Telebe heyat terzi arashdirmasi hesabat. Dekabr 2014

1. UNİVERSİTET TƏLƏBƏLƏRİNİN
HƏYAT TƏRZİ VƏ İSTEHLAK VƏRDİŞLƏRİ
ARAŞDIRMA HESABATI
Yanvar 2015 | Business Insight

2. Business Insight ESOMAR Ümumdünya Marketinq və Araşdırma
Mütəxəssisləri Assosiasiyasının üzvüdür
Business Insight bütün marketinq, sosial araşdırmaları və promo
kampaniyaları ICC/ESOMAR-ın Marketinq və Sosial Araşdırma
Təcrübəsi üzrə Məcəlləsində öz əksini tapan ən yüksək peşəkar və etik
standartlara və ISO 20252 beynəlxalq standartının tələblərinə müvafiq
olaraq həyata keçirir.

3. ARAŞDIRMA HAQQINDA
3

4.  Kəmiyyət Araşdırma Metodunun Üz-Üzə
sorğular (F2F) Üsulu (PAPI) Sorğular Bakı şəhərində yerləşən
Universitetlərin qarşısında keçirilib
0 5 10 15
Məqsəd? Hədəf Qrup? Seçim Nümunəsi?
Əhatə Dairəsi?
2014
Başladı
Dekabr 02
Bitdi
Dekabr 10
Vaxt? Metodologiya?
Araşdırma haqqında
 Universitet gəncliyinin həyat tərzi və
istehlak vərdişlərinə istiqamətlənmiş
trendləri, markalarla əlaqələrini və
gündəmlərini davamlı olaraq ölçmək və
yaymaqdır.
 Rüblük periodlarla həyata keçirilir və
paylanılır
 Tələbələrin reprezentativi (ağırlıq
mərkəzinə yaxın)
 Tələbələrin həyat tərzinin öyrənilməsi
üçün tədqiqat vahidi kimi 10 tanınmış özəl
və dövlət universitetinin tələbələri
götürülüb.  Respondent sayı: 1022

5. Subay Evli
99,0
1,0
Respondentin vətəndaşlıq vəziyyəti (%)
Qadın;
50,0Kişi; 50,0
Respondentin cinsi (%)
17 18 19 20 21 22 23 24
7,4
21,8
24,9
21,8
14,1
5,7
2,8
1,5
20
Respondentin yaşı (%)
Orta Yaş
№
Sorğu keçirilən Universitetlər
Respondent
sayı
1 Azərbaycan Texniki Universiteti
Cəmi: 1022
respondent
2 Azərbaycan Tibb Universiteti
3
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası
4 Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası
5 Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
6 Bakı Dövlət Universiteti
7 Azərbaycan Dillər Universiteti
8 Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti
9 Qafqaz Universiteti
10 Bakı Biznes Universiteti
Xülasə: Gender
bölgüsü xüsusi
kvota tətbiq
edilməklə,
respondentlər
arasında bərabər
sayda paylanılıb
(kişi/qadın
50%/50%).
Respondentlərin
orta yaşı 20-dir.
Araşdırmanın
məqsədlərinə
çatmaq üçün
paytaxtda 10
Universitet
seçilmişdir (8
dövlət, 2 özəl
universitet)
Hər universitetdən
minimum 100
tələbə sorğuya
cəlb edilmişdir.
Demoqrafik xarakteristika
İştirakçılar

6. 6
ARAŞDIRMANIN
NƏTİCƏLƏRİ

7. Bəli;
61,6
Xeyr;
38,4
7
Universitet gəncliyi əlüstü yemək üçün daha çox “McDonald’s”ı seçir
Fastfood restoranlarında olanlar:
Baza: 630
Son bir ayda Fast-food restoranlarında
olmusunuzmu? (%)
Bütün respondentlər:
Baza: 1022 1,7
1,9
2,1
2,2
5,4
47,1
55,7
1,4
1,4
11,6
1,7
0 10 20 30 40 50 60
Digərləri
Son bir ayda hansı Fastfood restoranlarında
olmusunuz? (%)
Xülasə: Araşdırma aşkar etmişdir ki, tələbələrin əsas yemək yerlərindən biri də fastfood (əlüstü) satılan restoran və
kafelərdir. Universitet gəncliyinin 62 faizi şəbəkəli əlüstü yemək restoranlarından istifadə edir. Əlüstü yemək üçün isə
ən çox üstünlük verilən yer bu sahədə dünya lideri McDonald’s restoranlar şəbəkəsidir (55.7%). Keyfiyyət
araşdırmaları da göstərir ki, gənclər, xüsusilə də tələbələr bu tip restoranların əsas hədəf auditoriyasıdır.
Əlüstü yemək üçün seçilən yerlərdən sıralamada ikinci yerdə KFC gəlir (47,1%).
Nəticələrdən da ehtimal olunur ki, xarici məşhur fastfood restoranlar və coffee shop-lar üçün Bakı cəlbedici bazardır.
Çarpaz təhlillərdən müşahidə olunur ki, gender baxımından fastfood restoranlarında yemək yeyənlərin yarısından çoxu
xanımlardır (55%). Bu tip restoranlarda yemək yeyənlərin orta aylıq xərcləri statistik orta göstəricidən bir az yuxarıdır.
Universitet gəncliyini hədəfləyən şirkətlər reklam siyasətini əlüstü yemək yeri kimi ən çox üstünlük verilən restoranlar
şəbəkələri ilə əməkdaşlıq edərək həyata keçirib, məqsədlərinə bir addım daha yaxınlaşa bilərlər.
Məlumat üçün qeyd edək ki, müasir “fastfood” (əlüstü yemək) sənayesinin əsası 1921-ci ildə ABŞ-da hamburger
istehsal edən “White castle” (“Ağ qəsr”) şirkətinin açılması ilə qoyulub.

