Bankaların Tacir Olarak Bütün İşlemlerinde Basiretli Davranma Yükümlülüğü Bankalar, özel yasa ile kurulan ve kendilerine alanlarında çeşitli imtiyazlar tanınan, topladıkları mevduatı ve katılım fonlarını sahteciliklere karşı özenle korumak zorunda olan kuruluşlardır. Bankalar sahip oldukları bu vasıfları sebebiyle bankacılık işlemlerinin güvenilen tarafı konumundadırlar. Bu durum, bankaların bir güven kurumu olarak kabul edilmesini ve bankanın sorumluluğunun özel güven sebebiyle ağırlaştırılmasını gerektirir. Bankalar, ağırlaştırılmış sorumluluğun bir gereği olarak objektif özen yükümlülüğü altında bulunmakta olup, buna karşılık hafif kusurlarından dahi sorumludurlar. Özel yasa ile kuruldukları ve kendilerine alanlarında çeşitli imtiyazlar tanındığı için bankaların hafif kusurlarından sorumluluğu kaldırmaya yönelik sözleşmeleri geçersizdir. Bankaların, tacir olarak bütün işlemlerinde basiretli davranma yükümlülüğü herhangi bir tacirden farklıdır. Bu sebeple bankalardan beklenen basiret ölçüsü ve özen yükümlülüğü daha ağırdır.

1. MAHKEME KARARI

Bankaların Tacir Olarak Bütün
İşlemlerinde Basiretli Davranma
Yükümlülüğü
Bankalar, özel yasa ile kurulan ve kendilerine alanlarında çeşitli
imtiyazlar tanınan, topladıkları mevduatı ve katılım fonlarını
sahteciliklere karşı özenle korumak zorunda olan kuruluşlardır.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
1

2. MAHKEME KARARI
Bankalar sahip oldukları bu vasıfları sebebiyle bankacılık
işlemlerinin güvenilen tarafı konumundadırlar. Bu durum,
bankaların bir güven kurumu olarak kabul edilmesini ve bankanın
sorumluluğunun özel güven sebebiyle ağırlaştırılmasını gerektirir.
Bankalar, ağırlaştırılmış sorumluluğun bir gereği olarak objektif
özen yükümlülüğü altında bulunmakta olup, buna karşılık hafif
kusurlarından dahi sorumludurlar.
Özel yasa ile kuruldukları ve kendilerine alanlarında çeşitli
imtiyazlar tanındığı için bankaların hafif kusurlarından
sorumluluğu kaldırmaya yönelik sözleşmeleri geçersizdir.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
2

3. MAHKEME KARARI
Bankaların, tacir olarak bütün işlemlerinde basiretli davranma
yükümlülüğü herhangi bir tacirden farklıdır. Bu sebeple
bankalardan beklenen basiret ölçüsü ve özen yükümlülüğü daha
ağırdır.
DAVA : 1. Taraflar arasındaki “istirdat, tazminat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İstanbul 16. Asliye Ticaret
Mahkemesince verilen davanın kısmen kabulüne ilişkin karar taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay ( Kapatılan ) 19.
Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararının taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine Hukuk Genel Kurulunun usule ilişkin bozma kararından sonra
mahkemece verilen karar taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve direnme kararının verildiği tarih
itibariyle 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 Sayılı Hukuk Usulü
Muhakemeleri Kanunu'nun 438. maddesinin 2. fıkrası gereğince direnme kararlarının temyiz incelemesinde duruşma
yapılamayacağından davacılar vekilinin duruşma isteminin reddine karar verilip dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği
görüşüldü:
KARAR : I. YARGILAMA SÜRECİ
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
3

4. MAHKEME KARARI
Davacı İstemi:
4. Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin sanayi ve iş makineleri ile bunlara ait yedek parça teçhizat ve ekipmanların alım
satımı ithalat ve ihracatı ile ilgili faaliyet gösterdiğini, diğer müvekkilleri ... ve ...'in ise şirketin ortağı konumunda olduklarını, şirketi
temsil ve ilzama yetkili kişinin müvekkil ... olduğunu, şirket çalışanı ... E. tarafından müvekkilin daha önceki talimatları ve üzerine
fotokopi yazı yapıştırılmak suretiyle hazırlanan 16.11.2006 tarihli talimat uyarınca, davalı bankanın Bakırköy Şubesi uhdesinde müvekkil
şirkete 350.000EURO tutarlı 25.12.2006 vadeli ve yıllık %4,40 faizli ihracat döviz kredisi kullandırıldığını ve söz konusu kredi tutarı
düzenlenen başka bir sahte talimatla davalı banka tarafından ... E.'a ödendiğini, bu kredinin kullanımı konusunda ve müvekkilin ... E.'a
kredi tutarının ödenmesi konusunda en ufak bir bilgisinin ve davalı bankaya verilmiş bir talimatının bulunmadığını, kredinin
kullanılması talebi ile ilgili müvekkil şirket yetkilileri ile telefonla teyit alınmadığını, davalı bankanın talimat aslı olmadan kredi
kullandırdığını, ... E.'a ödenmesi yönündeki aslı olamayan 16.11.2006 tarihli talimatın 15.11.2006 tarihinde saat 19.30'da faks yoluyla
davalı bankaya iletildiğinin, kredinin ... E.'a ödenmesi yönündeki talimatın da aynı tarih ve saatte davalı bankaya iletildiğinin
anlaşıldığını, müvekkillerinin mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla davalı bankaya çekilen ihtarlardan da bir sonuç alınamadığını,
sahte talimatla usulsüz olarak müvekkil şirket adına kredi kullandıran ve söz konusu krediyi yine sahte talimatla ... E.'a teslim eden davalı
banka şubesinin müdür ve yöneticilerinin kusurlu olduğunu, zira davalı banka yöneticilerinin tedbirli, basiretli ve öngörülü bir tacir gibi
hareket etmek zorunda olduklarını ve az risk taşıyan veya riski bulunmayan işlemleri yapmalarının gerektiğini, fotokopi olarak
kendilerine sunulmuş olan genel kredi sözleşmesi ve rehin sözleşmelerindeki imzaların müvekkili şirkete ve şahıslara ait olmadığını,
haksız hesap katı nedeniyle müvekkil şirket ve şahıslar tarafından davalı bankaya her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla
ödenen 351.550EURO'nun ödeme tarihinden itibaren işleyecek en yüksek faizi ile birlikte davalı bankadan istirdadının gerektiğini, kredi
hesabının haksız ve kötü niyetle kat edilmesi ile müvekkil şirket ve şahısların hesaplarına bloke konması sebebiyle müvekkillerin kişilik
haklarının da doğrudan etkilendiğini ileri sürerek; müvekkili şirketin davalı bankadan 350.000EURO kredi kullanmadığının tespitine,
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
4

