1. Database Models( บทที่ 3 แบบจําลองของฐานขอมูล)
DATA STRUCTURE
อ.ธนาวุฒิ ธนวาณิิชย
โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม
HTTP://WWW.IND.CRU.IN.TH/THANAWUT
thanawut.cru@gmail.com 1

2. วัตถุประสงค
ุ
เพื่อใหนักศึกษาเขาใจแตละชนิดของแบบจําลองของฐานขอมูล
เพอใหนกศกษาเหนความแตกตางของแตละแบบจาลองของ
ื่ ใ  ั ศึ ็   ํ
ฐานขอมูล
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 2

3. หัวเรื่อง
แบบจําลองขอมูล (Data Model)
ประเภทของความสมพนธ ( R l i T )
ป สั ั Relation Types)
แบบจําลองของฐานขอมูล (Database Models)
แบบจําลองแบบลําดับชั้น (Hierarchical Database Model)
แบบจํําลองแบบเครืือขาย (
 (Network Database Model) )
แบบจําลองเชิงสัมพันธ (Relational Database Model)
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 3

4. แบบจําลองขอมููล (Data Model)
แบบจําลองขอมูลเปนรูปแบบสําหรับอธิบายโครงสรางและ
ความสมพนธระหวางขอมูลภายในฐานขอมูลจากสงทยากตอการ
ความสัมพันธระหวางขอมลภายในฐานขอมลจากสิ่งที่ยากตอการ
เขาใจใหสามารถมองเห็นและจับตองได แบบจําลองขอมูลแบงเปน
2ปประเภทดัังนีี้
แบบจําลองระดับแนวคิด (Conceptual Model) เชน E-R Model และ
Object-Oriented Model เปนตน
แบบจําลองเชิงปฏิบัติ (Implementation Model) เชน Hierarchical
ฏ p
Database Model, Network Database Model และ Relational Database
Model เปนตน
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 4

5. ความสัมพันธของขอมูลแบบ One – to – One
ู
1 1
A R B
ตวอยาง : สมมุต
ตัวอยาง สมมติ
A เปน “สามี” B เปน “ภรรยา” R เปนความสัมพันธ “แตงงาน”
จะได
จะได
1 1
สาม
สามี แตงงาน
แตงงาน ภรรยา
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 5

6. ความสัมพันธของขอมูลแบบ One – to – Many
ู
1 M
A R B
ตวอยาง : สมมุต
ตัวอยาง สมมติ
A เปน “อาจารย” B เปน “นักศึกษา” R เปนความสัมพันธ “เปนที่ปรึกษา”
จะได
จะได
1 เปนที่ M
อาจารย
อาจารย นกศกษา
นักศึกษา
ปรึกษา
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 6

7. ความสัมพันธของขอมูลแบบ Many – to – Many
ู
M M
A R B
ตวอยาง : สมมุต
ตัวอยาง สมมติ
A เปน “นักศึกษา” B เปน “วิชาเรียน” R เปนความสัมพันธ “ลงทะเบียน”
จะได
จะได
M ลง M
นกศกษา
นักศึกษา วชาเรยน
วิชาเรียน
ทะเบียน
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 7

8. แบบจําลองของฐานขอมููล (Database Model)
วิธีที่ใชสําหรับอธิบายโครงสรางของฐานขอมูลที่คิดขึ้น จําเปนตอง
ใชแบบจาลองของฐานขอมูลสาหรบการนาเสนอและอธบายแบง
ใชแบบจําลองของฐานขอมลสําหรับการนําเสนอและอธิบายแบง
ออกเปน 3 ประเภทไดแก
แบบจําลองฐานขอมูลแบบลําดับชัน (Hierarchical Database Model)
 ้
แบบจําลองฐานขอมูลแบบเครือขาย (Network Database Model)
แบบจําลองฐานขอมูลเชิงสัมพันธ (Relational Database Model)
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 8

9. แบบจําลองฐานขอมูลแบบลําดับชั้น
ู
(Hierarchical Database Model)
A
B C
D E F G H
การจัดเก็บแบบ
การจดเกบแบบ
I J Preorder K
A B D I J E C F G H K
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 9

10. การแบงสวนของแบบจําลองฐานขอมูลแบบลําดับชั้น
ู
Root
Segment
S A
Level #1
B C
Segment
Level #2 D E F G H
Segment
Level #3 I J K
Segment
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 10

11. แบบจําลองฐานขอมูลแบบลําดับชั้น
ู
(Hierarchical Database Model)
นักศึกษา
ที่อยู เพื่อน
บาน
บาน หอพก
หอพัก เรยน
เรียน สนท
สนิท กฬา
กีฬา
บานเรา บานญาติ ฟุตบอล
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 11

12. ขอดีและขอเสียของแบบจําลองฐานขอมูลแบบลําดับชัน
ู ้
ขอดี
เหมาะสาหรบความสมพนธแบบ One
เหมาะสําหรับความสัมพันธแบบ O – tto – M Many
มีการควบคุมความถูกตองของขอมูล
จัดเก็บขอมูลคลายคลึงกับระบบแฟมขอมูลงายตอการเขาใจ
ขอเสีย
ไมรองรับกับความสัมพันธแบบ Many – to – Many
เมืื่อตองการเปลี่ยนแปลงโครงสรางทํําไ ยาก
ปี ป โ ได
ไมมีมาตรฐานที่แนนอนทําใหการใชขอมูลรวมกันทําไดยาก
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 12

