FOR ANDHRA PRADESH INTERMEDIATE EDUCATION STUDENTS. IT MAY BE USEFUL FOR THEM BECAUSE IT WAS IN THEIR REGIONAL LANGUAGE.

1. 1.తరంగాలు

3. • తరగాలు శక్తి రవాణాను సూచిస్ాి యి.
•తరంగాల రూపం లో పరయాణంచే శక్తి సవరూపాలు శబ్ద
తరంగాలు, క్ాంతి తరంగాలు,భూకంప తరంగాలు, తీగ పై
తరగాలు, నీటి తరంగాలు, విద్ుుద్యస్ాకంత
తరంగాలు,రేడియో తరంగాలు మొద్లైనవి.
•క్ొన్ని తరంగాల పరస్ారాన్నక్త యానకం అవసరం. క్ొన్ని
తరంగాలు యానకం అవసరం లేకుండానే పరయాణస్ాి యి.
ఒక బంద్ువు నుండి మరొక బండువుకు
పరస్ారమయియు అలజడి నే తరంగం అంటరర .

4. తరంగం గాలి ద్ావరా పరయాణంచినపుడు గాలిలో ఒక చిని
పార ంతం వుక్ోచం లేద్ా సంపీడుం చంద్ుత ంద్ి.ఇద్ి ఆ పార ంతం
యొకక స్ాంద్రత లో మార ుకు క్ారణమవుత ంద్ి.ఈ మార ు
ఆ పరంతంలోన్న పీడనం లో మార ును పరరరేపిసుి ంద్ి. పీడనం
అనేద్ి ఏక్ాంక వైశాలాున్నక్త పన్న చేసర బ్లం క్ాబ్టిి పున:స్ాి పక
బ్లం అలజడక్త అనులోమానుపాతంలో ఉంట ంద్ి. ఒక పరంతం
సంపీడనం చంద్ితే , ఆ పార ంతంలోన్న అణువులనీి
సన్నిహితంగా ద్గగరకు చేరతాయి.అవి ద్ాన్నన్న ఆనుక్ొన్న ఉని
పార ంతం వైపు వళ్ళేటటు ఉంటరయి. ద్ాంతో ఆ పార ంతలో
స్ాంద్రత పరగడం లేద్ా సంపీడనం చంద్ుత ంద్ి. అలాగే
మొద్టి పార ంతంలో గాలి విరళీకరణం చంద్ుత ంద్ి. ఈ విద్ంగా
సంపీడనం లేద్ా విరళీకరణం ఒక పరంతం నుంచి మరొక
పార ంతాన్నక్త చలించి , గాలిలో అలజడి పరస్ారం జర గుత ంద్ి.

5. సంపీడనం విరళీకరణం

6. • తరంగాలను రండు రక్ాలుగ విభజంచవచుు.
1.విద్ుుద్యస్ాకంత తరంగాలు 2.యాంతిరక తరంగాలు.
•శూనుంలో కూడా పరయాణంచే తరంగాలను,
విద్ుుద్యస్ాకంత తరంగాలు అంటరర .
ఉద్ా: రేడియో తరంగాలు, మైక్ోో తరంగాలు, పరార ణ
తరంగాలు, ద్ుర శు క్ాంతి, అతినీలలొహిత
తరంగాలు, x- క్తరణాలు.
• యానకం సహాయంతో పరయాణంచే తరంగాలను
యాంతిరక తరంగాలు అంటరర .
ఉద్ా: నీటి తరంగాలు, భూకంప తరంగాలు, ద్వన్న
తరంగాలు, తీగ పై తరంగాలు.

9. • యానకం లో తరంగాలు పరయాణంచే విద్ానాన్ని బ్టిి
యాంతిరక తరంగాలను రండు రక్ాలుగా
విభజంచవచుు. 1. పురొగామి తరంగాలు 2. సిి ర
తరంగాలు.
• యానకం లోన్న ఒక భరగం నుండి మరొక భరగాన్నక్త
పరయాణంచే తరంగాలను పురోగామి తరంగాు
అంటరర .
• యానక కణాల కంపనాలను బ్టిి పురోగామి
తరంగాలు రండు రక్ాలు.
1.అనుధైర్య తరంగాలు
2. తిరుక్ తరంగాలు.

