1.
Milieubeleid
en
Gezondheidswinst
National Institute
for Public Health
and the Environment
Anne
Knol,
Hanneke
Kruize,
e.a.
RIVM
Congres
Ruimte
voor
Gezondheid,
15-­‐11-­‐2012

2. Milieubeleid
en
gezondheidswinst
• Welke
maatregel
levert
meer
gezondheidswinst
op?
• Hoe
meet
je
gezondheid?
• En
gezondheidswinst?
• Hoe
vergelijk
je
ongelijksoortige
gezondheidseffecten?
National Institute
for Public Health
and the Environment

3. Hoe
erg
is
het?
Hoeveel
mensen
hebben
er
last
van?
Hoe
zeker
ben
je
ervan?
Hoe
lang
duurt
het?
National Institute
for Public Health
and the Environment
Hoeveel
eerder?

4. Milieugerelateerde
ziektelast
• Milieugezondheidseffecten
zijn
vaak
onvergelijkbaar
• Geintegreerde
gezondheidsmaten,
zoals
Disability
Adjusted
Life
Years
(DALYs),
helpen
voor:
-­‐ Het
uitdrukken
van
alle
typen
effecten
in
1
maat
-­‐ Het
kwantificeren
en
(onder
bepaalde
voorwaarden)
optellen
van
(milieu-­‐
gerelateerde)
gezondheidseffecten
• DALYs
geven
een
indicatie
van
het
(potentiele)
aantal
verloren
gezonde
levensjaren
door
sterfte
en
ziekte.
Ziekte
wordt
gewogen
voor
de
ernst
en
de
duur.
• Berekening:
-­‐ Aantal
mensen
met
milieugerelateerde
ziekte
of
sterfte
x
-­‐ Ernst
factor
(0
=
gezond,
1
=
dood)
x
-­‐ Duur
van
de
ziekte
(of
jaren
levensverlies
voor
sterfte)
National Institute
for Public Health
and the Environment

5. 25000
DALYs per million people
20000
15000
10000
5000
0
1980
2000
2020
1980
2000
2020
1980
2000
2000
2010
2020
1980
1980
2020
2000
PM10 long- Noise Radon UV Traffic
term accidents
2005:
Knol
&
Staatsen
“Trends
in
the
environmental
burden
of
disease
in
the
Netherlands,
1980
-­‐
2020”
National Institute
for Public Health
and the Environment

6. Environmental
Burden
of
Disease
in
Europe
(EBoDE)
project
6
landen:
Nederland,
Duitsland,
Finland,
Frankrijk,
Italië
en
België
Ozone Lead
Benzene
Dioxins Formaldehyde
Radon
SHS
Noise PM2.5
National Institute
for Public Health
and the Environment

7. Ook
uit
EBoDE:
National Institute
for Public Health
and the Environment

8. Maar
nu
naar
gezondheidswinst
van
interventies…
• Enkele
maatregelen
doorgerekend:
-­‐ Fietsen
-­‐ 80km
zones
National Institute
for Public Health
and the Environment

9. Fietsen
Vervanging van korte auto-ritjes door fietsritjes
300000 Reference situation
10% reduction short-distance car
Disease burden (DALYs, absolute)
trips
20% reduction short-distance car
200000 trips
30% reduction short-distance car
trips
Everybody cycles one day more
and 30 minutes longer
100000
0
Traffic-related Road traffic Road traffic Physical
air pollution noise injury inactivity
National Institute
for Public Health
and the Environment

10. Transport
hot
spots:
onderzoeksgebied
• Lengte
van
de
geselecteerde
wegvlakken:
±
6
km
(0.1%
van
alle
snelwegen
in
Nederland)
National Institute
for Public Health
and the Environment

11. Aantal personen tot op 500 m Resultaten:
Verandering
blootstelling
populatie
20000
15000
van de snelweg
Voor invoering
snelheidsreductie
10000
Na invoering
snelheidsreductie
5000
0
30 35 40 45 50 55 60
Verkeersgerelateerde luchtverontreiniging
(NO2) in microgr/m 3
Aantal personen tot op 500 m
8000
van de snelweg
6000 Voor invoering
snelheidsreductie
4000 Na invoering
snelheidsreductie
2000
0
40 50 60 70 80
Geluid van wegverkeer (Lden ) in dB(A)
National Institute
for Public Health
and the Environment

12. Verkeersgerelateerde
ziektelast:
voor
&
na
900
800
700
DALYs (absolute)
600
500
400
300
200
100
0
Before After Before After Before After
Road traffic noise Traffic-related air Traffic accidents
pollution
National Institute
for Public Health
and the Environment

13. Opties
maatregelen:
waar
meeste
gezondheidswinst?
Maatregel
Verkeers-­‐ Luchtver-­‐ Geluid
Fysieke
CO2
interventie
ongevallen
ontreiniging
inactiviteit
Emissie
reductie:
roetfilters
Emissie
reductie:
banden
Technologie:
energiezuinig
Schonere
brandstoffen
Snelheids-­‐ +/-­‐
verlaging
Effectief
OV
+/-­‐
+/-­‐
Infrastructuur
Bevorderen
fietsen/lopen
National Institute
for Public Health
and the Environment

