Analiza dokumentacji technicznej podzespołów komputerowych

1. Moduł 2
Analiza dokumentacji technicznej podzespołów komputerowych
1. Przepisy prawa dotyczące dokumentacji podzespołów komputerowych
2. Dyrektywy dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej
3. Dokumentacja techniczna podzespołów komputera osobistego
4. Rodzaje opakowań i zabezpieczeń podzespołów komputerowych
5. Gwarancja i dystrybucja podzespołów komputerowych
6. Studia przypadku

2. 2
1. Przepisy prawa dotyczące dokumentacji podzespołów komputerowych
Podzespoły komputerowe wprowadzane do obrotu i sprzedawane konsumentom
winny zostać prawidłowo oznaczone. Podstawową zasadą jest to, że przedsiębiorca
wprowadzający towar do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest zobowią-
zany do zamieszczenia na towarze (jego opakowaniu, etykiecie lub instrukcji) informacji
w języku polskim, zawierających nazwę producenta lub dystrybutora i jego adres, nazwę
towaru oraz inne oznaczenia i informacje. Dodatkowo podzespoły komputerowe powin-
ny posiadać deklarację zgodności. Jest to dokument wystawiany przez producenta wy-
robu albo jego upoważnionego przedstawiciela, stanowiący wiążące prawnie przyrze-
czenie, stwierdzające zgodność wyrobu z wymaganiami zasadniczymi właściwych dy-
rektyw Unii Europejskiej. Przykładową deklarację zgodności przedstawia rysunek 2.1.
Dodatkowo każdy towar wprowadzany do sprzedaży powinien posiadać oznacze-
nie zawierające ceny oraz jednostki miar, do których odnoszą się uwidocznione ceny.
Rys. 2.1. Deklaracja zgodności CE.
Źródło: www.adax.pl
Do niezbędnej dokumentacji finansowej dotyczącej każdego podzespołu dołączany
jest jego dowód zakupu. Z formalnej strony może to być paragon, rachunek uproszczony
oraz faktura VAT. W szczególnych przypadkach dowodem własności elementu (np. uży-
wanego) jest umowa kupna-sprzedaży.
Wszystkie te wymogi określają dyrektywy unijne: 2006/95/WE (bezpieczeństwo
elektryczne), 2004/108/WE (kompatybilność elektromagnetyczna) i 2009/125/WE
(zużycie energii), rozporządzenia Ministra Finansów oraz Ustawa z dnia 2.07.2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej.

