De actuele waarnemingen van de James Webb Space Telescope (JWST) tonen aan dat deze wordingsschiedenis vroeger begonnen is dan mogelijk werd geacht. Het kan een vroegtijdig ontstaan van de grootschalige hemelstructuren niet uitsluiten, en de ‘gewijzigde oerknaltheorie’ is daarmee ook incompleet. We lopen door de waarnemingen van de JWST heen en schatten dat op waarde. Deze laten zien wat er binnen de ‘gewijzigde oerknaltheorie’ binnen afzienbare jaren zal moeten veranderen om de waarnemingen te duiden met de theorie die we vaak wel kennen.
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)Robert de Jong
• De oerknaltheorie is al zo’n 100 jaar de basis voor onze beeldvorming t.a.v. de wordingsgeschiedenis van ons universum. Echter komen er sinds die tijd steeds meer waarnemingen die ons doet herinneren dat we deze beeldvorming moeten herzien, wetende dat geen kosmoloog weet hoe. De Hubble Space Telescope en met name de James Webb Space Telescope doen hier nog een schepje bij. Wat betekent dit voor de toekomstige ontwikkelingen van deze Big Bang theorie? Waar wetenschap ons in de steek laat, wordt als toegift ook uitgelegd welke eigenschappen er waren voor ons heelal ontstond.
23 februari heeft Edwin Mathlener voor sterrenvereniging Astra Alteria een cursus gegeven over 'Kosmische raadselen'.
Bijgaand de pdf van de presentatie.
Tijdens het 1e Science Café in Ede gaf Prof Henny J.G.L.M. Lamers, emeritus hoogleraar astronomie en ruimteonderzoek aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam een boeiende lezing over een aantal astronomische verschijnsel.
De actuele waarnemingen van de James Webb Space Telescope (JWST) tonen aan dat deze wordingsschiedenis vroeger begonnen is dan mogelijk werd geacht. Het kan een vroegtijdig ontstaan van de grootschalige hemelstructuren niet uitsluiten, en de ‘gewijzigde oerknaltheorie’ is daarmee ook incompleet. We lopen door de waarnemingen van de JWST heen en schatten dat op waarde. Deze laten zien wat er binnen de ‘gewijzigde oerknaltheorie’ binnen afzienbare jaren zal moeten veranderen om de waarnemingen te duiden met de theorie die we vaak wel kennen.
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)Robert de Jong
• De oerknaltheorie is al zo’n 100 jaar de basis voor onze beeldvorming t.a.v. de wordingsgeschiedenis van ons universum. Echter komen er sinds die tijd steeds meer waarnemingen die ons doet herinneren dat we deze beeldvorming moeten herzien, wetende dat geen kosmoloog weet hoe. De Hubble Space Telescope en met name de James Webb Space Telescope doen hier nog een schepje bij. Wat betekent dit voor de toekomstige ontwikkelingen van deze Big Bang theorie? Waar wetenschap ons in de steek laat, wordt als toegift ook uitgelegd welke eigenschappen er waren voor ons heelal ontstond.
23 februari heeft Edwin Mathlener voor sterrenvereniging Astra Alteria een cursus gegeven over 'Kosmische raadselen'.
Bijgaand de pdf van de presentatie.
Tijdens het 1e Science Café in Ede gaf Prof Henny J.G.L.M. Lamers, emeritus hoogleraar astronomie en ruimteonderzoek aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam een boeiende lezing over een aantal astronomische verschijnsel.
Gisterenavond heeft Robert de Jong de lezing “Resulaten van de Rosetta missie’ mogen geven in het Marnix College te Ede. Het was een lezing met samenhang en diepgang en met de meest fantastische opnamen. Dit alles op duidelijk te maken dat planeetkunde een zeer boeiend vak is.
Kometen zijn 'grote stenen met een zichtbare gas en/of stofstaart' die met hoge snelheid door het zonnestelsel vliegen. Zelfs bij de passage van de komeet van Halley in 1910 werd er nog onheil aan toebedeeld maar er was toen wel een commerciële bijsmaak bij. Tegenwoordig kunnen we spectaculaire foto's maken van het landschap van de komeetkern. We zien de scheuren in het oppervlak waar de komeetkern ontstaat. Dit alles heeft nieuwe inzichten gegeven over de wordingsgeschiedenis van de komeetkern en ook van de wordingsgeschiedenis van het zonnestelsel als geheel.
