SlideShare a Scribd company logo
Análise de Redes Sociais:
(Social Network Analysis)
Aplicada à Assistência Técnica e
Extensão Rural (ATER)
Prof. Aziz Galvão da Silva Júnior
Depto. Economia Rural
Universidade Federal de Viçosa
Conteúdo
• Importância e Desafios da ATER
• Análise de Redes Sociais
– Conceitos
– Métricas
• Aplicações
• Conclusões
Importância
• Características da produção agrícola
– Complexidade
• Peculiaridades da produção
• Aumento demanda (qualidade produtos, questões
ambientais e sociais)
• Instabilidade de mercados
– Importância do conhecimento técnico
• Necessidade ATER
– solução de problemas técnicos (AT)
– Educação não formal de forma continuada (ER)
Desafios
• > 5 milhões de agricultores (4 mi. Familiares)
– Aprox. 16 mil extensionistas (250 prods/técnico)
– Escassez de recursos (logística)
• Indispensável aumentar
– Eficácia (solucionar problema/objetivos produtor) e
– Eficiência (otimizar recursos)
• Interação entre agricultores é fator chave
– Entender rede social
– Obter indicadores
• Implementar ações
Rede Social
Questões
• Avaliar a estrutura da rede social dos agricultores
– Grau de interação direta entre agricultores (densidade)
– Existência de grupos (clusters)
– Distância (interação indireta) entre agricultores
• Identificar agricultores chaves
– Mais popular (maior número de interações)
• Mais procurado pelo outros agricultores (referência)
• Contata maior número de agricultores (ativador)
– Intermediário (caminho mais curto entre outros participantes)
– Divulgador (distribuir informação mais rapidamente)
– Bem relacionado (interage com outros também bem relacionados)
• Definir objetivos => Formular estratégias
• Acompanhar impacto das ações
– evolução da rede
Análise de Redes
• Grafos/Redes (Graph/Network)
– Vértices/Nó (Vertex/Node)
– Arrestas/Relação (Edge/Link)
• Tipos de grafos
– Direcionados (directed)
• quem busca informação com quem
– Não direcionados (undirected)
• quem conhece quem
Análise de Redes
• Foco da análise
– Toda a rede (whole)
– Individual (ego-network)
• Atributos
– Não ponderada
– Ponderada
• Importância
• Frequência
• ...
Métricas: NETWORK
• Densidade (density):
– Número de arrestas/total de arrestas possível
• Undirected Directed
• `5/6 = 0,83 5/12 = 0,42
– Exemplo:
• Densidade: 0.116
• Grau (interação) médio: 2.667
Métricas: NETWORK
• Cluster (clustering)
• Exemplo
Métricas: NETWORK
• Distância
– Diâmetro (diameter, longest shortest path)
• Número máximo de links entre os nós mais
distantes através do caminho mais curto:
• D = 3
– Distância média (average short distance)
• Distância (n. nós) média entre os menores
caminhos entre os nós:
• Exemplo
– D = 8
• Small World
– 6 degree: qualquer pessoa está a, no
máximo, a 6 graus de “distância” de
qualquer outra pessoa.
Métricas: CENTRALIDADE
• Foco na importância dos participantes (nós)
– Grau (Degree)
• Entrada (indegree)
• Saída (outdegree)
– Intermediação (Betweenness)
– Proximidade (Closeness)
– Vetor Próprio (Eingenvector)
Grau (Degree)
• Número de relações de um
nó
– Redes direcionadas
• Grau de entrada
• Grau de saída
• Indica: “popularidade”
Exemplo
• Degree
Intermediação (Betweenness)
• quantos vezes o nó está
presente no menor caminho
entre os outros nós
• As informações passam por
este nó.
Exemplo
• Betweenness
Proximidade (Closeness)
• Distância do nó em relação
aos outros nós da rede
– Quantos “passos” para
atingir outros nós
• Mede a velocidade de
transmissão da informação
Exemplo
• Closeness
Vetor próprio (Eigenvector)
• Soma do grau de
centralidade dos nós
relacionados
• Mede a grau de influência
do nó na rede
– Relacionamento com outras
pessoas bem relacionadas
Exemplo
• Eigenvector
Aplicações ATER
• Formular estratégias e definir ações
– Eficácia (produtores alcançam objetivos)
– Eficiência (serviço ATER otimiza uso recursos)
• Metodologia
– Objetivo
– Perguntas
• Tipo e atributos do relacionamento
• Atributo dos nós
– Questionários
– Métricas
• Formúlação de estratégias e ações
– Exemplos. ....
Gestão Conhecimento
MUDANÇAS NA
ESTRUTURA DAS REDES
PRÁTICAS DA GESTÃO DO CONHECIMENTO
Criar mais conexões Apresentar pessoas em encontros e seminários web, promover
encontros presenciais (como feiras de conhecimento), implementar
sistemas de redes sociais, estimular o uso de redes sociais
Aumentar o fluxo de
conhecimento
Criar espaços de trabalho colaborativos, instalar sistemas de troca
de mensagens, tornar a base de conhecimento disponível mais
acessível e fácil de usar
Identificar conexões Implementar sistemas para localização e identificação de
conhecimentos, implementar sistemas de redes sociais
Descentralizar Sistemas de redes sociais, blogs, wikis, descentralizar os canais de
comunicação
Conectar grupos dispersos Estabelecer função para conexão de conhecimentos, expandir os
canais de comunicação
Criar relações de confiança Designar pessoas para trabalhos e projetos em equipes
Alterar o comportamento
de nós individuais
Conscientizar as pessoas sobre o impacto de cada um na rede,
treinar funcionários para criarem redes de troca de conhecimentos
Aumentar a diversidade Adicionar nós à rede, conectar e criar redes, encorajar pessoas a
compartilharem conhecimentos adquiridos em outras redes
Anklam, P. 2013
Referências
• Literatura
• Softwares
– Visone
– Gephi
– NodeXL
– Pajek
– Ucinet
– ...
Objetivos
• Avaliar Estrutura da Rede;
• Identificar produtores referência técnica, divulgadores
e intermediários;
• Formular estratégias;
• Avaliar o impacto das ações.
Exemplo: COOPEAVI
• Cooperativa agrícola na cidade de Sta. Maria de Jetibá, ES.
• Ovos (3. maior pólo do pais)
• Café
• Olericultura
– 12.207 cooperados
– Influência Pomerânia
– Faturamento R$ 321 milhões
• Desafio = aumentar competitividade setor comercial
(insumo)
– Aumento eficácia e eficiência do serviço de assistência técnica
– Diretor comercial: “Doutorando Entomologia - UFV”
Metodologia
Identificação do Grupo Estratégico
Construção do Questionário
Coleta das Informações
Análise das Informações
Apresentação dos Resultados
1
2
3
4
5
Identificação do Grupo
Estratégico
Construção do questionário
Todos os produtores são
entrevistados
Tipo bola de neve
Rede dentro da amostra
(Links pré-definidos ou não)
Combinação aleatória dentro
da amostra
Censo
Amostragem
Exemplode questionário
Coleta das informações
Análise das informações
Visone
Visone
• Simulação da rede
– Ex. dinâmica de disseminação de informações
• Velocidade
• Caminho percorrido (produtores)
Netlogo
Limitações
• Diferentes formas de abordagem do produtor
(Treinamento)
• Dificuldade em encontrar todos os produtores
listados
• Subjetividade das respostas
• Produtores-chave fora da lista
Aplicações ATER
• Formular estratégias e definir ações
– Eficácia (produtores alcançam objetivos)
– Eficiência (serviço ATER otimiza uso recursos)
• Metodologia
– Objetivo
– Perguntas
• Tipo e atributos do relacionamento
• Atributo dos nós
– Questionários
– Métricas
• Formulação de estratégias e ações
– Exemplos. ....
www.agroplusufv.com.br
agroplusufv@gmail.com
Obrigado!!!

