU dy ipAwirAwˆ dw imlwp hI Awp jI nUM eISvr dI BgqI v`l
lY igAw Aqy Awp jI pRBU dI drgwh iv`c kbUl hoey[ ieiqhwisk hvwilAwˆ
Anuswr Bgq sDnw jI SurU ivc swlgRwm dI pUjw kirAw krdy sn[ ieh
swlgRwm ie`k Aijhw p`Qr huMdw hY, ijhVw ihMdU iqRmUrqI ivcoN ivSxU jI dw
pRqIk mMinAw jwˆdw hY[ ies krky keI ieiqhwskwr Awp jI nUM vYSnv m`q dw
aupwSk kihMdy hn[ pRMqU Awp jI dI bwxI ivcoN ik`Dry vI Aijhy sMkyq nhIN
imldy[
Awqimk igAwn dI pw
R pqI leI sDnw jI ny Gr-bwr dw iqAwg kr idq
` w sI[
Awpxw ipf
M sh
y vwn Cf
` ky Awp jI swry ds
y ivc Gm
Mu -iPr ky pB
R -
U ipAwr dI
isi
` KAw idd
M y rh[
y sI
R gr
u U gQ
MR swihb jI ivc
` iblwvl rwg ivc
` AwieAw Awp jI dw
Sbd an
u w
H ˆ dy ivSvws nMU pg
R t krdw hY ik 'nwm' pq
R I SrDw BgqI rK
` x nwl
ivAkqI dy swry md
M y krmW dw nwS ho jWdw hY Aqy SB
u krm kmwax
u dI lgn lg
`
jWdI h[
Y Bgq sDnw jI Ans
u wr Drm dy kv
y l BK
y nwl kJ
u smNy leI ds
U irAwˆ nMU
Bl
u K
y w qW pwieAw jw skdw hY Aqy ss
M wr dw QV
o -icrw sK
`u vI pw
R pq kIqw jw skdw
h,
Y pr ies kv
y l bwhrI BK
y nwl Ad
M rly ivkwrW nMU nhIN mwirAw jw skdw Aqy nw
hI Awqimk sK
`u mwixAw jw skdw h[
Y Awp jI Pr
u mwaNudy hn ik Awqimk And
M
Aqy eISvr dI pw
R pqI kv
y l pm
yR w-BgqI nwl hI hd
Mu I hY Aqy ivkwrwˆ rp
U I swry
dS
u mxw a~u pr vI pm
yR w BgqI dy zrIey hI Pqih pw
R pq kIqI jw skdI h[
Y
sRI gurU gRMQ swihb ivc Bgq sDnw jI dw ie`k pwvn Sbd iblwvl rwg ivc
AMg nM: 858 au~qy drz hY, ijs ivc Awp jI ny prmwqmw A`gy Awqm-smrpx
krn Aqy inmrqw Bwv nwl pRBU-crnw ivc Ardws-bynqI krn dw FMg bVy
suMdr SbdW Aqy sohxy AlMkwr vrq ky pyS kIqw hY[ Bgq sDnw jI dy bcn
hn:-
inRp kMinAw ky kwrnY ieku BieAw ByKDwrI ] kwmwrQI suAwrQI vw kI pYj svwrI ]1]
qv gun khw jgq gurw jau krmu n nwsY ] isMG srn kq jweIAY jau jMbuku gRwsY ]1]
rhwau ] eyk bUMd jl kwrny cwiqRku duKu pwvY ] pRwn gey swgru imlY Puin kwim n AwvY ]2]
pRwn ju Qwky iQru nhI kYsy ibrmwvau ] bUif mUey naukw imlY khu kwih cFwvau ]3] mY nwhI
kCu hau nhI ikCu Awih n morw ] Aausr ljw rwiK lyhu sDnw jnu qorw ]4]1]
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
30
ArQwq hy pB
R !
U iek
` BK
y DwrI ijs ny iek
` rwjy dI lVkI dI ^wqr Drm dw BK
y
DwirAw sI, qMU as
u kwmI qy Kd
u grz bd
M y dI BI lwz rK
` I, Bwv qMU as
u nMU kwm vwSnw dy
ivkwr ivc ifg
` x qNo bcwieAw sI[ hy jgq dy gr
u !
U pB
R !
U jy mr
y y ipCly kIqy krmW
dw Pl nws nw hi
o eAw, Bwv jy mNY ipCly kIqy md
M -krmW dy ss
M kwrW Ans
u wr, hx
u vI
md
M -
y krm hI krI igAw qW iPr qr
y I Srx Awax
u dw kI gx
u (Pwiedw) he
o g
y w[ Sr
y
dI srn px
Y dw kI lwB, jy a~u Qy vI igd
` V hI Kw jwv?
y ppIhw jl dI iek
` bd
MU vwsqy
dK
u I hd
Mu w hY qy kk
U dw h,
Y pr af
u Ik ivc hI jy as
u dI ijd
M clI jwvy qy iPr mrn qNo
bwAd as
u nMU cwhy pwxI dw smd
Mu r vI iml jwv,
y ah
u as
u dy kI km
M Aw skdw h?
Y
iqvNy hy pB
R !
U jy qr
y y nwm Ai
M mq
R dI iek
` bd
MU Kx
u Noo, mr
y I izd
M hx
u ivkwrW ivc hI mr
geI qW iPr mrn qNo bwAd ivc imilAw qr
y I imhr dw smd
Mu r, mr
y w kI svwrg
y w?
qr
y I imhr nMU af
u Ik-af
u Ik ky mr
y I ijd
M Qk
` I he
o I hY Aqy ivkwrW ivc fl
o rhI h,
Y mNY
ies nMU ikvNy ivkwrW vl
` No rk
o W? hy pB
R !
U jy mNY hx
u ivkwrW dy smd
uM r ivc fb
`u hI igAw
qy bwAd ivc qr
y I nwm-rp
U I bV
y I imlI, qW ds
` as
u bV
y I ivc mNY iks nMU cVw
H vWgw?
hy pB
R !
U mr
y I ke
o I pWieAw nhIN, mr
y w hr
o ke
o I Awsrw nhIN, ieh mnK
`u w jnm hI mr
y I
lwz rK
` x dw smW h[
Y mNY sDnw qr
y w dws hW, mr
y I lwz rK
` qy ivkwrW dy smd
Mu r ivc
fb
`u x qNo mn
Y MU bcw l[
Y
so ies qrHW ies pwvn Sbd ivc Bgq sDnw jI v`loN eISvr dy A`gy ie`k
qrly dy rUp ivc Ardws-bynqI kIqI geI hY Aqy Awp jI eISvr dy A`gy
Ardws-bynqI krdy hoey kih rhy hn ik hy pRBU! sMswr smuMdr iv`c ivkwrwˆ
dIAwˆ Anykwˆ lihrwˆ au~T rhIAwˆ hn[ mYN AwpxI ihMmq nwl ienHwˆ lihrwˆ iv`c
AwpxI kmzor ijhI ijMd dI CotI ijhI ikSqI nUM fu`bx qoN bcw nhIN skdw[ myry
mnu`Kw jIvn dw smwˆ ^qm huMdw jw irhw hY Aqy ivkwr muV-muV ky myry 'qy hmly
kr rhy hn[ qusIN ikrpw krky jldI mYnUM ienHwˆ dy hmilAwˆ qoN bcw lau Aqy mYnUM
Awpxy crnW nwl joV lau[ so ies Sbd ivc Bgq sDnw jI ij`Qy ie`k pwsy swnUM
pRBU-crnW ivc Ardws krn dI jwc isKw rhy hn, au~Qy nwl hI mrn qoN bwAd
imlx vwlI mukqI dw vI KMfn kr rhy hn qy mnu`K mwqr nUM jIauNidAW-jIA
ivkwrW qoN mukq ho ky suKI Awqimk jIvn bqIq krn dw aupdyS idRV krvw rhy
hn[ Awp jI igAwn dI pRwpqI hox qoN bwAd inrgux bRhm dy aupwSk bx gey
sn qy swry sMswr nUM aus inrgux bRhm dI aupwSnw krn dw hI Awp jI ny aupdyS
id`qw hY[
ਭਗਤ ਸਧਨਾ ਜੀ
31
Bgq pIpw jI ie`k pRis`D Bgq hoey hn, jo BgqI lihr dy pRmu`K sMqwˆ iv`coN
ie`k sn[ Awp jI dw jnm 1408 eI: iv`c rwjsQwn iv`c kotw qoN 45 mIl dUr
pUrb v`l ggrONngVH irAwsq iv`c hoieAw, Awp jI dy ipqw jI ie`QoN dy rwjw
sn[ Awp jI dIAwˆ 12 rwxIAwˆ sn, ijnHW iv`coN ie`k pqnI dw nwm sIqw dyvI
sI, ijs ny Awp jI dw swQ AMq q`k inBwieAw[ Awp jI dw ie`k puqR sI, ijs
dw nwm dvwrkw dws sI[ Bgq pIpw jI SurU ivc durgw dyvI dy pujwrI sn, pr
ies pUjw qoN Awp jI nUM Awqimk iqRpqI nw imlI[ Bgq pIpw jI dw Jukwau rwj-
Bwg iv`c rihx dy bwvjUd vI AiDAwqm v`l sI[ bcpn qoN hI Awp jI vYrwgI
ibrqI vwly sn Aqy swDUAW, jogIAW Aqy sMinAwsIAwˆ dI syvw krn dI bVI
lgn sI[ sMswr dI hr cIz qy KuSI Awp jI dy kol sI, pr ies dy bwvzUd Awp
jI dIAwˆ mn dIAwˆ loVwˆ kuJ hor hI sn, Awp jI dw mn hmySwˆ iksy Awqimk
KuSI dI qlwS ivc Btkdw rihMdw sI[
ie`k vwr ie`k swDUAwˆ dI mMflI Awp jI dy ipMf AweI, ijnHW ny pRBU-
ausqqI dy Bjn gwey[ aunHW swDUAW dy cyhirAW dw nUr dyK ky Bgq pIpw jI
ny aunHW qoN pu`iCAw ik myry kol dunIAwˆ dI hr cIz hY, pr iPr vI myrw mn
hmySwˆ ASWq rihMdw hY[ quhwfy kol kuJ nhIN hY, pr qusIN iPr vI KuS qy Swˆq
ho, ies dw kI kwrn hY? swDUAwˆ ny d`isAw ik AijhI pRsMnqw pUrn gurU dI
Srn ivc pYx Aqy pRBU dy gux gwaux nwl AwauNdI hY[ aunHW swDUAW ny Awp
ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ
32
jI nUM Bgq rwmwnMd jI dI sMgq krn leI ikhw[ Bgq pIpw jI AwpxIAwˆ
12 rwxIAwˆ, r`Q, hwQI-GoVy Aqy nOkrW-cwkrW smyq pUrI Swno-SOkq nwl
Bgq rwmwnMd jI kol gey[ Bgq pIpw jI ny bwhr KVy syvk nUM ikhw ik aus
ny Bgq rwmwnMd jI nUM imlxw hY[ pr Bgq rwmwnMd jI ny ieh kih ky mnHw
kr id`qw ik PkIrwˆ dw rwjy-mhwrwijAwˆ nwl kI kMm? jdoN Awp jI ny imlx
leI ij`d kIqI qy nwl hI ikhw ik mYN iPr ik`Qy jwvW ? qW A`goN Bgq rwmwnMd jI
ny jvwb ByijAw ik aus nUM kho ik jw ky KUh ivc Cwl mwr dyvy[
Bgq pIpw jI ny ieh jvwb sux ky Awpxy swry hwQI-GoVy qy r`Q-rwxIAwˆ
vwps Byj id`qy[ pr Awp jI dI ie`k rwxI ijs dw nwm sIqw dyvI sI, aus ny
vwps jwx qoN ienkwr kr id`qw qy ikhw ik pqI qoN ibnW mihlwˆ dI Swno-
SOkq aus leI iksy kMm dI nhIN hY[ Bgq pIpw jI ny swrI dOlq, jo auh nwl
lY ky Awey sn, grIbwˆ ivc vMf id`qI Aqy Bgq rwmwnMd jI dy hukm Anuswr
KUh ivc Cwl mwrn leI dOV pey[ AMqr-iDAwn bYTy Bgq rwmwnMd jI ny
jd ieh sB kuJ dyiKAw qW aunHW ny Awpxy syvk Byj ky Bgq pIpw jI nUM KUh
ivc Cwl mwrn qoN rok ilAw[ aus qoN bwAd Awp jI Bgq rwmwnMd jI dy
cyly bx gey[ Awp jI Awpxw swrw rwj-Bwg C`f ky AiDAwqimk jigAwsw
dI iqRpqI leI qIrQ Xwqrw 'qy inkl gey[ dvwrkw purI dI Xwqrw smyN
ie`k im`qr dI shwieqw krn leI Awp jI ny AwpxI pqnI smyq n`c Aqy
gw ky loVINdw DMn ie`kTw krky aus nUM id`qw[ ies Gtnw dI Xwd ivc A`j vI
au~Qy pIpw-vq nwˆ dw m`T bixAw hoieAw hY[ ggrONngV ivc A`j vI Awp
jI dI g`dI kwiem hY[
qIrQ Xwqrw qoN bwAd Awp jI AwpxI pqnI sIqw dyvI smyq tofw ngr
(rwjsQwn) dy ie`k mMdr iv`c rihx l`g pey[ gurU nwnk dyv jI ny
AwpxIAW XwqrwvW dOrwn Bgq pIpw jI dI rcnw aunHW dy poqry AnMq dws
dy koloN tofw ngr dy iesy sQwn qoN hI pRwpq kIqI sI[ ies g`l dw pRmwx
AnMqdws jI duAwrw ilKI 'prceI' dy 25vyN pRsMg qoN imldw hY, ijs iv`c
aunHW ny iliKAw hY ik pMcnd (pMjwb) qoN ie`k nOjuAwn jogI ny ieh rcnw aus
pwsooN leI sI[ Bgq pIpw jI dI ies rcnw nUM gurU Arjn dyv jI ny sRI gurU
gRMQ swihb iv`c drz kIqw[ sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn AMg nMbr 695
au~pr DnwsrI rwg ivc Awp jI dw ie`k Sbd drz hY, jo ies pRkwr hY:-
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
33
“kwXau dyvw kwieAau dyvl kwieAau jMgm jwqI ] kwieAau DUp dIp neIbydw
kwieAau pUjau pwqI ]1] kwieAw bhu KMf Kojqy nv iniD pweI ] nw kCu
Awiebo nw kCu jwiebo rwm kI duhweI ]1] rhwau ] jo bRhmMfy soeI ipMfy jo Kojy
so pwvY ] 1 ] pIpw pRxvY prm qqu hY siqguru hoie lKwvY ]2]3]
ies pwvn Sbd ivc Bgq pIpw jI PurmwauNdy hn ik kWieAw dI Koj hI myrw
dyvqw hY, ijs dI mYN AwrqI krnI hY[ srIr dI Koj hI myrw mMdr hY, ij`Qy mYN
srIr dy AMdr v`sdy pRBU dI AwrqI krdw hW[ kWieAw dI Koj hI, mYN jMgm Aqy
XwqrU leI qIrQ dI Xwqrw hY[ srIr dI Koj hI myry vwsqy myry AMdr vsdy
dyvqy leI DUp, dIp qy nYvyd hY[ kWieAw dI Koj krky hI mYN p`qr Byt r`K ky
Awpxy AMdr v`sdy ieSt dyv dI pUjw kr irhw hW[ dyS-dysMqrW nUM Koj ky AwKr
Awpxy srIr dy AMdr hI mYN pRBU dw nwm rUp nO-in`D l`B ilAw hY[ hux myrI
kWieAw ivc prmwqmw dI Xwd dw hI qyz pRqwp hY[ aus dI brkq nwl myry
leI nw kuJ jMmdw hY qy nw kuJ mrdw hY, Bwv myrw jnm-mrn imt igAw hY[ jo
isRstI dw rcnhwr prmwqmw swry bRihmMf ivc ivAwpk hY, auhI mnu`Kw srIr
ivc hY, jo mnu`K Koj krdw hY, auh aus nUM l`B lYNdw hY[ pIpw bynqI krdw hY ik jy
siqgurU iml pey qW auh AMdr hI sB qoN v`fI AslIAq, prly qoN prlw q`q,
isRstI dy Asl somy dw drSn krvw idMdw hY[ ies qrHW ies pwvn Sbd ivc
Bgq pIpw jI PurmwauNdy hn ik auh prmwqmw mnu`K dy srIr ivc hI v`sdw hY qy
aus nUM l`Bx jW pwaux leI eyDr-EDr Btkx dI bjwey, mnu`K nUM Awpxy AMdr
hI aus dI Koj krnI cwhIdI hY[ Bgq pIpw jI dI rcnw iv`c Avqwrvwd dI Qwˆ
inrgux inrwkwr prmwqmw dI aupwSnw Aqy gurU dy mh`qv au~qy zor id`qw igAw
hY[ Bgq pIpw jI dy nwm nwl sMbMiDq do poQIAwˆ “sRI pIpw jI bwxI Aqy srb
gutkw” dw izkr imldw hY, pr Ajy q`k ies dI au~icq FMg nwl sMpwdnw nhIN
hoeI[ Awp jI v`loN 7 rwgwˆ ivc 21 pOVIAwˆ Aqy 11 dohirAwˆ dI rcnw kIqI geI
mMnI jwˆdI hY[
ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ
34
Bgq prmwnMd jI ie`k AwqmdrSI Aqy pRBU joq ivc lIn ho cu`ky pUrn sMq
hoey hn[ Awp jI dy jIvn-ibRqwˆq bwry koeI pRmwixk smgrI nhIN imldI[
Awm ivdvwnW dw Anumwn hY ik Awp jI dw jnm cOdvIN sdI dy AKIr ivc
1483 eI: nUM hoieAw[ BweI kwnH isMG jI nwBw 'mhwn koS' iv`c Bgq prmwnMd
jI nUM ipMf bwrsI, izlHw Solwpur, mhwrwStr dw vsnIk ilKdy hn[ ie`k mwnqw
Anuswr hr smyN pRBU-BgqI iv`c lIn rihx kwrn Awp jI dy nYxwˆ ivcoN hmySw
nIr vgdw rihMdw sI, Bwv Awp jI dy AMdr pRBU imlwp leI eynI qWG sI ik
Awp jI hr vyly pRIqm-ipAwry dI Xwd ivc bYrwgmeI AvsQw ivc rihMdy sn[
Awp jI dw aucwrx kIqw hoieAw ie`k Sbd sRI gurU gRMQ swihb iv`c 'swrMg' rwg
iv`c drz hY[ Awp jI sMsikRq, AvDI qy ihMdI dy bhuq v`fy ivdvwn Aqy kvI
sn[ Awp jI dy smyN BgqI-lihr pUry jorW 'qy sI Aqy sRI gurU nwnk dyv jI,
Bgq kbIr jI, Bgq rwmwnMd jI qy Bgq nwmdyv swihb jI Awid Bgq
swihbwnW v`loN BgqI-lihr dy pRcwr-pRswr rwhIN lokweI nUM krm-kWfW ivcoN
k`F ky inrol inrgux Akwl-purK dI BgqI nwl joiVAw jw irhw sI[
Awp jI dUsirAW dI inMidAw-cuglI krn dy bVy iKlw& sn Aqy loVvMdwˆ nUM
dwn dyxw Aqy aunHW dI mdd krn nUM ienswnI Prz smJdy sn[ Awp jI dy
bcn hn:-
“AnpwvnI Bgiq nhI aupjI BUKY dwnu n dInw]”
ਭਗਤ ਪਰਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
35
Bwv ik hy ienswn! jy qyry AMdr pRBU dI At`l BgqI pYdw nhIN hoeI Aqy jy nw
hI qUM iksy loVvMd dI syvw kIqI qW qyrw sMswr ivc jnm lYx dw kI Pwiedw
hoieAw, Bwv qyrw jnm AkwrQ hI clw igAw[ Bgq prmwnMd jI ny 'prmwnMd
swgr', 'prmwdws kw pd dwn lIlw' Aqy 'Druv cir`qR' Awid rcnwvW dI rcnw
kIqI hY[
Bgq prmwnMd jI dw ie`k Sbd 'rwg swrMg' iv`c sRI gurU gRMQ swihb jI
dy AMg nMbr 1253 au~pr suBwiemwn hY, ijs ivc Awp jI mnu`KI mn nUM
kyNdr bxw ky aus dy AMdr dy ivkwrW dw viKAwn krdy hn Aqy mnu`K nUM aus
dy AmlI jIvn dI pRwpqI leI sucyq krdy hn[ Awp jI ny AmlI jIvn nUM
pRwpq krn dw rsqw swD-sMgq dI syvw Aqy prmwqmw dI aupmw nUM d`isAw
hY[ Bgq jI ny swfy rozwnw jIvn dy bwry vIcwr kIqI hY ik iks qrHwˆ AsIN
swry AwpxI swrI aumr Dwrimk krm-Drm qW krdy rihMdy hW, pr kwm,
kRoD, loB, moh Aqy AhMkwr Awid ivkwr swfy jIvn ivcoN ^qm nhIN huMdy[
Awp jI dy Anuswr Awpxy AMdroN ivkwrW nUM ^qm krky ies srIr dy AMdr
hI inrgux bRhm nUM mihsUs kIqw jw skdw hY[ sRI gurU gRMQ swihb jI ivc
drz Awp jI dw pUrw Sbd ies pRkwr hY:-
swrMg ] < siqgur pRswid ]
qY nr ikAw purwnu suin kInw]
AnpwvnI Bgiq nhI aupjI BUKY dwnu n dInw ]1]rhwau]
kwmu n ibsirE kRoDu n ibsirE loBu n CUitE dyvw ]
pr inMdw muK qy nhI CUtI inPl BeI sB syvw ]1]
bwt pwir Gru mUis ibrwno pytu BrY ApRwDI ]
ijih prlok jwie ApkIriq soeI AibidAw swDI ]2]
ihMsw qau mn qy nhI CUtI jIA dieAw nhI pwlI ]
prmwnMd swDsMgiq imil kQw punIq n cwlI ]3]1]6]
Bgq prmwnMd jI ies pwvn Sbd ivc PurmwauNdy hn ik hy pRwxI! purwx
Awidk Drm pusqkW sux ky qUM K`itAw qW kuJ vI nhIN, ikauNik qyry AMdr nw qW
pRBU dI At`l BgqI pYdw hoeI h YAqy nw hI qUM iksy loVvMd dI syvw kIqI hY[ hy
BweI! Drm pusqkW sux ky vI qyry AMdroN nw kwm igAw, nw kRoD igAw, nw loB
^qm hoieAw Aqy nw hI mUMhON prweI inMidAw krn dI Awdq geI, ies qrHW
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
36
qyrI purwx Awidk pVHn dI swrI imhnq vI ivArQ hI geI, ikauNik purwx
Awid sux ky vI jy qUM pwp hI kIqy, fwky mwr-mwr ky qy prwey Gr lu`t-lu`t ky
Awpxw iF`f hI BirAw hY qW mwno ik qUM swrI aumr mUrKqw hI krdw irhw
hYN, ijs nwl Agly jhwn ivc vI qYnUM bdnwmI hI imlygI, Bwv au~Qy vI qUM
sjw dw h`kdwr hovyNgw[ Drm pusqkW dy pwT sux ky vI qyry mn ivcoN
inrdieqw nw geI qy qUM lokW nwl ipAwr vwlw slUk nw kIqw[ hy prmwnMd!
siqsMg ivc bYT ky kdy vI qUM jIvn nUM piv`qr krn vwlIAW pRBU dI isPq-
slwh dIAW g`lW nhIN kIqIAW, jy qYnUM siqsMg krn dw SONk nw ipAw, Bwv
qyrw mn pRBU dI isPq-slwh nwl nw juiVAw qW smJ ik qyrw purwx Awidk
Drm-pusqkW nUM suxnw vI ivArQ hI igAw[
so ies qrHW Bgq prmwnMd jI ies pwvn Sbd rwhIN swnUM aupdyS idMdy hn ik
hy pRwxI! jy qyry AMdr eISvr Aqy eISvr dy pYdw kIqy hoey jIvW dy nwl ipAwr
nhIN bixAw qwˆ Dwrimk puskqW Aqy SwSqr Awid pVHn dw koeI vI Pwiedw
nhIN hY[ Bgq prmwnMd jI AwpxI ies bwxI ivc jMmx-mrx qoN rihq Akwl
purK dI ArwDnw krn Aqy gurmuKW vwlw piv`qr jIvn jIaux dI pRyrxw idMdy
hn[ so ies qrHW Bgq prmwnMd jI prmwqmw dI isPq-slwh dy gIq gwauNdy
hoey Aqy byAMq jIvW nUM Awpxy rUhwnI aupdyS rwhIN s`c-Drm nwl joVdy hoey,
110 swlW dI lMbI izMdgI bqIq krky sMn 1593 eI: nUM joqI-joiq smw gey[
ਭਗਤ ਪਰਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
37
m`D kwl dy dOrwn Bwrq ivc c`lI BgqI lihr dy BgqW v`loN ij`Qy lokweI nUM
pRBU-BgqI nwl joiVAw igAw, au~Qy ies lihr ny smwijk kRWqI ivc vI Aihm
Xogdwn pwieAw, ijvyN ik lokweI nUM jwq-pwq Aqy hor vwDU dy krm-kWfW ivcoN
k`F ky BweIcwrk eyky ivc pRoxw qy inrgux bRhm dI pUjw nwl joVnw Awid[ ies
qrHW mnu`Kqw nUM rUhwnI rMg ivc rMgx vwlI ies BgqI lihr dw Dwrimk Kyqr
ivc ie`k Aihm Xogdwn irhw hY[ ies lihr nwl juVy Bgq swihbwnW v`loN jo
bwxI aucwrx kIqI geI hY, aus ivc Drm dy krm-kwˆfI rUp nUM r`d krky s`cy
pRym Aqy suc`jy ivhwr nUM Drm dw buinAwdI q`q mMinAw igAw hY[ Bgq swihbwnW
v`loN ieh rUhwnI is`iKAw kyvl g`lIN-bwqIN hI nhIN id`qI geI, blik Bgq-
swihbwnW ny ies rUhwnI igAwn nUM Awpxy jIvn ivc jIA ky vI ivKwieAw Aqy
ienHW swry Bgq swihbwnW dw smu`cw jIvn ies Awqimk igAwn dy Anuswr hI
irhw[ Bgq swihbwnW dy Aijhy mhwn audmW dy sdkw hI swry Bgq swihbwnW
dI smu`cy sMswr ivc ie`k A`frI pihcwx sQwipq hoeI Aqy auh ielwky qy BwSw
dy h`dW-bMinAW qoN au~pr au~T ky smu`cy sMswr ivc mwx-siqkwr dy pwqr bxy[
ienHwˆ Bgq swihbwnW ivcoN au~qrI Bwrq ivc BgqI lihr dy moFI Bgq rwmwnMd
jI nUM mMinAw jWdw hY[
Bgq rwmwnMd jI, ijnHwˆ nUM 'svwmI rwmwnMd jI' dy nwm nwl vI jwixAw jwˆdw
hY, dw jnm 15 Agsq 1366 eI: nUM ie`k gOV-bRwhmx sRI BUirkrmw Aqy mwqw
ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
38
suSIlw dyvI jI dy gRih ivKy pRXwg rwj (ielwhwbwd), au~qr pRdyS ivc hoieAw[
pr kuJ ku lyKkwˆ dIAwˆ ilKqwˆ ivc Awp jI dy ipqw jI dw nwm 'sdn Srmw'
Aqy jnm sQwn 'kwSI' vI iliKAw imldw hY[ bcpn ivc Bgq rwmwnMd jI nUM
'rwmwd`q' dy nwm nwl vI bulwieAw jwˆdw sI[ Bgq rwmwnMd jI AcwrIAw
'rwmwnuj' jI duAwrw clweI geI 'sRI sMprdw' dy ie`k au~Gy pRcwrk 'svwmI
rwGvnMd' dy cyly sn, jo ik ies sMprdw dy 13vyN muKI sn[ Bgq jI ny kw&I
lMmw jIvn jIivAw Aqy Awp jI dw jIvn-kwl ie`k sdI qoN vI vDyry mMinAw
jwˆdw hY[ pr Awp jI ny Awpxy jIvn dw bhuqw ih`sw prmwqmw dI BgqI ivc
lIn rih ky hI guzwirAw[ Bgq jI lMmy smyN q`k 'sRI sMprdw' nwl juVy rhy Aqy
AwpxIAwˆ AiDAwqmk gqI-ivDIAW rwhIN lokweI nUM s`c-Drm nwl joVdy rhy[
pr bwAd ivc Awp jI ny AwpxI Al`g qoN 'rwmwvq sMprdw' dI sQwpnw kr
leI[ Awp jI dI sMprdw dy isDwˆq SurU ivc cwhy 'sRI sMprdw' vwly hI sn, pr
swDnw-p`DqI ivc kuJ audwrqw zrUr kwiem ho geI[ ies lihr nwl BgqI
lihr ivc ie`k invyklw rMg-FMg idKweI dyx l`g ipAw[ Awp jI dy nvyN
kRWqIkwrI ivcwrW dy kwrn hI aus smyyN nIvINAW khIAW jWdIAW jwqwˆ dy lok vI
ies kRwˆqIkwrI lihr nwl juV gey Aqy aunHW nUM vI prmwqmw dI BgqI dw h`k
hwisl ho igAw, jdoN ik aus qoN pihlW aunHW nUM ies h`k qoN vWiJAW r`iKAw jWdw
sI qy auh iksy vI rUp ivc pRBU dI ArwDnw nhIN kr skdy sn[ ies qrHW Bgq
rwmwnMd jI dI nvIN ivcwrDwrw Aqy au~qm Xqnw dy sdkw rwm-nwm dI gMgw
Ju`gIAwˆ-JONpVIAwˆ ivc rihx vwly grIbW q`k vI phuMc geI Aqy aunHwˆ dw
Awqimk jIvn vI AwnMidq hox l`gw[ aus vkq dy vrx-vMf vwly smwj ivc
Bgq jI duAwrw brwbrI dw kIqw igAw ieh auprwlw, iksy mhwn kRwˆqI nwloN
G`t nhIN sI, ikauNik aus vKq pUjw-pwT Aqy pRBU-BgqI dw AiDkwr kuJ
rwKvIAwˆ SRyxIAwˆ dy lokwˆ dy hI ih`sy AwauNdw sI[
Bgq rwmwnMd jI dI ies &rw^-idlI vwlI soc-smJ qoN pRBwivq ho ky
'vYrwgI sMprdw' vwly vI Awp jI nUM Awpxw AcwrIAw mMnx l`g pey sn[ smwˆ
pw ky Bgq rwmwnMd jI ny vYSnv m`q nUM iqAwg id`qw Aqy auh Akwl-purK dy
kyvl inrgux srUp dy aupwSk bx gey[ Bgq rwmwnMd jI dI ies mhwn Aqy
piv`qr ivcwrDwrw dy kwrn hI pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI ny Awp jI
dw bsMq rwg ivc aucwrx kIqw hoieAw ie`k Sbd 'kq jweIAY ry Gr lwgo rMgu]
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
39
myrw icqu n clY mnu BieE pMgu]'sRI gurU gRMQ swihb jI dy AMg 1195 aupr drz
kIqw[ ies pwvn Sbd ivc AwpxI mwnisk AvsQw nUM ibAwndy hoey Bgq
rwmwnMd jI PurmwauNdy hn ik myrw mn hux ivkwrW Aqy bury kMmW v`loN ipMglw ho
igAw hY, Bwv hux ieh eyDr-EDr nhIN Btkdw Aqy nw hI sMswr dy dr-dr qoN
iB`iKAw mMgdw hY, Bwv mwieAw leI QW-QW dI muQwjI nhIN krdw[ sgoN hux myrw
mn Awpxy ipAwry-pRBU nUM pUrI qrHW smripq ho cu`kw hY qy mYnUM aus qoN ibnW iksy
hor cIz dI loV jW muQwjI nhIN hY[ Bgq rwmwnMd jI dy keI pRis`D iSS hoey hn,
ijnHwˆ ivc Bgq kbIr jI, Bgq rivdws jI, Bgq sYx jI Aqy Bgq pIpw jI dw
nwm ^ws vrnxXog hY[ keI lyKkwˆ ny Bgq DMnw jI dy nwm nUM vI ies sUcI ivc
Swiml kIqw hY[ BgqI lihr dy pRcwr-pRswr ivc ienHwˆ swry Bgqwˆ ny bhuq
Xogdwn pwieAw hY Aqy r`bI nyVqw qy ipAwr nUM hwsl krn leI Bwau-BgqI
(pRymw-BgqI) dy mwrg nUM ie`k au~qm mwrg drswieAw hY[ Bgq rwmwnMd jI ny
AwpxI aumr dw lMmw smwˆ kwSI ivc gMgw dy kMFy pRBU-BgqI ivc lIn rih ky
bqIq kIqw[ ies qrHW smwj ivc nvIN kRWqI ilAwaux vwly Aqy lokweI nUM
krm-kWfW ivcoN k`F ky pUrn bRhm nwl joVdy hoey Bgq rwmwnMd jI 12 dsMbr
1467 eI: nUM Akwl clwxw kr gey[
byS`k Awp jI ie`k bRwhmx pirvwr ivc pYdw hoey sn, pr Awp jI
bRwhmxvwdI pswry qoN pUrI qrHW inrlyp rhy Aqy smwj nUM jwq-pwq dy bMDnW
ivcoN bwhr k`F ky ie`k AYsy bRhm nwl joiVAw, jo hr smyN hr QW 'qy ivAwpk
hY[ iesy leI hI Awp jI ny AwpxI bwxI ivc PurmwieAw ik prmwqmw dI
BgqI leI iksyy Kws inrDwirq kIqI geI QW 'qy jwx Aqy kuJ ^ws bwhrI Xqn
krn dI loV nhIN hY, ikauNik auh prmwqmw bwhr dy krm-kwfW au~pr nhIN
rIJdw Aqy sB QwvW 'qy ivAwpk aus pRBU leI koeI vI ^ws sQwn AihmIAq
nhIN r`Kdw, AihmIAq hY qW AMdr dI Bwvnw Aqy pRym dI[ Awp jI ivcwrDwrw
Anuswr pUry gurU dI Srn hI jnmwˆ-jnmwˆqrwˆ dy bMDnwˆ nUM k`tx dy smr`Q hY[
ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
40
m`Dkwl dy BgqW ivcoN Bgq sYx jI ie`k mhwn sMq hoey hn, ijnHW ny ij`Qy Awp
pRymw-BgqI nwl pRBU ivc ABydqw pRwpq kIqI, au~Qy byAMq lokweI nUM vI
prmwqmw dy nwm nwl joV ky aunHW dy pwr-auqwry dw zrIAw bxy[ Bgq sYx jI dy
jnm, Akwl-clwxy Aqy mwqw-ipqw bwry koeI BrosyXog jwxkwrI nhIN imldI[
pr pRwpq kuJ ku vyrivAW Anuswr Bgq sYx jI dw jnm 15vIN sdI dy A`D iv`c
hoieAw mMinAw igAw hY[ 'mhwn koS' dy krqw BweI kwnH isMG nwBw jI Anuswr
Awp bwˆDx-gV dy rwjy rwjwrwm dy nweI sn, Bwv aus dI mu`TI-cwpI krn dI
syvw kirAw krdy sn[ Awp jI nUM Bgq rwmwnMd jI dy iSS mMinAw jWdw hY Aqy
aunHW dI iSS prMprw iv`c Awp jI dw mh`qvpUrn sQwn hY[ Bgq sYx jI dw
kyvl ie`k hI Sbd sRI gurU gRMQ swihb iv`c drz hY[ sDukVI BwSw iv`c rcy gey
ies Sbd iv`c ivrwt-prmwqmw dI ivrwt-AwrqI leI DUp-dIp vwlI AwrqI
dI Qwˆ 'qy idl dy s`cy pRym nUM AihmIAq id`qI geI hY[
Bgq sx
Y jI dw jnm 1390 eI: nMU ipf
M si
o hl QwTIAn ivK,
y ipqw SI
R mk
u d
M rwey
jI Aqy mwqw jIvnI jI dy Gr hi
o eAw mi
M nAw jWdw h,
Y pr Awp jI dI ies jnm
imqI Aqy mwqw-ipqw jI dy nwm nwl swry ieiqhwskwr iek
` -mq nhIN hn[ pS
y y vjNo
Awp jI ibdr dy rwjy dy nweI sn[ kJ
u ieiqhwskwrW ny Awp jI dI Drm pqnI dw
nwm mweI sl
u K
` xI jI iliKAw h[
Y sI
R gr
u U gQ
MR swihb jI ivc Ag
M n:
M 695 a~u pr
Awp jI dw iek
` Sbd rwg DnwsrI ivc drz h[
Y Awp jI dy sbD
M ivc BweI
ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ
41
gr
u dws jI PrmwaNudy hn ik Bgqwˆ dI vifAweI bA
y q
M h,
Y ijnw
H ˆ ny pB
R U dI BgqI
krky jgq ivc
` js kmwieAw hY Aqy Aijhy hI Bgqwˆ ivc
` No pi
R sD
` -Bgq, Bgq sx
Y
jI he
o y hn[ gr
u U Arjn dv
y jI pwvn gr
u bwxI ivc Pr
u mwaNudy hn ik nweI brwdrI
ivc
` jnm lx
Y vwly Aqy lk
o wˆ dIAwˆ bq
`u IAwˆ Brn vwly Bgq sI
R sx
Y jI pB
R U dI pm
yR w-
BgqI dy sdkw, an
u W
H rh
U wnI BgqW dI Sx
yR I ivc Awx Klq
o ,
y jo Aq
M r-Awqmy
prmwqmw nwl ABd
y ho ck
`u y sn, gr
u U swihb jI dy bcn hn:-
“sYnu nweI buqkwrIAw Ehu Gir Gir suinAw ]
ihrdy visAw pwrbRhmu Bgqw mih ginAw ]”
Bgq sYx jI dI ie`k jIvn gwQw Anuswr Bgq jI auQoN dy rwjy dI nOkrI krdy
sn qy roz rwq nUM aus dI mwilS krn leI jwieAw krdy sn[ ie`k idn rwj
mihl iv`c jwx smyN Awp jI nUM kuJ swDUAW dI mMflI iml peI, ijnHW dI slwh
pUrI rwq hirjs kIrqn krn dI sI[ Awp jI swDUAwˆ nUM nwl lY ky Awpxy Gr
cly gey[ swDUAwˆ nwl igAwn crcw kridAwˆ Aqy pRBU dy gux-gwien kridAwˆ,
swrI rwq iks vyly guzr geI, Awp jI nUM pqw hI nw c`ilAw[ sMqwˆ nwl Aijhy
msq hoey ik rwjy dI ifaUtI krn dw iKAwl hI Bu`l igAw[ svyry AMimRq vyly
swDUAwˆ dI tolI Awp jI qoN AwigAw lY ivdw hoeI[ swDUAwˆ dy jwx mgroN Awp jI
nUM Xwd AwieAw ik mYN qW rwjy dI mwilS krn jwxw sI Aqy qurMq rwjy dy mihlwˆ
v`l nUM qur pey[ jwx swr AwpxI gYr-hwzrI dy froN inMmo-JUxy ijhy ho ky rwjy nUM
jw nmskwr kIqI Aqy bVy icMqq ho gey ik ikqy rwjw nOkrI qoN jvwb hI nw dy
dyvy[ prmwqmw Awpxy ipAwry Bgqwˆ dI lwj hmySW hI r`Kdw AwieAw hY[ Bgq
sYx jI dI gYr-hwzrI iv`c srb-SkqIAwˆ dy mwlk prmwqmw ny Awp Kud hwzr
ho ky Bgq sYx jI dI ifaUtI inBweI[ Bgq sYx jI dw rUp Dwrn krky rwjy dI
AYsI mwilS kIqI ik aus dy jugwˆ-juugwqrwˆ dy du`K-drd dUr ho gey[ jdoN
prmwqmw dy h`Qwˆ dw sprS rwjy dy srIr nUM hoieAw qwˆ rwjy dI dyh sdw leI
Awrog ho geI[ rwjw bhuq hI KuS sI qy Bgq sYx jI nUM kihx l`gw, 'beI sYx!
kI g`l kuJ pRySwn l`g irhw hYN? qyrI A`j dI syvw qoN mYN bhuq KuS hwˆ, ieM l`gdw
hY ik ijvyN qyrI A`j rwq dI mwlS ny myry jnm-jnm dy rog k`t id`qy hox[' rwjy
dy mUMhON ieh bol sux ky Bgq sYx jI hYrwn ho gey qy socx l`gy ik Swied rwjw
jwx bu`J ky nrwzgI zwhr krn leI ies qrHW kih irhw hY[
Awp jI ny h`Q joV ky sinmr bynqI kIqI,'rwjn! myry pwsoN BwrI Bu`l ho geI
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
42
hY, rwq nUM mYN Awp jI dI syvw iv`c hwzr nhIN ho sikAw[ mYnUM iKmw kr idau,
A`gy qoN AijhI Bu`l nhIN krwˆgw[' pr rwjy ny A`goN iPr auhI g`l duhrw id`qI[
ieh sux ky Bgq sYx jI socIN pY gey ik mYN qwˆ AwieAw nhIN sI, iPr auh kOx ho
skdw hY ? jo myrI Qwˆ 'qy rwjy dI syvw kr igAw hY[ Bgq sDnw jI iPr kihx
l`gy,'mhwrwj jI! mYN s`c kih irhw hW, rwqI mYN nhIN AwieAw, jdoN mYN quhwfy v`l
nUM Aw irhw sI qwˆ rsqy ivc mYnUM kuJ swDUAW dI ie`k tolI iml geI qy mYnUM aunHW dy
nwl Gr nUM jwxw ipAw Aqy iPr swrI rwq aunHW dI sMgq ivc mYN pRBU-BgqI ivc
Aijhw lIn hoieAw ik Awp jI dI syvw ivc hwzr hox dw iKAwl hI Bu`l
igAw[ rwjw bhuq hYrwn hoieAw qy aus nUM igAwn ho igAw ik sYx ie`k phuMicAw
hoieAw Bgq hY, ijs dI lwj r`Kx leI ^ud prmwqmw ArSwˆ qoN au~qr ky myrI
syvw krn leI AwieAw hY[
rwjy ny siqkwr vjoN qurMq Awpxy gly ivcoN sony dI jMzIrI lwh ky Bgq sYx jI
nUM pihnw id`qI qy au~cw ruqbw dy ky sdw leI hI Awpxy pws r`K ilAw[ ies
gwQw dI pRoVqw rUhwnI-jgq dI isrmOr sKSIAq Aqy mhwn ivdvwn BweI
gurdws jI ny vI AwpxI rcnw ivc ieauN ibAwn kIqI hY:-
suix prqwpu kbIr dw dUjw isK hoAw sYxu nweI [ pRym Bgiq rwqI krY Blky rwj
duAwrY jweI [ Awey sMq prwhuxy kIrqnu hoAw rYix sbweI [ Cif n skY sMq jn rwj
duAwir n syv kmweI [ sYx rUip hir jwie kY AwieAw rwxY no rIJweI [ swD jnwˆ no
ivdw kir rwj duAwir gieAw srmweI [ rwxY dUrhuM sid kY glhuM kvwie KoilH pYnHweI
[ vis kIqw hauN quDu Aju bolY rwj suxY lukweI [ prgtu krY Bgiq vifAweI [16[
ie`k rvwieq Anuswr au~qrI Bwrq dI Xwqrw kridAW Awp jI bhuq
smW pRqwppur (nyVy iPlOr) rhy, ij`Qy hux Awp jI dw dyhurw bixAw hoieAw hY
Aqy hr swl nvMbr mhIny ivc ieQy bVw BwrI joV-mylw mnwieAw jWdw hY[
mMinAw jWdw hY ik Awp jI 98 swlwˆ dI aumr Bog ky sMn 1440 eI: nUM Akwl
clwxw kr gey[
ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ
43
Bgq jYdyv jI m`D kwl dOrwn BgqI lihr dy BgqW ivcoN ie`k bhuq hI
pRis`D Bgq hoey hn, Awp jI dy 2 Sbd sRI gurU gRMQ swihb ivc drz hn,
ie`k gUjrI rwg ivc Aqy dUjw mwrU rwg ivc[ ieh dovyN Sbd bwbw mohn jI
vwlIAw poQIAwˆ ivc vI drz hn, ijs qoN sp`St huMdw hY ik ieh Sbd gurU
nwnk dyv jI ny hI AwpxIAwˆ audwsIAwˆ dOrwn iek`qr kr ley sn[ Bgq
jYdyv jI ny sMsikRq BwSw ivc 'gIq goibMd' nwm dI ie`k rcnw rcI, jo ik
bhuq hI lok-pRis`D hoeI, pr keI ivdvwnW ny gurU gRMQ swihb ivc bwxI
drz hox vwly Aqy 'gIq goibMd' vwly Bgq jYdyv jI nUM Al`g-Al`g iliKAw
hY[ pr BweI gurdws ny AwpxI dsvIN vwr dI dsvIN pauVI ivc Bgq jYdyv
jI dw cirqR vrixq kridAwˆ iliKAw hY:-
“pRym Bgiq jYdyau kir gIq goivMd shj Duin gwvY[
lIlHw cilq vKwxdw AMqrjwmI Twkur BwvY[”
ies qoN ielwvw sMn 1693 eI: ivc BweI kyvl dws dI rcI 'pRym AMboD' nwˆ dI
rcnw ivc Bgq jYdyv jI dw jo vyrvw drz hY, aus dw sMbMD 'gIq-goibMd' vwly