5. MAHKEME KARARI
haksız ve hukuka aykırı hesap katı nedeniyle müvekkili şirket tarafından ihtirazı kayıtlı olarak ödenmek zorunda bırakılan şimdilik
l0.000,00EURO'nun ödeme tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi İle birlikte davalı bankadan istirdadı ile
müvekkillerinin uğramış olduğu zarara ilişkin fazlaya ilişkin talep ve dava haklarımız saklı kalmak kaydıyla 1.000TL maddi tazminat ile
40.000TL manevi tazminatın davalı bankadan işleyecek en yüksek reeskont faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili bankanın şubesi nezdinde davacı firma adına 19.04.2006 tarihinde 5345378 numaralı
hesap açıldığını, davacı firmayı tek başına temsile yetkili ...'in ... E.'ı bankaya firmadan sorumlu olan yetkili kişi olarak tanıttığını ve
işlemlerin ... E. tarafından gerçekleştirileceğini belirttiğini, ...'in, ... E.'ın hem Nerom Metal firmasının hem de kendi şahsi mevduatlarıyla
ilgilendiğini, nakit getirme-götürme işlemleri de dâhil olmak üzere her türlü işlemde tam yetkili olduğunu müvekkili bankaya bizzat
bildirdiğini, davaya konu olayın meydana geliş tarihine kadar firmanın müvekkil banka ile gerçekleştirdiği tüm işlemlerin ... E. tarafından
yapıldığını ve firmanın tüm idari işleri ile ... E.'ın ilgilendiğini, firma ile şubece irtibata geçildiğinde muhatap olarak hep firma çalışanı ...
E.'la görüşüldüğünü, davacı firmanın ... E.'ı 17.03.2006 tarihli vekâletnameyle birçok kamu kuruluşunda birçok işlemi firmayı temsilen
yapmaya da yetkili kıldığını, davacı firmaya 16.11.2006 tarihinde 350.000EURO tutarında 25.12.2006 vadeli nakit karşılıklı İhracat
Taahhütlü Döviz Kredisi kullandırıldığını, işlemin davacı firmaca kredi talebi yine Şubeye fakslanan talimatla gerçekleştirildiğini, kredi
kullandırım sürecinde daha evvelki tüm kredi kullandırımlarında ve diğer işlemlerde olduğu gibi yine firma çalışanlarından ... E.'la
görüşüldüğünü, 350.000EURO tutarlı kredinin kullandırımından evvel firma çalışanlarından yine ... E. tarafından, ...'in hesabına
06.11.2006 tarihinde 250.000EURO ve 07.11.2006 tarihinde 10.000EURO tutarında olmak üzere toplam 260.000EURO tutarında,
firmanın hesabına ise 90.000EURO tutarında nakit yatırıldığını, bu hesap transferlerinin gerçekleştiği tarihten çok kısa bir süre sonra,
16.11.2006 tarihinde yapılan talimatla müvekkil Banka'dan 350.000EURO tutarında 25.12.2006 vadeli nakit karşılıklı İhracat Taahhütlü
Döviz Kredisi talep edildiğini, hesap transferleriyle kredi talebi arasında bu kadar kısa bir zaman olmasının ve hesap transferleriyle talep
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
5

6. MAHKEME KARARI
edilen kredi tutarlarının birbiriyle aynı olmasının ...'in kredi talebinden haberi olması konusundaki çelişkili ifadeleri ile birlikte
değerlendirildiğinde şüphe uyandırdığını, davacıların kredi kullanımından haberdar olup kötü niyetli dava açtıklarını, müvekkilinin
işlemlerinin usulüne uygun olduğunu ve müvekkili bankaya atfedilebilecek bir kusur da bulunmadığını belirterek davanın reddini
savunmuştur.
Mahkemenin Birinci Kararı:
6. İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 12.10.2010 tarihli ve 2006/867 E., 2010/502 K. sayılı kararı ile; davalı bankaya kusur izafe
edebilecek bir durumun bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Özel Dairenin İlk Bozma Kararı:
7. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay ( Kapatılan ) 19. Hukuk Dairesince 12.07.2011 tarihli ve 2011/1140 E., 2011/9890 K. sayılı kararı ile;
“…Davaya konu 16.11.2008 ( 2006 ) tarihli kredinin davalı bankadan davacı yan çalışanı ... E. tarafından çekildiği tarafların kabulünde
olup, davacı çalışanı ve muhasebecisi ... E. hakkında Bakırköy 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 30.04.2008 Karar tarihli 2007/114 E,
2008/160 K. Sayılı kararı ile “sahte özel belge düzenlemek, emniyeti suistimal, suçtan hasıl olan parayı bilerek kabul etme” suçlarından
açılan davada, yargılama sonucunda verilen kararla “sanık ... E.'ın üzerine atılı özel belgede sahtecilik suçunun belge aslı ele geçmediği,
bu nedenle sanığın üzerine atılı suçun unsurları oluşmadığından, sanığın özel belgede sahtecilik suçundan beratine, sanık ... E.'ın olay
tarihinde ... ( İNG ) Bakırköy şubesinin müşteki tarafından faks ile verildiğini bildirilen talimat gereğince bankadan 350.000 Euro parayı
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
6