More Related Content

What's hot

75291064 rsa-co-ban
75291064 rsa-co-ban75291064 rsa-co-ban
75291064 rsa-co-banNgo Kiet
 
Giáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh
Giáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc ChỉnhGiáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh
Giáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh
Tài liệu sinh học
 
Ty thể
Ty thểTy thể
Ty thể
Lãnh Thông
 
12. kỹ năng ra quyết định
12. kỹ năng ra quyết định12. kỹ năng ra quyết định
12. kỹ năng ra quyết định
Mai Xuan Tu
 
[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng
[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng
[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng
Tâm Việt Group
 
Thiet kecsdl
 Thiet kecsdl Thiet kecsdl
Thiet kecsdlnonachan
 
Pcn ensino médio - 1999 - história
Pcn ensino médio - 1999 - históriaPcn ensino médio - 1999 - história
Pcn ensino médio - 1999 - história
Lucas Guimarães
 
Tìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mt
Tìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mtTìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mt
Tìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mt
Hương Vũ
 
Báo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptx
Báo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptxBáo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptx
Báo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptx
Bách Nguyễn
 
Thực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đê
Thực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đêThực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đê
Thực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đê
https://www.facebook.com/garmentspace
 
Đề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAY
Đề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAYĐề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAY
Đề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAY
Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
An toàn và bảo mật trong điện toán đám mây
An toàn và bảo mật trong điện toán đám mâyAn toàn và bảo mật trong điện toán đám mây
An toàn và bảo mật trong điện toán đám mây
PhamTuanKhiem
 
Peroxisome không bào-ti thể
Peroxisome không bào-ti thểPeroxisome không bào-ti thể
Peroxisome không bào-ti thể
Cat Anh Nguyen Ngoc
 
VĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptx
VĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptxVĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptx
VĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptx
PersieVan2
 
Bai giang thiet ke mang lan wan
Bai giang thiet ke mang lan wanBai giang thiet ke mang lan wan
Bai giang thiet ke mang lan wanisland2101
 
Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...
Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...
Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...
Dịch vụ viết thuê Luận Văn - ZALO 0932091562
 
[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)
[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)
[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)Hannie Tran
 
Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...
Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...
Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...
https://www.facebook.com/garmentspace
 
Lưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mây
Lưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mâyLưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mây
Lưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mây
PhamTuanKhiem
 

What's hot (20)

75291064 rsa-co-ban
75291064 rsa-co-ban75291064 rsa-co-ban
75291064 rsa-co-ban
 
Giáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh
Giáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc ChỉnhGiáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh
Giáo trinh lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh
 
Ty thể
Ty thểTy thể
Ty thể
 
12. kỹ năng ra quyết định
12. kỹ năng ra quyết định12. kỹ năng ra quyết định
12. kỹ năng ra quyết định
 
[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng
[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng
[Tâm Việt] Khởi tạo ý tưởng
 
Thiet kecsdl
 Thiet kecsdl Thiet kecsdl
Thiet kecsdl
 
Pcn ensino médio - 1999 - história
Pcn ensino médio - 1999 - históriaPcn ensino médio - 1999 - história
Pcn ensino médio - 1999 - história
 
Tìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mt
Tìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mtTìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mt
Tìm hiểu về SO2_hà nội_hóa mt
 
Báo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptx
Báo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptxBáo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptx
Báo cáo bài tập Lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn.pptx
 
Thực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đê
Thực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đêThực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đê
Thực trạng và một số yếu tố nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất ở người ê đê
 
Đề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAY
Đề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAYĐề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAY
Đề tài: Thiết kế và thi công cửa hàng giặt sấy tự phục vụ, HAY
 
An toàn và bảo mật trong điện toán đám mây
An toàn và bảo mật trong điện toán đám mâyAn toàn và bảo mật trong điện toán đám mây
An toàn và bảo mật trong điện toán đám mây
 
Peroxisome không bào-ti thể
Peroxisome không bào-ti thểPeroxisome không bào-ti thể
Peroxisome không bào-ti thể
 
VĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptx
VĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptxVĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptx
VĂN MINH AI CẬP CỔ ĐẠI NHÓM 2.pptx
 
Bai giang thiet ke mang lan wan
Bai giang thiet ke mang lan wanBai giang thiet ke mang lan wan
Bai giang thiet ke mang lan wan
 
Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...
Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...
Luận văn Thạc sĩ Nghiên cứu triển khai giải pháp đảm bảo an ninh mạng trên nề...
 
[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)
[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)
[Hạ Về 2014] HỒ SƠ TÀI TRỢ (3)
 
Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...
Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...
Những đặc điểm truyền thống của con người việt nam trong qúa trình công nghiệ...
 
Lưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mây
Lưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mâyLưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mây
Lưu trữ và xử lý dữ liệu trong điện toán đám mây
 
Mạng Máy tính
Mạng Máy tínhMạng Máy tính
Mạng Máy tính
 

Similar to Análise de Redes Sociais - Agroplus

Agroplus social networkanalysis
Agroplus social networkanalysisAgroplus social networkanalysis
Agroplus social networkanalysis
equipeagroplus
 
Challenges2013 okada
Challenges2013 okadaChallenges2013 okada
Challenges2013 okada
Alexandra Okada
 
José luiz ribeiro
José luiz ribeiroJosé luiz ribeiro
José luiz ribeiro
Lucas Giraldo
 
Integração de dados
Integração de dadosIntegração de dados
Integração de dados
Danusa Ribeiro
 
Apresentação do procc by Michel e Rogério
Apresentação do procc by Michel e RogérioApresentação do procc by Michel e Rogério
Apresentação do procc by Michel e Rogério
Kalil Araujo Bispo
 
DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...
DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...
DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...
Ingrid Castro
 
Organizações virtuais
Organizações virtuaisOrganizações virtuais
Organizações virtuais
Guilherme Canteiro
 
Desafios da Ciência Digital
Desafios da Ciência DigitalDesafios da Ciência Digital
Desafios da Ciência Digital
Roberto C. S. Pacheco
 
Desafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-Graduação
Desafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-GraduaçãoDesafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-Graduação
Desafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-Graduação
Roberto C. S. Pacheco
 
Sistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplina
Sistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplinaSistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplina
Sistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplina
CEULJI/ULBRA Centro Universitário Luterano de Ji-Paraná
 
Análise de Redes Sociais: exercício/simulação
Análise de Redes Sociais: exercício/simulaçãoAnálise de Redes Sociais: exercício/simulação
Análise de Redes Sociais: exercício/simulação
equipeagroplus
 