10. అనుధైర్య తరంగాలు:
యానకం లోన్న కణాలు తరంగ పరస్ార ద్ిశ లోనే
కంపిసరి వాటిన్న అనుధైర్య తరంగాు అంటరర .
వీటిలో సంపీడనాలు, విరళీకరణాలు ఏరుడతాయి.
వీటిలో సంపీడనాలు, విరళీకరణాలు ఏరుడతాయి.వీటిలోసంపీడనాలు పీడనాలు, విరళీకరణాలు ఏరుడతాయి.
విరళీకరణాలు

11. సంపీడనాలు
విరళీకరణాలు

13. .
తిరుక్ తరంగాలు :
యానకం లోన్న కణాలు తరంగ పరస్ార ద్ిశకు
లంబ్ంగా కంపిసుి ంటే, వాటిన్న తిరుక్ తరంగాలు
అంటరర .
వీటిలో శ్ో ంగాలు, ద్రరణులు ఏరుడతాయి.
శ్ో ం శ్ో ంగం గం
శ్ో ంగం శ్ో ంగం
శ్ో ంగం
ద్రరణ
ద్రరణ
శ ంగం గం

14. శ ంగం
ద్రరణ

16. •ఒక పరయాణంచే తరంగాన్ని గణతాతమకంగా
వర్ణంచడాన్నక్త స్ాి నం 'x', క్ాలం't' రండింటితో కూడిన
ఒక పరమేయం మనకు అవసరం. ఇద్ి పరతి క్షణం వద్ద
తరంగ ఆక్ారాన్ని ఇవావలి. అద్ే విద్ంగా పరతి పరద్ేశం
వద్ద యానక కణాల చలనాన్ని వివర్ంచాలి. యానక
కణాల స్ాి నాలను 'x'తోను, సమతాసిి తి స్ాి నం నుంచి
స్ాి నభరంశాన్ని 'y' తో సూచించిన, ఆవరిక పరమేయం :
y(x,t)= a Sin(kx-wt)
ఇకకడ a = తరంగ కంపన పర్మితి
w = తరంగ కంపన పౌన:పునుం
k = తరంగ సంఖ్ు సిిరాంకం

17. •కంపన పర్మితి:
తరంగంలోన్న కంపించే కణం పంద్ిన గర్ష్ి
స్ాి నభరంశానేి కంపన పర్మితి అంటరర .
కంపన పర్మితి

18. తరంగద్ైర్యం:
ఒక్ే ద్శను కలిగ్ ఉని రండు వర స బంద్ువుల
మధ్ు ద్ూరానేి ఆ తరంగం యొకక తరంగద్ైర్యం
(λ ) అంటరర . (లేద్ా) ఒక తరంగం లోన్న రండు
వర స శ ంగాలు లేద్ా ద్రరణుల మధ్ు ద్ూరాన్ని
తరంగద్ైర్యం అంటరర .
తరంగదై ర్ యం:
తరంగదైర్యం

21. పౌన:పునుం :
ఒక సకనులో చేసిన కంపనాల సంఖ్ునే
పౌన:పునుం (ν) అంటరర . ν=1/t
పౌన:పునుం పౌన:పునుం

22. ఆవరిన క్ాలం :
కంపించే కణం ఒక పూర్ి కంపనం చేయడాన్నక్త పటేి
క్ాలాన్ని ఆవరిన క్ాలం (T) అంటరర . T=1/ ν
ఆవరిన క్ాలం

23. సిిర తరంగాలు :
రండు సరవ సమాన పురోగామి తరంగాలు యానకంలో
వుతిరేక ద్ిశలలో అధాురోపనం చంద్ిన ఏరుడు ఫలిత
తరంగమును స్ాి వర తరంగాలు లేద్ా సిిర తరంగాలు
అంటరర .

25. వయొలిన్

26. గ్టరర్

27. సిిర తరంగాలలో ఏ బంద్ువుల వద్ద కంపన పర్మితి
శూనుంగా ఉంట ంద్ర ఆ బంద్ువులను 'అసుంద్న
బంద్ువులు '(N)అన్న, ఏ బంద్ువుల వద్ద కంపన
పర్మితి గర్ష్ింగా ఉంట ంద్ర ఆ బంద్ువును
'పరసుంద్న బంద్ువులు '(A) అంటరర .
'అసుంద్న బంద్ువులు '(N)
'పరసుంద్న బంద్ువులు '(A)

28. సిిర తరంగంలోన్న అసుంద్న ద్ాన్న తర వాత అసుంద్న
బంద్ువుల మధ్ు ద్ూరం ' λ ' అవుత ంద్ి.
సిిర తరంగం లోన్న రండు వర స అసుంద్న బంద్ువుల మధ్ు
ద్ూరం ' λ /2 ' అవుత ంద్ి.
సిిర తరంగంలోన్న అసుంద్న బంద్ువు, పరసుంద్న బంద్ువుల
మధ్ు ద్ూరం ' λ /4 ' అవుత ంద్ి.
N
N
N
N
N N
A
A
A

29. ఒక స్ాగద్ీసిన తంతిర(తీగ) లో కంపనాలు:
రండు ద్ డ బంద్ువుల మధ్ు 'l'ప ద్వు గల ఒక
తీగను బగ్ంచామనుక్ొనుము. తీగలోన్న తనుత 'T'
మర్యు తీగ రఖీయ స్ాంద్రత ' µ 'అనుక్ొనుము.
అటిి తీగను మధ్ులో మీటిన అద్ి ఒక్ే
అంతరఖ్ండంగా కంపించును. ఆధారముల వద్ద
అసుంద్న స్ాి నాలు (N), తీగ మధ్ు భరగాన
పరసుంద్న స్ాి నం(A) ఏరుడును. అయిన తీగ
ప డువు, ' l ‘ అనుకొనిన,

30. దీనినిప్రా ధమిక
పౌన:పునయం
అంటారు.

