1. Día Internacionalda Saúde e a
Seguridade
no Traballo
28 ABRIL
A
medida que se prolonga o período de crise económica global que
arrincou en 2008, vanse oíndo máis voces a diciren que a situación
en que nos atopamos non é unha paréntese tras da cal volverán
recuperarse os ritmos de crecemento e os dereitos sociais e laborais vola-
tilizados polos recortes e as políticas de austeridade. O que ao primeiro se
presentou como un momento de excepcionalidade pasaxeira desvelouse
ao cabo como a imposición dun novo paradigma económico, social e
laboral ao que a clase traballadora e a cidadanía en xeral deberán resig-
narse. As elites mundiais, seguindo un guión previamente redactado po-
los ideólogos do neoliberalismo, aproveitaron as condicións creadas por
unha crise orixinada pola desregulación do sector financeiro para com-
pletar a implantación dun modelo de acumulación por desposuimento,
mercantilizando aqueles servizos públicos básicos que garantían a pro-
tección social e dos dereitos laborais e cidadáns conquistados ao longo
de décadas. En definitiva, un modelo que garante os beneficios ás elites
á custa da calidade democrática das nosas sociedades.
A
s políticas de austeridade impostas pola Comisión Europea e a
troica aos Gobernos europeos e, en especial, aos da periferia do
continente, transformáronse no noso país nunha vaga de recortes
de servizos públicos básicos, de privatizacións e nunha reforma laboral
que deteriora gravemente o dereito á negociación colectiva nas empresas
e está logrando que o modelo precario se configure como hexemónico
na estrutura sociolaboral española, desprazando o emprego estable, con
dereitos e salarios dignos. O que os tecnócratas da troica presentan como
un inevitable paquete de medidas para saír da crise non é máis ca a
aposta ideolóxica do neoliberalismo e a imposición aos países periféricos
de Europa dun modelo produtivo e de relacións laborais que desmonta
o Estado social, democrático e de dereito e nos achega paso a paso a
estándares propios dos países en desenvolvemento.
P
ero esta ofensiva non se limita a deteriorar as condicións de tra-
ballo e privatizar os servizos públicos rendibles. Arestora, a saúde
laboral é un dos obxectivos que está no albo das elites: o dereito á
seguridade e á saúde no traballo, un dos obxectivos centrais das políticas
sociais europeas, é considerado hoxe un atranco que hai que superar
para aumentar a competitividade da economía europea. Esta argumen-
tación non só se materializa nun descenso dos investimentos en políticas
preventivas nas empresas, senón que esixe reformas lexislativas que re-
baixen a protección da saúde e a seguridade dos traballadores.
E
sta deriva desreguladora deu os seus primeiros pasos en Europa
a mediados da pasada década pero acelerou a súa escalada coa
chegada da crise económica. Desde 1978 e cada cinco anos, a
Comisión Europea fixaba metas concretas, precisas e avaliables en pro-
gramas de acción cos que se pretendía harmonizar a situación da saúde
e a seguridade no traballo entre os diferentes países da UE fixando como
obxectivo os estándares máis elevados de protección. Desde 2002, o
instrumento utilizado con este fin pasou a denominarse «estratexia», e
aínda que a xuízo do movemento sindical europeo continúa sendo unha
ferramenta imprescindible para lograr o propósito da harmonización, está
a sufrir devagar un desgaste na súa concepción. Cada nova estratexia
incorpora máis partes descritivas e desiderativas e menos obxectivos con-
cisos e cuantificables.
D
esde 2011, a Comisión Europea está a afondar nesta liña, ex-
poñendo as súas dúbidas sobre a necesidade dunha Estratexia
Europea de Seguridade e Saúde no Traballo nun contexto de crise
económica e afirma que a prioridade debe centrarse en aliviar as empre-
sas da carga administrativa da lexislación vixente. O desemprego utilízase
como elemento de chantaxe para desprazar a saúde dos obxectivos cen-
trais das políticas comunitarias.
P
ero o novo tento que ao cabo axustou todas estas políticas foi a pu-
blicación, o 2 de outubro de 2013 por parte da Comisión Europea,
do programa REFIT (Adecuación e eficacia da normativa: resultados
e próximas etapas), un documento que, baixo o paraugas de conceptos
como «regulación intelixente», «simplificación lexislativa» ou «redución da
carga reguladora», oculta unha das maiores agresións coñecidas contra a
protección social e do ambiente, a saúde e seguridade dos traballadores,
os dereitos de información e consulta e o diálogo social. En materia de
prevención de riscos supuxo, entre outras consecuencias, a decisión de
non impulsar nova lexislación en materia de saúde laboral no que resta
do mandato da Comisión, o que leva consigo paralizar as dúas principais
iniciativas lexislativas comprometidas na vixente Estratexia Europea, como
son a revisión da directiva de canceríxenos e a aprobación da de tras-
tornos musculoesqueléticos, e non trasladar a texto articulado acordos
sectoriais asinados no marco do diálogo social europeo.