7. MAHKEME KARARI
çektiği, bu paranın normalde borç olarak alındığı belirtilmiş ise de, şirket hesaplarına girmesi gerektiği, şirketten bu paranın çıkış
gösterilmesi gerektiği, ancak bu işlemler yapılmadığına göre, müştekinin şirket adına 350.000 Euroluk alınan krediyi sanık ...'nin çektiği
ilgili şirket hesabına intikal ettirmediği, sanığın müştekinin muhasebe işlerini yaptığı bu şekilde hizmet ilişkisi bulunduğu, hizmet
nedeniyle emniyeti suistimal suretiyle 350.000 Euro'nun sanık tarafından mal edinilip diğer kardeşi Y. Tan'a verildiği bu şekilde sanığın
hizmet sebebiyle emniyeti suistimal suçunu işlediği anlaşıldığından ..” cezalandırılmasına karar verildiği, bu kararın temyiz edilerek halen
Yargıtay 11. Ceza Dairesinde temyiz incelemesi için beklemekte olduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca, uyuşmazlığın çözümünün ceza mahkemesi kararında saptanan maddi olguların BK. 53. Maddesinde yer alan “ Hakim
kusur olup olmadığına yahut haksız fiilin faili temyiz kudretine haiz bulunup bulunmadığına karar vermek için ceza hukukunun
mesuliyete dair ahkamıyla bağlı olmadığı gibi, ceza mahkemesinde verilen beraat kararıyla da mukayyet değildir. Bundan başka ceza
mahkemesi kararı, kusurun takdiri ve zararın miktarını tayini hususunda dahi hukuk hakimini takyit etmez” hükmü gereğince maddi
vakıayı saptayan ceza mahkemesi kararlarının hukuk hakimini bağlayacağı gözetilerek anılan ceza mahkemesi kararı sonucu beklenip
varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru
görülmemiştir…” gerekçesiyle karar bozulmuş, bozma neden ve şekline göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer
olmadığına karar verilmiştir.
Mahkemenin İkinci Kararı:
9. İstanbul 23. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 31.10.2013 tarihli ve 2012/41 E., 2013/260 K. sayılı kararı ile; bozma ilamına uyularak
yapılan yargılama sonucunda; Bakırköy 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2007/114 E. sayılı dosyasında yapılan yargılama neticesinde, sanık ...
E.'ın özel belgede sahtecilik suçundan beraatına karar verildiği; ancak 350.000EURO'yu bankadan tahsil edip şirket hesaplarına
aktarmaması nedeniyle emniyeti suistimal suçundan mahkumiyetine karar verildiği, Yargıtay 15. Ceza Dairesinin temyiz incelemesi
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
7

8. MAHKEME KARARI
neticesinde "oluşa, dosya içeriğine ve mevcut kanıtlara göre sanığın katılan ... Demir'in imzasını taklit ederek ... Bakırköy şubesinde
çalıştığı şirket adına 350.000 Euro kredi verilmesini sağlaması ve kredinin ödenmesi için sahte belge düzenlemesi hükmünde gerçekleşen
eylemlerinin özel belgede sahtecilik ve bankaların aracı kılınması suretiyle dolandırıcılık suçlarını oluşturduğu gözetilmeden yazılı şekilde
uygulama yapılması" şeklindeki gerekçeye istinaden bozulduğunun görüldüğü, bu kapsamda, dava dışı eski çalışan ... E.'ın şirket
temsilcisi ...'in imzasını taklit ederek davalı banka Bakırköy Şubesinde 350.000EURO kredinin davacı şirket lehine tahsisini sağlayarak
davalı bankadan tahsil ettiği ve davacı şirkete aktarmadığı hususunun mahkemece de benimsendiği, her ne kadar 12.09.2013 tarihli ek
bilirkişi raporunda belirlenen eylem nedeniyle davalı bankanın olayda % 25, davacıların ise %75 kusurlu oldukları tespiti yapılmış ise de;
mahkemece kusur oranları yönünden anılı rapora itibar edilmediği, davacı şirket tarafından davalı banka nezdinde dava dışı ... E.
yönünden güven ortamının oluşmasına zemin hazırlandığı, dava konusu sahtecilik eyleminin yapılmasına mevcut güven ortamının imkân
sağladığı düşünüldüğünde, davacı tarafın olayda kusurlu olduğu ancak bir güven ve özen kurumu olan bankanın sektörün kendisine
yüklediği sorumluluk çerçevesinde mevduat sahibinin ve müşterinin korunması ilkesinden hareketle tüm ihtimalleri değerlendirerek riski
minimize etmek adına davacı şirketi ciddi miktarda bir krediden haberdar etmesi ve her ne kadar sözleşme faks ortamında işlem
yapmaya imkân vermekte ise de yüklü miktardaki işlemde faksın aslının talep edilmesinin önünde herhangi bir engel olmadığından bu
doğrultuda faksın aslını istemesi veyahut en azından telefonla teyit etmesi gerekirken, tüm bunları yapmayarak kusurlu davrandığı ve
mevcut zararın ortaya çıkmasına sebebiyet verdiği; izah edilen nedenlerle tarafların olayda müşterek ve mütefarik eşit kusurlarının
olduğu, davacı tarafça maddi zararı kanıtlayamadığı gibi somut olayın davalının kişilik haklarına zarar verdiği ve manevi tazminatın
şartlarının oluştuğunun kanıtlanamadığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, takdiren davalı banka somut olayda % 50 kusurlu kabul
edilerek kusuruna isabet eden 175.577,50 EURO'nun 15.12.2006 ödeme tarihinden itibaren 3095 Sayılı Kanun'un 4/a maddesi gereğince
işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadı suretiyle tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, davacı yanın
maddi ve manevi tazminat istemleri yerinde görülmediğinden reddine karar verilmiştir.
Özel Dairenin İkinci Bozma Kararı:
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
8

