1. Tema : Kişisel Gelişim
Metnin Adı: HERKES BAŞARILI OLUR MU?
Metnin Türü : Söyleşi (Sohbet)
Metnin Yazarı : Zuhal ÖZER
Süre : 8 Ders Saati
Etkinlikler : Dil Bilgisi
2. Öğrenim Amaçları
Öğrenci bu derste aşağıdaki öğrenme amaçlarını
ve öğrenme çıktılarını elde edecektir:
• Fiilimsiyle fiil ve isim soylu kelimeler arasındaki
farkları kavrar.
• Fiilimsilerin işlevlerini ve kullanım özelliklerini
kavrar.
• Fiilimsileri özelliklerine uygun biçimde kullanır.
3. (31 Mart 2014 Haftası)
Bu hafta öğrenciler fiilimsiler konusuna giriş
yapacaklar, fiilimsilerin işlevlerini ve kullanım
özelliklerini tartışacaklar ve bu dersin sonunda
fiilimsileri özelliklerine uygun biçimde
kullanabilecekler.
4. Öğrencilere 7. sınıfta ve daha önceki yıllarda
edindikleri bilgileri anımsatmak üzere aşağıdaki
cümleler aktarılır. Onlardan cümlelerdeki fiilleri
bulmalarını ve bu fiilleri kip, kişi, zaman, yapı ve
çatı bakımından incelemelerini istenir.
• Başarılı olmak için çok çalışmam gerekiyor.
• Kardeşim tüm hayvanları çok sever.
• Teyzemler bu akşam bize gelecekler.
5. • Öğrencilere " Yazdığımız cümlelerde fiiller
hangi görevde bulunuyor?
• Bu fillerin mastar hâlini nasıl söyleriz?" vb.
sorular sorulur.
• Fiillerle ilgili bilgileri anımsamalarını
sağladıktan sonra onlardan kaynakta verilen
kelimelerin kökünü, mastarını, çekimlenmiş
hâlini belirleyerek tabloyu örneklerden
hareketle doldurmalarını istenir.
6. • Aşağıdaki cümleleri öğrencilerin not almaları
sağlanır. Koyu harflerle yazılan kelimelerin
altlarını çizdirilir.
• Arkadaşım evimize gelişinde bir demet çiçek
getirdi.
• Kitaplığın kenarında boş duran vazoya baktı.
• Birkaç kuruş kazanınca evimi yağlı boya ile
boyattım.
• Sözünü bitirince kalkmak istedi.
7. • Öğrencilerden altı çizili kelimelerin köklerini
bulmalarını ve köklerin isim kökü mü yoksa fiil
kökü mü olduğunu belirlemeleri istenir.
• Bu kelimelerin ortak özelliklerini (fiil köklü
olduklarını; bir iş, oluş ya da hareket anlamı
taşıdıklarını) buldurulur.
8. • Öğrencilerden not aldıkları cümlelerin
yüklemlerinin altını çizmeleri istenir.
• Yüklem olan kelimelerin isim mi yoksa fiil mi
olduğunu sorularak tartışılır.
• Cümlelerde geçen
"gelişinde, duran, kazanınca, bitirince, kalkmak
" kelimelerinin köklerinin fiil olmasına karşılık
cümlelerde yüklem görevinde kullanılmamış
olduğu belirtilir.
9. • Öğrencilerden "gel-, dur-, kazan-, bit-, kalk-"
fiil köklerini cümle içerisinde yüklem olarak
kullanmalarını istenir.
• Öğrencilerden kelimelerin tahtadaki
cümlelerde geçen şekilleriyle kendi
cümlelerindeki şekillerini anlam özellikleri
bakımından kıyaslamaları istenir.
10. • İş, oluş ve hareket bildirdiği hâlde cümlede
yüklem görevinde kullanılmayan kip ve kişi eki
almayan yani fiiller gibi çekimlenmeyen
kelimelerin yer aldığını belirtilir.
• Bu kelimelere "fiilimsi" denildiğini söylenir.
11. • Fiilimsilerle çekimlenmiş fiilleri ve isim soylu
kelimeleri (isimleri, sıfatları, zamirleri, zarfları
ve edatları) ayırt edebilmelerini sağlamak
üzere aşağıdaki cümleler not aldırılır.
• Arkadaşım ders çalışmak için bize gelecek.
• Gelecek otobüse hepimiz binebiliriz.
• Gelecekte bizi nelerin beklediğini bilemeyiz.
Öğrencilerden bu cümlelerde geçen "gelecek"
kelimelerinin anlamlarını söylemeleri, bu üç
kelimenin ortak özelliğini belirlemeleri istenir.
12. Öğrencilere:
• Bu kelimelerden hangisi fiildir?
• Fiil olan kelime hangi kip, kişi ve zaman
özelliklerini göstermektedir?
• Yapısı bakımından nasıl bir fiildir?
• Hangi kelime isimdir?
13. • Bu kelime ismin hangi hâlindedir?
• Yapısı bakımından basit mi yoksa türemiş
midir?
• Türemişse hangi yapım ekini almıştır?
• Cümlelerde geçen "gelecek" kelimelerinden
hangisi sıfat olarak kullanılmıştır?
14. • Bu sıfat hangi yapım ekiyle türetilmiştir?
• Bu kelimelerden hangisi bir iş, oluş ya da
hareket anlamı taşıdığı hâlde fiil
değildir, neden?
• Bu kelimeye fiilimsi diyebilir miyiz?
vb. sorular sorarak onların fiiller, fiilimsiler ve
isim soylu kelimeler arasındaki ilişki ve
farklılıkları belirlemelerine yardımcı olunuz.
15. Öğrencilerden “Herkes Başarılı Olur mu?”
metnini inceleyerek;
• fiil ya da fiilimsi olarak kullanılan kelimelere
örnekler bulmalarını,
• buldukları kelimeleri öğrenme ortamlarında
katılımcılar ile paylaşmaları,
• diğer katılımcıların paylaştıkları kelimeler
hakkındaki görüşlerini yazmaları istenir.