Bgq jYdyv jI nwl hI juVdw hY[ ies leI sp`St hY ik ijs Bgq jYdyv jI dy do
Sbd gurU gRMQ swihb ivc drj hn, auh 'gIq-goibMd' dw rcnw vwly Bgq jYdyv
jI hI hn[ gurU gRMQ swihb jI ivc Anyk Qwvwˆ au~qy Bgq jYdyv jI dy pUrx Bgq
ਭਗਤ ਜੈਦਵ
ੇ ਜੀ
44
hox dw aulyK kIqw igAw hY[ Bgq kbIr jI ny vI gauVI rwg ivc mn nUM Kojx
dI g`l kridAwˆ ies krm ivc jYdyv jI nUM inpuMn d`isAw hY:-
“iesu mn kau koeI Kojhu BweI ] qn CUty mnu khw smweI ]
gur prswdI jYdyau nwmw ] Bgiq ky pRyim ien hI hY jwnw ]”
so ies qrHW gurbwxI Anuswr Bgq jYdyv jI ie`k pUrn qy r`b nwl ie`k-im`k
hoey Bgq sn Aqy Awp jI nUM 'gIq-goibMd' nwm dI mhwn rcnw krn dw gOrv
vI pRwpq sI[ Bgq jYdyv jI dy jnm bwry pUrI shI jwxkwrI auplbD nhIN hY,
pr eynw zrUr pqw l`gdw hY ik auh bMgwl dy syn-vMSI rwjw lkSmx syn dy
drbwrI kvI sn[ Bgq jYdyv jI dw jnm bMgwl dy vIr-BUmI izlHy dy ikMdU ivlv
nwˆ dy ipMf ivc hoieAw mMinAw jwˆdw hY[ ies ipMf dw aulyK 'gIq-goibMd' ivc vI
AwauNdw hY[ ie`Qy Bgq jYdyv jI dI smwDI bxI hoeI hY, ij`Qy hr swl mwGI dy
mOky vYSnv BgqW dw bhuq BwrI mylw l`gdw hY Aqy 'gIq-goibMd' dy pidAwˆ dw
gwien kIqw jwˆdw hY[ Bgq jYdyv jI ny AwpxI rcnw 'gIq-goibMd' dy AMq ivc
Awpxy ipqw jI dw nwˆ Bojdyv Aqy mwqw dw nwˆ rwDwdyvI AMikq kIqw hY[ Bgq
jYdyv jI ipMf qoN bwhr k`Kwˆ dI k`ulI ivc rih ky pRBU-BgqI ivc lIn rihMdy sn[
au~Qy ie`k bRwhmx Awp jI dI BgqI qoN pRBwivq ho ky AwpxI suMdr kMinAw Awp
jI nUM ByNt krn leI AwieAw, jo ik pRx kr cu`kw sI ik auh AwpxI lVkI iksy
pUrn pRBU-Bgq nwl hI ivAwhygw[ pr Awp jI ny aus bRwhmx nUM auh kMinAw
pRvwn krn qoN ieh kih ky mnHW kr id`qw ik auh gRihsQ Dwrn nhIN krnw
cwhuMdy Aqy iesy qrHW pRBU-BgqI ivc lIn rih ky hI AwpxI swrI ijMdgI bqIq
krnw cwhuMdy hn[ pr auh bRwhmx cu`p-cpIqy hI AwpxI lVkI nUM a~uQy C`f ky
clw igAw[ bwAd ivc Bgq jYdyv jI ny aus kMinAw dw isdk Aqy idRVqw dyK
ky ies nUM prmwqmw dw hukm smJ ky aus nwl ivAwh krvw ilAw[ ivAwh qoN
bwAd hI Awp jI ny 'gIq-goibMd' dI rcnw kIqI[
ies gRMQ dI rcnw nwl Awp jI dI pRis`DI dUr-dUr q`k PYl geI[ sMsikRq
BwSw ivc rcI geI Awp jI dI ies rcnw ivc Sbdwˆ dI cox, AlMkwrwˆ dI
sjwvt, sMgIq dI mDurqw Aqy Bwvwˆ dI qIbrqw bhuq hI Adu`qI hY[ gIq goibMd
ivc iSMgwr dy nwl-nwl BgqI Bwv dw suMdr vrxn vI hY, ijs krky 'gOVIX
sMpRdwie' vwly swDU ies nUM AwpxI BgqI Bwvnw dw pRbl sroq mMndy hn[ Awp
jI dI ies rcnw dw eynw AiDk pRcwr hoieAw ik pMdrHvIN sdI dy AMq ivc
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
45
auVIsw dy ie`k rwjy ny AwdyS jwrI kIqw sI ik hr roz Swm vyly jgnnwQ jI dy
mMidr ivc 'gIq-goibMd' dy pidAwˆ nUM gwieAw jwey[ sRI ikRSn jI Aqy rwiDkw
jI dI pRym-lIlw dw ijqnw suMdr Aqy mDur vrxn Awp jI dI ies rcnw ivc
hoieAw hY, ikqy hor l`Bxw muSikl hY[ Awp jI dI ieh mDur rcnw mhW kvI
kwlIdws dI rcnw qoN vI bhuq A`gy lMG geI[ Awp jI dI ies rcnw dw pRBwv
mhwrwStr, gujrwq Aqy kMnV pRwˆqwˆ dy swihq au~qy vI ipAw Aqy ienHW pRWqW
ivc ies rcnW dIAW ivAwiKAwvW vI kIqIAW geIAW[
Bgq jYdyv jI dy do Sbd sRI gurU gRMQ swihb jI ivc drz hn[ pihlw Sbd
gUjrI rwg iv`c drz hY, ijs ivc Bgq jYdyv jI ny prmwqmw dy nwm ismrn
au~qy bl id`qw hY, Awp jI PurmwauNdy hn ik aus prmwqmw dy AMimRqmeI nwm dy
ismrn nwl jnm-mrn, buFypy Aqy mOq dw BY duKI nhIN krdw, prmwqmw srb
sRyST, sB dw mUl Aqy srb ivAwpk hY[ auh Adu`qI, sdIvI, Ascrj,
mwieAw dy pRBwv qoN pry Aqy bu`DI dy bl nwl nw smiJAw jw skx vwlw prm-
q`qÍ hY[ jo pRwxI jmW nUM ij`qnw cwhuMdw hY Aqy SoBw qy s`uK dI ie`Cw r`Kdw hY qwˆ aus
nUM cwhIdw hY ik auh loB, prwey Gr v`l Jwkxw, mwVy krm krnw qy mrXwdw dy
ault c`lxw Awid mwVy krmW nUM iqAwg dyvy Aqy Awpxw-Awpw pUrI qrHW
prmwqmw nUM smripq kr dyvy, ikauNik prmwqmw sB ivkwrwˆ nUM nwS krn vwlw
hY[ prmwqmw dy Bgq mn, bcn Aqy krm qoN sdw piv`qr huMdy hn, aunHwˆ dw
jog, X`g, dwn Aqy qp nwl koeI srokwr nhIN huMdw[ prmwqmw dw Bjn hI
swrIAwˆ irDIAW-is`DIAwˆ dw ^zwnw hY, iesy krky mYN jYdyv vI aus prmwqmw dI
Srx ivc AwieAw hW[ Awp jI dy bcn hn :
“goibMd goibMdyiq jip nr skl isiD pdM ]
jYdyv Awieau qs sPutM Bv BUq srb gqM ]”
Awp jI dw dUjw Sbd mwrU rwg dy AMq ivc drz hY, ijs ivc Awp jI ny
jigAwsU nUM h`T-swDnw v`loN htw ky sihj Aqy pRymw-BgqI krn leI pRyirq
kIqw hY[ Awp jI PurmwauNdy hn ik prmwqmw dw js gwaux nwl dÍYqvwdI dI
Bwvnw ^qm ho jWdI hY[ hT-swDnw dI nwVI-ikRAw Aqy pRwxwXwm Awid
swrIAwˆ g`lwˆ prmwqmw dy nwm-ismrn ivc hI Aw jWdIAW hn[ pRBU dw nwm-
ismrn krn nwl ivkwrwˆ ivc gRsy hoey mn dI kmzorI ^qm ho jwˆdI hY Aqy
cMcl mn siQr ho jwˆdw hY[ AijhI siQqI ivc mn dw srUp bdl jwˆdw hY Aqy
ਭਗਤ ਜੈਦਵ
ੇ ਜੀ
46
auh nwm-rUpI AMimRq nUM pwn krnw SurU kr idMdw hY, ijs dy sdkw jIv pRBU ivc
AByd ho jWdw hY Aqy jIv qy pRBU ivc koeI Byd nhIN rih jWdw[ Awp jI dy bcn
hn:- “AriD kau AriDAw sriD kau sriDAw sll kau slil sMmwin
AwieAw ] bdiq jYdyau jYdyv kau rMimAw bRhmu inrbwxu ilv lIxu pwieAw ]”
so ies qrHW Awp jI dy ienHW bcnw qoN sp`St hY ik 'gIq-goibMd' ivc Bgq
jYdyv jI dI BgqI-Bwvnw BwvyN vYSnv mq vwlI sI, pr Awqimk igAwn ivc
vwDy dy nwl Awp jI swrI isRStI ivc ivAwpk prmwqmw dI BgqI ivc lIn ho
gey[ Bgq jYdyv jI dw jnm audoN hoieAw jdoN au~qrI Bwrq ivc BgqI-Bwvnw
dw bIj bIijAw jw irhw sI Aqy Bgq jYdyv jI AwpxI BgqI rwhIN aus bIj nUM
pRPu`ilq kr rhy sn[
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
47
Bgq sr
U dws jI pd
M rvIN sdI dy mhwn Bgq he
o y hn[ Awp jI dy jnm sQwn
Aqy smNy dy sb
M D
M ivc
` Alg
` -Alg
` ivdvwnwˆ ny kw&I Kj
o kIqI h,
Y pr swirAW dI
Kj
o ivc kJ
u ku mq
` Bd
y hn[ bhq
u y ivdvwnwˆ Ans
u wr Awp jI dw jnm 1478 eI: nMU
bl
` BgVH dy nV
y y ipf
M sIhI ivKy hi
o eAw[ pr kJ
u ivdvwn mQr
u w Aqy Awgry dy
ivckwr 'rn
u kq
` w' nMU Awp jI dw jnm sQwn mn
M dy hn[ Awp jI iek
` ZrIb
swrsvq bw
R hmx dI cQ
O I Al
O wd sn[ Bgq sr
U dws jI dy nq
y rhIn hx
o bwry qwˆ sB
lk
o sihmq hn, pr ies gl
` bwry ivvwd hY ik ah
u jnm qNo hI nq
y rhIn sn jwˆ
bwAd ivc
` he
o [
y pr Awp jI ny AwpxI rcnw ivc jo bwhrI idS
R wˆ dw en
y w XQwrQ
Aqy sjIv icqrn kIqw h,
Y as
u nMU vK
y ieh nhIN jwpdw ik Awp jI jnm qNo hI
nq
y rhIn hx
o [
Bgq sr
U dws jI bcpn qNo hI qIKn bD
`u I dy mwlk sn[ Br jvwnI ivc ah
u bhq
u
sd
Mu r qy Pr
u qIly ho inkl[
y Awp jI dw bcpn dw nW mdn mh
o n sI[ smNy dy pB
R wv
Ans
u wr, as
u smNy ms
u lmwnI rwj hx
o krky an
u W
H ny &wrsI ividAw pVn
H I jrr
U I
smJI qy &wrsI dy cg
M y ivdvwn bx gey Aqy nwl hI ss
M ikq
R vI isK
` I, ies qrW
H
ienW
H dv
o W BwSwvW ivc Awp jI ny cg
M I mh
u wrq hwisl kIqI[ 30-32 vryH dI am
u r
ivc
` Awp jI iek
` si
M nAwsI dy rp
U ivc Awpxy ci
y lAwˆ smq
y mQr
u w ivKy iek
`
gaG
U wt ivc rihd
M y sn[ Awp jI Awpx-
y Awp nMU pwpI kihd
M y he
o y pB
R U Ag
` y bVI
dInqw nwl bn
y qIAW kirAw krdy sn[ ieQy hI jdNo Awp jI dI Bt
y bl
` BwcwrX
ਭਗਤ ਸੂਰਦਾਸ ਜੀ
48
nwl he
o I qW Awp jI as
u dy sv
y k bx ky 'pS
u tI mwrg' ivc
` Swml ho gey Aqy sI
R
ikS
R n jI dy Bgq bx ky ikS
R n-lIlw
H vwˆ dw gwien krn lg
` [
y bl
` BwcwrX dy mK
`u qNo
'sI
R md Bwgvq' ivc
` vrxn kIqIAW, sI
R ikS
R n dIAwˆ lIlw
H vwˆ nMU sx
u ky Awp jI ny
vI 'sI
R md Bwgvq' 'qy AwDwirq ikS
R n-lIlw
H vwˆ dI rcnw Aqy gwien krnw AwrB
M
kr idq
` w[ kihd
M y hn ik Bgq sr
U dws jI pq
R I idn 'sI
R nwQ' dy md
M r ivc
` kIrqn
kirAw krdy sn Aqy s-
YÍ ricq ikS
R n lIlw
H vwˆ dy pd bVy pm
yR nwl gwieAw krdy
sn[ ies qrw
H ˆ Bgq sr
U dws jI ny 33 swlW dI am
u r qNo ArB
M krky 103 swlW dI
am
u r qk
` iek
` lK
` qNo vD
` pdwˆ (Bjnw)
ˆ dI rcnw kIqI[ 1581 eI: dy Aws-pws Awp
jI dw idhwq
ˆ ho igAw mi
M nAw jWdw h[
Y
Awp jI dIAwˆ pm
R K
`u rcnwvwˆ 'swihq lihrI', 'sr
U swrwvlI' Aqy 'sr
U -swgr'
hn[ vrqmwn smNy Awp jI dI rcnw sr
U swgr ivc
` cwr-pj
M hzwr pd hI imldy
hn[ sr
U swgr dI rcnw sI
R md Bwgvq dy AwDwr 'qy hx
o ap
u rq
M vI ieh as
u dw
Anv
u wd nw ho k,
y Awp jI dI mi
O lk rcnw h[
Y Awp jI ny sMsikRq BwSw ivc hI
AwpxI mhwn kivqw 'sUr-swgr' ilKI, jo ik lokW ivc bhuq hI pRis`D hoeI[
AwpxI ies rcnw ivc Bgq sUrdws jI ny sRI ikRSn jI dI BgqI ivc lIn ho ky
aunHW dI ausqiq kIqI hY[ sUrswgr iv`c gyX pd hn, ijnHwˆ iv`c sRI ikRSn dIAwˆ
bwl-lIlHwvwˆ, pRym-lIlHwvwˆ Aqy vwqs`lX dw vrxn hY[ kihMdy hn ik Awp jI
dw glw bhuq rsIlw sI, ies leI Awp jI ny jo 'sUr swgr' dI rcnw kIqI, aus
nUM bVy suMdr qrIky nwl gwieAw vI krdy sn[ lok dUroN-dUroN Aw ky Awp jI koloN
Awp jI dI ieh rcnw suixAw krdy sn Aqy sux ky bVy pRsMn qy inhwl hoieAw
krdy sn[ ies qrHW Awp jI dI pRis`DI bhuq dUr-dUr q``k PYl geI[ kuJ
ivdvwnW dy Anuswr sUrdws nW dw ie`k hor Bgq vI hoieAw hY, pr ijhVy Bgq
suUrdws jI dI bwxI gurU gRMQ swihb jI ivc drz hY, ieh auh Bgq suUrdws jI
hn, ijMnHW dI rcnw 'sUr swgr' aus smyN bhuq pRis``D hoeI sI[ Bgq sUrdws jI
dI ie`k pMgqI gurU gRMQ swihb ivc drz hY, jo ik AMg nMbr 1253 au~pr
suBwiemwn hY, jo ik ies pRkwr hY “Cwif mn hir ibmuKn ko sMgu”] ArQ : hy
(myry) mn! auhnW bMidAW dw swQ C`f dyh, jo prmwqmw vloN by-m`uK hn[ Bgq
sUrdws jI dI ies ie`k pMgqI dI ivAwiKAw ivc gurU Arjn dyv jI ny ie`k
pUrw Sbd aucwrn kIqw, jo ik ies pMgqI dy nwl hI drz hY[
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
49
rwm jpau jI AYsy AYsy ] DR pRihlwd jipE hir jYsy ]
U
gurbwxI dIAW ieh pwvn pMgqIAW Bgq kbIr jI dIAW aucwrn kIqIAW
hoeIAW hn qy iehnW pMgqIAW ivc Bgq kbIr jI smu`cy sMswr mwqr nUM aupdyS
dyNdy hoey, swfI bxI hoeI aus Dwrnw dw KMfn krdy hn, jo AsIN lok Awm AwK
dyNdy hW ik 'prmwqmw dw nwm v`fy ho ky jp lvWgy, Ajy qW swrI aumr peI hY['
Bgq kbIr jI kihMdy hn ik swnMU CotI aumr ivc hI, Bwv bcpn ivc hI
prmwqmw dw nwm-ismrn krnw SurU kr dyxw cwhIdw hY, ikauNik ie`k qW Cotw
b`cw korI slyt dy vWg huMdw hY, jy bcpn ivc aus nUM prmwqmw dy nwm nwl joV
id`qw jwvy qW iPr auh swrI aumr pRBU-nwm nwl juiVAw rihMdw hY, pr jy bcpn
ivc prmwqmw dw nwm nw jipAw qW iPr mn hOlI-hOlI sMswr ivc Aijhw
Zlqwn huMdw hY ik jIv Awpxy Asly nUM Bu`l hI jWdw hY qy sMswr dy AOguxW qy
ivSy-ivkwrW ivc pUrI qrHW grk ho jWdw hY[ so jdoN ienswn dw mn ie`k vwr
kukrmw ivc gRihsq ho jwvy, iPr ies nUM ienHW mwVy kMmW qoN hoV ky cMgy pwsy
lwauxw bVw AOKw ho jWdw hY[
so ies leI Bgq kbIr jI smJwauNdy hn ik swnUM CotI aumr ivc hI
prmwqmw dw nwm jpxw SurU kr dyxw cwhIdw hY, ijvyN ik Bgq DrU Aqy Bgq
pRihlwd jI ny CotI aumr ivc hI prmwqmw dw nwm jp ky aus nuUUM pRwpq kIqw
ਭਗਤ ਧਰੂ ਜੀ
50
sI[ Bgq DrU jI dI jIvn kQw ies pRkwr hY ik Bgq DrU jI rwjw auqwnpd dy
spu`qr sn[ auqwnpd rwjy dIAW do rwxIAW sn, rwxI sunIqI qy rwxI srUcI[
rwxI sunIqI dI ku`KoN Bgq DrU jI ny jnm ilAw Aqy rwxI srUcI dI ku`KoN pu`qr
au~qm dw jnm hoieAw[ rwxI sunIqI v`fI qy pihlI rwxI sI Aqy rwxI srUcI
dUsrI qy CotI rwxI sI, rwjw auqwnpd CotI Aqy izAwdw KUbsUrq hox krky
rwxI srUcI nUM izAwdw ipAwr krdw sI Aqy aus dI khI hr g``l vI mMndw sI[
ie`k idn Bgq DrU jI bwhroN Awpxy hwxIAW nwl Kyfdy qy h`sdy hoey Gr Awey
Aqy Aw ky Awpxy ipqw rwjy auqwnpd dI godI ivc bYT gey[ Bgq DrU jI nUM
ipqw dI godI ivc bYiTAw dyK ky aunHW dI mqRyeI mW rwxI srUcI ny eIrKw v`s hoo
ky Bgq DrU jI nUM bWh qoN PVH ky rwjy dI godI ivcoN auTw id`qw qy AwKx l`gI ik jy
rwjy dI godI ivc bihxw sI qW myrI ku`K qoN jnm lYxw sI[ pMj swl dy Bgq DrU
jI roNdy hoey, AwpxI mW sunIqI kol cly gey qy jw ky AwpxI mW nUM pu``Cx l`gy ik
mW qUM rwxI hYN jW golI ? aus dI mW kihx l`gI pu`qr auN qW mYN jnm dI rwxI hW,
pr mYN pRBU dI BgqI nhIN kIqI, ies leI myry krmW iv`c su`K nhI hY[ ieh g`l
sux ky Bgq DrU jI kihx l``gy ik mW iPr mYN kI krW? ik mYnUM rwj-Bwg dw s`uK
pRwpq hovy[ qW rwxI sunIqI kihx l`gI ik pu`qr prmwqmw dw nwm jipAW swry
su`K iml jWdy hn[ mwqw jI dy mUMhoN ieh suxky pMj swl dI aumr dy bwlk Bgq
DrU jI ny Awpxy mn ivc Twx ilAw ik hux auh BgqI krygw[ kihMdy hn ik
Bgq DrU jI jdoN BgqI krn leI jwx l`gy qW aunHW dy ipqw auqwnpd jI ny aunHW
nUM rokx dI bVI koiSS kIqI Aqy ikhw ik pu`qr qUM jMgl iv`c nw jwh, mYN huxy hI
qyry nwm A`Dw rwj Bwg kr idMdw hW[ ieh sux ky Bgq DrU jI ny soicAw ik Ajy
qW mYN prmwqmw dI BgqI krn dw ierwdw hI bxwieAw hY qy mYnUM A`Dw rwj Bwg
iml irhw hY, jy mYN pRmwqmw dw nwm jpWgw qW mYnUM swrw rwj Bwg qy hor vI bhuq
swry su`K imlxgy[ Bgq DrU jI ny vwps muVn qoN ienkwr kr id`qw qy ikhw ik
auh qW BgqI krky hI vwps muVygw[ ies qrHW Bgq DrU jI ny jMglW ivc jw ky
BgqI krnI SurU kr id`qI[ inr-Ahwr rih ky aunHW ny jMglW ivc Gor qp``isAw
kIqI[ kihMdy hn ik ieMdR dyvqy ny Bgq DrU jI dI qp`isAw BMg krn dy bhuq
Xqn kIqy[ pr Bgq jI idRV mn nwl BgqI ivc lIn rhy qW ieMdR dyvqw vI
Awp jI dI AijhI idRVqw nUM vyK ky fr igAw[ Bgq DrU jI dI BgqI ivc
AijhI idRVqw nUM dyK ky prmwqmw, ivSnUM jI dy rUp ivc au~Qy pRgt hoey qy Bgq
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
51
jI nUM drSn dy ky inhwl kIqw[ Bgvwn ivSnUM jI ny Bgq jI nUM ikhw, “mYN qyrI
idRV BgqI qoN bhuq pRsMn hW[ qUM hux Awpxy Gr jwh, qYnUM rwj-Bwg iml jwvygw,
jo bhuq dIrG hovygw Aqy rihMdI iSRStI q`k qyrw nwm rhygw[” kihMdy hn ik
rwjw auqwnpd Awp Awpxy pu`qr Bgq DrU jI nUM lYx leI AwieAw qy aus nUM
Awpxw swrw rwj-Bwg sONp id``qw[ A`j Bgq DrU jI nUM AsIN ‘DrU qwry’ dy nwm
nwl Xwd krdy hW qy rihMdI dunIAW q`k krdy rhWgy[
so ies qrHW ies swKI qoN swnUM ieh is``iKAw imldI hY ik ie`k qW swnUM pRBU dI
BgqI idRVH mn nwl krnI cwhIdI hY qy dUjw swnUM bcpn qoN hI pRBU dw nwm jpxw
SurU kr dyxw cwhIdw hY[ ies qrHW AsIN idRVH mn nwl BgqI krky pRBU nUM pRsMn
krky AslI Awqimk AnMd mwx skdy hW qy jo vI swfI kwmnw hovygI, auh vI
pUrI ho jwvygI[ Bgq DrU jI dI swKI dI ies swrI Gtnw nUM BweI gurdws jI
AwpxI ie`k vwr ivc ies qrHW ibAwn krdy hn:-
DR hsdw Gr AwieAw kir ipAwru ipau kuCiV lIqw[ bwhhu pkiV auTwilAw mn ivc
U
rosu mqRyeI kIqw[ ffhuilkw mW puCY qUM swvwxI hY ik srIqw[ swvwxI hW jnm dI nwmu
nw BgqI krim idRVHIqw [ iksu audm qy rwj imlY SqR qy sB hovin mIqw[ prmysru
U
AwrwDIAY ijdU hoeIAY piqq punIqw[ bwhir cilAw krix qpu mn bYrwgI hoie
AqIqw[ nwrd muin aupdyisAw nwm inDwnu AimE rsu pIqw[ ipChuM rwjy sidAw
Aibcl rwj krhu inq nIqw[ hwir cly gurmuiK jg jIqw]
ਭਗਤ ਧਰੂ ਜੀ
52
hir jugu jugu Bgq aupwieAw pYj rKdw AwieAw rwm rwjy ]
hrxwKsu dustu hir mwirAw pRhlwdu qrwieAw ]
gurbwxI dIAW ienHW pMgqIAW ivc gurU rwmdws jI PurmwauNdy hn ik
prmwqmw hmySW Awpxy BgqW dI r`iKAw krdw hY qy BgqW nUM duKI krn vwly
duSt qy hMkwrIAW nUM Xog sjwvW idMdw hY[ Bgq pRihlwd jI ie`k bhuq hI pRis`D
Bgq hoey hn[ Bgq pRihlwd jI dy ipqw dw nwm hrxwKs sI, jo ik bVw pwpI
qy hMkwrI sI Aqy Awpxy-Awp nUM prmwqmw khwauNdw sI[ aus ny BgqI krky
bRhmw qoN ieh vr ilAw sI ik nw mYN idny mrW, nw rwq mrW, nw AMdr mrW, nw
bwhr mrW, nw suBHw mrW, nw Swm mrW, nw bMdy qoN mrW, nw jwnvr qoN mrW, nw
ASqR nwl mrW, nw SSqR nwl mrW, nw zmIn 'qy mrW Aqy nw hI Asmwn 'qy
mrW[ ieh vr imly hox kwrn hrxwKS nUM hMkwr ho igAw qy smJx l`gw ik auh
hux kdy vI mrygw hI nhI Aqy aus ny lokW qoN Awpxw nwm jpwauxw SurU kr
id``qw[ aus ny AwpxI swrI prjw ivc FMforw iptvw id`qw ik koeI vI iksy hor
dyvI-dyvqy jW r`b dw nwm nw jpy, blik swry aus dw nwm jpdy hoey AwKx, 'jly
hrxwKs, Qly hrxwKs'[ ies pRkwr aus ny lokW qoN Awpxw nwm jpwauxw SurU
kr id`qw[ Bgq pRihlwd jI dy mwqw jI bVy hI BgqI Bwv vwly sn[ jdoN Bgq
pRihlwd jI aus dy grB ivc sn qW auh bVI Bwvnw nwl pRBU dw nwm jipAw
krdy sn[ ijs dw grB ivc pl rhy Bgq jI au~pr bhuq Asr hoieAw qy
ਭਗਤ ਪਿਹਲਾਦ ਜੀ
53
Bgq pRihlwd jI bcpn qoN hI bVy BgqI Bwv vwly sn[ jd Bgq jI 6 swl dy
hoey qW aunHW nUM pVHn leI ByijAw igAw[
pwTSwlw dy AiDAwpk sMfw qy mrkw ny swry b`icAW nUM ikhw ik swry AwKo,
'hrxwKs mwhrwj dI jY'[ swry b`icAW ny ikhw, pr Bgq pRihlwd jI ny AwKx
qoN ieMnkwr kr id`qw qy ikhw ik mYN qW aus prmwqmw dw hI nwm jpWgw, jo ik
srb-ivAwpk hY qy swry sMswr dy kx-kx ivc smwieAw hoieAw hY[ hrxwKs
qW myry ipqw jI hn, auh prmwqmw nhIN hn[ sMfy mrky ny bhuq smJwaux dI
koiSS kIqI, pr Bgq pRihlwd jI Awpxy inScy 'qy idRV rhy qy aunHW ny Awpxy
ipqw hrxwKs dw nwm jpx qoN ieMnkwr kr id`qw[ sMfy mrky ny hrxwKs nUM jw
d`isAw ik aus dw pu`qr pRihlwd aus dw nwm nhIN jpdw qy rwm dw nwm jpdw hY
Aqy sgoN bwkI b``icAW nUM vI rwm dw nwm jpx leI kihMdw hY[ hrxwKs ny
Awpxy pu`qr pRihlwd nUM Awpxy kol bulwieAw qy ikhw ik auh aus dw nwm jpy[
pr Bgq pRihlwd jI ny ieh kih ky aus dw nwm jpx qoN mnHw kr id`qw ik auh
qW aus srb-ivAwpI rwm dw hI nwm jpygw, jo srb-SkqImwn qy sB nUM pYdw
krn vwlw hY[ Bgq jI ny Awpxy ipqw nUM vI hMkwr C`f ky rwm dw nwm jpx leI
ikhw[ Bgq pRihlwd jI dw ieh hT dyK ky hrxwKs dy hMkwr nUM bVI Tys phuMcI
qy auh Awpxy hI pu`qr Bgq pRihlwd nUM Awpxw duSmx smJx l`g ipAw[
aus ny Bgq pRihlwd nUM mwrn leI keI qrHW dy Xqn kIqy, ijvyN ik s`pW qoN
fswauxw Aqy msq hwQIAW A`gy su`txw Awid, pr prmwqmw ny hr QW 'qy Awpxy
Bgq dI r`iKAw kIqI qy Bgq pRihlwd nUM kuJ vI nw hoieAw[ hrxwKs dI BYx
Aqy Bgq pRihlwd jI dI BUAw hoilkw nUM vr pRwpq sI ik aus nUM A`g swV nhI
sI skdI[ hrxwKs ny AwpxI BYx nUM ikhw ik auh pRihlwd nUM lY ky A`g ivc bYT
jwey, vr imilAw hox kwrx aus nUM qW kuJ nhI hoeygw, pr pRihlwd sV ky
suAwh ho jweygw[ Aijhw hI kIqw igAw, pr jdoN hoilkw Bgq pRihlwd nUM lY ky
A`g ivc bYTI qW pRBU ny AijhI klw vrqweI ik Awpxy vr dI durvrqoN krn
krky hoilkw qW sV ky suAwh ho geI, pr Bgq pRihlwd jI nUM kuJ vI nw
hoieAw[
hux AwpxI BYx dy mr jwx kwrn hrxwKS bhuq gu`sy ivc Aw igAw qy
pRihlwd nUM mwrn leI aus ny AwpxI jwdUmeI qwkqW nwl ie`k QMm nUM qpw ky
lwl sur^ kr id``qw qy pRihlwd nUM ikhw ik jykr aus dw rwm Gt-Gt ivc
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
54
smwieAw hoieAw hY qW iPr auh ies QMm ivc vI hovygw, so auh Awpxy rwm nUM
j`PI pw ky idKwvy[ jy auh ies QMm ivc vI hovygw qW Awpy aus nUM bcw lvygw[
pu`qr au~pr ieh zulm huMdy dyK ky Bgq pRihlwd jI dI mW ny Awpxy pqI
hrxwKS dy bhuuq qrly kIqy ik auh Awpxy pu`qr 'qy Aijhy zulm nw kry[ pr
hMkwr ivc AMnHy hoey hrxwKS ny aus dI ie`k nw suxI[ mmqw dI mwrI mW ny iPr
Bgq pRihlwd nUM ikhw ik jykr aus dw ipqw aus dI g`l nhI mMndw qW auh hI
mMn lvy qy rwm dw nwm jpxw C`f ky, ipqw hrxwKS dw nwm jpxw SurU kr dyvy[
mwqw dIAW AijhIAW g`lW sux ky Bgq pRihlwd jI ny jvwb id`qw, 'mwqw! jy mYN
rwm dw nwm C`f ky ipqw dw nwm jpxw SurU kr id`qw qW mYN r`b dw gunwhgwr bx
jwvWgw qy ikhVw mUMh lY ky aus dI hjUrI ivc jwvWgw[ ies leI mYN ies qrHW
nhIN kr skdw[' jdoN Bgq pRihlwd jI nw iksy lwlc ivc Awey Aqy nw hI iksy
frwvy qoN fry qW aunHW nUM aus qpdy hoey QMm nUM j``PI pwaux leI ikhw igAw[ kihMdy
hn ik BgqW dw hlq-plq svwrn vwly pRBU ny Bgq pRihlwd jI nUM hONslw dyx
leI Aijhw cmqkwr kIqw ik aus QMm dy au~pr ie`k kIVI qurI jw rhI sI,
Bgq pRihlwd jI ny dyiKAw ik jy ies kIVI nUM kuJ nhIN ho irhw qW aus nUM kI
hovygw? so Bgq pRihlwd jI ny aus QMm nUM j`PI pw leI qy aus nUM kuJ vI nw
hoieAw[
ieh kOqk dyK ky swry bVy hYrwn hoey[ hux hrxwKs ny gu``sy ivc Aw ky AwpxI
ikRpwn k`F leI qy jdoN auh ikrpwn dw vwr Bgq pRihlwd jI au~pr krn l`gw
qW ausy smyN aus qpdy hoey QMm ivcoN pRmwqmw nrisMG dw rUp Dwrn krky pRgt ho
igAw, ijs dw mUMh Syr dw Aqy DVH mnu`K dw sI[ pRBU nrisMG ny hrxwKs nUM aus
dy gunwhW dI sjw dyx leI aus nUM pkV ky Awpxy goifAW 'qy r`K ilAw qy Awpxy
nONhW nwl hrxwKs dw iF`f (pyt) pwVH ky aus nUM mwr id`qw[ hrxwKs nUM imly hoey
vr dy Anuswr aus nUM mwrn vwlw nw bMdw sI qy nw hI jwnvr sI, auh A`Dw bMdw
sI Aqy A`Dw jwnvr sI[ auh mrn smyN nw AMdr sI qy nw hI bwhr sI, blik
A`Dw AMdr qy A`Dw bwhr, kmry dI dihlIz 'qy sI[ auh nw AsqR nwl mirAw
Aqy nw hI SSqR nwl, pRBU nrisMG ny Awpxy nONhW nwl aus nUM mwr mukwieAw[
aus smyN nw idn sI Aqy nw hI rwq sI, sgoN SwmW dw vylw sI[ auh nw zmIn 'qy
mirAw Aqy nw hI AkwS ivc, blik nrisMG Avqwr ny aus nUM Awpxy goifAW
'qy r`iKAw hoieAw sI[ ies qrHW duSt Aqy hMkwrI hrxwKs dw AMq ho igAw[
ਭਗਤ ਪਿਹਲਾਦ ਜੀ
55
so ies swKI qoN swnUM ieh is``iKAw imldI hY ik jo s`cy mn nwl pRBU dI BgqI
krdw hY, prmwqmw hr vyly Aqy hr QW aus dw shweI huMdw hY[ pr dUjy pwsy
jykr koeI hMkwrI ho prmwqmw dw SrIk bxn dI koiSS krdw hY qW aus dw
srbnwS ho jWdw hY[ Bgq pRihlwd jI dI BgqI dw izkr gurU Amrdws jI
pwvn gurbwxI ivc ies pRkwr krdy hn:-
gur aupdyis pRihlwdu hir aucrY ] swsnw qy bwlku gmu n krY ]1] rhwau ]
mwqw aupdysY pRihlwd ipAwry ] puqR rwm nwmu Cofhu jIau lyhu aubwry ] pRihlwdu
khY sunhu myrI mwie ] rwm nwmu n Cofw guir dIAw buJwie ] 2] sMfw mrkw siB
jwie pukwry ] pRihlwdu Awip ivgiVAw siB cwtVy ivgwVy ] dust sBw mih mMqRu
pkwieAw ] pRhlwd kw rwKw hoie rGurwieAw ]3] hwiQ KVgu kir DwieAw Aiq
AhMkwir ] hir qyrw khw quJu ley aubwir ] iKn mih BYAwn rUpu inkisAw QMm
aupwiV ] hrxwKsu nKI ibdwirAw pRhlwdu lIAw aubwir ]4] sMq jnw ky hir
jIau kwrj svwry ] pRhlwd jn ky iekIh kul auDwry ] gur kY sbid haumY ibKu
mwry ] nwnk rwm nwim sMq insqwry ]5]
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
56
BweI mnI isMG jI dw jnm 10 mwrc 1644 eI: nUM bIbI mDrI bweI dI
ku`KoN, BweI mweI dws dy Gr muz`PrgVH izlHy dy ipMf AlIpur iv`c hoieAw,
mwipAW ny Awp jI dw bcpn dw nwm mnIAw r`iKAw[ Awp jI dw ivAwh
1659 eI. nUM BweI l`KI Swh vxjwrw jI dI lVkI bIbI sIqo jI nwl
hoieAw[ BweI mnI isMG Awpxy ipqw jI nwl gurU hir rwey swihb dy drSnwˆ
leI kIrqpur swihb Awey, jdoN Awp jI ny gurU swihb jI nUM m`Qw tyikAw qW
gurU swihb jI ny nwm pu`iCAw, Awp jI ny d`isAw ik, jI! myrw nwm mnIAw
hY, gurU swihb jI ny A`goN bcn kIqy “mnIAw ieh bhu guxIAw hovygw, bIc
jg swry” [ BweI swihb jI dw gurU crnW ivc Aijhw mn l`gw ik Awp jI
vwps Gry nw gey qy au~Qy hI syvw krnI SurU kr id`qI[ Awp jI ny swrw idn
gurU kw lMgr vrqwaux qy JwVU Pyrn dI syvw ivc l`gy rihxw qy ies qrHW do
swl syvw krn qoN bwAd Awp jI vwps Awpxy ipMf cly gey[ pr ivAwh
krvwky kuJ smyN bwAd hI Awp jI iPr vwps kIrqpur swihb Aw gey qy
gurU syvw ivc jut gey[ gurU hir rwie swihb dy joqI-joiq smwaux qoN bwAd
Awp jI gurU hrikRSn dI syvw ivc hwzr rhy Aqy jdoN gurU hirikRSn swihb
jI vI id`lI ivKy joqI-joiq smw gey qW Awp jI gurU qyg bhwdr dI syvw iv`c
bwby bkwly Aw gey[
jdoN gurU qyg bhwdr jI id`lI ShIdI pRwpq krn gey qwˆ auh BweI mnI
ਭਾਈ ਮਨੀ ਿਸੰਘ ਜੀ
57
isMG nUM gurU goibMd jI kol AwnMdpur hI C`f gey sn[ BweI mnI isMG jI
AnMdpur swihb ivKy hoey keI jMgW ivc duSmxW nUM krwry h`Q idKwauNdy rhy,
BMgwxI dy Xu`D ivc vI Awp jI hwzr sn[ 1699 eI: dI ivswKI nUM Awp jI
ny gurU goibMd isMG jI dy h`QoN AMimRq dI dwq pRwpq kIqI qy gurU swihb jI ny
Awp jI dw nwm mnIey qoN mnI isMG r`iKAw[ Awp jI ij`Qy mhwn XoDy sn,
au~Qy qkVy ivdvwn vI sn, Awp jI AnMdpur swihb ivKy sMgq nUM kQw
srvx krvwieAw sn qy gurbwxI dy gutkw swihb ilK ky vI sMgq ivc
vMifAw krdy sn[ Awp jI dIAW ienHW swrIAW syvwvW qoN KuS ho ky gurU
swihb jI ny Awp jI nUM gurU-Gr ivc dIvwn dI aupwDI bKSI sI[ AMimRqsr
dI sMgq ny gurU goibMd isMG jI nUM bynqI kIqI ik drbwr swihb dy pRbMD qy
syvw-sMBwl ivc bhuq inGwr Aw cu`kw hY, Awp jI au~QoN dI syvw-sMBwl leI
koeI Xog isMG Byjo[ so gurU swihb jI ny 5 isMGW smyq BweI mnI isMG jI nUM
ieh mhwn syvw inBwaux leI AMimRqsr ByijAw[ Awp jI ny au~Qy jw ky swry
pRbMDW ivc suDwr kIqw qy au~Qy msMdW v`loN kIqy jw rhy krm-kwfW nUM bMd krky
inrol gurmiq dw pRcwr-pRswr AwrMB kIqw, ijs qoN sMgq bVI pRsMn hoeI qy
hirmMdr swihb ivKy bVIAW rOxkW l`gxIAW SurU ho geIAW[ jdoN gurU swihb jI
ny AnMdpur swihb dw iklHw C`ifAw qy srsw ndIN dy kMFy 'qy iBAwnk Xu`D hoieAw
qW aus smyN BweI mnI isMG jI dovyN mqwvW nUM nwl lY ky id`lI nUM cly gey qy iPr
jdoN gurU goibMd isMG jI swbo kI qlvMfI ivKy phuMcy qW BweI mnI isMG jI dovyN
mqwvW smyq gurU swihb jI dy crnW ivc Awx hwzr hoey[
swbo kI qlvMfI ivKy hI gurU goibMd isMG ny jdoN Awid gRMQ swihb dI
sMpwdnw kIqI qW ilKwrI dI mhwn syvw BweI mnI isMG jI ny inBweI[
ieQoN hI gurU swihb jI dy hukm ivc Awp jI iPr AMimRqsr hirmMdr
swihb dI syvw ivc Awx hwzr hoey[ BweI mnI isMG dy dwdw jI BweI b`lU
rwey CyvyN gurU hrgoibMd swihb jI dI &Oj dy jrnYl rhy Aqy muglwˆ nwl
jMg lVdy hoey 1628 eI: nUM AMimRqsr iv`c ShIdI pw gey sn[ BweI mnI
isMG jI 12 Brw sn, ijnHW ivcoN 11 BrwvW ny gurU-Gr v`loN duSmxW nwl
lVidAW hoieAW ShIdIAW pRwpq kIqIAW sn [ BweI mnI isMG dy ds
pu`qr sn qy aunHW 10 pu`qrW ivcoN vI 7 pu`qrwˆ Aqy 10 poqirAwˆ ny gurU-Gr
leI ShIdIAW pRwpq kIqIAW sn[ msq hwQI nwl mukwblw krn vwly
BweI bic`qr isMG jI Aqy gurU qyg bhwdr jI dy swhmxy dyg ivc aubwl
ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ
ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
58
ky ShId kIqy jwx vwly BweI idAwlw jI vI BweI mnI isMG jI dy spu`qr
sn[ ies qoN ielwvw srsw ndI dy kMFy qoN lY ky cmkOr swihb dI gVHI
q`k hoey jMgW ivc ShIdIAW pRwpq krn vwly BweI audY isMG jI, BweI
Ank isMG, BweI Ajb isMG qy BweI Ajwieb isMG jI vI Awp jI dy
spu`qr sn[
bwbw bMdw isMG bhwdr jI dI ShIdI qoN bwAd jdoN is`KW ivc q`q Kwlsw
qy bMdeI Kwlsw dy 2 DVy bx gey qW mwqw suMdrI jI ny ies JgVy nUM
inptwaux dI izMmyvwrI BweI mnI isMG jI dI lgweI[ Awp jI ny do
prcIAW au~pr dovW DiVAW dy nwm ilK ky pwvn AMimRqsr srovr ivc 'hir
kI pauVI' 'qy piv`qr jl ivc pw id`qIAW, bMdeI Kwlsw vwlI prcI fu`b
geI qy q`q Kwlsw vwlI prcI qr ky au~pr Aw geI[ ies qrHW Awp jI ny
bVI isAwxp nwl ies JgVy nUM nbyV id`qw qy dovyN DVy gurU gRMQ swihb jI dy
crnIN jw l`gy[ jdoN Awp jI hirmMdr swihb ivKy syvw inBw rhy sn qW aus
smyN lwhOr dy sUbydwr zkrIAw Kwˆ ny dUsry DrmW au~pr Aqy Kws krky is`KW
au~pr bVw zulm krnw SurU kr id`qw[ BweI mnI isMG jI ny AMimRqsr ivKy
1733 eI: dI dIvwlI bVy v`fy p`Dr 'qy mnwaux dw PYslw kIqw qW ik is`K
sMgqW Aqy mu`KI isMGW dy iek`T ivc kOm dI cVHdIklw leI kuJ Tos PYsly
ley jw skx[
so dIvwlI mnwaux dI pRvwngI leI jdoN aunHW ny zkrIAw Kwˆ nUM p`qr
ByijAw qwˆ aus ny dIvwlI mnwaux dy bdly srkwr nUM 10 hzwr rupey
tYks dyx dI Srq r`K id`qI[ BweI mnI isMG ny tYks dyx leI hW kr
id`qI[ pr zkrIAw ^wn dy mn ivc Kot sI, aus ny nwl hI AwpxI &Oj nUM
hukm kr id`qw ik dIvwlI 'qy swry mu`KI is`K iek`Ty hoey hoxgy, so hmlw
krky swry is`KW nUM Kqm kr id`qw jwvy[ pr iksy qrHW ieh g`l BweI mnI
isMG jI kol phMuc geI qy aunHwˆ ny dIvwlI mnwaux dw PYslw r`d kr id`qw
qy dUr-dryfy qoN qurI sMgq nUM rsqy iv`c hI rok id`qw Aqy jo sMgq
AMimRqsr phuMc geI sI, auh vI vwps muV geI[ jd zkrIAW KW BweI
mnI isMG qoN tYks mMgx l`gw qwˆ BweI mnI isMG ny ikhw, ''quhwfy mn
ivc Kot sI, ies leI AsIN jy dIvwlI hI nhIN mnweI qW quhwnUM tYks
ikauN dyeIey['' jd BweI mnI isMG jI ny tYks dyx qoN ieMnkwr kr id`qw
ਭਾਈ ਮਨੀ ਿਸੰਘ ਜੀ
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji
Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji

More Related Content

More from The Kalgidar Society - Baru Sahib

Going Green With Solar in Rural Punjab
Going Green With Solar in Rural PunjabGoing Green With Solar in Rural Punjab
Going Green With Solar in Rural Punjab
The Kalgidar Society - Baru Sahib
 
Race Against Drugs Marathon
Race Against Drugs MarathonRace Against Drugs Marathon
Race Against Drugs Marathon
The Kalgidar Society - Baru Sahib
 

More from The Kalgidar Society - Baru Sahib (20)

Government of British Columbia, Canada declares July 1 as 'Sant Teja Singh Day'
Government of British Columbia, Canada declares July 1 as 'Sant Teja Singh Day'Government of British Columbia, Canada declares July 1 as 'Sant Teja Singh Day'
Government of British Columbia, Canada declares July 1 as 'Sant Teja Singh Day'
 
RURAL EDUCATION - Profile Kalgidhar Trust, Baru Sahib (Updated)
RURAL EDUCATION - Profile Kalgidhar Trust, Baru Sahib (Updated)RURAL EDUCATION - Profile Kalgidhar Trust, Baru Sahib (Updated)
RURAL EDUCATION - Profile Kalgidhar Trust, Baru Sahib (Updated)
 
A Walk with Guru Nanak - Board Game | TOI | Speaking Tree
A Walk with Guru Nanak - Board Game | TOI | Speaking TreeA Walk with Guru Nanak - Board Game | TOI | Speaking Tree
A Walk with Guru Nanak - Board Game | TOI | Speaking Tree
 
Going Green With Solar in Rural Punjab
Going Green With Solar in Rural PunjabGoing Green With Solar in Rural Punjab
Going Green With Solar in Rural Punjab
 
Year End Report 2018, The Kalgidhar Society - Baru Sahib
Year End Report 2018, The Kalgidhar Society - Baru Sahib Year End Report 2018, The Kalgidhar Society - Baru Sahib
Year End Report 2018, The Kalgidhar Society - Baru Sahib
 
Race Against Drugs Marathon
Race Against Drugs MarathonRace Against Drugs Marathon
Race Against Drugs Marathon
 
Student Protest against FIBA over Turban ban Issue
Student Protest against FIBA over Turban ban IssueStudent Protest against FIBA over Turban ban Issue
Student Protest against FIBA over Turban ban Issue
 
Sikh Basket Ball Players Face Choice: Take off Turbans or dont't Play
Sikh Basket Ball Players Face Choice: Take off Turbans or dont't PlaySikh Basket Ball Players Face Choice: Take off Turbans or dont't Play
Sikh Basket Ball Players Face Choice: Take off Turbans or dont't Play
 
To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...
To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...
To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...
 
Milkha Singh and Bishen Singh Bedi Support to lift FIBA's patka ban
Milkha Singh and Bishen Singh Bedi Support to lift FIBA's patka banMilkha Singh and Bishen Singh Bedi Support to lift FIBA's patka ban
Milkha Singh and Bishen Singh Bedi Support to lift FIBA's patka ban
 
FIBA's Against Dastar Restricts that Baru sahib Players Turban Comptetion
FIBA's Against Dastar Restricts that Baru sahib Players Turban ComptetionFIBA's Against Dastar Restricts that Baru sahib Players Turban Comptetion
FIBA's Against Dastar Restricts that Baru sahib Players Turban Comptetion
 
End ban on Sikh basketball players with Turbans: A coalition of US lawmakers ...
End ban on Sikh basketball players with Turbans: A coalition of US lawmakers ...End ban on Sikh basketball players with Turbans: A coalition of US lawmakers ...
End ban on Sikh basketball players with Turbans: A coalition of US lawmakers ...
 
Kalgidhar Society FIBA's Against Racial Discremination Compaign
Kalgidhar Society FIBA's Against Racial Discremination CompaignKalgidhar Society FIBA's Against Racial Discremination Compaign
Kalgidhar Society FIBA's Against Racial Discremination Compaign
 
They Anger to words the incidence of Sikh players in Himachal
They Anger to words the incidence of Sikh players in HimachalThey Anger to words the incidence of Sikh players in Himachal
They Anger to words the incidence of Sikh players in Himachal
 
Akal Academy, Baru sahib Turban Match
Akal Academy, Baru sahib Turban MatchAkal Academy, Baru sahib Turban Match
Akal Academy, Baru sahib Turban Match
 
Anmol Singh shocked that Patiallity against : FIBa's
Anmol Singh shocked that Patiallity against : FIBa'sAnmol Singh shocked that Patiallity against : FIBa's
Anmol Singh shocked that Patiallity against : FIBa's
 
To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...
To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...
To oppose the ban on turban imposed by Fiba, a match was organized of Turbane...
 
The "All Turban" basketball game & hundreds of Peaceful Protests against FIBA...
The "All Turban" basketball game & hundreds of Peaceful Protests against FIBA...The "All Turban" basketball game & hundreds of Peaceful Protests against FIBA...
The "All Turban" basketball game & hundreds of Peaceful Protests against FIBA...
 
