Antidote to Suicide / (खुदकुशी का इलाज)

1. - 1 -

2. ÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæ ç…¨Ýï ¹éÛæ ÐÚ »ÜU ¾æÚ ÎéÚêÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥ËHæã „¥GæHæ ©¨ ÐÚ Î¨ ÚãGì¹„ï´ ½ï…„æ ãñ J
“““““¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…”””””
²ïã Ïæ²æÝ ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ… àæñ¶ïG
„GÚèÜGU„, ¥}æèÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææÝè» Îæ’±„ï
§SHæ}æè ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH
}æéãG}}æÎ §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè}æéãG}}æÎ §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè}æéãG}}æÎ §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè}æéãG}}æÎ §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè}æéãG}}æÎ §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú…G±è ç…G²æ§ü
ÜUæ ãñ, ç…¨ï }æ…çH¨ï }æv„Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„Ïæ„éH }æÎèÝæ Ýï ©Îêü }æï¢ àæ滥G
ÈGUÚ}ææ²æ ãñ J }æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ (Îæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æè) Ýï §¨
Ïæ²æÝ ÜUæï çã‹Îè ÚS}æéH ¶G„ }æï¢ }æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ}æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ ¨ï àæ滥G
ÜUÚ±æ²æ ãñ J
§¨ }æï¢ ¥xæÚ çÜU¨è …xæã ÜU}æèÏæïàæè Ðæ» „æï
}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ}æ…çH¨ï „Úæç…}æ ÜUæï }æéœæGH¥G ÈGUÚ}ææ ÜUÚ ¨G±æÏæ
ÜU}æ槲ï J
®
ÚæçÏæ„Gæ:- }æ…çH¨ï „Úæ}æ…çH¨ï „Úæ}æ…çH¨ï „Úæ}æ…çH¨ï „Úæ}æ…çH¨ï „Úæççççç…}æ…}æ…}æ…}æ…}æ
(Îæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æèÎæ’±„ï §SHæ}æè)
}æv„-Ïæ„éH}æv„-Ïæ„éH}æv„-Ïæ„éH}æv„-Ïæ„éH}æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ}æÎèÝæ}æÎèÝæ}æÎèÝæ}æÎèÝæ
¥ãG}æÎ¥æÏææÎ J ÈGUæïÝ:ÈGUæïÝ:ÈGUæïÝ:ÈGUæïÝ:ÈGUæïÝ: 0091-79-2539 11 68
Email : maktabahind@gmail.com
- 2 -

3. ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„
…GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê
©¨ …¢xæ…ê ÜUï Îæï…G¶Gè ãæïÝï ÜUï Îæï2
¥SÏææÏæ
ÜGUÏæêçHIJ„ ÜUæ ÎæÚæï}æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñ
…‹Ý„ ãGÚæ}æ ãæï xæ§ü
¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ
¶éGÎÜéUàæè ÜUï ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ
¶GéÎÜéUàæè ÜUï Ïææ’…G ¥SÏææÏæ
¶GéÎÜéUàæè ÜUè Ð梙 ÎÎüÝæÜU ±æçÚÎæ„ï¢
¶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH ÎïÝï ÜUè çãGÜU}æ„
ãÚ Îæï2
ç}æÝÅ }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè „èÝ3
±æçÚÎæ„ï¢ !
v²æ ¶GéÎÜéUàæè ¨ï …æÝ ÀêÅ …æ„è ãñ ?
¥æxæ }æï¢ ¥G…GæÏæ
¥æxæ ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¥G…GæÏæ
xæHæ Íæê¢ÅÝï ÜUæ ¥G…GæÏæ
…GwG}æ ± …GãÚ ÜUï …GÚè»G ¥G…GæÏæ
¶éGÎÜéUàæè ÜUæï …æ§…G ¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ
Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ÜUè ¨êGÚ„ï¢
¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ
}ææï’ç}æÝ ÜUæ ÜGUñζGæÝæ
¥ËHæã ¥æ…G}ææ„æ ãñ
Ïæï ¨GÏæíè ¨ï }æé¨GèÏæ„ ÎêÚ Ýãè¢ ãæï„è
}æé¨GèÏæ„ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„
„èÝ ¨æñ300
Î-Ú…æ„ ÜUè ÏæéH‹Îè
…GwG}æè ãæï ÜUÚ ã¢¨ ÐÇGÝæ
ÜUæàæ }æñ¢ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ãæï„æ !
ÚæñàæÝ ÜGUÏæíï¢
…‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ
}æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ç…G²æÎæ ¨G±æÏæ ÜUÏæ ç}æHïxææ ?
xæéÝæãæï¢ ÜUï ¨ÏæÏæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ„è ãñ
„ÜUHèÈGU }æï¢ xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ |æè ãñ
}æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ !
¥æxæ ÜUï ÏæÎHï ¶GæÜU
¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ
„ÜUHèÈGU ç…G²æÎæ „æï ¨G±æÏæ |æè ç…G²æÎæ
¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ÜUæï Îï¶æï
ÝïçÜU²æï¢ ÜUè Úè¨ ÜUÚæï
ÜUæññÝ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ?
¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ
¥xæÚ ²ê¢ ÜUÚ„æ „æï ²ê¢ ãæï„æ !
»ï¨æ v²ê¢ ãé±æ ?
§ç‹„ãæ§ü Ýæ…éGÜU }æé¥Gæ}æHæ
ÜUçH}ææ„ï ÜéUÈGí ÜUè 16 ç}æ¨GæHï¢
xæG}æ ¨ãÝï ÜUæ …ïGãÝ ÏæÝæ Hèç…²ï
v²æ ãGæH ãñ ?
…æïàæèHæ }æéÏæçËHxæG
¥æã ! Ïæï™æÚï }ææHÎæÚ !!
¶GéÎÜéUàæè ÜUæ »ÜU ¨ÏæÏæ §GàÜGUï }æ…æ…Gè
¶GéÎÜéUàæè ÜUæ »ÜU ¨ÏæÏæ Ïæï Úê…GxææÚè
¨Ïæ ÜUè Úæï…Gè ¥ËHæã ÜUï ç…G}}æ» ÜUÚ}æ ÐÚ ãñ
ÐçÚ‹Îæï¢ ÜUè Úæï…Gè ÜUè ç}æ¨GæH
¶éGÎÜéUàæè ÜUæ »ÜU ¨ÏæÏæ ÍæÚïHê àæÜUÚ Úç‹…²æ¢
ÜéUzGÈGUæÚ ÜUè …ã‹Ý}æ }æï¢ ÀHæ¢xæ
¶éGÎÜéUàæè ÜUæ ¥ã}}æ ¨ÏæÏæ }ææ²ê¨è
±é…êG ¥æñÚ Úæï…Gï ÜUï ãGñÚ„ ¥¢xæï…G ÈGU±æ§Î
§G}ææ}ææ Ïææ¢{Ýæ }ææ²ê¨è ÜUæ §GHæ… ãñ
§G}ææ}ææ ¥æñÚ ¨æ§‹¨
¨æ¢¨ ÜUè ±<…Gàæ
ÐÚïàææÝè ÜUè „GÚÈGU ¨ï „±Á…æïã ãÅæ Îèç…²ï
¨Ï…G xæé}ÏæÎ ÜUï „¨GñéÚ ÜUæ „GÚèÜGUæ
²ïã Úãæ ¨Ï…G xæé}ÏæÎ !
ÐñÎH ™HÝï ÜUï ÈGU±æ§Î
Ïæè}ææÚ ÏææÎàææã
àæñ„GæÝ ÜUï ±S±¨æï¢ ÜUæ Úg ÜUèç…²ï
7 ÚêãGæÝè §GHæ…
(1) xæG}æ ÜUæ §GHæ…
(2) Úæï…Gè }æï¢ Ïæ-Ú-ÜU„UÜUæ Ïæïã„ÚèÝ ÝéS¶Gæ
(3) ÍæÚïHê §çœæÈGUæÜGU ÜUæ ¥G}æH
(4) Îéà±æÚè ÜUï Ïææ’Î ¥æ¨æÝè
(5) §GàÜGUï }æ…æ…Gè ¨ï ÀéÅÜUæÚï ÜUæ ¥G}æH
(6) ÜGU…Gæü ©„æÚÝï ÜUæ ±…GèÈGUæ
(7) ÏæÚæ» çÚÁGÜGU ¥æñÚ ¥Îæ» ÜGU…Gü
4
4
5
5
5
6
7
7
7
8
8
9
9
9
9
9
10
10
11
11
11
12
12
13
13
13
14
14
15
15
16
16
16
17
17
18
18
18
19
19
20
20
20
22
23
24
25
25
26
26
26
27
28
28
28
29
29
29
30
30
30
31
32
32
33
33
33
34
34
35
36
36
786 ÈGUïãçÚ¨ÈGUïãçÚ¨ÈGUïãçÚ¨ÈGUïãçÚ¨ÈGUïãçÚ¨ 92
- 3 -

4. ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…¶GéÎÜéUàæè ÜUæ §GHæ…1
àææ²Î ÝzG¨ ÚéÜUæ±Å ÇæHï }æxæÚ ¥æÐ ²ïã çÚ¨æHæ
ÐêÚæ ÐÉG ÜUÚ ¥ÐÝè ¥æç¶GÚ„ ÜUæ |æHæ ÜUèç…²ï J
ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„
ãG…GÚ„ãG…GÚ„ãG…GÚ„ãG…GÚ„ãG…GÚ„ï ©ÏæçIJÏÝï ÜU¥GìÏæ Ýï ¥G…Gü çÜU²æ çÜU (ÈGUÚ槅G ±xæGñÚæ ÜUï §GHæ±æ)
}æñ¢ ¥ÐÝæ ¨æÚæ ±vG„ ÎéÚêÎ wG±æÝè }æï¢ ¨GÈGüU ÜUÚê¢xææ J „æï ¨ÚÜUæÚï }æÎèÝæ Ýï
ÈGUÚ}ææ²æ, “²ïã „é}ãæÚè çÈGURUæï¢ ÜUæï ÎêÚ ÜUÚÝï ÜUï çH²ï ÜUæÈGUè ¥æñÚ „é}ãæÚï xæéÝæãæï¢ ÜUï çH²ï
ÜUzGÈGUæÚæ ãæï …æ»xææ J”
(ç„Úç}æ…Gè, ç…ËÎ:4, ¨G-ÈGUãGæ:207, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:2465, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH çÈGURU)
H滢xæï }æïÚè ÜGUÏæí }æï¢ „àÚèÈGU }æéSG„GÈGUæH滢xæï }æïÚè ÜGUÏæí }æï¢ „àÚèÈGU }æéSG„GÈGUæH滢xæï }æïÚè ÜGUÏæí }æï¢ „àÚèÈGU }æéSG„GÈGUæH滢xæï }æïÚè ÜGUÏæí }æï¢ „àÚèÈGU }æéSG„GÈGUæH滢xæï }æïÚè ÜGUÏæí }æï¢ „àÚèÈGU }æéSG„GÈGUæ ¥Gæ΄ ÏæÝæ Úãæ ãê¢ ÎéÚêÎæï ¨Hæ}æ ÜUè¥Gæ΄ ÏæÝæ Úãæ ãê¢ ÎéÚêÎæï ¨Hæ}æ ÜUè¥Gæ΄ ÏæÝæ Úãæ ãê¢ ÎéÚêÎæï ¨Hæ}æ ÜUè¥Gæ΄ ÏæÝæ Úãæ ãê¢ ÎéÚêÎæï ¨Hæ}æ ÜUè¥Gæ΄ ÏæÝæ Úãæ ãê¢ ÎéÚêÎæï ¨Hæ}æ ÜUè
…GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê…GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê…GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê…GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê…GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê
ãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ ¥Ïæê ãéÚñÚæ ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, Ú¨êHï ¨GÜGUHñÝ, ¨éË„GæÝï ÜUæïÝñÝ,
ÚãG}æ„ï ÎæÚñÝ, xæG}æ…GÎæï¢ ÜUï çÎHæï¢ ÜUï ™ñÝ, ÝæÝæ» ãG-¨ÝñÝ ÜUï
¨æƒ ã}æ (xæGÁG±») ãéGÝñÝ ãGæç…GÚ ãé», „æï ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ
¥GçÝH ©G²êÏæ Ýï »ÜU àæwG¨G ç…¨ï }æé¨Ë}ææÝ Ïæ„æ²æ …æ„æ ƒæ ©¨ ÜUï
ÏææÚï }æï¢ ÈGUÚ}ææ²æ çÜU ²ïã Îæï…G¶Gè ãñ J çÈUÚ …Ïæ ã}æ çÜGU„æH (²æ’Ýè HÇGÝï) }æï¢ }æàxæGêH ãé»
„æï ±æïã àæwG¨G Ïæãé„ çàæg„ ¨ï HÇGæ ¥æñÚ ©¨ï »ÜU …GwG}æ Hxæ xæ²æ J çÜU¨è Ýï ¥G…Gü ÜUè,
²æ Ú¨êHËHæã ! ç…¨ ÜUï ÏææÚï }æï¢ ¥æÐ Ýï ÜéUÀ ÎïÚ ÐãHï ÈGUÚ}ææ²æ
ƒæ çÜU ±æïã Îæï…G¶Gè ãñ ©¨ Ýï ¥æ… àæÎèÎ çÜGU„æH çÜU²æ ¥æñÚ }æÚ xæ²æ J „æï ÝçÏæIJï
¥ÜUÚ}æ, Ú¨êHï }ææïãÚ¨êHï }ææïãÚ¨êHï }ææïãÚ¨êHï }ææïãÚ¨êHï }ææïãGGGGG„àæ}æ,„àæ}æ,„àæ}æ,„àæ}æ,„àæ}æ, àææãï ÏæÝè ¥æÎ}æ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ, ±æïã
…ã‹Ý}æ }æï¢ xæ²æ J ÜGUÚèÏæ ƒæ çÜU Ïææ’…G }æé¨Ë}ææÝ (ãñGÚ„ }æï¢) ÐÇG …æ„ï çÜU ÎÚè¢ ¥SGÝæ
(²æ’Ýè §„Ýï }æï¢) çÜU¨è Ýï ÜUãæ, ±æïã }æÚæ Ýãè¢ ƒæ ÏæçËÜU ©¨ï àæÎèÎ …GwG}æ Hxææ ƒæ ¥æñÚ
…Ïæ Úæ„ ãé§ü „æï ©¨ Ýï ©¨ …GwG}æ ÜUè „ÜUHèÈGU ÐÚ ¨GÏæí Ý çÜU²æ ¥æñÚ ¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè ÜUÚ Hè J
™éÝæ‹™ï ãæÎè» Úæãï Ý…æ„, ¨Ú±Úï ÜUæ§Ýæ„, àææãï }ææñ…êÎæ„ ÜUæï §¨ Ïææ„ ÜUè
¶GÏæÚ Îè xæ§ü „æï ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ, ! “}æñ¢ xæ±æãè Îï„æ ãê¢ çÜ }æñ¢
¥ËHæã ÜUæ Ïæ‹Îæ ¥æñÚ ©¨ ÜUæ Ú¨êH ãê¢ J” çÈUÚ ¥æÐ Ýï ãG…GÚ„ï çÏæHæH
ÜUæï ãGév}æ ÈGUÚ}ææ²æ „æï ãG…GÚ„ï çÏæHæH Ýï Hæïxææï¢ }æï¢ »’HæÝ ÈGUÚ}ææ
1. ²ïã Ïæ²æÝ ¥}æèÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ( ) Ýï „ÏHèxæGï ÜGéUÚ¥æÝæï ¨é‹Ý„ ÜUè ¥GæH}æxæèÚ xæGñÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜU, Îæ’±„ïÎæ’±„ïÎæ’±„ïÎæ’±„ïÎæ’±„ï
§SHæ}æè§SHæ}æè§SHæ}æè§SHæ}æè§SHæ}æè ÜUï „èÝ Úæï…Gæ ÏæñÝH ¥vG±æ}æè §çÁ„}ææ¥G (9,10,11 àææ’ÏææÝéH }æé¥GÁG…G}æ ç¨Ýï 1425 çã…Úè }æÎèÝ„éH ¥æñçH²æ
}æéË„æÝ) }æï¢ àæÏæï §„±æÚ ÈGUÚ}ææ²æ J …GÚêÚè „Ú}æè}æ ÜUï ¨æƒ „ãGÚèÚÝ ãGæç…GÚï ç¶GÎ}æ„ ãñ J ©GÏæñÎ Ú…Gæ §ÏÝï ¥GœæGæÚ
- 4 -

