3. Çanaq gəlişi ana bətnində boylama vəziyyətdə
yerləşmiş dölün çanağının ananın çanağı
üzərində yerləşməsi ilə xarakterizə edilir. Baş
gəlişlərində olan doğuşlara nisbətən çanaq
gəlişləri zamanı perinatal ölüm 4-5 dəfə çox olur.
7. Xarici mamalıq
müayinəsi:
• Leopoldun I müayinə üsulu ilə
uşaqlığın dibində girdə sərt
hərəkətli baş təyin edilir.
• II müayinə üsulu ilə dölün
kürəyi baş gəlişində olduğu
kimi, mövqeyə uyğun olaraq,
sağda və ya solda təyin edilir.
• III üsul ilə çanaq girəcəyi
üzərində və ya çanaq
girəcəyində dölün yumşaq iri
hissəsi – sağrıları və yaxud
xırda hissələri – ayaqları
8. • Dölün ürək döyünməsi mövqeyə uyğun
olaraq göbəkdən yuxarıda sağda, yaxud
solda eşidilir.
• Çanaq gəlişlərində adətən uşaqlıq dibinin
xəncərəbənzər çıxıntı nahiyəsində
dayanması diqqəti cəlb edir.
9. Diaqnoz daxili müayinə ilə dəqiqləşdirilir:
• Hamiləlik zamanı ön tağdan dölün sərt hissəsindən –
başdan fərqli olan yumşaq iri hissəni təyin edirlər. Doğuş
zamanı, xüsusilə dölyanı maye axdıqdan sonra uşaqlıq
boynunun 5-6 sm açıqlığında dölün sağrılararası şırımı,
dölün cinsiyyət orqanları asanlıqla təyin olunur.
11. • Ayaqları düşmüş əllə dəyişik salmamaq üçün aşağıdakı
fərqləndirici əlamətləri yadda saxlamaq lazımdır: ayaqda
daban sümüyü olur, barmaqları qısa və eyni uzunluqda,
böyük barmaq məhdud hərəkətli olur.
12. Çanaq gəlişi USM vasitəsilə asanlıqla təyin edilir
və dəqiqliklə dölün başının vəziyyətinin 4 variantını
ayırd etmək mümkün olur.
Bu zaman onurğa sütunu ilə ənsə sümüyü arasındakı
bucaq ölçülür:
-başın bükülmüş vəziyyəti
-başın I dərəcəli açılması
-başın II dərəcəli açılması
-başın III dərəcəli açılması
13. • I moment – dölün sağrıları kiçik çanaq girəcəyinin
köndələn və çəp ölçüsünə daxil olur. Doğuş qüvvəsinin
təsiri altında sağrılar enir və daxili dönməni yerinə
yetirirlər, burmalararası xətt çanaq çıxacağının düz
ölçüsünə keçir.
• II moment – dölün onurğasının bel nahiyəsində yan
bükülmə baş verir və ön sağrı cinsiyyət yarığına
pərçimlənir. Nəticədə dölün ön qalça sümüyü simfizə
sıxılaraq fiksasiya nöqtəsini əmələ gətirir. Əvvəl arxa,
sonra ön sağrı doğulur. Bu zaman çiyinlər köndələn
ölçüləri ilə çanaq girəciyinin çəp ölçüsünə keçir, döl
göbək halqasına qədər doğulur.
14.
15. • III moment – çiyinlərin daxili və bununla əlaqədar
gövdənin xaricdə dönməsi. Çiyinlər daxili dönmə yerinə
yetirərək çanaq dibinə enir, kiçik çanaq çıxacağının düz
ölçüsünə keçirlər. Ön çiyin simfizə, arxa çiyin isə
büzdümə yaxınlaşır.
• IV moment – onurğanın boyun və döş nahiyəsində yana
bükülməsi nəticəsində çiyin qurşağı və əllər doğulur.
16.
17. • V moment - ənsə önə doğru olmaqla başın daxili
fırlanması. Baş bükülərək çanaq girəcəyinin çəp
ölçüsünə daxil olur. Sonra baş çanaq boşluğu daxili
fırlanmanı yerinə yetirərək, çanaq dibinə enir və çanaq
çıxacağının düz ölçüsünə keçir: ənsəaltı çuxur simfizə
sıxılaraq fiksasiya nöqtəsi əmələ gətirir.
• VI moment – başın bükülməsi və bunun nəticəsində
başın doğulması: ardıcıl olaraq aralıq üzərində çənə,
ağız, burun, alın, təpə və ənsənin doğulması.
19. Doğuş
fəaliyyətinin
ikincili zəifliyi
Dölün bətndaxili
hipoksiyası
Dölün doğuş
travması
Arxa görkəmin
əmələ gəlməsi
Qolların arxaya
atılması
Göbək ciyəsinin
və dölün xırda
hissələrinin
düşməsi
Başın açılması
Daxili dəliyin
spazmı
Doğuş yollarının
yumşaq
toxumalarının
travması
III və erkən
zahılıq dövründə
qanaxma
21. Çanaq gəlişi diaqnozu təyin olunarsa,
hamiləliyin 29-30 həftəsində korreksiyaedici
gimnastika məsləhət görülməlidir. Bunun
üçün hamilə qadın taxt üzərində uzanaraq,
hər 10 dəqiqədən bir sağ və sol yanı üstə
dönür. Bu kompleksgün ərzində 3 dəfə
olmaqla 10 gün ərzində yerinə yetirilir.
22. Hamiləliyin 36-37 həftəsindən sonra dölün hərəkətliliyini
təmin edə biləcək qədər dölyanı maye olduqda, yüksək
ixtisaslı həkim tərəfindən USM nəzarəti və
adrenomimetiklərin təsiri altında dölün tədricən baş
üzərinə döndərilməsi həyata keçirilir. Döndərmədən əvvəl
və sonra 1 saat ərzində dölün ürək fəaliyyətinin monitor
nəzarətini təmin etmək lazımdır.
23. Çanaq gəlişində doğuşun aparılma taktikası bir sıra
şərtlərdən asılıdır. Bunların arasında qadının yaşını,
hamiləliyin müddətini, dölün çəkisi və vəziyyətini, dölün
başının açılma dərəcəsini və uşaqlıq boynunun
yetişkənliyini, çanağın ölçülərini, yanaşı gedən
ekstragenital patologiyanı, hamiləliyin gedişindəki
ağırlaşmaları, əvvəlki hamiləliklərin nəticələrini nəzərə
almaq lazımdır. 3600 qramdan çox çəkisi olan döl çanaq
gəlişində iri döl kimi qiymətləndirilir, hətta 1500-2500 qram
çəkisi olan döl təbii doğuş yollarından doğularkən onun ən
iri hissəsi olan başı travmaya məruz qala bilər, bu zaman
kəllədaxili qansızmalar və digər travmatik mənşəli
ağırlaşmalar baş verir.
24. • Vaxtı ötmüş hamiləlik
• Yetişmiş hamiləlikdə doğuş yollarının doğuşa hazır
olmaması
• Anatomik dar çanaq
• Dölün xronik hipoksiyası
• Dölün çəkisinin 3600 qramdan çox və 2000 qramdan az
olması
• Başın III dərəcəli açılması
• Uşaqlıqda çapıq
• Doğan qadının yaşının 30-dan çox olması
• Ağırlaşmış mamalıq anamnezi
• sonsuzluq