3. 3
2. Dyrektywy dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej
Istotnym dokumentem każdego podzespołu komputerowego, urządzenia siecio-
wego czy całego zestawu komputerowego jest tzw. certyfikat CE. Skrót CE pochodzi od
francuskich słów Conformité Européenne, co oznacza – zgodny z dyrektywami Unii Eu-
ropejskiej. Najistotniejszą dla zestawu komputerowego dyrektywą jest 2004/108/WE –
Dyrektywa dotycząca kompatybilności elektromagnetycznej. Dotyczy ona wszystkich
urządzeń mogących powodować zakłócenia elektromagnetyczne lub na działanie, któ-
rych mogą mieć wpływ takie zakłócenia.
Każdy polski dystrybutor, który zamierza wprowadzić na rynek UE urządzenia
podlegające tej dyrektywie, musi spełnić jej wymagania i oznaczyć swoje wyroby ozna-
kowaniem „CE”. Wymagania tej dyrektywy obowiązują w Polsce od chwili wstąpienia
Polski do UE (1 maja 2004 r.).
Dyrektywa została przyjęta w 1989 r. jako „Dyrektywa Rady 89/336/EWG
z 3 maja 1989 r. o zbliżeniu praw państw członkowskich dotyczących kompatybilności
elektromagnetycznej” i opublikowana w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich
OJ nr L139 z 23.05.1989 r.
Zasadnicze wymagania, które muszą spełniać urządzenia podlegające dyrektywie,
sformułowane są bardzo ogólnie. Urządzenia powinny być tak zbudowane, aby:
- wytwarzane przez nie zakłócenia elektromagnetyczne nie przekraczały poziomu,
pozwalającego urządzeniom radiowym i telekomunikacyjnym oraz innym
na pracę zgodną z ich przeznaczeniem,
- miały poziom samoistnej odporności na zakłócenia elektromagnetyczne, wystar-
czający do umożliwienia pracy zgodnej z ich przeznaczeniem.
Dyrektywa zawiera domniemanie, że urządzenie jest zgodne z zasadniczymi wy-
maganiami zawartymi w dyrektywie, jeżeli jest produkowane zgodnie z:
- normami krajowymi odpowiadającymi normom zharmonizowanym EN, których
symbole zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich,
- normami krajowymi uznanymi przez państwo członkowskie za właściwe.
Zgodność urządzenia z dyrektywą skutkuje przyznaniem oznaczenia CE. Producent
sam nanosi oznakowanie CE na podzespół lub na jego opakowanie. W ten sposób dekla-
ruje, iż wprowadzany do obrotu lub oddawany przez niego do użytku wyrób, jest zgodny
z zasadniczymi wymaganiami dyrektyw, które go dotyczą. Czyni to na własną odpowie-
dzialność pod groźbą wysokich kar finansowych.
Umieszczenie oznakowania CE musi być poprzedzone odpowiednią, pozytywnie
zakończoną, procedurą oceny zgodności według przepisów dyrektyw. Może w tym pro-
cesie uczestniczyć niezależna instytucja, tzw. jednostka notyfikowana (notyfikowana
jednostka certyfikująca), ale nie jest to warunek konieczny. Jednostka notyfikowana mo-
że np. przeprowadzić testy i na ich podstawie wydać certyfikat zgodności będący doku-
mentem potwierdzającym, że wyrób i proces jego wytwarzania jest zgodny
z zasadniczymi wymaganiami.
Wśród testów wykorzystywanych do badania kompatybilności elektromagnetycz-
nej urządzeń znajdują się:
- Test ESD. Bada on wrażliwość na wyładowania ładunków statycznych. Jeśli kom-
putery są zbyt wrażliwe, to takie wyładowania mogą powodować ich zawiesza-
nie, a nawet uszkodzenie. Odporność na zakłócenia bada się najczęściej za pomo-

4. 4
cą pistoletu ESD, który generuje wyładowania łukowe o zadanej sile (na przykład
do 8000 V).
- Test na emisyjność elektromagnetyczną. Test ten mierzy generowane przez
urządzenie zakłócenia oddawane do sieci elektrycznej.
- Odporność na zakłócenia. Czyli jak wrażliwy jest komputer osobisty na promie-
niowanie innych urządzeń? Jeśli komputer jest zbyt podatny na takie wpływy,
to system może się nagle zawiesić lub wykonać restart.
Forma oraz wielkość oznakowania CE umieszczonego na wyrobie jest ściśle okre-
ślona i zastrzeżona. Produkty pochodzące z Chińskiej Republiki Ludowej często ozna-
czone są łudząco podobnym znakiem, ale nie ma on nic wspólnego z dyrektywami unij-
nymi. Chiński znak CE oznacza China Export. Na rysunku 2.2 przedstawiono te dwa zna-
ki. Po prawej stronie jest umieszczony wzór oznakowania CE, natomiast po lewej znak
China Export z zaznaczonymi różnicami w wyglądzie.
Rys. 2.2. Różnice między znakiem China Export i CE.
Źródło: http://www.komputerswiat.pl/jak-to-dziala/2010/09/wszystko-o-znaku-ce-na-
elektronice-i-komputerach
Dzięki CE, wyroby spełniające zasadnicze wymagania dyrektyw, mogą swobodnie
przepływać na wspólnym europejskim rynku, co ułatwia konkurencję i wyrównuje
szansy wszystkich producentów i dystrybutorów. Ponadto użytkownik końcowy ma
pewność, że kupione urządzenie komputerowe nie będzie zakłócało np. telewizora
lub samoistnie się nie zapali.
3. Dokumentacja techniczna podzespołów komputera osobistego
Monter lub serwisant, przygotowujący się do montażu podzespołów zestawu
komputerowego, powinien sięgnąć po instrukcję obsługi (ang. user manual). Najczęściej
taką instrukcję obsługi posiadają: płyty główne, procesory, karty graficzne i urządzenia
zewnętrzne (monitor, drukarka itp.). Producenci dołączają instrukcję w postaci druko-
wanej książeczki, rozkładanej (kolorowej) broszury lub w wersji elektronicznej (jako
plik PDF).
W instrukcji płyty głównej można wyczytać wiele pomocnych informacji, takich jak:
- specyfikacja techniczna,
- zakres obsługiwanych mikroprocesorów,
- rodzaj i wielkość obsługiwanej pamięci operacyjnej RAM,
- opis poszczególnych funkcji programu BIOS SETUP,
- sposób montażu dodatkowych komponentów,
- sposób zamontowania płyty i podłączenia przedniego panelu obudowy,