5. çβæ çÜU “…‹Ý„ }æï¢ ç¨GÈGüUU}æé¨Ë}ææÝ Îæç¶GH ãæïxææ ¥æñÚ (ÏæïàæÜ ) ¥ËHæã „¥GæHæ §¨
ÎèÝ ÜUè „æ§üÎ çÜU¨è ÈGUæç…Ú ¥æÎ}æè ¨ï (|æè) ÜUÚ±æ Îï„æ ãñ J”
(¨GãGèãG }æéçSH}æ àæÚèÈGU, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:111, ç…ËÎ:1, ¨G-ÈGUãGæ:102, ÎæÚéH ÜéU„éÏæéH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„, Ïæé¶GæÚè àæÚèÈGU 3062)
©¨ …¢xæ…ê ÜUï Îæï…G¶Gè ãæïÝï ÜUï Îæ難 …¢xæ…ê ÜUï Îæï…G¶Gè ãæïÝï ÜUï Îæ難 …¢xæ…ê ÜUï Îæï…G¶Gè ãæïÝï ÜUï Îæ難 …¢xæ…ê ÜUï Îæï…G¶Gè ãæïÝï ÜUï Îæ難 …¢xæ…ê ÜUï Îæï…G¶Gè ãæïÝï ÜUï Îæï2
¥SÏææÏæ¥SÏææÏæ¥SÏææÏæ¥SÏææÏæ¥SÏææÏæ
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ
¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ Ýï ÜéUzGÈGUæÚ ÜUï ¨æƒ çÝã沄 Ïæï ç…xæÚè ÜUï ¨æƒ
HÇGÝï ±æHï …GÏæÚÎS„ …¢xæ…ê ÜUæï …æï …ã‹Ý}æè ÜGUÚæÚ çÎ²æ ©¨ ÜUæ »ÜU …GæçãÚè
¨ÏæÏæ ¶éÎÜéUàæè ¥æñÚ Îê¨Úæ Ïææç„GÝè ¨ÏæÏæ }æéÝæçÈGUÜGU ãæïÝæ ƒæ J …ñ¨æ çÜU àææÚïãGï
¨GãGèãG }æéçSH}æ ãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ }æéãGì²égèÝ ²ãGì²æ}æéãGì²égèÝ ²ãGì²æ}æéãGì²égèÝ ²ãGì²æ}æéãGì²égèÝ ²ãGì²æ}æéãGì²égèÝ ²ãGì²æ çÏæÝ àæ-ÚÈGU ݱ±è
¶G„GèÏæï ÏæxGÎæÎè ÜUï ãG±æHï ¨ï ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, “¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æH擶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æH擶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æH擶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æH擶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æHæ
²ïã àæwG¨G }æéÝæçÈGUÜGU ƒæ J”²ïã àæwG¨G }æéÝæçÈGUÜGU ƒæ J”²ïã àæwG¨G }æéÝæçÈGUÜGU ƒæ J”²ïã àæwG¨G }æéÝæçÈGUÜGU ƒæ J”²ïã àæwG¨G }æéÝæçÈGUÜGU ƒæ J”
(àæÚãGï ¨GãGèãG }æéçSH}æ çH‹Ý±±è , ç…ËÎ:1, ¨G-ÈGUãGæ:790, ÎæÚéH çÈGURU)
ÜGUÏæêçHIJ„ ÜUæ ÎæÚæï}æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñÜGUÏæêçHIJ„ ÜUæ ÎæÚæï}æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñÜGUÏæêçHIJ„ ÜUæ ÎæÚæï}æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñÜGUÏæêçHIJ„ ÜUæ ÎæÚæï}æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñÜGUÏæêçHIJ„ ÜUæ ÎæÚæï}æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñ
}ææ’Hê}æ}ææ’Hê}æ}ææ’Hê}æ}ææ’Hê}æ}ææ’Hê}æ ãé±æ çÜU Ïæ …GæçãÚ ÜUæï§ü çÜU„Ýè ãè §GÏææ΄ ± çÚ²æ…G„ ÜUÚï, ÎèÝ ÜUè ¶êGÏæ
„ÏHèxæG ± ç¶GÎ}æ„ ÜUÚï, HïçÜUÝ ¥xæÚ çÎH }æï¢ }æéÝæÈGUÜGU„ ¥æñÚ }æèÆï }æéSG„GÈGUæ
ÜUè ¥GÎ汄 ãæï „æï ÝïçÜU²æï¢ ¥æñÚ §GÏææ΄ ÜUè ÜUæï§ü ãGÜGUèÜGU„ Ýãè¢ ¥æñÚ ²ïã |æè Ð„æ ™Hæ
çÜU ¥æ’}ææH }æï¢ ¶Gæç„}æï ÜUæ Ïæãé„ ¥G}æH ÎwGH ãñ J ™éÝæ‹™ï ãGÎè¨Gï ÐæÜU }æï¢ ãñ,
“ ” ²æ’Ýè ¥æ’}ææH ÜUæ ÎæÚæï }æÎæÚ ¶Gæç„}æï ÐÚ ãñ J
(}æéSÝÎï §}ææ}æ ¥ãG}æÎ, ç…ËÎ:8, ¨G-ÈGUãGæ:434, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:22898, ÎæÚéH çÈGURU ÏæñÚê„)
…‹Ý„ ãGÚæ}æ ãæï xæ§ü…‹Ý„ ãGÚæ}æ ãæï xæ§ü…‹Ý„ ãGÚæ}æ ãæï xæ§ü…‹Ý„ ãGÚæ}æ ãæï xæ§ü…‹Ý„ ãGÚæ}æ ãæï xæ§ü
ÝçÏæIJïÝçÏæIJïÝçÏæIJïÝçÏæIJïÝçÏæIJï ÜUÚè}æ, ÚªÈGéUÚüãGè}æ ÜUæ §àææüÎï §GÏæí„ Ïæ鋲æÎ ãñ, “„é}æ
¨ï ÐãHè ©}}æ„æï¢ }æï¢ ¨ï »ÜU àæwG¨G ÜUï ÏæÎÝ }æï¢ ÈUæïÇGæ çÝÜUHæ J (…Ïæ ©¨ }æï¢ ¨wG„
„ÜUHèÈGU ãæïÝï Hxæè) „æï ©¨ Ýï ¥ÐÝï „ÚÜUàæ (²æ’Ýè „èÚÎæÝ) ¨ï „èÚ çÝÜUæHæ ¥æñÚ
ÈUæïÇGï ÜUæï ™èÚ çβæ, ç…¨ ¨ï ¶êGÝ ÏæãÝï Hxææ ¥æñÚ ÚéÜU Ý ¨ÜUæ ²ãæ¢ „ÜU çÜU §¨
¨ÏæÏæ ¨ï ±æïã ãHæÜU ãæï xæ²æ, „é}ãæÚï ÚÏæ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ, “}æñ¢ Ýï ©¨ ÐÚ …‹Ý„
ãGÚæ}æ ÜUÚ Îè J”
(¨GãGèãG }æéçSH}æ, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:180 (113), ¨G-ÈGUãGæ:71, ÎæÚï §ÏÝï ãGÁG}æ, ÏæñÚê„)
§¨ ãGÎè¨G ÜUè àæÚãG }æï¢ àææÚïãGï ¨GãGèãG }æéçSH}æ ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ ݱ±è
ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, “ãGÎè¨Gï ÐæÜU ¨ï ²ïã Ý„è…æ ¥wG…G çÜU²æ …æ»xææ çÜU ©¨
Ýï …ËÎè }æÚÝï (²æ’Ýè ¶éGÎÜéUàæè) ÜUï çH²ï ²æ çÏæxæGñÚ çÜU¨è }æçSGHãG„ ÜUï »ï¨æ
çÜU²æ (§¨è ±…ã ¨ï ©¨ ÐÚ …‹Ý„ ãGÚæ}æ ÈGUÚ}ææ§ü xæ§ü) ±ÚÝæ ÈGUæ§Îï ÜUï xæGæçHÏæ
- 5 -

6. xæé}ææÝ ÜUè ¨GêÚ„ }æï¢ §GHæ… ± αæ ÜUï çH²ï ÈUæïÇGæ (±xæGñÚæ) ™èÚÝæ ãGÚæ}æ Ýãè¢ J”
àæÚãïG }æéçSH}æ çH‹Ý±±è , ç…ËÎ:2, ¨G-ÈGUãGæ:127, ÎæÚï »ãìG²æ©œæéÚç¨GH ¥GÚÏæè, ÏæñÚê„)
¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ }ææ’Ýæ ãñ, “¶éGÎ ÜUæï ãHæÜU ÜUÚÝæ J”
¶éGÎÜéUàæè xæéÝæãï ÜUÏæèÚæ ãGÚæ}æ ¥æñÚ …ã‹Ý}æ }æï¢ Hï …æÝï ±æHæ ÜUæ}æ ãñ J ÐæÚã 5, ¨êÚ„éç‹Ý¨æ,
¥æ²„ Ý}ÏæÚ 29 ¥æñÚ 30 }æï¢ §àææüÎï ÏææÚè „¥GæHæ ãñ J
(ÐæÚã:5, ¨êÚ„éç‹Ý¨æ, ¥æ²„ 29,30)
}æïÚï ¥æÜGUæ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ±çHIJï Ýï’}æ„, ¥G…Gè}æéH}æïÚï ¥æÜGUæ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ±çHIJï Ýï’}æ„, ¥G…Gè}æéH}æïÚï ¥æÜGUæ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ±çHIJï Ýï’}æ„, ¥G…Gè}æéH}æïÚï ¥æÜGUæ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ±çHIJï Ýï’}æ„, ¥G…Gè}æéH}æïÚï ¥æÜGUæ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ±çHIJï Ýï’}æ„, ¥G…Gè}æéH
Ïæ-Ú-ÜU„, ¥G…Gè}æéH }æ„üÏæ„ ÐÚ±æÝ» àæ}»G çÚ¨æH„, }æé…çgÎï ÎèÝæï ç}æËH„,Ïæ-Ú-ÜU„, ¥G…Gè}æéH }æ„üÏæ„ ÐÚ±æÝ» àæ}»G çÚ¨æH„, }æé…çgÎï ÎèÝæï ç}æËH„,Ïæ-Ú-ÜU„, ¥G…Gè}æéH }æ„üÏæ„ ÐÚ±æÝ» àæ}»G çÚ¨æH„, }æé…çgÎï ÎèÝæï ç}æËH„,Ïæ-Ú-ÜU„, ¥G…Gè}æéH }æ„üÏæ„ ÐÚ±æÝ» àæ}»G çÚ¨æH„, }æé…çgÎï ÎèÝæï ç}æËH„,Ïæ-Ú-ÜU„, ¥G…Gè}æéH }æ„üÏæ„ ÐÚ±æÝ» àæ}»G çÚ¨æH„, }æé…çgÎï ÎèÝæï ç}æËH„,
ãGæ}æè» ¨é‹Ý„, }ææãGè» çÏæÎì¥G„, ¥GæçH}æï àæÚè¥G„, ÐèÚï „GÚèÜGU„, Ïææ§G¨Gï ¶GñÚæï Ïæ-ãGæ}æè» ¨é‹Ý„, }ææãGè» çÏæÎì¥G„, ¥GæçH}æï àæÚè¥G„, ÐèÚï „GÚèÜGU„, Ïææ§G¨Gï ¶GñÚæï Ïæ-ãGæ}æè» ¨é‹Ý„, }ææãGè» çÏæÎì¥G„, ¥GæçH}æï àæÚè¥G„, ÐèÚï „GÚèÜGU„, Ïææ§G¨Gï ¶GñÚæï Ïæ-ãGæ}æè» ¨é‹Ý„, }ææãGè» çÏæÎì¥G„, ¥GæçH}æï àæÚè¥G„, ÐèÚï „GÚèÜGU„, Ïææ§G¨Gï ¶GñÚæï Ïæ-ãGæ}æè» ¨é‹Ý„, }ææãGè» çÏæÎì¥G„, ¥GæçH}æï àæÚè¥G„, ÐèÚï „GÚèÜGU„, Ïææ§G¨Gï ¶GñÚæï Ïæ-
Ú-ÜU„, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¥ËãGæ… ¥H ãGæçÈGU…G ¥H ÜGUæÚè ¥ààææã §}ææ}æÚ-ÜU„, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¥ËãGæ… ¥H ãGæçÈGU…G ¥H ÜGUæÚè ¥ààææã §}ææ}æÚ-ÜU„, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¥ËãGæ… ¥H ãGæçÈGU…G ¥H ÜGUæÚè ¥ààææã §}ææ}æÚ-ÜU„, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¥ËãGæ… ¥H ãGæçÈGU…G ¥H ÜGUæÚè ¥ààææã §}ææ}æÚ-ÜU„, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¥ËãGæ… ¥H ãGæçÈGU…G ¥H ÜGUæÚè ¥ààææã §}ææ}æ
¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ ¥ÐÝï àææïãÚ» ¥æÈGUæÜGU „…ü}æ» ÜéGUÚ¥æÝ ÜU‹…GéH §ü}ææÝ }æï¢
§¨ ÜUæ „…ü}ææ ÜéUÀ ²ê¢ ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢ J
„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ: »ï §ü}ææÝ ±æHæï ¥æШ }æï¢ »ÜU Îê¨Úï ÜUï }ææH ÝæãGÜGU Ý ¶æ¥æï,
}æxæÚ ²ïã çÜU ÜUæï§ü ¨æñÎæ „é}ãæÚè Ïææã}æè çÚ…Gæ}æ‹Îè ÜUæ ãæï J ¥æñÚ ¥ÐÝè …æÝï¢ ÜGUyH Ý
ÜUÚæï ÏæïàæÜU ¥ËHæã „é}æ ÐÚ }æãÚÏææÝ ãñ J ¥æñÚ …GéË}ææï ç…G²æÎ„è ¨ï »ï¨æ ÜUÚïxææ „æï
¥ÝÜGUÚèÏæ ã}æ ©¨ï ¥æxæ }æï¢ Îæç¶GH ÜUÚï¢xæï ¥æñÚ ²ïã ¥ËHæã ÜUæï ¥æ¨æÝ ãñ J
§Ý§Ý§Ý§Ý§Ý ¥æ²æ„ï }æéÏææÚÜUæ ÜUï „ãG„ ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}ææ }ææñHæÝæ ¨çIJΠ}æéãG}}æÎ
ݧüG}æégèÝ }æéÚæÎ¥æÏææÎè “¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ” }æï¢ ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, §¨
¥æ²„ ¨ï ¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè¶éGÎÜéUàæè ÜUè ãGé}æü„ (²æ’Ýè ãGÚæ}æ ãæïÝæ |æè) ¨GæçÏæ„ ãé±æ ¥æñÚ ÝzG¨ ÜUæ
§çœæÏææ¥G ÜUÚ ÜUï ãGÚæ}æ (ÜUæ}æ) }æï¢ }æéÏ„Hæ ãæïÝæ |æè ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ãHæÜU ÜUÚÝæ ãñ J
ÐæÚã 2 ¨êÚ„éH ÏæÜGUÚ㠥沄 Ý}ÏæÚ 195 }æï¢ §àææüÎï ÚÏÏææÝè ãñ :-
(ÐæÚ㠥ñH ¥H ÏæÜGUÚã 195)
„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ: ¥æñÚ ¥ËHæã ÜUè Úæã }æï¢ ¶G™ü ÜUÚæï ¥æñÚ ¥ÐÝï ãæƒæï¢ ãHæÜU„
- 6 -

7. }æï¢ Ý ÐÇGæï ¥æñÚ |æHæ§ü ±æHï ãæï …æ¥æï J ÏæïàæÜU |æHæ§ü ±æHï ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ ãñ¢ J
§¨§¨§¨§¨§¨ ¥æ²„ï }æéÜGUg¨æ ÜUè „zG¨èÚ “¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ”“¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ” }æï¢ ²ê¢ ãñ, “Úæãï¶GéÎæ
}æï¢ §‹ÈGUæÜGU (²æ’Ýè Úæãï¶GéÎæ }æï¢ ¶G™ü) ÜUæ „ÜüUU|æè ¨ÏæÏæï ãHæÜU„ ãñ ¥æñÚ §SÚæÈGUï Ïæï…æ
(²æ’Ýè Ïæï…æ ÈéGU…GêH ¶G™èü) |æè ¥æñÚ §¨è „GÚãG ¥æñÚ ™è…Gï¢ |æè …æï ¶G„GÚæ ± ãHæÜU ÜUæ Ïææ§G¨G
ãæï¢ (§Ý) ¨ï Ïææ…G ÚãÝï ÜUæ ãéGv}æ ãñ, ãGœææ çÜU Ïæï ã烲æÚ }æñÎæÝï …¢xæ }æï¢ …æÝæ ²æ …GãÚ ¶æÝæ
²æ çÜU¨è „GÚãG ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝæ J”
¶éGÎÜéUàæè ÜUï ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ¶éGÎÜéUàæè ÜUï ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ¶éGÎÜéUàæè ÜUï ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ¶éGÎÜéUàæè ÜUï ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ¶éGÎÜéUàæè ÜUï ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ
¥zG¨æï¨ !¥zG¨æï¨ !¥zG¨æï¨ !¥zG¨æï¨ !¥zG¨æï¨ ! ¥æ…ÜUH ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ ÚéÁãGæÝ ÏæÉG„æ ™Hæ …æ Úãæ ãñ J »ÜU ¥wGÏææÚè
ÚÐæïÅü }æï¢ ãñ, ç…‹ÝæãG ÐæïSÅ xæíïÁ²ê»Å }æïÇèÜUH ¨ï‹ÅÚ ÜUï ÈGUÚæã}æ ÜUÎæü ¥æ’ÎæÎæï àæé}ææÚ ÜUï
}æé„GæçÏæÜGU ç¨Ýï 1985 §S±è }æï¢ 35 ¥ÈGUÚæÎ Ýï ¶GéÎÜéUàæè ÜUè ƒè ¥æñÚ §¨ „æ’ÎæÎ ÜUï
ÏæÉG„ï ÏæÉG„ï ÝæñÏæ„ ²ãæ¢ „ÜU Ðã颙è çÜU ç¨Ýï 2003 §S±è }æï¢ 930 ¥ÈGUÚæÎ Ýï ¶GéÎÜéUàæè
ÜUè J §Ý ±æçÚÎæ„æï¢ ÜUæ ÎÎüÝæÜU ÐãHê ²ïã ãñ çÜU }æÚÝï ±æHæï¢ }æï¢ ç…G²æÎæ„Ú ÜUè ©G}æí 16
¨ï 30 ¨æH ÜUï ÎÚç}æ²æÝ ƒè J ãì²ê}æÝ Úæ§Åì¨ ÜU}æèàæÝ ¥æõÈGU ÐæçÜUS„æÝ ÜUè ÚÐæõÅü ÜUï
}æé„GæçÏæÜGU 6 }ææã ²æ’Ýè …Ý±Úè ¨ï …êÝ ç¨Ýï 2004 §S±è ÜUï ¥GÚ¨Gï }æï¢ 1103 ¥ÈGUÚæÎ
Ýï ¶GéÎÜéUàæè ÜUè ÜUæç}æ²æÏæ ¥æñÚ ÝæÜUæ}æ ÜUæïçàæàæï¢ ÜUè¢, §Ý }æï¢ ÏæÓ™æï¢ ÜUæ „Ýæ¨éGÏæ
46.5 ÈGUè¨GÎ ƒæ J xææï²æ ¥æ{æ¢ï ¥æ{ ÏæÓ™ï ƒï J §Ý ÏæÓ™æï¢ Ýï ¶GéÎÜéUàæè ÜUï çH²ï …æï
„GÚèÜGUï §çwG„²æÚ çÜU²ï ±æïã ²ïã ãñ¢ : 21 Ýï …GãÚèHè xææïçH²æ¢ ¶æ§¢ü, x²æÚã Ýï …GãÚ
¶æ²æ, 8 ÈGU‹Îï ¨ï ÛæêH xæ», 2 Ýï ¶GéÎ ÜUæï ¥æxæ Hxææ Îè, »ÜU ÝãÚ }æï¢ ÜêUÎ xæ²æ,
9 Ýï ¶éGÎ ÜUæï xææïHè }ææÚ Hè, 2 Ýï „ï…GæÏæ çÐ²æ ¥æñÚ »ÜU Ýï àæïã Úxæ ÜUæÅ Hè J ²ïã
±æïã ¥æ’ÎæÎ ± àæé}ææÚ ãñ¢ …æï §ç‹„…Gæç}æ²æ ²æ (¥wGÏææÚæï¢) ÜUè Ý…GÚæï¢ }æï¢ ¥æ xæ»
±ÚÝæ Ïæãé„ ¨æÚè ±æçÚÎæ„ï¢ ÀéÐæ Îè …æ„è ãñ¢ J
¶GéÎÜéUàæè ÜUï Ïææ’…G ¥SÏææÏæ¶GéÎÜéUàæè ÜUï Ïææ’…G ¥SÏææÏæ¶GéÎÜéUàæè ÜUï Ïææ’…G ¥SÏææÏæ¶GéÎÜéUàæè ÜUï Ïææ’…G ¥SÏææÏæ¶GéÎÜéUàæè ÜUï Ïææ’…G ¥SÏææÏæ
©G}æê}æÝ©G}æê}æÝ©G}æê}æÝ©G}æê}æÝ©G}æê}æÝ ÍæÚïHê ÛæxæÇGæï¢, „¢xæÎçS„²æï¢, ÜGU…üGÎæçÚ²æï¢, Ïæè}ææçÚ²æï¢, }æé¨GèÏæ„æï¢, ÜUæÚæïÏææÚè
ÐÚïàææçݲæï¢ ¥æñÚ ¥ÐÝè Ш‹Î ÜUè àææÎè }æï¢ ÚéÜUæ±Åæï¢ ²æ §ç}„ãGæÝ }æï¢ ÝæÜUæç}æ²æï¢ ±xæGñÚæ
ÜUï ¨ÏæÏæ ÐñÎæ ãæïÝï ±æHï …ïGãÝè ÎÏææ± (²æ’Ýè TENSION) ÜUï Ïææ§G¨G Ïææ’…G §ç‹„ãæ§ü
xæéG¨GèHï ¥æñÚ …ÁGÏææ„è ÏæΠݨGèÏæ ¥ÈGUÚæÎ ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚ ÇæH„ï ãñ¢ J
¨éÝ Hæï ÝévG¨GæÝ ãè ãæï„æ ãñ çÏæH ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUæï¨éÝ Hæï ÝévG¨GæÝ ãè ãæï„æ ãñ çÏæH ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUæï¨éÝ Hæï ÝévG¨GæÝ ãè ãæï„æ ãñ çÏæH ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUæï¨éÝ Hæï ÝévG¨GæÝ ãè ãæï„æ ãñ çÏæH ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUæï¨éÝ Hæï ÝévG¨GæÝ ãè ãæï„æ ãñ çÏæH ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUæï
ÝzG¨ ÜUï ±æ稄Gï ¨ï xæéGSG¨Gæ …æï çÜU²æ ÜUÚ„ï ãñ¢ÝzG¨ ÜUï ±æ稄Gï ¨ï xæéGSG¨Gæ …æï çÜU²æ ÜUÚ„ï ãñ¢ÝzG¨ ÜUï ±æ稄Gï ¨ï xæéGSG¨Gæ …æï çÜU²æ ÜUÚ„ï ãñ¢ÝzG¨ ÜUï ±æ稄Gï ¨ï xæéGSG¨Gæ …æï çÜU²æ ÜUÚ„ï ãñ¢ÝzG¨ ÜUï ±æ稄Gï ¨ï xæéGSG¨Gæ …æï çÜU²æ ÜUÚ„ï ãñ¢
¶GéÎÜéUàæè ÜUè Ð梙 ÎÎüÝæÜU ±æçÚÎæ„GéÎÜéUàæè ÜUè Ð梙 ÎÎüÝæÜU ±æçÚÎæ„GéÎÜéUàæè ÜUè Ð梙 ÎÎüÝæÜU ±æçÚÎæ„GéÎÜéUàæè ÜUè Ð梙 ÎÎüÝæÜU ±æçÚÎæ„GéÎÜéUàæè ÜUè Ð梙 ÎÎüÝæÜU ±æçÚÎæ„ï¢
Ïææ’…GÏææ’…GÏææ’…GÏææ’…GÏææ’…G ±æçÚÎæ„ï¢ çÚvGÜGU„ ¥¢xæï…G }æ‹…GÚ Ðïàæ ÜUÚ„è ãñ¢, ™éÝæ‹™ï ¶éGÎÜéUàæè ÜUè Ð梙
¶GÏæÚï¢ ¥æÐ ÜUï xææïàæ xæé…GæÚ ÜUÚ„æ ãê¢: (1) Úæï…GÝæ}ææ “…æ¢Ïææ…G” ÜUÚæ™è (…é}ææ’Úæ„ 5
- 7 -