9. MAHKEME KARARI
10. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
11. Yargıtay ( Kapatılan ) 19. Hukuk Dairesinin 26.05.2014 tarihli ve 2014/5197 E., 2014/9737 K. sayılı kararı ile ;
“…Dava, 26.12.2006 tarihli dilekçeyle Nerom Metal Pazarlama İthalat İhracat Ticaret Ltd. Şti., ... ve ... tarafından açılmıştır. Ne var ki
karar, yalnızca Nerom Metal Pazarlama İthalat İhracat Ltd. Şti. gösterilerek oluşturulmuş olup, bu yön HMK'nın 297. maddesine aykırılık
teşkil ettiğinden hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir…” gerekçesiyle karar bozulmuş bozma neden ve şekline göre taraf
vekillerinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Mahkemenin Üçüncü Kararı:
12. İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 19.12.2014 tarihli ve 2014/710 E., 2014/436 K. sayılı kararı ile; uyulan bozma ilamı sonucu
yapılan yargılamada; davacı Nerom Metal Paz. İth. İhr. Tic. Ltd. Şti.'nin menfi tespit ve istirdat davası yönünden davanın kısmen kabulü
ile; davalının %50 kusurlu olduğu benimsenerek, kusuruna isabet eden 175.684,44EURO davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile
vaki ödeme nedeniyle 175.684,44EURO'nun 15.12.2006 ödeme tarihinden itibaren 3095 Sayılı Kanun'un 4/a maddesi gereğince işleyecek
yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile bu davacıya ödenmesine, menfi tespit ve istirdat istemi yönünden fazlaya ilişkin istemin
reddine, davacılar N. ve ... yönünden istirdat istemine ilişkin davanın zimmete geçirilen paranın şirkete ait olması nedeniyle aktif
husumet yokluğu nedeniyle reddine, yine maddi tazminat istemine ilişkin zarar olgusu kanıtlanamadığından, manevi tazminat isteminin
ise; banka işleminin davacıların kişilik haklarını rencide edecek nitelikte olmadığı, manevi tazminat isteminin yasal koşularının
oluşmadığı nazara alınarak davacıların tümü yönünden kanıtlanamayan maddi ve manevi tazminat isteminin reddine karar verilmiştir.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
9

10. MAHKEME KARARI
Özel Dairenin Üçüncü Bozma Kararı:
13. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
14. Yargıtay ( Kapatılan ) 19. Hukuk Dairesinin 20.06.2016 tarihli ve 2016/4867 E., 2016/10954 K. sayılı kararı ile;
“…Davacı şirket ile davalı banka arasında akdedilen 19.04.2006 tarihli Bankacılık Hizmetleri Sözleşmesinin 1/e bendi “... Müşterinin faks
ile talimat yollaması halinde; talimatın her sayfasında müşterinin imzasının bulunması zorunludur, bu şartı taşımayan talimatlar banka
tarafından işleme alınmayabilir. Banka her hangi bir neden ileri sürmeksizin kendi takdirine göre faksla iletilen talimatı yerine getirmeyi
red hakkını saklı tutar. Gerçek kişi müşteri bankaya vermiş olduğu en son noter tasdikli vekaletname veya yetki belgesindeki yetkili veya
yetkililer tarafından, tüzel kişi müşteri ise bankaya vermiş olduğu en son noter tasdikli imza sirkülerindeki yetkili veya yetkililer
tarafından emirlerin bankaya faksla iletilmesi için gerekli tedbirleri alacaktır. Faksla iletilen emrin bütün sayfaları müşterinin bu fıkrada
zikredilen vekaletname, yetki belgesi veya imza sirkülerinde adı geçen yetkili veya yetkilileri tarafından imzalanacaktır. Bu kimselerce
gönderilen faks metinlerinin bütün sayfalarında bankaya bildirilen işlem yapma yetkileri çerçevesinde imzaları aranacaktır. Gerekli
koşulları sağlamayan faksla gönderilen talimatlar işleme alınmayacaktır. Banka müşterinin ve onun yetkili temsilcilerinin kimliklerini,
kendilerine verilmiş bulunan imza örneklerini sözü geçenlerin faks talimatına atacakları imzalarla karşılaştırmak suretiyle denetler ve
inceler. Banka, imza karşılaştırmasını makul bir dikkatle yapacak ve ilk bakışta anlaşılmayacak olan imza benzerliklerinden ve
sahtekarlıklarından, bunların hukuki ve mali sonuçlarından sorumlu olmayacaktır. ... Müşteri bu bendin banka ile yapılmış ayrı bir faks
sözleşmesi hükmünde olduğunu kabul ve taahhüt eder” hükmünü içermektedir.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
10

11. MAHKEME KARARI
Anılan hüküm karşısında, davalı banka, davacı şirketin faks talimatı ile işlem yapacak ise de, gönderilen faks talimatını telefonla teyit
etme yükümlülüğü bulunmadığı gibi, faksla gönderilen talimatta makul bir inceleme sonucunda anlaşılmayacak olan imza
sahtekarlıklarından da sorumlu değildir.
Taraflar arasında daha önce faks talimatı sonucu kullandırılan krediler için davalı bankanın telefon ile davacı şirketten faksı teyit ettiği
ispatlanamadığı gibi, bu durum ispat edilmiş olsa dahi, daha önceki krediler için faks talimatının teyidinin alınmış olması, kullandırılan
her kredi için davalıyı faks talimatını telefonla teyit etme yükümlülüğü altına sokmayacaktır. Mahkemece açıklanan bu hususlar
gözetilmeden yanılgılı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir…” gerekçesiyle karar davalı taraf
yararına bozulmuş, bozma neden ve şekline göre davacılar vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar
verilmiştir.
Mahkemenin Dördüncü Kararı:
15. İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 08.11.2018 tarihli ve 2018/672 E., 2018/996 K. sayılı kararı ile; önceki gerekçelerle ve
mahkemenin 08.11.2018 tarihli kısa kararının yazımı sırasında sehven karara direnilmesi hükmünden sonra maddi hata sonucu kopyala
yapıştır yöntemiyle direnilen hüküm yerine hatalı olarak bir önceki hükmün karara alındığı anlaşılmakla; bu defa direnilen doğru
hükmün tavzih yoluyla karara alındığı gerekçeli kararda da belirtilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunca Usul Yönünden Verilen Bozma Kararı:
16. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
11