Rene Seguranca Ai Agents
Rene Seguranca Ai AgentsRene Seguranca Ai Agents
Rene Seguranca Ai Agents
Marco Manso
 
Introdução à Arquitetura da Informação com Card Sorting
Introdução à Arquitetura da Informação com Card SortingIntrodução à Arquitetura da Informação com Card Sorting
Introdução à Arquitetura da Informação com Card Sorting
Jerry Medeiros
 
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
EloGroup
 
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
EloGroup
 
Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)
Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)
Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)
Leandro Lima
 
Análise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informação
Análise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informaçãoAnálise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informação
Análise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informação
Elisabeth Dudziak
 
Novas abordagens em redes - Seminários GEOPI
Novas abordagens em redes - Seminários GEOPINovas abordagens em redes - Seminários GEOPI
Novas abordagens em redes - Seminários GEOPI
Fábio Campos
 
KDD e Data Mining
KDD e Data MiningKDD e Data Mining
KDD e Data Mining
Thiago Oliveira
 
Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014
Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014 Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014
Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014
Marcos Vinicius Fidelis
 

Similar to Análise de Redes Sociais - Agroplus (20)

Agroplus social networkanalysis
Agroplus social networkanalysisAgroplus social networkanalysis
Agroplus social networkanalysis
 
Challenges2013 okada
Challenges2013 okadaChallenges2013 okada
Challenges2013 okada
 
José luiz ribeiro
José luiz ribeiroJosé luiz ribeiro
José luiz ribeiro
 
Integração de dados
Integração de dadosIntegração de dados
Integração de dados
 
Apresentação do procc by Michel e Rogério
Apresentação do procc by Michel e RogérioApresentação do procc by Michel e Rogério
Apresentação do procc by Michel e Rogério
 
DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...
DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...
DESIGN DE INTERAÇÃO SOCIAL: UM ESTUDO DE DESIGN DE INTERAÇÃO APLICADO A REDE ...
 
Organizações virtuais
Organizações virtuaisOrganizações virtuais
Organizações virtuais
 
Desafios da Ciência Digital
Desafios da Ciência DigitalDesafios da Ciência Digital
Desafios da Ciência Digital
 
Desafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-Graduação
Desafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-GraduaçãoDesafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-Graduação
Desafios da Ciência Digital e Sistemas de Informação para a Pós-Graduação
 
Sistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplina
Sistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplinaSistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplina
Sistemas de Informação II - Aula01- Apresentação da disciplina
 
Análise de Redes Sociais: exercício/simulação
Análise de Redes Sociais: exercício/simulaçãoAnálise de Redes Sociais: exercício/simulação
Análise de Redes Sociais: exercício/simulação
 
Rene Seguranca Ai Agents
Rene Seguranca Ai AgentsRene Seguranca Ai Agents
Rene Seguranca Ai Agents
 
Introdução à Arquitetura da Informação com Card Sorting
Introdução à Arquitetura da Informação com Card SortingIntrodução à Arquitetura da Informação com Card Sorting
Introdução à Arquitetura da Informação com Card Sorting
 
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
 
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
[BPM Day Três Poderes 2014 – Brasília] RNP – Atendimento Integrado de Serviços
 
Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)
Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)
Redes Complexas aplicadas a Redes Sociais (09/05/2012 - FMU)
 
Análise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informação
Análise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informaçãoAnálise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informação
Análise de Tutoriais e Sites educacionais em competência em informação
 
Novas abordagens em redes - Seminários GEOPI
Novas abordagens em redes - Seminários GEOPINovas abordagens em redes - Seminários GEOPI
Novas abordagens em redes - Seminários GEOPI
 
KDD e Data Mining
KDD e Data MiningKDD e Data Mining
KDD e Data Mining
 
Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014
Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014 Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014
Construção de Classificadores utilizando Pentaho Data Mining (WEKA) - FTSL 2014
 

More from equipeagroplus

28. sustentabilidade da soja brasileira ufv
28. sustentabilidade da soja brasileira ufv28. sustentabilidade da soja brasileira ufv
28. sustentabilidade da soja brasileira ufv
equipeagroplus
 
inserção do profissional no mercado de trabalho
inserção do profissional no mercado de trabalhoinserção do profissional no mercado de trabalho
inserção do profissional no mercado de trabalho
equipeagroplus
 
Startups - Israel Vasconcelos
Startups - Israel VasconcelosStartups - Israel Vasconcelos
Startups - Israel Vasconcelos
equipeagroplus
 
Agricultura Familiar Oeste Bahia
Agricultura Familiar Oeste BahiaAgricultura Familiar Oeste Bahia
Agricultura Familiar Oeste Bahia
equipeagroplus
 
Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1
Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1
Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1
equipeagroplus
 
Capacitação SojaPlus 2019.1 - Construções Rurais
Capacitação SojaPlus 2019.1 - Construções RuraisCapacitação SojaPlus 2019.1 - Construções Rurais
Capacitação SojaPlus 2019.1 - Construções Rurais
equipeagroplus
 