8. 8
Hər 100 tələbədən 16-ı online alış etdiyini deyir
Online alış edənlər:
Baza: 165
Bəli;
16,1
Xeyr;
83,9
Son bir ayda “online” hər hansı bir alış
etmisinizmi? (%)
Xülasə: Sorğuya cəlb olunan tələbələrin cəmi 16,1% İnternet üzərindən online alış etdiyini qeyd edib.
Müqayisə üçün qeyd edək ki, ABŞ-da təxminən əhalinin (18-yaşdan yuxarı) 69 faizi davamlı olaraq müəyyən
məhsulları online alırlar. Lakin ehtimal olunur ki, Azərbaycanda bəzi faktorlar online alışa hələ də neqativ
təsir edir. Məsələn, keyfiyyət araşdırmaları göstərir ki, təhlükəsizlik baxımdan online alış daha az cəlbedici
görünür. Bundan əlavə, reallıqda məhsullar/xidmətlər online təsvir edildiyi kimi olmaya bilir, yəni, gözləntilər
qarşılanmır. Nəzərə alsaq ki, bu növ alışın əsas hədəf auditoriyası məhz tələbə yaşlarında olan gənclikdir,
nəticələrdən Azərbaycanda alışın bu növünün istənilən səviyyədə inkişaf etmədiyi müşahidə olunur. Amma
onu da qeyd edək ki, araşdırma təhlilləri bu alış növünün müsbət istiqamətdə artan tendensiyasını göstərir.
Qrafikdən də göründüyü kimi online alış edən 165 tələbədən 57.6 faizi məşhur online alış saytı olan
“ebay”dan alış etdiyini qeyd edib.
Çarpaz təhlillər göstərir ki, gender baxımından online alış edənlərin əksər hissəsi oğlan tələbələrdir (61.8%)
1,8
2,4
3,0
4,2
5,5
5,5
57,6
1,2
20,0
5,5
1,2
0 10 20 30 40 50 60
Son bir ayda hansı vebsayt-dan “online” alış
etmsiniz? (%)
Online shopping
Digərləri
Adını
xatırlamadı
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

9. 15,1
8,3
5,9
2,2 1,7 1,5 0,6 0,6 0,4 1,0
22,8
43,2
9
Telefonunuz hansı markadandır?
(%)
Bütün respondentlər:
Baza: 1022 0% 20% 40% 60%
13,7%
47,4%
50,2%
Digərləri
Samsung
iPhone
Nokia
Sony
HTC
HUAWEI
LG
BlackBerry
Fly
Alcatel
Bakcell_ALOV
Hansı mobil operatorun xidmətindən istifadə
edirsiniz? (%)
Xülasə: Ən çox istifadə olunan mobil telefon brendi Samsung-dur (43,2%). Paytaxt əhalisi ilə aparılan əvvəlki araşdırma (Fevral, 2014) nəticələrinə görə Nokia bazar lideri idi. Lakin cari araşdırmada Nokia
yerini Samsung-a hətta iPhone-a uduzmuş vəziyyətdədir. Gənc nəsil yeni texnologiyalara daha çox meylli olduğundan mobil telefon markalarından istifadə səviyyəsi bazarda tez-tez dəyişikliyə məruz qalır.
Bundan əlavə, araşdırmalar göstərir ki, bu məsələdə sosial təzyiq də bir amil kimi özünü biruzə verir və gənclər digərlərindən geri qalmamağa çalışır. Cari araşdırma onu göstərir ki, tələbələr arasında Bakcell-in
xidmətlərindən istifadə edənlər çoxluq təşkil edir (50.2%). 2014-ci ilin əvvəlində paytaxt sakinləri ilə keçirilən sorğuya görə Bakcell ən sərfəli xidmət göstərən operator kimi qavranılmışdı. O da bəllidir ki, sərfəli
təkliflər axtarmaq tələbələrə xas olan bir davranışdır. Deməli, əldə etdiyimiz nəticələri kombinə etsək görərik ki, Bakcell tələbələr arasında təklif etdiyi sərfəli xidmətlərə görə bazar lideridir. Nəticələr də təsdiq
edir ki, gənclər yeni texnologiyaya üstünlük versələr də sərfəli qiymətləri də unutmurlar. Onu da qeyd edək ki, Azercell istifadəçilərinə ən çox Qafqaz və Tibb Universitetlərinin tələbələri arasında rast gəlinir.
Sosial təzyiq gəncləri yeni texnologiyalardan istifadəyə vadar edir