Robert de Jong studeerde van 1982 tot en met 1988 Astronomie aan de Universiteit van Utrecht. Nadat hij zijn opleiding heeft voltooid neemt zijn carrière een verrassende wending. Hij kiest voor de ICT gaat werken voor het softwarebedrijf Baan. Binnen dit bedrijf, dat later zou worden overgenomen door de Amerikaanse software gigant Infor begint hij als programmeur en groeit hij door tot Senior Solution Architect. Zijn liefde en passie voor het vak Astronomie heeft hij echter nooit verloren.
In 1998 start hij samen met een aantal waarneem vrienden Sterrenvereniging Astra Alteria in Putten. Al snel neemt hij de rol van Voorzitter voor zijn rekening en in die hoedanigheid probeert hij het prachtige vak sterrenkunde voor een groter publiek toegankelijk te maken. Robert is een ‘kar trekker’ pur sang. Hij mobiliseert vrijwilligers, organiseert lezingen en waarneemavonden, stelt cursussen en lesmateriaal samen, ontwikkeld een website en ledenportaal bezoekt scholen en weet als geen ander de media te bereiken. De vereniging groeit dan ook flink onder zijn leiding en ontplooit zelfs activiteiten in Ede. In 2010 wordt Sterrenvereniging Astra Alteria, werkzaam in de regio Gelderland: Noordwest-Veluwe en Gelderse Vallei, door het bestuur van de KNWS als nieuwe erkend. Door zijn vele werkzaamheden in het buitenland is Robert de afgelopen jaren meer naar de achtergrond getreden, maar hij is nog steeds een ambassadeur van de vereniging. Sinds augustus 2020 is hij erelid van Sterrenvereniging Astra Alteria.
Laten we eens samen afdalen naar het rijk van de atomen. Hebben we er wel enig idee van hoe groot een atoom eigenlijk wel is? Laten we even een vergelijking maken. Er zijn ongeveer 100 miljard sterren in ons melkwegstelsel. En men raamt het aantal sterrenstelsels in het heelal eveneens van de orde van 100 miljard. Dus is het totaal aantal sterren van de grootteorde van een getal met 22 nullen. Maar dit getal is nog steeds kleiner dan het getal van Avogadro met 23 nullen. Dat betekent dat bijvoorbeeld 1 gram silicium meer atomen bevat dan er sterren zijn in het heelal.
En dus kan het afdalen in die wereld even boeiend zijn als de exploratie naar de uiteinden van het universum.
Reeds in 1959 gaf de latere Nobelprijswinnaar en visionair Richard Feynman een zeer opmerkelijke lezing onder de titel: “There's Plenty of Room at the Bottom”. An Invitation to Enter a New Field of Physics
“Wanneer we die zeer kleine wereld betreden dan merken we plots dat de atomen zich niet meer gedragen volgens de klassieke wetmatigheden van onze dagelijks wereld. Ze volgen de wetten van de kwantumechanika. En nieuwe wetten geven ook mogelijkheden om nieuwe dingen te maken…Ik durf zelfs de vraag stellen of we ooit atomen één voor één zouden kunnen stapelen op de plaats waar wij hetzelf willen..”.
Feynman heeft het niet meer mogen meemaken. Maar de dag van vandaag is zijn droom werkelijkheid geworden. Met moderne elektronenmicroskopen slaagt men er in individuele atomen zichtbaar te maken, een prestatie die vergelijkbaar is met het waarnemen van pingpongballetjes op het maanopervlak. Sterker nog, men slaagt er zelfs in individuele atomen te verplaatsen en daarmee nieuwe strukturen te maken met nieuwe eigenschappen. Dus als het ware opbouwen van onderuit. Dat is het terrein van de nanotechnologie.
In de lezing gaan we samen dat onbekend terrein verkennen. En de kwantumechanika is daarbij onze handleiding. Maar het is een hele uitdaging om kwantummechanica uit te leggen zodat een leek die kan begrijpen. Immers zelfs Richard Feynman zei daarover in 1965 “Ik kan gerust stellen dat niemand eigenlijk kwantummechanika begrijpt”.
Toch ben ik die uitdaging aangegaan.