Peaceful Protest against FIBA on Turban Issue in the lap of Himalayas
Peaceful Protest against FIBA on Turban Issue in the lap of HimalayasPeaceful Protest against FIBA on Turban Issue in the lap of Himalayas
Peaceful Protest against FIBA on Turban Issue in the lap of Himalayas
 
FIBA 'S turban ban meets with Growing outrage on social media
FIBA 'S turban ban meets with Growing outrage on social mediaFIBA 'S turban ban meets with Growing outrage on social media
FIBA 'S turban ban meets with Growing outrage on social media
 

Bhagat Sahiban, Puratan Gursikh ate Sant Mahapurash - Sant Baba Iqbal Singh Ji

  • 1.
  • 2. ਸਮਰਿਪਤ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨਾ, ਂ ਪੁਰਾਤਨ ਗੁਰਿਸੱਖਾਂ ਅਤੇ ਸੰਤਾ- ਂ ਮਹਾਪ ਂ ੁਰਸ਼ਾਂ ਿਜਨਾਂ ਨੇ ਸੇਵਾ-ਿਸਮਰਨ ਦੀ ਕਮਾਈ ਅਤੇ ਆਪਾ ਿਤਆਗ ਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਰਾਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਭਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ-ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਪੂਰਨੇ ਪਾਏ
  • 3. First Edition | June 2021 | 1000 copies © The Kalgidhar Trust, Gurdwara Baru Sahib Distt. Sirmour, Himachal Pradesh - 173101, India Phone: 9816400509, 9816400510, Website: www.barusahib.org E-mail: info@barusahib.org, jagjit@barusahib.org Sant Attar Singh Hari Sadhu Ashram, Gurdwara Baru Sahib, The Kalgidhar Trust All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise without the prior written permission of the publishers. BHAGAT SAHIBAN PURATAN GURSIKH and SANT-MAHAPURSH from The Kalgidhar Trust Gurdwara Baru Sahib
  • 4. ਤਤਕਰਾ 1) Bgq kbIr jI 1 2) Bgq nwmdyv jI 5 3) Bgq rivdws jI 8 4) Bgq SyK PrId jI 12 5) Bgq iqRlocn jI 15 6) Bgq DMnw jI 18 7) Bgq byxI jI 22 8) Bgq BIKx jI 25 9) Bgq sDnw jI 28 10) Bgq pIpw jI 31 11) Bgq prmwnMd jI 34 12) Bgq rwmwnMd jI 37 13) Bgq sYx jI 40 14) Bgq jYdyv jI 43 15) Bgq sUrdws jI 47 16) Bgq DrU jI 49 17) Bgq pRihlwd jI 52 18) BweI mnI isMG jI 56 19) bwbw bMdw isMG jI bhwdr 60 20) bwbw dIp isMG jI ShId 64 21) bIbI bsMq kOr jI 67
  • 5. 22) bhwdr isMGxI Srn kOr jI 70 23) ShId BweI qwrw isMG jI vW 73 24) BweI mqI dws jI, BweI sqI dws jI Aqy BweI idAwlw jI 77 25) BweI qwrU isMG jI 81 26) nvwb kpUr isMG jI 84 27) ShId BweI su`Kw isMG jI Aqy BweI mihqwb isMG jI 88 28) ShId BweI subyg isMG jI Aqy swhbwz isMG jI 92 29) s. j`sw isMG AwhlUvwlIAw 96 30) s. j`sw isMG rwmgVHIAw 100 31) bwbw boqw isMG jI Aqy bwbw grjw isMG jI 103 32) s. bGyl isMG jI 106 33) AkwlI PUlw isMG jI 110 34) jQydwr hnUMmwn isMG jI 114 35) s. Swm isMG AtwrI vwlw 117 36) s. hrI isMG nlUAw 121 37) bIbI hrSrn kOr jI 126 38) bwbw swihb isMG bydI 130 39) bwbw KVk isMG jI 133 40) bwbw bIr isMG jI nOrMgwbwd 136 41) bwbw rwm isMG jI 139 42) mhwrwxI ijMd kOr 142
  • 6. 43) pRo: gurmuK isMG jI 146 44) igAwnI id`q isMG jI 151 45) BweI vIr isMG jI 155 47) krm isMG ihstorIAn 159 48) isrdwr kpUr isMG jI 161 49) sMq bwbw suMdr isMG jI, iBMfrWvwly 165 50) sMq bwbw Swm isMG jI 168 51) sMq krm isMG jI hoqI mrdwn vwly 172 52) sMq bwbw Aqr isMG jI, Aqly vwly 175 53) sMq bwbw Aqr isMG jI, GuMnsw vwly 177 54) sMq bwbw Aqr isMG jI, msqUAwxy vwly 178 55) sMq bwbw Aqr isMG jI, ryrU swihb vwly 182 56) sMq bwbw gulwb isMG jI 185 57) sMq bwbw nMd isMG jI, nwnksr klyrW vwly 188 58) sMq bwbw ivswKw isMG jI, ddyhr swihb vwly 191 59) sMq qyjw isMG jI 195 60) sMq igAwnI gurbcn isMG jI Kwlsw, iBMfrWvwly 199 61) Bgq pUrn isMG jI 202 62) sMq bwbw eISr isMG jI, rwVw swihb vwly 205 63) sMq bwbw im`Tw isMG jI 208
  • 7. 1 ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ Bgq kbIr jI pMdrvIN sdI dy mhwn Bgq hoey hn[ 'kbIr ksOtI' pusqk dy rcnhwr BweI lihxw isMG dy ilKy Anuswr Bgq kbIr jI dw jnm bnwrs ivKy sMn 1398 eI: ivc hoieAw[ Awp jI dw jnm iks dy Gr hoieAw, ieh qw gu`Jw Byd hY, pr bwlk dy rUp ivc Awp jI dw pwlx-poSx ie`k inr-sMqwn muslmwn julwhy nIrU ny kIqw sI[ aus dI pqnI nImw ny Awp jI nUM bVy lwf-ipAwr nwl pwilAw Aqy nwm 'kbIr' r`iKAw[ Awp jI gRihsqI sn, Awp jI dI pqnI dw nwm 'loeI' sI Aqy pu`qr dw nwm 'kmwl' sI Aqy pu`qrI dw nW kmwlI sI[ Awp jI dy jnm bwry mq-Byd hox kwrn keI ivdvwnW ny Awp jI nUM ihMdU julwhw iliKAw hY qy keIAW ny muslmwn Aqy keI ivdvwnW ny Awp jI dw gurU Bgq rwmwnMd jI dy hox bwry d`isAw hY[ pr jykr aunHW dI rcI bwxI Anuswr dyiKAw jwey qW aus qoN qW iehI sp`St huMdw hY ik aunHW dw jnm julwhw bRwdrI ivc hoieAw sI[ Awp jI 120 virHAW dI aumr Bog ky 1518 eI: nUM mghr ivKy Akwl clwxw kr gey[ aus smyN lokW ivc ieh ivcwr sI ik ijhVw iSv jI dI vsweI hoeI ngrI 'kwSI' ivc pRwx iqAwgygw, auh svrgW nUM jwvygw Aqy srwPI hoeI DrqI 'mghr' ivc pRwx iqAwgx vwlw nrkW ivc pYNdw hY, so Awp jI lokW dw ieh Brm dUr krn leI Awpxy AKIrly smyN mghr Awx vsy qy au~Qy hI pRwx iqAwgy[ ijvyN sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c gurU swihbwnW ivcoN sB qoN ijAwdw
  • 8. 2 bwxI gurU Arjn dyv jI dI aucwrn kIqI hoeI drz hY, ausy qrHW sRI gurU gRMQ swihb ivc drz BgqW dI bwxI ivcoN vI sB qoN ijAwdw bwxI Bgq kbIr jI dI aucwrn kIqI hoeI hY[ Awp jI dI bwxI gurU gRMQ swihb ivc drz hox nwl is`K pMQ ivc Awp jI nUM vI auhI sQwn pRwpq hY, jo is`K gurU swihbwn nUM pRwpq hY Aqy Awp jI dI bwxI 'Sbd-gurU' dy rUp ivc bwkI gurU swihbwnW dI bwxI vWg hI pVHI, gweI qy siqkwrI jWdI hY[ Bgq kbIr jI ny AwpxI bwxI ivc smkwlI smyN dOrwn Drm ivc AweI igrwvt dw izkr kIqw hY Aqy ies dw ivroD vI kIqw hY[ Bgq kbIr jI ny aus smyN Drm ivc jo aUnqweIAW Aw geIAW sn, aunHW dw izkr kridAW hoieAW izMmyvwr AwgUAW nUM krVy h`QIN ilAw hY, ijs dw ik bwAd ivc BwvyN aunHW nUM AigAwnI/jwnUMnI AwgUAW v`loN id`qIAW sjwvW dy kwrn bhuq BwrI mu`l cukwauxw ipAw[ pr aunHW ny iksy dI pRvwh nhI kIqI Aqy swrI aumr auh s`c dw FMforw ip`tdy hI rhy, ikauNik auh AwpxI bwxI ivc izkr krdy hn ik jykr iksy qoN Axjwxy ivc koeI glqI ho jwvy qW aus dI glqI ƒ mw& kIqw jw skdw hY, pr jykr koeI swrw kuJ jwxdw hoieAw vI glqI kry qW aus dI glqI mwP krn dy lweIk nhIN huMdI, aunHW dy bcn hn:- kbIr mnu jwnY sB bwq jwnq hI Aaugnu krYy ] kwhy kI kuslwq hwiQ dIpu kUey prY ] so Bgq kbIr jI s`c dy bwry sB kuJ jwxdy sn Aqy sB kuJ jwxdy hoey auh iksy mwmUlI rwjy jW vzIr dy fr nwl, aus SihnSwh dw hukm vjwauxw C`f nhI skdy sn, ijs dw hukm swrI lukweI Aqy rwjy-mhwrwijAW au~pr c`ldw hY[ ies leI auh AwpxI swrI aumr lokweI ƒ krm-kWfw qy vihmW-BrmW ivcoN k`F ky s`c dy nwl joVn leI XqnSIl rhy[ ies qoN ielwvw Bgq kbIr jI dy smyN bRwhmxW ny jwq-pwq dw bhuq jwl pswirAw hoieAw sI Aqy Awpxy-Awp nUM au~cI jwq dw d`s ky lokW koloN AwpxI pUjw krvw rhy sn, aus dw ivroD kridAW hoieAW Awp jI ny bRwhmxW nUM krVy h`QIN ilAw qy bVy qrk BrpUr qrIky nwl Awp jI bRwhmx nUM svwl krdy hn ik jykr bRwhmx hox krky qUM au~cI jwq dw hYN qW iPr qUM sMswr ivc swfy vWg mwqw dy grB dI gMdgI ivcoN hI ikauN jnimAw hYN? iksy hor qrIky nwl sMswr ivc ikauN nhI AwieAw? qyry au~cI jwq dy hox dw kI sbUq hY? kI qyrIAW nwVIAW ivc ^Un dI QW du`D c`l irhw hY? jykr qyry ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 9. 3 AMdr vI swfy vWg ^Un hI hY qW iPr qUM au~cI jwq dw qy AsIN nIvIN jwq dy ikvyN hW? aunHW dy bcn hn:- "jO qMU bRwhmxu bRhmxI jwieAw ] qau Awn bwt kwhy nhI AwieAw]2] qum kq bRwhmx hm kq sUd ] hm kq lohU qum kq dUD ]3]" aunHW ny AwpxI bwxI ivc p`Qr dI mUrqI dI pUjw krn dI QW ie`k srb-SkqImwn pRmwqmw dI BgqI krn dw aupdyS id`qw hY[ mUrqI pUjw dw ivroD krdy hoey Awp jI AwpxI bwxI ivc PurmwauNdy hn: kbIr Twkuru pUjih moil ly mnhiT qIrQ jwih ] dyKw dyKI sÍWgu Dir BUly Btkw Kwih ]135] pwqI qorY mwilnI pwqI pwqI jIau ] ijsu pwhn kau pwqI qorY su pwhn inrjIau ]1] BUlI mwilnI hY eyau] siqguru jwgqw hY dyau ]rhwau]....... mwilin BUlI jgu Bulwnw hm Bulwny nwih ] khu kbIr hm rwm rwKy ikRpw kir hir rwie ]5]1]14] dvYqvwd dw izkr krdy hoey Bgq kbIr jI AwpxI pwvn bwxI ivc PurmwauNdy hn ik pRmwqmw ie`k hY Aqy AjUnI hY[ auh jMmx-mrn ivc nhI AwauNdw[ pr jo aus prmwqmw nUM jMmdw-mrdw mMndy hoey, sRI ikRSn nMU pRmwqmw mMndyy hn, aunHW dI ies Bu`l dw izkr krdy hoey, Awp jI bcn krdy hn:- qum@ juu khq hau nMd ko nMdnu nMd su nMdnu kw ko ry ] Drin Akwsu dso ids nwhI qb iehu nMdu khw Qo ry ] ..... kbIr ko suAwmI AYso Twkuru jw kY mweI n bwpo ry ]2]19]70] ies pRkwr AsIN dyKdy hW ik Bgq kbIr jI ny Awpxy smyN dy Drm ivc AweIAW igrwvtW dw f`t ky ivroD kIqw[ ies leI 'KUh dy f`fU' bxy hoey Drm dy TykydwrW nUM aunHW dy ieh kRwqIkwrI ivcwr hzm nw hoey Aqy aunHW ny Bgq kbIr jI 'qy bVy zulm Fwhy qy qsIhy id`qy[ pr prmwqmw dy suBwA “Apuny syvk kI Awpy rwKY Awpy nwmu jpwvY]” dy mhWvwkW Anuswr, pRBU ny Awpxy prm-Bgq Bgq kbIr jI dI hr vwrI r``iKAw kIqI[ Awp jI nUM ie`k vwrI hwQI dy A`gy su``itAw igAw, pr auh hwQI Bgq jI dy au~qy cVHn dI bjwey, aunHW nUM nmskwrW krn l``g ipAw[ muhwvq ny hwQI nUM A`gy qorn leI bhuq Xqn kIqy, pr auh ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ
  • 10. 4 hwQI A``gy nUM jwx dI bjwey cIkW mwrdw hoieAw ip`Cy nUM dOV igAw[ ijs dw izkr Bgq jI ny AwpxI bwxI ivc ies pRkwr kIqw hY: ikAw AprwDu sMq hY kInw ] bWiD pot kuMcr kauu dIn@w ]....... hsiq Bwg kY cIsw mwrY ] ieAw mUriq kY hau bilhwrY ] ie`k vwrI iPr Awp jI nUM jMjIrW nwl bMnH ky gMgw dy ivc vI su`itAw igAw, pr au~Qy vI pRBU ny Awp jI dI r``iKAw kIqI, ijs dw izkr Awp jI ny AwpxI bwxI ivc ieauN kIqw hY “gMgw kI lhir myrI tutI jMjIr ] imRgCwlw pr bYYYTy kbIr ]” ies qrHW smwj suDwr Aqy lukweI ƒ pRBU BgqI nwl joVn ivc Bgq kbIr jI dI ie`k lwswnI dyx hY[ aunHW dy gurU gRMQ swihb jI ivc sqwrW rwgw ivc 227 Sbd qy 237 slok drz hn[ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 11. 5 m`D-kwl dI BgqI lihr dy BgqW ivcoN Bgq nwmdyv jI mu`K qy m`uFly BgqW dI SRyxI ivc AwauNdy hn[ Awp jI dI pRBU-BgqI Aqy mhwn aupdySW dy bdly Awp jI nUM bVy ipAwr qy siqkwr nwl Xwd kIqw jWdw hY[ Bgq nwmdyv jI dw jnm 1270 eI: nUM mhwrwStr pRwˆq dy sqwrw izlHy dy ipMf nrsI bwmnI iv`c hoieAw[ Awp jI dy ipqw jI dw nwˆ dwmw syT sI, jo iS`pI AQvw CINbw brwdrI nwl sMbMiDq ie`k ikrqI sn Aqy pMDwrpur ngr iv`c rihMdy sn[ Awp jI dI mwqw dw nwm gonw bweI sI Aqy pqnI dw nwm rwjw bweI sI[ ikrq kridAwˆ hoieAwˆ prmwqmw dw nwm-ismrn krn dw jo aupdyS gurU swihbwnW ny id`qw, auhI is`iKAw Awp jI dI bwxI Aqy jIvn ivcoN vI imldI hY, ijs dw izkr Bgq kbIr jI ny AwpxI bwxI ivc ies pRkwr kIqw hY: nwmw mwieAw moihAw khY iqlocnu mIq ] kwhy CIphu CwielY rwm n lwvhu cIqu ] nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil ] hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil ] vrx vMf Anuswr nIvIN SUdr jwq dy hox kwrn Bgq nwmdyv nUM au~c-vrg dy jwq-AiBmwnIAW Aqy pujwrIAwˆ dI kropI dw vI BwrI swhmxw krnw ipAw, pr Awp jI dI pRBU-BgqI dI idRVqw Aqy pRym A`gy sB nUM Jukxw ipAw[ Bgq ਭਗਤ ਨਾਮਦਵ ੇ ਜੀ
  • 12. 6 nwmdyv jI pihlwˆ bu`q pUjk sn, pr s`c dw igAwn hox qoN bwAd, Awp jI inrgux-bRhm dy aupwSk bx gey[ bcpn qoN hI Awp jI 'bITl' nwm rwhIN prmwqmw dI ausqiq gwieAw krdy sn[ qwlwˆ dI Qwˆ 'qy do p`Qr lY ky Awp jI prmwqmw dI ausqqI dy gIq gwauNdy Aqy pRym ivc lIn hoey eyny joS nwl n`cdy ik keI vwr n`cdy-n`cdy bysu`D ho jWdy[ ie`k sMq vjoN Awp jI dI pRis`DI Aqy mwnqw nUM cunOqI dyx leI vyly dy hwkmwˆ ny Awp jI nUM id`lI bulwieAw qy krwmwqW idKw ky iemiqhwn iv`c pwaux dw Xqn kIqw, pr Awp jI ny pRBU-BgqI dy mwrg qoN ht ky iksy dy fr ADIn krwmwqW idKwaux qoN ieMnkwr kr id`qw[ so AijhIAW GtnwvW qoN sp`St huMdw hY ik Awp jI pUrI qrHW pRBU-BgqI ivc lIn sn Aqy ij`Qy aunHW ny sMswr nMU pRBU Bwxy ivc rihx dw aupdyS id`qw, au~Qy Awp jI ny aunHW aupdySW au~pr ^ud c`l ky vI idKwieAw[ Awp jI ny lMmw smwˆ Bwrq dy v`K-v`K ih`isAwˆ dw Brmx vI kIqw[ Awpxy jIvn dy mgrly ih`sy dw lgpg vIh swl dw lMmw smwˆ Awp jI ny pMjwb dy gurdwspur izlHy dy ipMf GuMmwx iv`c ibqwieAw, ij`Qy Awp jI dw dyhurw hux vI mOzUd hY[ is`K imslwˆ dy smyN s. j`sw isG M rwmgVI H Aw vl ` No Awp jI dy dh y r u y dI sv y w krvweI geI Aqy dh y r u y dy nwm cg M I zmIn vI lgvweI geI[ ieQ ` y hr swl mwG mhIny dI sg M rwd ˆ nMU Bgq nwmdv y jI dI Xwd ivc gr u miq-smwgm mnwieAw jwd ˆ w hY Aqy ^ws kr CINbw brwdrI nwl sb M i M Dq SrDwlU vf ` I igxqI ivc ` eQ y y hwzrI Brdy hn[ 80 virA H wˆ dI pV OR H AvsQw ivc ` 1350 eI: nMU Awp jI dw idhwq ˆ ieQ ` y hI hi o eAw mi M nAw jWdw h[ Y Awp jI ny pRBU-BgqI dy rMg iv`c rMgI hoeI bhuq swrI rcnw rcI[ mrwTI BwSw iv`c Awp jI dy ilKy hoey pRBU-BgqI dy Sbd 'ABMg' vjoN jwxy jwˆdy hn, ijnHW dI igxqI 200 hY[ Awp jI dy swry ABMgwˆ AQvw Sbdwˆ dy sMgRih nUM 'gwQw' ikhw jWdw hY[ ies qoN ielwvw dwdU pMQIAW dy 'pMcwvxI' gRMQ ivc vI Awp jI dy 130 Sbd drz hn[ dys-rtx dw pRBwv Awp jI dI bwxI au~qy ipAw sp`St nzr AwauNdw hY, ies leI Awp jI dI bwxI ivc mrwTI qoN ielwvw swDUkVI, pMjwbI, aurdU qy &wrsI BwSw dy Sbd vI mOzUd hn[ ijhVy Bgq swihbwnW dI bwxI gurU gRMQ swihb ivc drz hY, aunHW BgqW ivcoN Bgq nwmdyv jI dI bwxI, mwqrw p`KoN Bgq kbIr jI qoN bwAd dUjy nMbr 'qy AwauNdI hY[ gurU gRMQ swihb jI ivc iv`c Bgq nwmdyv jI dy 18 rwgwˆ iv`c ku`l 61 Sbd drz hn[ Bgq nwmdyv jI dI rcnw iv`coN aunHW dI izMdgI dy bhuq swry vyrvy pRwpq huMdy hn, ijnw H ˆ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 13. 7 ivc ` an u W H dw CINbw brwdrI Aqy an u W H dy kp ` Vy isax U dI ikrq dw vI pqw lg ` dw h: Y - “suieny kI sUeI rupy kw Dwgw ] nwmy kw icqu hir sau lwgw ].. CIpy ky Gir jnmu dYlw gur aupdysu BYlw ]” Bgq nwmdv y jI ny smwj ivclI vrx-vf M vwlI jwqI-pQ R w nMU nkwridAwˆ hi o eAw, ˆ mnK `u mwqr dI ek y qw Aqy smwnqw a~u qy zr o idq ` w h[ Y Awp jI ny AwpxI bwxI ivc ` mK `u qr O 'qy pB R U dI pm yR w-BgqI 'qy bhq u zr o idq ` w h[ Y Bgq nwmdv y jI dIAW pB R - U BgqI nwl jV u IAwˆ keI kQwvwˆ pc R ilq hn, ijnw H ˆ ivcNo Twkrwˆ nMU dD `u ipAwax u w, mrI he o I gW nMU izd M w krnw Aqy dh y r u w Gm u wax u w Awid ^ws qr O 'qy bhq u pi R sD ` hn[ Awp jI dy ipqw jI rz o wnw gW dw dD `u co ky Twkr u W nMU Bg o lgvwieAw krdy sn[ pr iek ` vwr iksy km M dy sb M D M ivc an u W H nMU bwhr jwxw pY igAw qy Twkr u W nMU Bg o lvwax u dI izm M v y wrI ah u Bgq nwmdv y jI dI lgw ge[ y bwlk AvsQw hx o kwrn Bg o lgvwax u nMU dD `u ipAwax u w smJ k, y pB R - U nwm ivc lIn ho Aqy BK `u y rih ky Twkr u W nMU dD `u ipAwax u dw Aijhw hT ` kIqw ik prmwqmw ny Awp jI dy pm yR Aqy ivSvwS qNo ps R n M ho ky pg R t rp U ivc Aw ky dD `u pIqw[ “dUDu pIAwie Bgqu Gir gieAw ] nwmy hir kw drsnu BieAw ]” Awp jI dI dUr-dUr q`k PYl rhI pRis`DI Aqy lok-ipRAqw qoN Gbrw ky bwdSwh iProz ny Awp jI nUM hwQI A`gy sutvw id`qw, pr sB dI hYrwnI dI audoN koeI h`d nw rhI, jdoN hwQI Awp jI nUM nmSkwrW krdw hoieAw ipCWh nUM muV igAw[ iPr jdoN bwdSwh ny Awp jI nUM mrI hoeI gW izMdw krn leI ikhw qW aus smyN vI Awpxy Bgq dI r`iKAw ih`q prmwqmw ny mrI hoeI gW nUM Awx izMidAw kIqw, ijs nwl bwdSwh bVw pRBwivq hoieAw qy Awp jI dw iSS bx igAw[ “khih q mueI gaU dyau jIAwie ] sBu koeI dyKY pqIAwie ]” jwq AiBmwnI pf M qW ny jdNo Awp jI nMU nIvIN jwq dw kih ky md M r ivc Awax u qNo mnW H kr idq ` w qW Awp jI md M r dy ipCly pwsy jw bT Y y qy pB R - U BgqI ivc Aijhw lIn he o y ik md M r dw mh MU Gm Mu ky Awp jI vl ` nMU ho igAw[ “Pyir dIAw dyhurw nwmy kau pMfIAn kau ipCvwrlw ]” ਭਗਤ ਨਾਮਦਵ ੇ ਜੀ
  • 14. 8 Bgq rivdws jI dw m`DkwlIn Bwrq ivc aunHW mhWpurSW ivcoN hn, ijnHW ny smwj kilAwx Aqy krm-kwfW dy Kwqmy leI ivSyS Xogdwn pwieAw[ Awp jI ny k`tVpMQI pujwrIAW qy bwdSwhW nUM pRBU-BgqI Aqy AwpxI piv`qr jIvn rwhIN Aijhw pRBwivq kIqw ik aunHW nUM Awp jI dy isDWqW qy aupdySW A`gy Jukx leI mzbUr hoxw ipAw[ Awp jI dw jnm sMn 1377 eI: nUM bnwrs dy nyVy sIr govrDnpur ngr ivc hoieAw mMinAw jWdw hY, ij`Qy Awp jI dI Xwd ivc bhuq hI AwlISwn mMdr vI SuSoiBq hY[ Awp jI dy mwqw-ipqw jI bwry pRwpq swry sroqW ivc mq-Byd hY, pr bhuqy sroqW ivc Awp jI dy ipqw jI dw nwm rGU jI Aqy mwqw jI dw nwm DurbnIAW vrxn kIqw imldw hY[ Awp jI dy clwxy dI qwrIk bwry vI swry ivdvwn iek-mq nhIN hn, pr bhuqwq ivc pRwpq jwxkwrI Anuswr Awp jI ny lgBg 115 swlW dI lMbI aumr Bog ky 1491 eI: ivc Akwl clwxw kIqw[ sRI gurU Arjn dyv jI ny "rivdws iDAwey pRB AnUp]" Purmw ky Bgq rivdws jI dI aupmw kIqI hY Aqy aunHW dy AinMn pRBU-Bgq hox 'qy mohr lgweI hY[ Awp jI ny prmwqmw dI BgqI krky sMswr qy mwieAw dI pkV AijhI gvweI ik prmwqmw nwl ie`k-rUp ho gey, prmwqmw Aqy Bgq rivdws jI ivc koeI Byd nw rih igAw, AwpxI ies AvsQw dw izkr Awp jI AwpxI bwxI ivc ies pRkwr krdy hn: ਭਗਤ ਰਿਵਦਾਸ ਜੀ
  • 15. 9 “qohI mohI mohI qohI AMqru kYsw ] knk kitk jl qrMg jYsw ]1]” BweI gurdws jI, Bgq rivdws jI bwry PurmwauNdy hn ik mocI dI ikrq krn vwly Bgq rivdws jI swry sMswr ivc pRis`D ho gey, ijvyN godVI ivc lwl cmkdw hY, iqvyN Bgq rivdws jI swry sMswr ivc pRgt hoey[ AwpxI inrml krnI duAwrw Awp jI ny pRgt kr id`qw ik BgqI hI igAwn- iDAwn dI pRwpqI dw swDn hY Aqy pRymw-BgqI rwhIN pRBU ivc AByd ho cu`ky BgqW dI prmwqmw ie`k mW-ipE dy vWg pRiqpwlxw krdw hY: “chMu vrnw aupdysdw igAwn iDAwnu kir Bgiq shytw[ Bgq jnW hir mW ipau bytw[” Bgq rivdws jI dy jIvn nwl bhuq hI q`q-BrpUr Aqy is`iKAw-dwiek GtnwvW juVIAW hoeIAW hn[ Awp jI h`QIN ikrq krn nUM bVI mhwnqw dyNdy sn Aqy Awp jI Awpxy ipqw-purSI ik`qy Anuswr AwpxI ju`qIAW gMFx dI ikrq nUM bVI idRVqw, pRym qy auqSwh nwl kirAw krdy sn Aqy kdy vI ies kMm nUM krn ivc hIx-Bwvnw mihsUs nw kIqI[ AwpxI ikrq rwhIN Awp jI ny ij`Qy sMswr nUM Drm dI ikrq krn dw aupdyS id`qw, au~Qy nwl hI ieh au~qm is`iKAw vI idRV krvweI ik kdy vI koeI ikrq cMgI jW mwVI nhIN huMdI, b`s jo vI ikrq kIqI jwey auh iemwndwrI Aqy h`k-s`c dI hoxI cwhIdI hY[ ie`k vwr ie`k swDU Awp jI nUM ieh kih ky ie`k pwrs dy igAw ik qusIN ies pwrs nUM ijs vI vsqU nwl Cuhwaugy, auh sonw bx jwvygI Aqy quhwfI swrI grIbI ^qm ho jwvygI[ pr Awp jI dy mnHw krn 'qy vI jdoN swDU ny pwrs dyx jI iz`d kIqI qW Awp jI ny swDU nUM auh pwrs AwpxI JONpVI ivc r`K dyx leI ikhw[ lgBg ie`k swl bwAd jdoN auh swDU vwps AwieAw qW Bgq rivdws jI nUM ausy qrHW JONpVI dy swhmxy bYTw ju`qIAW gMFdw dyK ky bVw hYrwn hoieAw[ jdoN aus ny pwrs bwry pu`iCAw qW Bgq jI ny A`goN jvwb id`qw, 'mhwqmw jI! ij`Qy qusIN r`K gey sI, jw ky dyK lau au~Qy hI ipAw hovygw[' swDU nUM auh pwrs au~Qy hI ipAw imilAw, ij`Qy ijvyN auh r`K igAw sI[ so ies GtnW qoN sp`St huMdw hY ik Awp jI mwieAw dy moh qoN ikMnW au~pr au~T cu`ky sn qy Drm dI ikrq nUM ikMnI mhwnqw dyNdy sn[ SrDw, pRym Aqy Drm dI ikrq bwry bVI ipAwrI ie`k hor Gtnw Awp jI dy jIvn ivc AwauNdI hY[ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 16. 10 ie`k vwr ie`k pMfq Awp jI qoN AwpxI ju`qI gMFvwauNdw hY qy jdoN auh pYsy dyx l`gw qW Bgq jI aus nUM pu`Cdy hn,'pMfq jI! ik`Qy jw rhy ho? pMfq ny A`goN ikhw ik auh gMgw dI Xwqrw 'qy jw irhw hY[ Awp jI ny pMfq nUM ikhw ik auh aus dI bxdI ie`k ATwnI mzdUrI gMgw mW nUM ByNt kr dyvy[ pr nwl hI pMfq nUM kih id`qw, 'pMfq jI! myrI Bytw gMgw mW nUM qW hI dyxw, jy gMgw mW Awp h`Q krky mMgy[' pMfq mn hI mn socx l`gw ik kYsw mUrK hY ieh, kdyN gMgw vI h`Q krky Bytw mMgdI hY[ pMfq ny gMgw iknwryy phuMc jdoN ieSnwn kIqw qW aus nUM Bgq rivdws jI dI Bytw bwry Xwd AwieAw[ ie`k vwr qW auh lokW nUM gMgw ivc sony- cWdI dy kImqI gihxy dwn krdw dyK ky J`k igAw ik ij`Qy lok gMgw mW nUM eyny kImqI dwn dy rhy hn, au~Qy rivdws dI ie`k ATwnI dw kI mu`l? pr iPr ieh soc ky ik rivdws jI dy khy Anuswr ie`k vwr kr lYx ivc kI hrz hY? auh gMgw v`l nUM mUMh krky kihx l`gw, 'gMgw meIAw! qyry ie`k Bgq ny ie`k ATwnI Bytw ByjI hY, pr aus dy khy Anuswr mYN ieh Bytw dyvWgw qW hI, jy qusIN h`Q krky ies nUM mMgogy'[ pMfq dI ieh g`l sux ky kol KVHy swry lokW ny iKV-iKVw ky h`sxw SurU kr id`qw[ pr audoN sB dI hYrwnI dI koeI h`d nw rhI, jdoN Agly hI iCx gMgw meIAw ny pRgt ho ky, h`Q A`gy kr pMfq qoN Bgq rivdws jI dI Bytw mMgI[ so ieh Gtnw swnUM ieh mhwn aupdyS dyNdI hY ik prmwqmw dy Gr h`k-hlwl dI kmweI dI Bytw hI pRvwn huMdI hY, byeImwnI dI kmweI ivcoN cwhy koeI ijMnW mrzI dwn-puMn krI jwvy, auh pRvwn nhIN huMdw[ ie`k vwr pujwrIAW dI cu`kxw ivc Aw ky smyN dy bwdSwh iskMdr loDI ny Awp jI nUM kYd kr hvwlwq ivc bMd kr id`qw[ pr ausy rwq bwdSwh nUM Aijhw iBAwnk qy frwauxw supnw AwieAw ik auh bVw ibhbl qy bycYn hoieAw Aqy aus nUM AwpxI glqI dw Aihsws ho igAw[ auh B`ijAw hoieAw Bgq rivdws jI kol AwieAw qy crnW 'qy Fih ky mwPI mMgx l`gw[ aus ny Awp jI nUM ie`k hIirAW dw jiVAw kImqI duSwlw Byt krky ivdw kIqw[ pr moh-mwieAw qoN pUrI qrHW inrlyp ho cu`ky Bgq rivdws jI ny auh kImqI duSwlw gMgw ivc su`t id`qw[ eIrKwlU pMfqW ny bwdSwh kol iPr cuglI KwDI qy ikhw ik rivdws ny quhwfI id`qI kImqI Bytw nUM gMgw ivc su`t ky aus dw inrwdr kIqw hY[ bwdSwh ny gu`sy ivc Aw ky jdoN Awp jI koloN duSwly nUM gMgw ivc su`tx dw kwrwn pu`iCAw qW ਭਗਤ ਰਿਵਦਾਸ ਜੀ
