Gisterenavond heeft Robert de Jong de lezing “Resulaten van de Rosetta missie’ mogen geven in het Marnix College te Ede. Het was een lezing met samenhang en diepgang en met de meest fantastische opnamen. Dit alles op duidelijk te maken dat planeetkunde een zeer boeiend vak is.

1. Resulaten van de Rosetta missie
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 1

2. Komeet 67P
Churyumov-Gerasimenko

3. Doel
• The comet observations will help scientists
learn more about the origin and evolution of
our solar system and the role comets may
have played in providing Earth with water,
and perhaps even life.

4. Agenda
• Wat is een komeet?
• Wat is komeet 67P / Churyumov-
Gerasimenko
• Wat is nu de status van de lander?
• Wat zijn de waarneemresultaten tot zover?
• Op weg naar ‘Mission value’?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 4

5. Wat is een komeet?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 5

6. Waardoor zijn komeetkernen zo interessant?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 6

7. Wat is een komeet?
PPeerriihheelliiuumm
PPeerriihheelliiuumm
EEllkkee kkoommeeeett hheeeefftt mmiinnsstteennss éééénn ppeerriihheelliiuumm ppaassssaaggee
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 7

8. Wat is een komeet?
•In de buurt van de Zon
•Vluchtige stoffen onder oppervlak
•Ovaalvormige baan
•Oppervlak kan poreus worden
•Zit nog niet zo lang in zijn baan
•In de buurt van de Aarde
Een planetoïde met een staart
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 8

9. Agenda
• Wat is een komeet?
• Wat is komeet 67P / Churyumov-
Gerasimenko
• Wat is nu de status van de lander?
• Wat zijn de waarneemresultaten tot zover?
• Op weg naar ‘Mission value’?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 9

10. Baanbeweging om de Zon
• 55000 km/uur
• Tussen 1.243 / 5.68 AE van de Zon
• Periodiek 6½ jaar (Jupiter+, Mars / Aarde)
• Rotatie = 12.4043 uur
• Eccentriciteit = 0.640
• Inclinatie omloop = 7.04
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 10

11. Comet 67P/Churyumov-Gerasimenko

13. De nek
NavCam
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 13

14. Opname I / II
Lijnen
Chaotisch landschap
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 14

15. Opname III / IV
Grottenbende
(6-hoek krater)
Kliffen
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 15

16. Opname V / VI
Nog niet geërodeerd
Zand/stofvlakte
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 16

17. Zonbeschenen en donker
Zonbeschenen en donker Gasuitstroom in de nek
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 17

18. Een uithoek
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 18

19. Waar komt die rots vandaan?
OSIRIS 45 m
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 19

20. Planetoïde Lutetia
Een planetoïde is gladder aan het oppervlak dan een komeetkern

21. Planetoïde Lutetia
www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Rosetta/Lutetia_s_dark_side_hosts_hidden_crater
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 21

22. Planetoïde 2867 Stein
http://www.youtube.com/watch?v=HY-yUF-smnM
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 22

23. Donkerder dan houtskool
• 1.00 Eceladus
• 0.80 Verse sneeuw
• 0.55 Nieuw beton
• 0.40 Woestijnzand
• 0.34 Aarde
• 0.12 Maan / Versleten asfalt
• 0.04 Verse asfalt / Komeet 67P/C-G
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 23

24. Andere eigenschappen
• Chemische samenstelling
– Water, CO, CO2
– Ammonia, Methaan, Methanol
• Geen waterijs op het oppervlak
• Temp Opp: 205-230 K (07/08-2014)
• Temp onder Opp. = 30 – 160 K (08-2014)
• Geur van rotte eieren
• Stof tussen 20 / 400 micron
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 24

25. Agenda
• Wat is een komeet?
• Wat is komeet 67P / Churyumov-
Gerasimenko
• Wat is nu de status van de lander?
• Wat zijn de waarneemresultaten tot zover?
• Op weg naar ‘Mission value’?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 25