Apresentacao soja plus_mateus
Apresentacao soja plus_mateusApresentacao soja plus_mateus
Apresentacao soja plus_mateus
equipeagroplus
 
Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019
Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019
Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019
equipeagroplus
 
Apresentacao Marcos Heil
Apresentacao Marcos HeilApresentacao Marcos Heil
Apresentacao Marcos Heil
equipeagroplus
 
Apresentacao - Eduardo e Gerson
Apresentacao - Eduardo e GersonApresentacao - Eduardo e Gerson
Apresentacao - Eduardo e Gerson
equipeagroplus
 
Reuniao tecnica - Everardo Mantovani
Reuniao tecnica - Everardo MantovaniReuniao tecnica - Everardo Mantovani
Reuniao tecnica - Everardo Mantovani
equipeagroplus
 
Atlas - Projeto Potencial Hídrico
Atlas - Projeto Potencial HídricoAtlas - Projeto Potencial Hídrico
Atlas - Projeto Potencial Hídrico
equipeagroplus
 
Soy Macauba Sustainability _ LocalPork Symposium
Soy Macauba Sustainability _ LocalPork SymposiumSoy Macauba Sustainability _ LocalPork Symposium
Soy Macauba Sustainability _ LocalPork Symposium
equipeagroplus
 
A metodologia startup israel vasconcelos
A metodologia startup israel vasconcelosA metodologia startup israel vasconcelos
A metodologia startup israel vasconcelos
equipeagroplus
 
Modelagem Aquifero Urucuia
Modelagem Aquifero UrucuiaModelagem Aquifero Urucuia
Modelagem Aquifero Urucuia
equipeagroplus
 
Projeto Urucuia Acoes Governanca
Projeto Urucuia Acoes GovernancaProjeto Urucuia Acoes Governanca
Projeto Urucuia Acoes Governanca
equipeagroplus
 
Seminario Avaliacao Tecnica Projeto Urucuia
Seminario Avaliacao Tecnica Projeto UrucuiaSeminario Avaliacao Tecnica Projeto Urucuia
Seminario Avaliacao Tecnica Projeto Urucuia
equipeagroplus
 
Sucessão Familiar e Inovação
Sucessão Familiar e InovaçãoSucessão Familiar e Inovação
Sucessão Familiar e Inovação
equipeagroplus
 
Empreendedorismo Rural
Empreendedorismo RuralEmpreendedorismo Rural
Empreendedorismo Rural
equipeagroplus
 
Banco do Brasil - Crédito Rural
Banco do Brasil - Crédito RuralBanco do Brasil - Crédito Rural
Banco do Brasil - Crédito Rural
equipeagroplus
 

More from equipeagroplus (20)

28. sustentabilidade da soja brasileira ufv
28. sustentabilidade da soja brasileira ufv28. sustentabilidade da soja brasileira ufv
28. sustentabilidade da soja brasileira ufv
 
inserção do profissional no mercado de trabalho
inserção do profissional no mercado de trabalhoinserção do profissional no mercado de trabalho
inserção do profissional no mercado de trabalho
 
Startups - Israel Vasconcelos
Startups - Israel VasconcelosStartups - Israel Vasconcelos
Startups - Israel Vasconcelos
 
Agricultura Familiar Oeste Bahia
Agricultura Familiar Oeste BahiaAgricultura Familiar Oeste Bahia
Agricultura Familiar Oeste Bahia
 
Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1
Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1
Nr 31 - Capacitação Sojaplus 2019.1
 
Capacitação SojaPlus 2019.1 - Construções Rurais
Capacitação SojaPlus 2019.1 - Construções RuraisCapacitação SojaPlus 2019.1 - Construções Rurais
Capacitação SojaPlus 2019.1 - Construções Rurais
 
Apresentacao soja plus_mateus
Apresentacao soja plus_mateusApresentacao soja plus_mateus
Apresentacao soja plus_mateus
 
Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019
Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019
Resíduos Sólidos - SojaPlus 2019
 
Apresentacao Marcos Heil
Apresentacao Marcos HeilApresentacao Marcos Heil
Apresentacao Marcos Heil
 
Apresentacao - Eduardo e Gerson
Apresentacao - Eduardo e GersonApresentacao - Eduardo e Gerson
Apresentacao - Eduardo e Gerson
 
Reuniao tecnica - Everardo Mantovani
Reuniao tecnica - Everardo MantovaniReuniao tecnica - Everardo Mantovani
Reuniao tecnica - Everardo Mantovani
 
Atlas - Projeto Potencial Hídrico
Atlas - Projeto Potencial HídricoAtlas - Projeto Potencial Hídrico
Atlas - Projeto Potencial Hídrico
 