  • 17. 11 Awp jI bwdSwh nUM gMgw dy iknwry lY gey qy gMgW ivcoN bhuq swry aus qoN vI kImqI duSwly k`F ky bwdSwh dy swhmxy r`K id`qy[ ieh dyK ky bwdSwh bVw SrimMdw hoieAw qy Awp jI dy crnW 'qy Fih ky mwPI mMgI[ Bgq rivdws jI duAwrw 16 rwgW ivc aucwrx kIqy gey 40 Sbd gurU gRMQ swihb jI ivc drz hn[ Awp jI ny AwpxI bwxI ivc mwnv eykqw, jwq-pwq dw KMfn, inmrqw, haumY dw iqAwg, igAwn dI pRwpqI, Akwl dI pUjw, Drm dI ikrq, piv`qr gRihsqI jIvn, swD-sMgiq dI mhwnqw, niSAw Aqy inMidAw-cuglI dw iqAwg krn Awid dYvI guxW dw mhwn aupdyS id`qw hY[ Awp jI PurmwauNdy hn ik prmwqmw dy Bgq aus AvsQw ivc rihMdy hn, ij`Qy aunHW nUM koeI du`K-drd nhIN ivAwpdw, Awp jI dy bcn hn: bygm purw shr ko nwau ] dUKu AMdohu nhI iqih Twau] ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 18. 12 bwbw SyK PrId jI ijnHW dw pUrw nwm SyK PrId msaud SMkr gMj sI, musilm Drm dy sU&I sMq hoey hn[ Awp jI dI aucwrn kIqI hoeI pwvn bwxI dy cwr Sbd Aqy 112 slok sRI gurU gRMQ swihb ivc drz hn[ bwbw SyK PrId jI dw jnm 1172 eI: ivc ipqw SyK jwmn sulymwn dy Gr, mwqw bIbI kursUm jI dI ku`KoN, ipMMf Koqvwl, izlHw mulqwn, pwiksqwn ivKy hoieAw[ ijvyN ik AsIN swry jwxdy hW ik ie`k b`cy nUM cMgw jW mwVw bxwaux ivc aus dI mW dw bhuq Xogdwn huMdw hY[ jy mW Awpxy b`cy nUM bcpn qoN hI cMgI is``iKAw dyvy qW auh b``cw kdy vI glq pwsy nhIN jWdw qy koeI vI mwVw kMm krn l`igAW ie`k vwr mW dI au~qm is`iKAw aus dI Awqmw nUM zrUr JMjoVdI hY[ so bwbw SyK PrId jI nUM prmwqmw dy rsqy 'qy qorn ivc aunHW dI mwqw dw bhuq Xogdwn sI[ bwbw SK y PrId jI bcpn ivc gV u Kwx dy bVy Sk O In sn[ iek ` idn mwqw jI ny an u W H ƒ ikhw ik pq `u r nmwz dw smW ho igAw h, Y nmwz pVH l[ Y bc ` y dy sB u wA mq u wibk Awp jI ny Ag ` No svwl kIqw, 'mW! nmwz pVn H nwl kI he o g y w? sc u j ` I mW ny pq `u r nMU isD ` y rsqy pwax u leI Ag ` No jvwb idq ` w, 'pq `u r! nmwz piVA H W Al `` w H -qwlw Sk `` r dv y g y w[' ieh sx u ky bwlk PrId jI ny bVy cwA nwl nmwz pVn H I Sr u U kr idq ` I[ jdNo ah u nmwz pVH rhy sn qW mwqw jI ny hl O I ijhy ms u l `` y dy Ql `` y Sk `` r rK ` idq `` I qy nmwz qNo bwAd jdNo Awp jI nMU ms u l ` y dy Qi ` laNu Sk ` r imlI qW bwl AvsQw hx o kwrn Awp jI ny smiJAw ik ieh Sk ` r ^d u w ny nmwz pVn H krky idq ` I h, Y so Awp jI Sk ` r ਭਗਤ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ
  • 19. 13 Kw ky bVy ps R n M he o [ y ies qrW H mwqw jI ny hr-rz o hI ms u l ` y dy Ql `` y Sk ` r rK `` dx y I qy bwbw PrId jI ny nmwz pVn H qNo bwAd, as u nMU Kw ky bVyH KS u hx o w qy hr vwrI bVy cwA dy nwl nmwz pVn H I Aqy ieh islislw kw&I lm M w smW cl ` dw irhw[ pr hl O I- hl O I hx u bwbw PrId jI dw mn gV u nwlNo nmwz dy nwl ijAwdw jV u ck `u w sI[ iek ` idn mwqw jI nMU gV u rK ` x dw cq y w Bl `u igAw qy jdNo cq y w AwieAw qW jldI nwl gV u lY ky rK `` x leI ge, y pr jWidAw nMU bwbw PrId jI nmwz pVH ck `u y sn[ bwbw jI Asl gl ` bwry qW pihlW hI jwx ck `u y sn ik ieh ms u l ` y Ql ` y rz o gV u ikQ ` No AwaNudw h? Y Aj ` mwqw dy hQ ` ivc gV u dK y ky Awp jI hs `` pey qy AwpxI mwqw nMU kihx lg ` , y “mwqw! hx u ies gV u dI ke o I lV o nhI h, Y hx u mn Y MU As Y I cIz iml geI h, Y jo ies gV u nwlNo vI imT ` I h[ Y qs u IN mn Y MU ies gV u dw lwlc dy ky ies Agm M I imTws vwly ^d u w dy nwm nwl ji o VAw, ieh qh u wfw mr y y 'qy bhq u vf ` w prap u kwr h[ Y hy mW! qMU mr y y 'qy ieh iek ` Awm mW dy ap u kwr nwlNo ikqy vf ` w ap u kwr kIqw h[ Y ” bwbw PrId jI ny ies gl `` dI gvwhI AwpxI bwxI ivc vI ies qrW H BrI hY : PrIdw skr KMfu invwq guVu mwiKEu mWJw duDu ] sBy vsqU imTIAw rb n pujin quDu ] ies qrHW mW dy XqnW nwl bwbw PrId jI bcpn ivc hI ^udw dy nwm dy rsIey bx gey[ Awp jI Dwrimk ividAw pRwpq krn leI mulqwn ivKy SyK bhwaudIn zkrIAw pws gey qy aus dI sKSIAq qoN bhuq pRBwivq hoey, Awp jI ny 18 swl dI aumr ivc swrw "piv`qr kurwn" zubwnI Xwd kr ilAw sI qy idn ivc ie`k vwr pUry "piv`qr kurwn" dw pwT zrUr kirAw krdy sn[ pUrw "piv`qr kurwn" Xwd hox kwrn lok Awp jI nUM 'hwPzI' AwKx l`g pey sn, ikauNik hwPzI aus nUM kihMdy hn, ijs nUM pUrw "piv`qr kurwn" zubwnI Xwd hovy[ mulqwn ivc hI Awp jI dI mulwkwq SyK kuqubdIn bKiqAwr kwkI nwl hoeI qy aus nUM Awpxw murSd Dwrn kIqw[ Awp jI dw ivAwh sulqwn igAwsudIn blbn dI SihzwdI bIbI hzbrw nwl hoieAw[ mulqwn ivc is`iKAw pRwpq krn qoN bwAd Awp jI kMDwr, m`ky qy bgdwd Awid keI QwvW dI Xwqrw 'qy gey Aqy iPr vwps id`lI Awpxy murSd dI syvw ivc Awx hwzr hoey[ ieQy hI Awp jI nUM Kvwzw mueInu`dIn icSqI dy drSn hoey[ id`lI qoN bwAd Awp jI ny hWsI ivKy rihxw SurU kr id`qw qy ieQy Awp jI qkrIbn 18 swl rhy Aqy Gor qp`isAw kIqI[ iesy smyN dOrwn Kvwzw kuqubu`dIn bKiqAwr kwkI dw dyhWq ho ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 20. 14 ਭਗਤ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ igAw Aqy Awp jI nUM id`lI ivKy icSqI islisly dw muKI QwipAw igAw[ pr Awp jI nUM id`lI dw BIV-BV`kw psMd nw AwieAw qy Awp jI ny kuJ smW Awpxy ipMf Koqvwl rihx qoN bwAd pwkptn dy nyVy AXoDn ivc Awpxw p`kw itkwxw kr ilAw[ ie`Qy rihMidAW Awp jI dI pRis`DI dUr-dUr q`k PYl geI, keI SwhI Grwxy vI Awp jI dy syvk bxy[ Awp jI dw suBwA bVw im`Tw Aqy pRym BrpUr sI, iesy leI Awp jI dy nwm nwl Skr-gMj Sbd juV igAw[ Awp jI 1265 eI: nUM Akwl clwxw kr gey Aqy Awp jI dI piv`qr dyhI nUM pwkptn ivKy d&nwieAw igAw[ sRI gurU nwnk dyv jI pwkptn ivKy bwbw PrId jI dI g`dI qy bYTy SyK bRhm jI nUM imly qy aunHW qoN bwbw PrId jI dI bwxI pRwpq kIqI[ ^d u w dy nwl AwpxI pI R q nMU hr o fi MU GAW krn leI bwbw SK y PrId jI BgqI krn leI jg M lW ivc gey sn, pr kJ u smW a~u Qy BgqI krn qNo bwAd an u W H nMU igAwn hi o eAw ik ^d u w dI bd M gI krn vwsqy jg M lW ivc jwx dI ke o I lV o nhI h, Y ikaNuik ah u ^d u w qW mnK ``u dy Ad M r hI vsdw hY qy ss M wr dy kx-kx ivc smwieAw hi o eAw h, Y iPr as u nMU lB ` x leI jg M lW ivc jwx dI kI lV o h, Y ies dw vrxn an u W H ny AwpxI bwxI ivc ies pk R wr kIqw h: Y - PrIdw jMglu jMglu ikAw Bvih vix kMfw moVyih] vsI rbu ihAwlIAY jMglu ikAw FUFyih ] bwbw PrId jI dI bwxI ivc Aijhw rUhwnI igAwn hY ik jo vI SrDw nwl Awp jI dI bwxI dw AiDAYn krdw hY, aus dw ihrdw pRBU pRym nwl BrpUr ho jWdw hY[ Awp jI ny AwpxI rcnW rwhIN ij`Qy mnu`K nUM pRBU BgqI krn dw aupdyS id`qw hY, au~Qy nwl hI aus ivc dYvI guxW dw hoxw vI zrUrI krwr kIqw hY[ Awp jI ny AwpxI bwxI ivc AMimRq vyly dI mhwnqw, im`Tw bolxw, sbr-sMqoK r`Kxw, bury dw Blw krnw, kRoD Aqy hMkwr qoN dUr rihxw Awid dYvI guxw dw vwr-vwr izkr kIqw hY[
  • 21. 15 Bgq iqRlocn jI ie`k mhwn Bgq hoey hn, jo ik pUrn AwqmdrSI sn Aqy aunHW ny AwpxI sMgq Aqy aucwrn kIqI pwvn bwxI dy rwhIN byAMq lokweI nUM vI pRBU-crnW nwl joiVAw[ Bgq iqRlocn jI dy jIvn kwl bwry koeI Tos jwxkwrI nhIN imldI[ mhwn koS dy krqw BweI kwnH isMG nwBw jI Anuswr Bgq iqRlocn jI dw jnm 1268 eI: iv`c mhwˆrwStr dy izlHw Solwpur dy bwrsI ksby iv`c hoieAw[ pr imstr mYkwil& ny Awp jI dw jnm 1267 eI: iv`c gujrwq ivKy hoieAw iliKAw hY[ kuJ ivdvwnwˆ Anuswr aunHwˆ dw j`dI ipMf au~qr pRdyS iv`c sI Aqy Bgq igAwn dyv jI dy sMprk iv`c Awaux qoN bwAd Awp jI mhwrwStr v`l cly gey[ ihMdU Drm dI vrx vMf Anuswr Awp jI vYS vrx nwl sbMiDq sn Aqy Bgq nwmdyv jI dy smkwlI sn[ ieiqhws ivc Awp jI Aqy Bgq nwmdyv jI dI ie`k bVI rOck imlxI drz hY[ Awp jI Bgq nwmdyv jI dI SoBw sux ky aunHW nUM imlx leI gey, Awp jI dy mn ivc ivcwr sI ik ijs Bgq dI SoBw swry sMswr ivc ho rhI hY, Aijhw Bgq hr vyly pRBU-BgqI ivc lIn rihMdw hovygw[ pr aus smyN Awp jI dI hYrwnI dI koeI h`d nw rhI, jdoN imlxI smyN Bgq nwmdyv jI nUM K`fI 'qy drIAW buxidAW dyiKAw[ Awp jI ny Bgq nwmdyv jI nUM svwl kridAW ikhw, 'Bgq jI! mYN qW quhwfI bVI SoBw suxI sI Aqy myry mn ivc ivcwr sI ik qusIN hr vyly pRBU-BgqI ivc lIn rihMdy hovogy, pr qusIN qW mwieAw dy c`krW ivc Psy hoey ho qy sMswrI ਭਗਤ ਿਤਲੋਚਨ ਜੀ
  • 22. 16 kMmW-kwrW ivc aulJy pey ho[' Bgq nwmdyyv jI ny A`goN Awp jI nUM jvwb id`qw ik kyvl Gr-bwhr iqAwg ky Aqy smwDI siQq ho ky hI pRBU-BgqI nhIN kIqI jw skdI, blik h`QW-pYrW nwl AwpxIAW sMswirk izMMmyvwrIAW inBwauxIAW Aqy Gr-bwhr dy swry kMm-kwr krdy hoey, ic`q nUM pRBU crnW nwl joV ky r`Kxw vI ie`k srboqm BgqI hY[ Bgq iqRlocn jI Aqy Bgq nwmdyv jI dy ivc jo ivcwr-crcw hoeI, aus nUM Bgq kbIr jI ny AwpxI bwxI ivc ieauN ibAwn kIqw hY:- “nwmw mwieAw moihAw khY iqlocnu mIq] kwhy CIphu CwielY rwm n lwvhu cIqu] nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil] hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil]” Bgq nwmdyv jI ny vI AwpxI bwxI ivc ies Gtnw dw vrxn ies pRkwr kIqw hY :- AwnIly kwgdu kwtIly gUfI Awkws mDy BrmIAly ] pMc jnw isau bwq bqaUAw cIqu su forI rwKIAly ]1] mnu rwm nwmw byDIAly ] jYsy kink klw icqu mWfIAly]1] rhwau ] AwnIly kuMBu BrweIly aUUdk rwj kuAwir purMdrIeyy ] hsq ibnod bIcwr krqI hY cIqu su gwgir rwKIAly ]2] mMdru eyku duAwr ds jw ky gaU crwvn CwfIAly ] pWc kos pr gaU crwvq cIqu su bCrw rwKIAly ]3] khq nwmdyau sunhu iqlocn bwlku pwln pauFIAly ] AMqir bwhir kwj ibrUDI cIqu su bwirk rwKIAly ]4]1] Awp jI dw ivAwh AnMqw nwm dI iesqrI nwl hoieAw mMinAw jwˆdw hY[ 'Bgq mwlw' dI ie`k gwQw Anuswr Bgq iqRlocn jI dw ie`ko-ie`k pu`qr sI qy auh vI Akwl clwxw kr igAw, pr Awp jI ny ies nUM prmwqmw dw Bwxw smJ ky im`Tw krky mMinAw[ sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c Bgq iqRlocn jI dy cwr Sbd drz hn jo ik isrI rwg, gUjrI rwg Aqy DnwsrI rwg ivc aucwrn kIqy hoey hn[ isrI rwgu ivc ie`k Sbd AMg nMbr 92 au~pr, gUjrI rwg ivc 2 Sbd AMg nMbr 525-26 au~pr Aqy DnwsrI rwg ivc ie`k Sbd AMg nMbr 695 au~pr SuBwiemwn hY[ Awp jI dI aucwrn kIqI geI bwxI dI BwSw au~pr mrwTI BwSw dw pRBwv pRq`K nzr AwauNdw hY[ Awp jI AwpxI pwvn bwxI ivc ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 23. 17 PrmwauNdy hn ik mnu`K Awpxw hIirAW vrgw kImqI jnm mwieAw rUpI kOfIAwˆ bdly AjWeI hI guAw bYTdw hY: “mwieAw mUTw cyqis nwhI jnmu gvwieE AwlsIAw”] Bgq iqRlocn jI ivc ie`k bhuq hI mhwn Aqy Kws gux ieh sI ik Awp jI swDUAwˆ-sMqW pRqI byh`d SrDw qy siqkwr r`Kdy sn Aqy aunHwˆ dI Bojn Awid nwl bVy pRym sihq syvw kirAw krdy sn[ pr syvw dw kMm Awp jI dI pqnI qoN iek`ilAwˆ nw sWiBAw jwx kwrn, Awp jI ny 'AMqrzwmI' nwm dy ie`k AwdmI nUM nOkrI 'qy r`K ilAw[ pr aus nOkr ny Awp jI nwl ie`k Srq r`KI ik auh rozwnw G`to-G`t 5-7 syr Bojn ^ud KwieAw krygw Aqy aus nUM ieh Bojn krn qoN koeI rokygw nhIN qy nw hI koeI aus dy AMn nUM inMdygw[ Bgq iqRlocn jI dy hW krn 'qy aus nOkr ny kMm krnw SurU kr id`qw[ aus nOkr ny Awpxw kMm ieMnI Bwvnw Aqy pRym Bwv nwl kIqw ik aus nOkr dy Awaux qoN bwAd Awp jI dy Gr Awaux vwly AiqQI Aqy swDUAwˆ dI igxqI idno-idn vDdI hI geI, PlsrUp Bojn iqAwr krn dw kMm vI bhuq vD igAw[ AiDk kMm ho jwx dy kwrn ie`k idn Bgq iqRlocn jI dI pqnI ny AwpxI iksy guAwˆFx nUM kih id`qw ik ies nOkr dy Awaux nwl swDUAwˆ dI Awmd ivc bhuq vwDw ho igAw hY qy ieh Awp vI byihswbw Bojn Kwˆdw hY[ jdoN ies g`l dw pqw nOkr 'AMqrzwmI' nUM l`gw qwˆ aus nUM ieh cMgw nw l`gw, ikauNik aus ny pihlW vI bcn ilAw hoieAw sI ik koeI vI aus dy Bojn nUM inMdygw nhIN, so auh cu`p-cwp nOkrI C`f ky clw igAw[ aus dy jwx qoN bwAd Bgq iqRlocn jI Aqy bwkIAW nUMM Aihsws hoieAw ik auh nOkr koeI Awm ienswn nhIN sI, auh qW s`c-mu`c hI 'AMqrzwmI pRBU' sI[ so ies g`l dw Bgq iqRlocn jI nUM bVw pCqwvw hoieAw qy aunHW nUM pRBU pRym dw AQwh bYrwg l`g igAw[ ies qoN ijAwdw jwxkwrI Bgq iqRlocn jI dy jIvn bwry hor nhIN imldI[ Awp jI dy joqI-joiq smwaux dw smwˆ inSicq nhIN hY, pr pRwpq jwxkwrI Anuswr Awp jI dw AMiqm smwˆ 1335 eI: q`k dw d`isAw igAw hY[ Awp jI ny AwpxI pqnI smyq Awpxw AMiqm smW pwsrpur iv`c hI guzwirAw Aqy Awp jI ny ie`Qy hI Akwl clwxw kIqw mMinAw jWdw hY[ ਭਗਤ ਿਤਲੋਚਨ ਜੀ
  • 24. 18 m`D kwl ivc pYdw hoeI ‘BgqI lihr’ ny smwijk kRWqI Aqy mnu`Kqw nUM ie`k Akwl purK nwl joVn ivc Aihm Xogdwn pwieAw[ ies BgqI lihr ivc ij`Qy Bgq kbIr jI, Bgq PrId jI, Bgq rivdws jI, Bgq rwmwnMd jI Aqy Bgq nwmdyv jI Awid BgqW dy nwm Aihm hn, au~Qy Bgq DMnw jI dw nwm vI ienHW Bgq swihbwnW dI SRyxI ivc hI AwauNdw hY[ Bgq DMnw jI dw jnm 1415 eI: nUM rwjsQwn pRWq dy izlHw tWk dy ipMf DUAW klW ivc hoieAw mMinAw jWdw hY[ Awp jI dy mwqw-ipqw jI dy nwm bwry koeI BrosyXog sm`grI auplbD nhIN hY Aqy pRwpq sUqrW Anuswr Awp jI dy ipqw jI dw nwm BweI Bolw jI Aqy mwqw jI dw nwm mweI DMno jI pRvwn kIqw igAw hY[ Awp jI j`t brwdrI ivcoN sn qy Awp jI dw ipqw-purSI ik`qw KyqI-bwVI krn dw sI[ gurU Arjn dyv jI AwpxI pwvn gurbwxI ivc PurmwauNdy hn ik Bgq DMnw jI ny Boly-BwA nwl prmwqmw dI pRwpqI kIqI hY, ikauNik auh prmwqmw kdy vI cqurweIAW jW clwkIAW nwl nhIN irJwieAw jw skdw, koeI vI Bgq audoN hI pRBU dI ikrpw dw pwqr bxdw hY, jdoN auh swrIAW clwkIAw-cqurweIAW C`f ky Awpxw-Awpw pUrI qrHW pRBU nUM smripq kr idMdw hY Aqy ie`k bwlk dI inAWeI srl qy inhkpt ho jWdw hY[ gurU Arjn dyv jI dy bcn hn:- “DMnY syivAw bwl buiD”] ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ
  • 25. 19 ipqw jI v`loN Bgq DMnw jI nUM bcpn qoN hI gwvW cwrn leI Byjxw SurU kr id`qw igAw[ Awp jI ij`Qy gwvW cwrn jwieAw krdy sn, au~Qy lwgy hI ie`k Twkur-dvwrw sI qy Awp jI pMfq nUM rozwnw TwkurW dI pUjw kridAW dyiKAw krdy sn[ ie`k idn Awp jI ny pMfq nUM svwl kIqw,'pMfq jI! qs u IN ienW H Twkr u W dI pj U w ikaNu krdy h, o ies nwl qh u wnMU kI imlg y w?' pf M q jI ny Ag ` No jvwb idq ` w ik Twkr u W dI pj U w krn nwl Twkr u KS u hd Mu y hn qy jy Twkr u KS u ho jwx qW iPr Twkr u W nMU jo ikhw jwv, y ah u ah u I kJ u krdy hn Aqy an u W H kl o o jo kJ u vI mi M gAw jwv, y ah u I kJ u iml jWdw h[ Y pf M q dy ies jvwb dw Bgq Dn M w jI dy mn 'qy bVw gihrw pB R wv ipAw[ Boly-Bwey Bgq DMnw jI, pMfq nUM kihx l`gy,'pMfq jI! mYnUM vI ie`k Twkur dy idau, mYN vI Twkur dI pUjw krky, aus nUM KuS krWgw qy iPr aus koloN Awpxy KyqW dy kMm krvwieAw krWgw Aqy aus koloN keI kuJ mMg ky AwpxI grIbI ^qm kr lvWgw[ pMfq ny Awp jI nUM Twkur dyx qoN ieMnkwr kr id`qw qy ikhw ik TwkurW dI pUjw krn dw kMm swfy vrgy au~c jwqIey bRwhmx-pMfqW dw huMdw hY Aqy Twkur swfI pUjw nwl hI KuS huMdy hn, qusIN sUdr lok TwkurW dI pUjw nhIN kr skdy, quhwfw kMm qW kyvl fMgr cwrxy qy KyqI-bwVI krnw hI hY[ pr Bgq Dn M w jI ijd ` hI krn lg ` pey qy pf M q nMU kihx lg ` , y 'pf M q jI! qs u IN jo vI mg M g o , y mNY qh u wnMU dv y Wgw, pr qs u IN mn Y MU Twkr u zrr U dy ida[ u ' lwlc ivc Aw ky pf M q ny Twkr u dx y dy bdly Bgq Dn M w jI qNo iek ` gW smq y hr o keI Dn-pdwrQ mg M ley Aqy Bgq Dn M w jI ny ah u swrw kJ u pf M q nMU dy ky Twkr u lY ilAw[ pr clwk pf M q ny Awp jI nMU AslI Twkr u dx y dI bjwe, y iek ` pQ ` r kp ` Vy ivc lpt y ky dy idq ` w[ Boly-Bwey Bgq DMnw jI aus p`Qr nUM Twkur smJ, aus dy A`gy Bojn lY ky bYT gey qy Twkur nUM Bojn Ckx leI bynqIAW krn l`gy[ pr jdoN Twkur ny Bojn nw CikAw qW Awp jI vI iz`d krky bYT gey qy kihx l`gy, 'Twkur jI! ijMnW icr qusIN Bojn nhIN Ckogy, EnW icr mYN vI kuJ nhIN KwvWgw'[ so ies qrHW Bgq DMnW jI dI SrDw, pRym, ivSvwS Aqy Boly-BwA qoN prmwqmw bVw pRsMn hoieAw qy pRgt rUp ivc Awx DMny Bgq dw Bojn CikAw[ ies Gtnw dw izkr BweI gurdws jI AwpxI rcnw ivc ieM krdy hn:- Twkur no nHwvwilkY Cwih rotI lY Bogu cVHwvY[ hiQ joiV imnqW krY pYrIN pY pY bhuq mnwvY[ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 26. 20 hauN BI muhu nw juTwlsW qU ruTw mY ikhu nw suKwvY[ gosweI prqiK hoie rotI Kwie Cwih muih lwvY[ Bolw Bwau goibMdu imlwvY] ies GtnW qoN bwAd Bgq DMnw jI dI SoBw dUr-dUr q`k PYl geI qW ie`k idn hYrwn hoieAw pMfq Awp jI nUM imlx leI AwieAw[ pMfq nUM dUroN AwauNdw dyK ky Bgq DMnw jI KVy ho gey qy kihx l`gy, “Awau pMfq jI Awau! quhwfw bVw DMnvwd, qusIN mYnUM bVw vDIAw Twkur id`qw hY, auh dyKo Twkur myry swry kMm kr irhw hY[” pMfq kihx l`gw, 'ik`Qy hY Twkur mYnUM qW nzr nhIN Aw irhw'? Bgq DMnw jI kihx l`gy, 'pMfq jI! auh dyKo kmwd gof irhw, auh dyKo pwxI moV irhw hY, auh dyKo p`Ty v`F irhw hY, qusIN hI qW mYnUM ieh Twkur id`qw sI, quhwnUM ikauN nhIN nzr AwauNdw?' Bgq DMnw jI dy ieh bcn sux ky pMfq nUM AwpxI glqI dw Aihsws ho igAw qy aus nUM swrI AslIAq dI smJ Aw geI qy auh Bgq DMnW jI dy crnW 'qy Fih ipAw Aqy kihx l`gw, 'Bgq jI! qusIN mhwn ho, qusIN BgqI, pRym, SrDw qy ivSvwS sdkw prmwqmw nUM pRsMn kr ilAw hY, pr mYN kyvl ivKwvy dI pwT-pUjw Aqy Cl-kpt ivc hI swrI ijMdgI lMGw id`qI hY[' so ies swKI qoN swnUM ieh au~qm is`iKAw imldI hY ik prmwqmw kdy vI ivdvqw, au~c-jwqI jW igxy-imQy ivKwvy dy Dwrimk krm-kwfW nwl nhIN imldw, blik auh hmySW aus Bgq 'qy rIJdw hY, jo ivKwvy dy krm-kWf iqAwg ky Awpxw-Awpw pUrI qrHW pRBU crnW ivc smripq kr idMdw hY[ gurU Arjn dyv jI vI ies g`l 'qy mohr lgwauNdy hoey PurmwauNdy hn ik Bgq DMnW jI ny pRq`K rUp ivc prmwqmw dy drSn pRwpq kIqy[ gurU swihb jI dy bcn hn:- “ieh ibiD suin kY jwtro auiT BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw DMnw vfBwgw]” Awqimk igAwn nwl BrpUr Awp jI dy 3 Sbd gurU Arjn dyv jI ny sRI gurU gRMQ swihb jI ivc drz kIqy hn, jo ik do Awsw rwg ivc Aqy ie`k rwg DnwsrI ivc hY[ Awp jI ny ij`Qy Awpxy bwxI Aqy jIvn rwhIN Drm dI ikrq krn dw mhwn aupdyS id`qw hY, au~Qy nwl hI ieh vI idRV krvwieAw hY ik ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ
  • 27. 21 prmwqmw koloN kyvl jIvn jIaux leI loVINdy pdwrQ hI mMgxy cwhIdy hn, lwlc ADIn vwDU kuJ mMgI jwxw AigAwnqw Aqy mUrKqw hI hY[ Awp jI dy pwvn bcn hn:- DMnw] gopwl qyrw Awrqw ] jo jn qumrI Bgiq krMqy iqn ky kwj svwrqw ]1] rhwau ] dwil sIDw mwgau GIau ] hmrw KusI krY inq jIau ] pn@IAw Cwdnu nIkw ] Anwju mgau sq sI kw ]1] gaU BYs mgau lwvyrI ] iek qwjin qurI cMgyrI ] Gr kI gIhin cMgI ] jnu DMnw lyvY mMgI ]2]4] so ies qrHW pRBU BgqI ivc lIn Aqy sMswr nUM au~qm is`iKAwvW dyNdy hoey Bgq DMnw jI 15 dsMbr 1502 eI: nUM Akwl clwxw kr pRBU ivc jw lIn hoey[ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 28. 22 Bgq bx y I jI ah u mhwn Bgq he o y hn, jo ik rb ` I jq o nwl ABd y qw pw R pq kr ck `u y sn Aqy gr u U Arjn dv y jI ny ijQ ` y an u W H dI pwvn bwxI nMU sI R gr u U gQ MR swihb drz krky an u W H dy AwqmdrSI hx o 'qy mh o r lgweI h, Y a~u Qy an u W H nMU bwkI Bgq swihbwnW vwlw mwn-siqkwr vI idq ` w Aqy as u Awdr-siqkwr dy hk ` dwr vI bxw idq ` w jo ik iek ` isK ` vl ` No bwkI an u W H swry BgqW, gr u isK ` W Aqy gr u - U swihbwnW nMU idq ` w jWdw h, Y ijnW H dI bwxI sI R gr u U gQ MR swihb drz h[ Y Bgq bx y I jI dy jnm bwry ivdvwnW ivc bhq u mq ` -Bd y hn[ keI ivdvwnW vl ` No Awp jI dw jnm 11vIN sdI ivc hi o eAw di ` sAw igAw h, Y pr keI ivdvwn Awp jI dw jnm 1333 eI: n, MU Bwv 14vIN sdI ivc hi o eAw mn M dy hn[ Awp jI dw jnm AsQwn mD ` pd R S y pW R q dy ipf M AwsnI ivc hi o eAw mi M nAw jWdw hY qy ikhw jWdw hY ik Awp jI dw jnm iek ` grIb bw R hmx pirvwr ivc ` hi o eAw sI[ im. mk Y wilP ny ibnwˆ iksy srq o dw izkr kIqy Awp jI dw jnm qr y v H IN sdI dy AKIr dw mi M nAw h[ Y Bgq byxI jI bwl AvsQw iv`c hI vYrwgmeI ibrqI dy mwlk sn, Bwv pRBU- pRym dI lgn Awp jI nUM bcpn ivc hI l`g geI sI[ Awp jI dy AMdr dieAw qy hlImI Bwvnw AMqwˆ dI sI[ ie`k rvwieq Anuswr ie`k imRqk srIr nUM dyK ky Awp jI dy mn iv`c bYrwg pYdw ho igAw ik jykr AMq nUM mrnw hI hY qW iPr ies nwSvwn sMswr dy nwl pRIq pw ky qy sMswr dw DMn-pdwrQ iek`Tw krky kI krnw hY? jy mr ky Agly jhwn hI jwxw hY qW iPr ikauN nw aus nwl pRIq kIqI jwvy, ਭਗਤ ਬੇਣੀ ਜੀ