8. ¥xæS„ ç¨Ýï 2004 §S±è) }ææ¢ Ýï ÏæïÅï ÜUæï ÎêËãæ ÏæÝæ²æ, ÏææÚæ„ ÚéwG¨G„ ÜUè, ÏææÚæ焲æï¢ Ýï
Ïæãé„ ÜUãæ ¨æƒ ™Hæï }æxæÚ Ýãè¢ x槢ü ¥æñÚ Ïææ’Î }æï¢ ÍæÚ ÜUï „}ææ}æ „æHæï¢ ÐÚ ™æçÏæ²æ¢ Hxææ
ÜUÚ …Gï±Ú ¥æñÚ ÚÜGU}æ ±xæGñÚæ çÜU¨è ÜUï ãG±æHï ÜUÚ ÜUï ÝãÚ }æï¢ ÀHæ¢xæ Hxææ Îè ¥æñÚ Îæï2
çÎÝ
Ïææ’Î Hæàæ ç}æHè J (2) “Úæï…GÝæ}ææ …éÚ쥄” (10 ¥xæS„ ç¨Ýï 2004 §S±è) ÜUè ¶GÏæÚ
²ïã ãñ çÜU 6 }ææã ÜGUÏH àææÎè ãé§ü ƒè, Ýæñ çÏæ²æã„æ ÎéËãÝ ÚêÆ ÜUÚ }æ²ÜUï ™Hè xæ§ü ƒè,
Ïæè±è ÜUæ çÈGUÚæÜGU ÏæÚÎæà„ Ý ÜUÚÝï ÜUè çÏæÝæ ÐÚ ÎêËãæ Ýï ¶GéÎ ÜUæï xææïHè }ææÚ Hè J (3)
“Úæï…GÝæ}ææ §ç‹„¶GæÏæ” (28 ¥xæS„ ç¨Ýï 2004 §S±è) ÜUè ¶GÏæÚ ²ïã ãñ çÜU »ÜU ÏææÐ
Ýï ¥ÐÝï »ÜU ÏæïÅï, Îæï ÏæïçŲæï¢, ¥æñÚ §Ý ÏæÓ™æï¢ ÜUè ¥}}æè ÜUæï ÜGUyH ÜUÚÝï ÜUï Ïææ’Î
¶GéÎÜéUàæè ÜUÚ ÜUï ¥ÐÝè ç…G‹Îxæè ÜUæ ¶Gæç„}ææ ÜUÚ çβæ J Úæï…GÝæ}ææ “Ý±æ» ±vG„”
ÜUÚæ™è 5 ¥xæS„ ç¨Ýï 2004 §S±è ÜUè Îæï2
¶GÏæÚï¢ ãñ¢, (4) çÇxæíè (程{) }æï¢ àææÎè Ý
ÜUÚæÝï ÐÚ Ýæñ …±æÝ ÈUæ¢¨è ™ÉG xæ²æ J (5) ÏææÐ Ýï xæéGSG¨Gï }æï¢ „}æ梙æ }ææÚæ „æï 14 ¨æHæ
HÇGÜUï Ýï ¶éGÎ ÜUæï ÏææƒÚê}æ }æï¢ Ïæ‹Î ÜUÚ ÜUï ¥æxæ Hxææ Îè J ™‹Î }ææã ÜGUÏH §¨è ¥GHæÜGUï
}æï¢ »ÜU ¥æñÚ HÇGÜUï Ýï ÏæéH‹Î §G}ææÚ„ ¨ï ÜêUÎ ÜUÚ ¶éGÎÜéUàæè ÜUÚ Hè ƒè J
¶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH ÎïÝï ÜUè çãGÜU}愶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH ÎïÝï ÜUè çãGÜU}愶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH ÎïÝï ÜUè çãGÜU}愶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH ÎïÝï ÜUè çãGÜU}愶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH ÎïÝï ÜUè çãGÜU}æ„
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! }æé¨Ë}ææÝæï¢ ÜUæï }æÚÝï ÜUï Ïææ’Î ¥ÓÀæ§ü ÜUï
¨æƒ ²æÎ ÜUÚÝï ÜUæ ãGÎè¨Gï ÐæÜU }æï¢ ãéGv}æ ãñ çHãæ…Gæ ¶GÏæÚæï¢ ¨ï Ýæ}æ çÝÜUæH çβï
ãñ¢ v²ê¢ çÜU àæÝæwG„ ÜUï ¨æƒ }æé¨Ë}ææÝ ÜUè ¶éGÎÜéUàæè ÜUæ çÏæHæ …GÚêÚ„ï àæÚ-§üG
„çÁGÜUÚæ ©¨ ÜUè ¥æÏæÚê Úï…Gè ãñ …æï çÜU ãGÚæ}æ ¥æñÚ …ã‹Ý}æ }æï¢ Hï …æÝï ±æHæ ÜUæ}æ ãñ J »ÜU
¥ÝÐÉG ¥æÎ}æè |æè §¨ Ïææ„ ÜUæï ¨}æÛæ ¨ÜU„æ ãñ çÜU Ýæ}æ ± àæÝæwG„ ÜUï ¨æƒ
¶éGÎÜéUàæè ÜUè ¶GÏæÚ }æéà„çãÚ ÜUÚÝï ¨ï }æçIJ„ ÜUè ¥æÏæÚê Úï…Gè ÜUï ¨æƒ ¨æƒ ©¨ ÜUï
¥ãHï ¶GæÝÎæÝ ÜUè |æè ¨wG„ ÏæÎÝæ}æè ¥æñÚ çÎH ¥æ…GæÚè ãæï„è ãñ J ÜUæàæ ! ã}ææÚï
¥wGÏææÚæ„ ±æHï }æé¨Ë}ææÝ |ææ§ü §¨ xæéÝæãï ¥G…Gè}æ ¨ï „æ§Ïæ ãæï ÜUÚ ¥æ§‹Îæ Ïææ…G
ÚãÝï ÜUè „ÚÜUèÏæ ÏæÝæ Hï¢ J ÜU|æè ¥æÐ ÜUï ¥GHæÜGUï ²æ ¶GæÝÎæÝ }æï¢ |æè ÜUæï§ü
¶éGÎÜéUàæè ÜUÚ ÏæñÆï „æï çÏæHæ §…æ…G„ï àæÚ-§Gü çÜU¨è ÜUæï }æ„ Ïæ„æ²æ ÜUÚï¢, ¥xæÚ
ÜU|æè ²ïã xæéÝæã ÜUÚ ÏæñÆ ãñ¢ „æï „æñÏææ ÜUï àæÚ-§Gü „ÜGUæ…Gï ÐêÚï ÜUÚ Hèç…²ï J ãæ¢
àæÝæwG„ Ïæ„æ» çÏæxæGñÚ ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æHï ÜUæ §¨ „GÚãG „…GçÜUÚæ ÜUÚÝæ …æ§…G ãñ
çÜU }æé¶Gæ„GÏæ Ðã™æÝ Ý ¨ÜUï J
}æé…çÚ}æ ãê¢ çÎH ¨ï ¶GæñÈGUï çÜGU²æ}æ„ çÝÜUæH Îæï}æé…çÚ}æ ãê¢ çÎH ¨ï ¶GæñÈGUï çÜGU²æ}æ„ çÝÜUæH Îæï}æé…çÚ}æ ãê¢ çÎH ¨ï ¶GæñÈGUï çÜGU²æ}æ„ çÝÜUæH Îæï}æé…çÚ}æ ãê¢ çÎH ¨ï ¶GæñÈGUï çÜGU²æ}æ„ çÝÜUæH Îæï}æé…çÚ}æ ãê¢ çÎH ¨ï ¶GæñÈGUï çÜGU²æ}æ„ çÝÜUæH Îæï
ÐÎæü xæéÝæãxææÚ ÜUï »ïGÏææï¢ Ðï ÇæH ÎæïÐÎæü xæéÝæãxææÚ ÜUï »ïGÏææï¢ Ðï ÇæH ÎæïÐÎæü xæéÝæãxææÚ ÜUï »ïGÏææï¢ Ðï ÇæH ÎæïÐÎæü xæéÝæãxææÚ ÜUï »ïGÏææï¢ Ðï ÇæH ÎæïÐÎæü xæéÝæãxææÚ ÜUï »ïGÏææï¢ Ðï ÇæH Îæï
ãÚ ÎæïãÚ ÎæïãÚ ÎæïãÚ ÎæïãÚ Îæï2
ç}æÝÅ }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè „èÝç}æÝÅ }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè „èÝç}æÝÅ }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè „èÝç}æÝÅ }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè „èÝç}æÝÅ }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè „èÝ3
±æçÚÎæ„ï¢ !±æçÚÎæ„ï¢ !±æçÚÎæ„ï¢ !±æçÚÎæ„ï¢ !±æçÚÎæ„ï¢ !
xæéÝæãæï¢xæéÝæãæï¢xæéÝæãæï¢xæéÝæãæï¢xæéÝæãæï¢ ÜUè ÜU¨GÚ„ ¥æñÚ ¥ãG±æHï ¥æç¶GÚ„ ÜUï }æé¥Gæ}æHï }æï¢ …ãæH„ ÜUï
- 8 -

9. ¨ÏæÏæ ¥zG¨æï¨ ã}ææÚï ±„GÝï ¥G…Gè…G ÐæçÜUS„æÝ }æï¢ ¶éGÎÜéUàæè ÜUæ ÚéÁãGæÝ ÏæÉG„æ ãè
™Hæ …æ Úãæ ãñ J »ÜU ¥wGÏææÚè ÚÐæïÅü ÜUï }æé„GæçÏæÜGU ¥xæS„ ç¨Ýï 2004 §S±è }æï¢
ÐæçÜUS„æÝ }æï¢ ¶éGÎÜéUàæè ÜUè 68 ±æçÚÎæ„ï¢ ã駢ü ç…Ý }æï¢ ÏææÏæéH }æÎèÝæ ÜUÚæ™è ÜUæ
ÐãHæ Ý}ÏæÚ Úãæ …Ïæ çÜU Îê¨Úæ Ý}ÏæÚ }æÎèÝé„H ¥æñçH²æ}æÎèÝé„H ¥æñçH²æ}æÎèÝé„H ¥æñçH²æ}æÎèÝé„H ¥æñçH²æ}æÎèÝé„H ¥æñçH²æ }æéË„æÝ ±æHæï¢ ÜUæ
¥æ²æ J ©¨è ¥wGÏææÚ ÜUï }æé„GæçÏæÜGU Î鋲æ }æï¢ ãÚ 40 ¨ïÜU‹Ç }æï¢ ¶éGÎÜéUàæè ÜUè »ÜU
±æçÚÎæ„ ãæï„è ãñ !
v²æ ¶GéÎÜéUàæè ¨ï …æÝ ÀêÅ …æ„è ãñ ?v²æ ¶GéÎÜéUàæè ¨ï …æÝ ÀêÅ …æ„è ãñ ?v²æ ¶GéÎÜéUàæè ¨ï …æÝ ÀêÅ …æ„è ãñ ?v²æ ¶GéÎÜéUàæè ¨ï …æÝ ÀêÅ …æ„è ãñ ?v²æ ¶GéÎÜéUàæè ¨ï …æÝ ÀêÅ …æ„è ãñ ?
¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æHï àææ²Î ²ïã ¨}æÛæ„ï ãñ¢ çÜU ã}ææÚè …æÝ ÀêÅ …æ»xæè
ãGæHæ¢çÜU §¨ ¨ï …æÝ ÀêÅÝï ÜUï Ïæ…æ» ÝæÚæ…Gè» ÚÏÏæéH §GÁG…G„ ÜUè ¨GêÚ„ }æï¢
çÝã沄 ÏæéÚè „GÚãG È¢U¨ …æ„è ãñ J ¶éGÎæ ÜUè ÜGU¨}æ ! ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ ¥G…GæÏæ
ÏæÚÎæà„ Ýãè¢ ãæï ¨ÜUïxææ J
¥æxæ }æï¢ ¥G…GæÏæ¥æxæ }æï¢ ¥G…GæÏæ¥æxæ }æï¢ ¥G…GæÏæ¥æxæ }æï¢ ¥G…GæÏæ¥æxæ }æï¢ ¥G…GæÏæ
ãGÎè¨GïãGÎè¨GïãGÎè¨GïãGÎè¨GïãGÎè¨Gï ÐæÜU }æï¢ ãñ, “…æï àæwG¨G ç…¨ ™è…G ÜUï ¨æƒ ¶éGÎÜéUàæè ÜUÚïxææ ±æïã
…ã‹Ý}æ ÜUè ¥æxæ }æï¢ ©¨è ™è…G ÜUï ¨æƒ ¥G…GæÏæ çÎ²æ …æ»xææ J”
(¨GãGèãG Ïæé¶GæÚè àæÚèÈGU ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:6652, ç…ËÎ:4, ¨G-ÈGUãGæ:289, ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„)
¥æxæ ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¥G…GæÏæ¥æxæ ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¥G…GæÏæ¥æxæ ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¥G…GæÏæ¥æxæ ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¥G…GæÏæ¥æxæ ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¥G…GæÏæ
ãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ ¨GæçÏæ„ çÏæÝ …G¤GãGæÜU ¨ï }æÚ±è ãñ çÜU ÚæãG„ï
ÜGUËÏæï ÝæàææÎ, }æãGÏæêÏæï ÚÏÏæéH §GÏææÎ ÜUæ §àææüÎï §GÏæí„ Ïæ鋲æÎ ãñ,
“ç…¨Ýï Hæïãï ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¶éGÎÜéUàæè ÜUè „æï ©¨ï …ã‹Ý}æ ÜUè ¥æxæ }æï¢ ©¨è
ã烲æÚ ¨ï ¨wG„ ¥G…GæÏæ çÎ²æ …æ»xææ J”
(¨GãGèãG Ïæé¶GæÚè, ç…ËÎ:1, ¨G-ÈGUãGæ:459, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:1363, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„)
xæHæ Íæê¢ÅÝï ÜUæ ¥G…GæÏæxæHæ Íæê¢ÅÝï ÜUæ ¥G…GæÏæxæHæ Íæê¢ÅÝï ÜUæ ¥G…GæÏæxæHæ Íæê¢ÅÝï ÜUæ ¥G…GæÏæxæHæ Íæê¢ÅÝï ÜUæ ¥G…GæÏæ
ãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ ¥Ïæê ãéÚñÚæ ¨ï }æÚ±è, ¨ÚÜUæÚï Îæï2
¥GæH}æ, ÝêÚï }æé…S¨}æ,
àææãï ÏæÝè ¥æÎ}æ, Ú¨êHï }ææïãG„àæ}æ ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï §GÏæí„ çÝàææÝ ãñ, “ç…¨ Ýï
¥ÐÝæ xæHæ Íæê¢Åæ „æï ±æïã …ã‹Ý}æ ÜUè ¥æxæ }æï¢ ¥ÐÝæ xæHæ Íæê¢Å„æ Úãïxææ ¥æñÚ ç…¨ Ýï ¶éGÎ ÜUæï
Ýï…Gæ }ææÚæ ±æïã …ã‹Ý}æ ÜUè ¥æxæ }æï¢ ¶GéÎ ÜUæï Ýï…Gæ }ææÚ„æ Úãïxææ J”
(¥H »ãG¨æÝ çÏæœæÚ„èÏæ ¨GãGèãG §ÏÝï çãGÏÏææÝ, ç…ËÎ:7, ¨G-ÈGUãGæ:590, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:5955, ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„)
…GwG}æ ± …GãÚ ÜUï …GÚè»G ¥G…GæÏæ…GwG}æ ± …GãÚ ÜUï …GÚè»G ¥G…GæÏæ…GwG}æ ± …GãÚ ÜUï …GÚè»G ¥G…GæÏæ…GwG}æ ± …GãÚ ÜUï …GÚè»G ¥G…GæÏæ…GwG}æ ± …GãÚ ÜUï …GÚè»G ¥G…GæÏæ
ãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ ¥Ïæê ãéÚñÚæ ¨ï çڱ沄 ãñ çÜU ¥ËHæã ÜUï Œ²æÚï Ú¨êH,
Ú¨êHï }ævGÏæêH, ¨çIJÎæ ¥æç}æÝæ ÜUï xæéHàæÝ ÜUï }æãÜU„ï ÈêUH
ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï §GÏæí„ çÝàææÝ ãñ, “ç…¨ Ýï Hæïãï ÜUï ã烲æÚ ¨ï ¶éGÎÜéUàæè ÜUè „æï Îæï…G¶G ÜUè
- 9 -