5. 5
- konfiguracja zworek lub mikroprzełączników,
- przywracanie płyty do ustawień serwisowych,
- charakterystyka chipsetu i jego możliwości (interfejsy pamięci masowych, porty,
magistrale I/O itd.),
- parametry komponentów zintegrowanych z płytą główną.
Główną informacją każdej instrukcji płyty głównej jest schemat architektury.
Na rysunku 2.3 zamieszczono przykład takiego schematu. Widać na nim dokładne roz-
mieszczenie poszczególnych elementów oraz ich nazwy i funkcje.
Rys. 2.3. Schemat architektury płyty głównej w instrukcji obsługi.
Źródło: www.asus.com
Montując podzespoły na płycie głównej, korzysta się z takiego schematu jak z mapy,
ograniczając możliwość pomyłki do minimum. Taką samą rolę pełni schemat przedstawia-
jący rozmieszczenie wszystkich złącz wejścia/wyjścia, pokazany na rysunku 2.4.

6. 6
Rys. 2.4. Instrukcja obsługi płyty głównej – opis złącz I/O.
Źródło: http://plglowna.hostil.pl/
Przydatnym zrzutem w instrukcji obsługi jest opis podłączenia sygnalizacji panelu
frontowego, dzięki któremu możemy widzieć sygnalizację pracy komputera (power led),
pracy dysku twardego (HDD led), słyszeć sygnały dźwiękowe testu POST (speaker) oraz
włączyć (power sw) lub zresetować komputer (reset sw). Przykład opisu pinów panelu
frontowego przedstawia rysunek 2.3.
W instrukcji obsługi płyty głównej można znaleźć opisy i schematy montażu pro-
cesora, pamięci czy też kart rozszerzeń. Można zatem traktować ją jako pierwszy prze-
wodnik montażu komputera osobistego. Ponadto znajdują się w niej przykłady konfigu-
racji oprogramowania niskopoziomowego – BIOS SETUP.
W instrukcji dołączonej do monitora komputerowego przede wszystkim należy
sprawdzić, jakie są najlepsze ustawienia dla posiadanego modelu. Ustawienie optymal-
nej rozdzielczości i szybkości odświeżania pozwoli na uzyskanie najlepszej jakości obra-
zu, co ma szczególne znaczenie przy monitorach LCD, gdzie wszystkie pozostałe warto-
ści rozdzielczości uzyskiwane są na zasadzie skalowania obrazu, co negatywnie wpływa
na jego jakość. Dodatkowo instrukcja opisuje i ilustruje sposoby podłączenia urządzenia
do wyjścia karty graficznej (VGA, DVI czy HDMI), opis obsługi pilota (jeżeli jest dostar-
czony), obsługi menu ekranowego oraz współpracy z innymi urządzeniami, takimi jak:
kamera, dekoder DVB-T czy pamięć flash (USB).

7. 7
Instrukcja obsługi służy też użytkownikowi podczas eksploatacji komputera, dla-
tego cała dokumentacja dołączona do podzespołów powinna być zebrana, odpowiednio
oznaczona i przechowywana w określonym, znanym użytkownikowi, miejscu.
4. Rodzaje opakowań i zabezpieczeń podzespołów komputerowych
W obrocie sprzętem komputerowym dużą rolę odgrywają opakowania
i zabezpieczenia. Z jednej strony stanowią gwarancję jakości i sprawności technicznej
podzespołów, z drugiej mają wpływ na cenę. W związku z tymi aspektami w branży in-
formatycznej mamy do czynienia z następującymi rodzajami opakowań: BOX, OEM,
BULK.
Ponadto każdy podzespół komputerowy powinien być zabezpieczony folią antysta-
tyczną i folią bąbelkową, która pełni funkcję ochronną podczas transportu.
Opakowania typu BOX to najlepsza wersja opakowania części komputerowych. Pa-
kowane są w nie podzespoły, które trafiają na sklepowe półki. Nadruk jest kolorowy,
opakowanie wykonane z najlepszej jakości kartonu. Wewnątrz oprócz głównej części
znajdują się potrzebne do montażu śruby, taśmy i pełna dokumentacja. Czasami zdarza
się, że sprzedawane elementy w takiej wersji mają również dłuższą gwarancję. Niestety
cena zawiera również koszt opakowania i dodatków. Przykład opakowania BOX przed-
stawia rysunek 2.5.
Rys. 2.5. Opakowanie typu BOX.
Źródło: net-s.pl
Kolejnym rodzajem opakowania używanego do podzespołów komputerowych jest
OEM. Sprzęt komputerowy pakowany jest w takim wypadku w pudełko bez nadruków
lub tylko z krótką informacją o producencie i zawartości. Wewnątrz znajdziemy jedynie
niezbędne do prawidłowej pracy wyposażenie i skromną dokumentację. Sam podzespół
jest znacznie tańszy, co jest istotnym czynnikiem w przypadku warunku dopasowania
się do określonego budżetu. Opakowanie OEM przedstawia rysunek 2.6.