31. ఇపుుడు తీగ లో తగ్న స్ాి నంలో మీటిన, తీగలో రండు
ఉచుులు ఏరుడతాయి.తీగ ప డవు,
ద్ీన్నన్న రండవ
అనుసవరం
అంటరర .

32. ఇపుుడు తీగను మూడు ఉచుులతో కంపింపచేసిన, తీగ
ప డవు,
ద్ీన్నన్న మూడవ
అనుసవరం అంటరర .
క్ావున తీగలో ఏరుడే
అనుసవరాల
పౌన:పునాుల న్నష్ుతిి
n:n1 : n2: …= 1 :2: 3:..

34. స్ాగద్ీసిన తంతిరలో కంపన న్నయమాలు:
1. తనుత, రేఖీయ స్ాంద్రతలు సిిరంగా ఉనిపుుడు,కంపించే తీగ
యొకక పార ధ్మిక పౌన:పునుం ఆ తీగ ప డవుకు
విలోమానుపాతంలో ఉండును.
nl= స్థి రంకం
n1l1 = n2l2
2. ప డవు, రేఖీయ స్ాంద్రతలు సిిరంగా ఉనిపుుడు, కంపించే
తీగ యొకక పార ధ్మిక పౌన:పునుం ఆ తీగ లోన్న తనుత
యొకక వరగమూలమునకు అనులోమానుపాతంలో ఉండును.

35. 3. ప ద్వు, తనుతలు సిిరంగా ఉనిపుుడు, కంపించే
తీగ యొకక పార ధ్మిక పౌన:పునుం ఆ తీగ లోన్న
రేఖీయ స్ాంద్రత యొకక వరగ మూలాన్నక్త
విలోమానుపాతంలో ఉండును.

36. సరవచాు కంపనాలు:
ఏద్ైన వసుి వును కంపింపచేసినపుడు అద్ి క్ొంత పౌన:పునుం
తో కంపించును. ఇద్ి సహజంగా ఆ వసుి వుకు ఉండే
పౌన:పునుం .ద్ీన్ననే సరవచాు కంపనాలు అంటరర .
ఉద్ా: వేరలాడద్ీసిన లఘులోలకం చేసర కంపనాలు.
బ్లాతక త కంపనాలు:
బ్రహు ఆవరిక బ్ల పరమేయం చేత వసుి వులో కలింగ్ంచిన
కంపనాలను బ్లాతక త కంపనాలు అంటరర .
ఒక్ే సహజ పౌనఃపునాులుని రండు వసుి వులు ఒకద్ాన్న
పరభరవంతో మరొకటి అతుధిక డరలనా పర్మితితో కంపనాలు చేసర
ద్ గ్వష్యాన్ని "అనునాద్ం" అంటరర . ద్ీన్నన్న ఆంగుంలో
(Resonance) అంటరర .
అనునాధ్ం:

37. 1.కవాత చేసర సైన్నకులను వంతన పై ద్ాట నపుద్ు స్ాధారణ నడకతో
ద్ాటమంటరర . ద్ీన్నక్త క్ారణం కవాత పౌనఃపునుం వంతన సహజ
పౌనఃపునుమునకు సమానమై అనునాద్ం యియరుడినపుడు వంతన
కంపనపర్మితి అధికమై వంతన కూలిపో యియ పరమాద్ం ఉంద్ి.
2.రేడియోలో మనకు క్ావలసిన సరిష్ను ఎంచుక్ొనేటపుుడు,
రేడియో పరస్ార్ణ నుండి విడుద్లైన విద్ుుద్యస్ాకంత
తరంగాలు పౌనః పునాున్నక్త సమానమైన సహజ పౌనఃపునాున్ని
రేడియోలో సవర్స్ాి ం. ద్ీన్నవలు పరస్ార్త, రేడియో సహజ
పౌనఃపునుములు సమానమై అనునాద్ం యిెరుడి మనకు శబ్రద లు
వినబ్డతాయి.
3. శంఖ్ం ఊద్ినపుడు అంద్ులోన్నక్త పరవేశంచు గాలి పౌనః పునుము
తిరోగామి తరంగం యొకక పౌనఃపునుం సమానమైనపుడు సిిర
తరంగం యిెరుడునపుడు రండు పౌనఃపునుములు సమానమైనపుడు
అనునాద్ం యియరుడి కణాలు అతుధిక కంపన పర్మితితో కంపించటం
వలు పద్ద శబ్దం వినబ్డుత ంద్ి.

