Tài liệu trình bày về kiểu dữ liệu tệp, vai trò và đặc điểm của nó, cũng như các thao tác cơ bản liên quan đến tệp văn bản. Nó giải thích về phân loại tệp dựa trên cách tổ chức dữ liệu và cách thức truy cập, bao gồm tệp truy cập tuần tự và tệp truy cập trực tiếp. Cuối cùng, tài liệu mô tả các lệnh khai báo, mở, đọc, ghi và đóng tệp trong lập trình.

1. CHCHƯƠƯƠNG V. TỆP VÀ THAO TÁC VỚING V. TỆP VÀ THAO TÁC VỚI
TỆPTỆP
Vai trò và các đặc điểm
của kiểu dữ liệu tệp;
Thao tác với tệp văn bản.

2.       
Tiết: 35Tiết: 35
BÀI 14. KIỂU DỮ LIỆU TỆPBÀI 14. KIỂU DỮ LIỆU TỆP
BÀI 15. THAO TÁC VỚI TỆPBÀI 15. THAO TÁC VỚI TỆP

3. BÀI 14: KIỂU DỮ LIỆU TỆP
1. Vai trò của kiểu tệp.
- Tất cả các kiểu dữ liệu đã học đều
được lưu trữ ở bộ nhớ trong Ram.
Bộ nhớ RAM có những đặc điểm: Ghi
nhớ thông tin trong khi máy tính làm việc,
khi tắt máy các thông tin trong Ram sẽ bị
xoá.
- Kiểu dữ liệu tệp có những đặc điểm
sau:
+ Kiểu dữ liệu tệp được lưu trữ
lâu dài ở bộ nhớ ngoài (đĩa từ,
CD,...)
+ Lượng dữ liệu lưu trữ trên tệp
có thể rất lớn và chỉ phụ thuộc
dung lượng đĩa.
Em hãy cho biết các dữ liệu
thuộc các kiểu dữ liệu đã học được
lưu trữ ở bộ nhớ nào khi thực hiện
chương trình?
Bộ nhớ Ram có những đặc điểm
gì?
Nghiên cứu SGK cho biết đặc
điểm của kiểu tệp?

4. BÀI 14: KIỂU DỮ LIỆU TỆP
1. Vai trò của kiểu tệp.
2. Phân loại tệp và thao tác với tệp.
Có 2 cách:
 Xét theo cách tổ chức dữ liệu.
 Xét theo cách thức truy cập.
* Xét theo cách tổ chức dữ liệu
- Tệp VB là tệp mà dữ liệu được ghi
dưới dạng các kí tự theo mã ASCII và
quản lí theo từng dòng.
- Tệp có cấu trúc là loại tệp mà các
thành phần của nó được tổ chức theo một
cấu trúc nhất định (VD: Tổ chức theo các
phần tử cùng kiểu).
VD: Sách, tài liệu, giáo án, bài học, các
chương trình nguồn viết bằng ngôn ngữ
bậc cao.
VD: Dữ liệu âm thanh, ảnh,...
Phân loại tệp có mấy cách đó là
những cách nào?
Hãy trình bày khái niệm tệp văn
bản và tệp có cấu trúc?

5. BÀI 14: KIỂU DỮ LIỆU TỆP
1. Vai trò của kiểu tệp.
2. Phân loại tệp và thao tác với tệp.
Có 2 cách:
 Xét theo cách tổ chức dữ liệu.
 Xét theo cách thức truy cập.
* Xét theo cách thức truy cập:
- Tệp truy cập tuần tự cho phép truy cập
đến một dữ liệu nào đó trong tệp chỉ bằng
cách bắt đầu từ đầu tệp và đi qua lần lượt
tất cả các dữ liệu trước nó
- Tệp truy cập trực tiếp cho phép tham
chiếu đến dữ liệu cần truy cập bằng cách
xác định trực tiếp vị trí của dữ liệu đó.
Thế nào là tệp truy cập tuần tự
và tệp truy cập trực tiếp?
Nêu các thao tác cơ bản khi làm
việc với tệp văn bản ?