10. ¥æxæ }æï¢ ±æïã ã烲æÚ ©¨ ÜUï ãæƒ }æï¢ ãæïxææ ¥æñÚ ±æïã ©¨ ¨ï ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ã}æïàææ …GwG}æè
ÜUÚ„æ Úãïxææ ¥æñÚ …æï àæwG¨G …GãÚ ¶æ ÜUÚ ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚïxææ ±æïã ÝæÚï Îæï…G¶G }æï¢ ã}æïàææ …GãÚ
¶æ„æ Úãïxææ ¥æñÚ …æï ÐãæÇG ¨ï çxæÚ ÜUÚ ¶éGÎÜéUàæè ÜUÚïxææ ±æïã ÝæÚï Îæï…G¶G }æï¢ ã}æïàææ çxæÚ„æ
Úãïxææ J”
(¨GãGèãG Ïæé¶GæÚè, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:5778, ç…ËÎ:4, ¨G-ÈGUãGæ:43, ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„)
¶éGÎÜéUàæè ÜUæï …æ§…G ¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ¶éGÎÜéUàæè ÜUæï …æ§…G ¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ¶éGÎÜéUàæè ÜUæï …æ§…G ¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ¶éGÎÜéUàæè ÜUæï …æ§…G ¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ¶éGÎÜéUàæè ÜUæï …æ§…G ¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! ãGÎè¨Gï ÐæÜU }æï¢ Ïæ²æÝ ÜUÎæü Îæ§}æè (²æ’Ýè
ã}æïàæxæè ±æHæ) ¥G…GæÏæ ©¨ ÜUæï ç}æHïxææ …æï çÜU ¶GéÎÜéUàæè ÜUè ãGé}æü„ ¨ï ±æçÜGUÈGU ãæïÝï
ÜUï Ïææ ±é…êÎ ãGHæH ¨}æÛæ ÜUÚ ¶éGÎÜéUàæè ÜUÚïxææ J v²ê¢ çÜU ãGÚæ}æï ÜGUyG§Gü ÜUæï …æÝÏæêÛæ
ÜUæï ãGHæH ¨}æÛæÝï ±æHæ ÜUæçÈGUÚ ãæï …æ„æ ãñ J ¥xæÚ ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æHï ÜUæ
¶Gæç„}ææ §ü}ææÝ ÐÚ ãé±æ „æï ©¨ ÜUï ãGÜGU }æï¢ ²ãæ¢ Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ¨ï }æéÚæÎ „G±èH }æég„ „ÜU ÜUæ
¥G…æÏæ ãñ J
Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ÜUè ¨êGÚ„ï¢Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ÜUè ¨êGÚ„ï¢Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ÜUè ¨êGÚ„ï¢Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ÜUè ¨êGÚ„ï¢Îæ§}æè ¥G…GæÏæ ÜUè ¨êGÚ„ï¢
§¨ ãGÎè¨Gï }æéÏææÚÜU }æï¢ ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ±æHï ÜUï ÏææÚï }æï¢ ²ïã Ïæ²æÝ ãñ çÜU
“ã}æïàææ ¥G…GæÏæ Ðæ„æ Úãïxææ J” §¨ ÜUè àæÚãG ÜUÚ„ï ãé» àææÚïãGï ¨GãGèãG }æéçSH}æ
ãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ }æéãìG²égèÝ ²ãìG²æ çÏæÝ àæÚÈGU ݱ±è Ýï ÜéUÀ ¥vG±æH
ç…GRU ÈGUÚ}ææ» ãñ¢:-
(1) ç…¨ àæwG¨G Ýï ¶GéÎÜéUàæè ÜUæ ÈGUï’H ãGHæH ¨}æÛæ ÜUÚ çÜU²æ ãGæHæ¢çÜU ©¨ ÜUæï
¶GéÎÜéUàæè ÜUï ãGÚæ}æ ãæïÝï ÜUæ §GË}æ ƒæ „æï ±æïã ÜUæçÈGUÚ ãæï …æ»xææ ¥æñÚ ã}æïàææ ã}æïàææ ÜUï çH²ï
¥G…GæÏæ Ðæ„æ Úãïxææ J v²ê¢çÜU ÜGUæ§GÎæ ãñ çÜU “ãGÚæ}æï ÜGUyG§Gü ÜUæï ãGHæH ²æ ãGHæHï ÜGUyG§Gü ÜUæï ãGÚæ}æ
¨}æÛæÝæ ÜéUÈGí ãñ” …Ïæ çÜU ©Ý ÜUï ãGÚæ}æï ÜGUyG§Gü ¥æñÚ ãGHæHï ÜGUyG§Gü ãæïÝï ÜUæ §GË}æ ãæï J }æ-¨GHÝ
àæÚæÏæ ÐèÝæ ãGÚæ}æï ÜGUyG§Gü ãñ „æï ¥Ïæ ©¨ ÜUæï §GË}æ ãñ çÜU àæÚæÏæ ãGÚæ}æ ãñ }æxæÚ çÈUÚ |æè ©¨ ÜUæï
ãGHæH ¨}æÛæ ÜUÚ çвïxææ „æï ÜUæçÈGUÚ ãæï …æ»xææ §¨è „GÚãG ç…GÝæ ãGÚæ}æï ÜGUyG§Gü ãñ ¥xæÚ §¨
ÜUæï ÜUæï§ü ãGHæH ¨}æÛæ ÜUÚ ÜUÚïxææ „æï ÜUæçÈGUÚ ãæï …æ»xææ J (2) ã}æïàææ ¥G…GæÏæ }æï¢ ÚãÝï ÜUï
Îê¨Úï2
}ææ’Ýæ ²ïã |æè ãæï ¨ÜU„ï ãñ¢ çÜU „G±èH }æég„ „ÜU ¥G…GæÏæ }æï¢ Úãïxææ çHãæ…Gæ ¥xæÚ
çÜU¨è }æé¨Ë}ææÝ ÜUï ÏææÚï }æï¢ ²ïã ±æçÚÎ ãæï çÜU ±æïã ã}æïàææ ¥G…GæÏæ }æï¢ Úãïxææ J „æï ²ãæ¢ ²ïã
}ææ’Ýæ çH²ï …滢xæï çÜU „G±èH }æég„ „ÜU ¥G…GæÏæ }æï¢ Úãïxææ J …ñ¨æ çÜU }æéãGæ±Ú„Ý ÜUãæ …æ„æ
ãñ, “»ÜU ÏææÚ ²ïã ™è…G ¶GÚèÎ Hèç…²ï ã}æïàææ ÜUæ ¥æÚæ}æ ãæï …æ»xææ J” ãGæHæ¢çÜU ã}æïàææ
ÜUæ ¥æÚæ}æ }æéç}ÜUÝ Ýãè¢ J „æï ²ãæ¢ §¨ ¨ï }æéÚæÎ „G±èH }æég„ ÜUæ ¥æÚæ}æ ãñ J „æï §¨ ãGÎè¨Gï
ÐæÜU }æï¢ |æè H}Ïæï ¥GÚ¨Gï „ÜU ÜUæ ¥G…GæÏæ }æéÚæÎ ãñ J …ñ¨æ Ïæ„GæñÚï Îé¥Gæ ÜUãæ …æ„æ ãñ
¥ËHæã ÏææÎàææã ÜUæ }æéËÜU ã}æïàææ ¨Hæ}æ„ Ú¶ï ²ãæ¢ }æéÚæÎ ²ïãè ãñ çÜU
- 10 -

11. „æ ÎïÚ ÜGUæ§}æ Ú¶ï J (3) „è¨Úæ ÜGUæñH ²ïã ãñ çÜU ¶éGÎÜéUàæè ÜUè ¨…Gæ „æï ²ïãè ãñ }æxæÚ ¥ËHæã
„¥GæHæ Ýï }æé¥ìç}æÝèÝ ÐÚ ÜUÚ}æ ÈGUÚ}ææ²æ ¥æñÚ ¶GÏæÚ Îï Îè çÜU …æï §ü}ææÝ ÐÚ }æÚïxææ ±æïã Îæï…G¶G
}æï¢ ã}æïàææ Ý Úãïxææ (²æ’Ýè ¥xæÚ ÜUæï§ü xæéÝãxææÚ }æé¨Ë}ææÝ Îæï…G¶G }æï¢ xæ²æ |æè „æï ÜéUÀ
¥GÚ¨Gæ ¨…Gæ ÐæÝï ÜUï Ïææ’Î çÏæH ¥æç¶GÚ Îæï…G¶G ¨ï çÝÜUæH ÜUÚ ã}æïàææ ã}æïàææ ÜUï çH²ï
Îæç¶GHï …‹Ý„ ÜUÚ çÎ²æ …æ»xææ J)
(àæÚãïG }æéçSH}æ çH‹Ý±±è, ç…ËÎ:1, ¨G-ÈGUãGæ:796, ÎæÚéH çÈGURU ÏæñÚê„)
¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! ÜUæï§ü ²ïã Ý ÜUïã Îï çÜU ™Hæï çÏæH ¥æç¶GÚ
ÀéÅÜUæÚæ „æï ç}æH ãè …æ»xææ ÜéUÀ ¥GÚ¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ ÏæÚÎæà„ ÜUÚ Hï¢xæï J …æï »ï¨æ ÜUãïxææ ±æïã
¥G…GæÏæï ¶GéÎ汋Îè ÜUè „wGÈGUèÈGU ²æ’Ýè §¨ ÜUæï ãËÜUæ ¨}æÛæÝï ÜUï Ïææ§G¨G ÜUæçÈGUÚ ãæï …æ»xææ
¥æñÚ çÏæxæñÚ „æñÏææ }æÚÝï ÜUè ¨êGÚ„ }æï¢ ã}æïàææ ã}æïàææ …ã‹Ý}æ }æï¢ Úãïxææ J ¥ËHæã ÜUè „GÚÈGU ¨ï
çÎ²æ …æÝï ±æHæ ¥G…GæÏæ §¨ ÜGUÎÚ àæÎèÎ ãæï„æ ãñ çÜU ©¨ ÜUæï ÜéUÀ ¥GÚ¨Gæ „æï v²æ ÜUæï§ü ÏæÚÎæà„
ÜUÚïxææ ¶éGÎæ ÜUè ÜGU¨}æ ! »ÜU ¨ïÜU‹Ç ÜUï ÜUÚæïÇ±ï¢ çãGSG¨Gï ÜUæ ¥G…GæÏæ |æè ÜUæï§ü ÏæÚÎæà„ Ýãè¢ ÜUÚ
¨ÜU„æ J
}ææï’ç}æÝ ÜUæ ÜGUñζGæÝæ}ææï’ç}æÝ ÜUæ ÜGUñζGæÝæ}ææï’ç}æÝ ÜUæ ÜGUñζGæÝæ}ææï’ç}æÝ ÜUæ ÜGUñζGæÝæ}ææï’ç}æÝ ÜUæ ÜGUñζGæÝæ
²ÜGUèÝݲÜGUèÝݲÜGUèÝݲÜGUèÝݲÜGUèÝÝ ¶GéÎÜéUàæè …é}æïü ¥G…Gè}æ ¥æñÚ ©¨ ÐÚ ¨…Gæ» àæÎèÎ ± ¥G…GæÏæï }æ…GèÎ ãñ
¥xæÚ ¶éGÎæ Ý wG±æS„æ çÜU¨è ÜUæï ¶GéÎÜéUàæè ÜUÚÝï ÜUï ±S±¨ï ¥æ»¢ „æï ©¨ ÜUæï ™æçã²ï
çÜU Ïæ²æÝ ÜUÎæü ±§GüÎæ„ ¨ï §GÏæí„ ãGæç¨GH ÜUÚï ¥æñÚ àæñ„GæÝ ÜUï ±æÚ ÜUæï ÝæÜUæ}æ
ÏæÝæ» J ¥xæ™ïü ÜñU¨è ãè ÐÚïàææçÝ²æ¢ ãæï¢ ¨GÏæíæï çÚ…Gæ ÜUæ ÐñÜUÚ ÏæÝ ÜUÚ }æÎæüÝæ ±æÚ
ãGæHæ„ ÜUæ }æéÜGUæÏæHæ ÜUÚï J ²æÎ Ú網ï ! ãGÎè¨Gï ÐæÜU }æï¢ ãñ,
“Î鋲æ }ææï’ç}æÝ ÜUï çH²ï ÜñGUζGæÝæ ¥æñÚ ÜUæçÈGUÚ ÜUï çH²ï …‹Ý„ ãñ J”“Î鋲æ }ææï’ç}æÝ ÜUï çH²ï ÜñGUζGæÝæ ¥æñÚ ÜUæçÈGUÚ ÜUï çH²ï …‹Ý„ ãñ J”“Î鋲æ }ææï’ç}æÝ ÜUï çH²ï ÜñGUζGæÝæ ¥æñÚ ÜUæçÈGUÚ ÜUï çH²ï …‹Ý„ ãñ J”“Î鋲æ }ææï’ç}æÝ ÜUï çH²ï ÜñGUζGæÝæ ¥æñÚ ÜUæçÈGUÚ ÜUï çH²ï …‹Ý„ ãñ J”“Î鋲æ }ææï’ç}æÝ ÜUï çH²ï ÜñGUζGæÝæ ¥æñÚ ÜUæçÈGUÚ ÜUï çH²ï …‹Ý„ ãñ J”
(¨GãGèãG }æéçSH}æ, ¨G-ÈGUãGæ:1582, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:2956, ÎæÚï §ÏÝï ãGÁG}æ, ÏæñÚê„) }æèÆï }æèÆï §SHæ}æè}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè
|æ槲æï !|æ槲æï !|æ槲æï !|æ槲æï !|æ槲æï ! …GæçãÚ ãñ ÜGñUζGæÝï }æï¢ „ÜUHèÈGï¢U ãè „ÜUHèÈGï¢U ãæï„è ãñ¢ J ãG…GÚ„ï }ææñHæÝæ
…HæHégèÝ Úê}æè ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢,
ãS„ Îé‹²æ …‹Ý„ ¥æ¢ ÜéUzGÈGUæÚ ÚæãS„ Îé‹²æ …‹Ý„ ¥æ¢ ÜéUzGÈGUæÚ ÚæãS„ Îé‹²æ …‹Ý„ ¥æ¢ ÜéUzGÈGUæÚ ÚæãS„ Îé‹²æ …‹Ý„ ¥æ¢ ÜéUzGÈGUæÚ ÚæãS„ Îé‹²æ …‹Ý„ ¥æ¢ ÜéUzGÈGUæÚ Úæ ¥ãHï …GéË}æ ± çÈGUSÜGU ¥æ¢ ¥àÚæÚ Úæ¥ãHï …GéË}æ ± çÈGUSÜGU ¥æ¢ ¥àÚæÚ Úæ¥ãHï …GéË}æ ± çÈGUSÜGU ¥æ¢ ¥àÚæÚ Úæ¥ãHï …GéË}æ ± çÈGUSÜGU ¥æ¢ ¥àÚæÚ Úæ¥ãHï …GéË}æ ± çÈGUSÜGU ¥æ¢ ¥àÚæÚ Úæ
ÏæãÚï }ææï’ç}æÝ ãS„ ç…G‹Îæ¢ §¢ü }æÜGUæ}æÏæãÚï }ææï’ç}æÝ ãS„ ç…G‹Îæ¢ §¢ü }æÜGUæ}æÏæãÚï }ææï’ç}æÝ ãS„ ç…G‹Îæ¢ §¢ü }æÜGUæ}æÏæãÚï }ææï’ç}æÝ ãS„ ç…G‹Îæ¢ §¢ü }æÜGUæ}æÏæãÚï }ææï’ç}æÝ ãS„ ç…G‹Îæ¢ §¢ü }æÜGUæ}æ ÝïS„ ç…G‹Îæ¢ …æ» »Gïàææï »ãGç„àææ}æÝïS„ ç…G‹Îæ¢ …æ» »Gïàææï »ãGç„àææ}æÝïS„ ç…G‹Îæ¢ …æ» »Gïàææï »ãGç„àææ}æÝïS„ ç…G‹Îæ¢ …æ» »Gïàææï »ãGç„àææ}æÝïS„ ç…G‹Îæ¢ …æ» »Gïàææï »ãGç„àææ}æ
(²æ’Ýè ÜUæçÈGUÚæï¢, …GæçH}ææï¢, ÈGUæç¨ÜGUæï¢ ¥æñÚ àæÚèÚæï¢ ÜUï çH²ï ²ïã Îé‹²æ …‹Ý„ ãñ …Ïæ
çÜU §ü}ææÝ ±æHæï¢ ÜUï çH²ï ²ïã Îé‹²æ …ïH ¶GæÝæ ãñ, …ïH ¶GæÝ »ïGàææï ÚæãG„ ÜUæ }æÜGUæ}æ Ýãè¢ J)
¥ËHæã¥ËHæã¥ËHæã¥ËHæã¥ËHæã ¥æ…G}ææ„æ ãñ¥æ…G}ææ„æ ãñ¥æ…G}ææ„æ ãñ¥æ…G}ææ„æ ãñ¥æ…G}ææ„æ ãñ
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! ¥ËHæã „ÏææÚÜU ± „¥GæHæ }æé¨Ë}ææÝæï¢ ÜUæï
§ç}„ãGæÝæ„ }æï¢ }æéÏ„Hæ ÈGUÚ}ææ ÜUÚ ©Ý ÜUï ¨çIJ¥æ„¨çIJ¥æ„¨çIJ¥æ„¨çIJ¥æ„¨çIJ¥æ„ (²æ’Ýè xæéÝæãæï¢) ÜUæï ç}æÅæ„æ
- 11 -