Praatje voor het JWG-winterkamp 2015. Vier serieuze hoofdstukken (over ontstaan en toekomst van het heelal en de zon), met een minder serieus slotstuk.
Hand-out van de lezing over het ontstaan van de eerste sterren die Prof. Henny J.G.L.M. Lamers op 26 januari 2014 in Putten heeft gegeven.
http://astraalteria.nl/blog/?p=151&page=4
Levensloop van Sterren - werkgroep op Woudschoten Natuurkunde 2009Junior College Utrecht
Werkgroep door Florine Meijer en Henny Lamers over de module Levensloop van Sterren, voor de woudschotenconferentie voor natuurkundedidactiek, 12 december 2009.
Informatie over inhoud en opbouw van de module, ervaringen en mogelijkheden, en een inleiding in de sterevolutie.
Gisterenavond heeft Robert de Jong de lezing “Resulaten van de Rosetta missie’ mogen geven in het Marnix College te Ede. Het was een lezing met samenhang en diepgang en met de meest fantastische opnamen. Dit alles op duidelijk te maken dat planeetkunde een zeer boeiend vak is.
Kometen zijn 'grote stenen met een zichtbare gas en/of stofstaart' die met hoge snelheid door het zonnestelsel vliegen. Zelfs bij de passage van de komeet van Halley in 1910 werd er nog onheil aan toebedeeld maar er was toen wel een commerciële bijsmaak bij. Tegenwoordig kunnen we spectaculaire foto's maken van het landschap van de komeetkern. We zien de scheuren in het oppervlak waar de komeetkern ontstaat. Dit alles heeft nieuwe inzichten gegeven over de wordingsgeschiedenis van de komeetkern en ook van de wordingsgeschiedenis van het zonnestelsel als geheel.
Robert de Jong studeerde van 1982 tot en met 1988 Astronomie aan de Universiteit van Utrecht. Nadat hij zijn opleiding heeft voltooid neemt zijn carrière een verrassende wending. Hij kiest voor de ICT gaat werken voor het softwarebedrijf Baan. Binnen dit bedrijf, dat later zou worden overgenomen door de Amerikaanse software gigant Infor begint hij als programmeur en groeit hij door tot Senior Solution Architect. Zijn liefde en passie voor het vak Astronomie heeft hij echter nooit verloren.
In 1998 start hij samen met een aantal waarneem vrienden Sterrenvereniging Astra Alteria in Putten. Al snel neemt hij de rol van Voorzitter voor zijn rekening en in die hoedanigheid probeert hij het prachtige vak sterrenkunde voor een groter publiek toegankelijk te maken. Robert is een ‘kar trekker’ pur sang. Hij mobiliseert vrijwilligers, organiseert lezingen en waarneemavonden, stelt cursussen en lesmateriaal samen, ontwikkeld een website en ledenportaal bezoekt scholen en weet als geen ander de media te bereiken. De vereniging groeit dan ook flink onder zijn leiding en ontplooit zelfs activiteiten in Ede. In 2010 wordt Sterrenvereniging Astra Alteria, werkzaam in de regio Gelderland: Noordwest-Veluwe en Gelderse Vallei, door het bestuur van de KNWS als nieuwe erkend. Door zijn vele werkzaamheden in het buitenland is Robert de afgelopen jaren meer naar de achtergrond getreden, maar hij is nog steeds een ambassadeur van de vereniging. Sinds augustus 2020 is hij erelid van Sterrenvereniging Astra Alteria.
Laten we eens samen afdalen naar het rijk van de atomen. Hebben we er wel enig idee van hoe groot een atoom eigenlijk wel is? Laten we even een vergelijking maken. Er zijn ongeveer 100 miljard sterren in ons melkwegstelsel. En men raamt het aantal sterrenstelsels in het heelal eveneens van de orde van 100 miljard. Dus is het totaal aantal sterren van de grootteorde van een getal met 22 nullen. Maar dit getal is nog steeds kleiner dan het getal van Avogadro met 23 nullen. Dat betekent dat bijvoorbeeld 1 gram silicium meer atomen bevat dan er sterren zijn in het heelal.
En dus kan het afdalen in die wereld even boeiend zijn als de exploratie naar de uiteinden van het universum.