Soy Macauba Sustainability _ LocalPork Symposium
Soy Macauba Sustainability _ LocalPork SymposiumSoy Macauba Sustainability _ LocalPork Symposium
Soy Macauba Sustainability _ LocalPork Symposium
 
A metodologia startup israel vasconcelos
A metodologia startup israel vasconcelosA metodologia startup israel vasconcelos
A metodologia startup israel vasconcelos
 
Modelagem Aquifero Urucuia
Modelagem Aquifero UrucuiaModelagem Aquifero Urucuia
Modelagem Aquifero Urucuia
 
Projeto Urucuia Acoes Governanca
Projeto Urucuia Acoes GovernancaProjeto Urucuia Acoes Governanca
Projeto Urucuia Acoes Governanca
 
Seminario Avaliacao Tecnica Projeto Urucuia
Seminario Avaliacao Tecnica Projeto UrucuiaSeminario Avaliacao Tecnica Projeto Urucuia
Seminario Avaliacao Tecnica Projeto Urucuia
 
Sucessão Familiar e Inovação
Sucessão Familiar e InovaçãoSucessão Familiar e Inovação
Sucessão Familiar e Inovação
 
Empreendedorismo Rural
Empreendedorismo RuralEmpreendedorismo Rural
Empreendedorismo Rural
 
Banco do Brasil - Crédito Rural
Banco do Brasil - Crédito RuralBanco do Brasil - Crédito Rural
Banco do Brasil - Crédito Rural
 

Recently uploaded

(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE
(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE
(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE
Pr Davi Passos - Estudos Bíblicos
 
Slides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptx
Slides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptxSlides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptx
Slides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptx
LuizHenriquedeAlmeid6
 
O século XVII e o nascimento da pedagogia.pptx
O século XVII e o nascimento da pedagogia.pptxO século XVII e o nascimento da pedagogia.pptx
O século XVII e o nascimento da pedagogia.pptx
geiseortiz1
 
DEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptx
DEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptxDEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptx
DEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptx
ConservoConstrues
 
Aula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdf
Aula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdfAula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdf
Aula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdf
vitorreissouzasilva
 
Slides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptx
Slides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptxSlides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptx
Slides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptx
LuizHenriquedeAlmeid6
 
Roteiro para análise do Livro Didático.pptx
Roteiro para análise do Livro Didático.pptxRoteiro para análise do Livro Didático.pptx
Roteiro para análise do Livro Didático.pptx
pamellaaraujo10
 
Razonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdf
Razonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdfRazonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdf
Razonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdf
Demetrio Ccesa Rayme
 
Eurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento Europeu
Eurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento EuropeuEurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento Europeu
Eurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento Europeu
Centro Jacques Delors
 
UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...
UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...
UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...
Manuais Formação
 
UFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdf
UFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdfUFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdf
UFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdf
Manuais Formação
 
Atividade Bio evolução e especiação .docx
Atividade Bio evolução e especiação .docxAtividade Bio evolução e especiação .docx
Atividade Bio evolução e especiação .docx
MARCELARUBIAGAVA
 
Pedagogia universitária em ciência e tecnologia
Pedagogia universitária em ciência e tecnologiaPedagogia universitária em ciência e tecnologia
Pedagogia universitária em ciência e tecnologia
Nertan Dias
 
AVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período pedagogia
AVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período  pedagogiaAVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período  pedagogia
AVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período pedagogia
KarollayneRodriguesV1
 
Aula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidade
Aula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidadeAula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidade
Aula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidade
AlessandraRibas7
 
CD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdf
CD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdfCD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdf
CD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdf
Manuais Formação
 
3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf
3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf
3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf
AdrianoMontagna1
 
Dicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de curso
Dicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de cursoDicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de curso
Dicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de curso
Simone399395
 
Caça-palavaras e cruzadinha - Dígrafos.
Caça-palavaras  e cruzadinha  - Dígrafos.Caça-palavaras  e cruzadinha  - Dígrafos.
Caça-palavaras e cruzadinha - Dígrafos.
Mary Alvarenga
 
Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...
Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...
Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...
fran0410
 

Recently uploaded (20)

(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE
(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE
(44-ESTUDO - LUCAS) A ESPIRITUALIDADE EM CRISE NO VALE
 
Slides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptx
Slides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptxSlides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptx
Slides Lição 12, Betel, Ordenança para amar o próximo, 2Tr24.pptx
 
O século XVII e o nascimento da pedagogia.pptx
O século XVII e o nascimento da pedagogia.pptxO século XVII e o nascimento da pedagogia.pptx
O século XVII e o nascimento da pedagogia.pptx
 
DEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptx
DEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptxDEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptx
DEUS CURA TODAS AS FERIDAS ESCONDIDAS DA NOSSA.pptx
 
Aula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdf
Aula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdfAula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdf
Aula04A-Potencia em CA eletricidade USP.pdf
 