8. 8
Rys. 2.6. Opakowanie typu OEM.
Źródło: www.komputerswiat.pl
Najprostszym sposobem dystrybucji podzespołów są opakowania typu Bulk.
Ich cechą jest to, że urządzenie lub cześć komputerowa jest praktycznie bez opakowania
tekturowego. W takim przypadku jedyne zabezpieczenie stanowi folia antystatyczna.
Oczywiście podzespoły takie są przewożone w opakowaniach zbiorczych, ale w ilościach
jednostkowych sprzedawane są bez dodatkowych zabezpieczeń. Opakowanie Bulk
przedstawia rysunek 2.7.
Rys. 2.7. Dysk twardy w opakowaniu bulk.
Źródło własne.

9. 9
5. Gwarancja i dystrybucja podzespołów komputerowych
Gwarancja jakości to ogół dodatkowych uprawnień, których zbywca rzeczy
lub prawa może udzielić jego nabywcy. Sprowadzają się one zazwyczaj do zobowiązania,
że zbywca zapewni nabywcy możliwość korzystania z rzeczy lub prawa bez zakłóceń
(np. bez awarii). Są sankcjonowane możliwością żądania przez nabywcę, by zbywca
przywrócił rzecz do należytego stanu na swój koszt (tzn. dokonał naprawy albo wymie-
nił rzecz) bądź nawet możliwością odstąpienia od umowy. Jeśli zbywca udziela nabywcy
gwarancji, nie podając konkretnych jej warunków, mają zastosowanie przepisy o gwa-
rancji Kodeksu cywilnego. Gwarancja jest ważnym elementem konkurencji handlowej.
Standardowo gwarancja na podzespoły komputerowe i komputery wynosi od 12
do 36 miesięcy. Jednak elementy takie jak moduły pamięci mogą posiadać dożywotnią
gwarancję. Gwarancja, jako umowa między producentem a użytkownikiem końcowym,
posiada pewne warunki. Mogą one różnić się u każdego producenta. Uznanie gwarancji
jest też zazwyczaj uznaniowe. Dlatego wybór danego podzespołu powinien być poprze-
dzony analizą warunków i zasad gwarancji.
W niektórych przypadkach okres gwarancji można przedłużyć, wykupując dodat-
kowo odpowiedni pakiet.
Dostęp do sprzętu komputerowego wiąże się z wyborem kanału dystrybucyjnego.
Opisany zostanie rynek dystrybucyjny na terenie Polski. Jednak oczywiście, źródłem
dostaw może być import bezpośredni z Chińskiej Republiki Ludowej lub innego kraju
np. z terenu Unii Europejskiej. Ale zgodnie z prawem stajemy się wtedy importerami.
Dystrybucja podzespołów komputerowych w naszym kraju odbywa się na kilku
poziomach. Zaliczamy do nich następujące grupy:
- Importerzy i producenci. Producenci to firmy produkujące na terenie kraju sprzęt
komputerowy i prowadzące jego dystrybucję samodzielnie lub za pośrednictwem
własnej sieci sprzedaży. Importerzy sprowadzają w dużych ilościach sprzęt kom-
puterowy różnych producentów.
- Dystrybutorzy. Firmy dystrybuujące sprzęt i oprogramowanie wyłącznie na za-
sadzie sprzedaży hurtowej na podstawie umów z producentami lub importerami.
Obsługują podmioty typu hurtownie, duże sklepy komputerowe lub firmy i insty-
tucje. Dystrybutor sprzętu komputerowego może być w szczególnym przypadku
importerem średniej wielkości. Zasięg terytorialny tego typu hurtownika wymu-
sza prowadzenie internetowych systemów sprzedaży i obsługi partnerów han-
dlowych. Systemy takie pozwalają na przeglądanie oferty, zamawianie towarów,
kontrolę rozliczeń, obsługę reklamacji oraz wiele innych funkcji np. generator
ofert dla klientów czy kalkulator marży.
- Przedstawiciele i subdystrybutorzy (dawne hurtownie). Firmy dystrybuujące
sprzęt lub oprogramowanie jednego lub kilku producentów. Prowadzą sprzedaż
hurtową, zaopatrując: hurtownie, sklepy komputerowe, klientów instytucjonal-
nych oraz małe i średnie przedsiębiorstwa. Zwykle przedstawiciele realizują
sprzedaż na mniejszym terenie, określonym umową z dostawcami.
- Sklepy komputerowe. Obsługują klientów indywidualnych. W lokalnym sklepie
komputerowym klient ma bezpośredni kontakt ze sprzedawcą, który może udzie-
lić podpowiedzi, np. na temat bezawaryjności danych podzespołów. Ceny w tego
typu sklepach mogą być mało konkurencyjne (ze względu na spore koszty pro-
wadzenia działalności), plusem natomiast jest bliska lokalizacja, szczególnie pod-