10. 7,5
3,8 3,3 2,4
0,9 0,9 1,5
45,8
34,0
Bəli,
davamlı;
15,4
Bəli,
hərdən;
5,4
Xeyr;
79,3
10
Siqaret çəkən tələbələrin orta aylıq xərcləri daha çoxdur
Siqaret çəkirsinizmi? (%) Hansı markalı sigaret çəkirsiniz? (%)
Digərləri
1-2 qutu 3-4 qutu 5-6 qutu 7-8 qutu 9-10 qutu 11-14 qutu
28,8
19,8
4,7
34,9
7,1
4,7
Orta Ədəd
Həftədə neçə qutu siqaret çəkirsiniz?
(%)
Xülasə: Nəticələr təsdiq edir ki, hər 5 tələbədən biri siqaret çəkir (20%). Nəzərə alsaq ki, sorğuya cəlb
olunanların orta yaşı 20-dir, bu nəticə həyəcan siqnalı sayıla bilər. Çünki araşdırmalar göstərir ki, siqaret
digər zərərli vərdişlərə başlamaqda bəzən keçid rolunu oynayır.
Siqaret brendləri arasında istehlak səviyyəsinə görə “Kent” bazarda liderliyini qoruyub saxlaya bilib
(45.8%). Qrafikdən göründüyü kimi “Winston” tələbələr arasında 2-ci ən populyar siqaret brendidir.
Həftə ərzində hər bir tələbə orta hesabla 4.3 qutu siqaret çəkdiyini deyir. Çarpaz təhlillər göstərir ki,
siqaret çəkənlərin (212 respondent) böyük əksəriyyəti (77.3%) lazım olan günlük qidanı 100% istehlak
edə bilmir. Digər tərəfdən siqaret çəkənlər arasında “stresli həyat tərzi keçirirəm” deyənlərdə artımın
olduğu müşahidə olunur. Əlavə olaraq qeyd edək ki, bu seqmentin aylıq xərci orta statistik göstəricidən
xeyli yuxarıdır (202 AZN).
Siqaret çəkənlər:
Baza: 212Bütün respondentlər:
Baza: 1022

11. Digərləri
Bakıxanov T/M
Lotos T/M
Karvan T/M
Karvan T/M (Sumqayıt)
Xalqlar Dostluğu T/M
Cavid T/M
Laçın T/M
20 Yanvar keçid T/M
28 May keçid T/M
Adi mağazalardan (harada…
8-ci km bazarı
Binə T/M
Sədərək T/M
5,7%
1,4%
1,4%
1,7%
1,7%
5,7%
6,0%
6,3%
6,3%
6,9%
7,2%
8,6%
12,4%
33,6%
Xüsusi Mağazadan Geyim Almayanlar
24,3%
1,9%
2,5%
2,8%
5,3%
8,8%
9,8%
10,5%
16,3%
16,9%
18,0%
21,7%
Xüsusi Mağazadan Geyim Alanlar
Digərləri
11
Xarici brendlərdən geyim alan əsas seqmentlərdən biri tələbələrdir
Baza: 674
Xülasə: Sorğuya cəlb olunanların 66 faizi iddia edir ki, onlar geyimlərini xüsusi mağazalardan almağa üstünlük verirlər. Araşdırmalar göstərir ki, ümumi əhalidən fərqli olaraq gənclər, xüsusən də ali təhsil alan
tələbələr xüsusi geyim mağazalarından alış etməyə daha çox meyillidirlər (ümumi əhali-27%, tələbələr-66%). Beləliklə məlum olur ki, xarici brendlərdən geyim (xüsusilə Qərbi Avropa və Şimali Amerika) alan
əsas seqmentlərdən biri tələbələrdir. Buna görə də taksit kartlarını onlara daha yüngül şərtlərlə təklif etmək və xüsusilə də, bu seqment üçün vaxtaşırı endirimlər həyata keçirmək biznes üçün zəruridir.
Geyim almaq üçün xüsusi mağaza kimi seçilən mağazalar arasında bir neçə müddətdir ki, “Romantic” lliderliyini qoruyub saxlaya bilib (22%). Çarpaz təhlillər göstərir ki, “geyimimi xüsusi mağazalardan almağa
üstünlük verirəm” deyənlərin (674 respondent) böyük əksəriyyəti xanımlardır (63%).
Geyimlərini xüsusi mağazalardan almayanların (348 respondent) ən çox üstünlük verdikləri məkan isə Sədərək yarmarkasıdır (33,6%).
Baza: 348
Bəli;
65,9
Xeyr;
34,1
Geyiminizi aldığınız xüsusi bir mağaza varmı? (%)
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

12. Bəli; 18
Xeyr; 82
Taksit kartlarına sahib olan tələbələr 18% təşkil edir
Xülasə: Tələbələrin az qala 1/5-i taksit kartlara sahibdirlər. Bu qrupun 66,7 faizi Unibankın təklif etdiyi
Albalı kartın müştəriləridir. Görünən odur ki, Unibank digər banklara nisbətdə tələbələri daha çox
hədəfə alıb. Araşdırmalar da sübut edir ki, taksit kartların istifadəsi öz başlanğıcını məhz geyim
mağazalarından götürür. Taksit kartı olanların 78 faizi geyimini xüsusi mağazalardan almağa üstünlük
verir. Bu və ya digər göstəricilər onu deməyə əsas verir ki, taksit kartlar üçün tələbələr uyğun bazardır.
Ev, kirayə xərclərini nəzərə almasaq hər tələbə orta statistik nəticəyə görə 151 AZN ayda pul xərcləyir.
Taksit kartlarından istifadə edənlər arasında Texniki Universitetin tələbələrinə daha çox rast gəlinir. Ay
ərzində daha çox pul xərcləyənlərə isə Dövlət İdarəçilik Akademiyasının (orta statistika: 189 AZN) və
Texniki Universitetin (orta statistika: 161 AZN) tələbələri arasında rast gəlinir. Ay ərzində ən az pul
xərcləyən Dövlət Neft Akademiyası-nın tələbələridir (129 AZN)
Taksit kartı olanlar:
Baza: 184
66,7%
33,3%
5,5%
Taksit kartınız varmı? (%) Bütün respondentlər:
Baza: 1022
50 qədər 51-100 101-200 201-300 301-400 500+
10,7
31,0
37,9
12,4
4,6 3,4
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Siz hansı taksit kartdan istifadə
edirsiniz? (%)
Orta məbləğ:
151
Aylıq nə qədər pul xərcləyirsiniz? (Ev, kirayə xərci nəzərə alınmır) (%)