Slides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptx
Slides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptxSlides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptx
Slides Lição 12, Central Gospel, O Milênio, 1Tr24, Pr Henrique.pptx
 
Roteiro para análise do Livro Didático.pptx
Roteiro para análise do Livro Didático.pptxRoteiro para análise do Livro Didático.pptx
Roteiro para análise do Livro Didático.pptx
 
Razonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdf
Razonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdfRazonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdf
Razonamiento Matematico 6to Primaria MA6 Ccesa007.pdf
 
Eurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento Europeu
Eurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento EuropeuEurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento Europeu
Eurodeputados Portugueses 2024-2029 | Parlamento Europeu
 
UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...
UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...
UFCD_7211_Os sistemas do corpo humano_ imunitário, circulatório, respiratório...
 
UFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdf
UFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdfUFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdf
UFCD_4667_Preparação e confeção de molhos e fundos de cozinha_índice.pdf
 
Atividade Bio evolução e especiação .docx
Atividade Bio evolução e especiação .docxAtividade Bio evolução e especiação .docx
Atividade Bio evolução e especiação .docx
 
Pedagogia universitária em ciência e tecnologia
Pedagogia universitária em ciência e tecnologiaPedagogia universitária em ciência e tecnologia
Pedagogia universitária em ciência e tecnologia
 
AVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período pedagogia
AVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período  pedagogiaAVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período  pedagogia
AVALIAÇÃO PRESENCIAL 8º período pedagogia
 
Aula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidade
Aula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidadeAula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidade
Aula de filosofia sobre Sexo, Gênero e sexualidade
 
CD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdf
CD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdfCD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdf
CD_B2_C_Criar e Editar Conteúdos Digitais_índice.pdf
 
3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf
3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf
3ª série HIS - PROVA PAULISTA DIA 1 - 1º BIM-24.pdf
 
Dicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de curso
Dicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de cursoDicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de curso
Dicas de normas ABNT para trabalho de conclusão de curso
 
Caça-palavaras e cruzadinha - Dígrafos.
Caça-palavaras  e cruzadinha  - Dígrafos.Caça-palavaras  e cruzadinha  - Dígrafos.
Caça-palavaras e cruzadinha - Dígrafos.
 
Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...
Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...
Telepsiquismo Utilize seu poder extrassensorial para atrair prosperidade (Jos...
 

