2. BMT-nin İrqi Ayrı-seçkiliyin Bütün
Formalarının Ləğv Edilməsi Haqqında
Konvensiyası 1963-cü il tarixli BMT-nin İrqi
Ayrıseçkiliyin Bütün Formalarının Ləğv
Edilməsi Haqqında Bəyannaməsinin
əsasında hazırlanmışdır.
“
3. 21 dekabr 1965-ci ildə Baş Məclis tərəfindən qəbul edilmiş və 4 yanvar
1969-cu ildə qüvvəyə minən BMT konvensiyası. 2020-ci ilin dekabr
ayından etibarən 182 ölkə Konvensiyanın iştirakçısıdır, daha 3 ölkə
Konvensiyanı imzalamış, lakin təsdiqləməmişdir. Konvensiyaya
uyğunluğa 18 mütəxəssisdən ibarət olan İrqi Ayrı-seçkiliyin ləğvi Komitəsi
nəzarət edir.
4. Konvensiyanın hər hansı bir üzv dövlət tərəfindən pozulmasına dair dövlətlərarası
şikayətlərə və müvafiq bəyannamə vermiş 54 ölkəyə münasibətdə Konvensiyanın
pozulmasına dair fərdi şikayətlərə baxıla bilər. 2014-cü il tarixinə komitə 30 şikayətin
mahiyyəti üzrə qərarlar qəbul etdi və 15 işdə konvensiya pozuntuları aşkar etdi. Komitə
daha 18 şikayəti mahiyyəti üzrə baxılmadan qəbuledilməz hesab etdi, 1 şikayətə
baxılması başqa bir səbəbə görə xitam verildi və daha 6 işə baxılma mərhələsində idi.
İlk üç dövlətlərarası şikayət - Qətər - Səudiyyə Ərəbistanı, Qətər - BƏƏ və Fələstin - İsrail
- 2018-ci ilin baharında girdi.
5. Bəyannamədə 4 əsas məsələ qeyd olunur:
İrqi
ayrıseçkiliyin
tərifi.
ümumi
öhdəliklər
irqçi təbliğatın
qadağan
edilməsi
Təhsil işinin
aparılması
üçün
öhdəliklər.
6. 1.İrqi fərqlərə əsaslanan hər hansı üstünlük
fəlsəfəsi elmi cəhətdən saxta, əxlaqi
cəhətdən çirkin, sosial cəhətdən ədalətsiz
və təhlükəlidir və irqi ayrı-seçkiliyə nə
nəzəri, nə də praktik baxımdan bəraət
qazandırılmır;
2.İrqi ayrı-seçkilik – və daha da çoxu, irqi
üstünlük və ya nifrətə əsaslanan hökumət
siyasətləri - əsas insan hüquqlarını pozur,
millətlər arasında dostluq və sülh
münasibətlərinə və xalqlar arasında
əməkdaşlıq, habelə beynəlxalq sülh və
təhlükəsizliyə mane olur;
7. 3. İrqi ayrı-seçkilik yalnız onun obyektləri
olan şəxslərə deyil, həmçinin, onu
təcrübədən keçirən şəxslərə də zərər verir;
4. Nifrət və bölünmə yaradan faktorlar olan
irqi ayrı-seçkilik və seqreqasiyadan azad bir
dünyanın qurulması BMT-nin əsas
məqsədidir
8. Bu konvensiyada "irqi ayrıseçkilik"
ifadəsi məqsədi, yaxud nəticəsi ictimai
həyatın siyasi, iqtisadi, sosial, mədəni,
yaxud istənilən digər sahəsində bərabər
əsasda insan hüquqları və əsas
azadlıqların tanınmasını, istifadə
edilməsini, yaxud həyata keçirilməsini
məhv etmək və ya azaltmaq olan irq,
dərinin rəngi, qəbilə, milli, yaxud etnik
mənşə əlamətlərinə əsaslanan istənilən
ayırmanı, istisnalığı, məhdudiyyəti,
yaxud üstün tutulmanı bildirir.
9. 14-cü maddəyə əsasən səlahiyyətləri tanımaq 14-cü maddəyə əsasən səlahiyyətləri tanımayın
İmzalanmış, lakin təsdiqlənməmişdir Nə imzalanıb nə də təsdiqlənib
Irqi Ayrı-seçkiliyin Bütün Formalarının ləğvi haqqında Konvensiyaya üzvlük
10. İnsanlara irqinə, dərisinin rənginə, yaxud etnik mənşə
əlamətlərinə görə ayrıseçkilik qoyulmasının millətlər
arasında dostluq və sülh münasibətlərinə mane
olduğunu və xalqlar arasında sülh və təhlükəsizliyin,
hətta eyni dövlət daxilində şəxslərin harmonik
birgəyaşayışının pozulmasına gətirib çıxara bilər
“