13. แบบจําลองฐานขอมูลแบบเครือขาย
ู
(Network Database Model)
บญชธนาคาร
บัญชีธนาคาร อาจารย
อาจารย
1:1 1:M 1:M
วิชาเรียน นักศึกษา สลิปเงินเดือน
1:M 1:M
ใบลงทะเบียน
ใบลงทะเบยน
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 13

14. ขอดีและขอเสียของแบบจําลองฐานขอมูลแบบเครือขาย
ู
ขอดี
สามารถรองรบความสมพนธแบบ Many
สามารถรองรับความสัมพันธแบบ M – tto – M Many
มีการควบคุมความถูกตองของขอมูล
มีความซับซอนนอยกวาแบบจําลองของ Hierarchical Database Model
ขอเสีย
การออกแบบฐานขอมูลทําไดยาก
การเปลี่ยนแปลงโครงสรางทํําไ ยาก
ปี ป โ ได
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 14

15. แบบจําลองฐานขอมูลเชิงสัมพันธ
ู
(Relational Database Model)
แบบจําลองฐานขอมูลเชิงสัมพันธมีแนวคิดโดยการแบงโครงสราง
ทมความซบซอนออกเปนหนวยยอยทเรยกวา
ที่มีความซับซอนออกเปนหนวยยอยที่เรียกวา ตาราง (Relation หรือ
หรอ
Table ) โดยขอมูลที่อยูตางตารางจะมีความเปนอิสระตอกันมาก
ทีี่สุด (รายละเอีียดจะกลาวในบทตอไป)
ใ ไป
รหัสพนักงาน ชื่อพนักงาน เงินเดือน
EMP_0001 AAAA 9,800
EMP_0002 BBBB 8,750
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 15

16. ขอดีและขอเสียของแบบจําลองฐานขอมูลแบบเชิงสัมพันธ
ู
ขอดี
โครงสรางขอมูลมความเปนอสระตอกนทาใหปรบเปลยนโครงสรางได
โครงสรางขอมลมีความเปนอิสระตอกันทําใหปรับเปลี่ยนโครงสรางได
งาย
มีีความซัับซอนนอยกวาแบบจํําลอง Network Database Model

ขอเสีย
ฮารดแวร (Hardware), ซอฟตแวร(Software) และระบบปฏิบัติการ
(Operating System) ตองมีประสิทธิภาพสง เพราะ DBMS ทําหนาที่
ตองมประสทธภาพสูง ทาหนาท
จัดการความซับซอนจําเปนตองใชความสามารถสําหรับการประมวลผล
มากเปนพเศษ
มากเปนพิเศษ
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 16

17. สรุป
ุ
แบบจาลองขอมูลเปนรูปแบบสาหรบอธบายโครงสรางและ
แบบจําลองขอมลเปนรปแบบสําหรับอธิบายโครงสรางและ
ความสัมพันธระหวางขอมูลภายในฐานขอมูลจากสิ่งที่ยากตอการ
เขาใจใหสามารถมองเห็นและจัับตองได
ใใ ็ ไ
รูปแบบ Data Independence Structure Independence
ระบบแฟมขอมูล ไมมี ไมมี
ฐานขอมูลแบบลําดับชั้น มี ไมมี
ฐานขอมูลแบบเครือขาย มี ไมมี
ฐานขอมูลเชิงสัมพันธ มี มี
ที่มา : หนังสืือ ระบบฐานขอมูล Database System, กิตติ และ จําลอง, 2550
Data Independence หมายถึง แกไขขอมูลในฐานขอมููลแลวไมสงผลกระทบตอ DBMS
p ู ฐ 
Structure Independence หมายถึง ปรับเปลี่ยนโครงสรางในฐานขอมูลไดโดยไมสงผลตอการใชขอมูลใน DBMS
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 17

18. แหลงหาขอมูลเพิ่มเติม
ู
http://sot.swu.ac.th/cp342/
http://en.wikipedia.org/wiki/Database
h // iki di / iki/D b
http://tsl.tsu.ac.th/file.php/1/courseware/database/lesson1/lesson1.
htm
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 18

19. หนังสืออางอิง
ระบบฐานขอมูล Database System, กิตติ ภักดีวัฒนะกุล และ จําลอง
ครูอุตสาหะ, สานกพมพ
ครอตสาหะ สํานักพิมพ KTP
คัมภีรระบบฐานขอมูล, กิตติ ภักดีวัฒนะกุล และ จําลอง ครู
อุตสาหะ, สํานักพิมพ KTP
Database Management, Gehrke and Johannes, McGraw-Hill
McGraw Hill
Fundamental of Database System, Elmasri and Navathe,
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 19

20. หนังสืออางอิง
อ. ธนาวุฒิ ธนวาณิชย โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม วันอังคารที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2551 20

21. Database Models( บทที่ 3 แบบจําลองของฐานขอมูล)
DATA STRUCTURE
อ.ธนาวุฒิ ธนวาณิิชย
โปรแกรมวิชาอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม
HTTP://WWW.IND.CRU.IN.TH/THANAWUT
thanawut.cru@gmail.com 21