Sangay Tagapagpagpaganap

1. Aralin 16 Sangay ng Pamahalaan
Malacanang
Opisyal na Insignia ng
Pamahalaang Pilipinas

2. Sangay ng Pambansang Pamahalaan ng Pilipinas
Sangay
Tagapagpaganap
Sangay
Panghukuman
Sangay
Tagapagbatas

3. Sangay Tagapagbatas
Mga Senador
Ang mga Kinatawan
Mga Sangay ng Pamahalaan ng Pilipinas
Sangay Tagapagpaganap
Pangulo
Pangalawang-Pangulo
Gabinete
Sangay Panghukuman
Kataas-taasang
Hukuman
Hukuman ng Paglilitis
Metropolitan Trial Court
Mga Natatanging
Hukuman at
Tanggapang Legal
Republika ng Pilipinas

4. “Mataimtim kong
pinanunumpaan (o
pinatotohanan) na tutuparin ko
nang buong katapatan at sigasig
ang aking mga tungkulin bilang
Pangulo ng Pilipinas,
pangangalagaan at ipagtatanggol
ang kanyang Konstitusyon,
ipatutupad ang mga batas nito,
magiging makatarungan sa bawat
tao, at itatalaga ang aking sarili sa
paglilingkod sa Bansa. Kasihan
nawa ako ng Diyos.” (Kung
pagpapatotoo, ang huling
pangungusap ay inaalis)
Panunumpa ng Ating Pangulo

5. (81) kulay-gintong bituin na nakaayos
nang pabilog. Bawat bituing ito ay
sumasagisag sa mga lalawigan ng ating
bansa.
Ang walong sinag ay sumasagisag sa
naunang walong lalawigan na nag-alsa
laban sa Espanya para makalaya tayo sa
kanilang pananakop.
Tatlong bituin na sumasagisag sa
malalaking pulo ng bansa ang Luzon,
Visayas, at Mindanao.
Sa loob nito ay ang tradisyonal na leon-dagat (Ultramar) sagisag
na binigay ng mga Kastila sa Lungsod ng Maynila noong 1596,
Ang sandatang espada sa kanyang kanang kamay ay simbolo ng
pagka-handa.
Selyo at Simbolo ng Pangulo ng Pilipinas

6. Inihahalal ang Pangulo ng
Pilipinas sa pamamagitan ng
boto ng mga mamamayan para
terminong may habang anim
na taon. Maaari lamang siyang
manilbihan sa loob ng isang
termino, at hindi
pahihintulutang maihalal muli.
Nagsisimula ang termino ng
Pangulo ng hapon ng ika-30
araw ng Hunyo pagkatapos
isagawa ang eleksyon.
Siya ay manunungkulan ng anim
na taon.

7. MGA KUWALIPIKASYON
Ang mga kuwalipikasyon para sa
nagnanais maging Pangulo ng Pilipinas ay
nakabalangkas sa Artikulo VII, Seksyon 2
ng 1987 Konstitusyon. Ayon sa
konstitusyon, maaaring maging Pangulo
ang isang tao kung maabot niya ang mga
sumusunod na pamantayan:
likas na ipinanganak na Pilipino;
isang rehistradong botante;
nakababasa at nakasusulat;
40 taong gulang sa araw ng halalan;
kailangang nakapanirahan sa bansa nang
sampung taon bago ang halalan.
Siya ay manunungkulan ng anim na taon.

8. Ang Pangulo ay may atas na
pamahalaan ang lahat ng
ehekutibong kagawaran,
kawanihan, at tanggapan.
Kasali rito ang pagbabago ng
estruktura at paghirang ng
mga pinuno para sa mga
nabanggit. Inaatasan din ng
Administrative Code ang
Pangulo na tiyaking mahigpit
na ipinatutupad ng mga
opisina ang kani-kanilang
batas.

9. Kapangyarihang gumawa ng
mga ordinansa
Ang Pangulo ay may
kapangyarihang maglabas ng
mga lathalaing
tagapagpaganap o executive
issuances na kasangkapan sa
upang maging mas epektibo
ang mga patakaran at
programa ng administrasyon.
May anim na executive
issuance na maaaring ilabas
ng Pangulo.

10. Kapangyarihang gumawa ng
mga ordinansa
Ang Pangulo ay may
kapangyarihang maglabas ng
mga lathalaing
tagapagpaganap o executive
issuances na kasangkapan sa
upang maging mas epektibo
ang mga patakaran at
programa ng administrasyon.
May anim na executive
issuance na maaaring ilabas
ng Pangulo.