12. ¥æñÚ ÎÚ…æ„ ÜUæï ÏæÉGæ„æ ãñ J …æï }æ¨Gæ§Ïæ ± ¥æHæ}æ ÐÚ ¨GÏæí ÜUÚÝï }æï¢ ÜUæç}æ²æÏæ ãæï
…æ„æ ãñ ±æïã ¥ËHæã ÜUè ÚãG}æ„æï¢ ÜUï ¨æ» }æï¢ ¥æ …æ„æ ãñ J ™éÝæ‹™ï ÐæÚã
Îê¨Úæ, ¨êÚ„éH ÏæÜGUÚ㠥沄 Ý}ÏæÚ 155 „æ 157 }æï¢ §àææüÎï ÚÏÏææÝè ãñ:-
„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ: ¥æñÚ …GÚêÚ ã}æ „é}ãï¢ ¥æÁG}æ滢xæï ÜéUÀ ÇÚ ¥æñÚ |æêÜU
¨ï ¥æñÚ ÜéUÀ }ææHæï¢ ¥æñÚ …æÝæï¢ ¥æñÚ ÈUHæï¢ ÜUè ÜU}æè ¨ï, ¥æñÚ ¶éGàæ¶GÏæÚè ¨éÝæ ©Ý
¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ±æHæï¢ ÜUæï çÜU …Ïæ ©Ý ÐÚ ÜUæï§ü }æé¨GèÏæ„ ÐÇïG „æï ÜUãï¢, “ã}æ ¥ËHæã ÜUï
}ææH ãñ¢ ¥æñÚ ã}æ ÜUæï ©¨è ÜUè „GÚÈGU çÈUÚÝæ J ²ïã Hæïxæ ãñ¢ ç…Ý ÐÚ ©Ý ÜUï ÚÏæ
ÜUè ÎéÚêÎï¢ ãñ¢ ¥æñÚ ÚãG}æ„ J ¥æñÚ ²ïãè Hæïxæ Úæã ÐÚ ãñ¢ J”
ÎêÚ Î鋲æ ÜUï ãæï …æ»¢ Ú¢…æï ¥H}æ,ÎêÚ Î鋲æ ÜUï ãæï …æ»¢ Ú¢…æï ¥H}æ,ÎêÚ Î鋲æ ÜUï ãæï …æ»¢ Ú¢…æï ¥H}æ,ÎêÚ Î鋲æ ÜUï ãæï …æ»¢ Ú¢…æï ¥H}æ,ÎêÚ Î鋲æ ÜUï ãæï …æ»¢ Ú¢…æï ¥H}æ, }æéÛæ ÜUæï ç}æH …æ» }æèÆï }æÎèÝï ÜUæ xæG}æ}æéÛæ ÜUæï ç}æH …æ» }æèÆï }æÎèÝï ÜUæ xæG}æ}æéÛæ ÜUæï ç}æH …æ» }æèÆï }æÎèÝï ÜUæ xæG}æ}æéÛæ ÜUæï ç}æH …æ» }æèÆï }æÎèÝï ÜUæ xæG}æ}æéÛæ ÜUæï ç}æH …æ» }æèÆï }æÎèÝï ÜUæ xæG}æ
ãæï ÜUÚ}æ ãæï ÜUÚ}æ ²æ ¶GéÎæãæï ÜUÚ}æ ãæï ÜUÚ}æ ²æ ¶GéÎæãæï ÜUÚ}æ ãæï ÜUÚ}æ ²æ ¶GéÎæãæï ÜUÚ}æ ãæï ÜUÚ}æ ²æ ¶GéÎæãæï ÜUÚ}æ ãæï ÜUÚ}æ ²æ ¶GéÎæ ãæï ÜUÚ}æ,ãæï ÜUÚ}æ,ãæï ÜUÚ}æ,ãæï ÜUÚ}æ,ãæï ÜUÚ}æ, ±æ稄Gæ ©¨ ÜUæ …æï àææãï ¥ÏæÚæÚ±æ稄Gæ ©¨ ÜUæ …æï àææãï ¥ÏæÚæÚ±æ稄Gæ ©¨ ÜUæ …æï àææãï ¥ÏæÚæÚ±æ稄Gæ ©¨ ÜUæ …æï àææãï ¥ÏæÚæÚ±æ稄Gæ ©¨ ÜUæ …æï àææãï ¥ÏæÚæÚ ãñ
Ïæï ¨GÏæíè ¨ï }æé¨GèÏæ„ ÎêÚ Ýãè¢ ãæï„èÏæï ¨GÏæíè ¨ï }æé¨GèÏæ„ ÎêÚ Ýãè¢ ãæï„èÏæï ¨GÏæíè ¨ï }æé¨GèÏæ„ ÎêÚ Ýãè¢ ãæï„èÏæï ¨GÏæíè ¨ï }æé¨GèÏæ„ ÎêÚ Ýãè¢ ãæï„èÏæï ¨GÏæíè ¨ï }æé¨GèÏæ„ ÎêÚ Ýãè¢ ãæï„è
¥æÐ¥æÐ¥æÐ¥æÐ¥æÐ Ýï }æéHæãG…Gæ ÈGUÚ}ææ²æ çÜU ¥ËHæã „¥GæHæ }æé¨GèÏæ„ï¢ Îï ÜUÚ ¥æÁG}ææ„æ ãñ „æï
ç…¨ Ýï ©Ý }æï¢ Ïæï ¨GÏæíè ÜUæ }æé…GæãÚæ çÜU²æ, ±æ±ïHæ }æ™æ²æ, Ýæ àæéRUè ÜUï ÜUçH}ææ„ …GÏææÝ
¨ï ¥Îæ çÜU²ï ²æ Ïæï…GæÚ ãæï ÜUÚ ¶GéÎÜéUàæè ÜUè Úæã Hè, ±æïã §¨ §ç}„ãGæÝ }æï¢ ÏæéÚè
„GÚãG Ýæ ÜUæ}æ ãæï ÜUÚ ÐãHï ¨ï ÜUÚæïÇG ãæ ÜUÚæïÇG xæéÝæ …Gæ§Î }æé¨GèÏæ„æï¢ }æï¢ xæçÚzG„æÚ ãæï xæ²æ J
Ïæï ¨GÏæíè ÜUÚÝï ¨ï }æé¨GèÏæ„ „æï …æ„è Úãè ©ËÅæ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUï …GÚè»G ãæƒ ¥æÝï ±æHæ ¥G…Gè}æéààææÝ
¨G±æÏæ …G滥G ãæï …æ„æ ãñ …æï çÜU Ïæ…Gæ„ï ¶GéÎ »ÜU Ïæãé„ ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„ ãñ J
}æé¨GèÏæ„ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„
ãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ïãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ ¥GÏÎéËHæã §ÏÝï }æéÏææÚÜU ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï ¥GæHèàææÝ
ãñ, “}æé¨GèÏæ„ (§çÏ„Îæ¥Ý) »ÜU ãæï„è ãñ (}æxæÚ) …Ïæ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ……G¥
(²æ’Ýè Ïæï ¨GÏæíè ¥æñÚ ±æ±ïHæ) ÜUÚ„æ ãñ „æï („æï »ÜU ÜUï Ïæ…æ») Îæï2
}æ¨GèÏæ„ï¢ ãæï
…æ„è ãñ¢ (1) »ÜU „æï ±æïãè }æé¨GèÏæ„ ÏææÜGUè Úã„è ãñ ¥æñÚ Îê¨Úè (2) }æé¨GèÏæ„ (¨GÏæí
ÜUÚÝï ÐÚ ç}æHÝï ±æHï) ¥…í ÜUæ …G滥G ãæï …æÝæ ãñ ¥æñÚ ²ïã (¥…í …G滥G ãæïÝï
±æHè Îê¨Úè }æé¨GèÏæ„) ÐãHè (}æé¨GèÏæ„) ¨ï ÏæÉG ÜUÚ ãñ J”
(„}ÏæèãéH xæGæçÈGUHèÝ, ¨G-ÈGUãGæ:143, ÎæÚéH çÜU„æçÏæH ¥GÚÏæè, ÏæñÚê„)
²æ’Ýè²æ’Ýè²æ’Ýè²æ’Ýè²æ’Ýè ÐãHï ÐãH }æé¨GèÏæ„ ÜUæ ÝévG¨GæÝ ç¨GÈGüUUÎ鋲±è ãè ƒæ }æxæÚ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí
- 12 -

13. ÜUè ¨GêÚ„ }æï¢ ãæƒ ¥æÝï ±æHï ¥G…Gè}æéààææÝ ¥…í ÜUæ Ïæï ¨GÏæíè ÜUï Ïææ§G¨G …G滥G ãæï
…æÝæ §¨ çH²ï ©¨ ¨ï |æè ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„ ãñUçÜU §¨ }æï¢ ¥æç¶GÚ„ ÜUæ Ïæãé„ ÏæÇGæ
ÝévG¨GæÝ ãñ J
ÚæïÝæ }æé¨GèÏæ„ ÜUæ „ê }æ„ Úæï ¥æHï ÝÏæè ÜUï Îè±æÝïÚæïÝæ }æé¨GèÏæ„ ÜUæ „ê }æ„ Úæï ¥æHï ÝÏæè ÜUï Îè±æÝïÚæïÝæ }æé¨GèÏæ„ ÜUæ „ê }æ„ Úæï ¥æHï ÝÏæè ÜUï Îè±æÝïÚæïÝæ }æé¨GèÏæ„ ÜUæ „ê }æ„ Úæï ¥æHï ÝÏæè ÜUï Îè±æÝïÚæïÝæ }æé¨GèÏæ„ ÜUæ „ê }æ„ Úæï ¥æHï ÝÏæè ÜUï Îè±æÝï
ÜUÏææïü ÏæHæ ±æHï àæã…GæÎæï¢ ÐÚ |æè „êÝï Š²æÝ çβæ ?ÜUÏææïü ÏæHæ ±æHï àæã…GæÎæï¢ ÐÚ |æè „êÝï Š²æÝ çβæ ?ÜUÏææïü ÏæHæ ±æHï àæã…GæÎæï¢ ÐÚ |æè „êÝï Š²æÝ çβæ ?ÜUÏææïü ÏæHæ ±æHï àæã…GæÎæï¢ ÐÚ |æè „êÝï Š²æÝ çβæ ?ÜUÏææïü ÏæHæ ±æHï àæã…GæÎæï¢ ÐÚ |æè „êÝï Š²æÝ çβæ ?
„èÝ ¨æñ„èÝ ¨æñ„èÝ ¨æñ„èÝ ¨æñ„èÝ ¨æñ300
Î-Ú…æ„ ÜUè ÏæéH‹ÎèÎ-Ú…æ„ ÜUè ÏæéH‹ÎèÎ-Ú…æ„ ÜUè ÏæéH‹ÎèÎ-Ú…æ„ ÜUè ÏæéH‹ÎèÎ-Ú…æ„ ÜUè ÏæéH‹Îè
ãGÎè¨GïãGÎè¨GïãGÎè¨GïãGÎè¨GïãGÎè¨Gï }æéÏææÚÜU }æï¢ ãñ, “ç…¨ Ýï }æé¨GèÏæ„ ÐÚ ¨GÏæí çÜU²æ ²ãæ¢ „ÜU çÜU ©¨
(}æé¨GèÏæ„) ÜUæï ¥ÓÀï ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUï ¨æƒ HæñÅæ çÎ²æ ¥ËHæã „ÏææÚÜU ± „¥GæHæ ©¨ ÜUï çH²ï
„èÝ ¨æñ300
Î-Ú…æ„ çH¶ïxææ J”
(¥H çÈGUÚÎæñ¨ çÏæ}ææ ÝéÚéH ç¶G„GæÏæ, ç…ËÎ:2, ¨G-ÈGUãGæ:416, ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„)
…GwG}æè ãæï ÜUÚ ã¢¨ ÐÇGÝæ…GwG}æè ãæï ÜUÚ ã¢¨ ÐÇGÝæ…GwG}æè ãæï ÜUÚ ã¢¨ ÐÇGÝæ…GwG}æè ãæï ÜUÚ ã¢¨ ÐÇGÝæ…GwG}æè ãæï ÜUÚ ã¢¨ ÐÇGÝæ
ã}ææÚïã}ææÚïã}ææÚïã}ææÚïã}ææÚï ¥SHæÈGU „æï }æé¨GèÏæ„ ÐÚ ç}æHÝï ±æHï ¨G±æÏæ ÜUï „¨GñéÚ }æï¢ »ï¨ï
}æé‹ãç}æÜU ãæï …æ„ï ƒï çÜU ©‹ãï¢ }æé¨GèÏæ„ ÜUè ÐÚ±æã ãè Ý Úã„è …ñ¨æ çÜU }æ‹ÜGêUH ãñ, ãG…GÚ„ï
¨çIJÎéÝæ ÈGUyãG }ææñç¨GHè ÜUè ¥ãçH²æ» }ææïãG„Ú}ææ »ÜU }æÚ„Ïææ …GæïÚ
¨ï çxæÚè¢ ç…¨ ¨ï Ýæ¶éGÝ }æéÏææÚÜU ÅêÅ xæ²æ J HïçÜUÝ ÎÎü ¨ï ÜUÚæãÝï ¥æñÚ “ãæ»” “ªã”
±xæGñÚæ ÜUÚÝï ÜUè Ïæ…æ» ã¢¨Ýï Hxæè¢ !! çÜU¨è Ýï ÐêÀæ, v²æ …GwG}æ }æï¢ ÎÎü Ýãè¢ ãæï Úãæ ?
ÈGUÚ}ææ²æ, “¨GÏæí ÜUï ÏæÎHï }æï¢ ãæƒ ¥æÝï ±æHï ¨G±æÏæ ÜUè ¶Géàæè }æï¢ }æéÛæï ™æïÅ ÜUè
„ÜUHèÈGU ÜUæ ¶G²æH ãè Ý ¥æ ¨ÜUæ J” }æ…GèÎ ÈGUÚ}ææ²æ, “¥xæÚ „ê ±æÜGUï§Gü
¥ËHæã ÜUæï ¥GÁG}æ„ ±æHæ ¨}æÛæ„æ ãñ „æï §¨ ÜUè çÝàææÝè ²ïã ãñ çÜU Ïæè}ææÚè
}æï¢ ãGÈGUïü çàæÜU沄 …GÏææÝ ÐÚ Ý Hæ» ¥æñÚ }æé¨GèÏæ„ ¥æ ÐÇïG „æï ©¨ï Îê¨Úæï¢ ÐÚ …GæçãÚ
Ý ãæïÝï Îï J” (v²ê¢ çÜU çÏæHæ …GÚêÚ„ §¨ ÜUæ §…GãæÚ Ïæï ¨GÏæíè ÜUè ¥GHæ}æ„ ãñ …ñ¨æ
çÜU ¥æ…ÜUH }ææ’}æêHè ÝÁGHæ ¥æñÚ …éGÜUæ}æ ²æ ÎÎïü ¨Ú |æè ãæï …æ» „æï Hæïxæ ãÚ »ÜU
ÜUæï ÜUïã„ï çÈUÚ„ï ãñ¢ J)
(ÜUèç}æ²æ» ¨¥Gæ΄, ç…ËÎ:2, ¨G-ÈGUãGæ:782, }æyGÏæê¥Gæ §ç‹„àææÚæ„ï x梅èÝæ „ïãÚæÝ)
ÅêÅï xææï ¨Ú Ðï ÜUæïãï ÏæHæÅêÅï xææï ¨Ú Ðï ÜUæïãï ÏæHæÅêÅï xææï ¨Ú Ðï ÜUæïãï ÏæHæÅêÅï xææï ¨Ú Ðï ÜUæïãï ÏæHæÅêÅï xææï ¨Ú Ðï ÜUæïãï ÏæHæ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUÚ,ÜUÚ,ÜUÚ,ÜUÚ,ÜUÚ, »ï }æé¨Ë}ææ¢ Ý „ê Çxæ}æxææ»ï }æé¨Ë}ææ¢ Ý „ê Çxæ}æxææ»ï }æé¨Ë}ææ¢ Ý „ê Çxæ}æxææ»ï }æé¨Ë}ææ¢ Ý „ê Çxæ}æxææ»ï }æé¨Ë}ææ¢ Ý „ê Çxæ}æxææ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUÚÜUÚÜUÚÜUÚÜUÚ
HÏæ Ðï ãGÈGUïü çàæÜU沄 Ý HæHÏæ Ðï ãGÈGUïü çàæÜU沄 Ý HæHÏæ Ðï ãGÈGUïü çàæÜU沄 Ý HæHÏæ Ðï ãGÈGUïü çàæÜU沄 Ý HæHÏæ Ðï ãGÈGUïü çàæÜU沄 Ý Hæ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUÚ,ÜUÚ,ÜUÚ,ÜUÚ,ÜUÚ, çÜU ²ïãè ¨é‹Ý„ï àææãï ¥ÏæÚæÚçÜU ²ïãè ¨é‹Ý„ï àææãï ¥ÏæÚæÚçÜU ²ïãè ¨é‹Ý„ï àææãï ¥ÏæÚæÚçÜU ²ïãè ¨é‹Ý„ï àææãï ¥ÏæÚæÚçÜU ²ïãè ¨é‹Ý„ï àææãï ¥ÏæÚæÚ ãñãñãñãñãñ
ÜUæàæ }æñ¢ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ãæï„æ !ÜUæàæ }æñ¢ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ãæï„æ !ÜUæàæ }æñ¢ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ãæï„æ !ÜUæàæ }æñ¢ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ãæï„æ !ÜUæàæ }æñ¢ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ãæï„æ !
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! ã}æï¢ ™æçã²ï çÜU ÜñU¨è ãè }æé¨GèÏæ„ ¥æ …æ» ©¨
}æé¨GèÏæ„ ÜUï ÏæÇGï ãæïÝï ÐÚ Ý…GÚ Ý Ú¶ï¢ ÏæçËÜU ©¨ ÐÚ
- 13 -