6. BÀI 14: KIỂU DỮ LIỆU TỆP
1. Vai trò của kiểu tệp.
2. Phân loại tệp và thao tác với tệp.
* Hai thao tác cơ bản với tệp văn bản là
ghi dữ liệu vào tệp và đọc dữ liệu từ tệp.
* Hầu hết các ngôn ngữ lập trình đều có
qui tắc cho phép người lập trình xác định:
- Khai báo biến tệp.
- Mở tệp.
- Đọc/ghi dữ liệu.
- Đóng tệp.
Chú ý:
 Khác với kiểu mảng, số lượng
phần tử của tệp không cần xác định
trước. Thao tác đọc/ghi với tệp
được thực hiện với từng phần tử
của tệp.

7. BÀI 15: THAO TÁC VỚI TỆP
1. Khai báo.
Cấu trúc chung của khai báo biến tệp:
Var <tên biến tệp>: Text;
Thủ tục gắn tên tệp:
VD: Var a,b:Text;
2. Thao tác với tệp.
a. Gắn tên tệp.
Assign (<biến tệp>,<tên tệp>);
Trong đó: tên tệp là biến xâu hoặc hằng
xâu.
VD: Assign(tep1,’DULIEU.DAT’);
Hãy cho ví dụ minh hoạ?Hãy cho ví dụ minh hoạ?

8. Đĩa từ
Tệp
lưu
trên
đĩa
Tên tệp
Chương trình
Assign(tep,’VGA.DRV’)
Tên biến tệp trong
chương trình

9. BÀI 15: THAO TÁC VỚI TỆP
1. Khai báo.
- Câu lệnh sử dụng thủ tục Reset mở tệp
đã tồn tại để đọc dữ liệu:
2. Thao tác với tệp.
a. Gắn tên tệp.
Reset(<biến tệp>);
VD: Assign(tep1,’DULIEU.DAT’);
Reset(tep1);
b. Mở tệp.
Tên tệp có thể là một đường dẫn:
<ổ đĩa>:<tên thư mục><tên thư
mục>...<tên thư mục><tên tệp>
VD:
Assign(tep2,’C:WindowSystemVGA.DRV’);
- Câu lệnh sử dụng thủ tục Rewrite mở
tệp để ghi dữ liệu:
Rewrite(<biến tệp>);
Hãy cho ví dụ minh hoạ?

10. BÀI 15: THAO TÁC VỚI TỆP
1. Khai báo.
2. Thao tác với tệp.
a. Gắn tên tệp.
VD: Assign(tep1,’Baitap.dat’);
Rewrite(tep1);
b. Mở tệp.
- Cú pháp đọc tệp văn bản:
Read(<biến tệp>,<danh sách biến>);
Chú ý: Trước khi mở tệp, biến tệp phải
được gắn tên tệp bằng thủ tục Assign.
c. Đọc/ghi tệp văn bản.
hoặc
Readln(<biến tệp>,<danh sách biến>);
Hãy cho ví dụ minh hoạ?Hãy viết cấu trúc chung của câu
lệnh đọc/ghi dữ liệu đối với tệp
văn bản?

11. BÀI 15: THAO TÁC VỚI TỆP
1. Khai báo.
2. Thao tác với tệp.
a. Gắn tên tệp.
b. Mở tệp.
- Cú pháp đọc tệp văn bản:
Read(<biến tệp>,<danh sách biến>);
c. Đọc/ghi tệp văn bản.
hoặc
Readln(<biến tệp>,<danh sách biến>);
Trong đó: Tên biến là một dãy tên biến 1,
biến 2,..., biến N.
VD: Read(tep1,a,b,c);
hoặc: Readln(tep1,i,x);
Giả sử tep1 được mở để đọc dữ
liệu. Hãy viết thủ tục để đọc dữ
liệu từ tệp tep1.