14. Waar
loopt
het
vast
• Op
onderzoeksniveau:
niet
alles
is
in
een
getal
te
vangen
-­‐ Onzekerheden
en
missende
gegevens
-­‐ Effecten
zijn
(lijken?)
heel
klein
-­‐ Effecten
op
welzijn
-­‐ Gevoelige
groepen/
verdelingsvraagstuk
-­‐ Perceptie
• Op
beleidsniveau:
vasthouden
aan
rigide
sectorale
normen
-­‐ Laaghangend
fruit
is
geplukt
-­‐ Er
zijn
ook
gezondheidseffecten
onder
de
norm
-­‐ Niet
de
meest
efficiënte
en
kosten-­‐effectieve
manier
om
ruimtelijke
vraagstukken
aan
te
pakken
National Institute
for Public Health
and the Environment

15. Invloed
fysieke
omgeving
en
gezondheid
In
negatieve
zin:
Directe
invloed,
via:
Normen en
• blootstelling
aan
chemische,
fysische
en
biologische
factoren
• bodem,
water,
lucht,
klimaat
en
ons
omringende
organismen
risico-
• risico’s
die
mensen
lopen
door
ongelukken
of
rampen
schattingen
Indirecte
invloed,
via:
• stress
veroorzaakt
door
bijvoorbeeld
omgevingsgeluid
In
positieve
zin,
door
gezonde
inrichting
van
de
fysieke
leefomgeving:
• stressreductie
door
aanwezigheid
van
stilte,
groen
en
water
• tegengaan
eenzaamheid
en
depressie
door
aantrekkelijke,
veilige,
toegankelijke
openbare
ruimte
waar
mensen
elkaar
kunnen
ontmoeten
• Stimuleren
van
bewegen
en
spelen
door
aanleg
van
parken,
fiets-­‐
en
wandelpaden
• reductie
blootstelling
aan
geluid,
luchtverontreiniging,
hittestress
door
oa
groen
en
water,
geluidschermen,
overkapping
van
wegen
• aanwezigheid
zorgvoorzieningen,
winkels
met
gezonde
voeding
National Institute
for Public Health
and the Environment

16. Dus?
• Maatwerk!
• Intersectorale
samenwerking
• Direct
mee
om
tafel
bij
maken
van
plannen,
gezondheidsbelangen
vroeg
inbrengen
• Positieve
boodschap
óók
benoemen
• Creatieve
oplossingen
• Voorbeelden
hulpmiddelen:
-­‐ Gezond
Ontwerp
wijzer
-­‐ Handleiding
gezondheid
in
Ruimtelijke
plannen
-­‐ Atlas
Leefomgeving
National Institute
for Public Health
and the Environment

17. 4.
Gezonde
inrichting
leefomgeving:
hoe
doe
je
dat?
Een
gezonde
leefomgeving
is
een
leefomgeving:
-­‐ waar
de
druk
op
de
gezondheid
zo
laag
mogelijk
is
-­‐ die
als
prettig
wordt
ervaren
-­‐ die
uitnodigt
tot
gezond
gedrag
Thema’s:
-­‐ Gezonde
mobiliteit
-­‐ Sport
en
spelen
-­‐ Openbare
ruimte
-­‐ Milieukwaliteit
-­‐ Binnenmilieu
-­‐ Groen
en
water
National Institute
for Public Health
and the Environment

18. Gezond
Ontwerp
wijzer
Biedt info over:
Biedt info wat betreft:
• gezonde mobiliteit ontwerp en gezonde inrichting van de
• relatie met gezond
leefomgeving
• groen en water
• aanbevelingen
• sport en spelen
• praktijkvoorbeelden
• openbare ruimte
• organisaties
• milieukwaliteit
• instrumenten
• externe veiligheid
• meer weten?
• binnenmilieu
• www.gezondontwerpwijzer.nl
www.gezondontwerpwijzer.nl
National Institute
for Public Health
and the Environment

19. Handreiking
Gezondheid
in
Ruimtelijke
Planvorming
• Doel:
bij
ruimtelijk
plan
beter
zicht
krijgen
op
-­‐ Milieufactoren
-­‐ sociale-­‐
en
leefstijlfactoren
-­‐ factoren
rondom
zorg
die
mogelijk
van
invloed
kunnen
zijn
op
de
gezondheid
van
de
betrokken
burgers
• Vragenlijst
• Beste
te
vinden
via
www.Loketgezondleven.nl
National Institute
for Public Health
and the Environment

20. Atlas
Leefomgeving
• informatie
van
gemeenten,
provincies
en
rijk
over
de
kwaliteit
van
de
fysieke
leefomgeving
• Kwaliteit
leefomgeving
op
postcodeniveau
• Naast
milieuthema’s
ook
groen,
infectieziekten,
fiets-­‐
en
wandelroutes,
speelruimte
• Toelichting
over
relatie
met
gezondheid
• Handelingsperspectieven
• 2012:
openingsbijeenkomsten
National Institute
www.atlasleefomgeving.nl
for Public Health
and the Environment

21.
Bedankt!
Vragen?
DALYs
etc:
Anne
Knol
Gezond
Ontwerp
Wijzer
en
Atlas:
Hanneke
Kruize
(meer
informatie
in
lunchruimte)
National Institute
for Public Health
and the Environment