10. 10
czas zgłaszania reklamacji przez klienta (kiedy producent danego sprzętu nie ob-
sługuje reklamacji door-to-door).
- Odmianą sklepów komputerowych lub ich uzupełnieniem są internetowe sklepy
komputerowe. Obsługują klientów indywidualnych za pośrednictwem witryny
e-commerce. Sklepy internetowe nie muszą płacić dużych sum za wynajem lokalu
czy zatrudniać wielu osób do działu handlowego, dzięki czemu niższe koszty
prowadzenia działalności powinny się przekładać na niższe ceny niż
w tradycyjnych sklepach, nie jest to jednak reguła. Często rozbudowane systemy
sprzedaży internetowej posiadają markety elektroniczne i AGD (np. Saturn,
Avans itp.).
6. Studia przypadku
6.1. Studium przypadku: wybór dostawcy podzespołów komputerowych
Andrzej założył właśnie działalność gospodarczą. Jej przedmiotem jest handel
sprzętem komputerowym oraz usługi informatyczne. Andrzej stanął przed problemem
wyboru dostawców podzespołów komputerowych dla jego firmy. Jakiego rodzaju po-
winny to być przedsiębiorstwa i jak je wybrać? Z czym może się wiązać taka współpra-
ca?
Dla małego przedsiębiorstwa, jakie prowadzi Pan Andrzej, szczególnie
w początkowym okresie działalności jest to problem dosyć złożony. Jeżeli firma działa
w dużym mieście, łatwo będzie znaleźć dystrybutora hurtowego lub subdystrybutora.
W innym przypadku dochodzi jeszcze warunek szybkich dostaw kurierskich i innych
obciążeń dotyczących zamówień zdalnych.
Wybierając partnera biznesowego jako dostawcę sprzętu, Andrzej musi pamiętać
o następujących aspektach:
- Oferta dostawcy. Istotne jest, żeby zamówienia dotyczyły dużego asortymentu
podzespołów. Można wtedy ograniczyć ilość dostawców, co wpłynie korzystnie
na logistykę dostaw oraz uzyskiwane rabaty.
- Warunki finansowe współpracy. Chodzi tutaj przede wszystkim o termin płatno-
ści, warunki uzyskania kredytu kupieckiego oraz ceny podzespołów i wysokość
rabatów.
- Obsługa sprzedaży. Jak szybko hurtownia dostarcza towar i jakie są tego koszty.
- Serwis. Czy w prosty sposób można dokonać zgłoszenia i jaki jest średni czas jego
rozpatrzenia.
- Inne czynniki, takie jak dodatkowe opłaty za zakupy poniżej określonej kwoty lub
posiadanie przez partnera systemu obsługi partnerów on-line.
W sytuacji Andrzeja powinno się unikać dużych dystrybutorów, producentów
i importerów, którzy zainteresowani są dużymi zamówieniami a zakup małych partii
obciążany jest dodatkowymi kosztami. Tak samo zminimalizować należy współpracę
z małymi hurtowniami ze względu na wyższe ceny i możliwe długie serwisowanie (po-
średnik). Można do nich się zgłosić wtedy, kiedy szybko potrzebujemy jakiś podzespół
niedostępny u naszego głównego dostawcy. Ponieważ na początku działalności bardzo
istotna jest cena podzespołów należy porównywać ceny u różnych dostawców i wybrać
najkorzystniejszą ofertę.
Reasumując Andrzej powinien przeanalizować ofertę dystrybutorów nie tylko
w najbliższej okolicy ale również sprzedających przy pomocy systemów on-line. Musi