A
s políticas do Goberno español, inseridas nesta corrente ideolóxi-
ca e cuxa máxima expresión é a reforma laboral de 2012, teñen
o seu último fito en cuestións de saúde e seguridade no traballo
coa presentación do anteproxecto de reforma da lei de mutuas en decem-
bro do pasado ano. A aposta do Goberno é configurar as mutuas como
únicas entidades capaces de asumir a xestión das novas prestacións da
seguridade social, e faise por unha suposta maior eficacia no aproveita-
mento dos recursos públicos. Esta afirmación está trufada de ideoloxía
neoliberal e desmóntase só con ler os informes do Tribunal de Contas ou
con considerar o tremendo subrexistro de enfermidades relacionadas co
traballo que terminan derivándose aos servizos públicos de saúde como
enfermidades comúns (un descenso acumulado de preto do 28 % das
enfermidades profesionais notificadas desde 2008). A desaparición do
concepto «prevención» do Fondo de Rehabilitación das Mutuas reduce
de maneira significativa a súa competencia preventiva e demostra o afán
mercantilista da reforma.A vinculación dos recursos públicos xerados po-
las continxencias profesionais ás políticas públicas en materia de preven-
ción supuxo importantísimas reducións de sinistralidade que hoxe en día
corre o perigo de rebrotar (xa se veñen apreciando significativas modera-
cións do descenso da sinistralidade, tanto en termos absolutos como en

2. índices de incidencia, en todos os sectores, cando non significativos incrementos
como no caso do sector dos servizos).
P
ero talvez sexa a xestión da incapacidade temporal por continxencias co-
múns, dando capacidade á mutua para propoñer a alta sen existir o acto
médico e concedendo a consideración de silencio administrativo positivo
ante a ausencia de resolución expresa do médico do sistema de saúde, o ele-
mento que demostre de xeito máis palpable o carácter economicista dunhas
políticas fundamentadas que eliminan o dereito ao restablecemento da saúde a
cambio dos intereses económicos das empresas e que se basean en presupostos
falsos, neste caso unha suposta perda de competitividade debida a uns eleva-
dos niveis de absentismo que a realidade nos indica que son similares aos dos
países do noso contorno.
O
28 de abril, Día Internacional da Saúde e a Seguridade no Traballo, é
a xornada que o movemento sindical mundial aproveita para recordar as
vítimas dos accidentes e as enfermidades producidas polo traballo e para
reclamar a mellora das condicións que soportan as traballadoras e os traballa-
dores. A Confederación Europea de Sindicatos e a Confederación Sindical Inter-
nacional lembran cada 28 de abril que coa presenza de sindicatos na empresa o
traballo é máis seguro.Nesta liña,a Unión Xeral deTraballadores e Comisións Obreiras
non podemos deixar de denunciar en 2014 unhas políticas que, de non se co-
rrixir, terán devastadoras consecuencias en termos de saúde laboral e pública,
que están contribuíndo a acentuar as desigualdades e que condenan o noso país
a un modelo produtivo incapacitado para xerar un emprego digno e de calidade.
Por este motivo, CCOO e UGT reclamámoslle ao Goberno de España:
n A retirada daqueles elementos lesivos para os traballadores e a traballadoras
do texto do proxecto de reforma da lei de mutuas, na liña do ditame aproba-
do polo Pleno do Consello Económico e Social.
n Unha mellora na normativa de enfermidades profesionais que, co obxectivo
de reducir o seu subrexistro, facilite os procesos de recoñecemento e actua-
lice a súa listaxe de acordo coas últimas investigacións científicas.
n A aprobación da Estratexia Española de Seguridade e Saúde no Traballo
2013-2020, incluíndo obxectivos precisos de redución da sinistralidade,
afloramento de enfermidades producidas polo traballo e de equivalencia da
protección independentemente do tipo de relación laboral.
n Mantemento dos investimentos públicos en materia de prevención de riscos
laborais.
Somos conscientes de que ningún destes obxectivos enfrontados aos intereses
das elites poderán alcanzarse sen o concurso activo dunha maioría social. Por
este motivo, CCOO e UGT facemos un chamamento á cidadanía a participar en
todas as convocatorias sociais e sindicais que se desenvolverán nos meses vin-
deiros, empezando polo próximo 1.º de Maio.
28 ABRIL Día Internacionalda Saúde e a
Seguridade
no Traballo
2014
CONSINDICATOS
OTRABALLOÉMÁISSEGURO!
A desregulación lexislativa
condena a
seguridadee a saude
dos traballadores e traballadoras e a
economía do noso país