14. ç}æHÝï ±æHï ¨G±æÏæ ÐÚ xæGæñÚ ÜUÚï¢ J §¨ „GÚãG ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUÚÝæ ¥æ¨æÝ ãæï …æ»xææ ¥æñÚ
¥xæÚ ã}æ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUÚÝï }æï¢ ÜUæç}æ²æÏæ ãæï xæ» „æï ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}æ„ ©¨ ÜUï ¥G…Gè}æéààææÝ ¨G±æÏæ
ÜUæï Îï¶ ÜUÚ Hæïxæ ÚàÜU ÜUÚï¢xæï J ™éÝæ‹™ï ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæGé²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ
¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ¥GçÝH ©G²êÏæ ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï …GèàææÝ ãñ, …Ïæ ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}æ„ ¥ãHï
ÏæHæ (²æ’Ýè Î鋲æ }æï¢ ç…‹ãæï¢ Ýï Ïæè}ææçÚ²æ¢, Ïæï Úê…GxææçÚ²æ¢ ¥æñÚ ÐÚïàææçÝ²æ¢ ©Æ槢ü ©Ý) ÜUæï ¨G±æÏæ
¥G„Gæ çÜU²æ …æ»xææ „æï ¥GæçÈGUIJ„ ±æHï (²æ’Ýè }ææHÎæÚ, ç¨G¤GãG„}æ‹Î ¥æñÚ Î鋲æ }æï¢ ¨é¶ ÐæÝï
±æHï Hæïxæ) „}æ‹Ýæ ÜUÚï¢xæï, ÜUæàæ ! Î鋲æ }æï¢ ã}ææÚè ¶æHï¢ ÜUï¢ç™²æï¢ ¨ï ÜUæÅè …æ„è¢ (¥æñÚ ¥æ…
çÜGU²æ}æ„ }æï¢ ã}æï¢ |æè ²ïã ¥G…Gè}æéààææÝ ¨G±æÏæ ç}æH …æ„æ !)
(¨éÝÝéçœæÚç}æ…Gè, ç…ËÎ:4, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:2410, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH çÈGURU ÏæñÚê„)
}ææHæï ÎæñH„ Ý Îï, ÜUæï§ü ¨GÚ±„ Ý Îï}ææHæï ÎæñH„ Ý Îï, ÜUæï§ü ¨GÚ±„ Ý Îï}ææHæï ÎæñH„ Ý Îï, ÜUæï§ü ¨GÚ±„ Ý Îï}ææHæï ÎæñH„ Ý Îï, ÜUæï§ü ¨GÚ±„ Ý Îï}ææHæï ÎæñH„ Ý Îï, ÜUæï§ü ¨GÚ±„ Ý Îï ™æãï §GÁG…G„ Ý Îï, ÜUæï§ü àææïãÚ„ Ý Îï™æãï §GÁG…G„ Ý Îï, ÜUæï§ü àææïãÚ„ Ý Îï™æãï §GÁG…G„ Ý Îï, ÜUæï§ü àææïãÚ„ Ý Îï™æãï §GÁG…G„ Ý Îï, ÜUæï§ü àææïãÚ„ Ý Îï™æãï §GÁG…G„ Ý Îï, ÜUæï§ü àææïãÚ„ Ý Îï
ÏæçËÜU Î鋲æ ÜUè ÜUæï§ü }æé¨Úü„ Ý ÎïÏæçËÜU Î鋲æ ÜUè ÜUæï§ü }æé¨Úü„ Ý ÎïÏæçËÜU Î鋲æ ÜUè ÜUæï§ü }æé¨Úü„ Ý ÎïÏæçËÜU Î鋲æ ÜUè ÜUæï§ü }æé¨Úü„ Ý ÎïÏæçËÜU Î鋲æ ÜUè ÜUæï§ü }æé¨Úü„ Ý Îï „éÛæ ¨ï ¥GœæGæÚ „ïÚæ „GHÏæxææÚ ãñ„éÛæ ¨ï ¥GœæGæÚ „ïÚæ „GHÏæxææÚ ãñ„éÛæ ¨ï ¥GœæGæÚ „ïÚæ „GHÏæxææÚ ãñ„éÛæ ¨ï ¥GœæGæÚ „ïÚæ „GHÏæxææÚ ãñ„éÛæ ¨ï ¥GœæGæÚ „ïÚæ „GHÏæxææÚ ãñ
ÚæñàæÝ ÜGUÏæíï¢ÚæñàæÝ ÜGUÏæíï¢ÚæñàæÝ ÜGUÏæíï¢ÚæñàæÝ ÜGUÏæíï¢ÚæñàæÝ ÜGUÏæíï¢
}æ‹ÜGêUH}æ‹ÜGêUH}æ‹ÜGêUH}æ‹ÜGêUH}æ‹ÜGêUH ãñ çÜU, “çÜU¨è Ïæé…Géxæü Ýï ãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ ãG¨Ý çÏæÝ …GÜU±æÝ
ÜUæï ©Ý ÜUè ±ÈGUæ„ ÜUï »ÜU ¨æH Ïææ’Î wG±æÏæ }æï¢ Îï¶æ „æï §çS„zG¨æÚ çÜU²æ, ÜUæñÝ ¨è
ÜGUÏæíï¢ ç…G²æÎæ ÚæñàæÝ ãñ¢ ?” ÈGUÚ}ææ²æ, “Î鋲æ }æï¢ }æé¨GèÏæ„ï¢ ©ÆæÝï ±æHæï¢ ÜUè J”
(„}ÏæèãéH }æéxG„ÚèüÝ, ¨G-ÈGUãGæ:197, ÎæÚéH Ïæàææ§Ú çÎç}æàÜGU)
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! Îï¶æ ¥æÐÝï ! ±æïã ÍæéÐ ¥¢{ïÚè ÜGUÏæí ç…¨ï Î鋲æ ÜUæ ÜUæï§ü
ÏæÜGUèü ÏæËÏæ ÚæñàæÝ Ýãè¢ ÜUÚ ¨ÜU„æ ±æïã }æèÆï }æèÆï ¥æÜGUæ ÜUï ÝêÚ ÜUï
¨GÎÜGUï ÐÚïàææÝ ãGæHæï¢ ÜUï çH²ï ÝêÚ ÝêÚ ãæï ÜUÚ …xæ}æxææ ©Æïxæè J
wG±æÏæ }æï¢ |æè »ï¨æ ¥¢{ïÚæ ÜU|æè Îï¶æ Ý ƒæwG±æÏæ }æï¢ |æè »ï¨æ ¥¢{ïÚæ ÜU|æè Îï¶æ Ý ƒæwG±æÏæ }æï¢ |æè »ï¨æ ¥¢{ïÚæ ÜU|æè Îï¶æ Ý ƒæwG±æÏæ }æï¢ |æè »ï¨æ ¥¢{ïÚæ ÜU|æè Îï¶æ Ý ƒæwG±æÏæ }æï¢ |æè »ï¨æ ¥¢{ïÚæ ÜU|æè Îï¶æ Ý ƒæ
…ñ¨æ ¥¢{ïÚæ ã}ææÚè ÜGUÏæí }æï¢ ¨ÚÜUæÚ ãñ…ñ¨æ ¥¢{ïÚæ ã}ææÚè ÜGUÏæí }æï¢ ¨ÚÜUæÚ ãñ…ñ¨æ ¥¢{ïÚæ ã}ææÚè ÜGUÏæí }æï¢ ¨ÚÜUæÚ ãñ…ñ¨æ ¥¢{ïÚæ ã}ææÚè ÜGUÏæí }æï¢ ¨ÚÜUæÚ ãñ…ñ¨æ ¥¢{ïÚæ ã}ææÚè ÜGUÏæí }æï¢ ¨ÚÜUæÚ ãñ
²æ Ú¨êHËHæã ¥æ ÜUÚ ÜGUÏæí ÚæñàæÝ ÜUèç…²ï²æ Ú¨êHËHæã ¥æ ÜUÚ ÜGUÏæí ÚæñàæÝ ÜUèç…²ï²æ Ú¨êHËHæã ¥æ ÜUÚ ÜGUÏæí ÚæñàæÝ ÜUèç…²ï²æ Ú¨êHËHæã ¥æ ÜUÚ ÜGUÏæí ÚæñàæÝ ÜUèç…²ï²æ Ú¨êHËHæã ¥æ ÜUÚ ÜGUÏæí ÚæñàæÝ ÜUèç…²ï
…Gæ„ ÏæïàæÜU ¥æÐ ÜUè „æï }æ}Ïæ»G ¥Ý±æÚ ãñ…Gæ„ ÏæïàæÜU ¥æÐ ÜUè „æï }æ}Ïæ»G ¥Ý±æÚ ãñ…Gæ„ ÏæïàæÜU ¥æÐ ÜUè „æï }æ}Ïæ»G ¥Ý±æÚ ãñ…Gæ„ ÏæïàæÜU ¥æÐ ÜUè „æï }æ}Ïæ»G ¥Ý±æÚ ãñ…Gæ„ ÏæïàæÜU ¥æÐ ÜUè „æï }æ}Ïæ»G ¥Ý±æÚ ãñ
…‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ…‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ…‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ…‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ…‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ
}æé¨GèÏæ„ …GÎæï¢ ÜUè ÜGUÏæíï¢ ÚæñàæÝ ãæï¢xæè ¥æñÚ …‹Ý„ }æï¢ }æSÜUÝ |æè ç}æHïxææ J …‹Ý„
ÜUï „GHÏæxææÚæï ! §¨ ãGÎè¨Gï ÐæÜU ÜUæï ¨èÝï }æï¢ ©„æÚ Hæï ç…¨ }æï¢ ¨ÚÜUæÚï Ýæ}æÎæÚ, Îæï2
¥GæH}æ ÜUï
}ææçHÜUæï }æéwG„æÚ, àæã‹àææãï ¥ÏæÚæÚ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ ãñ, …ã‹Ý}æ àæ㱄æï¢
(²æ’Ýè ÝzG¨æÝè wG±æçãàææï¢) ¨ï Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ ¥æñÚ …‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ ¨ï Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ J
(¨GãGèãG Ïæé¶GæÚè, ç…ËÎ:4, ¨G-ÈGUãGæ:234, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:6487, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æIJæ, ÏæñÚê„)
- 14 -

15. }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ç…G²æÎæ ¨G±æÏæ ÜUÏæ ç}æHïxææ ?}æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ç…G²æÎæ ¨G±æÏæ ÜUÏæ ç}æHïxææ ?}æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ç…G²æÎæ ¨G±æÏæ ÜUÏæ ç}æHïxææ ?}æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ç…G²æÎæ ¨G±æÏæ ÜUÏæ ç}æHïxææ ?}æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ç…G²æÎæ ¨G±æÏæ ÜUÏæ ç}æHïxææ ?
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! }ææHæï ÎæñH„ ¥æñÚ ¥æ¨æ§àæ ± ÚæãG„ ÜUè
„GHÏæ }æï¢ …æï xæéÝæã ± }ææ’ç¨GIJ„ ÜUÚÝï ¨ï Ïææ…G Ýãè¢ ¥æ„ï ©‹ãï¢ §¨ ãGÎè¨Gï
ÐæÜU ¨ï §GÏæí„ ãGæç¨GH ÜUÚÝè ™æçã²ï çÜU …ã‹Ý}æ wG±æçãàææ„ ¨ï Éæ¢Ðè ãé§ü ãñ J
¥æñÚ „GÚãG „GÚãG ÜUè „ÜUæHèÈGU ¥æÝï ÜUï Ïææ ±é…êÎ …æï ¨GÏæíæï¨GÏæíæï¨GÏæíæï¨GÏæíæï¨GÏæíæï §çS„ÜGUæ}æ„ ÜUæ
}æé…GæãÚæ ÜUÚ„ï ãñ¢ ©Ý ÜUï çH²ï çÏæàææÚ„ ãñ çÜU …‹Ý„ „ÜUHèÈGUæï¢ }æïï¢ Éæ¢Ðè ãé§ü
ãñ, çHãæ…Gæ ÎèÝ ÜUï }æé¥Gæ}æHï }æï¢ }æ-¨GHÝ Ý}ææ…G ± Úæï…Gæ ±xæñGÚæ ÜUï çH²ï
ç…„Ýè „ÜUæHèÈGU ç…G²æÎæ ©ÆæÝè ÐÇGè ©„Ýæ ãè ¨G±æÏæ ç…G²æÎæ ç}æHïxææ J Úæãï
¶GéÎæ }æï¢ ¨é‹Ý„æï¢ ÜUè „ÚçÏæIJ„ ÜUï çH²ï }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }æï¢ ¨ÈGUÚ ÜUè
„ÜUæHèÈGU ©ÆæÝï ±æHæï¢ ÜUæ |æè »ï¨æ ãè }æé¥Gæ}æHæ ãñ }æ-¨GHÝ ÜUæÚæïÏææÚè Àé^è
ÜUï ¨ÏæÏæ, }æçS…Î }æï¢ A.C. ²æ ÎèxæÚ ¨ãêçH²æ„ ÜUï Ïææ§G¨G ²æ çÜU¨è Îê¨Úï
§SHæ}æè |ææ§ü Ýï ¥wGÚæ…æ„ Îï çÎ²ï §¨ ±…ã ¨ï }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }æï¢ ¨ÈGUÚ
çÜU²æ „æï „ÜUHèÈGU ÜU}æ ãæïÝï ÜUè ¨GêÚ„ }æï¢ ¨G±æÏæ }æï¢ |æè ÜU}æè ¥æ»xæè ¥æñÚ
¥xæÚ ÜUæÚæïÏææÚ …GæïÚæï¢ ÐÚ ãæïÝï ÜUï Ïææ ±é…êÎ ÎéÜUæÝ Ïæ‹Î ÜUÚ ÜUï ¥ÐÝï …Gæ„è
¶G™ü ÐÚ ¨wG„ xæ<}æ²æï¢ }æï¢ »ï¨ï Îïãæ„ }æï¢ }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï ÜUï ¨æƒ ¨ÈGUÚ ÜUÚ
ÜUï xæ²æ …ãæ¢ Ð¢¶æï¢ ÜUæ |æè ÎéÚéS„ §ç‹„…Gæ}æ Ý ãæï, ±é…Gê ÜUï ÐæÝè ÜUè |æè
çÜGUËH„ ãæï „æï »ï¨ï }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï ÜUï ¶éGàæݨGèÏæ }æé¨æçÈGUÚ ÜUæï ¨GÏæí ÜUÚÝï
ÐÚ ¨G±æÏæ ÜUæ ¥}ÏææÚ Hxæ …æ»xææ J
Œ²æÚï |ææ§ü ! }ææ’}æêHè ¨è }æéçàÜUH ÐÚ ÍæÏæÚæ„æ ãñŒ²æÚï |ææ§ü ! }ææ’}æêHè ¨è }æéçàÜUH ÐÚ ÍæÏæÚæ„æ ãñŒ²æÚï |ææ§ü ! }ææ’}æêHè ¨è }æéçàÜUH ÐÚ ÍæÏæÚæ„æ ãñŒ²æÚï |ææ§ü ! }ææ’}æêHè ¨è }æéçàÜUH ÐÚ ÍæÏæÚæ„æ ãñŒ²æÚï |ææ§ü ! }ææ’}æêHè ¨è }æéçàÜUH ÐÚ ÍæÏæÚæ„æ ãñ
Îï¶ ãGé¨ñÝ Ýï ÎèÝ ÜUè ¶Gæç„GÚ ¨æÚæ ÍæÚ ÜGéUÚÏææÝ çÜU²æÎï¶ ãGé¨ñÝ Ýï ÎèÝ ÜUè ¶Gæç„GÚ ¨æÚæ ÍæÚ ÜGéUÚÏææÝ çÜU²æÎï¶ ãGé¨ñÝ Ýï ÎèÝ ÜUè ¶Gæç„GÚ ¨æÚæ ÍæÚ ÜGéUÚÏææÝ çÜU²æÎï¶ ãGé¨ñÝ Ýï ÎèÝ ÜUè ¶Gæç„GÚ ¨æÚæ ÍæÚ ÜGéUÚÏææÝ çÜU²æÎï¶ ãGé¨ñÝ Ýï ÎèÝ ÜUè ¶Gæç„GÚ ¨æÚæ ÍæÚ ÜGéUÚÏææÝ çÜU²æ
xæéÝæãæï¢ ÜUï ¨ÏæÏæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ„è ãñxæéÝæãæï¢ ÜUï ¨ÏæÏæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ„è ãñxæéÝæãæï¢ ÜUï ¨ÏæÏæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ„è ãñxæéÝæãæï¢ ÜUï ¨ÏæÏæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ„è ãñxæéÝæãæï¢ ÜUï ¨ÏæÏæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ„è ãñ
}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„ ¥æÝï ÐÚ çÎH ÜUæï ¥ËHæã ¨ï ÇÚæÝï, ¨GÏæí ÐÚ §çS„ÜGUæ}æ„ ÐæÝï
¥æñÚ xæGH„ ÜGUÎ}æ ©ÆæÝï ¨ï ¶éGÎ ÜUæï Ïæ™æÝï ÜUï çH²ï „æñÏææ ± §çS„xGÈGUæÚ ÜUÚ„ï ãé»
²ïã …ïGãÝ ÏæÝ槲ï çÜU ã}æ ÐÚ …æï }æé¨GèÏæ„ Ýæç…GH ãé§ü ãñ ©¨ ÜUæ ¨ÏæÏæ ã}ææÚï
¥ÐÝï ãè ÜUÚ„ê„ ãñ¢ …ñ¨æ çÜU ÐæÚã 25 ¨êÚ„éààæêÚæ ÜUè 30 ±è¢ ¥æ²„ï ÜUÚè}ææ }æï¢
§àææüÎï ÚÏÏææÝè ãñ,
„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ: ¥æñÚ „é}ãï¢ …æï }æé¨GèÏæ„ Ðã颙è
±æïã §¨ ÜUï ¨ÏæÏæ ãñ …æï „é}ãæÚï ãæƒæï¢ Ýï ÜU}ææ²æ ¥æñÚ Ïæãé„
ÜéUÀ „æï }æé¥GæÈGU ÈGUÚ}ææ Îï„æ ãñ J
(ÐæÚã:25, ¨êÚ„éààæêÚæ, ¥æ²„:30)
- 15 -