13. Always brendi qadın bağları bazarının 36.5 faizinə sahibdir
Zəhmət olmasa davamlı olaraq istifadə etdiyiniz qadın
bezlərinin markasını qeyd edin. (%)
,4
,4
,4
,6
,6
28,5
32,6
36,5
Xanım tələbələr:
Baza: 512
Xülasə: Sorğu nəticələrindən qadın bezləri bazarına 3 brendin diqtə etdiyi
müşahidə olunur (Always-36,5%, Molped-32,6%, Kotex-28,5%).
Çarpaz təhlillər göstərir ki, “Always” qadın bezlərinin istifadəçiləri daha gənc
xanımlardır. Yaş ortalaması artdıqca xanımlar “Always”ı “Molped”ə dəyişirlər.
“Molped”dən istifadə edən xanımların yaş ortalaması “Always”dan yuxarıdır.
Yaş bir az daha artdıqda isə xanımların “Kotex”dən istifadə etməyə üstünlük
verdikləri aşkarlanıb. Belə ki, “Kotex”in istifadəçilərinin yaş ortalamaları hər iki
brenddən (Always, Molped) yuxarıdır.
Digər tərəfdən təhlillərdən aydın olur ki, “Molped”dən istifadə edən
xanımların orta aylıq xərci ümumi statistik ortadan aşağıdır (125 AZN). Əlavə
olaraq qeyd edək ki, cəmi 8 evli tələbə xanımdan 5 nəfəri “Molped” istifadə
etdiyini qeyd edib. Görünən odur ki, “Molped” istifadə edənlər əsasən
qiymətə fikir verənlərdir. Həm aylıq xərc ortalamasının həm də digər bu kimi
suallara verilən cavabların təhlilləri göstərir ki, (məs. iPhone istifadəçiləri
“Kotex”dən istifadə edənlər arasında çoxluq təşkil edir) “Kotex” istifadəçiləri
əsasən qiyməti düşünməyən seqmentdir.
“Kotex”dən istifadə edənlər üstünlük verdikləri xüsusi geyim mağazası kimi
əsasən “Mango” və “Zara”nın adlarını qeyd ediblərsə, “Always” və “Molped”
istifadəçiləri “Romantic” və “Mango”nun adlarını qeyd ediblər.

14. P&G şampunlarının istehlakçıları arasında kişilər çoxluq təşkil edir
Deyə bilərsinizmi saçlarınız üçün hansı şampun markasından davamlı olaraq
istifadə edirsiniz? (%)
29,0
23,7
11,5
7,8
4,2 3,5 3,3
2,3 1,8 1,4
9,7
1,9
Digərləri
Cavab
vermədi
Xülasə: Sorğuya cəlb olunan tələbələr davamlı olaraq saçlarını yuduqları 56 müxtəlif şampun markasının adını çəkiblər. Qrafikdən də göründüyü kimi bu bazarın 29 faizinə Head&Shoulders nəzarət
edir. Lakin “Procter&Gamble”in əsas rəqiblərindən olan “Unilever”in Elidor brendi (23,7%) bazar liderindən elə də geri qalmır. Maraqlı məqam odur ki, “Unilever”in başqa bir brendi Clear (11,5%)
tələbələr arasında üçüncü ən çox istehlak olunan şampundur. 4-cü və 5-ci yerləri yenə də Procter&Gamble brendləri tutur (Pantene 7,8% və Wash&Go 4,2%).
Çarpaz təhlillər göstərir ki, Head&Shoulders əsasən kişilərin istifadə etdiyi şampun markasıdır (296 respondent: kişi-74.7%: xanım-25.3%), “Elidor”un istifadəçiləri arasında isə böyük əksəriyyət
xanımlardır (242 respondent: xanım-77.3%: kişi-22.7%). Ümumiyyətlə P&G şampunlarının (Head&Shoulders, Pantene, Wash&Go, Wella) istifadəçiləri arasında kişilər (538 respondent: kişi-67.5%:
xanım-32.5%) üstünlük təşkil etdiyi halda, “Unilever”də (Elidor, Clear, Dove) xanımların üstünlüyü müşahidə olunur (362 respondent: kişi-40.3%: xanım-59.7%).
Təhlillər göstərir ki, P&G şampunlarının istifadəçiləri “Unilever”in şampunlarından istifadə edənlərə nisbətdə daha gənc yaşlarındadırlar.
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