12. MAHKEME KARARI
17. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 26.11.2019 tarihli ve 2019/19-448 E., 2019/1216 K. sayılı kararı ile;
“…Tavzih ile esası etkileyecek nitelikte hüküm fıkrası sonucu değiştirilip düzeltilemez. Bu aykırılık kamu düzenine ilişkindir. Bu durumda
mahkemece yapılacak iş, açıklanan yasal düzenleme ve ilkeler gözetilerek direnme kararının gereğinin yerine getirilmesi suretiyle hüküm
kurmak olup, bu hususlar gözetilmeksizin verilen direnme kararı usul yönünden bozulmalıdır…” gerekçesiyle karar usul bakımından
bozulmuştur.
Direnme Kararı:
18. İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 03.12.2020 tarihli ve 2020/365 E., 2020/627 K. sayılı kararı ile; usulî eksiklik giderilmek
suretiyle, mahkemenin 19.12.2014 tarihli ve 2014/710 E., 2014/436 K. kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle direnme kararı
verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
19. Direnme kararı süresi içinde taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
II. UYUŞMAZLIK
20. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davacı şirket ile davalı banka arasında akdedilen 19.04.2006 tarihli
Bankacılık Hizmetleri Sözleşmesi de dikkate alındığında somut olay bakımından davalı bankaya müterafik kusur yüklenip
yüklenemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
12

13. MAHKEME KARARI
III. GEREKÇE
21. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle bankaların sorumluluğu hususunun ortaya konulması gerekmektedir.
22. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu'nun 6/1. maddesinde; Türkiye'de bir bankanın kurulmasına veya yurt dışında kurulmuş bir bankanın
Türkiye'deki ilk şubesinin açılmasına, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun alacağı kararla izin verileceği belirtilmiştir. Aynı
Kanun'un 3. maddesinde; yazılı ya da sözlü olarak veya herhangi bir şekilde, halka duyurulmak suretiyle ivazsız veya bir ivaz karşılığında,
istendiğinde ya da belli bir vadede geri ödenmek üzere kabul edilen para, mevduat olarak tanımlanmış ve anılan Kanun'un 60/1'inci
maddesinde; Kredi kuruluşları ile özel kanunlarına göre yetkili olanlar dışında hiçbir gerçek veya tüzel kişinin, aslen veya fer'an meslek
edinerek mevduat veya katılım fonu kabul edemeyeceği, ticaret unvanları ve kamuya yapacakları açıklamalar ile ilân ve reklamlarında bu
izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri kullanamayacağı düzenlenmiştir. Ayrıca anılan Kanun'un 63. maddesi gereğince halkın parasının
bankalarca değerlendirilmesi sırasında halka güven vermek için kredi kuruluşları ( mevduat bankaları ile katılım bankaları ) tasarruf
mevduatı ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından sigorta edileceği açıklanmıştır.
23. Bu düzenlemelerden çıkan sonuca göre, bankalar, özel yasa ile kurulan ve kendilerine alanlarında çeşitli imtiyazlar tanınan,
topladıkları mevduatı ve katılım fonlarını sahteciliklere karşı özenle korumak zorunda olan kuruluşlardır. Bankalar sahip oldukları bu
vasıfları sebebiyle bankacılık işlemlerinin güvenilen tarafı konumundadırlar. Bu durum, bankaların bir güven kurumu olarak kabul
edilmesini ve bankanın sorumluluğunun özel güven sebebiyle ağırlaştırılmasını gerektirir ( Battal, Ahmet; Güven Kurumu Nitelendirmesi
Işığında Bankaların Hukuki Sorumluluğu, Ankara 2001, s. 106 ). O hâlde, bankalar, ağırlaştırılmış sorumluluğun bir gereği olarak objektif
özen yükümlülüğü altında bulunmakta olup, buna karşılık hafif kusurlarından dahi sorumludurlar. Ayrıca, bu sorumluluğu kaldırmaya
yönelik sözleşmeler de geçerli değildir. Zira sorumsuzluk sözleşmesi hükümlerine sınırlama getiren ve somut olaya uygulanması gereken
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
13

