adam

2. EKOLOGIYA SO’ZI
(GREKCHA <<OICOS>> - UY, TURAR
JOY HAMDA <<LOGOS >> - TA’LIMOT)
INSON YASHAYDIGAN UY, JOY
TO’G’RISIDAGI TA’LIMOTNI
BILDIRADI. “EKOLOGIYA” SO’ZINI
BIRINCHI BO’LIB NEMIS OLIMI
ERNEST GEKKEL 1866-YILDA ILMIY
MUOMALAGA KIRITGAN.

3. EKOLOGIYA XUQUQI –
O’ZBEKISTON XUQUQ TIZIMINING
YAXLIT TARMOG’I HAMDA
HOZIRGI VA KELAJAK AVLOD
MANFAATLARI YO’LIDA JAMIYAT,
TABIAT VA INSONNING O’ZARO TA’SIRI
SOHASIDAGI IJTIMOIY (EKOLOGIK)
MUNOSABATLARNI
XUQUQIY JIHATDAN
TARTIBGA SOLUVCHI FAN.

4. Ekologiya tizimlari xuquqiy
tartibga solishning obyekti
sifatida
Ekologik tizim elementlarining
tabiiy kelib chiqishi
Ekologik tizimning
berkligi (maxdudligi)
Ekologik tizimlarning
O’zaro aloqadorligi
Ekologik tizimlarning biomahsuldorligi,
biomahsuldorlikni saqlash va ko’paytirish

5. <<Ekologik tizim>> tushunchasi
Ekosistemaning tarkibiy qismlarini tabiiy ravishda
kelib chiqqan obyektlar tashkil etadi.
Har qanday ekosistemaga
yopiqlik, ya’ni mustaqil, o’zga
ta’sir yordamisiz amal
qilish xos
Barcha ekosistemalar
bir-biri bilan bog’liq.
Har bir ekosistema
biomahsuldorligi
bilan ajralib turadi.
Tabiiy obyekt – atrof tabiiy muhitning amaldagi qonunlar bilan muhofaza
etiladigan,tabiiy kelib chiqish alomatlariga ega bo’lgan, ekologik,
iqtisodiy, madaniy va sog’lomlashtirish funksiyalarini bajarishga hamda
insonni o’rab turgan muhitning sifatini ta’minlashga
qodir bo’lgan tarkibiy qismi.
www.arxiv.uz

6. Ekologik xuquqbuzarlik uchun
javobgarlik turlari
Intizomiy-xuquqiy Ma’muriy-xuquqiy
Jinoiy-xuquqiy Fuqaroviy-xuquqiy
www.arxiv.uz

7. Ekologik javobgarlikning funksiyalari
Rag’batlantirish
funksiyasi
Qoplash
funksiyasi
Preventiv
funksiyasi
Tabiiy muhitga
yetkazilgan
yo’qotishlarni
natura yoki pul
shaklida
qoplashga
qaratilgan
Ekologik muhofaza
qilishga majbur
etuvchi iqtisodiy
va xuquqiy
rag’batlar mavjudligida
namoyon bo’ladi
Jazo choralarini
qo’llash va zararni
undirish orqali
ekologik munosabat
ishtirokchilarining
xulq-atvoriga
majburan ta’sir
ko’rsatadi
www.arxiv.uz

8. Ekologik xuquqbuzarlik
O’zbekistonda o’rnatilgan ekologik-xuquqiy
tartibga tajovuz qiluvchi hamda tabiiy
muhitga zarar yetkazuvchi
yoki shunday zarar yetkazishning real xavfini
yaratuvchi, aybli, g’ayriqonuniy qilmish
(harakat yoki harakatsizlik)dir.
www.arxiv.uz

9. Ekologik jinoyatlar tufayli yetkaziladigan zarar
iqtisodiy va ekologik shakllarda
namoyon bo’lishi mumkin.
Iqtisodiy zarar
tabiatdan foydalanuvchilarga
ularning mulki va daromadlariga
zarar yetkaziladi
Ekologik zarar
atrof tabiiy muhit, uning
ayrim tabiiy obyektlari,
umuman, tabiiy ekologik tizimning
ifloslanishi, nooqilona
foydalanilishi, kamayishi
va buzilishida
namoyon bo’ladi
www.arxiv.uz

10. Atrof-muhitni muhofaza qilishning xalqaro-xuquqiy prinsiplari
Inson ekologik xuquqlarining ustunligi
Davlatning o’z hududidagi tabiiy
resurslarga
nisbatan suvereniteti
Bir davlat ekologik farovonligiga
boshqasining ekologik zarari
hisobidan erishishga yo’l
qo’ymaslik
Barcha darajalarda ekologik
nazoratni amalga oshirish
Xalqaro ekologik axborot
bilan erkin almashish
Davlatlarning favqulodda holatlarda
Bir-birlariga yordam berishi
Ekologik-xuquqiy nizolarni tinch yo’llar
bilan hal etish
www.arxiv.uz

11. Manbaalar O’zRning <<Tabiatni
muhofaza qilish
to’g’risida>>gi Qonuni
1992-yil 9-dekabr
O’zRning <<Atmosfera
havosini muhofaza
qilish to’g’risida>>gi
Qonuni
1996-yil 27-dekabr
O’zRning <<Hayvonot
dunyosini muhofaza
qilish va undan foyda-
lanish to’g’risida>>
gi Qonuni 1997-yil
26-dekabr
O’zRning <<O’simlik
dunyosini muhofaza
qilishva undan
foydalanish
to’g’risida>>gi Qonuni
1997-yil 26-dekabr
O’zRning <<Alohida
muhofaza etiladigan
tabiiy hududlar
to’g’risida>>gi Qonuni
1993-yil 7-may
O’zRning <<Suv va
suvdan foydalanish
to’g’risida>>gi Qonuni
1993-yil 6-may
O’zRning <<O’rmon
to’g’risida>>gi Qonuni
1999-yil 15-aprel
O’zRning <<Davlat yer
Kadastri to’g’risida>>gi
Qonuni
1998-yil 28-avgust
O’zRning <<Yer osti
boyliklari to’g’risida>>
gi Qonuni
1994-yil23-sentabr
O’zRning Yer Kodeksi 1998-yil 30-aprel Boshqa normativ-xuquqiy hujjatlar
www.arxiv.uz