15. Hər iki tələbədən biri aktiv həyat tərzi keçirdiyini qeyd edib
Xülasə: Universitet gənclərinin hər iki nəfərindən biri aktiv həyat tərzi keçirdiyini qeyd edib (50.7%). Bu göstərici də tələbə həyatına xas olan davranışdır. Lakin buna
baxmayaraq tələbələrin mütləq əksəriyyəti sağlam həyat tərzi üçün lazım olan günlük qidanı tamamilə qəbul edə bilmədiyini deyir (77%).
Maraqlı tapıntı ondan ibarətdir ki, “stresli” həyat tərzi keçirənlər arasında kişilər çoxluq təşkil edir. Digər tərəfdən təbii olaraq kişi gənclər xanımlara nisbətdə daha hərəkətli
həyat tərzi keçirdiklərini qeyd ediblər (187 respondent: kişilər-52.4%, xanımlar-47.6%).
Başqa bir maraqlı tapıntı ondan ibarətdir ki, xanımlar arasında sağlam həyat tərzi üçün lazım olan günlük qidanı tamamilə qəbul edə bilmədiyini düşünənlər kişilərə nisbətdə
çoxluq təşkil edir.
Sağlam həyat tərzi üçün lazım olan günlük qidanı
100% istehlak etdiyinizə əminsinizmi? (%)
Bəli;
22,9
Xeyr;
49,3
Bəzən;
27,8
Aşağıda oxuyacağım sözlərdən hansı biri Sizin həyat
tərzinizi ifadə edir? (%)
Sakit;
31,0
Hərəkət
li; 50,7
Stresli;
18,3
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

16. 71% tələbə asudə vaxtını internetdə keçirir
Xülasə: Bir ölkənin gənc təbəqəsinin dünyagörüşünün
formalaşmasında onun asudə vaxtını necə keçirməsi də böyük
əhəmiyyət daşıyır. Tələbələrin asudə vaxtnı əsasən İnternetdə
keçirməsində müsbət tərəflər olsa da, nəticələrdən müşahidə olunur ki,
bu gün universitet gəncliyinin əksəriyyəti boş vaxtlarını səmərəli
formada keçirə bilmir.
Sorğuya cəlb olunanlardan 71 faizi asudə vaxtlarını İnternetdə
keçirdiyini qeyd edib. Deməli, bu seqmentin diqqətini cəlb etməkdə
(istər kommersiya və ya qeyri-kommersiya məqsədləri üçün) İnternet
ən yaxşı yeni media vasitəsidir.
Asudə vaxtınızı necə keçirirsiniz? (%)
Debatlarda, Sosial tədbirlərdə iştirak edirəm
Alış-veriş edirəm
Yaradıcılıqla məşğul oluram
Çayxanada vaxt keçirirəm
Kurslara gedirəm
Yemək bişirirəm/Ev işləri/Yatıram
Gəzintiyə çıxıram
Əylənirəm (iqra, telefon, Whatsapp,…
İdmanla məşğul oluram
Kinoya/Teatra/Muzeyə gedirəm
Mütaliə edirəm
Evdə TV izləyirəm
Musiqi dinləyirəm, ifa edirəm
Dostlarımla görüşürəm
İnternetdə vaxt keçirirəm
0,5%
0,7%
1,1%
1,1%
1,6%
2,5%
2,7%
3,6%
6,0%
10,7%
31,9%
36,4%
36,8%
41,0%
70,6%
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