26. Landingsplaats ‘Agilkia’
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 26

27. Hier is de Philea geland
Stof tegen de steen
Allemaal korrels
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 27

28. Dit is waar de wetenschap in 2002 rekening
mee hield
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 28

29. Drie keer landen
• The first touchdown was inside the
predicted landing ellipse, confirmed
using the lander’s downwards-looking ROLIS
descent camera in combination with the
orbiter’s OSIRIS images to match features.
• The landing gear that were pushed in on the
first impact.
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 29

30. Before the first touch down
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 30

31. The first touch down
Bijna
perfecte plaats
• Foto 1: 2014-11-12 15:30:32 UTC
• Landing (komeettijd): 2014-11-12 15:34:06
UTC
• Foto 2: 2014-11-12 15:35:32 UTC
• 1.3 m/pixel
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 31

32. Drie keer landen
• But then the lander lifted from the
surface again – for 1 hour 50 minutes.
During that time, it travelled about 1 km at
a speed of 38 cm/s. It then made a smaller
second hop, travelling at about 3 cm/s,
and landing in its final resting place seven
minutes later.
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 32

33. Drie keer landen
• The harpoons did not fire
• It touched the surface at 15:34, 17:25 and
17:32 GMT
– Comet time – it takes over 28 minutes for the
signal to reach Earth, via Rosetta.
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 33

34. 1½ uur zonlicht per 12 uur
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 34

35. De panorama foto
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 35

36. Wat is het grootste verschil?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 36

37. Agenda
• Wat is een komeet?
• Wat is komeet 67P / Churyumov-
Gerasimenko
• Wat is nu de status van de lander?
• Wat zijn de waarneemresultaten tot
zover?
• Op weg naar ‘Mission value’?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 37

38. De geologie van het marsoppervlak
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 38

39. Onthou: Alles is bijna zo zwart als kool
Geologie in beweging
• NAVCAM camera (combinatie van 4 foto’s).
• Afstand 7.8 km van oppervlak (09-10-2014)
• Resolutie 66 cm/pixel, dus 1024 x 1024 pixel frame = 676 m x 676 m
SStteenneenn zziijjnn ppoorreeuuss
RRoottssbbllookk ggeessppeetteenn eenn ddee ssttuukkkkeenn
lliiggggeenn eerrnnaaaasstt
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 39

40. Onthou: Alles is bijna zo zwart als kool
Geologie in beweging
• NAVCAM camera (combinatie van 4 foto’s).
• Afstand 7.8 km van oppervlak (09-10-2014)
• Resolutie 66 cm/pixel, dus 1024 x 1024 pixel frame = 676 m x 676 m
Oppervlak iinn llaaggeenn ooppggeebboouuwwdd
EEeerrsstt ddee rroottss,, ddaann hheett ssttooff eerroommhheeeenn
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 40

41. Onthou: Alles is bijna zo zwart als kool
Geologie in beweging
• NAVCAM camera (combinatie van 4 foto’s).
• Afstand 7.8 km van oppervlak (09-10-2014)
• Resolutie 66 cm/pixel, dus 1024 x 1024 pixel frame = 676 m x 676 m
Recente aardverschuiving
Helderder materiaal aan de voet van
de klif. Bovenop is er nog meer.
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 41

42. Onthou: Alles is bijna zo zwart als kool
Geologie in beweging
• NAVCAM camera (combinatie van 4 foto’s).
• Afstand 7.8 km van oppervlak (09-10-2014)
• Resolutie 66 cm/pixel, dus 1024 x 1024 pixel frame = 676 m x 676 m
Scheuren waar de komeet ggaass eenn ssttooff uuiitt
kkoommtt
SSttooff vvaalltt iinn eeeenn ggeeuull nnaaaarr bbeenneeddeenn
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 42