38. .
తరచిన గొటరి లలో కంపించే గాలి సింభరలు:
రండు వైపుల తరచి ఉని గొటరి న్ని తరచిన గొటిం అంటరర .
తగ్నంత పౌన:పునుం గల ఒక శ్ో తిద్ండాన్ని కంపింపచేసి
ఏద్ర ఒక తరచి ఉని గొటిం వైపు ఉంచిన,అద్ి గొటింలోన్నక్త
అనుధైర్య తరంగాలను పంపిసుి ంద్ి.అవి రండవ చివర నుండి
పరావరినం చంద్ుతాయి.పంపించిన తరంగాలు, పరావరిన
తరంగాలు అధాురోపనం చంద్ి సిిర తరంగాలను ఏరుర సుి ంద్ి.
తరచిన గొటింలో ఏరుడిన గాలి సింభరల కంపనాల వలన
గొటిం రండు చివరల పరసుంద్న స్ాి నాలు( A ) ఏరుడతాయి.
ఈ రండు పరసుంద్న స్ాి నాల మధ్ు ఒక అసుంద్న స్ాి నం
(N ) ఏరుడుత ంద్ి.
అయిన గాలి సింభం ప డవు ,

39. ద్ీన్ననే
పార ధ్మిక
పౌన:పునుం
అంటరర .

40. గొటిం లోన్న గాలి సింభం మొద్టి అనుసవరాన్ని వలువర్ంచినపుడు గొటిం
రండు చివరల ఉని పరసుంద్న స్ాి నాల మధ్ు రండు అసుంద్న
స్ాి నాలు , ఒక పరసుంద్న స్ాి నం ఏరుడుత ంద్ి.మొద్టి అనుసవరం
యొకక పౌన:పునుం n1 గాను, తరంగధైర్యం λ /2 ఐన,

41. గాలి సింభం రండవ అనుసవరాన్ని వలువర్ంచినపుడు గొటిం రండు
చివరల వద్ద ఉని అసుంద్న స్ాి నాల మధ్ు మూడు అసుంద్న
స్ాి నాలు రండు పరసుంద్న స్ాి నాలు ఏరుడుతాయి.రండవ అనుసవరం
యొకక పౌన:పునుం n2 గాను, తరంగద్ైర్యం3/2 λ /2 గా తీసుక్ొన్నన,
తరచిన గొటరి లలో అనుసవరాల న్నష్ుతిి n : n1 : n2 : …. =1:2 :3:…

50. డాపుర్ విస్ాి పనం :
పర్శీలకుడు వినే ద్ శు పౌన:పునాున్నక్త, జనకం ఉతుతిి చేసిన న్నజ
పౌన:పునాున్నక్త మధ్ు గల బ్ేధాన్ని 'డాపుర్ విస్ాి పనం' అంటరర .
న్నశులసిితిలో ఉని జనకం ' S ' ఉతుతిి చేసిన ధ్వన్న పౌన:పునుం
ν0 అనుక్ొనుము. తరంగం యొకక ఆవరిన క్ాలం' T0 '. పర్శీలకున్న
యొకక వేగం' V0 '. క్ాలం t=0 వద్ద, జనకం ఒక శ ంగాన్ని ఉతుతిి
చేసింద్నుక్ొనుము.జనకం మర్యు పర్శీలకున్న మధ్ు ద్ూరం ' L '
మర్యు ధ్వన్న యొకక వేగం ' V '.
పర్శీలకుడు ఒక శ ంగాన్ని వినడాన్నక్త పటిిన క్ాలం,
T0 ఆవరిన క్ాలం తరావత రండవ శ ంగాన్ని ఉతుతిి
చేసింద్నుక్ొనుము.ఇద్ే సమయంలో పర్శీలకుడు V0T0 ద్ూరం
పరయాణంచాడనుక్ొనుము.పర్శీలకుడు రండవ శ ంగాన్ని
గుర్ించాడిన్నక్త పటిిన క్ాలం, t2=

51. ఇలాగే nT0 సకను తరావత జనకం (n+1)వ శ ంగాన్ని ఉతుతిి
చేసింద్నుక్ొనుము. పర్శీలకుడు గమన్నంచిన క్ాలం,
n శ ంగాలను గుర్ించాడిన్నక్త పటిిన క్ాలం, t = tn+1 – t1
తరంగం యొకక ఆవరిన క్ాలం, t = T/n

52. పౌన:పునుం ν = 1/T క్ావున,