14. MAHKEME KARARI
818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun ( BK ) 99/2 ve 100/3. [6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun ( TBK ) 115/3. ve 116/3.] maddeleri
gereğince, özel yasa ile kuruldukları ve kendilerine alanlarında çeşitli imtiyazlar tanındığı için bankaların, hafif kusurlarından dolayı
ortaya çıkan sorumluluğunu kaldıran sözleşme hükümleri geçersiz olacaktır.
24. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun ( 6762 Sayılı TTK ) 20/2. ( 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun ( 6102 Sayılı TTK 18/2. )
maddesi gereğince; tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli iş adamı gibi hareket etmesi lazımdır. Nitekim bankaların, tacir
olarak bütün işlemlerinde basiretli davranma yükümlülüğü herhangi bir tacirden farklıdır. Bu sebeple bankalardan beklenen basiret
ölçüsü ve özen yükümlüğü şüphesiz daha ağırdır. Özellikle birer itimat kurumu olan bankaların, aldıkları mevduatları sahtecilere karşı
özenle koruma yükümlülüğünün daha da arttığının kabul edilmesi gerekmektedir ( Y., Süleyman; Hukuki Açıdan İnternet Bankacılığı,
Ankara 2010, s. 152 ) .
25. Ayrıca bankalar, adam çalıştıran sıfatı ile de sorumludur. Adam çalıştıranın sorumluluğu BK'nın 55. ( TBK'nın 66. ) maddesinde
“İstihdam edenlerin mesuliyeti” başlığı altında düzenlenmiştir. Anılan maddede; “Başkalarını istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam
ettiği kimselerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki böyle bir zararın vuku
bulmaması için hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın
vukuuna mani olamıyacağını ispat ederse mesul olmaz” hükmü öngörülmüştür. Bu madde gereğince adam çalıştıranlara genel nitelikte
objektif bir özen yükümlülüğü yüklenmiş ve adam çalıştıranın bir özel hukuk ve bağımlılık ilişkisi içerisinde çalışanlarının kendilerine
bırakılan işleri gördükleri sırada hukuka aykırı bir fiille üçüncü kişilere vermiş oldukları zarardan sorumluluğu düzenlenmiştir. Buna göre
adam çalıştıranın sorumluluğu, kusursuz sorumluluk türlerinden özen sorumluluğudur. Başka bir deyişle adam çalıştıranın
sorumluluğunun kaynağı, adam çalıştıranın çalışanlarını seçerken ve onları çalıştırırken çalışanlar üzerindeki denetim ve gözetim ödevini
yerine getirmemesine, kanun tarafından kendisine yükletilen bu tür objektif bir ödevi ihlal etmesine dayanmaktadır ( Eren, Fikret;
Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2017, s. 643 ).
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
14

15. MAHKEME KARARI
26. Adam çalıştıran, yapılacak iş için uygun fikri, mesleki bilgi ve yeteneklere sahip bir kişi seçmekle yükümlüdür. Seçeceği yardımcı
kişinin yapacağı iş için vasıflı, yeterli eğitim görmüş, yeni bilgi, yöntem ve tekniği özümsemiş ve izlemiş olmasını arayacaktır.
27. Adam çalıştıranın sorumluluğu bir kusur sorumluluğu olmadığı için sorumluluk, kendisinin veya emrinde çalışan yardımcı kişinin
kusurlu olup olmamasına bakılmaksızın, kusurdan bağımsız olarak doğmaktadır. Sorumluluğun doğması için objektif özen
yükümlülüğünün ihlâliyle meydana gelen zarar arasında, uygun illiyet bağının bulunması yeterlidir ( Eren, s. 644 ).
28. Borçlar Kanunu'nun BK'nın 55. ( 6098 Sayılı TBK'nın 66. ) maddesinde ayrıca adam çalıştırana sorumluluğu kaldıracak nitelikte bir
kurtuluş kanıtı getirme imkânı tanınmıştır. Buradaki kurtuluş kanıtı niteliği itibariyle bir kusursuzluk kanıtı olmayıp, sorumluluktan
kurtulma kanıtıdır. Bu nedenle adam çalıştıran zararın meydana gelmemesi için somut durumun gerektirdiği her türlü objektif dikkat ve
özeni göstermiş olduğunu ispat ederse sorumluluktan kurtulacaktır.
29. Adam çalıştıranın sorumluluğunda BK'nın 55. ( TBK'nın 66. ) maddesinin uygulanması için çalışanın ( yardımcı kişi ) üçüncü kişiye
sözleşme dışı sorumluluk çerçevesinde zarar vermesi gerekmektedir. Başka bir deyişle zarar gören üçüncü kişi ile adam çalıştıran
arasında hiçbir hukukî, özellikle de sözleşmeye dayalı ilişki bulunmaması gerekir. Zarar gören ile adam çalıştıran arasında kurulmuş bir
sözleşme ilişkisi mevcutsa BK'nın 100. ( TBK'nın 116. ) maddesinin uygulanması gerekir. BK'nın 100. ( TBK'nın 116. ) maddesinde
düzenlenen sorumluluk da yardımcı kişinin davranışından sorumluluk olmakla birlikte sadece bir borcun yerine getirilmemesi, yani
borca aykırılık hâlinde uygulanacaktır ( Eren, s. 644 ). Şayet borcun ifasına yardımcı olan çalışanın fiili hem borca aykırılık hem de genel
davranış kurallarına aykırılık, yani bir haksız fiil teşkil ediyorsa bu kişiyi çalıştıran borçlunun BK'nın 55. ( TBK'nın 66. ) maddesine tâbi
sorumluluğu ile BK'nın 100. ( TBK'nın 116. ) maddesine tâbi sorumluluğu yarışacaktır ( Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut; Borçlar Hukuku
Genel Hükümler C. II, İstanbul, 2017, s. 143 ).
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
15

