ap

1. Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII, Central Visayas
Division of Bohol
ARALING PANLIPUNAN 10
UNANG MARKAHAN
Quarter : 1 Week : 2 Day : 1 Activity No. : 4
Competency: : Natatalakay ang kasalukuyang kalagayan, suliranin at pagtugon sa isyung
pangkapaligiran sa Pilipinas. ( No Code Indicated )
Objective : Nailalarawan ang kasalukuyang kalagayang pangkapaligiran ng Pilipinas
Topic : Kalagayang Pangkapaligiran ng Pilipinas
Materials :
Reference : LM AP 10, pp 54-74
Copyrights : For Classroom Use Only
Concept Notes:
Sa kasalukuyan ay malaki ang suliranin at hamong kinakaharap ng ating bansa dahil sa pang-aabuso at
pagpapabaya ng tao sa kalikasan. Ang kapabayaang ito ay nagpapalala sa mga natural na kaganapan
tulad ng pagkakaroon ng malalakas na bagyo, pagguho ng lupa at malawakang pagbaha,
tumataas na demand ng lumalaking populasyon at hindi epektibong pagpapatupad sa mga
programa at batas para sa pangangalaga sa kalikasan.
Sa huli, ang mga mamamayang umaasa sa kalikasan para mabuhay ang siya ring nakakaranas ng hindi
mabuting epekto sa iba’t ibang aspekto ng pamumuhay. Tunghayan ang sumusunod na kalagayan ng
kapaligiran at ng ilang mga likas na yaman ng Pilipinas.
Solid waste- halos 25% ng mga basura ng Pilipinas ay nanggaling sa Metro Manila.
Kagubatan- mabilis at patuloy na pagliit ng forest cover mula sa 17 ektarya noong 1934 ay nagging
6.43 ektarya noong 2003.
Yamang tubig- pagbaba ng kabuuang timbang ng mga nahuhuling isda sa 3 kilo bawat araw mula sa
dating 10 kilo.
Yamang lupa-pagkasira ng halos 50% ng matabang lupain sa huling sampung taon.
Pagsasanay:
1.) Ano ano ang resulta sa pang-aabuso at pagpapabaya ng tao sa kalikasan?
2.) Sino ang puno’t dulo ng suliraning pangkapaligiran?
3.) Bilang isang mamamayan, paano ka makakatulong sa pangangalaga ng ating kapaligiran?

2. Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII, Central Visayas
Division of Bohol
ARALING PANLIPUNAN 10
UNANG MARKAHAN
Concept Notes:
Suliranin sa Solid Waste
➢ Tumutukoy ang solid waste sa mga basurang nagmula sa mga tahanan at komersyal na
establisimyento, mga basura na nakikita sa paligid, mga basura na nagmula sa sektor ng
agrikultura at iba pang basurang hindi nakakalason ( Official Gazette 2000 ).
➢ Ayon sa pag-aaral ni Oliveira at mga kasama ( 2013 ), ang Pilipinas ay nakalikha ng 39, 422 tonelada
ng basura kada araw noong taong 2015. Halos 25% ng mga basura ng Pilipinas ay nanggaling sa
Metro Manila kung saan ang isang tao ay nakalilikha ng 0.7 kilong basura araw-araw. Mas mataas
ito ng 130% kaysa sa world average ( National Solid Waste Management, 2016 ).
➢ Ang malaking bahagdan ng itinatapong basura ng mga Pilipino ay mula sa mga tahanan na mayroong
56.7%. Samantalang pinakamalaki naman sa uri ng tinatapong basura ay iyong tinatawag na bio-
degradable na may 52.31% ( National Solid Waste Management Status Report, 2015 ).
➢ Isa pang lumalaking suliranin ng Pilipinas ay ang tamang pagtatapon ng electronic waste o e-waste
tulad ng computer, cellphone, tv at iba pa.
Tunghayan ang Pie Chart 1.1 Pinagmulan ng Solid Waste sa Pilipinas
Quarter : 1 Week : 2 Day : 2 Activity No. : 5
Competency: : Natatalakay ang kasalukuyang kalagayan, suliranin at pagtugon sa isyung
pangkapaligiran ( No Code Indicated )
Objective : Natutukoy ang pinagmulan ng suliranin sa solid waste.
Topic : Suliranin sa Solid Waste
Materials :
Reference : LM AP 10, pp 55-58
Copyrights : For Classroom Use Only

3. Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII, Central Visayas
Division of Bohol
Dahilan ng problema sa solid waste:
1.) Kawalan ng disiplina sa pagtatapon ng basura.
2.) Walang maayos na pasilidad para sa mga basura.
3.) Hindi maayos na pangangasiwa ng basura.
Pagsasanay
1.) Ano ang pangunahing sanhi ng suliranin sa solid waste?
2.) Paano ito naka apekto sa ating pamumuhay?
3.) Paano ka makatutulong upang mabawasan ang suliranin sa solid waste?

4. Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII, Central Visayas
Division of Bohol
ARALING PANLIPUNAN 10
UNANG MARKAHAN
Konsepto
Sa ulat na pinamagatang Status of Philippine Forests ( 2013) ay inisa-isa nito ang mga dahilan at epekto
ng deforestation sa Pilipinas. Ito ay ang sumusunod:
Gawain Epekto
Illegal logging
- Ilegal na pagputol sa mga puno sa
kagubatan. Ang kawalan ng ngipin
sa pagpapatupad ng mga batas sa
illegal logging sa Pilipinas
Ang walang habas na pagputol ng puno ay nagdudulot ng iba’t
ibang suliranin tulad ng pagbaha, soil erosion, at pagkasira ng
tahanan ng mga ibon at hayop. Sa katunayan noong 2008 ay
mayroong 221species ng fauna at 526 species ng flora ang
naitala sa
ang nagpapalubha sa suliraning ito. threatened list (National Economic Development Authority,
2011)
Migration – paglipat ng pook
panirahan
Nagsasagawa ng kaingin (slash-and-burn farming) ang mga
lumilipat sa kagubatan at kabundukan na nagiging sanhi ng
pagkakalbo ng kagubatan at pagkawala ng sustansya ng lupain
dito.
Mabilis na pagtaas ng populasyon Ang mabilis na pagtaas ng populasyon ng Pilipinas ay
nangangahulugan ng mataas na demand sa mga pangunahing
produkto kung kaya’t ang mga dating kagubatan ay ginawang
plantasyon, subdivision, paaralan, at iba pang imprastruktura.
Fuel wood harvesting
-paggamit ng puno bilang
panggatong. Isang halimbawa ay
ang paggawa ng uling mula sa puno.
Ayon sa Department of Natural Resources na lumabas sa ulat ng
National Economic Development Authority (2011), tinatayang
mayroong 8.14 milyong kabahayan at industriya ang gumagamit
ng uling at kahoy sa kanilang pagluluto at paggawa ng produkto,
ang mataas na demand sa uling at kahoy ay nagiging dahilan ng
pagputol ng mga puno sa kagubatan.
Ilegal na Pagmimina Apektado ang kagubatan sa pagmimina dahil kadalasang dito
natatagpuan ang deposito ng mga mineral tulad ng limestone,
nickel, copper, at gold. Kinakailangang putulin ang mga puno
upang maging maayos ang operasyon ng pagmimina.
Nagdudulot din ng panganib sa kalusugan ng tao at ng iba pang
nilalang sa kagubatan ang mga kemikal na ginagamit sa
pagpoproseso ng mga nahukay na mineral.
Quarter : 1 Week : 2 Day : 3 Activity No. : 6
Competency: : Natatalakay ang kasalukuyang kalagayan, suliranin at pagtugon sa isyung
pangkapaligiran ( No Code Indicated )
Objective : Naiisa-isa ang mga dahilan at epekto ng suliranin sa pagkasira ng yamang
gubat.
Topic : Suliranin sa Yamang Gubat
Materials :
Reference : LM AP 10, pp 62- 65
Copyrights : For Classroom Use Only

5. Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII, Central Visayas
Division of Bohol
Pagsasanay
1.) Paano natin dapat ginagamit an gating kagubatan?
2.) Makatutulong ba kung ititigil na ang paggamit sa yamang-gubat? Bakit?
3.) Paano kaya makakamit ang pag-unlad nang hindi nalalagay sa panagnib an gating kalikasan?