Análise de Redes Sociais - Agroplus

  • 1. Análise de Redes Sociais: (Social Network Analysis) Aplicada à Assistência Técnica e Extensão Rural (ATER) Prof. Aziz Galvão da Silva Júnior Depto. Economia Rural Universidade Federal de Viçosa
  • 2. Conteúdo • Importância e Desafios da ATER • Análise de Redes Sociais – Conceitos – Métricas • Aplicações • Conclusões
  • 3. Importância • Características da produção agrícola – Complexidade • Peculiaridades da produção • Aumento demanda (qualidade produtos, questões ambientais e sociais) • Instabilidade de mercados – Importância do conhecimento técnico • Necessidade ATER – solução de problemas técnicos (AT) – Educação não formal de forma continuada (ER)
  • 4. Desafios • > 5 milhões de agricultores (4 mi. Familiares) – Aprox. 16 mil extensionistas (250 prods/técnico) – Escassez de recursos (logística) • Indispensável aumentar – Eficácia (solucionar problema/objetivos produtor) e – Eficiência (otimizar recursos) • Interação entre agricultores é fator chave – Entender rede social – Obter indicadores • Implementar ações
  • 6. Questões • Avaliar a estrutura da rede social dos agricultores – Grau de interação direta entre agricultores (densidade) – Existência de grupos (clusters) – Distância (interação indireta) entre agricultores • Identificar agricultores chaves – Mais popular (maior número de interações) • Mais procurado pelo outros agricultores (referência) • Contata maior número de agricultores (ativador) – Intermediário (caminho mais curto entre outros participantes) – Divulgador (distribuir informação mais rapidamente) – Bem relacionado (interage com outros também bem relacionados) • Definir objetivos => Formular estratégias • Acompanhar impacto das ações – evolução da rede
  • 7. Análise de Redes • Grafos/Redes (Graph/Network) – Vértices/Nó (Vertex/Node) – Arrestas/Relação (Edge/Link) • Tipos de grafos – Direcionados (directed) • quem busca informação com quem – Não direcionados (undirected) • quem conhece quem
  • 8. Análise de Redes • Foco da análise – Toda a rede (whole) – Individual (ego-network) • Atributos – Não ponderada – Ponderada • Importância • Frequência • ...
  • 9. Métricas: NETWORK • Densidade (density): – Número de arrestas/total de arrestas possível • Undirected Directed • `5/6 = 0,83 5/12 = 0,42 – Exemplo: • Densidade: 0.116 • Grau (interação) médio: 2.667
  • 10. Métricas: NETWORK • Cluster (clustering) • Exemplo
  • 11. Métricas: NETWORK • Distância – Diâmetro (diameter, longest shortest path) • Número máximo de links entre os nós mais distantes através do caminho mais curto: • D = 3 – Distância média (average short distance) • Distância (n. nós) média entre os menores caminhos entre os nós: • Exemplo – D = 8 • Small World – 6 degree: qualquer pessoa está a, no máximo, a 6 graus de “distância” de qualquer outra pessoa.
  • 12. Métricas: CENTRALIDADE • Foco na importância dos participantes (nós) – Grau (Degree) • Entrada (indegree) • Saída (outdegree) – Intermediação (Betweenness) – Proximidade (Closeness) – Vetor Próprio (Eingenvector)
  • 13. Grau (Degree) • Número de relações de um nó – Redes direcionadas • Grau de entrada • Grau de saída • Indica: “popularidade”
  • 15. Intermediação (Betweenness) • quantos vezes o nó está presente no menor caminho entre os outros nós • As informações passam por este nó.
  • 17. Proximidade (Closeness) • Distância do nó em relação aos outros nós da rede – Quantos “passos” para atingir outros nós • Mede a velocidade de transmissão da informação
  • 19. Vetor próprio (Eigenvector) • Soma do grau de centralidade dos nós relacionados • Mede a grau de influência do nó na rede – Relacionamento com outras pessoas bem relacionadas
  • 21. Aplicações ATER • Formular estratégias e definir ações – Eficácia (produtores alcançam objetivos) – Eficiência (serviço ATER otimiza uso recursos) • Metodologia – Objetivo – Perguntas • Tipo e atributos do relacionamento • Atributo dos nós – Questionários – Métricas • Formúlação de estratégias e ações – Exemplos. ....
  • 22. Gestão Conhecimento MUDANÇAS NA ESTRUTURA DAS REDES PRÁTICAS DA GESTÃO DO CONHECIMENTO Criar mais conexões Apresentar pessoas em encontros e seminários web, promover encontros presenciais (como feiras de conhecimento), implementar sistemas de redes sociais, estimular o uso de redes sociais Aumentar o fluxo de conhecimento Criar espaços de trabalho colaborativos, instalar sistemas de troca de mensagens, tornar a base de conhecimento disponível mais acessível e fácil de usar Identificar conexões Implementar sistemas para localização e identificação de conhecimentos, implementar sistemas de redes sociais Descentralizar Sistemas de redes sociais, blogs, wikis, descentralizar os canais de comunicação Conectar grupos dispersos Estabelecer função para conexão de conhecimentos, expandir os canais de comunicação Criar relações de confiança Designar pessoas para trabalhos e projetos em equipes Alterar o comportamento de nós individuais Conscientizar as pessoas sobre o impacto de cada um na rede, treinar funcionários para criarem redes de troca de conhecimentos Aumentar a diversidade Adicionar nós à rede, conectar e criar redes, encorajar pessoas a compartilharem conhecimentos adquiridos em outras redes Anklam, P. 2013
  • 23. Referências • Literatura • Softwares – Visone – Gephi – NodeXL – Pajek – Ucinet – ...
  • 24. Objetivos • Avaliar Estrutura da Rede; • Identificar produtores referência técnica, divulgadores e intermediários; • Formular estratégias; • Avaliar o impacto das ações.
  • 25. Exemplo: COOPEAVI • Cooperativa agrícola na cidade de Sta. Maria de Jetibá, ES. • Ovos (3. maior pólo do pais) • Café • Olericultura – 12.207 cooperados – Influência Pomerânia – Faturamento R$ 321 milhões • Desafio = aumentar competitividade setor comercial (insumo) – Aumento eficácia e eficiência do serviço de assistência técnica – Diretor comercial: “Doutorando Entomologia - UFV”
  • 26. Metodologia Identificação do Grupo Estratégico Construção do Questionário Coleta das Informações Análise das Informações Apresentação dos Resultados 1 2 3 4 5
  • 28. Construção do questionário Todos os produtores são entrevistados Tipo bola de neve Rede dentro da amostra (Links pré-definidos ou não) Combinação aleatória dentro da amostra Censo Amostragem
  • 32.
  • 33.
  • 34.
  • 37. • Simulação da rede – Ex. dinâmica de disseminação de informações • Velocidade • Caminho percorrido (produtores) Netlogo
  • 38. Limitações • Diferentes formas de abordagem do produtor (Treinamento) • Dificuldade em encontrar todos os produtores listados • Subjetividade das respostas • Produtores-chave fora da lista
  • 39. Aplicações ATER • Formular estratégias e definir ações – Eficácia (produtores alcançam objetivos) – Eficiência (serviço ATER otimiza uso recursos) • Metodologia – Objetivo – Perguntas • Tipo e atributos do relacionamento • Atributo dos nós – Questionários – Métricas • Formulação de estratégias e ações – Exemplos. ....