16. MAHKEME KARARI
30. Bu aşamada maddi tazminatın indirilmesi sebepleri arasında yer alan müterafik ( ortak ) kusur kavramından bahsedilmesi yararlı
olacaktır.
31. Sorumluluk şartları gerçekleştiği takdirde, zarar veren, zarar görenin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermek zorundadır.
Maddi tazminatın amacı, zarar verici olay meydana gelmese idi, zarar gören hangi durumda bulunacak idiyse o durumun yeniden
kurulmasıdır. Başka bir deyişle maddi tazminat zarar görenin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi karşılamalı ve zararın tamamını
gidermelidir. Zira tazminatın amacı, zarar vereni cezalandırmak veya zarar göreni zenginleştirmek değildir. Ancak zararlı sonucun
doğmasına zarar veren yanında zarar görenin kusuru veya bazı durum ve davranışları ya da umulmayan olaylarda katkıda bulunmuşsa
tazminattan belirli bir indirim yapılması hakkaniyete daha uygun düşmektedir. Bu düşünce ile tazminattan indirim sebepleri BK ( TBK )
ve diğer bazı özel kanunlarda düzenlenmiştir.
32. Tazminattan indirim sebeplerinin en önemlileri BK'nın 43 ve 44. ( TBK'nın 51 ve 52. ) maddelerinde belirtilen sebeplerdir.
Tazminattan indirim sebepleri, özel hükümler mevcut olmadıkça akdi sorumlulukta da uygulanacaktır. Zira BK'nın 98 ( TBK'nın 114. )
maddesi delaletiyle haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümler kıyas yoluyla sözleşmeye aykırılık hâllerinde de uygulanacaktır.
33. Borçlar Kanunu'nun 44. ( TBK'nın 52. ) maddesinin birinci fıkrası; “Mutazarrır olan taraf zarara razı olduğu yahut kendisinin fiili
zararın ihdasına veya zararın tezayüdüne yardım ettiği ve zararı yapan şahsın hal ve mevkiini ağırlaştırdığı takdirde hâkim, zarar ve ziyan
miktarını tenkis yahut zarar ve ziyan hükmünden sarfınazar edebilir” hükmünü haizdir. Görüldüğü üzere bu fıkra daha çok zarar görenle
ilgili olup “hiç kimsenin kendi kusurundan yararlanamayacağı” yönündeki genel hukuk ilkesinin etkisiyle düzenlenmiştir. Buna göre
zarar görenin rızası ile zarar görenin kendi kusuru tazminattan indirim sebebi olarak öngörülmüştür.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
16

17. MAHKEME KARARI
34. Zarar görenin kendi kusurunda, kişinin kendisine zarar veren bir hareket tarzı söz konusudur. Zarar görenin kendi kusuru, akıllıca iş
gören, mantıklı bir kişinin, kendi yararı gereği zarara uğramamak için kaçınacağı veya kaçması gereken bir eylemi olarak
nitelendirilmelidir. Zarar görenin kusuruna ortak kusur, birlikte kusur veya müterafik kusur da denilmektedir ( Tandoğan, Haluk; Türk
Mesuliyet Hukuku, Ankara, 1961, s. 318. ).
35. Müterafik ( ortak ) kusur, makul bir kimsenin kendi yararına sakınmak zorunda olduğu düşüncesiz, dikkatsiz bir hareket tarzıdır.
Müterafik ( ortak ) kusur kasdi olabileceği gibi ihmal şeklinde de ortaya çıkabilir. Zarar görenin müterafik ( ortak ) kusuru tespit
edilirken, aynen zarar verenin kusurunda olduğu gibi objektif kusur kriterlerine başvurulmalı, yani objektifleştirilmiş kusur kavramı esas
alınmalıdır. Zarar görenin müterafik ( ortak ) kusuru illiyet bağını kesecek yoğunlukta ise zarar veren sorumluluktan kurtulacak ve
tazminat ödemeyecektir. Buna karşılık zarar görenin müterafik ( ortak ) kusuru bu yoğunlukta değilse ortak sebep olarak tazminattan
indirim sebebi teşkil edecektir. Zira bu hâlde zarar görenin kusuru, diğer ortak sebepler arasında kısmi bir sebep olarak zararın
doğmasına veya artmasına katkıda bulunmuştur ( Eren, s. 791 ). Başka bir deyişle zarar görenin davranışının illiyet bağını kesecek
yoğunlukta olup olmadığı tespit edildikten sonra zarar görenin müterafik ( ortak ) kusuru belirlenerek sorumluluk paylaştırılıp
tazminattan indirim yapılacaktır.
36. Borçlar Kanunu'nun 44. ( TBK'nın 52. ) maddesinin birinci fıkrası zarar görenin sadece kusurundan söz etmekte ise de bazı hâllerde
zarar görenin kusursuz davranışı da zararın ortak sebebi olabilmektedir. Örneğin çalışanını iyi seçmeyerek objektif özen borcunu ihlal
eden adam çalıştıranın bu fiili zararın doğmasına veya artmasına ortak sebep olarak katkıda bulunursa, bu durum adam çalıştıranın
uğramış olduğu zararın tazmininde indirim sebebi olabilecektir. Nitekim aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulunun 26.09.2019 tarihli ve
2017/11-129 E., 2019/961 K. sayılı kararında da benimsenmiştir.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
17

18. MAHKEME KARARI
37. Yukarıdaki bilgiler ışığında somut olay değerlendirildiğinde; kesinleşen ceza mahkemesi kararları ile sabit olan maddi vakıalara göre
dava dışı eski çalışan ... E.'ın şirket temsilcisi ...'in imzasını taklit ederek faks yoluyla gönderilen sahte talimat ile davalı bankanın
Bakırköy Şubesinde 350.000EURO kredinin davacı şirket lehine tahsisini sağlayarak davalı bankadan tahsil ettiği ve çekilen parayı
davacı şirkete aktarmadığı hususunda Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. İhtilaf, davalı Bankanın
müterafik kusurunun bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. Somut olayda, bir güven ve özen kurumu olan bankanın en hafif
kusurundan dahi sorumlu olacağı, bankanın sorumsuzluğuna dair olarak yapılan anlaşmaların batıl olacağı, bankanın ve çalışanlarının
sektörün kendisine yüklediği sorumluluk çerçevesinde mevduat sahibinin ve müşterinin korunması ilkesinden hareketle tüm ihtimalleri
değerlendirerek riski minimize etmek adına davacı şirketi ciddi miktarda bir krediden haberdar etmesinin gerektiği, her ne kadar
sözleşme faks ortamında işlem yapmaya imkân vermekte ise de kısa süreler içinde hesaplarında da nakit bulunmakta iken yüklü
miktardaki işlemde faksın aslının talep edilmesinin önünde herhangi bir engel olmadığından bu doğrultuda faksın aslını istemesi veyahut
en azından telefonla teyit etmesi gerekirken, tüm bunları yapmayarak kusurlu davrandığı ve mevcut zararın ortaya çıkmasında müterafik
kusurunun bulunduğu sonucuna varılmıştır.
38. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında; bir özen kurumu olan bankanın en hafif kusurundan dahi sorumlu olacağı,
ancak ceza dosyası ile kesinleşen maddi vakıalar ve tüm dosya kapsamına göre davalı bankanın zararın gerçekleşmesinde hafif de olsa bir
kusurunun bulunmadığından Özel Dairece verilen bozma kararının yerinde olduğu yönünde görüş ileri sürülmüş ise de; bu görüş
yukarıda açıklanan nedenlerle Kurul çoğunluğunca benimsenmemiştir.
39. Hâl böyle olunca; yukarıda açıklanan hususlara değinilerek verilen direnme kararı usul ve yasaya uygun olup, yerindedir.
40. Ne var ki, mahkemece hükmedilen miktar, müterafik kusurun oranı ve bu orana bağlı olarak yapılacak indirimler ve tarafların
direnme kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Özel Daireye gönderilmesi gerekmektedir.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
18