11.  Kautusang tagapagpaganap (executive order) — Isinusulong ng
executive order ang mga kilos ng Pangulo kung saan
nagtatakda siya ng tuntunin, pangkalahatan man o
permanente, kung paano ipatutupad ang mga kapangyarihang
itinakda ng batas.
 Kautusang pampangasiwaan (administrative order) — Upang
matupad ng Pangulo ang tungkulin bilang punong
administrador, isinusulong ng administrative order ang mga
kilos ng Pangulo ukol sa mga partikular na aspekto ng gawaing
pampamahalaan.
 Proklamasyon (proclamations) — Ang mga kilos ng Pangulong
nagsasaayos ng petsa o nagdedeklara ng kalagayang
pampubliko, kung saan nakadepende ang pagpapatupad ng
isang ispesipikong batas o regulasyon, ay isusulong sa mga
proklamasyon na may bisa ng executive order.

12.  Kautusang memorandum (memorandum orders) — Kakatawanin
ng mga memorandum order ang mga kilos ng Pangulo hinggil sa
mga usaping pang-administratibo, pangnakabababa, o
pansamantala lamang, na ukol sa isang partikular na opisyal o
tanggapan lamang.
 Memorandum sirkular (memorandum circular) — Kakatawanin
ng mga memorandum circular ang mga kilos ng Pangulo hinggil
sa mga usaping may kinalaman sa panloob na administrasyon, na
nais ipabatid ng Pangulo sa lahat o ilang mga kagawaran,
ahensya, kawanihan, o tanggapan bilang impormasyon o
kautusan.
 Panlahatan o tanging atas (general or special orders) — Ilalabas
bilang general o special order ang mga kilos at kautusan ng
Pangulo bilang punong komandante ng Sandatahang Lakas ng
Pilipinas.

13. Kapangyarihang maghirang
sa posisyon
Maaaring magtalaga ang
Pangulo ng mga opisyal ng
pamahalaan ng Pilipinas
ayon sa nakasaad sa
konstitusyon at mga batas ng
Pilipinas. Gayumpaman,
maaaring kailanganin ng ilan
sa mga paghirang na ito ang
pagsang-ayon ng Committee
on Appointment o Komisyon
sa Paghirang (isang komiteng
binubuo ng ilang mga kasapi
ng Kamara de
Representantes at ng Senado
ng Pilipinas).

14. Kapangyarihan sa mga
yamang galing sa masama —
Aatasan ng Pangulo ang
solisitor heneral na kumilos
upang mabawi mula sa mga
opisyal o empleado ng
pamahalaan ang mga ari-
ariang iligal na inari nila, o
mula sa mga pinagbigyan o
pinagpasahan nila nito.

15. Kapangyarihang
pangasiwaan ang mga
pamahalaang lokal
May atas ang Pangulo, bilang
punong ehekutibo, na
pangasiwaan ang mga
pamahalaang lokal sa bansa,
sa kabila ng kanilang
awtonomong estado ayon sa
nakasaad sa Republic Act No.
7160 na kilala rin bilang Local
Government Code of 1991.

16. Maggawad ng
kapatawaran,
palugit o
pagbabawas ng
parusa ng mga
nagkasala.

17. Hindi siya maaaring
humawak ng anumang
tungkulin o Negosyo sa
panahon ng kanyang
panunungkulan. Ito ay
para maiwasan ang
pagkakaroon ng
tunggalian ng interes sa
pagpapatupad ng
kanyang katungkulan.

18. Ang asawa at kamag-anak
ng Pangulo hanggang sa
ikaapat na antas na sibil ay
hindi maaaring hirangin sa
susunod na posisyon sa
pamahalaan; Kagawad ng
Komisyong Konstitusyonal,
Tanggapan ng Ombudsman,
Kalihim, Pangalawang
Kalihim, Tagapangulo o
Puno mga kawanihan o
tanggapan ng pamahalaan

19. Hindi siya makahihirang
ng mga pinuno ng
pamahalaan sa loob ng
siyamnapung araw mula
sa kanyang paghawak ng
katungkulan.

20. Walang bisa ang
anumang kasunduan na
pinasukan ng pangulo,
kasunduang panloob
man ito o panlabas o
pandaigdigan kung wala
itong pagsang-ayon ng
dalawang-katlo ng lahat
ng mga kagawad ng
Senado.

21. Maaari din siyang alisin
sa kanyang puwesto
matapos mapatunayang
nilabag niya ang
Konsitusyon, tumanggap
siya ng suhol, nagtaksil
siya sa bansa at nagawa
niya ang iba pang
malubhang krimen.
Idadaan ito sa proseso ng
impeachment.

22. Ang Pangalawang Pangulo ng
Pilipinas ay inihalal ng boto ng
mga mamamayan para sa
terminong may anim na taon,
at maaaring ihalal muli nang
isa pang pagkakataon.
Magsisimula ang
panunungkulan ng
Pangalawang Pangulo ng
Pilipinas sa hapon ng ika-30
araw ng Hunyo pagkatapos
isagawa ng halalan.

23. Ang mga kuwalipikasyon para
sa mga nagnanais maupo sa
Tanggapan ng Pangalawang
Pangulo ay nakalista sa Artikulo
VII, Sekyon 3. Ayon sa
konstitusyon, ang mga
kuwalipikasyon ng
Pangalawang Pangulo ay
pareho rin ng sa Pangulo.