Reeds in 1959 gaf de latere Nobelprijswinnaar en visionair Richard Feynman een zeer opmerkelijke lezing onder de titel: “There's Plenty of Room at the Bottom”. An Invitation to Enter a New Field of Physics
“Wanneer we die zeer kleine wereld betreden dan merken we plots dat de atomen zich niet meer gedragen volgens de klassieke wetmatigheden van onze dagelijks wereld. Ze volgen de wetten van de kwantumechanika. En nieuwe wetten geven ook mogelijkheden om nieuwe dingen te maken…Ik durf zelfs de vraag stellen of we ooit atomen één voor één zouden kunnen stapelen op de plaats waar wij hetzelf willen..”.
Feynman heeft het niet meer mogen meemaken. Maar de dag van vandaag is zijn droom werkelijkheid geworden. Met moderne elektronenmicroskopen slaagt men er in individuele atomen zichtbaar te maken, een prestatie die vergelijkbaar is met het waarnemen van pingpongballetjes op het maanopervlak. Sterker nog, men slaagt er zelfs in individuele atomen te verplaatsen en daarmee nieuwe strukturen te maken met nieuwe eigenschappen. Dus als het ware opbouwen van onderuit. Dat is het terrein van de nanotechnologie.
In de lezing gaan we samen dat onbekend terrein verkennen. En de kwantumechanika is daarbij onze handleiding. Maar het is een hele uitdaging om kwantummechanica uit te leggen zodat een leek die kan begrijpen. Immers zelfs Richard Feynman zei daarover in 1965 “Ik kan gerust stellen dat niemand eigenlijk kwantummechanika begrijpt”.
Toch ben ik die uitdaging aangegaan.
Praatje voor het JWG-winterkamp 2015. Vier serieuze hoofdstukken (over ontstaan en toekomst van het heelal en de zon), met een minder serieus slotstuk.
Hand-out van de lezing over het ontstaan van de eerste sterren die Prof. Henny J.G.L.M. Lamers op 26 januari 2014 in Putten heeft gegeven.
http://astraalteria.nl/blog/?p=151&page=4
Levensloop van Sterren - werkgroep op Woudschoten Natuurkunde 2009Junior College Utrecht
Werkgroep door Florine Meijer en Henny Lamers over de module Levensloop van Sterren, voor de woudschotenconferentie voor natuurkundedidactiek, 12 december 2009.
Informatie over inhoud en opbouw van de module, ervaringen en mogelijkheden, en een inleiding in de sterevolutie.
We zijn inmiddels 50 jaar geleden als mens voor het eerst op een wereld buiten de Aarde geweest en wel op de Maan. Tegenwoordig zijn we alleen nog aanwezig in ruimtestations om de Aarde, waaronder het bekende ‘International Space Station’ (ISS). Dit is echter hard aan het veranderen. Elon Musk is met zijn SpaceX ruimtevaartorganisatie zo goed als in staat om de ‘hardware’ te leveren om mensen heen en weer te laten reizen naar de planeet Mars, maar verwacht van andere ruimteorganisaties, waaronder de NASA, dat daar vanaf het begin een zinvolle invulling aan gegeven gaat worden, om nog maar niet te spreken van kolonisatie. Wat is een zinvolle invulling? Is het de investering waard of is het grootmoedswaanzin? Misschien komt er binnen afzienbare tijd een moment dat we dachten: Hadden we hierin maar op tijd in geïnvesteerd.
Is de planeet Mars geschikt om met mensen naar toe te reizen en aldaar te verblijven, of kunnen we beter investeren in een maanbasis? Is er interplanetaire handel noodzakelijk en waaruit bestaat deze commercie dan? Zijn het Internationale Ruimetstation en/of de Maan zinvolle tussenstops? Levert Mars voldoende delfstoffen om zelfvoorzienend te zijn voor bewoning binnen afzienbare tijd, want je kunt niet alles vanaf de Aarde in laten ‘vliegen’. Welke serieuze plannen zijn op dit moment voor de reizen tussen de Aarde en Mars en voor bewoning? Daarbij kijken we niet al te ver vooruit. Te ver vooruit kijken leidt tot fantasieverhalen.
Sterrenbeelden de Andromeda staat bekend om zijn Andromedanevel (Messier hemelobject M31). Bekijk wat hier redelijk eenvoudig met een telescoop nog meer te vinden is.