16. „ÜUHèÈGU }æï¢ xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ |æè ãñ„ÜUHèÈGU }æï¢ xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ |æè ãñ„ÜUHèÈGU }æï¢ xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ |æè ãñ„ÜUHèÈGU }æï¢ xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ |æè ãñ„ÜUHèÈGU }æï¢ xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ |æè ãñ
§¨§¨§¨§¨§¨ ¥æ²„ï }æéÜGUg¨æ ÜUï „ãG„ ãG…GÚ„ï ¨GÎìÚéH ¥ÈGUæç…GH }ææñHæÝæ ¨çIJÎ
}æéãG}}æΠݧüG}æégèÝ }æéÚæÎ¥æÏææÎè ¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ àæÚèÈGU¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ àæÚèÈGU¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ àæÚèÈGU¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ àæÚèÈGU¶G…Gæ§ÝéH §GÚÈGUæÝ àæÚèÈGU }æï¢
ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, “²ïã ç¶G„GæÏæ ©Ý }æé¥ìç}æÝèÝ }æéÜUçËHÈGUèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ }æéÜUçËHÈGUèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ }æéÜUçËHÈGUèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ }æéÜUçËHÈGUèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ }æéÜUçËHÈGUèÝ ¨ï ãñ ç…Ý ¨ï xæéÝæã
¨Ú…GÎ ãæï„ï ãñ¢, …æï „ÜUHèÈGUï¢ ¥æñÚ }æé¨GèÏæ„ï¢ }æé¥ìç}æÝèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ}æé¥ìç}æÝèÝ ÜUæï Ðã颙„è ãñ¢ ¥v¨GÚ
©Ý „ÜUHèÈGUæï¢ ÜUæï ¥ËHæã „¥GæHæ ©Ý ÜUï xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÜUzGÈGUæÚ ÜUÚ Îï„æ ãñ J
¥æñÚ ÜU|æè }ææï’ç}æÝ ÜUè „ÜUHèÈGU ©¨ ÜUï ÚzG»G Î-Ú…æ„ (²æ’Ýè ÏæéH‹Îè» Î-
Ú…æ„) ÜUï çH²ï ãæï„è ãñ J”
¨GÏæí ÜUÚ ç…S}æ …æï Ïæè}ææÚ ãñ „à±èàæ Ý ÜUÚ¨GÏæí ÜUÚ ç…S}æ …æï Ïæè}ææÚ ãñ „à±èàæ Ý ÜUÚ¨GÏæí ÜUÚ ç…S}æ …æï Ïæè}ææÚ ãñ „à±èàæ Ý ÜUÚ¨GÏæí ÜUÚ ç…S}æ …æï Ïæè}ææÚ ãñ „à±èàæ Ý ÜUÚ¨GÏæí ÜUÚ ç…S}æ …æï Ïæè}ææÚ ãñ „à±èàæ Ý ÜUÚ
²ïã }æ-Ú…G „ïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ç}æÅæ …æ„æ ãñ²ïã }æ-Ú…G „ïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ç}æÅæ …æ„æ ãñ²ïã }æ-Ú…G „ïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ç}æÅæ …æ„æ ãñ²ïã }æ-Ú…G „ïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ç}æÅæ …æ„æ ãñ²ïã }æ-Ú…G „ïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ç}æÅæ …æ„æ ãñ
}æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ !}æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ !}æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ !}æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ !}æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ !
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! …Ïæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ» ã}æï¢ ÍæÏæÚæ ÜUÚ ÚÏÏæéH
¥GæH}æèÝ ÜUè ÏææÚxææãï ÏæïÜU¨ ÐÝæã }æï¢ Úé…ê¥G ÜUÚ ÜUï ¶GêÏæ „æñÏææ ± §çS„xGÈGUæÚ
ÜUÚÝæ ™æçã²ï J …GÏææÝ „æï …GÏææÝ çÎH }æï¢ |æè »ï¨è Ïææ„ Ýãè¢ HæÝè
™æçã²ï çÜU }æñ¢ Ýï „æï çÜU¨è ÜUæï ÜUæï§ü ÝévG¨GæÝ Ýãè¢ Ðã颙æ²æ, }æñ¢ „æï ¨GÏæ ÜUï ¨æƒ
¥ÓÀæ§ü ÜUÚ„æ ãê¢ ¥æç¶Ú “v²æ ¶G„Gæ }æéÛæ ¨ï »ï¨è ãé§ü ãñ ç…¨ ÜUè }æéÛæ ÜUæï ¨…Gæ
ç}æH Úãè ãñ !” »ï¨è ÝæÎæÝè |æÚè Ïææ„ï¢ ¨æï™Ýï ÜUï Ïæ…æ» ¥Gæç……Gè |æÚæ }æ-ÎÝè
…ïGãÝ ÏæÝ槲ï, ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ¨ÚæÐæ ¶G„Gæ „¨GñéÚ ÜUÚ„ï ãé» ãÚ ãGæH }æï¢ ¶éGÎæ»
…éGH…HæH ÜUæ àæéRU ¥Îæ ÜUèç…²ï çÜU }æñ¢ „æï ¨wG„„ÚèÝ }æé…çÚ}æ ãæïÝï ÜUï
¨ÏæÏæ àæÎèÎ ¥G…GæÏæ ÜUæ ãGÜGUÎæÚ ãê¢, }æéÛæ ÐÚ ¥æ§ü ãé§ü }æé¨GèÏæ„ ¥xæÚ }æïÚï xæéÝæãæï¢
ÜUè ¨…Gæ ãñ „æï }æñ¢ Ïæãé„ ãè ¨S„æ ÀêÅ Úãæ ãê¢, ±ÚÝæ Î鋲æ ÜUï Ïæ…æ» ¥æç¶GÚ„ }æï¢
…ã‹Ý}æ ÜUè ¨…Gæ ç}æHè „æï }æñ¢ ÜUãè¢ ÜUæ Ý Úãê¢xææ J
}æïÚï ¥æ’}ææH ÜUæ ÏæÎHæ „æï …ã‹Ý}æ ãè ƒæ}æïÚï ¥æ’}ææH ÜUæ ÏæÎHæ „æï …ã‹Ý}æ ãè ƒæ}æïÚï ¥æ’}ææH ÜUæ ÏæÎHæ „æï …ã‹Ý}æ ãè ƒæ}æïÚï ¥æ’}ææH ÜUæ ÏæÎHæ „æï …ã‹Ý}æ ãè ƒæ}æïÚï ¥æ’}ææH ÜUæ ÏæÎHæ „æï …ã‹Ý}æ ãè ƒæ
}æñ¢ „æï …æ„æ }æéÛæï ¨ÚÜUæÚ}æñ¢ „æï …æ„æ }æéÛæï ¨ÚÜUæÚ}æñ¢ „æï …æ„æ }æéÛæï ¨ÚÜUæÚ}æñ¢ „æï …æ„æ }æéÛæï ¨ÚÜUæÚ}æñ¢ „æï …æ„æ }æéÛæï ¨ÚÜUæÚ Ýï …æÝï Ý çβæÝï …æÝï Ý çβæÝï …æÝï Ý çβæÝï …æÝï Ý çβæÝï …æÝï Ý çβæ
(¨æ}ææÝï ÏæçwGàæàæ)
¥æxæ ÜUï ÏæÎHï ¶GæÜU¥æxæ ÜUï ÏæÎHï ¶GæÜU¥æxæ ÜUï ÏæÎHï ¶GæÜU¥æxæ ÜUï ÏæÎHï ¶GæÜU¥æxæ ÜUï ÏæÎHï ¶GæÜU
»ÜU ÏææÚ »ÜU Ïæé…Géxæü ÜUï ¨Ú ÐÚ çÜU¨è Ýï „Gà„ |æÚ ÜUÚ ¶GæÜU ÇæH
Îè J ¥æÐ Ýï ¥ÐÝï ÜUÐÇGæï¢ ¨ï ©¨ ¶GæÜU ÜUæï ÛææÇG çÎ²æ ¥æñÚ ¥ËHæã
„¥GæHæ ÜUæ àæéRU ¥Îæ çÜU²æ J Hæïxææï¢ Ýï ¥G…Gü ÜUè, ¥æÐ àæéRU çÜU¨è
Ïææ„ ÜUæ ¥Îæ ÜUÚ Úãï ãñ¢ ? ÈGUÚ}ææ²æ, …æï ¥æxæ }æï¢ ÇæHï …æÝï ÜUæ }æéS„ãGÜGU ãæï
(²æ’Ýè ç…¨ ÜUï ¨Ú ÐÚ ¥æxæ ÇæHÝæ ™æçã²ï) ¥xæÚ ©¨ ÜUï ¨Ú ÐÚ ÈGUÜGU„ ¶GæÜU
- 16 -

17. ÇæH ÎïÝï ÐÚ §çv„ÈGUæ çÜU²æ …æ» „æï v²æ ²ïã àæéRU ÜUæ }æÜGUæ}æ Ýãè¢ ?
(}ææ¶Gê…G ¥…G: ÜUèç}æ²æ» ¨¥Gæ΄, ç…ËÎ:2, ¨G-ÈGUãGæ:805, ÜéU„éÏæ¶GæÝæ §üÚæÝ)
…Ïæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ» Ý…GÚ ¥æç¶GÚ„ Ðï ãæï…Ïæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ» Ý…GÚ ¥æç¶GÚ„ Ðï ãæï…Ïæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ» Ý…GÚ ¥æç¶GÚ„ Ðï ãæï…Ïæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ» Ý…GÚ ¥æç¶GÚ„ Ðï ãæï…Ïæ |æè }æé¨GèÏæ„ ¥æ» Ý…GÚ ¥æç¶GÚ„ Ðï ãæï
¨ÚÜUæÚ¨ÚÜUæÚ¨ÚÜUæÚ¨ÚÜUæÚ¨ÚÜUæÚ ! }æ-ÎÝè …GïãÝ Îæï }æ-ÎÝè ¶G²æH Îæï! }æ-ÎÝè …GïãÝ Îæï }æ-ÎÝè ¶G²æH Îæï! }æ-ÎÝè …GïãÝ Îæï }æ-ÎÝè ¶G²æH Îæï! }æ-ÎÝè …GïãÝ Îæï }æ-ÎÝè ¶G²æH Îæï! }æ-ÎÝè …GïãÝ Îæï }æ-ÎÝè ¶G²æH Îæï
¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ
xæG}æxæG}æxæG}æxæG}æxæG}æ xæGH„ ÜUÚÝï ÜUæ »ÜU „GÚèÜGUæ ²ïã |æè ãñ çÜU ¥ç}Ïæ²æ» çÜUÚæ}æ ¥æñÚ
¶Gé¨Gê¨GÝ ¨çIJÎéH ¥ç}Ïæ²æ }æÎèÝï ±æHï }æéSG„GÈGUæ ÐÚ ¥æÝï ±æHï }æ¨Gæ§Ïæ ±
¥æHæ}æ ²æÎ çÜU²ï …滢 J ™éÝæ‹™ï }æñÎæÝï „Gæ§ÈGU }æï¢ …GwG}æè ãæïÝï ±æHï }æÁGHê}æ ¥æÜGUæ ¥æñÚ }æèÆï
}æèÆï }ææ’¨Gê}æ }æéSG„GÈGUæ ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï ÉæÚ¨ çÝàææÝ ãñ, “ç…¨ï ÜUæï§ü }æé¨GèÏæ„
Ðãé¢™ï ©¨ï ™æçã²ï çÜU ¥ÐÝè }æé¨GèÏæ„ ÜUï }æéÜGUæÏæHï }æï¢ }æïÚè }æé¨GèÏæ„ ²æÎ ÜUÚï çÜU ÏæïàæÜU
±æïã (}æïÚè }æé¨GèÏæ„) ¥æ’…G}æéH }æ¨Gæ§Ïæ (²æ’Ýè ¨Ïæ }æé¨GèÏæ„æï¢ ¨ï ÏæÉG ÜUÚ) ãñ J”
(…æ}æï©GH ¥ãGæÎè¨G çHS¨é²ê„Gè, ç…ËÎ:7, ¨G-ÈGUãGæ:125, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:21346, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH çÈGURU ÏæñÚê„)
Îé¶ ÎÎü ÜUï }ææÚæï¢ ÜUæï xæG}æ ²æÎ Ýãè¢ Úã„ïÎé¶ ÎÎü ÜUï }ææÚæï¢ ÜUæï xæG}æ ²æÎ Ýãè¢ Úã„ïÎé¶ ÎÎü ÜUï }ææÚæï¢ ÜUæï xæG}æ ²æÎ Ýãè¢ Úã„ïÎé¶ ÎÎü ÜUï }ææÚæï¢ ÜUæï xæG}æ ²æÎ Ýãè¢ Úã„ïÎé¶ ÎÎü ÜUï }ææÚæï¢ ÜUæï xæG}æ ²æÎ Ýãè¢ Úã„ï
ç…¨ ±vG„ „¨GñéÚ }æï¢ ¨ÚÜUæÚç…¨ ±vG„ „¨GñéÚ }æï¢ ¨ÚÜUæÚç…¨ ±vG„ „¨GñéÚ }æï¢ ¨ÚÜUæÚç…¨ ±vG„ „¨GñéÚ }æï¢ ¨ÚÜUæÚç…¨ ±vG„ „¨GñéÚ }æï¢ ¨ÚÜUæÚ Ý…GÚ ¥æ»Ý…GÚ ¥æ»Ý…GÚ ¥æ»Ý…GÚ ¥æ»Ý…GÚ ¥æ»
ãÚçxæ…GãÚçxæ…GãÚçxæ…GãÚçxæ…GãÚçxæ…G »ï¨ï ¥ËÈGUæ…G …GÏææÝ ÐÚ Ýãè¢ HæÝï ™æçã²ï¢ çÜU ã}æ §„Ýè ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„ ÜUï
ÜGUæçÏæH Ýãè¢ ƒï, ¥ËHæã Ýï ã}ææÚè „GæÜGU„ ¨ï |æè ç…G²æÎæ ã}æ ÐÚ ÏææïÛæ ÇæH çβæ
ãñ J »ï¨æ ÜUïãÝæ ÜéUÈGí ãñ §¨ çH²ï çÜU ¥ËHæã çÜU¨è ÐÚ ©¨ ÜUè „GæÜGU„ ¨ï ç…G²æÎæ ÏææïÛæ
ÇæH„æ ãè Ýãè¢ …ñ¨æ ÜUè ¨êÚ„éH ÏæÜGUÚã¨êÚ„éH ÏæÜGUÚã¨êÚ„éH ÏæÜGUÚã¨êÚ„éH ÏæÜGUÚã¨êÚ„éH ÏæÜGUÚã ÜUè ¥æç¶GÚè ¥æ²„ }æï¢ §àææüÎï ÚÏÏææÝè ãñ :-
„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ:„…ü}æ» ÜU‹…éGH §ü}ææÝ: ¥ËHæã çÜU¨è ÜUæï ©¨ ÜUè
±éS¥G„ ¨ï ç…G²æÎæ „ÜUHèÈGU Ýãè¢ Îï„æ J
(ÐæÚã:3, ¥H Ïæ-ÜGUÚã, ¥æ²„:286)
¥æxæ Hxæ …æ» ¶éGçàæ²æï¢ ÜUï ¨æ}ææÝ ÜUæï¥æxæ Hxæ …æ» ¶éGçàæ²æï¢ ÜUï ¨æ}ææÝ ÜUæï¥æxæ Hxæ …æ» ¶éGçàæ²æï¢ ÜUï ¨æ}ææÝ ÜUæï¥æxæ Hxæ …æ» ¶éGçàæ²æï¢ ÜUï ¨æ}ææÝ ÜUæï¥æxæ Hxæ …æ» ¶éGçàæ²æï¢ ÜUï ¨æ}ææÝ ÜUæï
Ïæ¨ „ïÚï xæG}æ }æï¢ Úæï„æ Úãê¢ …GæÚ …GæÚÏæ¨ „ïÚï xæG}æ }æï¢ Úæï„æ Úãê¢ …GæÚ …GæÚÏæ¨ „ïÚï xæG}æ }æï¢ Úæï„æ Úãê¢ …GæÚ …GæÚÏæ¨ „ïÚï xæG}æ }æï¢ Úæï„æ Úãê¢ …GæÚ …GæÚÏæ¨ „ïÚï xæG}æ }æï¢ Úæï„æ Úãê¢ …GæÚ …GæÚ
„ÜUHèÈGU ç…G²æÎæ „æï ¨G±æÏæ |æè ç…G²æÎæ„ÜUHèÈGU ç…G²æÎæ „æï ¨G±æÏæ |æè ç…G²æÎæ„ÜUHèÈGU ç…G²æÎæ „æï ¨G±æÏæ |æè ç…G²æÎæ„ÜUHèÈGU ç…G²æÎæ „æï ¨G±æÏæ |æè ç…G²æÎæ„ÜUHèÈGU ç…G²æÎæ „æï ¨G±æÏæ |æè ç…G²æÎæ
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! }æé¨GèÏæ„ çÈUÚ }æé¨GèÏæ„ ãñ ™æãï çÜU„Ýè ãè ÀæïÅè ãæï
±æïã ÏæÇGè ãè }æãG¨ê¨ ãæï„è ãñ J }æ-¨GHÝ ÝÁGHæ Ïæãé„ ÀæïÅè Ïæè}ææÚè ãñ }æxæÚ ç…¨ ÜUæï ãæï
…æ» ±æïã ²ïãè ¨}æÛæ„æ ãñ çÜU }æéÛæ ÐÚ }æé¨GèÏæ„ ÜUæ ÐãæÇG ÅêÅ ÐÇGæ ãñ J ¥æñÚ ç…¨ ÜUæï ÜUÚ
ãæï …æ» ±æïã „æï Ïæï™æÚæ çÏæËÜéUH ãè çÎH ÀæïÇG Îï„æ ãñ ãGæHæ¢çÜU ãÚ »ÜU ÜUæï çã}}æ„ Ú¶Ýè
™æçã²ï J ÝÁGHï ±æHæ ãæï ²æ ÜUï‹¨Ú ±æHæ ¨Ïæ ÜUæï »ÜU çÎÝ }æÚÝæ, ¥¢{ïÚè ÜGUÏæí }æï¢ ©„ÚÝæ
¥æñÚ çãG¨æÏæï ¥æ’}ææH ÜUï }æÚæçãGH ¨ï xæé…GÚÝæ ãñ J Î鋲æ }æï¢ „ÜUHèÈGU ç…„Ýè àæÎèÎ ©„Ýæ
¨G±æÏæ |æè }æ…GèÎ ãæïxææ J ¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæéG²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ ¥GçÝH¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæéG²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ ¥GçÝH¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæéG²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ ¥GçÝH¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæéG²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ ¥GçÝH¥ËHæã ÜUï }æãGÏæêÏæ, ÎæÝæ» xæéG²êÏæ, }æéÝÁG…GãéÝ ¥GçÝH
- 17 -