17. Tələbələrin ən çox vaxt keçirdiyi internet saytı Facebook sosial şəbəkəsidir (68%)
İstifadə etmirəm
Digərləri
5,3
9,3
0,4
0,5
1,2
1,3
2,4
5,5
8,2
25,9
39,9
67,8
Bəs hansı İnternet saytlarında vaxtınızı daha
çox keçirirsiniz? (%) Heç birini xoşlamıram/Xatırlamıram 74,4%
İdeal/1+1 2,6%
Romantic 1,7%
Geyim haqqında reklam (marka xatırlamır) 1,4%
Apple/iPhone 1,3%
Bakcell/Ulduzum 1,1%
Azercell 0,9%
Kotex 0,9%
İrşad Telecom 0,8%
Mango 0,6%
28Mall 0,5%
Təhsillə bağlı reklamlar 0,5%
vipbrands.az 0,5%
Always 0,4%
Samsung 0,4%
Zara 0,4%
Gillette/Mach3 0,4%
New Yorker 0,4%
Lazer epilyasiyası ilə bağlı reklamlar 0,4%
Sabina 0,3%
Nar 0,3%
İntegral 0,3%
Coca-Cola/Yeni il kompaniyası 0,3%
Audi 0,3%
Soyuq əllər, isti ürək (xeyriyyə yarmarkası) 0,3%
Almalı 0,3%
myphone.ae 0,3%
Nokia 0,2%
Sony 0,2%
Bank of Baku 0,2%
Oriflame 0,2%
Hyundai 0,2%
Bershka 0,2%
Lakme 0,2%
MAC 0,2%
Music Gallery 0,2%
Chanel 0,2%
Porsche 0,2%
ebay.com 0,2%
Albalı kart 0,2%
Soliton 0,2%
KontaktHome 0,2%
BMW 0,1%
Alcatel 0,1%
KitKat 0,1%
Palmolive 0,1%
Head & shoulders 0,1%
Playstation 2015 0,1%
RedBull 0,1%
VTB 0,1%
Mercedes-Benz 0,1%
Stradivarius 0,1%
Барни 0,1%
Toshiba (kompüter) 0,1%
Bolkart 0,1%
McDonald's 0,1%
Wash & Go 0,1%
Tissot 0,1%
Snickers 0,1%
Геркулес 0,1%
HTC 0,1%
COLIN'S 0,1%
Gliss Kur 0,1%
Arıqlamaq üçün reklam 0,1%
Magnit 0,1%
Express kredit 0,1%
Inglot 0,1%
"One book one smile" yardım aksiya 0,1%
Lady Sharm 0,1%
Jasmine Wedding 0,1%
Bolmart 0,1%
Sharm 0,1%
Cafe City 0,1%
Pantene 0,1%
Molfix 0,1%
Fashion- Moda reklamları 0,1%
KapitalBank 0,1%
Ağ çiçəyim 0,1%
Silver Style 0,1%
Dior 0,1%
Gucci 0,1%
Maşın sığortası haqqında reklam 0,1%
Pampers 0,1%
ART-Dizayn 0,1%
Topaz 0,1%
Baku Electronics 0,1%
Adidas 0,1%
IELTS kursları 0,1%
Carolina Herrera 0,1%
Prestij 0,1%
Ali and Nino 0,1%
From.ae 0,1%
OVOD-Kitab-evi 0,1%
Photoprint-insatış kompaniyası 0,1%
Растишкa 0,1%
Caspian Plaza kursları 0,1%
Sosial şəbəkələrdə keçirilən hansı reklam kampaniyasını xoşlamısınız və ya xoşlayırsınız? (%)
Xülasə: Qrafikdən də göründüyü kimi tələbələrin ən çox vaxt keçirdiyi İnternet saytı Facebook sosial şəbəkəsidir (67.8%). Bu fakt göstərir ki, sosial şəbəkələrdə reklamların effektiv olması labüddür.
Baxmayaraq ki, respondentlərin əksəriyyəti reklamları xoşlamadıqlarını qeyd edirlər, araşdırmalar göstərir ki, istehlak olunan məhsul və xidmətlər arasında məhz reklamı olanlar çoxluq təşkil edir. Ən çox
izlənilən ikinci İnternet saytı kimi tələbələr “Youtube”un adını qeyd ediblər (40%) ki, bu da virus marketinq üçün əlverişli şəraitdir. Təhlillər göstərir ki, Facebook istifadəçiləri arasında kişilər daha çoxdur (693
respondent: kişi-62.5, xanım-37.5%). “Youtube”un istifadəçilərində xanımların xeyrinə bir az vəziyyət dəyişir (408 respondent: kişi-51.5, xanım-48.5%). Tələbələrin əksəriyyəti sosial mediadakı reklamları
xatırlamasalar və ya bəyənməsələr də, nisbətən İdeal-ın 1+1 kampaniyası onlar tərəfindən ən çox yadda qalan və bəyənilən reklam olub (2,6%). Ümumiyyətlə, digər araşdırmalarda da “1+1 kampaniyası” ən
çox bəyənilən və yadda qalan kampaniya kimi respondentlər tərəfindən tez-tez vurğulanır.
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

18. Ən çox xatırlanan reklamlar arasında Bakcell liderdir
Son bir ayda gördüyünüz və ya eşitdiyiniz hansı reklamları xatırlayırsınız? (%)
8,9%
5,8%
5,6%
3,7%
3,5% 3,5%
3,1%
2,8% 2,7%
2,5% 2,2%
2,1% 2,0%
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Xatırlamıram 19,5
Digərləri 86,4
Xülasə: “Son bir ayda gördüyünüz və ya eşitdiyiniz hansı reklamları xatırlayırsınız?” sualına verilən cavablar göstərir ki, aqressiv reklam siyasəti həyata keçirən Bakcell (8,9%) tələbələr arasında da
birinciliyini qoruyub saxlaya bilib. Maraqlı məqam odur ki, texnoloji innovasiyalara daha yaxın olan Samsung və Apple reklamları tələbələr arasında daha yadda qalandır. Cəmi 19.5% respondent
reklamları xatırlamadığını qeyd edib. Ümumiyyətlə isə 285 brend adı qeyd edilib. Qrafikdə, yalnız 13 brendin adı göstərilib. Adı çəkilən brendlərin 86.4 faizi qrafikdə göstərilməyib.
Çarpaz təhlillər göstərir ki, Bakcell-in reklamını xatırlayanların (91 res) 58.2 faizi “Bakcell”in müştərisidir, “Head&Shoulders”in reklamını xatırlayanların (29 res) 58.6 faizi onun müştərisidir, “Molped”in
reklamını xatırlayanların (21 res) 52.4 faizi onun müştərisidir. “Pantene”də vəziyyət isə tamam başqadır. “Pantene”in reklamlarını xatırlayan 20 nəfərin yalnız 2-i (10%) Pantene istifadəçisidir.