19. MAHKEME KARARI
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; Direnme uygun bulunduğundan, mahkemece hükmedilen miktar, müterafik kusurun oranı ve bu orana
bağlı olarak yapılacak indirimler ve taraflar vekillerinin direnme kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın
11. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
Ancak karar düzeltme yolunun açık olması sebebiyle öncelikle mahkemesince kararın taraflara tebliğine ilişkin işlemlerin yerine
getirilmesine, karar düzeltme yoluna başvurulması hâlinde dosyanın Hukuk Genel Kuruluna, başvurulmaması hâlinde ise mahkemesince
doğrudan Özel Daireye gönderilmesine,
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun
440. maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15.06.2021
tarihinde oy çokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
818 Sayılı BK 99. maddede sorumsuzluk anlaşması düzenlenmiş olup hile ve ağır kusur hâlinde sorumlu olunmayacağına dair anlaşmalar
geçersizdir. Hafif kusur hâlinde sorumlu olunmayacağına dair anlaşma yapılması mümkün ise de maddenin ikinci fıkrasındaki
düzenlemeye göre sorumluluk hükümet tarafından imtiyaz suretiyle verilen bir sanatın icrasından doğuyorsa; haiz olduğu takdir yetkisine
dayanarak hâkim, bu şartı geçersiz sayabilir.
Bankalar, özel yasa ile kurulan ve ekonomik alanda çeşitli imtiyazlar tanınan kuruluşlardır. Güven kuruluşları olan bankalar, yaptıkları
faaliyetle ilgili olarak mevduat sahibinin ve müşterilerinin zarar görmemesi için gerekli tüm tedbirleri almak ve topladıkları mevduatı
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
19

20. MAHKEME KARARI
sahtecilere karşı özenle korumak zorundadırlar. Bu hususta objektif özen borcu altında olan bankalar, hafif kusurlarından dahi
sorumludurlar. Hafif kusurlar dahil her türlü kusurundan sorumlu olan bankaların, hafif kusurundan kaynaklanan sorumluluklarına
ilişkin yapacakları sorumsuzluk anlaşmaları hâkim tarafından geçersiz sayılabilecektir.
Taraflar arasındaki Bankacılık Hizmet Sözleşmesinin 1/e maddesinde faks talimatı ile işlem yapılacağı kararlaştırılmış ve bu işlemlerden
uğranılan zarardan bankanın sorumsuzluğuna ilişkin hükümlere de yer verilmiştir. Bankalar BK 99/2. madde kapsamında kuruluşlardan
olduğundan hafif kusurdan sorumsuzluğa ilişkin anlaşmalar doğrudan geçerli sayılamaz ise de somut olayda bankaya yüklenebilecek hafif
de olsa kusur bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekir.
Faks talimatı ile işlem yapmayı isteyen ve bu konuda hüküm bulunan sözleşmeyi imzalayan davacı şirketin gerçeğe aykırı sahte
talimatların faks ile yollanmaması için tedbirleri de kendisinin alması gerekir. Bu kapsamda gerek çalıştırdığı personel ile gerekse faksın
yetkili olmayan kişilerce kullanılmaması ve gerçeğe aykırı, iradeyi yansıtmayan talimatların yollanmaması için gerekli tedbirleri almakla
da yükümlüdür.
Sözleşmedeki hükme göre banka imza karşılaştırması yapmakla yükümlü ise de bu karşılaştırma yine faks ile yollanan belgedeki imza ile
olacağından ıslak imzalı belge üzerinden bir karşılaştırma yükümlülüğü öngörülmediği gibi gönderilen faks belgenin telefonla teyidinin
alınacağı da kararlaştırılmamıştır. İncelemenin fotokopi niteliğini taşıyan belge ile yapılacak olması ve başka belgeden yerleştirilen gerçek
imzalarla sahte talimatların kolayca oluşturulma ihtimali bulunması banka müşterisinin tedbir alma yükümlülüğünü daha da
artırmaktadır. Sözleşmede faks talimatıyla ilgili işlem yapma konusunda parasal bir limit de getirilmemiş olduğundan faks talimatıyla
çekilen kredinin yüksek olması da bankaya bir kusur olarak yüklenemez.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
20

21. MAHKEME KARARI
Belirtilen nedenlerle aralarındaki faks anlaşmasına uygun olarak işlem yapan bankanın somut olayda kusurlu sayılmasını gerektirir bir
hususun varlığı ispatlanmamış olduğu için Özel Daire kararında belirtilen nedenlerle hükmün bozulması gerektiği görüşünde
olduğumdan bankanın kusurlu olduğunu kabul eden direnme kararının uygun olduğu yönünde oluşan değerli çoğunluk görüşüne
katılamıyorum.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu
E. 2021/19-361, K. 2021/772, T. 15.6.2021
21