2.
Հայկական խոհանոցը – դա երկրի
գրավչություներից է :
Լինելով աշխարհում հնագույներից նա մեր
օրերում էլ շարունակում է պահպանել հայ
ժողովրդի հին ավանդույթները :
Այն համարվ ում է աշխարհի ամենա ինքնատիպ
խոհարարական ավանդույթներով լի
խ հանոցներից մեկը :
3.
Հայկական խոհանոցը - դա շատ կանաչեղենն է , պանիրների տեսականին ,
բանջարեղենը , միսը և անշուշտ լավաշը : Հարյուրից ավելի կանաչեղենի
տեսակներ , որոնք ցանկացած հայ խոհարարուհի օգտագործում է բացառիկ
հմտությամբ նոր ճաշատեսակներ պատրաստելու համար , մինչդեռ ամբողջ
աշխարհում բոլորը կշրջանցեն այն համարելով մոլախոտ : Իսկ
Հայաստանում չի կարելի պատկերացնել ոչ պանիրը , ոչ մսային
ուտեստները առանց կանաչի :Դրա հետ մեկտեղ պատրաստման եղանակը
առաջին հայացքից շատ պարզ է –մթերքը ենթարկվում է մինիմալ մշակման
համարյա չի օգտագործվում բուսական յուղեր , ճաշատեսակը ուղորդվում է
մեծ քանակությամբ կանաչեղենով և համեմունքներով :
4.
Հայկական խոհանոցը առանց լավաշի պարզապես գոյություն չունի : Այդ
բարակ հացը մինչ օրս թխում են հին մեթոդով կավե թոնիրներում : Սեղանին
մշտապես կարելի է տեսնել կլոր կամ օվալաձև մատնաքաշը և փոքրիկ
պանրով բրդուճները :
5.
Կարևոր տեղ են զբաղեցնում հայկական սեղանին ապուրները -ապուր տավարի
պոչից , մածնապուր , ճանաչված խաշը , հավի ապուր թարխանա սոխով և բրնձով
չուլումբուր ապուր , սնկով բրնձով ապուր , ոսպապուր , քրչիկ , անուշապուր ,
չրապուր և այլն : Հիմնականում ապուրների հետ մատուցվում է միս , կանաչի և
անպայման լավաշ :
6. Դոլմա
Հայաստանում դոլման ամենատարածված
ճաշատեսակներից է , որի պատվին կազմակերպվում է
ամենամյա խոհարարական փառատոն –”Դոլմայի
փառատոն”: Ըստ ավանդույթի դոլման մատուցում են
մածունով և ծեծած սխտորով :
Դոլմայի պատրաստման համար օգտագործվում է 3
տեսակի միս՝ոչխարհի խոզի և տավարի : Անհրաժեշտ են
նաև համեմունքներ՝ ծիտրոն , թարխուն և այլն :
Դոլման պատրաստելու համար օգտագործում են խաղողի
նուրբ երիտասարդ տերևները : Բացի մսով դոլմայից
տարածում ունի նաև պասուց դոլման , որը պատրաստում
են ոսպի , կարմիր լոբու , ցորենի , բլղուրի սոխի և տոմատի
խառնուրդից :
8. Քյուֆթա
Մի այլ ազգային ուտեստ է –քյուֆթան , որը
պատրաստվում է տավարի թարմ ծեծած մսից
: Միասեռ ծեծած մսի մասայից
ձևավորում են մեծ գնդեր և եփում
են աղի ջրում : Մատուցում՝
կարագով :
11. Մրգեր
Արևոտ և տաք եղանակը դարձնում է հայկական մրգերը շատ քաղցր և
համեղ : Արարատյան դաշտավայրում աճում է խաղողի շուրջ 40 տեսակ :
Անմոռանալի համ ունեն Հայաստանյան դեղձն ու խնձորը , տանձն ու
բալը , նուռը և թուզը : Հայաստանում շատ հնուց աճում է ծիրանը , որը իր
յուրօրինակ և անկրկնելի համով համարվում է հայկական մրգերի
թագավորը : Նուռն ու ծիրանը հանդիսանում են որպես Հայաստանի
խորհրդանիշներ
12. Քաղցրավենիք
Ամենաճանաչված հայկական քաղցրավենիքներն
են՝գաթան , որը իրենից ներկայացնում է բազմաշերտ
միջուկով թխվածք , փախլավան՝որը թխվում է պոպոքի
միջուկով և առատ պատվում մեղրով : Փախլավան
Հայաստան է եկել Թուրքիայից և Մերձավոր Արևելքից և
դարձել սիրելի թխվածք տոնական սեղանների համար :
Շատ սիրված է
Հայաստանում նաև
քաղցր սուջուխը : Թելի
վրա հագցվում են խիտ
պոպոքները և
իջեցվում եռացող
խաղողի հյութից
պատրաստված
օշարակի մեջ :
13. Կոնյակ
Հայերը կոնյակի պատմությունը վարում են դեռ Նոյի
ժամանակաշրջանից:Բիբլիական պատրիարքը Արարատ լեռան լանջին
տնկեց առաջին խաղողի վազը: Պահպանվել է պատմություն օրհնված
ըմպելիքի նախահոր մասին: Դեռ հեթանոսական ժամանակաշրջանից
այստեղ գոյություն ունի հազարավոր բույսերից մեռոն եփելու
սովորությունը
14. Կոնյակ
Կոնյակը հայկական բոլոր ոգելից խմիչքներից ամենաճանաչվածն է : Կոնյակի
սիրահարները գնահատում են բոլոր նրա տեսակները , բայց նրանցից մի քանիսը
արժանի են հատուկ ուշադրության : “Արարատ” գործարանի ամբողջ արտադրանքի
անվանումն է -Արարատ : Ընտիր կոնյակը 5-6 տարեկան է դասվում է բարձրակարգ
կոնյակների դասին : Անին -5,5 տարեկան կոնյակ է , որը բաղադրության մեջ 6-7
տեսակի կոնյակի սպիրտ է պարունակում :
Հոբելյանական , Ախթամար , Հայաստան կոնյակները 10-12 տարեկան են , իսկ
Տոնական , Վասպուրական և Նաիրի կոնյակները 12-ից -15 տարվա հնեցում ունեն :
Հայկական կոնյակի հավաքածուի պսակը “Կիլիկիա” կոնյակն է , որը իրենից
ներկայացնում է 20 տարբեր տեսակի սպիրտերի խառնուրդ , որոնցից
ամենաերիտասարդը 12, իսկ ամենահնեցրածը 100 տարեկան է՝ :
15.
Պատմական աղբյուրներում կան բազմաթիվ հիշատակումներ խաղողի այգիների
ստեղծման մասին , մառանների և գինու զոհաբերության մասին :
Հայաստանի տարածքում հնէաբանները հայտնաբերել են պատմական նշանա կության արժեքավոր իրեր , որոնք պատկերացում են տալիս հին ժամանակներում
Հայաստանում գինու արտադրության մասին :
16.
ԹԹի օղին պատրաստվում է ինչպես արտադրամասերում , այնպես էլ
տնային պայմաններում և համարվում է հրաշալի համով
բուժիչ ըմպելիք :