19. Xəmsə
Öz Aramızda
Bozbaş Pictures
Bu Tarz Benim
Ağıl dəryası
Kara Para Aşk
Kiraz Mevsimi
Yetenek Sizsiniz
Türkiye
Kurtlar Vadisi
Medcezir
O Ses Türkiye
1,4
1,7
1,7
1,9
2,0
2,1
3,8
5,8
7,4
7,5
8,0
Eminem
Sami Yusuf
Enrique Iglesias
Shakira
Emin Ağalarov
Rihanna
Emre Aydın
Tarkan
Murat Boz
Röya Ayxan
Miri Yusif
2,0
2,1
2,4
2,5
2,6
2,8
3,3
3,4
4,5
5,1
6,8
Türk TV-də yayımlanan serial, şou/əyləncə, yarışmalar universitet gəncliyinin maraq dairəsindədir
Xülasə: Sorğuya cəlb olunanların 1/4 qeyd edib ki, ya
TV-yə baxmır, ya da baxdığı xüsusi proqram yoxdur.
Lakin ən çox baxılan proqram “O Ses Türkiyedir” (8%).
Ümumiyyətlə qrafikdən də göründüyü kimi, Türkiyə TV-
lərində yayımlanan serial, şou/əyləncə, yarışmalar
universitet gəncliyinin ən çox baxdığı proqramlardır.
Bu nəticələr göstərir ki, türk brendləri ilə ortaq çalışan
şirkətlərimizin malları Azərbaycan bazarında reklam
siyasəti baxımından müəyyən üstünlüklərə sahibdir
(Bazarda satılan bəzi markaların reklamları adı çəkilən
proqramlarda yayımlanır).
Çarpaz təhlillər göstərir ki, Türkiyə TV-lərində
yayımlanan verilişlərin izləyiciləri arasında xanımlar daha
çoxdur.
Digər maraqlı tapıntı odur ki, tələbələr arasında Miri
Yusif (6,8%) Röya Ayxandan (5,1%) daha populyardır.
Keyfiyyət təhlilləri göstərir ki, 10 yanvar Heydər Əliyev
adına Sarayda məşhur reperin ifasında (Miri Yusif) solo
konsertin keçiriləcəyi üçün şəhərdə vurulan bilbordların
və digər reklam vasitələrinin bu nəticəyə təsiri
böyükdür. Təhlillərə əsasən deyə bilərik ki, əgər belə
olmasa, bu rəqəmlər Röyanın xeyrinə dəyişilə bilər. Bir
neçə ilin arxa-arxaya keçirilən araşdırmaları artıq təsdiq
edib ki, Azərbaycanda hələki ən sevilən müğənni Röya
Ayxandır.
Ən çox hansı müğənninin konsertinin olmasını
istərdiniz? sualına cavabında, tələbələr 224 müxtəlif
adlarda, yerli və xarici müğənninin adını qeyd ediblər.
Azərbaycan müğənnilərinin adlarını qeyd edənlər
arasında kişilər çoxluq təşkil edir.
Belə çıxır ki, xanımlar xarici verilişlərə, xarici
müğənnilərə daha çox üstünlük verirlər.
Ən çox hansı müğənninin konsertinin
olmasını istərdiniz? (%)
Ən çox hansı Televiziya proqramını (serial,
şou/əyləncə, yarışma) izləyirsiniz? (%)
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Heç
biri
5,7
Digər 56,7
Digər 31,2
Fərqi
yoxdur/TV
baxmır
25,6

20. 20
Gənclər təşkilatı kimi ATGTİ və onun Univeristet bölmələri tələbələr arasında daha populyardır
Tanımıram
Digərləri
NAYORA
AİESEC
MGT-Milliyətçi Gənclər Təşkilatı
MAG-Müasir Azərbaycan Gəncləri
AGT-Azad Gənclik Təşkilatı
THİ (BDU)
Debat
NİDA
Bakı 2015 könüllülər
TEC- Tələbə Elmi Cəmiyyət
YAP GT
AR Prezidenti yanında Gənclər fondu
Tələbə Gənclər Həmkarlar təşkilatı
İrəli
ATGTİ/Universitet bölmələri
19,8%
9,7%
0,5%
0,6%
0,7%
0,7%
0,7%
0,7%
0,9%
1,2%
1,5%
1,5%
5,6%
6,1%
6,7%
12,9%
61,4%Xülasə: Sorğuya cəlb olunan tələbələrə Azərbaycanda gənclərlə bağlı
fəaliyyət göstərən hər hansı bir fondu və ya təşkilatı tanıyıb-tanımaması
haqqında sual verilib. Məlum olub ki, Azərbaycan Tələbə Gənclər Təşkilatları
İttifaqı (ATGTİ) Azərbaycanın 109 ali və orta təhsil müəssisəsini özündə
birləşdirən ən böyük tələbə təşkilatlarından biri kimi tələbələr arasında daha
populyardır. Onu da qeyd edək ki, ATGTİ mütəmadi olaraq yerli təlimlər,
seminarlar, konfranslar, milli və beynəlxalq yay düşərgələri, tələbə
mübadilələri, tələbələrarası müxtəlif olimpiadalar, incəsənət müsabiqələri
təşkil edərək təhsil müəssisələrində təhsilin inkişafına kömək göstərməkdədir.
Tələbələrin qeydlərinə əsasən onların maraqlarını təmsil və müdafiə etmək
də təşkilata popuyarlıq qazandıran digər səbəbdir.
Maraqlı məqam odur ki, bəzi təşkilatların gənclər təşkilatı kimi fəaliyyət
göstərməməsinə baxmayaraq tələbələr tərəfindən gənclər təşkilatı kimi
qavranılır (“Bakı 2015 könüllülər”, “YAP GT”, “NİDA” və s)
Hər 4 tələbədən biri gənclər təşkilatını tanımadığını qeyd edib.
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