18. ©G²êÏæ©G²êÏæ©G²êÏæ©G²êÏæ©G²êÏæ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ, “ÏæÇGæ ¨G±æÏæ ÏæÇGè ÏæHæ¥æï¢ (²æ’Ýè ÏæÇGè
}æé¨GèÏæ„æï¢) ÜUï ¨æƒ ãñ J ¥ËHæã „¥GæHæ …Ïæ çÜU¨è ÜGUæñ}æ ÜUæï ¥æÁG}ææ§àæ }æï¢ }æéÏ„Hæ ÈGUÚ}ææ
Îï„æ ãñ, çÈUÚ …æï ¥æÁG}ææ§àæ ÐÚ Úæ…Gè Úãæ ©¨ ÜUè çH²ï çÚ…Gæ ãñ ¥æñÚ …æï ÝæÚæ…G ãé±æ ©¨ ÜUï
çH²ï ÝæÚæ…Gè J”
(¨éÝÝï §ÏÝï }ææ…æ, ç…ËÎ:4, ¨G-ÈGUãGæ:374, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:4031, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH }ææ’ÚïÈGUæ, ÏæñÚê„)
ÈêU¢ÜU Îï …æï }æïÚè ¶Géçàæ²æï¢ ÜUï ™}æÝ ÜUæï ¥æÜGUæÈêU¢ÜU Îï …æï }æïÚè ¶Géçàæ²æï¢ ÜUï ™}æÝ ÜUæï ¥æÜGUæÈêU¢ÜU Îï …æï }æïÚè ¶Géçàæ²æï¢ ÜUï ™}æÝ ÜUæï ¥æÜGUæÈêU¢ÜU Îï …æï }æïÚè ¶Géçàæ²æï¢ ÜUï ™}æÝ ÜUæï ¥æÜGUæÈêU¢ÜU Îï …æï }æïÚè ¶Géçàæ²æï¢ ÜUï ™}æÝ ÜUæï ¥æÜGUæ
™æÜU çÎH ™æÜU ç…xæÚ ¨æïç…Gàæï ¨èÝæ Îï Îæï™æÜU çÎH ™æÜU ç…xæÚ ¨æïç…Gàæï ¨èÝæ Îï Îæï™æÜU çÎH ™æÜU ç…xæÚ ¨æïç…Gàæï ¨èÝæ Îï Îæï™æÜU çÎH ™æÜU ç…xæÚ ¨æïç…Gàæï ¨èÝæ Îï Îæï™æÜU çÎH ™æÜU ç…xæÚ ¨æïç…Gàæï ¨èÝæ Îï Îæï
¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ÜUæï Îï¶æï¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ÜUæï Îï¶æï¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ÜUæï Îï¶æï¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ÜUæï Îï¶æï¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æé¨GèÏæ„ …GÎæ ÜUæï Îï¶æï
¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUæ …GïãÝ ÏæÝæÝï ÜUæ »ÜU „GÚèÜGUæ ²ïã |æè ãñ çÜU ¥ÐÝï ¨ï ÏæÉG ÜUÚ }æé¨GèÏæ„ …GÎæ
ÜUï ÏææÚï }æï¢ xæGæñÚ çÜU²æ …æ» §¨ „GÚãG ¥ÐÝè }æé¨GèÏæ„ ãËÜUè }æãG¨ê¨ ãæïxæè ¥æñÚ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUÚÝæ
¥æ¨æÝ ãæïxææ J ãG…GÚ„ï ¨çIJÎéÝæ àæ¥GÏæè ÈGUÚ}ææ²æ ÜUÚ„ï, “¥xæÚ ¥ÐÝï ªÐÚ
¥æ§ü ãé§ü ¥æÈGU„ ÜUæ Hæïxæ ©¨ ¨ï ÏæÇGè ¥æÈGU„ ÜUï ¨æƒ }æé±æ…GÝæ ÜUÚ„ï „æï …GÚêÚ Ïææ’…G
¥æÈGU„æï¢ ÜUæï ¥GæçÈGUIJ„ …æÝ„ï J”
(„}ÏæèãéH }æéxG„ÚèüÝ, ¥H ÏææÏæéSG¨GæçH¨G (¥GÎ}æï »’„ïÏææÚï àæÜUÚãé}æ), ¨G-ÈGUãGæ:212, „GÏ¥G, ÎæÚéH Ïæàææ§Ú, çÎç}æàÜGU)
ÝïçÜU²æï¢ ÜUè Úè¨ ÜUÚæïÝïçÜU²æï¢ ÜUè Úè¨ ÜUÚæïÝïçÜU²æï¢ ÜUè Úè¨ ÜUÚæïÝïçÜU²æï¢ ÜUè Úè¨ ÜUÚæïÝïçÜU²æï¢ ÜUè Úè¨ ÜUÚæï
§}ææ}æéSG¨GæçÏæÚèÝ,§}ææ}æéSG¨GæçÏæÚèÝ,§}ææ}æéSG¨GæçÏæÚèÝ,§}ææ}æéSG¨GæçÏæÚèÝ,§}ææ}æéSG¨GæçÏæÚèÝ, ¨çIJÎéààææçÜUÚèÝ, ¨éË„GæÝéH }æ鄱çvÜUHèݨéË„GæÝéH }æ鄱çvÜUHèݨéË„GæÝéH }æ鄱çvÜUHèݨéË„GæÝéH }æ鄱çvÜUHèݨéË„GæÝéH }æ鄱çvÜUHèÝ
ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï ¥G}ÏæÚèÝ ãñ, “Îæï2
¶GSGH„ï¢ »ï¨è ãñ¢ çÜU ç…¨ }æï¢ ²ïã ãæï¢xæè ¥ËHæã „¥GæHæ ©¨ï
¥ÐÝï ÝÁGÎèÜU àææçÜUÚ ± ¨GæçÏæÚ çH¶ Îïxææ J ©Ý }æï¢ ¨ï »ÜU ²ïã ãñ çÜU ±æïã ÎèÝ ÜUï }æé¥Gæ}æHï
(²æ’Ýè §GË}ææï ¥G}æH) }æï¢ ¥ÐÝï ¨ï ÏæÚ„Ú ÜUè „GÚÈGU Ý…GÚ ÜUÚï Ш ©¨ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚï ¥æñÚ
Îê¨Úè ²ïã çÜU Î鋲æ ÜUï }æé¥Gæ}æHï }æï¢ ¥ÐÝï ¨ï ÜU}æ„Ú ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï Ш ¥ËHæã „¥GæHæ ÜUè
ãG}Î ÜUÚï J”
(¨éÝÝéœæçÚç}æ…Gè, ç…ËÎ:4, ¨G-ÈGUãGæ:229, ÚÜGU}æéH ãGÎè¨G:2525, }æyGÏæê¥Gæ ÎæÚéH çÈGURU ÏæñÚê„)
ÜUèç…²ï ÎêÚ Î鋲æ ÜUï Ú¢…æï ¥H}æÜUèç…²ï ÎêÚ Î鋲æ ÜUï Ú¢…æï ¥H}æÜUèç…²ï ÎêÚ Î鋲æ ÜUï Ú¢…æï ¥H}æÜUèç…²ï ÎêÚ Î鋲æ ÜUï Ú¢…æï ¥H}æÜUèç…²ï ÎêÚ Î鋲æ ÜUï Ú¢…æï ¥H}æ
¥æÐ¥æÐ¥æÐ¥æÐ¥æÐ ÐÚ }æïÚï ãGæHæ„ ãñ¢ ¥æàÜUæÚÐÚ }æïÚï ãGæHæ„ ãñ¢ ¥æàÜUæÚÐÚ }æïÚï ãGæHæ„ ãñ¢ ¥æàÜUæÚÐÚ }æïÚï ãGæHæ„ ãñ¢ ¥æàÜUæÚÐÚ }æïÚï ãGæHæ„ ãñ¢ ¥æàÜUæÚ
ÜUæññÝ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ?ÜUæññÝ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ?ÜUæññÝ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ?ÜUæññÝ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ?ÜUæññÝ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ?
}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï !}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |æ槲æï ! …æï ÝçÜU²æï¢ }æï¢ ÜU}æ…GæïÚ ãñ¢ ±æïã ÝïçÜU²æï¢ }æï¢
¥æxæï ÏæÉGï ãé¥æï¢ ÐÚ ÚàÜU ÜUÚ ÜUï ©Ý ÜUè „GÚãG ÝïçÜU²æ¢ ÏæÉGæÝï ÜUè …éS„é…ê ÜUÚï¢ ¥æñÚ
}æÚè…G ±xæñGÚæ ¥ÐÝï ¨ï ÏæÇGï }æÚè…G ÜUè „GÚÈGU Ý…GÚ Ú¶„ï ãé» àæéRU ¥Îæ ÜUÚï¢ çÜU }æéÛæï
ÈGéUHæ¢ ÜUï }æéÜGUæÏæHï }æï¢ „ÜUHèÈGU ÜU}æ ãñ J }æ-¨GHÝ …æïÇGæï¢ ÜUï ÎÎü ±æHæ ÐïÅ ÜUï ÎÎü
±æHï ÜUæï Îï¶ï çÜU ²ïã }æéÛæ ¨ï ç…G²æÎæ ¥Gç…GIJ„ }æï¢ ãñ, T.B. ±æHæ ÜUï‹¨Ú ±æHï ÜUè
„GÚÈGU Îï¶ï çÜU ±æïã Ïæï ™æÚæ ç…G²æÎæ „ÜUHèÈGU }æï¢ ãñ J ç…¨ ÜUæ »ÜU ãæƒ ÜUÅ xæ²æ
- 18 -

19. ±æïã ©¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï ç…¨ ÜUï ÎæïÝæï¢ ãæƒ ÜUÅ ™éÜUï ãñ¢, ç…¨ ÜUè »ÜU ¥æ¢¶ …G滥G
ãæï xæ§ü ãæï ±æïã ÝæÏæèÝæ ÜUè „GÚÈG Ý…GÚ ÜUÚï J ÜU}æ „ÝwG±æã ±æHæ Ïæï Úê…GxææÚ ÜUè
„GÚÈG , zGHïÅ }æï¢ ÚãÝï ±æHæ ÜUæïÆè ±æHï ÜUæï Îï¶Ýï ÜUï Ïæ…æ» Ïæï ÍæÚ ÜUæï Îï¶ï J àææ²Î
ÜUæï§ü ¨æï™ï çÜU ÝæÏæèÝæ ¥æñÚ ÜUï‹¨Ú ±æHæ çÜU¨ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï¢ ? ±æïã |æè ¥ÐÝï ¨ï
ç…G²æÎæ „ÜUHèÈGU ±æHæï¢ ÜUè „GÚÈGU Îï¶ï¢ }æ-¨GHÝ ÝæÏæèÝæ ©¨ ÐÚ xæGæñÚ ÜUÚï …æï ÝæÏæèÝæ
ãæïÝï ÜUï ¨æƒ ãæƒ Ð梱 ¨ï |æè }ææ’…êGÚ ãæï, §¨è „GÚãG ÜUï‹¨Ú ±æHæ xæGæñÚ ÜUÚï çÜU ÈéGUHæ¢ ÜUæï
ÜUï‹¨Ú ÜUï ¨æƒ ¨æƒ çÎH ÜUæ }æ-Ú…G ²æ ÈGUæçH… |æè ãñ J ÏæãÚãGæH Î鋲æ }æï¢ ãÚ ¥æÈGU„ ¨ï
ÏæÇGè ¥æÈGU„ ç}æH …æ»xæè J ¶GéÎæ ÜUè ÜGU¨}æ ! ¨Ïæ ¨ï ÏæÇGè }æé¨GèÏæ„ ÜéUÈGí ãñ ãÚ ±æïã
}æé¨Ë}ææÝ …æï çÜU„Ýæ ãè ÏæÇGæ }æÚè…G ± xæG}æ…GÎæ ãæï ±æïã ¥ËHæã ÜUæ àæéRU ¥Îæ ÜUÚï
çÜU ©¨ Ýï }æéÛæï §ü}ææÝ ÜUè Ýï’}æ„ ¨ï ݱæ…Gæ ¥æñÚ Üé ÈíG ÜUè }æé¨GèÏæ„ ¨ï }æãGÈGéU…G Ú¶æ ãñ J
¥SGH ÏæÚÏææÎ ÜéUÝ ¥}Úæ…G xæéÝæãæï¢ ÜUï ãñ¢¥SGH ÏæÚÏææÎ ÜéUÝ ¥}Úæ…G xæéÝæãæï¢ ÜUï ãñ¢¥SGH ÏæÚÏææÎ ÜéUÝ ¥}Úæ…G xæéÝæãæï¢ ÜUï ãñ¢¥SGH ÏæÚÏææÎ ÜéUÝ ¥}Úæ…G xæéÝæãæï¢ ÜUï ãñ¢¥SGH ÏæÚÏææÎ ÜéUÝ ¥}Úæ…G xæéÝæãæï¢ ÜUï ãñ¢
v²ê¢ „ê ²ïã Ïææ„ ÈGUÚæ}ææïàæ çÜU²æ …æ„æ ãñv²ê¢ „ê ²ïã Ïææ„ ÈGUÚæ}ææïàæ çÜU²æ …æ„æ ãñv²ê¢ „ê ²ïã Ïææ„ ÈGUÚæ}ææïàæ çÜU²æ …æ„æ ãñv²ê¢ „ê ²ïã Ïææ„ ÈGUÚæ}ææïàæ çÜU²æ …æ„æ ãñv²ê¢ „ê ²ïã Ïææ„ ÈGUÚæ}ææïàæ çÜU²æ …æ„æ ãñ
¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ¨GÏæí ÜUÚÝï ÜUæ „GÚèÜGUæ
}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„}æé¨GèÏæ„ ÐÚ ¨GÏæí ÜUæï ¥æ¨æÝ ÏæÝæÝï ÜUæ »ÜU ¥G}æH ²ïã |æè ãñ çÜU §¨ „GÚãG ¥ÐÝæ
…ïGãÝ ÏæÝæ²æ …æ» çÜU ²ïã }æé¨GèÏæ„ ÜGUHèHéH }æég„, ¥GæçÚ…Gè ¥æñÚ ãËÜUè ãæï ÜUÚ …ËÎ ¶Gy}æ
ãæï …æÝï ±æHè ãñ }æxæÚ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ÜUè ¨GêÚ„ }æï¢ ç}æHÝï ±æHæ ¥…íæï ¨G±æÏæ ÜU|æè ¶Gy}æ Ý ãæïxææ J
çHãæ…Gæ ¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí¨GÏæí ãè }æï¢ |æHæ§ü ãñ J »ÜU Ïæé…Géxæü ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, “}æé¨GèÏæ„ …Ïæ Ýæç…GH
ãæï„è ãñ „æï ÏæÇGè ãæï„è ãñ çÈUÚ ¥æçãS„æ ¥æçãS„æ ÀæïÅè ãæï„è …æ„è ãñ J” §¨ ÜUæ
±æÜGUï§Gü Ïæãé„ ¨æï¢ ÜUæï „…çÚÏææ ãæïxææ }æ-¨GHÝ …Ïæ ÜUæï§ü Åï‹àæÝ ¥æ„æ ãñ „æï §‹¨æÝ Î}æ
Ïæ¶GéÎ Úã …æ„æ ¥æñÚ Ýè¢Î ©ÇG …æ„è ãñ çÈUÚ ¥æçãS„æ ¥æçãS„æ ¥GæÎè ãæï …æ„æ ãñ J §¨
ÜUæï §¨ ç}æ¨GæH ¨ï ¨}æÛæÝï ÜUæï ÜUæïçàæàæ ÜUèç…²ï }æ-¨GHÝ ÜUæï§ü }æ…Gï ¨ï T.V. Îï¶
Úãæ ãæï çÜU ²ÜUæ²ÜU ©¨ ÜUè ¥æ¢¶æï¢ ÜUï ™ÚæxæG xæéH ãæï …æ»¢ J ²ÜGUèÝÝ ±æïã Úæï Úæï ÜUÚ
¥æS}ææÝ ¨Ú ÐÚ ©Ææ Hïxææ J …Ïæ çÜU …æï ÐãHï ¨ï ÝæÏæèÝæ ãæï„æ ãñ ±æïã 㢨è }æ…GæÜGU
¨Ïæ ÜéUÀ ÜUÚ Úãæ ãæï„æ ãñ J v²ê¢ ? §¨ çH²ï çÜU §¨ ÜUï çH²ï ÝæÏæèÝæ ãæïÝæ ÐéÚæÝè Ïææ„
ãæï ™éÜUè ãñ ! §¨ ¨ï ç…G²æÎæ ±æ…ïGãG ç}æ¨GæH ç…¨ ¨ï ¨Ïæ ÜUæï ±æ稄Gæ ÐÇG„æ ãñ ±æïã
²ïã ãñ çÜU ÍæÚ }æï¢ }æçIJ„ ãæï …æ» „æï ÚæïÝæ {æïÝæ }æ™ …æ„æ ãñ ¥æñÚ çÈUÚ {èÚï {èÚï ¨Ïæ
xæG}æ xæGH„ ãæï …æ„ï ¥æñÚ ÚzG„æ ÚzG„æ ¶êGçàæ²æï¢, àææçβæï¢, {}ææ ™æñÜUçÇG²æï¢ ÜUæ ç¨ç˨Hæ
¥…G ¨Úï Ýæñ àæéÚê¥G ãæï …æ„æ ãñ J
¥xæÚ ²ê¢ ÜUÚ„æ „æï ²ê¢ ãæï„æ !¥xæÚ ²ê¢ ÜUÚ„æ „æï ²ê¢ ãæï„æ !¥xæÚ ²ê¢ ÜUÚ„æ „æï ²ê¢ ãæï„æ !¥xæÚ ²ê¢ ÜUÚ„æ „æï ²ê¢ ãæï„æ !¥xæÚ ²ê¢ ÜUÚ„æ „æï ²ê¢ ãæï„æ !
ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ãéÚñÚæ Ïæ²æÝ ÜUÚ„ï ãñ¢ çÜU ¨ÚÜUæÚï }æÎèÝ» }æéÝñÚæ, ¨ÚÎæÚï
}ævÜU» }æéÜUÚü}ææ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ, “„GæÜGU„±Ú }ææï’ç}æÝ ÜU}æ…GæïÚ }ææï’ç}æÝ
- 19 -