11. 11
zweryfikować ich rzetelność i warunki współpracy oraz porównać oferowane ceny
i rabaty oraz koszty współpracy. Dowiedzieć się, na jaki kredyt kupiecki może liczyć oraz
jakie warunki dostawy oferują. Po tych czynnościach podpisać umowę współpracy
z dwoma, trzema dystrybutorami o najlepszej ofercie oraz z jednym mniejszym subdys-
trybutorem z najbliższej okolicy. W miarę rozwoju firmy listę dostawców powinien we-
ryfikować. Andrzej nie powinien liczyć na dostawców wśród hipermarketów, sklepów
internetowych lub portali aukcyjnych ze względu na opisane powyżej aspekty współ-
pracy.
6.2. Studium przypadku: korzystanie z instrukcji obsługi płyty głównej
Andrzej realizuje pierwsze zlecenie w swojej firmie na montaż i konfiguracje ze-
stawu komputerowego. Zamontował już wszystkie podzespoły do jednostki centralnej,
podłączył, mysz, klawiaturę i monitor, ale nie może uruchomić komputera i nie działają
żadne diody sygnalizacyjne i przyciski na panelu przednim obudowy. Po demontażu
osłony obudowy rozpoznał panel, którego zapomniał połączyć z przewodami w obudo-
wie. Jak rozszyfrować pozycje pinów? Gdzie podłączyć określone przewody?
Andrzej przed rozpoczęciem montażu powinien zapoznać się z instrukcją dołączo-
ną do płyty głównej. Musi teraz nadrobić ten błąd. W każdej instrukcji obsługi jest
przedstawiony dokładny opis płyty wraz z rozmieszczeniem i konfiguracją złączy pinów.
Wśród nich Andrzej może odszukać piny: sygnalizacji pracy komputera (power
led), włącznika zasilania (ATX power switch), przycisku reset (reset switch), sygnalizacji
pracy dysku twardego (HDD led) oraz czasami podłączenie głośnika (speaker).
Andrzej musi zwrócić uwagę na położenie pierwszego pinu, który określa sposób
wpinania poszczególnych wtyczek przewodów.
Po wpięciu wszystkich przewodów Andrzej powinien zamknąć obudowę i ponowić
próbę uruchomienia komputera. Jeżeli wszystko podłączył zgodnie z instrukcją, wszyst-
kie elementy powinny działać.

12. 12
Bibliografia:
1. Kowalski T. Kwalifikacja E.12 Montaż i eksploatacja komputerów osobistych oraz
urządzeń peryferyjnych. Gliwice, Helion 2012.
2. Marciniuk T., Pytel K., Osetek S. Przygotowanie stanowiska komputerowego do
pracy. Część 1 i 2. Warszawa, WSiP 2013.
3. Adamczewski P. Słownik informatyczny. Gliwice, Helion 2005.
4. Mueller S. Rozbudowa i naprawa komputerów PC. Gliwice, Helion 2009.
5. Wilczewski S., Wrzód M. Bezpieczny komputer w domu. Gliwice, Helion 2007.
6. Wojtuszkiewicz K. Urządzenia techniki komputerowej. Warszawa, PWN 2011.
Netografia:
1. Dokumentacja techniczna dla procesora firmy Intel –
http://www.intel.pl/content/www/pl/pl/processors/pentium/pentium-
processor.html
2. Oznakowanie – http://www.komputerswiat.pl/jak-to-
dziala/2010/09/wszystko-o-znaku-ce-na-elektronice-i-komputerach
3. Plany i schematy budowy podzespołów – www.asus.com
4. Przykładowe dokumenty – http://adax.pl/certyfikaty
5. Przykłady opakowań – www.net-s.pl, www.komputerswiat.pl