43. Onthou: Alles is bijna zo zwart als kool
Geologie in beweging
• NAVCAM camera (combinatie van 4 foto’s).
• Afstand 7.8 km van oppervlak (09-10-2014)
• Resolutie 66 cm/pixel, dus 1024 x 1024 pixel frame = 676 m x 676 m
Ineenstorting vvaann hheett ooppppeerrvvllaakk
DDeezzee kkoommeeeettkkeerrnn iiss eeeenn ggrrootttteennbbeennddee
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 43

44. Onthou: Alles is bijna zo zwart als kool
Geologie in beweging
• NAVCAM camera (combinatie van 4 foto’s).
• Afstand 7.8 km van oppervlak (09-10-2014)
• Resolutie 66 cm/pixel, dus 1024 x 1024 pixel frame = 676 m x 676 m
Rotsen schuiven nnaaaarr bbeenneeddeenn
GGeeuulleenn iinn ddee rroottsswwaanndd
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 44

45. Een detail van het oppervlak
Materiaal met eeeenn llaaggee hhaarrddhheeiidd
SScchheeuurreenn eenn kklloonntteenn
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 45

46. Agenda
• Wat is een komeet?
• Wat is komeet 67P / Churyumov-
Gerasimenko
• Wat is nu de status van de lander?
• Wat zijn de waarneemresultaten tot zover?
• Op weg naar ‘Mission value’?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 46

47. Hoe lang gaat een komeet mee?
73P
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 47

48. Hoe lang gaat een komeet mee?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 48

49. Komeetkernen zijn fragiel
GGaatt
KKeeii
RReeggoolliitthh
Water en ijs zijn zwaarder
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 49

50. Hoe lang gaat een komeet mee?
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 50

51. Verdamping of sublimatie

52. Hoe lang gaat een komeet mee?
Komeet 67/P
• Straal 2½ km
• Volume 113 km3
• Massa 65 x 1012 kg
• Dichtheid = 400 kg/m3
• g = 0.0007 m/s2
• ½ kg water / dag (06-07-
2014), niks i.v.m. massa
Grootste ‘bol’ = 4.1 x 3.2 x 1.3 km. Kleinste = 2.5 x 2.5 x 2.0 km.
Aarde
• Straal 6371 km
• Volume 1x1012 km3
• Massa 6 x 1024 kg
• Dichtheid = 5515 kg/m3
• g = 10 m/s2
• 0 kg water / dag
http://www.wikihow.com/Calculate-Force-of-Gravity
V = 4/3πR3 ρ = M / V
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 52

53. 2 delen en los materiaal
Planetoïde Eros
Komeet Wild 2 (81/P)
Komeet Tempel 1 (9/P)
Komeet Borrelley (19/P) Komeet Harley II
Planetoïde 25143 Itokawa
Komeet Halley (1/P)
www.mps.mpg.de/3183526/Dissertation_2008_Tubiana__Cecilia1.pdf

54. 2 delen en los materiaal
Planetoïde Vesta Planetoïde Ida met Dactyl
Komeet 67/P
"Is this double-lobed structure built
from two separate comets that came
together in the Solar System's history,
or is it one comet that has eroded
dramatically and asymmetrically over
time? Rosetta, by design, is in the best
place to study one of these unique
Saturnusmaan Hyperion objects."
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 54

55. Resultaten
• 1e ruimtevaartuig in een baan om de
komeetkern
• Zeer gedetailleerde foto’s van het oppervlak
• Landen en foto’s van het oppervlak
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 55

56. Verwachte resultaten
• Foto’s waarop te zien is dat het oppervlak
veranderd is, en de uitlegging daarvan hoe
dit komt.
• Video (animated gif) van een geyser
• In 2015 worden er bij de ESA en bij de NASA
budget toegekend voor de bouw van een
nieuwe landing binnen 8 jaar vanaf nu.
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 56

57. Resulaten van de Rosetta missie
http://blogs.esa.int/rosetta
11/19/14 Resultaten van de Rosetta 57