24. Ayon sa konstitusyon,
maaaring isabay ng
pangalawang pangulo ang
pagkuha ng posisyon sa
gabinete kung ialok ito sa
kanya ng Pangulo ng Pilipinas.
Magiging kalihim ang
pangalawang pangulo kasabay
ng kanyang hawak nang
posisyon.
Bukod pa sa puwesto sa
gabinete, inaatasan ang
pangalawang pangulo na
manungkulan bilang pangulo
sa oras ng pagkamatay,
pagkakaroon ng kapansanan, o
pagbibitiw ng kasalukuyang
Pangulo.

25. Ang mga kalihim ay gumaganap bilang kinatawan ng
Pangulo sa pagpapatupad, gamit ang basbas nito, ng
mga kapangyarihan ng presidente sa kani-kanilang mga
kagawaran.
Pabago-bago ang bilang ng mga kalihim depende sa
pangangailangan ng isang administrasyon. Ayon sa
Administrative Code of 1987, may kakayahang bumuo o
bumuwag ng kahit anong kagawaran ang Pangulo kung
sa tingin niyang nararapat.

26. PAGHIRANG NG MGA KALIHIM NG GABINETE
• Ayon sa Artikulo VII, Seksyon 16, may kakayahang maghirang ang
Pangulo ng sinuman para sa mga kagawarang pang-ehekutibo, nang
may pahintulot ng Komisyon sa Paghirang. Isusumite sa Komisyon sa
Paghirang, para kanilang pagpilian, ang mga pangalang
iminumungkahi para sa posisyon sa gabinete.
• Hindi maaaring angkinin ng isang indibidwal ang kanyang puwesto
sa kagawaran hangga’t hindi kinukumpirma ng Komisyon sa
Paghirang. Gayumpaman, nakasaad sa konstitusyon na maaaring
maging acting cabinet secretary ang isang indibidwal bago pa man
siya mabigyan ng kumpirmasyon. Ayon sa batas, maaaring
maghirang ang Pangulo ng sinuman para sa gabinete kahit na
nakabakasyon ang Kongreso. Tanggap ang mga paghirang na ito
hanggang ipawalang-bisa ng Komisyon sa Paghirang, o sa pagtatapos
ng susunod na sesyon ng Kongreso.

27. Hindi lahat ng kasapi ng gabinete, gayumpaman, ay saklaw ng
kumpirmasyon ng Komisyon sa Paghirang. Nakasaad sa website ng
Komisyon sa Paghirang, kailangan ng mga sumusunod na kalihim ng
kumpirmasyon upang tuluyang manungkulan sa kanilang posisyon:
 Kalihim Tagapagpaganap (Executive Secretary)
 Kalihim ng Repormang Pansakahan (Secretary of Agrarian
Reform)
 Kalihim ng Agrikultura (Secretary of Agriculture)
 Kalihim ng Badyet at Pamamahala (Secretary of Budget
and Management)
 Kalihim ng Edukasyon (Secretary of Education)
 Kalihim ng Enerhiya (Secretary of Energy)
 Kalihim ng Kapaligiran at Likas na Yaman (Secretary of
Environment and Natural Resources)

28.  Kalihim ng Pananalapi (Secretary of Finance)
 Kalihim ng Ugnayang Panlabas (Secretary of Foreign
Affairs)
 Kalihim ng Kalusugan (Secretary of Health)
 Kalihim ng Katarungan (Secretary of Justice)
 Kalihim ng Paggawa at Empleo (Secretary of Labor and
Employment)
 Kalihim ng Tanggulang Bansa (Secretary of National
Defense)
 Kalihim ng Pagawain at Lansangang Bayan (Secretary of
Public Works and Highways)
 Kalihim ng Agham at Teknolohiya (Secretary of Science
and Technology)
 Kalihim ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan
(Secretary of Social Welfare and Development)

29. • Kalihim ng Interyor at Pamahalaang Lokal (Secretary
of Interior and Local Government)
• Kalihim ng Kalakalan at Industriya (Secretary of
Trade and Industry)
• Kalihim ng Transportasyon at Komunikasyon
(Secretary of Transportation and Communications)
• Kalihim ng Turismo (Secretary of Tourism)
• Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon
(Commission on Higher Education)
• Direktor Heneral ng Pambansang Pangasiwaan sa
Kabuhayan at Pagpapaunlad (Director General of
the National Economic and Development Authority)

30. KAPANGYARIHAN NG KALIHIM NG GABINETE
Gaya ng naunang banggit, ang kalihim ng gabinete
ang kinatawan ng Pangulo sa kani-kanilang mga
kagawaran. Kung kaya, taglay nila ang
kapangyarihang maglabas ng mga kautusang ukol
sa kanilang tanggapan, tulad ng mga kautusang
pangkagawaran (department order). May bisa
lamang ang mga kautusang ito sa mga
ispesipikong departamentong sakop ng kalihim.
Nagsisilbi ring tagapayo ng Pangulo ang mga
kalihim para sa kani-kanilang larangan.