Aerosoltherapie ellen 20

ZUURSTOF- EN
AËROSOLTHERAPIE
Kennis en vaardigheden deel 1

AËROSOLTHERAPIE
DEEL 3
DEEL 3

Inleiding
= inhalatietherapie
■ Wordt frequent gebruikt
■ Vaak verkeerd gebruikt
– Fouten in frequentie en dosis
– Onvoldoende of onjuiste uitleg gekregen
– Verkeerde keuze van inhalator

Inhoud
3.1 Algemeen
3.2 Voordelen
3.3 Soorten inhalatoren
3.3.1 Verstuiver of dosisaërosol
3.3.2 Droogpoederinhalatoren
3.3.3 Verneveling
3.4 Inhalatiemedicatie
3.4.1 Bronchodilatoren
3.4.2 Inhalatiesteroïden
3.4.3 Combinatiepreparaten
3.4.4 Mucolytica
3.4.5 Natriumcromoglicaten
3.4.6 Antibiotica
3.4.7 Antimycotica
3.4.8 Pentacarinat®

3.1 Algemeen
■ Een aërosol is
– een suspensie
– van vaste deeltjes of druppeltjes
– gedragen door een gas of lucht
– Behandelt bepaalde aandoeningen van de luchtwegen
 longdepositie = neerslaan van medicatie in de longen

3.1 Algemeen
Bovenste luchtwegen:
– Tracheale boog van 90° en glottisdoorgang moet overwonnen worden → zeer
bepalend voor het neerslaan v/d partikels i/d oropharyngeale zone
– extensie of flexie zijn bepalend voor de doorgankelijkheid v/d oropharyngeale zone
– Aërosolpartikels gaan bij flexie depositie in de oropharyngeale zone = impactie  ↓
therapeutisch effect

3.1 Algemeen
Middelgrote en kleine luchtwegen : longen en alveolen
≠ mechanismen zorgen voor het transport (teugvolume en adempatroon)
en de depositie (impactie bij vernauwingen, sedimentatie, diffusie) van aërosolen.
– Impactie vooral in de bovenste luchtwegen: ↓ door de inademingsnelheid te verlagen en
extensie van het hoofd.
– Sedimentatie in de kleinere luchtwegen door de zwaartekracht.
■ Hoe lager de snelheid van het partikel hoe langer de volledige verspreiding duurt.
■ Apneu gaat sedimentatie en verspreiding bevorderen. langere apneu → hoe beter de
partikels migreren en neerslaan in de kleinere luchtwegen.
– Diffusie is de verplaatsing van partikels door botsingen met luchtmoleculen

3.1 Algemeen
Er is ook een grote invloed van de AH op de depositie:
■ Inademing:
– kleinere luchtwegen worden enkel bereikt bij langzame en diepe inademing
■ Ademsnelheid:
– Dosisaërosol: minder snel inademen nodig
– Poederinhalatie: nodig om snel en krachtig in te ademen

3.2Voordelen
■ Eenvoudig toe te dienen
■ Snel en effectief
■ Weinig bijwerkingen
■ Minder hoge dosissen nodig

3.3.1Verstuiver of dosisaërosol
■ Verstuiver=puff=dosisaërosol=pMDI
■ Spuitbusje (= canister) met ≠ stoffen:
– Actieve geneesmiddel
■ in oplossing
■ in suspensie: zwaardere delen zakken naar beneden → reeds na 2 min. ►krachtig
schudden voor elk gebruik noodzakelijk!!
– Drijfgas: HFA-gas, CFK-gas
■ Milieuwetgeving (Kyoto) wordt CFK vervangen door HFA – niet omwille van klinische of
veiligheidsredenen

Voordelen:
■ Compact
■ Dosis is zeer nauwkeurig
■ Meerdere dosissen mogelijk, snel nieuwe dosis beschikbaar
■ Snelle inname
■ Hoge dosisconcentratie in 1 verstuiving
■ Verschillende soorten medicatie beschikbaar

Nadelen:
■ Hand-ademcoördinatie is vereist: moeilijk!
■ Afkoeling van de respiratoire mucosa 
– Bronchoconstrictie
– Plots afbreken van de inspiratie
■ Primen is nodig wanneer toestel > 2 weken niet gebruikt is
– = minstens twee dosissen wegspuiten
■ Bevat drijfgas
– Draagt bij tot het broeikaseffect

Gebruik van voorzetkamers:
■ Wordt bevestigt op het mondstuk van de dosisaërosol
■ Voordeel:
– Geen hand-ademcoördinatie nodig
– Filtering van de grote partikels minder impactie minder lokale bijwerkingen
(vooral van belang bij inhalatie van corticosteroiden)
■ Soorten:
– Zonder klep
■ zelfde gebruik als klassieke puffs
■ hand- ademcoördinatie noodzakelijk
■ reduceren mond- en keelafzetting tot 55 à 65% ipv 80%

Gebruik van voorzetkamers:
■ Soorten:
– Met klep:
■ éénrichtingsklep: er kan niet in uitgeademd worden
■ openingen in mondstuk die toelaten dat patiënt kan uitademen in
omgevingslucht
■ wolk van puff wordt tijdelijk opgevangen in spacer
■ patiënt ademt inhoud van de spacer rustig in (5x)
■ reduceren afzetting tot 30%
■ koude-effect wordt uitgesloten
■ groot om mee te nemen

AËROSCOPIC®
VOLUMATIC®
BABYHALER®

Wat?
■ Inhalator waarin het medicijn in poedervorm is opgeslagen
■ Even efficiënt als dosisaërosol
Voordelen:
■ Geen hand-ademcoördinatienodig
■ Teller om resterende dosissen na te gaan
Nadeel:
■ Grote inspiratoire flow nodig  vrijkomen van medicatie
■ Kan kriebelig gevoel geven

Soorten:
■ Unitdose droogpoederinhalatoren
– Medicatie is verpakt in individuele capsules
– Capsule in inhalator plaatsen
– Capsule doorprikken
– Minstens 2 maal inhaleren
– Lege capsule verwijderen
– ! Capsules niet PO innemen !