Geen sterrenbeeld is zo makkelijk te vinden in in de herst dan het sterrenbeeld de Pegasus, daar het een groot sterrenbeeld is, een makkelijk vierkant-vorm heeft met heldere sterren. wat is hier nog meer te zien met een telescoop? een uitdaging is het wel.
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar door Peter SiegmundRobert de Jong
Door de stijgende concentratie van kooldioxide en andere broeikasgassen in de atmosfeer zal naar verwachting het klimaat op aarde veranderen. Zo'n klimaatverandering kan worden nagebootst met modellen van het klimaatsysteem: de atmosfeer, de oceanen, ijs, en de vegetatie. Deze modellen geven aan dat deze eeuw de temperatuur wereldwijd met 1,5 tot 4,5 °C zal stijgen. De afgelopen dertig jaar is de gemiddelde temperatuur op aarde geleidelijk aan hoger geworden. Dit is waarschijnlijk grotendeels het gevolg van het versterkte broeikaseffect. Waarom lijkt de kans klein dat het hier gaat om een natuurlijke variatie in het klimaat? En waarom denken we het klimaat honderd jaar vooruit te kunnen voorspellen, terwijl we niet eens in staat zijn een goede weersverwachting van twee weken vooruit te geven? Wat voor redenen hebben we om onze voorspellingen van het toekomstige klimaat te vertrouwen, en welke redenen bezorgen ons twijfel over hun juistheid? Wat zijn de minder goed begrepen aspecten van het klimaatsysteem, en hoe proberen we onze kennis op die gebieden te vergroten?
In de lezing wordt ingegaan op deze en andere vragen over het klimaat in de afgelopen en komende honderd jaar. Een belangrijk doel van de lezing is de toehoorders een genuanceerd beeld te geven over wat we weten en nog niet weten over de invloed van menselijk handelen op het klimaat.
Dr. Ir. Peter Siegmund is natuurkundige, deed twintig jaar onderzoek op het KNMI op het gebied van het klimaat, klimaatverandering en de ozonlaag, en is momenteel wetenschappelijk secretaris van de sector Klimaat en Seismologie van het KNMI.
2. De telescoop is een tijdmachine
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 2
1 Aarde/letter
3 Rijk der sterren/zin
5
Hfst 2
Cluster/hoofdstuk
4 Sterrenstelsel/bladzijde
Blz 5
2 Zonnestelsel/woord
M
V A
M J S U N
Zon
Boek
Supercluster/Boek
6
Universum/Bibliotheek
7
8
Multiversum/Andere
3. Wijs eens aan waar het begonnen is?
• Overal om je heen, als je maar grenzeloos ver
weg kijkt
• En dat lukt nu niet en zal ook nooit lukken
– HST = 95% terugkijken
– James Webb Telescope = 98% terugkijken
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 3
Q
4. Agenda
• Introductie
• Standaard model (ΛCDM)
– Hypothese
– Bevestigende waarnemingen
– Ontkennende waarnemingen
• Toekomstige oplossingen
– Erna Ervoor
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 4
5. Wetenschap of metafysica?
• Gebrek aan volledige waarnemingen
– We trekken alle conclusies door alleen het zichtbare
heelal waar te nemen
– Heelal bestaat voor 1% uit materie. 1% daarvan geeft licht
(LIGO!)
• Ons heelal kent finetuning Na een ‘explosie’
ontstond alles
• Het heelal begon met een singulariteit
• Inflatietheorie is metafysica (LIGO!)
• Structuur uit iets structuurloos
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 5
Q
6. Wetenschappelijke / design grondslagen
• Wetenschappelijke wensen:
– Het heelal is OOIT begonnen
– Het heelal is PLAT
– Het heelal is net niet UNIFORM
– Structuur ontstond op basis van natuurwetten en toeval
– De huidige structuur is uitlegbaar
• Design wensen:
– Het heelal is OOIT begonnen
– De beginstructuur werd chaotischer (wet van de
entropie)
– De huidige structuur is extreem uitzonderlijk
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 6
Q
7. 2e hoofdwet van de thermodynamica
Entropie kan alleen toenemen in een gesloten
systeem
• Orde Wanorde
• Is het universum een gesloten systeem?
