1. Như vậy, trong sự hình thành và phát triển nhân cách, giáo dục là yếu tố giữ vai trò chủ
đạo. Vai trò chủ đạo của giáo dục được thể hiện ở những điểm sau:
+ Giáo dục không chỉ vạch ra chiều hướng cho sự hình thành và phát triển nhân
cách mà còn tổ chức, dẫn dắt quá trình đó theo chiều hướng, mục đích xác định.
+ Giáo dục có thể mang lại những tiến bộ mà những nhân tố khác như bẩm sinh –
di truyền hoặc môi trường hoàn cảnh khó có thể có được.
+ Giáo dục có tầm quan trọng đặc biệt với người bị khuyết tật. Giáo dục có thể
giúp họ khắc phục, bù đắp lại những thiếu hụt do khuyết tật của cơ thể, tinh thần hoặc rủi ro, bệnh
tật, giúp con người hoà nhập vào cuộc sống cộng đồng. Hơn thế nữa có thể giúp họ phát triển trí
tuệ như những người bình thường (thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký, nhạc sĩ chơi ghita nổi tiếng - Văn
Vượng…).
- Môi trường xã hội ngoài những ảnh hưởng tích cực còn gây ra những ảnh hưởng tiêu
cực, tự phát có tác động xấu đến con người. Giáo dục có thể lựa chọn môi trường tốt, uốn nắn
những phẩm chất tâm lý xấu của con người làm cho nó phát triển một cách lành mạnh hơn. Đó
chính là hiệu quả của công tác giáo dục lại đối với trẻ em hư hoặc những người phạm pháp.
- Khác với các nhân tố khác, giáo dục không chỉ thích ứng mà còn có thể đi trước hiện
thực và thúc đẩy nó phát triển. Điều đó có giá trị định hướng cho việc xây dựng mô hình nhân
cách con người Việt Nam mới với tư cách là mục tiêu và động lực của sự phát triển kinh tế - xã
hội.
- Giáo dục là giải pháp hữu hiệu nhằm từng bước khắc phục vấn đề “Bùng nổ dân số”. Bởi
18
:
+ Giáo dục làm cho người phụ nữ dễ kiếm được việc làm ngoài công việc ở gia
đình do đó họ không muốn sinh đẻ nhiều lần.
+ Giáo dục làm tăng ước vọng cho con người được học hành, công ăn việc làm tốt
hơn. Ước vọng đó dễ dàng thực hiện ở gia đình ít con.
+ Giáo dục và việc làm làm thay đổi địa vị kinh tế - xã hội của phụ nữ làm cho họ
ít bị phụ thuộc vào con cái khi tuổi già.
+ Giáo dục làm cho tuổi kết hôn muộn đi, làm giảm bớt khoảng thời gian sinh đẻ
của phụ nữ.
Tóm lại, Giáo dục giữ vai trò chủ đạo đối với sự hình thành và phát triển nhân cách nhưng
giáo dục không phải là yếu tố “vạn năng”, giáo dục không thể thay thế được cách mạng xã hội. Để
cho giáo dục giữ vai trò chủ đạo, cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục và tự giáo dục; giáo
dục phải phù hợp với phương thức sản xuất tiên tiến của xã hội; nội dung, phương pháp, hình thức
tổ chức giáo dục phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của đối tượng giáo dục và đồng thời phải
đưa học sinh vào những hoạt động giao lưu phong phú, đa dạng để từ đó hình thành và phát triển
nhân cách.
KẾT LUẬN:
Sự phát triển nhân cách của con người là toàn bộ sự phát triển hoàn thiện về thể chất và tinh
thần, nó bị chi phối bởi hàng loạt những yếu tố chủ quan và khách quan. Nhân cách con người là
tổ hợp những phẩm chất tâm lý của cá nhân. Sự phát triển nhân cách được thực hiện dưới ảnh
hưởng của hệ thống các quan hệ xã hội mà con người sống, hoạt động và giao lưu. Giáo dục với
tư cách là một hoạt động đặc biệt có vai trò chủ đạo, có ảnh hưởng quyết định đối với sự phát
triển nhân cách. Một nhân cách tốt đẹp không thể phát triển ngoài giáo dục và một nền giáo dục
tiên tiến không thể tạo ra những con người hư hỏng.