Soorten:
■ Multidose droogpoederinhalatoren
– Medicatie is opgeslagen in reservoir
– Bij laden van het toestel wordt een afgemeten hoeveelheid medicatie klaargezet
voor inhalatie
– Geeft het aantal resterende dosissen aan
DE DISCUS DE TURBOHALER® DE NOVOLIZER®

3.3.3Verneveling
Wat?
■ Elektrisch inhalatieapparaat
■ Vloeistof omzetten in nevel of mist of aërosol
■ Gebruik :
– Inhalatie van medicatie
– Bevochtiging van de ingeademde lucht

3.3.3Verneveling
Soorten:
■ Jetverstuiver of pneumatisch toestel
– Gecomprimeerd gas wordt met een hoge snelheid
vanuit de compressor door een kleine opening geblazen
– Er ontstaat hierdoor een vacuüm
 medicatie-oplossing wordt uit het vloeistofreservoir
door een smal buisje aangezogen

3.3.3Verneveling
Soorten:
■ Ultrasone vernevelaar:
– Door vibratie van piezo-electrisch kristal worden hoge frequentie geluidsgolven
opgewekt
 doen vloeistofoppervlak trillen  ontstaan van nevel

3.3.3Verneveling
Voordelen:
 Geen hand-ademcoördinatie
 Normaal ademhalingsproces leidt tot een belangrijk therapeutisch effect :
doordringen tot diepere luchtwegen mogelijk bij traag en diep inademen en
adempauze
 Effectief bij lage inspiratoire flow
 Mogelijkheid om meerdere dosissen tegelijkertijd toe te dienen
 Mogelijkheid om hoge dosissen toe te dienen

3.3.3Verneveling
Nadelen:
 Nogal omslachtig in gebruik, tijdrovend → gebrekkige therapietrouw
 Risico op contaminatie
 Hoge kostprijs
 Externe energiebron nodig
 Geluidsoverlast, groot toestel
 Verlies van medicatie
 Residueel volume in het potje
 Verlies van medicatie tijdens expiratie
 Te grote partikels die impacteren
 Te kleine partikels die niet neerslaan en terug uitgeademd worden

3.3.3Verneveling
Indicaties:
 De patiënt is niet in staat om een ander inhalatiesysteem te gebruiken (oa in acute
situaties)
 De medicatie is enkel beschikbaar in vernevelvloeistof
 Toediening van grote hoeveelheden medicatie

3.3.3Verneveling
Aandachtspunten:
■ Gasdebiet
– Draagbare jetverstuivers : 6 à 10 l / min
– Gas van cilinder of van aansluiting in de muur : gasflow tussen 6 à 8 liter / min
– Liefst perslucht of omgevingslucht
– Geen O2 : gevaar voor CO2 – retentie
■ Startvolume
– minimum 3 ml – eventueel aanvullen met NaCl 0,9 %

3.3.3Verneveling
Aandachtspunten:
■ Verneveltijd
– Vernevelen tot 1 minuut na aanvang van de sputtering
– Bij begin van de sputtering :
■ af en toe tegen vernevelpotje tikken
– Verneveltijd hangt af van :
■ toestel, gasdebiet, medicament, startvolume
– Verneveling van bronchodilatators :
■ max 10 min – ontstaan van hypertone en zure oplossing die een bronchoconstrictie kan
uitlokken
– Verneveltijd langer dan 10 min : mogelijk therapieontrouw

3.3.3Verneveling
Hulpstukken:
■ Mondstuk=pijpje
– Minder medicatie gaat verloren
– Geen oogcontact

3.3.3Verneveling
Hulpstukken:
■ Masker
 gebruik als patiënt niet in staat is om het pijpje vast te houden
 patiënt moet met open mond ademen
 masker moet goed aansluiten
 deel van medicatie wordt ingeademd door de neus die als filter werkt – impactie van de
partikels in de neus
 blootstelling van medicatie aan ogen en huid – extra opletten bij :
 anticholinergica bij glaucoompatiënten
 corticosteroïden en AB

3.3.3Verneveling
Hulpstukken:
■ Exhalatiefilter
– Bij toediening van AB en toxische medicatie is
een pijpje met exhalatiefilter noodzakelijk
(om te vermijden dat de kamerlucht gecontamineerd wordt)

3.4.1 bronchodilatoren
■ Kortwerkend
■ Langwerkend

3.4.2 Inhalatiesteroïden
■ Preventie van zwelling
■ Preventie van ontsteking en bronchiale hyperactiviteit

3.4.3 combinatiepreparaten
■ langwerkende bronchodilatator + corticosteroïd

3.4.4 Mucolytica
■ minder taai maken van fluimen

3.4.5. Natriumcromoglicaten
 preventie van inspanningsastma
 preventie van allergeengeïnduceerde bronchoconstrictie
 preventie van bronchoconstrictie door koude lucht

3.4.6 Antibiotica
■ Behandeling van bacteriële luchtweginfecties
43

3.4.7 Mycotica
■ Behandeling van schimmelinfecties in de luchtwegen
44

3.4.8 Pentacarinat®
■ Behandeling van pneumonie in geval van resistentie of bij contra-indicatie voor co-
trimoxazol(bactrim, eusaprim)
■ Wordt veel gebruikt bij HIV- en aids-patiënten.
45

Aerosoltherapie ellen 20

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Aerosoltherapie ellen 20