Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
1 1 bylgjur-almennt
1. 1-1. Bylgjur, almennt
KEN203 - Námskrár starfsgreina, námsefnisgerð & námsmat, vor 2015
Námsgagnagerð, verkefni 2
Halldór Berg Sæmundsson
Steingrímur B. Gunnarsson
• Dæmi um bylgjur sem við sjáum eða heyrum:
• Öldur á yfirborði vatns
• Ljós, er bylgjuhreyfing rafsegulbylgna á tíðnisviði sem augun skynja
• Hljóð, er bylgjuhreyfing sem eyru okkar skynja
• Jarðskjálftabylgjur, skynjum við sem titring þegar jörðin skelfur
• Bylgjur sem við hvorki sjáum eða heyrum án
tæknibúnaðar:
• Rafsegulbylgjur, útvarpsbylgjur, örbylgjur, Röntgenbylgjur
2. 1-1. Bylgjur, almennt
KEN203 - Námskrár starfsgreina, námsefnisgerð & námsmat, vor 2015
Námsgagnagerð, verkefni 2
Halldór Berg Sæmundsson
Steingrímur B. Gunnarsson
flokkun 1
• Efnisbylgjur (e. mechanical waves),
• t.d.: vatnsbylgjur, hljóðbylgjur og
jarðskjálftabylgjur, sem nota burðarefni
• Rafsegulbylgjur (e. Electromagnetic waves),
• sem þurfa ekki á burðarefni að halda
Bylgjum er oft skipt í tvo flokka eftir því
hvort þær þurfa burðarefni til þess að
ferðast í eða ekki:
3. 1-1. Bylgjur, almennt
KEN203 - Námskrár starfsgreina, námsefnisgerð & námsmat, vor 2015
Námsgagnagerð, verkefni 2
Halldór Berg Sæmundsson
Steingrímur B. Gunnarsson
flokkun 2
• Þverbylgjur
• Sveiflan er hornrétt á útbreiðslustefnuni í
henni
• Vatnsbylgjur, rafsegulbylgjur, sumar
jarðskjálftabylgjur
• Langsbylgjur
• Sveiflan er samsíða útbreiðslustefnu
• Hljóðbylgjur
Bylgjur má einnig flokka eftir sveiflunni sem skapar þær
og sveiflu agnanna í hennni:
4. 1-1. Bylgjur, almennt
KEN203 - Námskrár starfsgreina, námsefnisgerð & námsmat, vor 2015
Námsgagnagerð, verkefni 2
Halldór Berg Sæmundsson
Steingrímur B. Gunnarsson
flokkun 3
• Einvíðar bylgjur
• Bylgjur á streng eða gormi
Í einni, tveim eða þrem víddum !
• Tvívíðar bylgjur
• Bylgjur á yfirborði vatns
• Þrívíðar bylgjur
• Bylgjur í þrívíðum miðli; hljóð, jarðskjálftabylgjur,
flestar ljósbylgjur
• Bylgjan breiðist út í „allar áttir!“ frá upphafsstað
5. 1-1. Bylgjur, almennt
KEN203 - Námskrár starfsgreina, námsefnisgerð & námsmat, vor 2015
Námsgagnagerð, verkefni 2
Halldór Berg Sæmundsson
Steingrímur B. Gunnarsson
meginhugtök
• Bylgjulengd
• Bylgjuhraði
• Bylgjupúls
• Bylgjubrot
• Bylgjubeygja
• Endurvarp bylgju
• Stæð bylgja
• Reglubundin bylgja
• Bylgjuvíxl (samliðun- samlagning- eða
samspil bylgna)
• Herma
• Resonance
• Eigintíðni
• Meðsveifla
• Sveifluvídd
• Sveiflutími
• Tíðni
• Styrkur (e. amplitude)
• Jafnvægisstaða – þegar hluturinn er „kyrr“
…hreyfist ekki
6. 1-1. Bylgjur, almennt
KEN203 - Námskrár starfsgreina, námsefnisgerð & námsmat, vor 2015
Námsgagnagerð, verkefni 2
Halldór Berg Sæmundsson
Steingrímur B. Gunnarsson
• Bylgjulengdin er margfeldi af bylgjuhraða og sveiflutíma:
• λ = v ∗ T
λBylgjulengd
Sveifluvídd
Jafnvægisstaða
ÚtbreiðslustefnaStyrkur
Tími
• Orka/styrkur í sveiflu ræðst af
sveifluvíddinni
• Sveifluvídd segir til um hve langt frá
jafnvægisstöðu efnisagnir sveiflast
• Eining fyrir bylgjulengd er m