Opmerking:
• Het leven gebruikt de entropie van de omgeving
• Het leven voldoet na de dood aan de wet van de entropie
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 7
Q
8. Agenda
• Introductie
• Standaard model (ΛCDM)
– Hypothese
– Bevestigende waarnemingen
– Ontkennende waarnemingen
• Toekomstige oplossingen
– Erna Ervoor
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 8
9. Wat is ΛCDM (*)?
• CDM= Cold Dark (normal) Matter (CDM)
• Donkere energie
– Λ= Kosmologische constante
• Normale materie
• Opmerking: Inflatiemodel hoort hier niet bij
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 9
(*) Standaard model van big bang kosmologie
10. Waar komen wij vandaan?
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 10
Wordingsgeschiedenis van het universum
Big Bang
theorie
(ΛCDM)
Het heelal is
ooit
begonnen
Inflatiemodel
Begin van de oerstructuur
met een materiële oorsprong
Oorzaak dat het universum
plat en net niet uniform is
Multiversum
De materiële
oorzaak van het
juiste universum
(*)
Darwinisme
+
exoplaneten
Intelligent leven uit
dode materie
(*) Het heelal lijkt ontworpen. B.v.: Als de donkere energie eerder
dominant was in heelal dan was het heelal te snel gaan uitdijen
geen leven. Ons universum heeft ‘Goldilocks properties‘ (niet
teveel en niet te weinig) om leven te laten ontstaan
Q
11. Hoe vormde het ontluikende universum?
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 11
10-43 s
Quantum
fluctuatie
op inflaton
t=B
Quantum
fluctuatie
op inflaton
t=A
1
Quantum
fluctuatie
op inflaton
t=C
Het ontluikende
universum
10-27 s
2
A. Guth
Inflatiemodel
Structuur ontstaat zonder externe entiteit
Wetenschappelijke verklaring voor de fine-tuning
Universum heeft een bijna platte geometrie
Q
12. 0,23 Gjaar
ΛCDM (Tijdschaal)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 12
Begin
Zonnestelsel
Planeten
Water
4.6Gjaar
Wij
0,18 Gjaar
Sterren
stelsels
13.0 Gjaar
10.0 Gjaar
Sterren
(Populatie III)
13,4 Gjaar
Leven
Planeten
Water
3½ Gjaar
13.8Gjaar
380.000 jaar
13. Overzicht van serieuze hypothesen
• ΛCDM model
• Quantum-kosmologie
• Inflatie
• Big-Bang en/of Big-Crunch
• Top-Down of Bottum-up
• Intelligent design
• Conformal cyclic cosmology
(CCC) (Roger Penrose)
• Bimetric gravity
• Early Dark Energy (EDE)
• Bouncing cosmology
• Antroposofie
• Quasi Steady State
• Variabele massa kosmologie
• Fractal kosmologie
• Holografische universum
• Ambiplasma
• MOND
• Decaying Dark Matter
• Entropische zwaartekracht
• Gewijzigde zwaartekracht
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 13
14. Agenda
• Introductie
• Standaard model (ΛCDM)
– Hypothese
– Bevestigende waarnemingen
– Ontkennende waarnemingen
• Toekomstige oplossingen
– Erna Ervoor
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 14
15. Bevestigende waarnemingen
• (Variatie in de) kosmische achtergrondstraling
• H / He verhouding = ¼
• Roodverschuiving sterrenstelsels
• Heelal = OOIT & PLAT
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 15
Q
16. Agenda
• Introductie
• Standaard model (ΛCDM)
– Hypothese
– Bevestigende waarnemingen
– Ontkennende waarnemingen
• Toekomstige oplossingen
– Erna Ervoor
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 16
17. Ontkennende waarnemingen
• Donkere materie
• Donkere energie
• Niet uniform
• Hubble tension
• Vroegtijdige ontwikkeling van de grote ver
ontwikkelde 1e sterrenstelsels (JWST)
• Morfologische tijdsontwikkeling van
sterrenstelsels (JWST)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 17
Kenmerk Opties
Homogeen Ja/Semi/Nee
Kenmerk Opties
Uniform Ja/Semi/Nee
Kenmerk Opties
Isotroop Ja/Semi/Nee
https://mapoftheuniverse.net/
Q
18. 40%
HST
30%
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 18
HST: Sterrenstelsels ontstonden
onregelmatig en door botsen worden ze
mooi van vorm
JWST: Sterrenstelsels worden onregelmatig
(= wet entropie)
HST: Ellipsstelsels ontstonden na onderlinge
botsingen
JWST: Sterrenstelsels onstonden bolvormig
HST: Spiraalstelsels ontstonden na
onderlinge botsingen
JWST: ‘Het was’ en ‘het is’
JWST
Morfologische tijdsontwikkeling van sterrenstelsels
40%
40% 40%
40%
100% ?