  • 29. 23 AMq ijs kol jw ky FoeI imlxI hY, ikauN nw aus Gr dI sMBwl kIqI jwvy, jo ik AslI Gr hY[ murdy nUM dyK ky mn ivc bYrwg pYdw hox qoN bwAd Awp jI ny ie`k jogI nUM Awpxw gurU Dwrn kIqw qy aus koloN Xog (pRBU-imlwp) dI is`iKAw pRwpq kIqI[ Awp jI pVHy-ilKy ivdvwn bRwhmx sn Aqy Awp jI krm-kwˆfw qy byloVy rsmW-irvwjwˆ dy iblku`l iKlw& sn qy s`cy mn nwl pRBU-BgqI krn dw aupdyS idAw krdy sn[ Awp jI Aijhy pKMfI swDUAW dy iblkul iKlw& sn, jo ik bwhroN pihrwvw qW DrmIAW vwlw pw lYNdy sn, pr ihrdy ivc pRBU-BgqI dI koeI lgn nhIN sI Aqy mn ie`Dr-au~Dr Btkdw rihMdw sI[ Awp jI iekWq ivc bYT ky pRBU-BgqI kirAw krdy sn Aqy bVw-bVw icr BgqI ivc lIn rihMdy sn[ Awp jI jdoN iekWq ivc bYT ky BgqI krdy sn qW Awp jI dy pirvwr jW iksy vI hor nUM Awp jI dy itkwxy dw pqw nw huMdw ik Awp jI ik`Qy gey hn qy kI krdy hn? jy koeI Awp jI nUM pu`Cdw ik qusIN ik`Qy jWdy ho qy kI kMm krdy ho qW Awp jI A`goN jvwb idMdy ik mYN rwjy dy drbwr ivc kQw krn dI nOkrI krdw hW jW keI vwr koeI hor Awnw-bhwnw lgw idMdy[ Awp jI dI pqnI jd Gr dIAW loVW bwry Awp jI kol izkr krdI qW Awp jI hmySW koeI nw koeI bhwnw bxw ky aus nUM twl idMdy[ pr prmwqmw s`cy mn nwl BgqI krn vwly Awpxy BgqW dI hmySW lwz r`Kdw hY[ kihMdy hn ik ie`k idn prmwqmw ny Aijhw cmqkwr vrqwieAw ik pRBU ny Awp swrIAW vsqUAW Bgq byxI jI dy Gr phuMcw id`qIAW Aqy jMgl ivc BgqI kr rhy Bgq byxI jI nUM vI drSn id`qy[ Awp jI dI gp u q BgqI Aqy prmwqmw vl ` No pg R t ho ky kIqI geI bKiSS dw vrxn BweI gr u dws jI ny AwpxIAW vwrW ivc ieaNu kIqw h: Y - gr u mi u K bx y I Bgiq kir jwie iekwq ˆ bhY ilv lwv[ Y krm krY AiDAwqmI hr o su iksY n AlKu lKwv[ Y Gir AwieAw jw pC u IAY rwju dA u wir gieAw Awlwv[ Y Gir sB vQU mg M IAin vl Clu kir kY Jqu lG M wv[ Y vfw swg ˆ u vrqdw Eh iek min prms y ru iDAwv[ Y pj Y svwrY Bgq dI rwjw hi u e kY Gir cil Awv[ Y di y e idlwsw qi u s kY AxgxqI KrcI phc Mu wv[ Y EQhMu AwieAw Bgq pwis hi o e dieAwlu hq y u ap u jwv[ Y Bgq jnW jk Y wru krwv] Y sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c Bgq byxI jI dy 3 Sbd 3 rwgwˆ iv`c drz hn[ isrI rwg ivc AMg nMbr 93 au~pr ie`k Sbd, rwmklI rwg ivc AMg nMbr ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 30. 24 974 au~pr ie`k Sbd Aqy pRBwqI rwg ivc AMg nMbr 1351 au~pr ie`k Sbd drz hY[ Awp jI ny AwpxI rcnw ivc pRBU pRwpqI dy Awqmk igAwn bwry izkr kIqw hY Aqy lokweI nUM mwieAw-jwl qoN inrlyp rihx dw aupdyS id`qw hY[ Awp jI bcn krdy hn ik mnu`K mwieAw dy jwl iv`c Ps ky jgq dy pwlxhwr prmwqmw nUM Bulw idMdw hY, pr jIv nUM aus dy pwlxhwr prmwqmw nUM hmySw Xwd r`Kxw cwhIdw hY Aqy hryk swh nwl aus dw Sukrwnw krdy rihxw cwhIdw hY[ sRI gurU gRMQ swihb jI iv`c jo Awp jI dI bwxI drz hY, aus qoN sp`St huMdw hY ik Awp jI inrgux prmwqmw dy aupwSk sn Aqy m`Dkwl dy au~qrI Bwrq ivc jo BgqI dI lihr c`lI, Awp jI aus BgqI lihr dy pRmu`K BgqW ivcoN ie`k sn[ Awp jI prmwqmw dy eyny pRymI sn ik hr vyly pRBU-BgqI ivc lIn rihMdy sn[ Bgq byxI jI dI SKsIAq dy bwry B`t klX shwr jI AwpxI bwxI ivc ies qrHwˆ PurmwauNdy hn:- “Bgqu byix gux rvY shij Awqm rMgu mwxY ] jog iDAwin gur igAwin ibnw pRB Avru n jwxY ]” Bt ` klX shwr jI bcn krdy hn ik Bgq bx y I jI Awqimk Afl o qw ivc itk ky prmwqmw dy imlwp dy And M nMU mwxdy hn Aqy Akwl pr u K ivc sr u qI jV o ky as u qNo ibnW iksy hr o nMU nhIN jwxd, y Bwv Akwl pr u K qNo ibnW iksy hr o qrW H dy krm- kwfW ivc nhIN pNYd[ y Bgq bx y I jI AwpxI bwxI ivc Pr u mwaNudy hn ik ijs mnK `u 'qy prmwqmw dI ikrpw ho jWdI h, Y as u nMU iPr ke o I hr o bwhrI krm-kwf ˆ krn dI lV o nhIN rih jWdI[ as u mnK `u dI sr u q jwg jwd ˆ I hY qy as u dI pB R U nwl fG MU I swJ ˆ pY jwd ˆ I hY Aqy ah u Awpxw mn-qn-Dn sB kJ u pB R U nMU Aripq kr idd M w h[ Y Aijhy jIv dy Ad M r pB R U nwm dw pk R wS ho jWdw hY qy ah u sc u q y ho ky ibbk y meI jIvn bqIq krdw h[ Y pj M y ied M rIAwˆ as u dy vs ivc Aw jwd ˆ IAwˆ hn Aqy as u dy Ad M rNo ivkwrwˆ dw pr U I qrW H nws ho jwd ˆ w h[ Y mwieAw dw mh o as u qNo ks o W dr U rihd M w hY Aqy AigAwnqw dw AD M r y w kdy vI as u dy nV y y nhIN Fk u dw[ as u jIv dy Ad M r pB R U dw Anhd nwd hr vl y y cl ` dw rihd M w hY qy ah u SihnSwhwˆ dw vI SihnSwh bx jwd ˆ w h[ Y so ies qrW H Bgq bx y I jI, jIv nMU pB R U BgqI ivc lIn ho ky pivq ` r jIvn bqIq krn dw mhwn ap u dS y idV R krvwaNudy hn[ ਭਗਤ ਬੇਣੀ ਜੀ
  • 31. 25 Bgq BIKx jI pRBU ivc AByd ho cu`ky pUrn sMq sn, Awp jI nUM ieslwm Drm dy sU&I sMq mMinAw jWdw hY, hwlWik Awp jI dIAwˆ rcnwvwˆ nUM mu`K r`Kdy hoey keI ivdvwnwˆ ny Awp nUM ihMdU sMq vI ikhw hY, ikauNik Awp jI dIAW rcnwvW ivc vrqI geI BwSw, smJwey gey isDWqW Aqy vrqIAW geIAW audwhrxw Awid qoN Awp jI sU&I &kIr nwloN, ihMdU sMq hI izAwdw l`gdy hn[ pr fw. qwrn isMG Awp jI nUM Akbr bwdSwh dy rwj smyN pYdw hoey Aqy ieslwm Drm dy 'sU&I sMq' hI mMndy hn[ BweI kwhn isMG nwBw jI vI Awp jI nUM kwkorI ipMf dy vsnIk Aqy 'sU&I &kIr' dy rUp iv`c mwnqw idMdy hn Aqy im. mYkwilP vI ies Dwrxw nUM svIkwr krdw hY[ Awp jI dw jnm lKnaU izlHy dy ipMf kwkorI iv`c 1480 eI: nUM hoieAw mMinAw jWdw hY[ Bgq BIKn jI dI bwxI dy 2 Sbd sRI gurU grMQ swihb jI dy AMg nM: 659 au~pr rwg soriT iv`c drz hn[ Awp jI dI bwxI dy pihly Sbd dI mu`K Bwvnw bYrwg rUp hY, ijs ivc Awp jI ny nwm dy mh`qv nUM drswieAw hY Aqy aumr ivhw jwx qoN bwAd ibrD AvsQw ivc mnu`K dI jo hwlq huMdI hY, aus dw izkr krdy hoey, buFypy dI bjwey jvwnI ivc hI pRBU-BgqI nwl juVn dw aupdyS id`qw hY[ dUsry Sbd ivc Awp jI ny nwm dI mihmw nUM idRV krvwieAw hY Aqy Akwl pr u K nMU AgwD-bD o ds ` idAW hi o eAW vrxn qNo bwhrw di ` sAw h[ Y nwm nMU hI sK `u dI pw R pqI dw mwrg di ` sAw hY qy prmwqmw dI srb-ivAwpkqw nMU vI ibAwn kIqw h[ Y ਭਗਤ ਭੀਖਣ ਜੀ
  • 32. 26 sI R gr u U gQ MR swihb ivc drz he o y Awp jI dy pwvn SbdW dw vr y vw ies pk R wr h: Y - rwgu soriT bwxI Bgq BIKn kI < siqgur pRswid] nYnhu nIru bhY qnu KInw Bey kys duD vwnI] rUDw kMTu sbdu nhI aucrY Ab ikAw krih prwnI ]1] rwm rwie hoih bYd bnvwrI] Apny sMqh lyhu aubwrI ]1] rhwau] mwQy pIr srIir jlin hY krk kryjy mwhI] AYsI bydn aupij KrI BeI vw kw AauKDu nwhI ]2] hir kw nwmu AMimRq jlu inrmlu iehu AauKDu jig swrw ] gur prswid khY jnu BIKnu pwvau moK duAwrw ]3]1] ies pwvn Sbd ivc Bgq BIKx jI PurmwauNdy hn, hyy jIv! ibrD AvsQw ivc kmzor hox krky qyrIAW A`KW ivcoN pwxI vg irhw hY, qyrw srIr il`sw ho igAw hY, qyry kys du`D vrgy ic`ty ho gey hn[ qyrw glw kP (blgm) nwl rukx krky bol nhIN skdw, pr Ajy vI qUM srIr dw moh nhI C`f irhw, ieh qUM kI kr irhw hYN, Bwv hux vI qUM prmwqmw nUM ikauN Xwd nhIN krdw? qUM ikauN srIr dy moh ivc PisAw ipAw hYN, qUM ikauN srIr nwl ipAwr nhIN C`fdw[ hy sohxy rwm! hy pRBU! jy qUM hkIm bxy qW qUM Awpxy sMqW nUM srIr dy moh qoN bcw lYNdw hYN, Bwv qUM Awp hI hkIm bxky, Awpxy sMqW nUM srIr dy moh ivc pYx qoN bcw skdw hY[ hy pRwxI! ibrD hox dy kwrn qyry isr ivc pIV itkI rihMdI hY, qyry srIr ivc sVn rihMdI hY qy qyry klyzy ivc drd au~TdI hY[ srIr dy iks-iks AMg dw iPkr krIey, swry hI ijsm ivc buFypy dw ie`k AYsw v`fw rog au~T Kloqw hY ik ijs dw koeI ielwz nhIN hY[ pr iPr vI ies srIr nwloN qyrw moh nhIN imtdw[ ies srIrk moh nUM imtwaux dw ie`ko hI sRySt ielwz jgq ivc hY qy auh hY pRBU dw nwm-rUp AMimRq, prmwqmw dw nwm-rUp inrml jl[ dws BIKx AwKdw hY ik Awpxy gurU dI ikrpw nwl mYN ieh nwm jpx dw rsqw l`B ilAw hY, ijs krky mYN srIrk moh qoN KlwsI pw leI hY[ ies qrHW ies Sbd ivc Bgq BIKx jI srIr dy moh qoN au~pr au~T ky pRBU dw nwm-ismrn dw aupdyS idMdy hn, ikauNik nwm dI brkq nwl hI srIr dw moh t`ut skdw hY Aqy nwm dI pRwpqI gurU dI ikrpw nwl huMdI hY[ Bgq BIKx jI dw gurU gRMQ swihb jI ivc AwieAw dUsrw Sbd ies pRkwr hY:- ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 33. 27 ਭਗਤ ਭੀਖਣ ਜੀ AYsw nwmu rqnu inrmolku puMin pdwrQu pwieAw ] Aink jqn kir ihrdY rwiKAw rqnu n CpY CpwieAw ]1] hir gun khqy khnu n jweI ] jYsy gUMgy kI imiTAweI ]1] rhwau ] rsnw rmq sunq suKu sRvnw icq cyqy suKu hoeI ] khu BIKn duie nYn sMqoKy jh dyKwˆ qh soeI ]2]2] Bgq BIKx jI ies Sbd ivc PurmwauNdy hn ik prmwqmw dw nwm ie`k AYsw Amolk pdwrQ hY, jo BwgW nwl imldw hY[ ies rqn nUM jy AnykW Xqn krky vI ihrdy ivc gupq r`KIey qW vI lukwieAW ieh lu`kdw nhIN, auN auh svwd d`isAw nhIN jw skdw, jo prmwqmw dy gux gwauNidAW AwauNdw hY[ ijvyN gUMgy mnu`K nUM miTAweI Kwx ’qy jo svwd AwauNdw hY, auh bol ky iksy nUM d`s nhIN skdw, iesy qrHW nwm dy svwd nUM koeI vrxn nhIN kr skdw[ ieh rqn nwm jpidAW jIB nUM su`K imldw hY, suxidAW kMnW nUM su`K imldw hY qy cyqidAW ic`q nUM su`K pRwpq huMdw hY[ hy BIKx! qUM vI AwK ik ieh nwm ismridAW myrIAW dohW A`KW ivc AYsI TMF peI hY ik mYN ij`Dr q`kdw hW, aus prmwqmw nUM hI vyKdw hW[ ies qrHW ies pwvn Sbd ivc Bgq BIKx jI pRBU nwm dI byAMq mihmw dw vrxn krdy hn qy PurmwauNdy hn ik prmwqmw dw nwm rqn bVw kImqI hY, ijs nUM ies nwm AMimRq dI pRwpqI ho jWdI hY, aus dI SoBw swry sMswr ivc huMdI hY, pr auh mnu`K ies nwm ivcoN pYdw hoey svwd nUM vrxn krky iksy nUM d`s nhIN skdw[ Bgq BIKx jI 93 swl dI aumr guzwr ky 1573 eI: nUM joqI-joiq smw gey[
  • 34. 28 Bgq sDnw jI a~u qrI Bwrq dy iek ` mhwn sq M he o y hn[ Awp jI dw jnm 1180 eI: ivc ` pwiksqwn dy isD M sb U y dy sh y vwn ipf M ivc ` hi o eAw[ sI R gr u U gQ MR swihb ivc ` Awp jI dw iek ` Sbd iblwvl rwg ivc ` drz h[ Y Bgq sDnw jI dI iek ` - o iek ` Xwdgwr srihd M kl o &qihgVH swihb dI DrqI 'qy iek ` msizd dy rp U ivc mz O d U h, Y ijQ ` y Awp jI ny Akwl clwxw kIqw sI[ Awp jI nMU Awqm-igAwnIAwˆ dI sg M q ivcNo pB R - U BgqI dI lgn lg ` I Aqy Awp jI ny inSkwm BgqI, nk y I qy SrDw dy Awsry AiDAwqimk mwrg ivc sPlqw pw R pq kIqI Aqy bh R m nwl iek ` imk ho ge[ y im. mYkwil& ny Bgq sDnw jI nUM Bgq nwmdyv Aqy Bgq igAwn dyv jI dy smkwlI d`isAw hY[ Bgq rivdws jI ny AwpxI bwxI ivc Bgq sDnw jI nUM vI Bvswgr ivcoN qrn vwilAW BgqW dI sUcI ivc rKidAwˆ PurmwieAw hY :- “nIch aUc krY myrw goibMdu kwhU qy n frY ]1] nwmdyv kbIru iqlocnu sDnw sYnu qrY ]....” Bgq sDnw jI dy mwipAW bwry koeI qs`lI-bKS jwxkwrI au~plbD nhIN hY, pRwpq jwxkwrI Anuswr Awp jI dw mu`Flw jIvn pirvwirk ik`qy Anuswr ksweI dw kMm kridAW bIiqAw[ pr bwAd ivc mn Aijhw aucwt hoieAw ik sB kuJ iqAwg ky pRBU dy prm Bgq bx gey[ Awp jI nUM bcpn ivc hI sMqwˆ, ਭਗਤ ਸਧਨਾ ਜੀ
  • 35. 29 PkIrwˆ Aqy mhWpurKwˆ dy kol bYTx Aqy igAwn crcw suxn dI lgn sI[ mhwˆpurSwˆ Aqy pRBU dy ipAwirAwˆ dw imlwp hI Awp jI nUM eISvr dI BgqI v`l lY igAw Aqy Awp jI pRBU dI drgwh iv`c kbUl hoey[ ieiqhwisk hvwilAwˆ Anuswr Bgq sDnw jI SurU ivc swlgRwm dI pUjw kirAw krdy sn[ ieh swlgRwm ie`k Aijhw p`Qr huMdw hY, ijhVw ihMdU iqRmUrqI ivcoN ivSxU jI dw pRqIk mMinAw jwˆdw hY[ ies krky keI ieiqhwskwr Awp jI nUM vYSnv m`q dw aupwSk kihMdy hn[ pRMqU Awp jI dI bwxI ivcoN ik`Dry vI Aijhy sMkyq nhIN imldy[ Awqimk igAwn dI pw R pqI leI sDnw jI ny Gr-bwr dw iqAwg kr idq ` w sI[ Awpxw ipf M sh y vwn Cf ` ky Awp jI swry ds y ivc Gm Mu -iPr ky pB R - U ipAwr dI isi ` KAw idd M y rh[ y sI R gr u U gQ MR swihb jI ivc ` iblwvl rwg ivc ` AwieAw Awp jI dw Sbd an u w H ˆ dy ivSvws nMU pg R t krdw hY ik 'nwm' pq R I SrDw BgqI rK ` x nwl ivAkqI dy swry md M y krmW dw nwS ho jWdw hY Aqy SB u krm kmwax u dI lgn lg ` jWdI h[ Y Bgq sDnw jI Ans u wr Drm dy kv y l BK y nwl kJ u smNy leI ds U irAwˆ nMU Bl u K y w qW pwieAw jw skdw hY Aqy ss M wr dw QV o -icrw sK `u vI pw R pq kIqw jw skdw h, Y pr ies kv y l bwhrI BK y nwl Ad M rly ivkwrW nMU nhIN mwirAw jw skdw Aqy nw hI Awqimk sK `u mwixAw jw skdw h[ Y Awp jI Pr u mwaNudy hn ik Awqimk And M Aqy eISvr dI pw R pqI kv y l pm yR w-BgqI nwl hI hd Mu I hY Aqy ivkwrwˆ rp U I swry dS u mxw a~u pr vI pm yR w BgqI dy zrIey hI Pqih pw R pq kIqI jw skdI h[ Y sRI gurU gRMQ swihb ivc Bgq sDnw jI dw ie`k pwvn Sbd iblwvl rwg ivc AMg nM: 858 au~qy drz hY, ijs ivc Awp jI ny prmwqmw A`gy Awqm-smrpx krn Aqy inmrqw Bwv nwl pRBU-crnw ivc Ardws-bynqI krn dw FMg bVy suMdr SbdW Aqy sohxy AlMkwr vrq ky pyS kIqw hY[ Bgq sDnw jI dy bcn hn:- inRp kMinAw ky kwrnY ieku BieAw ByKDwrI ] kwmwrQI suAwrQI vw kI pYj svwrI ]1] qv gun khw jgq gurw jau krmu n nwsY ] isMG srn kq jweIAY jau jMbuku gRwsY ]1] rhwau ] eyk bUMd jl kwrny cwiqRku duKu pwvY ] pRwn gey swgru imlY Puin kwim n AwvY ]2] pRwn ju Qwky iQru nhI kYsy ibrmwvau ] bUif mUey naukw imlY khu kwih cFwvau ]3] mY nwhI kCu hau nhI ikCu Awih n morw ] Aausr ljw rwiK lyhu sDnw jnu qorw ]4]1] ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 36. 30 ArQwq hy pB R ! U iek ` BK y DwrI ijs ny iek ` rwjy dI lVkI dI ^wqr Drm dw BK y DwirAw sI, qMU as u kwmI qy Kd u grz bd M y dI BI lwz rK ` I, Bwv qMU as u nMU kwm vwSnw dy ivkwr ivc ifg ` x qNo bcwieAw sI[ hy jgq dy gr u ! U pB R ! U jy mr y y ipCly kIqy krmW dw Pl nws nw hi o eAw, Bwv jy mNY ipCly kIqy md M -krmW dy ss M kwrW Ans u wr, hx u vI md M - y krm hI krI igAw qW iPr qr y I Srx Awax u dw kI gx u (Pwiedw) he o g y w[ Sr y dI srn px Y dw kI lwB, jy a~u Qy vI igd ` V hI Kw jwv? y ppIhw jl dI iek ` bd MU vwsqy dK u I hd Mu w hY qy kk U dw h, Y pr af u Ik ivc hI jy as u dI ijd M clI jwvy qy iPr mrn qNo bwAd as u nMU cwhy pwxI dw smd Mu r vI iml jwv, y ah u as u dy kI km M Aw skdw h? Y iqvNy hy pB R ! U jy qr y y nwm Ai M mq R dI iek ` bd MU Kx u Noo, mr y I izd M hx u ivkwrW ivc hI mr geI qW iPr mrn qNo bwAd ivc imilAw qr y I imhr dw smd Mu r, mr y w kI svwrg y w? qr y I imhr nMU af u Ik-af u Ik ky mr y I ijd M Qk ` I he o I hY Aqy ivkwrW ivc fl o rhI h, Y mNY ies nMU ikvNy ivkwrW vl ` No rk o W? hy pB R ! U jy mNY hx u ivkwrW dy smd uM r ivc fb `u hI igAw qy bwAd ivc qr y I nwm-rp U I bV y I imlI, qW ds ` as u bV y I ivc mNY iks nMU cVw H vWgw? hy pB R ! U mr y I ke o I pWieAw nhIN, mr y w hr o ke o I Awsrw nhIN, ieh mnK `u w jnm hI mr y I lwz rK ` x dw smW h[ Y mNY sDnw qr y w dws hW, mr y I lwz rK ` qy ivkwrW dy smd Mu r ivc fb `u x qNo mn Y MU bcw l[ Y so ies qrHW ies pwvn Sbd ivc Bgq sDnw jI v`loN eISvr dy A`gy ie`k qrly dy rUp ivc Ardws-bynqI kIqI geI hY Aqy Awp jI eISvr dy A`gy Ardws-bynqI krdy hoey kih rhy hn ik hy pRBU! sMswr smuMdr iv`c ivkwrwˆ dIAwˆ Anykwˆ lihrwˆ au~T rhIAwˆ hn[ mYN AwpxI ihMmq nwl ienHwˆ lihrwˆ iv`c AwpxI kmzor ijhI ijMd dI CotI ijhI ikSqI nUM fu`bx qoN bcw nhIN skdw[ myry mnu`Kw jIvn dw smwˆ ^qm huMdw jw irhw hY Aqy ivkwr muV-muV ky myry 'qy hmly kr rhy hn[ qusIN ikrpw krky jldI mYnUM ienHwˆ dy hmilAwˆ qoN bcw lau Aqy mYnUM Awpxy crnW nwl joV lau[ so ies Sbd ivc Bgq sDnw jI ij`Qy ie`k pwsy swnUM pRBU-crnW ivc Ardws krn dI jwc isKw rhy hn, au~Qy nwl hI mrn qoN bwAd imlx vwlI mukqI dw vI KMfn kr rhy hn qy mnu`K mwqr nUM jIauNidAW-jIA ivkwrW qoN mukq ho ky suKI Awqimk jIvn bqIq krn dw aupdyS idRV krvw rhy hn[ Awp jI igAwn dI pRwpqI hox qoN bwAd inrgux bRhm dy aupwSk bx gey sn qy swry sMswr nUM aus inrgux bRhm dI aupwSnw krn dw hI Awp jI ny aupdyS id`qw hY[ ਭਗਤ ਸਧਨਾ ਜੀ
  • 37. 31 Bgq pIpw jI ie`k pRis`D Bgq hoey hn, jo BgqI lihr dy pRmu`K sMqwˆ iv`coN ie`k sn[ Awp jI dw jnm 1408 eI: iv`c rwjsQwn iv`c kotw qoN 45 mIl dUr pUrb v`l ggrONngVH irAwsq iv`c hoieAw, Awp jI dy ipqw jI ie`QoN dy rwjw sn[ Awp jI dIAwˆ 12 rwxIAwˆ sn, ijnHW iv`coN ie`k pqnI dw nwm sIqw dyvI sI, ijs ny Awp jI dw swQ AMq q`k inBwieAw[ Awp jI dw ie`k puqR sI, ijs dw nwm dvwrkw dws sI[ Bgq pIpw jI SurU ivc durgw dyvI dy pujwrI sn, pr ies pUjw qoN Awp jI nUM Awqimk iqRpqI nw imlI[ Bgq pIpw jI dw Jukwau rwj- Bwg iv`c rihx dy bwvjUd vI AiDAwqm v`l sI[ bcpn qoN hI Awp jI vYrwgI ibrqI vwly sn Aqy swDUAW, jogIAW Aqy sMinAwsIAwˆ dI syvw krn dI bVI lgn sI[ sMswr dI hr cIz qy KuSI Awp jI dy kol sI, pr ies dy bwvzUd Awp jI dIAwˆ mn dIAwˆ loVwˆ kuJ hor hI sn, Awp jI dw mn hmySwˆ iksy Awqimk KuSI dI qlwS ivc Btkdw rihMdw sI[ ie`k vwr ie`k swDUAwˆ dI mMflI Awp jI dy ipMf AweI, ijnHW ny pRBU- ausqqI dy Bjn gwey[ aunHW swDUAW dy cyhirAW dw nUr dyK ky Bgq pIpw jI ny aunHW qoN pu`iCAw ik myry kol dunIAwˆ dI hr cIz hY, pr iPr vI myrw mn hmySwˆ ASWq rihMdw hY[ quhwfy kol kuJ nhIN hY, pr qusIN iPr vI KuS qy Swˆq ho, ies dw kI kwrn hY? swDUAwˆ ny d`isAw ik AijhI pRsMnqw pUrn gurU dI Srn ivc pYx Aqy pRBU dy gux gwaux nwl AwauNdI hY[ aunHW swDUAW ny Awp ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ
  • 38. 32 jI nUM Bgq rwmwnMd jI dI sMgq krn leI ikhw[ Bgq pIpw jI AwpxIAwˆ 12 rwxIAwˆ, r`Q, hwQI-GoVy Aqy nOkrW-cwkrW smyq pUrI Swno-SOkq nwl Bgq rwmwnMd jI kol gey[ Bgq pIpw jI ny bwhr KVy syvk nUM ikhw ik aus ny Bgq rwmwnMd jI nUM imlxw hY[ pr Bgq rwmwnMd jI ny ieh kih ky mnHw kr id`qw ik PkIrwˆ dw rwjy-mhwrwijAwˆ nwl kI kMm? jdoN Awp jI ny imlx leI ij`d kIqI qy nwl hI ikhw ik mYN iPr ik`Qy jwvW ? qW A`goN Bgq rwmwnMd jI ny jvwb ByijAw ik aus nUM kho ik jw ky KUh ivc Cwl mwr dyvy[ Bgq pIpw jI ny ieh jvwb sux ky Awpxy swry hwQI-GoVy qy r`Q-rwxIAwˆ vwps Byj id`qy[ pr Awp jI dI ie`k rwxI ijs dw nwm sIqw dyvI sI, aus ny vwps jwx qoN ienkwr kr id`qw qy ikhw ik pqI qoN ibnW mihlwˆ dI Swno- SOkq aus leI iksy kMm dI nhIN hY[ Bgq pIpw jI ny swrI dOlq, jo auh nwl lY ky Awey sn, grIbwˆ ivc vMf id`qI Aqy Bgq rwmwnMd jI dy hukm Anuswr KUh ivc Cwl mwrn leI dOV pey[ AMqr-iDAwn bYTy Bgq rwmwnMd jI ny jd ieh sB kuJ dyiKAw qW aunHW ny Awpxy syvk Byj ky Bgq pIpw jI nUM KUh ivc Cwl mwrn qoN rok ilAw[ aus qoN bwAd Awp jI Bgq rwmwnMd jI dy cyly bx gey[ Awp jI Awpxw swrw rwj-Bwg C`f ky AiDAwqimk jigAwsw dI iqRpqI leI qIrQ Xwqrw 'qy inkl gey[ dvwrkw purI dI Xwqrw smyN ie`k im`qr dI shwieqw krn leI Awp jI ny AwpxI pqnI smyq n`c Aqy gw ky loVINdw DMn ie`kTw krky aus nUM id`qw[ ies Gtnw dI Xwd ivc A`j vI au~Qy pIpw-vq nwˆ dw m`T bixAw hoieAw hY[ ggrONngV ivc A`j vI Awp jI dI g`dI kwiem hY[ qIrQ Xwqrw qoN bwAd Awp jI AwpxI pqnI sIqw dyvI smyq tofw ngr (rwjsQwn) dy ie`k mMdr iv`c rihx l`g pey[ gurU nwnk dyv jI ny AwpxIAW XwqrwvW dOrwn Bgq pIpw jI dI rcnw aunHW dy poqry AnMq dws dy koloN tofw ngr dy iesy sQwn qoN hI pRwpq kIqI sI[ ies g`l dw pRmwx AnMqdws jI duAwrw ilKI 'prceI' dy 25vyN pRsMg qoN imldw hY, ijs iv`c aunHW ny iliKAw hY ik pMcnd (pMjwb) qoN ie`k nOjuAwn jogI ny ieh rcnw aus pwsooN leI sI[ Bgq pIpw jI dI ies rcnw nUM gurU Arjn dyv jI ny sRI gurU gRMQ swihb iv`c drz kIqw[ sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn AMg nMbr 695 au~pr DnwsrI rwg ivc Awp jI dw ie`k Sbd drz hY, jo ies pRkwr hY:- ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 39. 33 “kwXau dyvw kwieAau dyvl kwieAau jMgm jwqI ] kwieAau DUp dIp neIbydw kwieAau pUjau pwqI ]1] kwieAw bhu KMf Kojqy nv iniD pweI ] nw kCu Awiebo nw kCu jwiebo rwm kI duhweI ]1] rhwau ] jo bRhmMfy soeI ipMfy jo Kojy so pwvY ] 1 ] pIpw pRxvY prm qqu hY siqguru hoie lKwvY ]2]3] ies pwvn Sbd ivc Bgq pIpw jI PurmwauNdy hn ik kWieAw dI Koj hI myrw dyvqw hY, ijs dI mYN AwrqI krnI hY[ srIr dI Koj hI myrw mMdr hY, ij`Qy mYN srIr dy AMdr v`sdy pRBU dI AwrqI krdw hW[ kWieAw dI Koj hI, mYN jMgm Aqy XwqrU leI qIrQ dI Xwqrw hY[ srIr dI Koj hI myry vwsqy myry AMdr vsdy dyvqy leI DUp, dIp qy nYvyd hY[ kWieAw dI Koj krky hI mYN p`qr Byt r`K ky Awpxy AMdr v`sdy ieSt dyv dI pUjw kr irhw hW[ dyS-dysMqrW nUM Koj ky AwKr Awpxy srIr dy AMdr hI mYN pRBU dw nwm rUp nO-in`D l`B ilAw hY[ hux myrI kWieAw ivc prmwqmw dI Xwd dw hI qyz pRqwp hY[ aus dI brkq nwl myry leI nw kuJ jMmdw hY qy nw kuJ mrdw hY, Bwv myrw jnm-mrn imt igAw hY[ jo isRstI dw rcnhwr prmwqmw swry bRihmMf ivc ivAwpk hY, auhI mnu`Kw srIr ivc hY, jo mnu`K Koj krdw hY, auh aus nUM l`B lYNdw hY[ pIpw bynqI krdw hY ik jy siqgurU iml pey qW auh AMdr hI sB qoN v`fI AslIAq, prly qoN prlw q`q, isRstI dy Asl somy dw drSn krvw idMdw hY[ ies qrHW ies pwvn Sbd ivc Bgq pIpw jI PurmwauNdy hn ik auh prmwqmw mnu`K dy srIr ivc hI v`sdw hY qy aus nUM l`Bx jW pwaux leI eyDr-EDr Btkx dI bjwey, mnu`K nUM Awpxy AMdr hI aus dI Koj krnI cwhIdI hY[ Bgq pIpw jI dI rcnw iv`c Avqwrvwd dI Qwˆ inrgux inrwkwr prmwqmw dI aupwSnw Aqy gurU dy mh`qv au~qy zor id`qw igAw hY[ Bgq pIpw jI dy nwm nwl sMbMiDq do poQIAwˆ “sRI pIpw jI bwxI Aqy srb gutkw” dw izkr imldw hY, pr Ajy q`k ies dI au~icq FMg nwl sMpwdnw nhIN hoeI[ Awp jI v`loN 7 rwgwˆ ivc 21 pOVIAwˆ Aqy 11 dohirAwˆ dI rcnw kIqI geI mMnI jwˆdI hY[ ਭਗਤ ਪੀਪਾ ਜੀ
  • 40. 34 Bgq prmwnMd jI ie`k AwqmdrSI Aqy pRBU joq ivc lIn ho cu`ky pUrn sMq hoey hn[ Awp jI dy jIvn-ibRqwˆq bwry koeI pRmwixk smgrI nhIN imldI[ Awm ivdvwnW dw Anumwn hY ik Awp jI dw jnm cOdvIN sdI dy AKIr ivc 1483 eI: nUM hoieAw[ BweI kwnH isMG jI nwBw 'mhwn koS' iv`c Bgq prmwnMd jI nUM ipMf bwrsI, izlHw Solwpur, mhwrwStr dw vsnIk ilKdy hn[ ie`k mwnqw Anuswr hr smyN pRBU-BgqI iv`c lIn rihx kwrn Awp jI dy nYxwˆ ivcoN hmySw nIr vgdw rihMdw sI, Bwv Awp jI dy AMdr pRBU imlwp leI eynI qWG sI ik Awp jI hr vyly pRIqm-ipAwry dI Xwd ivc bYrwgmeI AvsQw ivc rihMdy sn[ Awp jI dw aucwrx kIqw hoieAw ie`k Sbd sRI gurU gRMQ swihb iv`c 'swrMg' rwg iv`c drz hY[ Awp jI sMsikRq, AvDI qy ihMdI dy bhuq v`fy ivdvwn Aqy kvI sn[ Awp jI dy smyN BgqI-lihr pUry jorW 'qy sI Aqy sRI gurU nwnk dyv jI, Bgq kbIr jI, Bgq rwmwnMd jI qy Bgq nwmdyv swihb jI Awid Bgq swihbwnW v`loN BgqI-lihr dy pRcwr-pRswr rwhIN lokweI nUM krm-kWfW ivcoN k`F ky inrol inrgux Akwl-purK dI BgqI nwl joiVAw jw irhw sI[ Awp jI dUsirAW dI inMidAw-cuglI krn dy bVy iKlw& sn Aqy loVvMdwˆ nUM dwn dyxw Aqy aunHW dI mdd krn nUM ienswnI Prz smJdy sn[ Awp jI dy bcn hn:- “AnpwvnI Bgiq nhI aupjI BUKY dwnu n dInw]” ਭਗਤ ਪਰਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