12. BÀI 15: THAO TÁC VỚI TỆP
1. Khai báo.
2. Thao tác với tệp.
a. Gắn tên tệp.
b. Mở tệp.
- Cú pháp ghi tệp văn bản:
Write(<biến tệp>,<danh sách kq’>);
c. Đọc/ghi tệp văn bản.
hoặc
Writeln(<biến tệp>,<danh sách kq’>);
Trong đó: Danh sách kết quả là dãy kết
quả 1, kết quả 2,..., kết quả N.
VD: Write(tep1,’a=’,a,’b=’,b,’c=’,c);
hoặc: Writeln(tep1,’x=’,(-b/a):4:2);
Giả sử tep1 được mở để ghi dữ
liệu. Hãy viết thủ tục để ghi dữ
liệu vào tệp tep1.
Khi hai kết quả liền nhau cùng là kiểu số
thì cần xen vào giữa hai kết quả số này một
kết quả trung gian là hằng kí tự dấu cách.
VD: Write(f,x,’ ’,y);

13. BÀI 15: THAO TÁC VỚI TỆP
1. Khai báo.
2. Thao tác với tệp.
a. Gắn tên tệp.
b. Mở tệp.
- Cú pháp đóng tệp:
Close(<biến tệp>);
c. Đọc/ghi tệp văn bản.
Trong đó: Biến tệp đã được gắn với một
tệp đang mở bằng Reset hoặc Rewrite.
VD: Close(tep1);
d. Đóng tệp.
Hãy cho ví dụ minh hoạ?

14. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
* Các thao tác với tệp được mô tả qua hình sau:
* Cách khai báo tệp: Var <tên biến tệp>: text;
- Vai trò của kiểu dữ liệu tệp
- Tệp có mấy loại, đó là những loại nào?
* Xét theo cách tổ chức dữ liệu
- Tệp văn bản
- Tệp có cấu trúc
* Xét theo cách truy cập:
- Tệp truy cập tuần tự
- Tệp truy cập trực tiếp.
Assign(<biến tệp>,<tên tệp>);
Rewrite(<biến tệp>); Reset(<biến tệp>);
Read(<biến tệp>,<danh sách biến>);Write(<biến tệp>,<danh sách kết quả>);
Close(<biến tệp>);
GhiGhi ĐọcĐọc

15. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Assign(<biến tệp>,<tên tệp>);
Rewrite(<biến tệp>); Reset(<biến tệp>);
Read(<biến tệp>,<danh sách biến>);Write(<biến tệp>,<danh sách kết quả>);
Close(<biến tệp>);
Hãy giải thích ý nghĩa
của sơ đồ?
- Ghi tệp: Gán tên tệp, tạo tệp mới, ghi thông tin, đóng tệp.
- Đọc tệp: Gán tên tệp, mở tệp, đọc thông tin, đóng tệp.
Ý nghĩa của sơ đồ:
GhiGhi ĐọcĐọc

16. 1616
Câu 1. Câu lệnh dùng mở tệp để đọc?Câu 1. Câu lệnh dùng mở tệp để đọc?
A. open(<biến tệp>,<tên tệp>);
B. reset (<biến tệp>,<tên tệp>);
C. open(<biến tệp>);
D. reset(biến tệp);
A. open(<biến tệp>,<tên tệp>);
B. reset (<biến tệp>,<tên tệp>);
C. open(<biến tệp>);
D. reset(biến tệp);

17. 1717
Câu 2.Câu 2. Nối cấu trúc thích hợp?Câu 2.Câu 2. Nối cấu trúc thích hợp?
1. Đóng tệp.
2. Mở tệp.
3. Gán tên tệp.
4. Đọc/ghi tệp văn bản.
1. Đóng tệp.
2. Mở tệp.
3. Gán tên tệp.
4. Đọc/ghi tệp văn bản.
a. assign(<biến tệp>,<tên tệp>);
b. reset(<biến tệp>);
c. read(<biến tệp>,<danh sách biến>);
d. write(<biến tệp>,<danh sách kết quả>);
e. close(<biến tệp>);
a. assign(<biến tệp>,<tên tệp>);
b. reset(<biến tệp>);
c. read(<biến tệp>,<danh sách biến>);
d. write(<biến tệp>,<danh sách kết quả>);
e. close(<biến tệp>);
1 – e
2 – b
3 – a
4 – c, d
1 – e
2 – b
3 – a
4 – c, d

18. 1818
DẶN DÒ
 Về nhà học lại toàn bộ kiến thức trong bài học.
 Trả lời câu hỏi trong sách bài tập và xem trước ví dụ 1, ví
dụ 2 bài 16 trong SGK.

19.       