Verder weg
Percentage/100
Q
19. Eerste baby-sterrenstelsels (I)
• EGSY8p7 (2015)
• 0.57 Gjaar na oerknal (z = 8.68)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 19
20. Eerste baby-sterrenstelsel (II)
• GN-z11 (2015)
• 0.4 Gjaar na oerknal (z = 11.09)
• Diameter = 4% diameter melkweg
• Massa = 1% van de melkweg
• Stervorming 20x de snelheid van de Melkweg
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 20
21. Eerste baby-sterrenstelsel (III)
• GLASS-z13 (2022)
• 0.3298 Gjaar na oerknal (z = 13.1)
• Massa = 1% van de melkweg
• Diameter = 3% diameter melkweg
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 21
22. Eerste baby-sterrenstelsel (IV)
• CEERS-93316 (2022)
– Cosmic Evolution Early Release Science
Survey (CEERS)
– Fotometrische roodverschuiving
Spectroscopische roodverschuiving
• 0.2358 Gjaar na oerknal (z = 16.7)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 22
23. Eerste baby-sterrenstelsel (V)
• HD1 (2022)
– Spectroscopische roodverschuiving
• 0.324 Gjaar na oerknal (z = 13.27)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 23
24. Eerste baby-sterrenstelsel (VI)
• GLASS-z12 & z10 (2022)
• 0.4 Gjaar na oerknal (z = ? / roodverschuiving
onnauwkeurige methode)
• Massa = ?% van de melkweg
• Diameter = ?% diameter melkweg
• Oplossing =
– Of minder massa en minder Pop III
– Of veel massa en talrijke gewone sterren
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 24
26. Bolvormige sterrenhopen (II)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 26
• Lenswerking om cluster SMACS J0723.3-7327 (2022)
• Begin stervorming: 0.4 0.8 Gjaar (z=11 7)
• Zspec=1.378 naar Sprakler 9.1 miljard lj
• Bolvormige sterrenhopen: 106 – 107 M0
• De Sparkler zelf: 109 M0
Q
27. Agenda
• Introductie
• Standaard model (ΛCDM)
– Hypothese
– Bevestigende waarnemingen
– Ontkennende waarnemingen
• Toekomstige oplossingen
– Erna Ervoor
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 27
28. Wat is wetenschappelijk bezien onjuist?
• Het standaard model
(ΛCDM)