  • 41. 35 Bwv ik hy ienswn! jy qyry AMdr pRBU dI At`l BgqI pYdw nhIN hoeI Aqy jy nw hI qUM iksy loVvMd dI syvw kIqI qW qyrw sMswr ivc jnm lYx dw kI Pwiedw hoieAw, Bwv qyrw jnm AkwrQ hI clw igAw[ Bgq prmwnMd jI ny 'prmwnMd swgr', 'prmwdws kw pd dwn lIlw' Aqy 'Druv cir`qR' Awid rcnwvW dI rcnw kIqI hY[ Bgq prmwnMd jI dw ie`k Sbd 'rwg swrMg' iv`c sRI gurU gRMQ swihb jI dy AMg nMbr 1253 au~pr suBwiemwn hY, ijs ivc Awp jI mnu`KI mn nUM kyNdr bxw ky aus dy AMdr dy ivkwrW dw viKAwn krdy hn Aqy mnu`K nUM aus dy AmlI jIvn dI pRwpqI leI sucyq krdy hn[ Awp jI ny AmlI jIvn nUM pRwpq krn dw rsqw swD-sMgq dI syvw Aqy prmwqmw dI aupmw nUM d`isAw hY[ Bgq jI ny swfy rozwnw jIvn dy bwry vIcwr kIqI hY ik iks qrHwˆ AsIN swry AwpxI swrI aumr Dwrimk krm-Drm qW krdy rihMdy hW, pr kwm, kRoD, loB, moh Aqy AhMkwr Awid ivkwr swfy jIvn ivcoN ^qm nhIN huMdy[ Awp jI dy Anuswr Awpxy AMdroN ivkwrW nUM ^qm krky ies srIr dy AMdr hI inrgux bRhm nUM mihsUs kIqw jw skdw hY[ sRI gurU gRMQ swihb jI ivc drz Awp jI dw pUrw Sbd ies pRkwr hY:- swrMg ] < siqgur pRswid ] qY nr ikAw purwnu suin kInw] AnpwvnI Bgiq nhI aupjI BUKY dwnu n dInw ]1]rhwau] kwmu n ibsirE kRoDu n ibsirE loBu n CUitE dyvw ] pr inMdw muK qy nhI CUtI inPl BeI sB syvw ]1] bwt pwir Gru mUis ibrwno pytu BrY ApRwDI ] ijih prlok jwie ApkIriq soeI AibidAw swDI ]2] ihMsw qau mn qy nhI CUtI jIA dieAw nhI pwlI ] prmwnMd swDsMgiq imil kQw punIq n cwlI ]3]1]6] Bgq prmwnMd jI ies pwvn Sbd ivc PurmwauNdy hn ik hy pRwxI! purwx Awidk Drm pusqkW sux ky qUM K`itAw qW kuJ vI nhIN, ikauNik qyry AMdr nw qW pRBU dI At`l BgqI pYdw hoeI h YAqy nw hI qUM iksy loVvMd dI syvw kIqI hY[ hy BweI! Drm pusqkW sux ky vI qyry AMdroN nw kwm igAw, nw kRoD igAw, nw loB ^qm hoieAw Aqy nw hI mUMhON prweI inMidAw krn dI Awdq geI, ies qrHW ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 42. 36 qyrI purwx Awidk pVHn dI swrI imhnq vI ivArQ hI geI, ikauNik purwx Awid sux ky vI jy qUM pwp hI kIqy, fwky mwr-mwr ky qy prwey Gr lu`t-lu`t ky Awpxw iF`f hI BirAw hY qW mwno ik qUM swrI aumr mUrKqw hI krdw irhw hYN, ijs nwl Agly jhwn ivc vI qYnUM bdnwmI hI imlygI, Bwv au~Qy vI qUM sjw dw h`kdwr hovyNgw[ Drm pusqkW dy pwT sux ky vI qyry mn ivcoN inrdieqw nw geI qy qUM lokW nwl ipAwr vwlw slUk nw kIqw[ hy prmwnMd! siqsMg ivc bYT ky kdy vI qUM jIvn nUM piv`qr krn vwlIAW pRBU dI isPq- slwh dIAW g`lW nhIN kIqIAW, jy qYnUM siqsMg krn dw SONk nw ipAw, Bwv qyrw mn pRBU dI isPq-slwh nwl nw juiVAw qW smJ ik qyrw purwx Awidk Drm-pusqkW nUM suxnw vI ivArQ hI igAw[ so ies qrHW Bgq prmwnMd jI ies pwvn Sbd rwhIN swnUM aupdyS idMdy hn ik hy pRwxI! jy qyry AMdr eISvr Aqy eISvr dy pYdw kIqy hoey jIvW dy nwl ipAwr nhIN bixAw qwˆ Dwrimk puskqW Aqy SwSqr Awid pVHn dw koeI vI Pwiedw nhIN hY[ Bgq prmwnMd jI AwpxI ies bwxI ivc jMmx-mrx qoN rihq Akwl purK dI ArwDnw krn Aqy gurmuKW vwlw piv`qr jIvn jIaux dI pRyrxw idMdy hn[ so ies qrHW Bgq prmwnMd jI prmwqmw dI isPq-slwh dy gIq gwauNdy hoey Aqy byAMq jIvW nUM Awpxy rUhwnI aupdyS rwhIN s`c-Drm nwl joVdy hoey, 110 swlW dI lMbI izMdgI bqIq krky sMn 1593 eI: nUM joqI-joiq smw gey[ ਭਗਤ ਪਰਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
  • 43. 37 m`D kwl dy dOrwn Bwrq ivc c`lI BgqI lihr dy BgqW v`loN ij`Qy lokweI nUM pRBU-BgqI nwl joiVAw igAw, au~Qy ies lihr ny smwijk kRWqI ivc vI Aihm Xogdwn pwieAw, ijvyN ik lokweI nUM jwq-pwq Aqy hor vwDU dy krm-kWfW ivcoN k`F ky BweIcwrk eyky ivc pRoxw qy inrgux bRhm dI pUjw nwl joVnw Awid[ ies qrHW mnu`Kqw nUM rUhwnI rMg ivc rMgx vwlI ies BgqI lihr dw Dwrimk Kyqr ivc ie`k Aihm Xogdwn irhw hY[ ies lihr nwl juVy Bgq swihbwnW v`loN jo bwxI aucwrx kIqI geI hY, aus ivc Drm dy krm-kwˆfI rUp nUM r`d krky s`cy pRym Aqy suc`jy ivhwr nUM Drm dw buinAwdI q`q mMinAw igAw hY[ Bgq swihbwnW v`loN ieh rUhwnI is`iKAw kyvl g`lIN-bwqIN hI nhIN id`qI geI, blik Bgq- swihbwnW ny ies rUhwnI igAwn nUM Awpxy jIvn ivc jIA ky vI ivKwieAw Aqy ienHW swry Bgq swihbwnW dw smu`cw jIvn ies Awqimk igAwn dy Anuswr hI irhw[ Bgq swihbwnW dy Aijhy mhwn audmW dy sdkw hI swry Bgq swihbwnW dI smu`cy sMswr ivc ie`k A`frI pihcwx sQwipq hoeI Aqy auh ielwky qy BwSw dy h`dW-bMinAW qoN au~pr au~T ky smu`cy sMswr ivc mwx-siqkwr dy pwqr bxy[ ienHwˆ Bgq swihbwnW ivcoN au~qrI Bwrq ivc BgqI lihr dy moFI Bgq rwmwnMd jI nUM mMinAw jWdw hY[ Bgq rwmwnMd jI, ijnHwˆ nUM 'svwmI rwmwnMd jI' dy nwm nwl vI jwixAw jwˆdw hY, dw jnm 15 Agsq 1366 eI: nUM ie`k gOV-bRwhmx sRI BUirkrmw Aqy mwqw ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
  • 44. 38 suSIlw dyvI jI dy gRih ivKy pRXwg rwj (ielwhwbwd), au~qr pRdyS ivc hoieAw[ pr kuJ ku lyKkwˆ dIAwˆ ilKqwˆ ivc Awp jI dy ipqw jI dw nwm 'sdn Srmw' Aqy jnm sQwn 'kwSI' vI iliKAw imldw hY[ bcpn ivc Bgq rwmwnMd jI nUM 'rwmwd`q' dy nwm nwl vI bulwieAw jwˆdw sI[ Bgq rwmwnMd jI AcwrIAw 'rwmwnuj' jI duAwrw clweI geI 'sRI sMprdw' dy ie`k au~Gy pRcwrk 'svwmI rwGvnMd' dy cyly sn, jo ik ies sMprdw dy 13vyN muKI sn[ Bgq jI ny kw&I lMmw jIvn jIivAw Aqy Awp jI dw jIvn-kwl ie`k sdI qoN vI vDyry mMinAw jwˆdw hY[ pr Awp jI ny Awpxy jIvn dw bhuqw ih`sw prmwqmw dI BgqI ivc lIn rih ky hI guzwirAw[ Bgq jI lMmy smyN q`k 'sRI sMprdw' nwl juVy rhy Aqy AwpxIAwˆ AiDAwqmk gqI-ivDIAW rwhIN lokweI nUM s`c-Drm nwl joVdy rhy[ pr bwAd ivc Awp jI ny AwpxI Al`g qoN 'rwmwvq sMprdw' dI sQwpnw kr leI[ Awp jI dI sMprdw dy isDwˆq SurU ivc cwhy 'sRI sMprdw' vwly hI sn, pr swDnw-p`DqI ivc kuJ audwrqw zrUr kwiem ho geI[ ies lihr nwl BgqI lihr ivc ie`k invyklw rMg-FMg idKweI dyx l`g ipAw[ Awp jI dy nvyN kRWqIkwrI ivcwrW dy kwrn hI aus smyyN nIvINAW khIAW jWdIAW jwqwˆ dy lok vI ies kRwˆqIkwrI lihr nwl juV gey Aqy aunHW nUM vI prmwqmw dI BgqI dw h`k hwisl ho igAw, jdoN ik aus qoN pihlW aunHW nUM ies h`k qoN vWiJAW r`iKAw jWdw sI qy auh iksy vI rUp ivc pRBU dI ArwDnw nhIN kr skdy sn[ ies qrHW Bgq rwmwnMd jI dI nvIN ivcwrDwrw Aqy au~qm Xqnw dy sdkw rwm-nwm dI gMgw Ju`gIAwˆ-JONpVIAwˆ ivc rihx vwly grIbW q`k vI phuMc geI Aqy aunHwˆ dw Awqimk jIvn vI AwnMidq hox l`gw[ aus vkq dy vrx-vMf vwly smwj ivc Bgq jI duAwrw brwbrI dw kIqw igAw ieh auprwlw, iksy mhwn kRwˆqI nwloN G`t nhIN sI, ikauNik aus vKq pUjw-pwT Aqy pRBU-BgqI dw AiDkwr kuJ rwKvIAwˆ SRyxIAwˆ dy lokwˆ dy hI ih`sy AwauNdw sI[ Bgq rwmwnMd jI dI ies &rw^-idlI vwlI soc-smJ qoN pRBwivq ho ky 'vYrwgI sMprdw' vwly vI Awp jI nUM Awpxw AcwrIAw mMnx l`g pey sn[ smwˆ pw ky Bgq rwmwnMd jI ny vYSnv m`q nUM iqAwg id`qw Aqy auh Akwl-purK dy kyvl inrgux srUp dy aupwSk bx gey[ Bgq rwmwnMd jI dI ies mhwn Aqy piv`qr ivcwrDwrw dy kwrn hI pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI ny Awp jI dw bsMq rwg ivc aucwrx kIqw hoieAw ie`k Sbd 'kq jweIAY ry Gr lwgo rMgu] ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 45. 39 myrw icqu n clY mnu BieE pMgu]'sRI gurU gRMQ swihb jI dy AMg 1195 aupr drz kIqw[ ies pwvn Sbd ivc AwpxI mwnisk AvsQw nUM ibAwndy hoey Bgq rwmwnMd jI PurmwauNdy hn ik myrw mn hux ivkwrW Aqy bury kMmW v`loN ipMglw ho igAw hY, Bwv hux ieh eyDr-EDr nhIN Btkdw Aqy nw hI sMswr dy dr-dr qoN iB`iKAw mMgdw hY, Bwv mwieAw leI QW-QW dI muQwjI nhIN krdw[ sgoN hux myrw mn Awpxy ipAwry-pRBU nUM pUrI qrHW smripq ho cu`kw hY qy mYnUM aus qoN ibnW iksy hor cIz dI loV jW muQwjI nhIN hY[ Bgq rwmwnMd jI dy keI pRis`D iSS hoey hn, ijnHwˆ ivc Bgq kbIr jI, Bgq rivdws jI, Bgq sYx jI Aqy Bgq pIpw jI dw nwm ^ws vrnxXog hY[ keI lyKkwˆ ny Bgq DMnw jI dy nwm nUM vI ies sUcI ivc Swiml kIqw hY[ BgqI lihr dy pRcwr-pRswr ivc ienHwˆ swry Bgqwˆ ny bhuq Xogdwn pwieAw hY Aqy r`bI nyVqw qy ipAwr nUM hwsl krn leI Bwau-BgqI (pRymw-BgqI) dy mwrg nUM ie`k au~qm mwrg drswieAw hY[ Bgq rwmwnMd jI ny AwpxI aumr dw lMmw smwˆ kwSI ivc gMgw dy kMFy pRBU-BgqI ivc lIn rih ky bqIq kIqw[ ies qrHW smwj ivc nvIN kRWqI ilAwaux vwly Aqy lokweI nUM krm-kWfW ivcoN k`F ky pUrn bRhm nwl joVdy hoey Bgq rwmwnMd jI 12 dsMbr 1467 eI: nUM Akwl clwxw kr gey[ byS`k Awp jI ie`k bRwhmx pirvwr ivc pYdw hoey sn, pr Awp jI bRwhmxvwdI pswry qoN pUrI qrHW inrlyp rhy Aqy smwj nUM jwq-pwq dy bMDnW ivcoN bwhr k`F ky ie`k AYsy bRhm nwl joiVAw, jo hr smyN hr QW 'qy ivAwpk hY[ iesy leI hI Awp jI ny AwpxI bwxI ivc PurmwieAw ik prmwqmw dI BgqI leI iksyy Kws inrDwirq kIqI geI QW 'qy jwx Aqy kuJ ^ws bwhrI Xqn krn dI loV nhIN hY, ikauNik auh prmwqmw bwhr dy krm-kwfW au~pr nhIN rIJdw Aqy sB QwvW 'qy ivAwpk aus pRBU leI koeI vI ^ws sQwn AihmIAq nhIN r`Kdw, AihmIAq hY qW AMdr dI Bwvnw Aqy pRym dI[ Awp jI ivcwrDwrw Anuswr pUry gurU dI Srn hI jnmwˆ-jnmwˆqrwˆ dy bMDnwˆ nUM k`tx dy smr`Q hY[ ਭਗਤ ਰਾਮਾਨੰ ਦ ਜੀ
  • 46. 40 m`Dkwl dy BgqW ivcoN Bgq sYx jI ie`k mhwn sMq hoey hn, ijnHW ny ij`Qy Awp pRymw-BgqI nwl pRBU ivc ABydqw pRwpq kIqI, au~Qy byAMq lokweI nUM vI prmwqmw dy nwm nwl joV ky aunHW dy pwr-auqwry dw zrIAw bxy[ Bgq sYx jI dy jnm, Akwl-clwxy Aqy mwqw-ipqw bwry koeI BrosyXog jwxkwrI nhIN imldI[ pr pRwpq kuJ ku vyrivAW Anuswr Bgq sYx jI dw jnm 15vIN sdI dy A`D iv`c hoieAw mMinAw igAw hY[ 'mhwn koS' dy krqw BweI kwnH isMG nwBw jI Anuswr Awp bwˆDx-gV dy rwjy rwjwrwm dy nweI sn, Bwv aus dI mu`TI-cwpI krn dI syvw kirAw krdy sn[ Awp jI nUM Bgq rwmwnMd jI dy iSS mMinAw jWdw hY Aqy aunHW dI iSS prMprw iv`c Awp jI dw mh`qvpUrn sQwn hY[ Bgq sYx jI dw kyvl ie`k hI Sbd sRI gurU gRMQ swihb iv`c drz hY[ sDukVI BwSw iv`c rcy gey ies Sbd iv`c ivrwt-prmwqmw dI ivrwt-AwrqI leI DUp-dIp vwlI AwrqI dI Qwˆ 'qy idl dy s`cy pRym nUM AihmIAq id`qI geI hY[ Bgq sx Y jI dw jnm 1390 eI: nMU ipf M si o hl QwTIAn ivK, y ipqw SI R mk u d M rwey jI Aqy mwqw jIvnI jI dy Gr hi o eAw mi M nAw jWdw h, Y pr Awp jI dI ies jnm imqI Aqy mwqw-ipqw jI dy nwm nwl swry ieiqhwskwr iek ` -mq nhIN hn[ pS y y vjNo Awp jI ibdr dy rwjy dy nweI sn[ kJ u ieiqhwskwrW ny Awp jI dI Drm pqnI dw nwm mweI sl u K ` xI jI iliKAw h[ Y sI R gr u U gQ MR swihb jI ivc Ag M n: M 695 a~u pr Awp jI dw iek ` Sbd rwg DnwsrI ivc drz h[ Y Awp jI dy sbD M ivc BweI ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ
  • 47. 41 gr u dws jI PrmwaNudy hn ik Bgqwˆ dI vifAweI bA y q M h, Y ijnw H ˆ ny pB R U dI BgqI krky jgq ivc ` js kmwieAw hY Aqy Aijhy hI Bgqwˆ ivc ` No pi R sD ` -Bgq, Bgq sx Y jI he o y hn[ gr u U Arjn dv y jI pwvn gr u bwxI ivc Pr u mwaNudy hn ik nweI brwdrI ivc ` jnm lx Y vwly Aqy lk o wˆ dIAwˆ bq `u IAwˆ Brn vwly Bgq sI R sx Y jI pB R U dI pm yR w- BgqI dy sdkw, an u W H rh U wnI BgqW dI Sx yR I ivc Awx Klq o , y jo Aq M r-Awqmy prmwqmw nwl ABd y ho ck `u y sn, gr u U swihb jI dy bcn hn:- “sYnu nweI buqkwrIAw Ehu Gir Gir suinAw ] ihrdy visAw pwrbRhmu Bgqw mih ginAw ]” Bgq sYx jI dI ie`k jIvn gwQw Anuswr Bgq jI auQoN dy rwjy dI nOkrI krdy sn qy roz rwq nUM aus dI mwilS krn leI jwieAw krdy sn[ ie`k idn rwj mihl iv`c jwx smyN Awp jI nUM kuJ swDUAW dI mMflI iml peI, ijnHW dI slwh pUrI rwq hirjs kIrqn krn dI sI[ Awp jI swDUAwˆ nUM nwl lY ky Awpxy Gr cly gey[ swDUAwˆ nwl igAwn crcw kridAwˆ Aqy pRBU dy gux-gwien kridAwˆ, swrI rwq iks vyly guzr geI, Awp jI nUM pqw hI nw c`ilAw[ sMqwˆ nwl Aijhy msq hoey ik rwjy dI ifaUtI krn dw iKAwl hI Bu`l igAw[ svyry AMimRq vyly swDUAwˆ dI tolI Awp jI qoN AwigAw lY ivdw hoeI[ swDUAwˆ dy jwx mgroN Awp jI nUM Xwd AwieAw ik mYN qW rwjy dI mwilS krn jwxw sI Aqy qurMq rwjy dy mihlwˆ v`l nUM qur pey[ jwx swr AwpxI gYr-hwzrI dy froN inMmo-JUxy ijhy ho ky rwjy nUM jw nmskwr kIqI Aqy bVy icMqq ho gey ik ikqy rwjw nOkrI qoN jvwb hI nw dy dyvy[ prmwqmw Awpxy ipAwry Bgqwˆ dI lwj hmySW hI r`Kdw AwieAw hY[ Bgq sYx jI dI gYr-hwzrI iv`c srb-SkqIAwˆ dy mwlk prmwqmw ny Awp Kud hwzr ho ky Bgq sYx jI dI ifaUtI inBweI[ Bgq sYx jI dw rUp Dwrn krky rwjy dI AYsI mwilS kIqI ik aus dy jugwˆ-juugwqrwˆ dy du`K-drd dUr ho gey[ jdoN prmwqmw dy h`Qwˆ dw sprS rwjy dy srIr nUM hoieAw qwˆ rwjy dI dyh sdw leI Awrog ho geI[ rwjw bhuq hI KuS sI qy Bgq sYx jI nUM kihx l`gw, 'beI sYx! kI g`l kuJ pRySwn l`g irhw hYN? qyrI A`j dI syvw qoN mYN bhuq KuS hwˆ, ieM l`gdw hY ik ijvyN qyrI A`j rwq dI mwlS ny myry jnm-jnm dy rog k`t id`qy hox[' rwjy dy mUMhON ieh bol sux ky Bgq sYx jI hYrwn ho gey qy socx l`gy ik Swied rwjw jwx bu`J ky nrwzgI zwhr krn leI ies qrHW kih irhw hY[ Awp jI ny h`Q joV ky sinmr bynqI kIqI,'rwjn! myry pwsoN BwrI Bu`l ho geI ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 48. 42 hY, rwq nUM mYN Awp jI dI syvw iv`c hwzr nhIN ho sikAw[ mYnUM iKmw kr idau, A`gy qoN AijhI Bu`l nhIN krwˆgw[' pr rwjy ny A`goN iPr auhI g`l duhrw id`qI[ ieh sux ky Bgq sYx jI socIN pY gey ik mYN qwˆ AwieAw nhIN sI, iPr auh kOx ho skdw hY ? jo myrI Qwˆ 'qy rwjy dI syvw kr igAw hY[ Bgq sDnw jI iPr kihx l`gy,'mhwrwj jI! mYN s`c kih irhw hW, rwqI mYN nhIN AwieAw, jdoN mYN quhwfy v`l nUM Aw irhw sI qwˆ rsqy ivc mYnUM kuJ swDUAW dI ie`k tolI iml geI qy mYnUM aunHW dy nwl Gr nUM jwxw ipAw Aqy iPr swrI rwq aunHW dI sMgq ivc mYN pRBU-BgqI ivc Aijhw lIn hoieAw ik Awp jI dI syvw ivc hwzr hox dw iKAwl hI Bu`l igAw[ rwjw bhuq hYrwn hoieAw qy aus nUM igAwn ho igAw ik sYx ie`k phuMicAw hoieAw Bgq hY, ijs dI lwj r`Kx leI ^ud prmwqmw ArSwˆ qoN au~qr ky myrI syvw krn leI AwieAw hY[ rwjy ny siqkwr vjoN qurMq Awpxy gly ivcoN sony dI jMzIrI lwh ky Bgq sYx jI nUM pihnw id`qI qy au~cw ruqbw dy ky sdw leI hI Awpxy pws r`K ilAw[ ies gwQw dI pRoVqw rUhwnI-jgq dI isrmOr sKSIAq Aqy mhwn ivdvwn BweI gurdws jI ny vI AwpxI rcnw ivc ieauN ibAwn kIqI hY:- suix prqwpu kbIr dw dUjw isK hoAw sYxu nweI [ pRym Bgiq rwqI krY Blky rwj duAwrY jweI [ Awey sMq prwhuxy kIrqnu hoAw rYix sbweI [ Cif n skY sMq jn rwj duAwir n syv kmweI [ sYx rUip hir jwie kY AwieAw rwxY no rIJweI [ swD jnwˆ no ivdw kir rwj duAwir gieAw srmweI [ rwxY dUrhuM sid kY glhuM kvwie KoilH pYnHweI [ vis kIqw hauN quDu Aju bolY rwj suxY lukweI [ prgtu krY Bgiq vifAweI [16[ ie`k rvwieq Anuswr au~qrI Bwrq dI Xwqrw kridAW Awp jI bhuq smW pRqwppur (nyVy iPlOr) rhy, ij`Qy hux Awp jI dw dyhurw bixAw hoieAw hY Aqy hr swl nvMbr mhIny ivc ieQy bVw BwrI joV-mylw mnwieAw jWdw hY[ mMinAw jWdw hY ik Awp jI 98 swlwˆ dI aumr Bog ky sMn 1440 eI: nUM Akwl clwxw kr gey[ ਭਗਤ ਸੈਣ ਜੀ
  • 49. 43 Bgq jYdyv jI m`D kwl dOrwn BgqI lihr dy BgqW ivcoN ie`k bhuq hI pRis`D Bgq hoey hn, Awp jI dy 2 Sbd sRI gurU gRMQ swihb ivc drz hn, ie`k gUjrI rwg ivc Aqy dUjw mwrU rwg ivc[ ieh dovyN Sbd bwbw mohn jI vwlIAw poQIAwˆ ivc vI drz hn, ijs qoN sp`St huMdw hY ik ieh Sbd gurU nwnk dyv jI ny hI AwpxIAwˆ audwsIAwˆ dOrwn iek`qr kr ley sn[ Bgq jYdyv jI ny sMsikRq BwSw ivc 'gIq goibMd' nwm dI ie`k rcnw rcI, jo ik bhuq hI lok-pRis`D hoeI, pr keI ivdvwnW ny gurU gRMQ swihb ivc bwxI drz hox vwly Aqy 'gIq goibMd' vwly Bgq jYdyv jI nUM Al`g-Al`g iliKAw hY[ pr BweI gurdws ny AwpxI dsvIN vwr dI dsvIN pauVI ivc Bgq jYdyv jI dw cirqR vrixq kridAwˆ iliKAw hY:- “pRym Bgiq jYdyau kir gIq goivMd shj Duin gwvY[ lIlHw cilq vKwxdw AMqrjwmI Twkur BwvY[” ies qoN ielwvw sMn 1693 eI: ivc BweI kyvl dws dI rcI 'pRym AMboD' nwˆ dI rcnw ivc Bgq jYdyv jI dw jo vyrvw drz hY, aus dw sMbMD 'gIq-goibMd' vwly Bgq jYdyv jI nwl hI juVdw hY[ ies leI sp`St hY ik ijs Bgq jYdyv jI dy do Sbd gurU gRMQ swihb ivc drj hn, auh 'gIq-goibMd' dw rcnw vwly Bgq jYdyv jI hI hn[ gurU gRMQ swihb jI ivc Anyk Qwvwˆ au~qy Bgq jYdyv jI dy pUrx Bgq ਭਗਤ ਜੈਦਵ ੇ ਜੀ
  • 50. 44 hox dw aulyK kIqw igAw hY[ Bgq kbIr jI ny vI gauVI rwg ivc mn nUM Kojx dI g`l kridAwˆ ies krm ivc jYdyv jI nUM inpuMn d`isAw hY:- “iesu mn kau koeI Kojhu BweI ] qn CUty mnu khw smweI ] gur prswdI jYdyau nwmw ] Bgiq ky pRyim ien hI hY jwnw ]” so ies qrHW gurbwxI Anuswr Bgq jYdyv jI ie`k pUrn qy r`b nwl ie`k-im`k hoey Bgq sn Aqy Awp jI nUM 'gIq-goibMd' nwm dI mhwn rcnw krn dw gOrv vI pRwpq sI[ Bgq jYdyv jI dy jnm bwry pUrI shI jwxkwrI auplbD nhIN hY, pr eynw zrUr pqw l`gdw hY ik auh bMgwl dy syn-vMSI rwjw lkSmx syn dy drbwrI kvI sn[ Bgq jYdyv jI dw jnm bMgwl dy vIr-BUmI izlHy dy ikMdU ivlv nwˆ dy ipMf ivc hoieAw mMinAw jwˆdw hY[ ies ipMf dw aulyK 'gIq-goibMd' ivc vI AwauNdw hY[ ie`Qy Bgq jYdyv jI dI smwDI bxI hoeI hY, ij`Qy hr swl mwGI dy mOky vYSnv BgqW dw bhuq BwrI mylw l`gdw hY Aqy 'gIq-goibMd' dy pidAwˆ dw gwien kIqw jwˆdw hY[ Bgq jYdyv jI ny AwpxI rcnw 'gIq-goibMd' dy AMq ivc Awpxy ipqw jI dw nwˆ Bojdyv Aqy mwqw dw nwˆ rwDwdyvI AMikq kIqw hY[ Bgq jYdyv jI ipMf qoN bwhr k`Kwˆ dI k`ulI ivc rih ky pRBU-BgqI ivc lIn rihMdy sn[ au~Qy ie`k bRwhmx Awp jI dI BgqI qoN pRBwivq ho ky AwpxI suMdr kMinAw Awp jI nUM ByNt krn leI AwieAw, jo ik pRx kr cu`kw sI ik auh AwpxI lVkI iksy pUrn pRBU-Bgq nwl hI ivAwhygw[ pr Awp jI ny aus bRwhmx nUM auh kMinAw pRvwn krn qoN ieh kih ky mnHW kr id`qw ik auh gRihsQ Dwrn nhIN krnw cwhuMdy Aqy iesy qrHW pRBU-BgqI ivc lIn rih ky hI AwpxI swrI ijMdgI bqIq krnw cwhuMdy hn[ pr auh bRwhmx cu`p-cpIqy hI AwpxI lVkI nUM a~uQy C`f ky clw igAw[ bwAd ivc Bgq jYdyv jI ny aus kMinAw dw isdk Aqy idRVqw dyK ky ies nUM prmwqmw dw hukm smJ ky aus nwl ivAwh krvw ilAw[ ivAwh qoN bwAd hI Awp jI ny 'gIq-goibMd' dI rcnw kIqI[ ies gRMQ dI rcnw nwl Awp jI dI pRis`DI dUr-dUr q`k PYl geI[ sMsikRq BwSw ivc rcI geI Awp jI dI ies rcnw ivc Sbdwˆ dI cox, AlMkwrwˆ dI sjwvt, sMgIq dI mDurqw Aqy Bwvwˆ dI qIbrqw bhuq hI Adu`qI hY[ gIq goibMd ivc iSMgwr dy nwl-nwl BgqI Bwv dw suMdr vrxn vI hY, ijs krky 'gOVIX sMpRdwie' vwly swDU ies nUM AwpxI BgqI Bwvnw dw pRbl sroq mMndy hn[ Awp jI dI ies rcnw dw eynw AiDk pRcwr hoieAw ik pMdrHvIN sdI dy AMq ivc ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 51. 45 auVIsw dy ie`k rwjy ny AwdyS jwrI kIqw sI ik hr roz Swm vyly jgnnwQ jI dy mMidr ivc 'gIq-goibMd' dy pidAwˆ nUM gwieAw jwey[ sRI ikRSn jI Aqy rwiDkw jI dI pRym-lIlw dw ijqnw suMdr Aqy mDur vrxn Awp jI dI ies rcnw ivc hoieAw hY, ikqy hor l`Bxw muSikl hY[ Awp jI dI ieh mDur rcnw mhW kvI kwlIdws dI rcnw qoN vI bhuq A`gy lMG geI[ Awp jI dI ies rcnw dw pRBwv mhwrwStr, gujrwq Aqy kMnV pRwˆqwˆ dy swihq au~qy vI ipAw Aqy ienHW pRWqW ivc ies rcnW dIAW ivAwiKAwvW vI kIqIAW geIAW[ Bgq jYdyv jI dy do Sbd sRI gurU gRMQ swihb jI ivc drz hn[ pihlw Sbd gUjrI rwg iv`c drz hY, ijs ivc Bgq jYdyv jI ny prmwqmw dy nwm ismrn au~qy bl id`qw hY, Awp jI PurmwauNdy hn ik aus prmwqmw dy AMimRqmeI nwm dy ismrn nwl jnm-mrn, buFypy Aqy mOq dw BY duKI nhIN krdw, prmwqmw srb sRyST, sB dw mUl Aqy srb ivAwpk hY[ auh Adu`qI, sdIvI, Ascrj, mwieAw dy pRBwv qoN pry Aqy bu`DI dy bl nwl nw smiJAw jw skx vwlw prm- q`qÍ hY[ jo pRwxI jmW nUM ij`qnw cwhuMdw hY Aqy SoBw qy s`uK dI ie`Cw r`Kdw hY qwˆ aus nUM cwhIdw hY ik auh loB, prwey Gr v`l Jwkxw, mwVy krm krnw qy mrXwdw dy ault c`lxw Awid mwVy krmW nUM iqAwg dyvy Aqy Awpxw-Awpw pUrI qrHW prmwqmw nUM smripq kr dyvy, ikauNik prmwqmw sB ivkwrwˆ nUM nwS krn vwlw hY[ prmwqmw dy Bgq mn, bcn Aqy krm qoN sdw piv`qr huMdy hn, aunHwˆ dw jog, X`g, dwn Aqy qp nwl koeI srokwr nhIN huMdw[ prmwqmw dw Bjn hI swrIAwˆ irDIAW-is`DIAwˆ dw ^zwnw hY, iesy krky mYN jYdyv vI aus prmwqmw dI Srx ivc AwieAw hW[ Awp jI dy bcn hn : “goibMd goibMdyiq jip nr skl isiD pdM ] jYdyv Awieau qs sPutM Bv BUq srb gqM ]” Awp jI dw dUjw Sbd mwrU rwg dy AMq ivc drz hY, ijs ivc Awp jI ny jigAwsU nUM h`T-swDnw v`loN htw ky sihj Aqy pRymw-BgqI krn leI pRyirq kIqw hY[ Awp jI PurmwauNdy hn ik prmwqmw dw js gwaux nwl dÍYqvwdI dI Bwvnw ^qm ho jWdI hY[ hT-swDnw dI nwVI-ikRAw Aqy pRwxwXwm Awid swrIAwˆ g`lwˆ prmwqmw dy nwm-ismrn ivc hI Aw jWdIAW hn[ pRBU dw nwm- ismrn krn nwl ivkwrwˆ ivc gRsy hoey mn dI kmzorI ^qm ho jwˆdI hY Aqy cMcl mn siQr ho jwˆdw hY[ AijhI siQqI ivc mn dw srUp bdl jwˆdw hY Aqy ਭਗਤ ਜੈਦਵ ੇ ਜੀ
  • 52. 46 auh nwm-rUpI AMimRq nUM pwn krnw SurU kr idMdw hY, ijs dy sdkw jIv pRBU ivc AByd ho jWdw hY Aqy jIv qy pRBU ivc koeI Byd nhIN rih jWdw[ Awp jI dy bcn hn:- “AriD kau AriDAw sriD kau sriDAw sll kau slil sMmwin AwieAw ] bdiq jYdyau jYdyv kau rMimAw bRhmu inrbwxu ilv lIxu pwieAw ]” so ies qrHW Awp jI dy ienHW bcnw qoN sp`St hY ik 'gIq-goibMd' ivc Bgq jYdyv jI dI BgqI-Bwvnw BwvyN vYSnv mq vwlI sI, pr Awqimk igAwn ivc vwDy dy nwl Awp jI swrI isRStI ivc ivAwpk prmwqmw dI BgqI ivc lIn ho gey[ Bgq jYdyv jI dw jnm audoN hoieAw jdoN au~qrI Bwrq ivc BgqI-Bwvnw dw bIj bIijAw jw irhw sI Aqy Bgq jYdyv jI AwpxI BgqI rwhIN aus bIj nUM pRPu`ilq kr rhy sn[ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 53. 47 Bgq sr U dws jI pd M rvIN sdI dy mhwn Bgq he o y hn[ Awp jI dy jnm sQwn Aqy smNy dy sb M D M ivc ` Alg ` -Alg ` ivdvwnwˆ ny kw&I Kj o kIqI h, Y pr swirAW dI Kj o ivc kJ u ku mq ` Bd y hn[ bhq u y ivdvwnwˆ Ans u wr Awp jI dw jnm 1478 eI: nMU bl ` BgVH dy nV y y ipf M sIhI ivKy hi o eAw[ pr kJ u ivdvwn mQr u w Aqy Awgry dy ivckwr 'rn u kq ` w' nMU Awp jI dw jnm sQwn mn M dy hn[ Awp jI iek ` ZrIb swrsvq bw R hmx dI cQ O I Al O wd sn[ Bgq sr U dws jI dy nq y rhIn hx o bwry qwˆ sB lk o sihmq hn, pr ies gl ` bwry ivvwd hY ik ah u jnm qNo hI nq y rhIn sn jwˆ bwAd ivc ` he o [ y pr Awp jI ny AwpxI rcnw ivc jo bwhrI idS R wˆ dw en y w XQwrQ Aqy sjIv icqrn kIqw h, Y as u nMU vK y ieh nhIN jwpdw ik Awp jI jnm qNo hI nq y rhIn hx o [ Bgq sr U dws jI bcpn qNo hI qIKn bD `u I dy mwlk sn[ Br jvwnI ivc ah u bhq u sd Mu r qy Pr u qIly ho inkl[ y Awp jI dw bcpn dw nW mdn mh o n sI[ smNy dy pB R wv Ans u wr, as u smNy ms u lmwnI rwj hx o krky an u W H ny &wrsI ividAw pVn H I jrr U I smJI qy &wrsI dy cg M y ivdvwn bx gey Aqy nwl hI ss M ikq R vI isK ` I, ies qrW H ienW H dv o W BwSwvW ivc Awp jI ny cg M I mh u wrq hwisl kIqI[ 30-32 vryH dI am u r ivc ` Awp jI iek ` si M nAwsI dy rp U ivc Awpxy ci y lAwˆ smq y mQr u w ivKy iek ` gaG U wt ivc rihd M y sn[ Awp jI Awpx- y Awp nMU pwpI kihd M y he o y pB R U Ag ` y bVI dInqw nwl bn y qIAW kirAw krdy sn[ ieQy hI jdNo Awp jI dI Bt y bl ` BwcwrX ਭਗਤ ਸੂਰਦਾਸ ਜੀ