21. Digər
İnşaat sektoru
İstehsalat (qida, kənd/t və s.)
Daşınmaz əmlak və İcarə
Nəqliyyat, Rabitə
Hüquq mühafizə orqanları
Neft sektoru
Turistlərin yerləşdirilməsi və
ictimai iaşə
Təhsil sektoru
Səhiyyə sektoru
Maliyyə sektoru
11,9
2,7
2,8
2,8
3,1
3,9
4,5
7,8
12,5
15,0
32,8
21
Tələbələrin 11% hal-hazırda işlədiyini deyir
Digər
Koordinator
Operator
Əczaçı
Mühasib
Fotoqraf
Mühafizəçi
Sahibkar
Menecer
Müəllim
Ofisiant
Satıcı/kassir
21,6
2,7
2,7
3,6
4,5
4,5
5,4
5,5
8,1
8,1
12,6
20,7
Xülasə: Sorğuya cəlb olunanların cəmi 11 faizi dərsi və işi bir yerə
sığışdıraraq hal-hazırda işlədiyini iddia edib. İşləyənlər arasında
satıcı/kassirlər (20,7%) və ofisiantlar (12,6%) çoxluq təşkil edir.
Təhlillər göstərir ki, işlədiyini qeyd edən tələbələrin (111 respondent)
böyük əksəriyyəti kişilərdir (kişilər-66.7%, xanımlar-33.3%). Cəmi 9
nəfər müəllimə işlədiyini vurğlayıb. Onların hamısı xanımlardır. Digər
tərəfdən işləyən tələbələrin orta aylıq xərci statistik orta göstəricidən
yuxarıdır (195 AZN).
İşləyən tələbələrə ən az Qafqaz və Bakı Dövlət Universitetlərində rast
gəlinir.
Hazırda işləyirsinizmi? (%)
İşləyən tələbələr:
Baza: 111
Bəli;
11Xeyr;
89
Hansı sektorda işləmək istərdiniz? (%)
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Bütün respondentlər:
Baza: 1022
Xülasə: İşləmək üçün arzu edilən sektorlar arasında maliyyə sektoru daha populyardır (tələbələrin 1/3). Sevindirici haldır
ki, vacib sektorlar kimi səhiyyə (15%) və təhsil sahələrində (12,5%) özlərini sınamaq istəyənlər də az deyil. Çarpaz təhlillər
göstərir ki, Maliyyə sektorunu seçmək istəyənlər arasında İqtisad Universiteti və Bakı Biznes Universitetinin tələbələri daha
çoxdur. Bu sektorda işləmək istyənlərə ən az Tibb Universitetinin tələbələri arasında rast gəlinir (cəmi 7 nəfər).

22. 22
Gənclər əsasən şəxsi məsələləri müzakirə edirlər
Xülasə: “Əsasən hansı aktual mövzuları müzakirə edirsiniz?” sualının
cavabında məlum olub ki, tələbələrin tez-tez toxunduqları aktual mövzu
əsasən və təbii olaraq məhz “Təhsil/İmtahan/Karyera”dır (41%). Təhlillər
göstərir ki, bu mövzuda müzakirə aparanların böyük əksəriyyəti xanım
tələblərdir (418 respondent: xanımlar 72.2%, kişilər-27.8%). Universitet
gəncliyi ictimai həyatın bütün bölmələrində aktiv fəaliyyəti ilə seçilsə də
sorğudan çıxan nəticə odur ki, gənclər öz aralarında daha çox şəxsi
məsələlərini müzakirə edirlər.
Çarpaz təhlillər göstərir ki, “Təhsil/İmtahan/Karyera” mövzusunu müzakirə
edən tələbələr arasında Texniki Universiteti, Neft Akademiyası və Prezident
yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının tələbələri çoxluq təşkil edir.
Cavab vermədi
Digər
Əyləncə
Vətənpərvərlik/Milli dəyərlərimiz haqqında
Maliyyə/Maddi problemlər
Fərdi mövzular (avtomobil, yemək, incəsənət,
musiqi)
Sevgi/Toy/Nişan/Ailə qurmaq
TV-i proqramlar (kino, maqazin verilişlər)
İşsizlik problemi/İş elanları
Ailə məişəti haqqında
Din
Şəxsi baxım haqqında (makiyaj, saç düzümü,
dieta və s.)
İdman
İctimai, siyasi və iqtisadiyyat haqqında
Təhsil/İmtahan/Karyera
1,5%
9,3%
2,1%
2,3%
2,7%
2,8%
3,1%
3,2%
3,6%
4,5%
8,5%
10,5%
14,6%
20,7%
40,9%
Əsasən hansı aktual mövzuları müzakirə edirsiniz? (%)
Bütün respondentlər:
Baza: 1022

23. Hədəf kütləniz olan Univeristet gəncliyinə istiqamətlənmiş istənilən
mövzuda ödənişli qaydada sual vermək imkanınız vardır
(Bu araşdırma daxilində istənilən Universitetdən və istənilən sayda
respondentlə)
Araşdırma rübdə bir dəfə həyata keçirilir:
Fevral
May
Sentyabr
Dekabr
Bu araşdırmaya Siz də qoşulun....

24. Tel.: (+994 12) 430 30 42 / 430 00 70 / 511 24 58
Fax: (+994 12) 430 17 77
E-mail: office@businessinsight-az.com
www.businessinsight-az.com
Business Insight
araşdırmalara verdiyiniz dəyərə görə Sizə təşəkkür edir.