– Meer massa als gevolg van
grootschalige vacuümenergie
– Andere wetmatigheden bij
aanvang heelal
• De afstandsmeting
– Roodverschuiving
– Eigenbeweging van sterrenstelsels
– Leeftijdafhankelijke
roodverschuiving
– Extrincieke roodverschuiving
– Intrincieke roodverschuiving
– Zwaartekrachtroodverschuiving
• Integrated Sachs-Wolfe effect
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 28
Q
of
29. Wat gaat JWST leveren?
2023
1. Morfologische tijdsontwikkeling van sterrenstelsels in kaart gebracht
2. Ouder heelal OF de entropie neemt direct na het begin snel toe
2024
1. Nieuwe roodverschuivingsregels en/of gewijzigde zwaartekrachtheorie
• Weg met de Hubble ‘constante’ (v= H x R)
• Donkere energie probleem opgelost ( = 0)
2. De oorzaak waardoor het universum niet uniform is
2025
1. LIGO neemt inflatie waar
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 29
Q
30. Agenda
• Introductie
• Standaard model (ΛCDM)
– Hypothese
– Bevestigende waarnemingen
– Ontkennende waarnemingen
• Toekomstige oplossingen
– Erna Ervoor
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 30
Multiversum
31. Wetenschappelijk omzeilende gedachten
• Wetenschap bestaat niet voor 10-36 sec
– Quantumzwaartekracht
• Na het begin was de tijd en de ruimte
gequantiseerd
– Planck lengte: 1.6 x 10-35 m
– Planck tijd: 5.4 x 10-44 s
• De tijd staat bijna stil als het heelal zo groot is
als een atoom
• Conformal Cyclic Cosmology (CCC) (Penrose)
1/5/2023 Nieuwe inzichten rondom de oerknal 31
Q
32. Design gerelateerde omzeilende gedachten
• God is zo groot. Daar mag je je geen
voorstelling van maken
• Zonder God geen finetuning
1/5/2023 Nieuwe inzichten rondom de oerknal 32
Q
33. Gevolg
Oorzaak
Externe
entiteit
Twee fundamentele wegen voor de externe entiteit
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 33
Externe oorzaak buiten universum
Ander universum
Extra dimensie(s)
Inflaton
Actor / bron van handeling
Schepper / Veroorzaker
Hogere macht
God of Allah
Zekerheid
Erkenning
Fysiek
Liefde en erbij horen
Zelfactualisatie
Zelfoverstijging
Multiversum
M
U
L
T
I
V
E
R
S
U
M
C
R
E
A
T
I
E
Een entiteit die het vermogen
heeft eerst een creatief concept
te ontwikkelen / bedenken en het
daarna volgens plan uitwerkte
Een entiteit die het vermogen
heeft om op basis van toeval een
concept uit te werken
Zintuigelijk
Niet
zintuigelijk
Q
34. Drie soorten multiversa
• Multiversum
– Bubbel of ‘baby zwarte gaten’ universa
• Veel parallelle werelden
– Er is geen oorzaak en gevolg
• Meer dan 4 dimensies
– De externe entiteit zit in een hogere dimensie
– 5-heelal om ons 4-heelal (=membraan)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 34
Multiversum
Q
35. Quantum
kosmologisch
model
‘Set B’ aan natuurwetten
Type 1: Multiversum
‘Set C’ aan
natuurwetten
‘Set D’ aan
natuurwetten
‘Set A’ aan natuurwetten
Het ontluikende
universum
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 35
36. Type 2: Parallele werelden
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 36
37. Type 3: Meer dimensionaal
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 37
Dr Quantum Flatland (NL).mp4
• Waar is de externe actor?
• Dit is overal tegelijk aanwezig
Q
38. Eigenschappen van de oorzaak van het universum
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 38
2
Zelfbestaand
(was er altijd)
Een illusie
(bestaat niet)
1
Zelfcreërend
(doe het zelver)
3
Eeuwige hulp van een
externe entiteit
2
Zelfbestaand
(was er altijd)
Gecreëerd met hulp van
een externe entiteit
Zelfcreërend
(doe het zelver)
3
Een illusie heeft geen
functie.
Daardoor is elke eerdere
entiteit geen oorzaak van
ons universum
De wet van energiebehoud en
entropiewet is in dit universum niet
geldig
Het universum is geen gesloten
systeem
Zelfcreatie is in strijd met de wetten van
de:
• oorzakelijkheid
• niet-tegenstrijdigheden
Zelf creërend met hulp van een externe
entiteit is een tegenstrijdigheid
Q
4
Gecreëerd
(help me)
Gecreëerd met hulp
van een externe entiteit
Kettingredenering
4
Gecreëerd
(help me)
Waardoor?
40. Het universum is ooit begonnen
De externe entiteit bestaat tegelijk eeuwig
Is het universum alleen?
• Eigenschappen van het universum:
– Het is geen illusie
– Er kan iets veranderen
– Er is een tijdsbegrip
– Het is gecreëerd (=4) of zelfbestaand en
gevoed (=2)
– Natuurwetten zijn overal geldig
– Niet uniform
– Eindig en tegelijk Onbegrensd
Externe entiteit
in het heden
Externe entiteit
in het verleden
Altijd
zelfbestaand 2
Ons universum
in het heden
Ons universum
in het begin
Ooit
gecreëerd
4 • Eigenschappen van het multiversum:
– Het is geen illusie
– Er kan iets veranderen
– Er is een tijdsbegrip aanwezig
– Het bestaat eindeloos (=2)
– Onze natuurwetten schieten tekort (= 2)
1/5/2023 Interactieve avond over de ontdekkingen van de JWST 40
Q