  • 54. 48 nwl he o I qW Awp jI as u dy sv y k bx ky 'pS u tI mwrg' ivc ` Swml ho gey Aqy sI R ikS R n jI dy Bgq bx ky ikS R n-lIlw H vwˆ dw gwien krn lg ` [ y bl ` BwcwrX dy mK `u qNo 'sI R md Bwgvq' ivc ` vrxn kIqIAW, sI R ikS R n dIAwˆ lIlw H vwˆ nMU sx u ky Awp jI ny vI 'sI R md Bwgvq' 'qy AwDwirq ikS R n-lIlw H vwˆ dI rcnw Aqy gwien krnw AwrB M kr idq ` w[ kihd M y hn ik Bgq sr U dws jI pq R I idn 'sI R nwQ' dy md M r ivc ` kIrqn kirAw krdy sn Aqy s- YÍ ricq ikS R n lIlw H vwˆ dy pd bVy pm yR nwl gwieAw krdy sn[ ies qrw H ˆ Bgq sr U dws jI ny 33 swlW dI am u r qNo ArB M krky 103 swlW dI am u r qk ` iek ` lK ` qNo vD ` pdwˆ (Bjnw) ˆ dI rcnw kIqI[ 1581 eI: dy Aws-pws Awp jI dw idhwq ˆ ho igAw mi M nAw jWdw h[ Y Awp jI dIAwˆ pm R K `u rcnwvwˆ 'swihq lihrI', 'sr U swrwvlI' Aqy 'sr U -swgr' hn[ vrqmwn smNy Awp jI dI rcnw sr U swgr ivc ` cwr-pj M hzwr pd hI imldy hn[ sr U swgr dI rcnw sI R md Bwgvq dy AwDwr 'qy hx o ap u rq M vI ieh as u dw Anv u wd nw ho k, y Awp jI dI mi O lk rcnw h[ Y Awp jI ny sMsikRq BwSw ivc hI AwpxI mhwn kivqw 'sUr-swgr' ilKI, jo ik lokW ivc bhuq hI pRis`D hoeI[ AwpxI ies rcnw ivc Bgq sUrdws jI ny sRI ikRSn jI dI BgqI ivc lIn ho ky aunHW dI ausqiq kIqI hY[ sUrswgr iv`c gyX pd hn, ijnHwˆ iv`c sRI ikRSn dIAwˆ bwl-lIlHwvwˆ, pRym-lIlHwvwˆ Aqy vwqs`lX dw vrxn hY[ kihMdy hn ik Awp jI dw glw bhuq rsIlw sI, ies leI Awp jI ny jo 'sUr swgr' dI rcnw kIqI, aus nUM bVy suMdr qrIky nwl gwieAw vI krdy sn[ lok dUroN-dUroN Aw ky Awp jI koloN Awp jI dI ieh rcnw suixAw krdy sn Aqy sux ky bVy pRsMn qy inhwl hoieAw krdy sn[ ies qrHW Awp jI dI pRis`DI bhuq dUr-dUr q``k PYl geI[ kuJ ivdvwnW dy Anuswr sUrdws nW dw ie`k hor Bgq vI hoieAw hY, pr ijhVy Bgq suUrdws jI dI bwxI gurU gRMQ swihb jI ivc drz hY, ieh auh Bgq suUrdws jI hn, ijMnHW dI rcnw 'sUr swgr' aus smyN bhuq pRis``D hoeI sI[ Bgq sUrdws jI dI ie`k pMgqI gurU gRMQ swihb ivc drz hY, jo ik AMg nMbr 1253 au~pr suBwiemwn hY, jo ik ies pRkwr hY “Cwif mn hir ibmuKn ko sMgu”] ArQ : hy (myry) mn! auhnW bMidAW dw swQ C`f dyh, jo prmwqmw vloN by-m`uK hn[ Bgq sUrdws jI dI ies ie`k pMgqI dI ivAwiKAw ivc gurU Arjn dyv jI ny ie`k pUrw Sbd aucwrn kIqw, jo ik ies pMgqI dy nwl hI drz hY[ ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 55. 49 rwm jpau jI AYsy AYsy ] DR pRihlwd jipE hir jYsy ] U gurbwxI dIAW ieh pwvn pMgqIAW Bgq kbIr jI dIAW aucwrn kIqIAW hoeIAW hn qy iehnW pMgqIAW ivc Bgq kbIr jI smu`cy sMswr mwqr nUM aupdyS dyNdy hoey, swfI bxI hoeI aus Dwrnw dw KMfn krdy hn, jo AsIN lok Awm AwK dyNdy hW ik 'prmwqmw dw nwm v`fy ho ky jp lvWgy, Ajy qW swrI aumr peI hY[' Bgq kbIr jI kihMdy hn ik swnMU CotI aumr ivc hI, Bwv bcpn ivc hI prmwqmw dw nwm-ismrn krnw SurU kr dyxw cwhIdw hY, ikauNik ie`k qW Cotw b`cw korI slyt dy vWg huMdw hY, jy bcpn ivc aus nUM prmwqmw dy nwm nwl joV id`qw jwvy qW iPr auh swrI aumr pRBU-nwm nwl juiVAw rihMdw hY, pr jy bcpn ivc prmwqmw dw nwm nw jipAw qW iPr mn hOlI-hOlI sMswr ivc Aijhw Zlqwn huMdw hY ik jIv Awpxy Asly nUM Bu`l hI jWdw hY qy sMswr dy AOguxW qy ivSy-ivkwrW ivc pUrI qrHW grk ho jWdw hY[ so jdoN ienswn dw mn ie`k vwr kukrmw ivc gRihsq ho jwvy, iPr ies nUM ienHW mwVy kMmW qoN hoV ky cMgy pwsy lwauxw bVw AOKw ho jWdw hY[ so ies leI Bgq kbIr jI smJwauNdy hn ik swnUM CotI aumr ivc hI prmwqmw dw nwm jpxw SurU kr dyxw cwhIdw hY, ijvyN ik Bgq DrU Aqy Bgq pRihlwd jI ny CotI aumr ivc hI prmwqmw dw nwm jp ky aus nuUUM pRwpq kIqw ਭਗਤ ਧਰੂ ਜੀ
  • 56. 50 sI[ Bgq DrU jI dI jIvn kQw ies pRkwr hY ik Bgq DrU jI rwjw auqwnpd dy spu`qr sn[ auqwnpd rwjy dIAW do rwxIAW sn, rwxI sunIqI qy rwxI srUcI[ rwxI sunIqI dI ku`KoN Bgq DrU jI ny jnm ilAw Aqy rwxI srUcI dI ku`KoN pu`qr au~qm dw jnm hoieAw[ rwxI sunIqI v`fI qy pihlI rwxI sI Aqy rwxI srUcI dUsrI qy CotI rwxI sI, rwjw auqwnpd CotI Aqy izAwdw KUbsUrq hox krky rwxI srUcI nUM izAwdw ipAwr krdw sI Aqy aus dI khI hr g``l vI mMndw sI[ ie`k idn Bgq DrU jI bwhroN Awpxy hwxIAW nwl Kyfdy qy h`sdy hoey Gr Awey Aqy Aw ky Awpxy ipqw rwjy auqwnpd dI godI ivc bYT gey[ Bgq DrU jI nUM ipqw dI godI ivc bYiTAw dyK ky aunHW dI mqRyeI mW rwxI srUcI ny eIrKw v`s hoo ky Bgq DrU jI nUM bWh qoN PVH ky rwjy dI godI ivcoN auTw id`qw qy AwKx l`gI ik jy rwjy dI godI ivc bihxw sI qW myrI ku`K qoN jnm lYxw sI[ pMj swl dy Bgq DrU jI roNdy hoey, AwpxI mW sunIqI kol cly gey qy jw ky AwpxI mW nUM pu``Cx l`gy ik mW qUM rwxI hYN jW golI ? aus dI mW kihx l`gI pu`qr auN qW mYN jnm dI rwxI hW, pr mYN pRBU dI BgqI nhIN kIqI, ies leI myry krmW iv`c su`K nhI hY[ ieh g`l sux ky Bgq DrU jI kihx l``gy ik mW iPr mYN kI krW? ik mYnUM rwj-Bwg dw s`uK pRwpq hovy[ qW rwxI sunIqI kihx l`gI ik pu`qr prmwqmw dw nwm jipAW swry su`K iml jWdy hn[ mwqw jI dy mUMhoN ieh suxky pMj swl dI aumr dy bwlk Bgq DrU jI ny Awpxy mn ivc Twx ilAw ik hux auh BgqI krygw[ kihMdy hn ik Bgq DrU jI jdoN BgqI krn leI jwx l`gy qW aunHW dy ipqw auqwnpd jI ny aunHW nUM rokx dI bVI koiSS kIqI Aqy ikhw ik pu`qr qUM jMgl iv`c nw jwh, mYN huxy hI qyry nwm A`Dw rwj Bwg kr idMdw hW[ ieh sux ky Bgq DrU jI ny soicAw ik Ajy qW mYN prmwqmw dI BgqI krn dw ierwdw hI bxwieAw hY qy mYnUM A`Dw rwj Bwg iml irhw hY, jy mYN pRmwqmw dw nwm jpWgw qW mYnUM swrw rwj Bwg qy hor vI bhuq swry su`K imlxgy[ Bgq DrU jI ny vwps muVn qoN ienkwr kr id`qw qy ikhw ik auh qW BgqI krky hI vwps muVygw[ ies qrHW Bgq DrU jI ny jMglW ivc jw ky BgqI krnI SurU kr id`qI[ inr-Ahwr rih ky aunHW ny jMglW ivc Gor qp``isAw kIqI[ kihMdy hn ik ieMdR dyvqy ny Bgq DrU jI dI qp`isAw BMg krn dy bhuq Xqn kIqy[ pr Bgq jI idRV mn nwl BgqI ivc lIn rhy qW ieMdR dyvqw vI Awp jI dI AijhI idRVqw nUM vyK ky fr igAw[ Bgq DrU jI dI BgqI ivc AijhI idRVqw nUM dyK ky prmwqmw, ivSnUM jI dy rUp ivc au~Qy pRgt hoey qy Bgq ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 57. 51 jI nUM drSn dy ky inhwl kIqw[ Bgvwn ivSnUM jI ny Bgq jI nUM ikhw, “mYN qyrI idRV BgqI qoN bhuq pRsMn hW[ qUM hux Awpxy Gr jwh, qYnUM rwj-Bwg iml jwvygw, jo bhuq dIrG hovygw Aqy rihMdI iSRStI q`k qyrw nwm rhygw[” kihMdy hn ik rwjw auqwnpd Awp Awpxy pu`qr Bgq DrU jI nUM lYx leI AwieAw qy aus nUM Awpxw swrw rwj-Bwg sONp id``qw[ A`j Bgq DrU jI nUM AsIN ‘DrU qwry’ dy nwm nwl Xwd krdy hW qy rihMdI dunIAW q`k krdy rhWgy[ so ies qrHW ies swKI qoN swnUM ieh is``iKAw imldI hY ik ie`k qW swnUM pRBU dI BgqI idRVH mn nwl krnI cwhIdI hY qy dUjw swnUM bcpn qoN hI pRBU dw nwm jpxw SurU kr dyxw cwhIdw hY[ ies qrHW AsIN idRVH mn nwl BgqI krky pRBU nUM pRsMn krky AslI Awqimk AnMd mwx skdy hW qy jo vI swfI kwmnw hovygI, auh vI pUrI ho jwvygI[ Bgq DrU jI dI swKI dI ies swrI Gtnw nUM BweI gurdws jI AwpxI ie`k vwr ivc ies qrHW ibAwn krdy hn:- DR hsdw Gr AwieAw kir ipAwru ipau kuCiV lIqw[ bwhhu pkiV auTwilAw mn ivc U rosu mqRyeI kIqw[ ffhuilkw mW puCY qUM swvwxI hY ik srIqw[ swvwxI hW jnm dI nwmu nw BgqI krim idRVHIqw [ iksu audm qy rwj imlY SqR qy sB hovin mIqw[ prmysru U AwrwDIAY ijdU hoeIAY piqq punIqw[ bwhir cilAw krix qpu mn bYrwgI hoie AqIqw[ nwrd muin aupdyisAw nwm inDwnu AimE rsu pIqw[ ipChuM rwjy sidAw Aibcl rwj krhu inq nIqw[ hwir cly gurmuiK jg jIqw] ਭਗਤ ਧਰੂ ਜੀ
  • 58. 52 hir jugu jugu Bgq aupwieAw pYj rKdw AwieAw rwm rwjy ] hrxwKsu dustu hir mwirAw pRhlwdu qrwieAw ] gurbwxI dIAW ienHW pMgqIAW ivc gurU rwmdws jI PurmwauNdy hn ik prmwqmw hmySW Awpxy BgqW dI r`iKAw krdw hY qy BgqW nUM duKI krn vwly duSt qy hMkwrIAW nUM Xog sjwvW idMdw hY[ Bgq pRihlwd jI ie`k bhuq hI pRis`D Bgq hoey hn[ Bgq pRihlwd jI dy ipqw dw nwm hrxwKs sI, jo ik bVw pwpI qy hMkwrI sI Aqy Awpxy-Awp nUM prmwqmw khwauNdw sI[ aus ny BgqI krky bRhmw qoN ieh vr ilAw sI ik nw mYN idny mrW, nw rwq mrW, nw AMdr mrW, nw bwhr mrW, nw suBHw mrW, nw Swm mrW, nw bMdy qoN mrW, nw jwnvr qoN mrW, nw ASqR nwl mrW, nw SSqR nwl mrW, nw zmIn 'qy mrW Aqy nw hI Asmwn 'qy mrW[ ieh vr imly hox kwrn hrxwKS nUM hMkwr ho igAw qy smJx l`gw ik auh hux kdy vI mrygw hI nhI Aqy aus ny lokW qoN Awpxw nwm jpwauxw SurU kr id``qw[ aus ny AwpxI swrI prjw ivc FMforw iptvw id`qw ik koeI vI iksy hor dyvI-dyvqy jW r`b dw nwm nw jpy, blik swry aus dw nwm jpdy hoey AwKx, 'jly hrxwKs, Qly hrxwKs'[ ies pRkwr aus ny lokW qoN Awpxw nwm jpwauxw SurU kr id`qw[ Bgq pRihlwd jI dy mwqw jI bVy hI BgqI Bwv vwly sn[ jdoN Bgq pRihlwd jI aus dy grB ivc sn qW auh bVI Bwvnw nwl pRBU dw nwm jipAw krdy sn[ ijs dw grB ivc pl rhy Bgq jI au~pr bhuq Asr hoieAw qy ਭਗਤ ਪਿਹਲਾਦ ਜੀ
  • 59. 53 Bgq pRihlwd jI bcpn qoN hI bVy BgqI Bwv vwly sn[ jd Bgq jI 6 swl dy hoey qW aunHW nUM pVHn leI ByijAw igAw[ pwTSwlw dy AiDAwpk sMfw qy mrkw ny swry b`icAW nUM ikhw ik swry AwKo, 'hrxwKs mwhrwj dI jY'[ swry b`icAW ny ikhw, pr Bgq pRihlwd jI ny AwKx qoN ieMnkwr kr id`qw qy ikhw ik mYN qW aus prmwqmw dw hI nwm jpWgw, jo ik srb-ivAwpk hY qy swry sMswr dy kx-kx ivc smwieAw hoieAw hY[ hrxwKs qW myry ipqw jI hn, auh prmwqmw nhIN hn[ sMfy mrky ny bhuq smJwaux dI koiSS kIqI, pr Bgq pRihlwd jI Awpxy inScy 'qy idRV rhy qy aunHW ny Awpxy ipqw hrxwKs dw nwm jpx qoN ieMnkwr kr id`qw[ sMfy mrky ny hrxwKs nUM jw d`isAw ik aus dw pu`qr pRihlwd aus dw nwm nhIN jpdw qy rwm dw nwm jpdw hY Aqy sgoN bwkI b``icAW nUM vI rwm dw nwm jpx leI kihMdw hY[ hrxwKs ny Awpxy pu`qr pRihlwd nUM Awpxy kol bulwieAw qy ikhw ik auh aus dw nwm jpy[ pr Bgq pRihlwd jI ny ieh kih ky aus dw nwm jpx qoN mnHw kr id`qw ik auh qW aus srb-ivAwpI rwm dw hI nwm jpygw, jo srb-SkqImwn qy sB nUM pYdw krn vwlw hY[ Bgq jI ny Awpxy ipqw nUM vI hMkwr C`f ky rwm dw nwm jpx leI ikhw[ Bgq pRihlwd jI dw ieh hT dyK ky hrxwKs dy hMkwr nUM bVI Tys phuMcI qy auh Awpxy hI pu`qr Bgq pRihlwd nUM Awpxw duSmx smJx l`g ipAw[ aus ny Bgq pRihlwd nUM mwrn leI keI qrHW dy Xqn kIqy, ijvyN ik s`pW qoN fswauxw Aqy msq hwQIAW A`gy su`txw Awid, pr prmwqmw ny hr QW 'qy Awpxy Bgq dI r`iKAw kIqI qy Bgq pRihlwd nUM kuJ vI nw hoieAw[ hrxwKs dI BYx Aqy Bgq pRihlwd jI dI BUAw hoilkw nUM vr pRwpq sI ik aus nUM A`g swV nhI sI skdI[ hrxwKs ny AwpxI BYx nUM ikhw ik auh pRihlwd nUM lY ky A`g ivc bYT jwey, vr imilAw hox kwrx aus nUM qW kuJ nhI hoeygw, pr pRihlwd sV ky suAwh ho jweygw[ Aijhw hI kIqw igAw, pr jdoN hoilkw Bgq pRihlwd nUM lY ky A`g ivc bYTI qW pRBU ny AijhI klw vrqweI ik Awpxy vr dI durvrqoN krn krky hoilkw qW sV ky suAwh ho geI, pr Bgq pRihlwd jI nUM kuJ vI nw hoieAw[ hux AwpxI BYx dy mr jwx kwrn hrxwKS bhuq gu`sy ivc Aw igAw qy pRihlwd nUM mwrn leI aus ny AwpxI jwdUmeI qwkqW nwl ie`k QMm nUM qpw ky lwl sur^ kr id``qw qy pRihlwd nUM ikhw ik jykr aus dw rwm Gt-Gt ivc ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 60. 54 smwieAw hoieAw hY qW iPr auh ies QMm ivc vI hovygw, so auh Awpxy rwm nUM j`PI pw ky idKwvy[ jy auh ies QMm ivc vI hovygw qW Awpy aus nUM bcw lvygw[ pu`qr au~pr ieh zulm huMdy dyK ky Bgq pRihlwd jI dI mW ny Awpxy pqI hrxwKS dy bhuuq qrly kIqy ik auh Awpxy pu`qr 'qy Aijhy zulm nw kry[ pr hMkwr ivc AMnHy hoey hrxwKS ny aus dI ie`k nw suxI[ mmqw dI mwrI mW ny iPr Bgq pRihlwd nUM ikhw ik jykr aus dw ipqw aus dI g`l nhI mMndw qW auh hI mMn lvy qy rwm dw nwm jpxw C`f ky, ipqw hrxwKS dw nwm jpxw SurU kr dyvy[ mwqw dIAW AijhIAW g`lW sux ky Bgq pRihlwd jI ny jvwb id`qw, 'mwqw! jy mYN rwm dw nwm C`f ky ipqw dw nwm jpxw SurU kr id`qw qW mYN r`b dw gunwhgwr bx jwvWgw qy ikhVw mUMh lY ky aus dI hjUrI ivc jwvWgw[ ies leI mYN ies qrHW nhIN kr skdw[' jdoN Bgq pRihlwd jI nw iksy lwlc ivc Awey Aqy nw hI iksy frwvy qoN fry qW aunHW nUM aus qpdy hoey QMm nUM j``PI pwaux leI ikhw igAw[ kihMdy hn ik BgqW dw hlq-plq svwrn vwly pRBU ny Bgq pRihlwd jI nUM hONslw dyx leI Aijhw cmqkwr kIqw ik aus QMm dy au~pr ie`k kIVI qurI jw rhI sI, Bgq pRihlwd jI ny dyiKAw ik jy ies kIVI nUM kuJ nhIN ho irhw qW aus nUM kI hovygw? so Bgq pRihlwd jI ny aus QMm nUM j`PI pw leI qy aus nUM kuJ vI nw hoieAw[ ieh kOqk dyK ky swry bVy hYrwn hoey[ hux hrxwKs ny gu``sy ivc Aw ky AwpxI ikRpwn k`F leI qy jdoN auh ikrpwn dw vwr Bgq pRihlwd jI au~pr krn l`gw qW ausy smyN aus qpdy hoey QMm ivcoN pRmwqmw nrisMG dw rUp Dwrn krky pRgt ho igAw, ijs dw mUMh Syr dw Aqy DVH mnu`K dw sI[ pRBU nrisMG ny hrxwKs nUM aus dy gunwhW dI sjw dyx leI aus nUM pkV ky Awpxy goifAW 'qy r`K ilAw qy Awpxy nONhW nwl hrxwKs dw iF`f (pyt) pwVH ky aus nUM mwr id`qw[ hrxwKs nUM imly hoey vr dy Anuswr aus nUM mwrn vwlw nw bMdw sI qy nw hI jwnvr sI, auh A`Dw bMdw sI Aqy A`Dw jwnvr sI[ auh mrn smyN nw AMdr sI qy nw hI bwhr sI, blik A`Dw AMdr qy A`Dw bwhr, kmry dI dihlIz 'qy sI[ auh nw AsqR nwl mirAw Aqy nw hI SSqR nwl, pRBU nrisMG ny Awpxy nONhW nwl aus nUM mwr mukwieAw[ aus smyN nw idn sI Aqy nw hI rwq sI, sgoN SwmW dw vylw sI[ auh nw zmIn 'qy mirAw Aqy nw hI AkwS ivc, blik nrisMG Avqwr ny aus nUM Awpxy goifAW 'qy r`iKAw hoieAw sI[ ies qrHW duSt Aqy hMkwrI hrxwKs dw AMq ho igAw[ ਭਗਤ ਪਿਹਲਾਦ ਜੀ
  • 61. 55 so ies swKI qoN swnUM ieh is``iKAw imldI hY ik jo s`cy mn nwl pRBU dI BgqI krdw hY, prmwqmw hr vyly Aqy hr QW aus dw shweI huMdw hY[ pr dUjy pwsy jykr koeI hMkwrI ho prmwqmw dw SrIk bxn dI koiSS krdw hY qW aus dw srbnwS ho jWdw hY[ Bgq pRihlwd jI dI BgqI dw izkr gurU Amrdws jI pwvn gurbwxI ivc ies pRkwr krdy hn:- gur aupdyis pRihlwdu hir aucrY ] swsnw qy bwlku gmu n krY ]1] rhwau ] mwqw aupdysY pRihlwd ipAwry ] puqR rwm nwmu Cofhu jIau lyhu aubwry ] pRihlwdu khY sunhu myrI mwie ] rwm nwmu n Cofw guir dIAw buJwie ] 2] sMfw mrkw siB jwie pukwry ] pRihlwdu Awip ivgiVAw siB cwtVy ivgwVy ] dust sBw mih mMqRu pkwieAw ] pRhlwd kw rwKw hoie rGurwieAw ]3] hwiQ KVgu kir DwieAw Aiq AhMkwir ] hir qyrw khw quJu ley aubwir ] iKn mih BYAwn rUpu inkisAw QMm aupwiV ] hrxwKsu nKI ibdwirAw pRhlwdu lIAw aubwir ]4] sMq jnw ky hir jIau kwrj svwry ] pRhlwd jn ky iekIh kul auDwry ] gur kY sbid haumY ibKu mwry ] nwnk rwm nwim sMq insqwry ]5] ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 62. 56 BweI mnI isMG jI dw jnm 10 mwrc 1644 eI: nUM bIbI mDrI bweI dI ku`KoN, BweI mweI dws dy Gr muz`PrgVH izlHy dy ipMf AlIpur iv`c hoieAw, mwipAW ny Awp jI dw bcpn dw nwm mnIAw r`iKAw[ Awp jI dw ivAwh 1659 eI. nUM BweI l`KI Swh vxjwrw jI dI lVkI bIbI sIqo jI nwl hoieAw[ BweI mnI isMG Awpxy ipqw jI nwl gurU hir rwey swihb dy drSnwˆ leI kIrqpur swihb Awey, jdoN Awp jI ny gurU swihb jI nUM m`Qw tyikAw qW gurU swihb jI ny nwm pu`iCAw, Awp jI ny d`isAw ik, jI! myrw nwm mnIAw hY, gurU swihb jI ny A`goN bcn kIqy “mnIAw ieh bhu guxIAw hovygw, bIc jg swry” [ BweI swihb jI dw gurU crnW ivc Aijhw mn l`gw ik Awp jI vwps Gry nw gey qy au~Qy hI syvw krnI SurU kr id`qI[ Awp jI ny swrw idn gurU kw lMgr vrqwaux qy JwVU Pyrn dI syvw ivc l`gy rihxw qy ies qrHW do swl syvw krn qoN bwAd Awp jI vwps Awpxy ipMf cly gey[ pr ivAwh krvwky kuJ smyN bwAd hI Awp jI iPr vwps kIrqpur swihb Aw gey qy gurU syvw ivc jut gey[ gurU hir rwie swihb dy joqI-joiq smwaux qoN bwAd Awp jI gurU hrikRSn dI syvw ivc hwzr rhy Aqy jdoN gurU hirikRSn swihb jI vI id`lI ivKy joqI-joiq smw gey qW Awp jI gurU qyg bhwdr dI syvw iv`c bwby bkwly Aw gey[ jdoN gurU qyg bhwdr jI id`lI ShIdI pRwpq krn gey qwˆ auh BweI mnI ਭਾਈ ਮਨੀ ਿਸੰਘ ਜੀ
  • 63. 57 isMG nUM gurU goibMd jI kol AwnMdpur hI C`f gey sn[ BweI mnI isMG jI AnMdpur swihb ivKy hoey keI jMgW ivc duSmxW nUM krwry h`Q idKwauNdy rhy, BMgwxI dy Xu`D ivc vI Awp jI hwzr sn[ 1699 eI: dI ivswKI nUM Awp jI ny gurU goibMd isMG jI dy h`QoN AMimRq dI dwq pRwpq kIqI qy gurU swihb jI ny Awp jI dw nwm mnIey qoN mnI isMG r`iKAw[ Awp jI ij`Qy mhwn XoDy sn, au~Qy qkVy ivdvwn vI sn, Awp jI AnMdpur swihb ivKy sMgq nUM kQw srvx krvwieAw sn qy gurbwxI dy gutkw swihb ilK ky vI sMgq ivc vMifAw krdy sn[ Awp jI dIAW ienHW swrIAW syvwvW qoN KuS ho ky gurU swihb jI ny Awp jI nUM gurU-Gr ivc dIvwn dI aupwDI bKSI sI[ AMimRqsr dI sMgq ny gurU goibMd isMG jI nUM bynqI kIqI ik drbwr swihb dy pRbMD qy syvw-sMBwl ivc bhuq inGwr Aw cu`kw hY, Awp jI au~QoN dI syvw-sMBwl leI koeI Xog isMG Byjo[ so gurU swihb jI ny 5 isMGW smyq BweI mnI isMG jI nUM ieh mhwn syvw inBwaux leI AMimRqsr ByijAw[ Awp jI ny au~Qy jw ky swry pRbMDW ivc suDwr kIqw qy au~Qy msMdW v`loN kIqy jw rhy krm-kwfW nUM bMd krky inrol gurmiq dw pRcwr-pRswr AwrMB kIqw, ijs qoN sMgq bVI pRsMn hoeI qy hirmMdr swihb ivKy bVIAW rOxkW l`gxIAW SurU ho geIAW[ jdoN gurU swihb jI ny AnMdpur swihb dw iklHw C`ifAw qy srsw ndIN dy kMFy 'qy iBAwnk Xu`D hoieAw qW aus smyN BweI mnI isMG jI dovyN mqwvW nUM nwl lY ky id`lI nUM cly gey qy iPr jdoN gurU goibMd isMG jI swbo kI qlvMfI ivKy phuMcy qW BweI mnI isMG jI dovyN mqwvW smyq gurU swihb jI dy crnW ivc Awx hwzr hoey[ swbo kI qlvMfI ivKy hI gurU goibMd isMG ny jdoN Awid gRMQ swihb dI sMpwdnw kIqI qW ilKwrI dI mhwn syvw BweI mnI isMG jI ny inBweI[ ieQoN hI gurU swihb jI dy hukm ivc Awp jI iPr AMimRqsr hirmMdr swihb dI syvw ivc Awx hwzr hoey[ BweI mnI isMG dy dwdw jI BweI b`lU rwey CyvyN gurU hrgoibMd swihb jI dI &Oj dy jrnYl rhy Aqy muglwˆ nwl jMg lVdy hoey 1628 eI: nUM AMimRqsr iv`c ShIdI pw gey sn[ BweI mnI isMG jI 12 Brw sn, ijnHW ivcoN 11 BrwvW ny gurU-Gr v`loN duSmxW nwl lVidAW hoieAW ShIdIAW pRwpq kIqIAW sn [ BweI mnI isMG dy ds pu`qr sn qy aunHW 10 pu`qrW ivcoN vI 7 pu`qrwˆ Aqy 10 poqirAwˆ ny gurU-Gr leI ShIdIAW pRwpq kIqIAW sn[ msq hwQI nwl mukwblw krn vwly BweI bic`qr isMG jI Aqy gurU qyg bhwdr jI dy swhmxy dyg ivc aubwl ਭਗਤ ਸਾਿਹਬਾਨ ਪੁਰਾਤਨ ਗ ੁ ਰਿਸੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ-ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼
  • 64. 58 ky ShId kIqy jwx vwly BweI idAwlw jI vI BweI mnI isMG jI dy spu`qr sn[ ies qoN ielwvw srsw ndI dy kMFy qoN lY ky cmkOr swihb dI gVHI q`k hoey jMgW ivc ShIdIAW pRwpq krn vwly BweI audY isMG jI, BweI Ank isMG, BweI Ajb isMG qy BweI Ajwieb isMG jI vI Awp jI dy spu`qr sn[ bwbw bMdw isMG bhwdr jI dI ShIdI qoN bwAd jdoN is`KW ivc q`q Kwlsw qy bMdeI Kwlsw dy 2 DVy bx gey qW mwqw suMdrI jI ny ies JgVy nUM inptwaux dI izMmyvwrI BweI mnI isMG jI dI lgweI[ Awp jI ny do prcIAW au~pr dovW DiVAW dy nwm ilK ky pwvn AMimRqsr srovr ivc 'hir kI pauVI' 'qy piv`qr jl ivc pw id`qIAW, bMdeI Kwlsw vwlI prcI fu`b geI qy q`q Kwlsw vwlI prcI qr ky au~pr Aw geI[ ies qrHW Awp jI ny bVI isAwxp nwl ies JgVy nUM nbyV id`qw qy dovyN DVy gurU gRMQ swihb jI dy crnIN jw l`gy[ jdoN Awp jI hirmMdr swihb ivKy syvw inBw rhy sn qW aus smyN lwhOr dy sUbydwr zkrIAw Kwˆ ny dUsry DrmW au~pr Aqy Kws krky is`KW au~pr bVw zulm krnw SurU kr id`qw[ BweI mnI isMG jI ny AMimRqsr ivKy 1733 eI: dI dIvwlI bVy v`fy p`Dr 'qy mnwaux dw PYslw kIqw qW ik is`K sMgqW Aqy mu`KI isMGW dy iek`T ivc kOm dI cVHdIklw leI kuJ Tos PYsly ley jw skx[ so dIvwlI mnwaux dI pRvwngI leI jdoN aunHW ny zkrIAw Kwˆ nUM p`qr ByijAw qwˆ aus ny dIvwlI mnwaux dy bdly srkwr nUM 10 hzwr rupey tYks dyx dI Srq r`K id`qI[ BweI mnI isMG ny tYks dyx leI hW kr id`qI[ pr zkrIAw ^wn dy mn ivc Kot sI, aus ny nwl hI AwpxI &Oj nUM hukm kr id`qw ik dIvwlI 'qy swry mu`KI is`K iek`Ty hoey hoxgy, so hmlw krky swry is`KW nUM Kqm kr id`qw jwvy[ pr iksy qrHW ieh g`l BweI mnI isMG jI kol phMuc geI qy aunHwˆ ny dIvwlI mnwaux dw PYslw r`d kr id`qw qy dUr-dryfy qoN qurI sMgq nUM rsqy iv`c hI rok id`qw Aqy jo sMgq AMimRqsr phuMc geI sI, auh vI vwps muV geI[ jd zkrIAW KW BweI mnI isMG qoN tYks mMgx l`gw qwˆ BweI mnI isMG ny ikhw, ''quhwfy mn ivc Kot sI, ies leI AsIN jy dIvwlI hI nhIN mnweI qW quhwnUM tYks ikauN dyeIey['' jd BweI mnI isMG jI ny tYks dyx qoN ieMnkwr kr id`qw ਭਾਈ ਮਨੀ ਿਸੰਘ ਜੀ